Onthulling van monument aan de Dreef
heeft Maandagmiddag plaats
Verliezen in Indonesië
Sport in het kort
Cor Hermus trachtte speell, aarheid
van „Thomas More" te bewijzen
Amsterdamse Beurs
WOENSDAG 2 MAART 1949
HAARLEMS DAGBLAD
Commissaris der Koningin zal herdenkingsrede uitspreken
Maandagmiddag 7 Maart om half vier
zal de Commissaris der Koningin in de
provincie Noordholland tegenover de in
gang van het' gouvernementsgebouw aan
de Dreef het monument onthullen, dat de
Haarlemse beeldhouwer Mari Andriessen
heeft ontworpen ter herdenking van de
vijftien Nederlanders die op die dag voor
vier jaar aan de Dreef voor het Duitse
vuurpeloton vielen, en daarbij een herden
kingsrede uitspreken.
Een vertegenwoordiger van het Ko
ninklijk Huis, het gemeentebestuur van
Haarlem en vele andere autoriteiten zullen
bij de plechtigheid aanwezig zijn;
Een groot mannenkoor, waarin alle
zangers van Haarlem en omgeving kunnen
deelnemen, zal onder leiding 'van Nico
Hoogerwerf Valerius' „Bede voor het va
derland" uitvoeren, De werkgevers wordt
verzocht die leden van hun personeel, die
als „zangers" bekend staan, vrij te gevgn,
opdat zij aan de plechtige onthulling zul
len kunnen medewerken.
Er wordt voor dit doel slechts één repe
titie gehouden en wel op Zondagmiddag
twaalf uur in gebouw „Cultura". Alle ko
risten zullen daar hartelijk welkom zijn.
Belangstellenden in de onthulling wor
den- verzocht Maandagmiddag uiterlijk
kwart over drie aanwezig te zijn.
De betekenis van het beeld
Over de betekenis van het beeld schrijft
tnen ons:
„Toen de beeldhouwer Mari Andriessen
de opdracht aanvaardde, een monument te
ontwerpen ter herdenking van de fusillade
van vijftien voor 't merendeel jonge, man
nen aan de Dreef te Haarlem, heeft hij
eerst verschillende ontwerpen gemaakt
van symbolische figuren, maar .het bleek
hem dat de symboliek in dit geval ontoe
reikend, om niet te zeggen misplaatst was.
Het gebeurde aan de Dreef raakt ons te
zeer; de mannen, die daar aan de wille
keur van de bezetter ten offer vielen, wer
den als-het ware tussen ons weggeschoten;
velen' onzer zijn zelf ternauwernood aan
de dood ontsnapt, allen hebben wij fami
lieleden, vrienden of dan toch bekenden,
die het slachtoffer werden van de Duitse
terreur. Men kan een dichter, men kan de
bevrijding herdenken met een symbolische
figuur, maar niet de 7de Maart 1945.
Zo kwam de beeldhouwer er toe zich de
zware opgave te stellen het beeld te ma
ken van een man, in de weinig plastische
mogelijkheden biedende kleding van onze
tijd,"' staande voor het vuurpeloton, een
man dus, die op de rand van de eeuwigheid
staat. Hij dacht zich dit beeld niet als een
heroïsche figuur op een hoog voetstuk,
maar, om nog meer de nadruk erop te leg
gen, dat zij uit ons midden werden wegge
rukt en ons zeer nabij waren, op een gra
nieten blok van nauwelijks vijftig centi
meter hoog.
SLOT DEFECTS
„SLEUTELSPECIALIST"
LANGE VEERSTRAAT 10 - TEL. 11493
De regering maakt bekend, dat tot haar
leedwezen de volgende verliezen in Indo
nesië zijn gerapporteerd:
Koninklijke Marine: Overleden tenge
volge van oorlogsverwonding, op 25 Febr.
1949: Mar. II G. F. Sipman uit Valburg
(G.). Gesneuveld 26 Februari 1949: Mar.
Ill M. R, Bens uit Kolk (N.Br.); Mar. III
G. F. J. Bosnia uit Amsterdam; tijd. Korp.
Mar. D. C. van Delft uit Rijnsburg (Z.H.);
Mar. Ill W. van Duin uit Den Haag. Ge
sneuveld 27 Febr. 1949: Tijd. Korp. Mar.
K. Eksteen uit Arnhem; Tijd. Korp. Mar.
P. C. de Wit uit Zwijndrecht.
Koninklijke Landmacht: Gesneuveld 10
Febr. 1949: Sold. A. J. van de Kop uit Wa-
denoyen (G.). Overleden ten gevolge van
oorlogsverwonding op 15 Febr. 1949: Sold.
Ie kl. T. Claessens uit Kloosterzande (Z.).
Gesneuveld 18 Februari 1949: Serg. J.
Avontuur uit Amsterdam; Sold. H. J. H.
van Dijk uit Boxtel, Sold. Ie kl. D. Scheer
uit Amsterdam-W., Sold. A. A. Vonk uit
Rotterdam. Gesneuveld 21 Febr. 1949: Sold.
R. M. van der Ende uit 's-Gravenhage.
Sold. B. van.Gerwen uit Best (N.Br.). Ge
sneuveld 22 Febr. 1949: Sold. K. Nicolai uit
Achtkarspelen (Fr.). Gesneuveld 26 Febr.
1949: Korp. G. van Gelderen uit 's-Grave-
land.
Konink. Ned.-ïnd. Leger: Gesneuveld 13
Februari 1949: Soend. sold. Abdoel Bin
Hamid;. Soend. sold. Moesad, Boeg. sold.
S. Batjo, Amb. sold. Lengankwasirai, Amb.
sold. J. Loeroesmanat, Amb. sold. A. Pes-
sireran, Amb. sold. L. Sahusilawane, Tim.
sold. E. Noach. Gesneuveld 16 Febr. 1949:
Mad. sold. Diso, Amb. sold. S. Hatumena,
Man. sold. A. Koroh, Man. sold. B. M.
Tingon, Jav. sold. Parman. Gesneuveld 17
Febr. 1949: Man. sold. E. Moesa, Man. sold.
Walukow. Gesneuveld 18 Febr, 1949: Res.
Ie It. R. W. V. Rhemrev, korp. genie I. C.
•an Bilderbeek, Soend. sold. Apri, Chi
nees sold. Lim Tong Soen, Soend. sold.
Aris. Gesneuveld 19 Febr. 1949: Jav. sold.
Moedjiman, Tim. sold. I. S. Pasër, Man.
sold. P. Runtulalo, Man. sold. B. Sindim,
allen afkomstig uit Indonesië. Gesneuveld
22 Februari 1949: Korp. B. J. Jonker, af
komstig uit 's-Gravenhage.
Naar aanleiding van het destijds geëxpo
seerde ontwerp van dit beeld schreef de
bekende criticus Jan Engelman: „Het is
een beeld met ontroerende expressie, waar-
van het gezicht aan werk van een oude
Chinees doet denken, zó fijn en verdiept
is het. Gans het beeld drukt de gemoeds
gesteldheid uit van een slachtoffer, dat al
over-de-dood heen is en sterft als een
wijsgeer. Er is stilte inplaats van uiterlijke
beweging."
Dr. Ir. F. Bakker Schut
Geen nieuwe candidatuur
voor de Haarlemse raad
In ons vorig nummer deelden wij reeds
mede dat rlr. ir. F. Bakker Schut benoemd
is tot hoofddirecteur van de dienst van
Wederopbouw en Stadsontwikkeling in den
Haag. Het is waarschijnlijk dat dr. ir. Bak
ker Schut gedurende de lopende periode
(althans voor een groot gedeelte daarvan)
lid van de Haarlemse gemeenteraad zal
blijven. Hij zal evenwel geen nieuwe can
didatuur voor de verkiezingen aanvaarden.
Het aftreden van dr. ir. Bakker Schut als
raadslid zal ongetwijfeld algemeen be
treurd worden.
„De schaduw
van het verleden"
Men kan moeilijk zeggen dat de toneel
vereniging „De Verenigde Spelers" een bij
zonder gelukkige keus heeft gedaan met
Jaap van der Pols stuk „De schaduw van
het verleden", dat zij gisteravond in de
Leeuwerik ten tonele voerde. Het stuk dat
enige nogal drakerige aspecten vertoont,
speelt in de Zwitserse bergen en behandelt
de verstoring van een gelukkig huwelijk
door de broer van de echtgenoot, die ge
bruik tracht te maken van een vroegere
verhouding met de ega om nogmaals van
haar charmes te profiteren. Het slot is dan
dat hij door de vrouw, die van hem walgt,
in een afgrond wordt gestort. Maar ook de
vrouw gaat ten onder want deze serie emo
ties heeft te hoge eisen gesteld aan haar
zwakke hart en zij sterft in de armen van
haar man. Zo gaat alles zwaar gebukt onder
het onafwendbare noodlot dat vele schrij
vers*-achter het boerenleven in de bergen
schijnen te vermoeden.
Wel kan gezegd worden dat de spelers
onder regie van Ton van Otterloo hun
uiterste best hebben gedaan om er wat van
te maken. Het was een zeer homogene
voorstelling zonder speciale uitblinkers. Jo
Cats-van Hamburg wist de uitbeelding van
de vrouw die vpor het behoud van haar
huwelijk vecht, een vrij grote mate van in-
nerlijke spanning te geven, George Lïgt-
voet, haar man, hadden wij als Zwitserse
boer misschien iets boerser willen zien,
maar hij beweegt zich gemakkelijk en
hield zich daardoor verre van de indruk
dat hij een van buiten geleerd lesje opzegde
en Herman Serné gaf inderdaad een zeer
schurkachtige weergave van de slechte
broer.
Ook in de bijrollen voelde men de hand
van een regisseur die het meer gedaan
heeft en gegeven het beslist niet brilliant
geschreven stuk slaagden zij er in aan
vaardbare figuren te scheppen. Het was wel
jammer dat de zeer eenvoudige accomo-
datie niet toeliet om de aankleding van het
stuk wat meer „couleur locale" te geven.
Men vraagt zich niettemin af of met wat
karton en een boel liefhebberij niet wat
aardiger effecten bereikt hadden kunnen
worden. Ook de kleding viel wel eens uit
de toon.
Het publiek liet het overigens niet aan
bijval ontbreken en het enthousiasme zette
zich voort op het bal na.
De tijd en het tijdeloze
Voordracht van prof. Pos
Voor de Kennemer Kring van vrienden
van de Amersfoortse School voor Wijsbe
geerte sprak dezer dagen Prof. dr. H. J.
Pos op de hem eigen heldere wijze over
„De tijd en het tijdloze".
Philosophic, aldus spréker, wil zijn een
onderzoek naar de meest fundamentele
zaken; zij is geen wetenschap in engere zin
veel weten is voor haar beoefening dan
ook niet nodig, wèl een zekere techniek om,
uit de eindeloosheid van onze ervaringen,
het essentiële bewust te maken.
De tijd is een der algemeenste vormen
van de menselijke ervaring; daar echter
onze aandacht meestal meer op het verder
afgelegene gericht is, valt een nader defi
niëren moeilijk. In de Confessiones zegt
AugustLnus, gevraagd naar het begrip t ij d:
„Als ge het mij niet vraagt w«et ik het,
maar als ge het mij vraagt, weet ik het
niet."
Spreker onderscheidt drie vormen: de
objectieve tijd, die een zelfstandig iets is,,
alles omvat en doordringt, ononderbroken,
onomkeerbaar, door geen macht tegen te
houden, zonder begin en einde (want vóór
een begin en na een einde zou er iets moe
ten zijn); de concrete, de doorleefde tijd, die
bijvoorbeeld door slapen onderbroken
wordt, die niet zelfstandig, maar steeds aan
een inhoud gebonden is; het onbewuste
tijdrhythme, dat spreker de vitale tijd
noemde, en dat gekarakteriseerd kan wor
den door de uitdrukking: „het is tijd om.
In het heden, waarin het verleden leeft,
en dat voor ons steeds in enige betrekking
staat tot de toekomst, gaat cle mens boven
het ogenblik uit. Hier zag' px-of. Pos een der
wortels van het begrip tijdeloosheid. Tijde-
loos zijn o.m. de begrippen lichtvaardig
heid en waarheid. Welke zin dat heeft, is
een probleem, dat de hedendaagse philoso
phie nog niet oploste. Op de mens betrok
ken, geeft het begrip tijdeloosheid ons een
eindeloos voortbestaan, en bevrijdt het ons
daardoor van cle tijd. De mogelijkheden om
de tijd te overwinnen, kan de mens inten
siveren, en volgens spreker zal hij daai-in
het beste slagen, door zich naar binnen te
richten, zich zó aan te vatten dat hij de
verwerkelijking bereikt van zijn diepste
mogelijkheden.
Boksen
Joe Louis geen wereld
kampioen meer
Joe Louis heeft verklaard, dat hij afstand
doet van de titel van wereldkampioen zwaar
gewicht, van welk besluit hU A. J. Greene,
lid van de National Boxing Association,
mededeling heeft gedaan.
Louis liet veirder weten, dat hij," Arthur
Wii-tz en James Norris de International
Boxing Club hebben gevoi-md, welke club
kantoren zal houden te New York en Chi
cago. Dit nieuwe lichaam organiseert het
gevecht tussen Chai'les en Walcott. Louis
zeide, dat hij de handtekening van beide
boksers had verkregen voor dit gevecht in
Juni a.s. om het wereldkampioenchap. Bei
den hebben zich accoord verklaard met de
bepaling, dat de winnaar binnen drie maan
den na de wedstrijd of tegen Lee Savold of
tegen Gus Lesnevich zal uitkomen. De titel
zal twee maal per jaar verdedigd worden.
RU DE GROOD PLOEGLEIDER IN RON
DE VAN FRANKRIJK. Door Jacques
Goddet, directeur en algemeen leider van de
Ronde van Frankrijk, is als opvolger van
Joris van den Bergh, tot ploegleider van de
Nederlandse renners, die dit jaar in de Ronde
van Frankrijk zullen uitkomen, benoemd de
heer Ru de Grood. sportredacteur van het
Algemeen Dagblad te Rotterdam.
TONEGIBO TAFELTENNISKAMPIOEN.
Na een overwinning van 64 op Rapiditas
(heren) is Tonegido 1 Kampioen geworden
Van de tweede klas der tafeltenniscompetitie.
Het voi'ig jaar kwam de ploeg voor het eerst
in de competitie uit en wel in de derde klas.
Het kampioenschap werd behaald en ook nu
werd de titel veroverd. In de laatste wedstrijd
werd beslag op de titel gelegd.
Herman Moerkerk 70 jaar De betekenis van de Congo
BRILLEN voor^n
^RKHqUTSTR. NAAST LUXOR
(Adv.)
Agenda voor Haarlem
WOENSDAG 2 MAART
Palace: „Het lied van de woestijn", 14 j.,
2.00, 4.15, 7.00 en 9.15 uur. Luxor: „Het ver
borgen leven van Walter Mitty", 14 j., 2.00,
4.15. 7.00 en 9.15 uur. City: „Gejaagd in de
nacht", 18 j., 2.15, 4.30, 7.00 en 9.15 uur.
Spaarne: „Guerilla strijders", 14 j., 2.30, 7.00
en 9.15 uur. Frans Hals: „Levensstormen", 18
j., 2.30, 7.00 en 9.15 uur: Rembrandt: „Some
thing in the wind". 14 j.. 2.00. 4.15. 7.00 en
9.15 uur.
DONDERDAG 3 MAART
Gebouw Goede Tempelier, Wolstraat: Ver
eniging van Spiritisten „Het Licht", 8 uur.
Bioscopen: Middag- en avondvoorstellingen.
Krelagelxuis: Bloemententoonstelling „Win-
terflora", 10—10 uur (tot en met 6 Maart).
Als de keuze van een toneelstuk bepaald
wordt door een onontkoombare innerlijke
rroodzaak, van welke aard deze ook moge
zijn, dan kan het welhaast niet anders of
een deel van de daaruit voortvloeiende
hartstocht, die bezielend inwerkt op de ver
toning, sti-aalt activerend tot de toeschou
wers door. Cor Hermus heeft jaren lang
met het steeds dwingender vormen aan
nemende plan rondgelopen om het beteke
nisvolle treurspel „Thomas More" van
Henriëtte Roland Holst van der Schalk,
geschreven in 1912, met zijn eigen gezel
schap Comedia tot een eerste opvoering te
brengen, welke gloeiende wens gisteravond
in vervulling ging. En men geraakte inder
daad sterk onder de indruk van de monu
mentale persoonlijkheid van de titelheld
die wel ver afwijkt van de historische More
en van de bewoordingen ter vertolking
yan de gemoedsaandoeningen. Bovendien
stond deze voorstelling als geheel in een
louterende sfeer van verheven waarachtig
heid.,
Hoe hoog men de dichterlijke waarde ook
wil schatten, dramatisch bezien blijkt
„Thomas More" echter bijzonder zwak
gebouwd. Niet zozeer omdat het treurspel
weinig rekening houdt met de meest gang
bare wetten van het toneel, want het zijn
steeds de meesterwerken die de criticus
nopen zijn maatstaven te herzien. Neem de
werken van Racine bij voor-beeld.- Het
evidente gebrek aan actie wordt trouwens
ruimschoots vergoed door de hevige emo
tionele spanning van de uit eigen leedsbe
leving opgewelde tekst. Doch wèl omdat
de centrale figuur eigenlijk niet tragisch is,
maar van het begin af een boven aardse
verhoudingen staande grootheid.
Vondel, met wie mevrouw Roland Holst
als toneelschrijfster vaak wordt vergeleken,
schreef eens dat de tragische held tussen
„vroom" en „onvroom" moet wezen om
medelijden op te wekken. Thomas More
gaat weliswaar ten onder, als hij weigert
het tweede huwelijk van zijn koning te
erkennen, omdat hij zich tot elke prijs naar
het absolute wil richten. Zijn innerlijk ver-
biedt hem ieder compromis. Maar men ge
voelt zijn lot niet als tragisch, omdat hij
geen tweespalt kent. Niemand twijfelt aan
zijn bereidheid om zich los te maken van
wat hij liefhad. Het enige vei-zet tegen zijn
houding komt van buiten. Hoezeer de
dichteres ons ook een profeet van de broe
derschap der mensen heeft willen schil
deren, zij kon de heilige in Thomas More
ïxiet ontlopen. En heiligen en dieren zijn nu
eenmaal niet tragisch, omdat zij geen
andere levensmogelijkheid kennen.
Kan men niet treuren om Thomas More,
men kan hem wel bewonderen. Vooral in
de lyrische kerker monoloog met de troost
rijke bevi'ijding uit de eenzaamheid. Men
wordt trouwens bij herhaling getroffen
door de diepe wijsheid der gedachten en
geboeid door de weerbarstige schoonheid
der taal en de intimiteit der taferelen.
Johan de Meester ontwierp voor deze
vei-toning gedeeltelijk ti'ansparante décors,
die volledig de stemming bepaalden en met
hun zeldzaam suggestieve werking iedere
poging tot realisme, zo daar al behoefte aan
zou hebben bestaan, even onmogelijk als
overbodig maakten. Het is uiterst jammer,
dat deze sensitieve kunstenaar niet tevens
de regie heeft gevoerd speciaal voor Cor
Hermus, die nu zijn aandacht over een
dubbele taak moest verdelen.
Laatstgenoemde speelde tevens de zware
titelrol. Hij deed dit met een wellicht iets
te sterke intoming van zijn comecüant-
schap, waardoor hij wel groot was in zijn
menselijke eenvoud, maar te eenvoudig in.
zijn filosofische grootheid. Door onvol
doende beheersing van de techniek van het
verzen-zeggen kwam slechts zelden tot
uiting in hoeverre hij de diepgang van zijn
tekst doorgrondde. Voor de opvoering van
een dergelijk statisch stuk dient men te
beschikken over spelers, die zich het weer
geven van dichterlijke taal tot een tweede
natuur hebben gemaakt.
De gx-ote vex*rassing vaix deze voorstelling
gaf Ton Lutz te horen, die met welbe-
heerste, zeer beeldende voordracht het
proces tegen More aaxx diens vrienden na
vertelde met steeds nieuwe en ter zake
dienende inschakeling van doox-leefd ge
voel: Hoe pover stak daar bij af het ondui
delijke spreken van Guus Hermus. die ook
door zijn plastiek geen wezenlijke belang
stelling verried. Zondert men de gluiperige
vertolking vaxx de omgekochte getuige door
John Soer uit, dan demonstreerden de
overige acteurs veel gebrek aan modulatie-
vermogen.
Ellen de Thouars voldeed bovexx iedere
verwachtixxg als de heftig met haar gevoe
lens kampende dochter Margreet, voox-al in
de derde acte. Ixxtelligent maar doods klonk
het reciteren van Edy de Boer, vol ernst en
warmte dat van Truus Dekker. De be
zwaren traden echter slechts incidenteel op
de voorgrond, want als geheel stond deze
met grote artistieke moed ondernomen
voorstelling op voornaam peil.
Wethouder Geluk vertolkte in zijn
openingswoord van deze „litteraire avond"
dankbaarheid en hulde aan de Haarlemse
boekverkopers die deze première voor hxxrx
rekexxing namen.
DAVID KONING
Herman Moerkerk onze medewerker,
de kunstschilder, tekenaar, illustrator en
criticus werd heden 70 jaar. Er waren,
zoals bekend is, plannen gemaakt om hem
te huldigen, zowel in Haarlem als in zijn
geboorteplaats 's Hertogenbosch. Helaas is
dit niet mogelijk omdat een ernstige onge
steldheid hem aan zijn bed kluistert. Die
plannen moeten dus op zijn herstel wach
ten. Zelfs is het niet mogelijk dat collega's,
vrienden en vereerders hem vandaag per
soonlijk komen gelukwensen. Alleen wordt
een uitzondering gemaakt voor een kort
bezoek, dat heden in de namiddag gebracht
zal worden door de burgemeester mr. P. O.
F. M. Cremers en de heren D. J. A. Geluk
en J. B. Schuil, voorzitter en secretaris van
het Haarlemse huldigingscomité. Aan de
heer Moerkerk zal eexx fraaie doos met
tekeningen, aquarellen en pastels, werk van
collega's, worden aangeboden, voorziexx
van eeix fraaie opdracht van de kunstenaar
S. H. de Roos. Verder ook een smaakvol
uitgevoerd album met bijdragen van let
terkundigen en journalisten.
De heer Moerkerk kreeg voorts vele
schriftelijke gelukwensen en bloemstukken.
Een ronde-tafelsamenkomst
Over bevrijd Christendom
De Open Religieuss Gemeenschap te
Haarlem organiseert haar tweede ronde-ta-
fel-conferentie over Bevrijd Christendom
op 19 en 20 Maart bij Briixkmann op de
Grote Markt. Als inleiders zullen optreden:
Dr. P. van Schilfgaarde uit den Haag, over
Het Christendom en onze maatschappelijke
problemen, de heer H. D. van Goudoever-,
uit den Haag over: De betekenis vaxx het
Christendom voor de kunst,-de heer H. A.
P. J. Ogilvie uit Amsterdam, over: De vier
Evangeliëix en hxxn viervoudige Christusge
stalte en Dr. C. P. Gunning xxit Amsterdam
over: De rijpere jeugd en het Christendom,
Aan de ronde tafel hebbexx uit Haarlem
hun aanzitting toegezegd de heren: Jan
Visser, kunstschilder, Ds. G. J. Waax'den-
bxxrg, Hervormd predikant exx Ds. H. C.
Brandt, Evang. Luthers px-edikant. De con
ferentie is voor iedereen toegankelijk.
Faillissementen
De rechtbank te Haarlem heeft in staat van
faillissement verklaard: Willem Peterus Jo
hannes Smeet s, leraar, wonende te Bloemen-
daal, Huize Beau Regard. Midden Duin- en
Daalseweg 28. Rechter-Commissaris: mr. J.
P. Petersen. Curator: mr. L. S. Römelingh,
advocaat en procureur te Haarlem.
Wegens het verbindend worden der enige
uitdelingslijsten zijn geëindigd de faillisse
menten van:
De Stichting Dagblad „De Patriot", te
Haarlem. Rechter- Commissaris: mr. C. E.
Muller. Curator: mr. W. G. J. Veenhoven,
advocaat en procureur te Haarlem.
Pieter Hoekstra- destijds lid der Handels
vennootschap onder de firma „Eerste Ned.
Bank voor Financiële Waarden" In liq-, voor
heen wonende te Koog aan de Zaan, thans
te Zaandijk. Rechter-Commissaris: mr. J. P.
Petersen. Curator: mr. W. G. J. Veenhoven,
advocaat en procureur te Haarlem.
25 jaar gemeente-ambtenaar
Op 3 dezer viert de heer R. G. Oppe-
laax", adjuxxct-commies ter gemeente-secre-
tarie van Haarlem, zijn 25-jarig jubileum
als gemeente-ambtenaar.
De jubilaris heeft zich in de bezettings
tijd verdienstelijk gemaakt bij de uitreiking
van persoonsbewijzen aan verzetslieden en
onderduikers.
In het verenigingslevexx vervult de heer J
Oppelaar verschillende functies, o.a. is hij
hoofdbestuurslid van de Bond van Oud-
Illegale Werkers.
Dinsdagavond gaf Comedia in de Stads
schouwburg te Haarlem de première van
Thomas More", een treurspel van me~
vrouw Henriëtte Roland Holst. Een scène
uit het derde bedrijf. Thomas More (Cor
Hermus) in de kerker tijdens het bezoek
van zijn dochter (Ellen de Thouars)
NACHTVERGADERING TAXI
CHAUFFEURS
De Centrale Bond van Transportax-beiders
houdt iix de nacht vaxx Donderdag op Vrij
dag eexx vergadering' voor het personeel,
werkzaam in het gax-age- en taxi-bedrijf,
ter bespreking van de situatie ixx het Haar
lemse taxibedrijf. In vele plaatsen vaxx ons
land is eeix commissie gevormd, welke over
Ixet gehele taxibedrijf adviezen uitbrengt.
Uit de memorie van antwoord blijkt dat
B. en W. in tegenstelling met aixdere ge
meentebesturen hier ter stede afwijzend
staaix tegenover een dergelijke commissie.
Mede door de maatregelen van de autori
teiten gaat het taxi-bedrijf hier ter stede
minder florerend, meent de Centrale Bond
van Tx-ansportax'beiders, en daarom is
vergadering uitgeschreven.
Burgerlijke stand van Haarlem
HAARLEM, 1 Maart 1949
GEHUWD: 1 Mrt, J. M. van Kempen en
A. M. F. Kop.
BEVALLEN van een zoon: 26 Febr., M.
BottenheftVerloop; 27 Febr., J. C. Poole
van Leeuwen; 28 Febr., M. C. G. Stavenuiter
—Vrolijk; A. J. Hogeslag—van Bakkum; O.
R. E. van der Heide—Balluais; 1 Mrt, E.
Bogaartvan Dijk.
BEVALLEN van een dochter; 26 Febr., J.
KnolPetiet; 27 Febr., GoedmanDjoe-
mainah; 28 Febr.. W. H. Donker—van Velt-
huijsen; S. WernikFeenstra; 1 Mrt, W.
Hommers—Bxxur; E. W. Jansen—Witkamp;
S. C. Dekker-Ux-ban.
OVERLEDEN: 26 Febr., W. Kloet—Groot,
I j., Jansstraat; Z. KoningBatterink, 77 j.,
Ripperdapark; 27 Febr.. A. Postma, 18 m.,
Leidsestraat; H. Verhuist—Wessel, 66 j., Mr.
Joostenlaan; J. C. van Bildex-beekVerkoren,
79 j., Berkenrodestraat; 28 Mrt, H. M. Bos
man, 9 d., Thomsonlaan; 1 Mrt, J. G. de
Joode—van Rossum, 42 j., Rijksstraatweg,
Haarlemse Benelux-vereniging
weer voor het voetlicht
Het was mr. P. O. F. M. Cremers, bur
gemeester van Haarlem, die de talrijke
aanwezigen bij de gisteravond gehouden
bijeenkomst der Haarlemse Beneluxvereni-
ging welkom heette. Mr. Cremers heeft
onlangs het voorzitterschap van deze ver
eniging, die officieel „comité van Belgisch-
Nederlands-Luxemburgse samenwerking"
heet, aanvaard, waardoor het belang van
de activiteit op dit gebied wel duidelijk
onderstreept wordt. Mr. Cremers gaf dit
belang in eeix korte doch kernachtige for
mulering aan: 1-Iet voorbereiden en zuive
ren van de sfeer waarin zich de economi
sche unificatie der drie landexx zal voltrek
ken en het „wennen" der volken dat
zijn de individuen aan de coördinatie
die door het werk der diplomaten en re
geringen reeds gedeeltelijk tot stand is ge
komen en steeds verder zal worden vol
trokken.
Het bestuur der vereniging had voor
deze avond de Belgische professor L. An-
ciaux. secretax-is-generaal van het Insti
tuut voor Tropische Geneeskunde, uitgeno
digd iets te komen vertellen over het be
lang van de Belgische Congo en over de
vooruitgang van deze rijke kolonie gedu
rende de laatste decennia. Uit zijn interes
sant en uitvoerig betoog zij het volgende
geciteerd:
De Belgische Congo, een oppervlakte be
slaande van tachtig maal die van België,
kan beschouwd worden als een rijk ge
schenk van wijlen koning Leopold II aan
zijn land, dat indertijd - 1908 - dit geschenk
slechts schoorvoetend aanvaardde. Thans
bezit België een koloniaal gebied dat on
begrensde mogelijkheden biedt voor de
Belgische welvaart eix de wereldvoorzie-
ning: De delf stof fenr ij kdom, driekwart van
de totale Congo-export uitmakende, speelt
een grote rol in de wereldeconomie. De
uitvoer heeft een jaaxdijkse waarde van
zeven milliard francs. Prof. Aneiaxxx ging
in het kort de geschiedenis van dë Coxxgo
na, waarop de twee wereldoox-logen hun
onvermijdelijke invloed hadden. Enerzijds
remden deze oorlogen de ontwikkeling
doordat de kolonie wex-d afgesneden van
het moederland, anderzijds stimuleerden
zij de productie die van groot belang was
voor de geallieerden, waardoor de indus
trialisatie grote sprongen maakte.
Spreker behandelde achtereenvolgens de
producten van de Congo in volgorde hun
ner belangrijkheid: De delfstoffen kopex*,
tin, diamant, goud, uraniumertsen, de land
bouwproducten vezels, olie en suiker.
Ten aanzien van de uraniumertsen zij
opgemex-kt, dat deze vroeger in België
werden behandeld, doch thans rechtstreeks
naar Amerika worden uitgevoerd. De dia
mant, die vroeger de Antwerpse industx-ie
40.000 man werk gaf, gaat thans eveneens
ruw naar het buitenland, waardoor Ant
werpen een belangx'ijke nijverheid armer
is geworden. Dit is een oox'logsgevolg dat
zeker een der grootste nadelen moet wor-
dexx genoemd.
Spreker leg'de de nadruk op het feit dat
België vooral sinds de dertiger jaren alles
in het werk heeft gesteld om de inboor
ling welvaart te brengen. De katoencon
cessie, voox'behouden aan de Congolees, is
daarvan een voorbeeld.
Wat de toekomstmogelijkheden betreft
voor de Congo zelf en dus indirect voor
de Belgische welvaart zijn die onbegrensd.
Voor emigx-anten is er echter geinig kans
als zelfstandige ondernemers. Zij kunnen
slechts in dienst van de staat of van de
maatschappijen rekenen op een redelijk
bestaan.
Prof. Anciaux besloot met de verzeke
ring dat in België meer dan waar ook be
grip en waax-dering bestaan voor de presta
ties van Nederland in zijn overzeese
gebiedsdelen en voor de moeilijkheden,
waarmede ons land thans aldaar te kam
pen heeft. Hij gaf uitdrukking aan het
Belgische verlangen Nederland bij de
moeilijkheden terzijde te staan. In ant
woord op een vraag verklaarde spreker
dat in de Congo niets van een onafhan-
kelijkheidsbeweging, zelfs niet in de meest
embryonale vorm, te bespeuren valt.
Tenslotte werd de film „Terres Brulées"
vertoond, die helaas het gebrek van haar
ouderdom 1935 demonstreerde, doch
overigens een interessante sfeertekening
van het Afrikaanse land en volk leverde.
Mr. Cremers dankte en vex-bond daaraan
een woox-d van hulde voor de Belgische
pi-estaties op koloniaal gebied.
„Java's pracht en praal"
Grote belangstelling bestond er Dinsdag
avond voor de film „Java's pracht en praal"
van de N.V. Stoomvaart Maatschappij „Ne
derland", welke voor de leden van de af
deling' Haax-lem van de Nederlandse Reis-
vereniging in het gebouw der Vex-eniging
van Vrijzinnig Hervormden vertoond werd.
Eex-st wordt een reis met de „Ox'axxje" naar
Batavia gemaakt. Het motorschip doet ver
schillende havens aaix, zoals Southampton,
P.ort Saic en Singapox-e en de cameraman
brengt bezoeken aan vele plaatsen, welke
de passagiers kunnen bezoeken tijdens hei
oponthoud. Het leven aan boox-d vaxx het
schip wordt ook in beeld gebracht.
Het tweede deel van de film is gewijd
aaxx Java. Bezoeken worden gebracht aan
Batavia, Buitenzox-g, Bandoeng, het Dieng-
plateau, aan dessah's enzovoort. De leden
van de N. R. V. hebben genoten van een
bijzonder mooie film.
RECHTSKUNDIGE ADVISEURS.
Verscheidexxe leden der Eerste Kamer
bepleiten in het voorlopig verslag over de
begroting van Justitie een wettelijke x~ege-
ling van de positie van rechtskundige ad
viseurs. Nu iedere regeling omtrent dit
beroep ontbreekt, staat niets aan de onbe
perkte uitoefening er van. in de weg. Dxt
heeft ten gevolge, dat, aldus deze leden,
soms zeer ongunstig bekend staande per
sonen zich als juridisch adviseur vestigen,
daardoor ook in hoge mate nadeel toebren
gende aan de bona fide-adviseurs.
SCHEEPVAART
Aagtekerk, RotterdamSydney 1 Mrt te
Port Said. Aldabi, RotterdamBuenos Aires
pass. 1 Mrt St. Paulsrock, Axeldijk, Havanna
—Antwerpen pass. 1 Mrt Bermuda. Heelsum,
Amsterdam—Java pass. 1 Mrt Ballearen.
Hugo de Groot, 2 Mrt van Port Elisabeth te
East London. Joh. van Oldenbarnevelt, Java
—Amsterdam pass, 1 Mrt Pantellaria. Kedoe,
Rotterdam—Java pass. 1 Mrt Finisterre. Kota
Inten, Rotterdam—Java pass. 1 Mrt Socotra.
Lievevrouwekerk, Colombo—Rotterdam 1
Mrt van Aden. Molenkerk, Calcutta—Rotter
dam pass. 1 Mrt Dovex\ Nigerstroom. Dakar
—Amsterdam 1 Mrt te Havre. Nijkerk, Am
sterdam—Mombassa 1 Mrt in Golf van Aden.
Ridderkerk, Sydney—Rotterdam 1 Mi't van
Genua. Ruys, 1 Mrt van Manilla naar Zam-
boanga. Salawati, Semarang—Suez pass. 1
Mrt Perim. Salatiga, New York—Java pass.
1 Mrt Azoren. Streefkerk, Madras—Rotter
dam pass. 1 Mrt Guardafui. Tabinta, Am
sterdamJava 1 Mrt voor Singapore. Volen-
dam, Sydney—Rotterdam pass. Mrt Gibral
tar. Zuiderkruis, Soerabaja—Rotterdam pass,
1 Mrt Bizerta.
BINNENLAND
De 23-jarige verpleegster, die 14 dagen
geleden in Rotterdam terechtstond wegens
het door onachtzaamheid met een croupe-
ketel veroorzaken van de dood van een baby,
is vx-jjgesproken.
Vierhonderd stakende Amsterdamse
gemeente-werksters hebben in een vex-gade-
ring „met verontwaardiging het voorstel
van liet gemeentebestuur, het werk tegen 60
cent per uur te hervatten" afgewezen.
Het vertrek van het Koninklijk Gezin
uit Sankt Anton naar Zermatt in Zwitser
land is uitgesteld, omdat Prins Bernhard nog
lijdende is aan een lichte aanval van griep.
Een 50-jarige Turk, die voor Hagenaars
Perzische tapijten zoxx repareren, is eind 1948
met de tapijten, die een waarde hebben van
ongeveer f 150.000, naar Frankrijk gegaan.
Toen hij dezer dagen zonder tapijten terug
kwam, is hij in Heerlen gearresteerd.
Hoewel onlangs enige Twentenaren zijn
veroordeeld wegens het exploiteren van
geheime radiozenders, waren Maandagavond
dx-ie clandestiene radiostations in de aether.
HAARLEM EN OMGEVING
Zaterdag 5 Maart geeft de Arbeiders
Toneelvereniging „Hei-man Heyermans" een
cabaretavond met bal voor le'den in het
Concertgebouw.
Vrijdag 4 Maart wordt in de Begijnhof
kapel een gebedssamenkomst gehouden ter
gelegenheid van de Wereld-gebedsdag voor
vi-ouwen. Mevrouw M. BakkerZieren van
de Christen Vrouwenbond en mejuffrouw
Th. J. C. Koopman van de Haarlemse Chris
telijke Jongevrouwen Organisatie zullen
spreken. Organiste is mevrouw G. Schaap-
Middag.
De B. O. O. G. is gespannen. Te Amster
dam werd de Bond van Opera- en Operette
amateur Gezelschappen opgericht, die 26
verenigingen omval.
H.O.V. bracht een modern
Nederlands programma
Het ledenconcert van Dinsdagavond, on
der leiding van Mai-inus Adam, was zwaar
beladen met contemporaine muziek van
landgenoten, namelijk van Rud. Escher,
Sem Dresden en Hendrik Andriessen. Een
dergelijk programma te brengen was een
daad die mijns inziens alle respect verdient,
al moet het mij van het hart dat ze wel
wat te nadrukkelijk gesteld werd. De mop
deed al de ronde dat wie zich overeet aan
„Hollandse nieuwe" er wel eens voor lang
genoeg van kan hebben. En dat is toch niet
de bedoeling. Een verdeling over verschil
lende programma's zou eigenlijk meer ef
fect sorteren.
Maar een hoogst belangwekkende avond
was het buiten kijf, èn om de kennismaking
met twee noviteiten (het Concerto voor
strijkorkest van Rudolf Escher en het
Vioolconcert no. 2 van Sam Dresden) èn
om de uitvoeringen die van het orkest het
uiterste vergden. En ik beken volmondig,
dat deze orkestavond (ten slotte ging ook
nog de 3e Symphonie van Hendrik Andries-
sen, die wij hier reeds vroeger hoorden)
mij sterk geboeid heeft.
Het Concerto van Escher, geschreven in
opdracht van de Regering etx opgedragen
aan de strijkers van het Concertgebouw
orkest, is een zeer geladen compositie van
iemand die veel te zeggen heeft, maar daar
toe niet altijd de duidelijke formulering
vindt. Dit slaat vooral op het laatste deel,
Ciaccona epica, waarvan het lange thema
niet de sclxerpe omlijning bezit die een
variatie-object gemakkelijk herkenbaar
moet maken, en waarvan de ontwikkeling
door overbeladenheid van contrasterende
elementen moeilijk te volgen is. Het mid
dendeel is een luchtiger Rondo, met zeer
doorwerkte altenxatieven, die contrapun-
tisch zeer belangrijk zijn, doch het geheel
in zijn zuidelijke sfeer bezwaren. Escher
blijft ixxet dat al zeer interessant. Hij wil
misschien te veel ineens, maar gelukkig is
daar geen enkele dode noot bij. Zijn stuk
stelt enorme eisexx aan het strijkorkest.
Maar tot eer vatx Adam (die het werk als
het ware los van de partituur dirigeerde)
en van het strijkersensemble, mag gezegd
worden, dat zij het voortreffelijk beheers
ten. Wij hebben nu eens kunnen consta
teren wat een pracht stel alten en celli het
orkest bezit.
Het 2e Vioolconcert van Dresden is geen
haartje minder modern dan het stuk van
Escher. Maar Dresden houdt zijn composi
tie klaar en doorzichtig, kleurig en vol
fijne karakteristiek. Zijn solopartij is zeer
dankbaar en klinkt prachtig. De moderni
teit van het geval sluit hier de expressieve
melodie niet uit, De solist Jo Juda speelde
het verrukkelijk van toon en met vix-tuose
beheersing. En al lukte in het orkest bij het
laatste deel niet alles even goed, de presta
tie van het orkest, onder de vaste leiding
van Adam, was hoogst opmerkelijk.
De Symphonie van Hendrik Andxdessen
klonk na dit alles als een taal waarmee
men meer vertrouwd is. Adam slaagde er
in de zeer gecompliceerde finale duidelijk
op te bouwen en het geheel veel lyrische
bezieling mee te geven.
JOS. DE KLERK.
SLECHTS EEN MERK FIETS-MET
HULPMOTOR IS VRIJGESTELD VAN
EEN RIJVERGUNNING.
Naar de A.N.W.B. mededeelt blijkt er
misverstand te bestaan over de rijvex-gun-
ning voor rijwielen met hulpmotor. Hoewel
volgens de officiële mededeling de rijver
gunning werd afgeschaft „voor motor-
rijtuigen met een motorvermogen van niet
meer dan 0.50 pk, waarvan de merken later
in de Staatscourant zouden worden bekend
gemaakt", is tot dusverre nog alleèn het
merk „Solex" in de Staatscoux-ant genoemd.
Voor andere rijwielen met hulpmotor i3
eeix rijvergunning dus nog steeds vereist.
Het ministerie van Financiën geeft ech
ter geen nalionaliteitsbewijzen meer af voor
rijwielen met hulpmotoren van geringe
cylinderinhoud, ongeacht het merk.
De A.N.W.B. heeft het ministerie van
Verkeer en Waterstaat verzocht ook de
andere rijwielen met lichte hulpmotor te
ontheffen van de verplichte rijvergunning.
Koninklijke Olie.
Unilever
Philips
A. K. U
Fokker
Nedei'landse Ford
Nederlandse Kabel
v. Berkei's Patent
Scheepvaai-t-Unie.
Holl.Amerika Lijn
Deli Maatschappij
H. V. A
A'dam Rubber
Ned. Handel Mij.
N.-I. Handelsbank
Biliton My. II
Slotkoers
gisteren
282%
227.%
214%
153%
128
250
262
107
155%
159
137%
150%
146%
157
106%
Openings
koersen
282 Vz
227
214%
157
156 Vz
138 Ij
152
148
