c
ii
Q Wereldnieuws
Perscommentaren op de sluiting
van het Atlantisch Pact
Verschoningsrecht voor journalist onontbeerlijk
SPELLING-DEBAT IN HET LAGERHUIS
De Engelse spelling-hervormers
kwamen met drastisch wetsvoorstel
Panda en de Meester->Ontde]kkingsre5zlger
MAANDAG 21 MAART 1949
2
Het Vlaams-Katholieke blad „D e
Nieuwe Gids" schrijft, dat het pact
een zuiver defensief karakter heeft en dat
het Rusland de lust om aan te vallen wel
zal ontnemen. „Het pact", aldus het blad,
„vergroot evenwel de spanning tussen het
Oosten en het Westen, zonder dat Europa
de eerstvolgende jaren over voldoende
middelen zal beschikken om een aggressie
te weren". Tenslotte waarschuwt het blad
de Amerikanen voor de gevaren die ver
bonden zijn aan het hanteren van een
machtsapparaat als het Atlantisch Pact.
Het Katholieke blad „La Libre Bel-
gi q u e" schrijft dat hoewel het Atlantisch
Pact niet aan alle verwachtingen beant
woordt, het niettemin een bevestiging is
van de solidariteit tussen de volken, die
de vrede lief hebben en een definitief einde
maakt aan het Amerikaanse isolationisme.
Geen enkel militaristisch land zal zich
thans nog illusies jnaken over wat de Ver
enigde Staten zullen doen in het geval
West-Europa bedreigd wordt.
Door de Westerse beschaving te bescher
men zal Amerika zijn eigen bestaan ver
dedigen.
Ook dit blad is van oordeel, dat het At
lantisch Pact pas betekenis krijgt van het
ogenblik dat Europa werkelijk in staat is
zich te verdedigen tegen een eventuele aan
val.
Het communistisch blad „LeDrapeau
Rouge" kenschetst het Atlantisch Pact
als „schandelijk gehuichel van diegenen,
die een oorlog tegen de Sovjet-Unie voor
bereiden".
Nadat het blad gewezen heeft op de
Amerikaanse militaire bases, die Sovjet-
Rusland omringen en op de strategische
vluchten der Amerikaanse luchtmacht,
merkt het op dat het Atlantisch Pact het
uitbreken van een oorlog tussen het Oosten
en het Westen in de hand werkt.
In zijn commentaar op het Atlantisch pact
oefent de Amerikaanse „Daily News"
(republikeins-isolationistisch) critiek op
Achesons verklaring, volgens welke de Ver
enigde Staten toebereidselen treffen om
militaire uitrusting te zenden naar de West-
Europese landen. „Wij zullen een grote
hoeveelhied wapens afstaan, die wij in ge
val van nood zelf zouden kunnen gebrui
ken", aldus het blad. „Wij zullen ze ter be
schikking stellen van landen, die, uitgezon
derd Groot-Brittannië, weinig doeltreffend
verzet geboden hebben aan Hitiers strijd
krachten en die geen nieuwe oorlog wensen
en een geweldige angst hebben voor Rus
land. In twee van die landen, Frankrijk en
Italië, krioelt het van verraders die open
lijk bekennen dat zij bij een invasie het
Rode Leger zullen helpen. Het derde land,
Groot-Brittannië, wordt geleid door socia
listen, die voortdurend de sterkte hunner
strijdkrachten verminderen, hoe langer hoe
meer uitgeven voor sociale diensten, niets
nuttigs bijdragen tot de landverdediging en
de rekening van het tekort naar Uncle Sam
zenden."
Tenslotte commentaren uit twee landen
die nog niet aan het pact zullen deelnemen.
In Stockholm was nog geen officiële mede
deling over het pact ontvangen. Politieke
en diplomatieke waarnemers zeggen dat het
pact de splitsing onder de Scandinavische
landen demonstreert: Zweden alleenstaan
de tussen de toekomstige pact-leden Dene
marken en Noorwegen en het onder Russi
sche'invloed staande Finland. Het is dui
delijk dat de deur voor Zweden tot toe
treding tot het pact openstaat, zodra de
neutraliteitsmeerderheid in het land zou
verdwijnen. Sommige waarnemers geloven
dat dit het geval zou zijn, als Rusland zijn
greep op Finland zou versterken.
De Madrileense avondbladen drukten de
volledige tekst gisteren op hun voorpagina
af. In Spaanse politieke kringen beschouwt
men de uitsluiting van Spanje als een ab
surditeit. Immers tweederde van Spanje's
kustlijn wordt bespoeld door de Atlantische
oceaan. Men voelt hier de eis van Portugal
dat ook Spanje zal moeten worden toege
laten niet alleen als een daad van nabuur
schap maar ook als een van „harde logica"
Intussen confereerde de Spaanse ambassa
deur Nicolas Franco gisteren met de Por
tugese minister van buitenlandse zaken
Mata over de poistie van Portugal en Spanje
ten aanzien van het pact.
Zuivering in Bulgarije
De secretaris-generaal van het uitvoe
rend comité van het Bulgaarse vaderlandse
front (coalitie van partijen die vóór de re
gering zijn) heeft medegedeeld, dat in één
district van Sofia 600 personen uit het front
zijn gestoten omdat zij „kapitalistische ele
menten" zijn. In een ander district zijn 150
personen uitgestoten. De secretaris-generaal
zeide, dat op het platteland eveneens een
zuivering wordt gehouden.
CORRESPONDENTIE MET
AMERIKANEN
Van de United Nations Council in Ame
rika heeft de Nederlandse vereniging
„League of Pais", welke als doelstelling
heeft een goed wederzijds begrip tussen
de volken te bevorderen, het verzoek ge
kregen, om adressen te verschaffen van
Nederlanders, die met Amerikanen wensen
te corresponderen. In het bijzonder wordt
prijs gesteld op adressen van huisvrouwen.
De Nederlandse „League of Pais" ver
zoekt ieder, die met een Amerikaan wil
corresponderen, naam, adres, beroep
leeftijd, alsmede geslacht aan het kantoor,
postbus 4025 Rotterdam, bekend te maken.
Een overzicht van het nieuwe viaduct in de spoorlijn tussen Hofplein en Delftse Poort
te Rotterdam, dat Zondag voor het eerst in gebruik werd genomen. Links het
oude viaductdat tot dusver werd gebruikt.
„Wereldcongres voor de vrede'
Professor Joliot-Curie is tot voorzitter
gekozen van het initiatief-comité voor het
„Wereldcongres voor de vrede", dat 20 April
te Parijs zal beginnen, aldus het Sovjet-
Russisch persbureau Tass.
Onder de 10 vice-voorzitters bevinden
zich het Britse parlementslid Pritt, de
Franse schrijver Louis Aragon, de Italiaan
se socialistenleider Nenni, de secretaris
generaal van het wereldvakverbond, Louis
Saillant, de Deense schrijver Andersen-
Nexö, de president van de unie van Sovjet
schrijvers Alexander Fadejef en professor
Bernal uit Cambridge, aldus Tass.
Heringa Wuthrich
HAARLEM
ELECTRISCHE INSTALLATIES
GRONDVERWARMING
De radio geeft Dinsdag
HILVERSUM I, 30L5 M.
7.00, 8.00, 13.00, 19.00, 20.00 en 23.00 uur
Nieuws. 7,15 Gymnastiek. 7.30 Gewijde mu
ziek. 7.45 Gebed. 8.15 Platen. 9.00 Herhaling
Lichtbaken. 9.30 Symphonische muziek (Ra-
vel, De Falla). 10.00 Voor kleuters. 10.15
Operettemuziek. 10.40 Schoolradio. 11.00
Platen. 11.30 Als de ziele luistert. 11.40 Bal
letmuziek van Delibes. 12.00 Angelus. 12.03
Liederen van Schubert en Wolff. 12.30 Weer-
praatje. 12.33 Zigeunerorkest. 12.55 Zonne
wijzer. 13.25 Viool en piano. 13.45 Uit. het
Boek der Boeken. 14.00 Rheinische sympho
nic van Schumann. 14.30 Lentevoordrachten.
15.00 Schoolradio. 15.30 Musette en chansons.
16.00 Ziekenbezoek. 16.30 Ziekenlof. 17.00 Na
schooltijd. 17.15 Voor de jarigen. 17.45 Het
onderwijs in Indonesië. 18.00 Operettemu
ziek van Johann Strauss. 18.20 Sportpraatje.
18.30 Voor de strijdkrachten. 19.15 Gitaarmu
ziek. 19.30 „Dit is leven". 19.45 Scheepvaart
rubriek. 19.50 Wederopbouw. 20.05 De ge
wone man. 20.13 Trio voor klarinet, viool en
piano van Mozart. 20.30 Lijdensmeditatie.
21.30 Philharmonisch Orkest (Voormolen en
Dvorak) en Vera Doniska (liederen van
Rachmaninoff). 22.37 Actualiteiten. 22.45
Gebed. 23.15 Werken van d'Indy en Fauré.
HILVERSUM H, 414.5 M.
7.00, 8.00, 13.00, 18.00, 20.00 en 23.00 uur
Nieuws. 7.15 Band van de Engelse marine.
7.30 Orkest Albert Sandler. 7.50 Dagopening.
8.15 Platen. 8.55 Voor de vrouw. 9.00 Werken
van Albeniz en De Falla. 9,35 Platen. 10.00
Morgenwijding. 10.15 Arbeidsvitaminen, 10.50
Voor kleuters. 11.00 Platen. 11.30 De Wekker.
12.00 Promenade-orkest. 12.30 Weerpraatje.
12.33 Kruidenteelt in Gelderland.. 12.40
Bioscooporgel. 13.15 Platen. 13.20 Dansorkest.
13.50 Paul Bobeson zingt plantationsongs..
14,00 Met naald en schaar. 14.30 New Yorks
Philharmonisch Orkest (Purcell. Schubert,
Bruch, Respighi en Debussy). 16.25 Causerie
over Mozart 16.40 De Schoolbel. 17.00 Kin
derkoor. 17.30 Musette-orkest. 18.50 Piano
potpourri. 18.30 Het gebruik van helderzien
den voor politiële doeleinden. 19.00 Vervolg
verhaal voor de jeugd. 19,10 Platen. 19.15
Toneelbeschouwing. 19.30 Zang en samen
spel. 20.05 Zoeklicht. 20.15 Bonte Dinsdag-
avondtrein. 21.35 Clinge Doorenbos. 21.45
Buitenlands overzicht. 22,00 Pierre Palla.
Maria Ballings en Lucien Louman. 22.25
Quartetto Nuovo Italiano (Kwartet op. 59
Van Beethoven), 23.15 Operamuziek.
Van onze correspondent te Londen)
Ook Engeland kent een campagne tot
spellingvereenvouding, gevoerd door ver
nieuwers die sedert jaar en dag ijveren om
de inderdaad diepe kloof tussen uitspraak
en spelling van het Engels te overbruggen.
Dr. Mont Follick, een der pioniers voor
taalvernieuwing, kwam in 1945 in het La
gerhuis en nam thans een van de zeldzame
gelegenheden te baat, door de regering
aan gewone parlementsleden geboden, om
met eigen wetsontwerpen voor de dag te
komen. Hij wilde een commissie om een
rationeel spellingssysteem voor te berei
den. Het voorstel dat het Lagerhuis voor
enkele uren in een gezellig onpolitiek dis
puutgezelschap veranderde, werd echter
met slechts drie stemmen meerderheid om
zeep gebracht. Dat betekent niet, dat men
in Engeland niets voor spellingshervorming
voelt, maar het systeem, dat dr. Follick
aanprees ging veel te ver. Hij wilde een
fonetische spelling, die de meeste woor
den onherkenbaar zou verminken. Het is
een van de stokpaardjes van de nog altijd
van activiteit blakende Bernard Shaw,
die een alphabet bepleit van veertig let
ters, met op hun kop staande a's, en e's,
en o's met een schuine streep er door. Hij
noemde zelfs de verwerping van het aan
hangige voorstel, dat de mogelijkheid tot
aanvaarding van zijn denkbeeld opende,
een „internationale catastrophe". Shaw
wilde echter geen dwang. Het oude en
nieuwe systeem zouden in vrije concur
rentie de strijd met elkaar moeten aan
binden. Het beste zou dan wel vanzelf
winnen. Dr. Follick wilde voornamelijk
een einde maken aan het gezwoeg der
veertien millioen schoolkinderen, die ja
ren zuchten onder spellingsmoeilijkheden.
Zijn argumenten zijn bovendien: Het nieu
we stelsel zou de zelfexpressie der kinde
ren bevorderen. Het Engels zou bovendien
met een slag een internationale taal wor
den, meer nog dan het nu reeds was. Ook
voor de instandhouding van het imperium
zou de nieuwe spelling van de grootste
betekenis zijn. Het is misschien niet toe
vallig, dat Zuid-Afrika zich steeds meer
afwendt van het moederland. Engelse kin
deren in dat dominion preferen Afrikaans
boven het lastige Engels. In Kaapstad
wordt er nu al in hoofdzaak Afrikaans-
Nederlands gesproken. Het sterke analpha-
betisme in Engeland vindt ook z'n oorzaak
in de spelling. Zelfs de toenemende jeugd
misdadigheid is nog altijd (volgens de ver-
eenvoudigers) toe te schrijven aan de spel
lingsmisère, welke bij de kinderen een
minderwaardigheidsgevoel teweeg brengt,
dat zich op abnormale wijze uit.
Shakespeare's taal was ook in vele op
zichten eenvoudiger dan het tegenwoor
dige Engels, dat nog voor een goed deel
di'. Johnsons onwetenschappelijke spelling
van 1755 volgt. Tot zover de argumentatie
der vernieuwers.
George Tomlinson de minister van On
derwijs, die toegaf zelf geen vreemde taal
te kennen en die dan ook waarschijnlijk
geen idee had van de inspanning, die bui
tenlanders zich moeten getroosten om de
Engelse uitspraak onder de knie te krij
gen, doelde niets voor het bepleite revolu-
tionnaire ingrijpen in de spelling. Hij gaf
Oorlogserfenis
Onder Weurt in de gemeente Beuningen
bij Nijmegen is aan de oever van de Waal
een grote bol gevonden, die aanvankelijk
voor een niet-ontplofte bom werd aange
zien. De mijnopruimingsdienst identificeer
de de bol als een gevaarlijk onderdeel van
een V 1.
De bol heeft een middellijn van een halve
meter en weegt 60 kg. Volgens de deskun
digen bevat zulk een bol waarvan er
twee in een V 1 zaten gecomprimeerde
lucht, die bij de ontploffing vrij komt en
grote schade aanricht. De bol is door de
Mijnopruimingsdienst medegenomen om te
worden gedemonteerd.
toe, dat deze voortdurend in de loop der
eeuwen is veranderd, maar nooit door
middel van wetgeving. En daarmee was
de kwestie weer voorlopig van de baan.
„Diana in het bad"
met een mes doorstoken
Werkloze ex-politieke delinquent
wil de aandacht op zich vestigen
De officier van justitie te Rotterdam ont
ving dezer dagen een brief, waarin een in
woner van Naaldwijk mededeelde, dat hij
op 11 Maart tijdens een bezoek aan het
museum Boymans te Rotterdam met een
mes een gat gestoken had in het beroemde
schilderij van Rubens „Diana in het bad".
„Omdat ik een gewezen politiek delinquent
ben wil niemand mij meer aan het werk
zetten. Nu ik deze daad heb bedreven is
er misschien iemand, die weer eens aan
dacht aan mij schenkt", aldus de brief
schrijver.
Een in het museum ingesteld onderzoek
men had daar van een beschadiging nog
niets gemerkt bracht aan het licht, dat
inderdaad in het schilderij, even boven de
zittende vrouwenfiguur, een flinke snede
was te bespeuren. Blijkbaar was een mes
rechtstandig door het doek gestoken. De
inwoner van Naaldwijk, J. C. K., werd
daarop gearresteerd. Het mes, waarmee hij
beweert de daad bedreven te hebben, werd
in beslag genomen.
Tijdens zijn verhoor verklaarde hij dat
hij reeds eerder pogingen had gedaan de
aandacht te trekken door een ruit in te
gooien, echter zonder het door hem ge
wenste resultaat. In Amsterdam had hij in
het Rijksmuseum het bekende „Melk
meisje" van Vermeer met water uit een
fles natgegooid. Ook dit was niet opge
merkt. Daarom had hij tenslotte „Diana in
het bad" in museum Boymans te Rotter
dam doorstoken. Geen suppoost of bezoeker
had er evenwel erg in gehad. Daarom had
hij maar een brief aan de officier van
justitie geschreven om de aandacht op zijn
daad te vestigen.
K. is in bewaring gesteld. Vermoedelijk
zal een onderzoek naar zijn geestvermo
gens worden ingesteld.
De waarde van het schilderij wordt op
f 50.000 geschat. Met de restauratie ervan
zal enige tijd gemoeid zijn.
Naar Londen. De opera-zangeres Gré
Brouwenstijn is uitgenodigd in Londen de
sopraanpartij te vertolken in de opera
„Roussalka" van Dvorak op 6 en 8 April.
In een gecombineerde vergadering van
de Nederlandse Journalisten Ki'ing en de
Katholieke Nederlandse Journalistenkring
te 's-Gravenhage hebben prof. mr. J. C.
van Oven en mr. A. Stempels, parlementair
redacteur van de Nieuwe Rotterdamse
Courant, gesproken over het verschonings
recht van de journalist.
Verschoning, het recht, om geen getuige
nis af te leggen, is bij de wet aan priesters,
advocaten en ai'tsen toegekend. De jour
nalisten zijn van mening, dat hun eveneens
het verschoningsrecht toekomt, omdat zij
veelal een vertrouwenspositie innemen. De
erecode van hun beroep gebiedt dan ook,
zelfs tegenover de rechterlijke macht geen
bronnen te noemen. Eind 1948 werd door
de Hoge Raad een arrest gewezen, waarbij
het verschoningsrecht voor de journalist
uitdrukkelijk werd ontkend.
Prof. Van Oven achtte deze kwestie
principieel zeer belanrijk. In de praktijk
wordt het journalistieke beroepsgeheim
feitelijk erkend, doch principieel afgewezen.
Er bestaat dus geen absoluut beroepsge
heim voor journalisten. Bij beschouwing
van het vraagstuk of aan de journalist be
roepsgeheim moet worden toegekend, moe
ten de belangen, die daardoor geschaad
worden, afgewogen worden tegen de be
langen, die daardoor bevorderd worden.
In het ene geval zouden misdrijven onge
straft gepleegd kunnen worden. Ander
zijds moet de journalist zonder persoonlijk
gevaar misstanden kunnen ontslueieren.
Prof. Van Oven acht het absolute beroeps
geheim voor de journalist dan alleen aan
vaardbaar, indien zijn intellectuele en mo
rele betrouwbaarheid op hoog 'peil staat.
Een verschoningsrecht immers zou mis
standen in de hand kunnen werken, als
schending van geheimen, smaad, laster en
belediging ongestraft zouden blijven, ook
al blijft de journalist zelve verantwoor
delijk voor zijn publicaties. Door misbruik
van vertrouwen kunnen zelfs de grondsla
gen van de rechtsstaat worden aangetast.
Hieruit volgt, dat slechts aan een hoog
staande Pers verschoningsrecht kan worden
toevertrouwd/Indien een journalist met een
sterk verantwoordelijkheidsbesef na gron
dig en onpartijdig onderzoek overgaat tot
het ontsluieren van een geheim, waardoor
schade voor de gemeenschap kan worden
voorkomen of hersteld, dan mag hij geen
persoonlijk gevaar lopen. Naar het oordeel
van prof. Van Oven biedt althans een deel
van de Nederlandse Pers niet zodanige
waarborgen, dat aan alle journalisten ver
schoningsrecht kan worden toegekend.
Men zal de juridische bezwaren, aldus
prof. Van Oven, kunnen ondervangen door
het peil van de journalistiek te verhogen.
De pers moet het verschoningsrecht dus
verdienen, voordat zij er aanspraak op
kan maken.
Mr. A. Stempels betoogde, dat sedert
het arrest van de Hoge Raad bij velen, die
vertrouwelijke mededelingen aan journa
listen deden, de vrees is ontstaan de
vingers aan koud water te bi-nden. Deze
vertrouwelijke inlichtingen, aldus mr.
Stempels, hebben wij nodig om een situa
tie in de juiste verhoudingen te kunnen
overzien. Informaties, die niet voor publi
catie zijn bestemd, kunnen in hoge mate
bijdragen tot een juiste weergave van ge
beurtenissen, omdat de achtergrond dan
bekend is.
De opvatting, dat een journalist ook
zonder verschoningsrecht zijn taak goed
zou kunnen uitoefenen, acht mr. Stempels
dan ook uit dien hoofde onjuist. De jour
nalistiek is een vertrouwensberoep, dat het
verschoningsrecht niet kan ontberen. Van
overheidswege wordt door het houden
van vertrouwelijke persconferenties reeds
blijk gegeven, dat men de journalistiek als
een vertrouwensberoep beschouwt. Het
beroep houdt meer in dan alleen het open
baar maken van feiten. Het verschonings
recht is onmisbaar. Het kan zijn, dat zich
excessen voor kunnen doen. Deze kunnen
tegengegaan worden door verheffing van
Voor Vacantie-spreiding
Allerwege wordt mede
werking verleend
Wij deelden reeds mede dat het Bureau
Vacantiespreiding van het Centraal Werk
comité Vacantie met de campagne om de
vacanties van het Lager Onderwijs reeds
dit jaar te spreiden succes heeft. Door vrij
wel alle besturen der grote gemeenten
wordt met betrekking tot het openbare
onderwijs het schema doorgevoerd. Slechts
10 procent der scholen voor bijzonder on
derwijs blijkt dit jaar niet aan het schema
hun medewerking te verlenen.
Door het bestuur van de Bedrijfsraad van
de Bouwvakken is beslist dat deze bedrij
ven de vacantie ook over ettelijke weken
zullen verdelen. In de kringen der klein
Metaalindustrie werden de voorstellen over
vacantiespreiding met veel sympathie be
groet, terwijl door de vertegenwoordigers
der Textiel-, Metaal- en Confectiebedrijven
reeds de toezëgging werd gedaan, dat aan
die bedrijven ook het volgen van het va-
cantiespreidingsplan zal worden geadvi
seerd..
Verwacht wordt dat thans in alle bedrij
ven en instellingen van betekenis het tijd
vak half Julihalf Augustus voor vacan-
tiegangers zonder-schoolgaande-kinde-
ren zal worden geblokkeerd, voor zover
dit met bedrijfs- en dienstbelang of met
andere belangen niet in botsing komt. De
campagne hiervoor is ingezet.
Het Bureau Vacantiespreiding is geves
tigd Stadshouderslaan 148, 's-Gravenhage.
tegengegaan worden door verheffing van
het vak. De door de organisaties ingestel
de tuchtrechtspraak vormt reeds een nood
zakelijk complement. Het verschonings
recht zal een tegenhanger kunnen vinden
in de „Wet op de Journalistieke Verant
woordelijkheid", waarvan het ontwerp
binnenkort de Tweede Kamer zal bereiken.
Na een levendige discussie verklaarde
de voorzitter mr. M. Rooy dat het hier gaat
over de maatschappelijke functie van de
Pers. De Pers leeft bij de vrijheid en de
ware vrijheid luistert naar de wetten. In
dien een journalist na een eerlijke ge-
wetensstrijd overgaat tot onthullingen, zal
hij zich op verschoning/vecht moeten
kunnen beroepen als getuigenis van hem
verlangd wordt,
verlangd wordt. Ten einde deze kwestie te
bestuderen is door de contactcommissie
van de vereniging „Nederlandse Dagblad
pers 1945" en de Federatie van Nederlandse
Journalisten een juridische commissie
gesteld, welke commissie zal nagaan op
welke wijze het streven nahr een wettelijke
erkenning van het verschoningsrecht be
vorderd moet worden.
Japans plan voor
massa-emigratie
Veertig millioen inwoners van
Nippon zouden naar Nieuw-
Guinea gaan
Door een aantal prominente Japanners
is een voorstel ingediend om op afdoende
wijze een oplossing te vinden voor hun
bevolkingsaanwas. Zij hopen permissie te
krijgen om veertig millioen mensen naar
Nieuw-Guinea te mogen overbrengen.
Dit eiland dat half onder Nederlands,
voor de andere helft onder Australisch ge
zag staat, is na Australië en Groenland het
grootste eiland ter wereld. In de tweede
wereldoorlog maakten de Japanners zich
van het eiland meester om vandaar uit
hun invasie in Australië te kunnen voor
bereiden. Daar zij weten dat de Austra
liërs dit nog niet vergeten zullen zijn, heb
ben de Japanners de hulp van de Verenigde
Staten ingeroepen, om hun zaak te be
pleiten bij de over het eiland regerende
landen.
Als de Japanners veertig millioen men
sen uit hun overbevolkte eilanden zouden
laten emigreren, zou dat de helft van het
aantal inwoners betekenen. Maar de Ja
panners voelen dat er iets gedaan moet
worden. Reeds nu kan het land de hele
bevolking niet voeden en er is nog een
aanwas van ruim anderhalf millioen per
jaar.
Hoe zij deze veertig millioen mensen uit
Japan naar Nieuw-Guinea denken te stu
ren, wordt echter nog niet uiteengezet.
Terwijl de Amerikanen gedurende de
oorlog niet erg van het vochtig-warme
eiland gecharmeerd waren, schijnen de
Japanners daar al anders over te denkeh.
Zij wijzen op de grote rijkdommen van het
eiiand. Naast copra, rubber, cacao, katoen
en talloze vruchtensoorten worden er bo
vendien goud, koper, steenkool en olie
gevonden.
Zij, die dit plan voorstaan beweren dat
er op Nieuw-Guinea plaats genoeg is voor
de inboorlingen plus veertig millioen Ja
panners.
Het eiland beslaat een oppervlakte van
ongeveer 312.400 vierkante mijl en heeft
een bevolking van 650.000 zielen. (U. P.)
Export van Indonesië in 1948
In een officieel overzicht over de voor
naamste exportproducten in 1948 van In
donesië wordt medegedeeld, dat de gecon
troleerde rubberexport uit de federale
gebieden 280.000 ton bedroeg, ter waarde
van 256 millioen gulden. De niet geregis
treerde uitvoer naar Malakka kan geschat
worden op 160.000 ton. In totaal werd
ongeveer honderdduizend ton onderne
mingsrubber geëxporteerd. De totale
coprauitvoer bedroeg 240.000 ton, waarvan
in Januari j.l. een record van 34.000 ton.
In 1948 werd ruim 25 millioen pond thee
geproduceerd. De export bedroeg 9408 ton,
tegen 2600 ton het jaar daarvoor. Het
grootste deel hiervan ging naar Nederland,
de Verenigde Staten en Egypte. Als een
gunstige ontwikkeling wordt genoemd, dat
de afzet thans over een veel groter aantal
landen verspreid is dan vroeger.
De totale suikeruitvoer bedroeg in 1948
70.000 ton, waarvan 7.000 ton melasse, ter
wijl aan koffie 9230 ton werd geprodu
ceerd, waarvan geëxporteerd werden 2378
ton ter waai'de van 3,4 millioen gulden.
De uitvoer van tinerts bedroeg in 1948
42.000 ton ter waarde van 148 millioen
gulden tegen 21.000 ton, ter waarde van
58 millioen in 1947. De palmolieproductie
vertoonde vorig jaar een onafgebroken
stijging met een totaal van 56.200 ton,
waarvan veertigduizend ton werden uit
gevoerd ter waarde van 43 millioen gul
den. De peper prijzen bewegen zich nog
steeds in dalende richting; vorig jaar
voerde Indonesië 829 ton witte peper uit
en 976 ton zwarte peper. Aan tabak werd
uitgevoerd 1060 ton ter waarde van 4,6
millioen gulden.
De minister van Justitie heeft geïnstal
leerd een commissie, welke tot taak heeft een
herziening van de nationaliteitswetgeving te
ontwerpen, ter regeling van het Nederlander
schap als nationaliteit voor het toekomstig
Koninkrijk der Nederlanden, bedoeld bij
artikel 210 der Grondwet. Voorzitter der
comissie is prof. dr. R. D. Kollewijn, hoog
leraar te Leiden.
i~
20. Hier zult u spijt van krijgen!" sprak
Panda op donkere toon maar veel
anders dan op donkere toon spreken kon
hij ook al niet doen, want de man die Dop
heette hield hern vast in een ijzeren greep.
En Panda vervolgde: „Mijnheer Goedbloed
zal u weten te vinden! Hij laat niet met
zich spotten!" „Houd je mond!" zei de
heer. „Ik ben Geofridus Goudbakker, en
als ik zin heb om met die misselijke Goed*
bloed te spotten, dan spot ik! Uit! En nu j achter die deur was het donkerheel
gaan we eens verder kijken." Nu wendde donker. Alle gordijnen van die kamer wa
llij zich dus naar de tweede deur, waar
een bordje op hing met het opschrift:
„Verboden toegang!" En Panda riep: „Daar
zit de Bey zelf, en die mag niet gestoord
worden!" „Ach kom! Ach kom! Doe niet
zo misselijk!" zei de heer Geofridus Goud
bakkeren hij rukte de deur open.Daar
blijkbaar dicht, maar als je goed keek,
dan zag je nog net een donkere gestalte
rechtop in bed zitten, een gestalte, die
blijkbaar een eindeloos hoge tulband op
het hoofd had. En uit die duisternis klonk
een krassende stem, die sprak: „Ik wens
niet gestoord te worden! Ik wens niet ge~
stoord te wordenl"
Toneel
Comedia gaat deze zomer
alleen naar de West
Weinig veranderingen in
tableau de la troupe
Op 2 Juni begint een kleine afdeling
van de toneelgroep Comedia een tournée
van ongeveer zes weken naar Suriname en
de Nederlandse Antillen. De reis heen en
terug wordt per vliegtuig gemaakt.
Het gezelschap zal bestaan uit de dames
Mimi Boesnach en Mary Dresselhuys en
de heren Fons Rademakers, Jan Teulings
en Jules Verstraete. Voor de bezetting van
enkele kleine rollen worden de deelnemers
nog nader aangewezen. Op het répertoire
zijn geplaatst „Hélène" van Paul Géraldy
en „Candida" van G. B. Shaw, benevens
het voor ons nieuwe blijspel „You touched
me!" van Tennessee Williams en Donald
Windham.
Dit is reeds de vijfde keer dat Comedia
een serie voorstellingen in de overzeese
gebiedsdelen verzorgt. Mede met het oog
op de daar heersende onrustige toestan
den wordt deze zomer geen reis naar In
donesië ondernomen.
De Nederlandse titel van de laatstge
noemde comedie, die aanvankelijk „Als de
vos de passie preektzou luiden, is
thans gewijzigd in de letterlijke vertaling
van de originele: „Je hebt me aange
raakt!" De première daarvan heeft op 2
April plaats in de Haarlemse schouwburg.
Elf dagen later wordt reeds de eerste
voorstelling van „Nachtasl" van Maxim
Gorki gegeven, omdat de gastregisseur,
professor Scharoff, medio April naar zijn
toneelschool in Rome terug moet keren.
Aleida G. Schot vervaardigde speciaal
ten behoeve van deze opvoering een ge
heel nieuwe bewerking van dit bekende
stuk.
In de samenstelling van het tableau de
la troupe komen voor het volgende sei
zoen naar alle waarschijnlijkheid slechts
enkele wijzigingen. Emmy van Swoll,
Luc van Gent en Jack Dixon hebben
elders emplooi gevonden, Luc Lutz - thans
bij het ensemble van Wim Sonneveld -
wordt in de gelederen opgenomen. Mary
Dresselhuys zal wederom gedurende enige
maanden aan de komende voorstellingen
medewerken.
Medezeggenschap voor
gemeentepersoneel
De mening van B. en W<
van Rotterdam
Een destijds door de Rotterdamse ge
meenteraad ingestelde commissie is tot de
conclusie gekomen, dat het wenselijk is
aan het gemeentepersoneel een zekere
mate van medezeggenschap in de bedrijfs
voering van gemeentelijke diensten en be
drijven te verlenen, als aanvulling op de
medezeggenschap in de regeling van de
arbeidsvoorwaarden, welke het reeds bézit.
In een brief aan de raad spreken B. en
W. als hun mening uit, dat het verlenen
van medezeggenschap geenszins zo ver mag
gaan, dat het personeel zich gaat plaatsen
„op de stoel van de directeur" en zich
gaat bemoeien met de technische en econo
mische leiding in engere zin.
De medezeggenschap van het personeel
over technische en economische aangele
genheden van de gemeentelijke diensten
en bedrijven kan niet anders zijn dan een
recht om datgene te doen, wat nodig is om
de eigen verantwoordelijkheid te dragen,
dus mede weten van en mede beraadsla
gen over aangelegenheden van de hier
bedoelde aard en controle uitoefenen of
met zijn rechtmatige wensen rekening
wordt gehouden. De medezeggenschap in
de diensten en bedrijven zal zich tot een
raadgevende moeten beperken.
B. en W. adviseren nu de raad tot een
reorganisatie van het bestaande overleg
te besluiten.
De aanvaarding van het voorstel zal op
heffing van enige bestaande dienstcom
missies bij de voornaamste diensten en
bedrijven ten gevolge hebben, waarvoor
dan medezeggenschapscommissies met uit
gebreider bevoegdheden in de plaats tre
den.
Blank en niet-blank. Het wordt mogelijk
geacht, dat de regering, van Z.-Afrika
binnen afzienbare tijd een wetsontwerp
zal indienen, houdende een verbod van
gemengde huwelijken. Onder gemengde
huwelijken worden verstaan alle huwe
lijken tussen een blanke en een niet-
blanke. Zulk een verbod bestaat reeds
geruime tijd in Transvaal.
Ook gij Venus. De Russische astronoom en
wiskundige professor Vsevoled Sjaronof
heeft „ontdekt" dat de dampkring om
de planeet Venus voor het eerst door de
Russische geleerde Lomonósof in 1761
is ontdekt, aldus het Sovjet-Russische
persbureau Tass. De Duitsers Schroeter
en Herschel ontdekten haar in 1791,
doch. zekere buitenlandse auteurs schrij
ven de ontdekking toch aan hen toe,
aldus prof. Sjaronof.
Duvelstoejager. Sir William Lawther, voor
zitter van het Britse vakverenigings
congres (TUC) en van de nationale
bond van mijnwerkers, heeft zijn voor
zitterschap van de Brits-Tsjechoslo-
waakse vriendschapsbond neergelegd.
Volgens Lawther is deze bond afgezakt
tot „duvelstoejager van de Kominform".
De weg terug. John Belcher, die na het
onderzoek van het Lynskey-tribunaaï
naar een beweerd corruptie-schandaal
aftrad als parlementair secretaris van
het Engelse ministerie van Handel en
als lid van het Lagerhuis, zal volgens
„Reynolds News" weer spoorwegbe
ambte worden.
Kannibaal. 12 April komt een zekere Bru
no Fries te Bremen voor het gerecht,
beschuldigd van dubbele moord. Naar
verluidt is hij de eerste kannibaal in
het Duitsland van deze eeuw. Hij zou
twee kinderen vermoord hebben en
stukken van hen thuis met zijn vrouw
opgegeten hebben, die zich niet bewust
was mensenvlees te eten.
Licht. Van April tot October worden te
Londen en andere Engelse steden de in
de naoorlogse jaren ingevoerde electri-
citeitsbepevkingen opgeheven. Licht
reclame en étalageverlichting zijn dan
weer toegestaan.
Kruiser terug. De „Milwaukee", een Ame
rikaanse kruiser, die gedurende de oor
log aan de Sovjet-Unie is geleend, is
gisteren tijdens een korte plechtigheid
aan de Amerikaanse marine teruggeï
geven.
