opsM//oozrSAlA7A/
f
Keiler Macdonald
De houding der Nederlandse diplomaten
in Madrid en Lissabon tijdens de oorlog
L
Verliezen in Indonesië
Contact van Kweekschoolleerlingen
uit Haarlem en Dusseldorf
Sïïftïïïr «*>sschool met leken-leerkraehten is. De
De kleine Wereld
WOENSDAG II MEI 1949
HAARLEMS DAGBLAD
Commissie-Cleveringa onderzocht
Klachten zijn voor een deel ongegrond gebleken
Administratieve chaos
bij gezantschap in Madrid
De commissie tot onderzoek naar de hou
ding: van Nederlandse diplomatieke en con
sulaire ambtenaren tegenover Nederlandse
uitgewekenen, de Commissie-Cleveringa,
heeft een derde verslag gepubliceerd, dat
betrekking heeft op Spanje en Portugal.
Bij haar onderzoek heeft de commissie
zich bepaald tot die ambtenaren, tegen wie
klachten te harer kennis waren gekomen,
namelijk de oud-gezant te Madrid mr. C. H.
J. Schuilei- tot Peursum, de oud-gezant-
schapsraad te Madrid jhr. mr. W. E. van
Panhuys, de oud-zaakgelastigde te Lissabon
mr. R. Flaes, de vice-consul te Barcelona
A. L. A. Kriens en de consul te Bilbao S.
A. Blitz.
De commissie heeft terstond de later be
vestigde indruk gekregen, dat de klachten
vaak een uiterst eenzijdig beeld van de
werkzaamheid en houding van de betrok
ken ambtenaren geven. De commissie kan
zich niet aan de indruk onttrekken, dat
de vertegenwoordigers te Madrid een ze
kere zwakheid van geloof in de vaderlandse
zaak, althans in den beginne, niet geheel
vreemd is geweest en voorts dat zij hiervan
meer hebben laten blijken dan wenselijk en
gepast moet worden geacht.
Deze zwakheid van geloof op zich zelf is
wellicht geen reden voor enige afkeuring,
al stelt men haar aanwezigheid ook achter
af niet gaarne vast bij hoge ambtenaren.
De commissie neemt aan. dat er in Ma
drid iets in de lucht moet hebben gehangen
van die zwakheid van geloof en dat deze
zich heeft geopenbaard op een wijze, die
pijnlijk moet hebben aangedaan en nog
pijnlijk aandoet. De commissie acht dit een
ernstig tekort juist tegenover de jonge men
sen, wier enig streven was zo spoedig mo
gelijk mee te gaan doen om de gehate vijand
het land uit te slaan en die op hun moeilijke
en gevaarlijke tochten vol leed en ontbe
ringen door Spanje kwamen.
Natuurlijk konden of wilden, onder hun
allesbeheersende wens om Engeland te be
reiken, de doortrekkende Nederlanders de
bijzondere moeilijkheden van de politieke
situatie niet steeds zien. Zij weten maar al
te vaak aan onwil, gebrek aan belangstel
ling of onbekwaamheid, wat in werkelijk
heid goeddeels aan overmacht toe te schrij
ven was. Er was hier een schier onover
brugbare kloof tussen vurige wensen ener
zijds en technische moeilijkheden ander-
Z^Dat de legale doorreis van Engeland
vaarders dikwijls niet snel is verlopen, is
onloochenbaar, maar dat van een stelsel
matige en opzettelijke vertraging door de
Nederlandse functionarissen sprake is ge
weest, kan de commissie niet als juist aan
nemen. Tegen rechtstreekse bevordering
van illegale evacuatie heeft bij de per
soneelsleden van het Madrileense gezant
schap een begrijpelijke bedenking bestaan.
Men gaf de voorkeur aan legale wegen,
zo lang het enigszins mogelijk was. Dit
betekent niet, dat men niet begrepen heeft,
dat illegale evaeutie wenselijk kon wor
den. Een brief van de heer Van Panhuys
van 3 Juli 1942 bewijst duidelijk, dat hij
destijds meende, dat het zover was.
Administratie was een chaos.
De volkomen onbevredigende toestand
is voor een goed deel te wijten geweest
aan 'n administratieve wanorde op het con
sulaat-generaal, waarvoor behalve de con
sul-generaal ook de gezantschapsraad
Van Panhuys verantwoordelijk moet wor
den gesteld.
De beschikbare ruimte was uiterst ge
brekkig, het personeel was ontoereikend,
de taak ongewoon, maar deze omstandig
heden pleiten de schuldigen niet vrij.
Miranda opgeslotenen dat natuurlijk niet
waarnemen.
De commissie kent generlei waarde toe
aan de mededeling van rapporteurs, die
door Spanje zijn getrokken, dat „Enge
landvaarders van andere nationaliteiten
regelmatig verder konden en hun altijd
voor waren".
Merkwaardig is, hoe een Engelandvaar
der vertelt, dat hij, toen hij, na in ver
schillende Spaanse gevangenissen te heb
ben gezeten, eindelijk vrij kwam, vol wrok
was tegen het gezantschap, maar dat zijn
boosheid later luwde, toen hij na zijn be
vrijding in November 1943 daar zelf te
werk werd gesteld en de moeilijkheden
uit een andere gezichtshoek onder de ogen
kreeg.
Aangeven van Engelandvaarders
niet bewezen.
De commissie heeft ook een klacht on
derzocht over het aangeven van Enge
landvaarders bij de Spaanse politie.
Medio 1943 kwam het gezantschap ter
ore, dat een groep van dertig Nederlan
ders, het wachten moe, van plan was er
clandestien van door te gaan, waarop het
volgens de klacht al deze mensen aangaf
bij de Spaanse politie, met als gevolg dat
de betrokkenen zich elke dag om negen
uur moesten aanmelden bij de Spaanse
politie.
De commissie heeft niet kunnen vast
stellen, dat de Spaanse autoriteiten inder
daad door het gezantschap of het consulaat
tegen het clandestiene vertrek van de
betrokkenen gewaarschuwd zijn. Zij kan
dus de gegrondheid van de klacht niet be
vestigen.
In het uitermate verwarde complex van
beschuldigingen en tegenbeschuldigingen
inzake de mislukte illegale evacuatie komt
de onderlinge wrijving tussen de betrok
ken instanties wel sterk tot uiting.
De commissie spreekt haar leedwezen
uit dat hiervan en van onderlinge me-
nings- en van temperamentverschillen de
Nederlanders meer dan eens het slacht
offer zijn geworden.
Een andere klacht luidde:
„Het eenvoudigste middel, om evacuatie
mogelijk te maken, was omkoping. De
Nederlandse autoriteiten lieten na daarvan
gebruik te maken, hoewel dit middel in
Spanje noch onfatsoenlijk noch kostbaar
geweest zou zijn. Omkoping wordt in
Spanje namelijk beschouwd als iets zeer
normaals".
De commissie zegt hierover:
Wat in normale tijden in diplomatieke
ambtenaren, naar Nederlandse opvattin
gen, ten sterkste zou moeten worden ge
laakt, zou in abnormale tijden wellicht
inderdaad in hen te prijzen zijn geweest.
Dat echter officiële vertegenwoordigers
zich op grote schaal met omkoperij van
ambtenaren hadden behoren bezig te hou
den en daarmede het toch al bedreigde
voortbestaan van hun gehele diplomatieke
post nog verder hadden behoren op het
spel te zetten, wil er bij de commissie
echter niet voetstoots in.
Kampen en gevangenissen:
Over een klacht inzake het tolereren en
niet verbeteren van de onhoudbare om
standigheden, waaronder Nederlanders in
Spaanse gevangenissen en concentratie
kampen gedwongen werden te leven zegt
de commissie, dat de officiële vertegen
woordigers van ons land waarschijnlijk
niet geheel aan gerechtvaardigde verwij
ten kunnen ontkomen, omdat het gezant
schap te Madrid ook naar de overtuiging
der commissie waarschijnlijk niet steeds
die energie heeft aangewend, die onder
de voor vele Nederlanders zo uiterst peni
bele omstandigheden volstrekt geboden
zou zijn geweest om het uiterste te doen
w ««ntcr-hflii pn het ter verlichting van het lot hunner opge-
landgenoten,' al ware het alleen ter
wille van hun moreel. De klachten der
Engelandvaarders zijn te algemeen en te
gelijkluidend dan dat men gerechtigd is
San individuële gevallen .te denken.
De vermoedelijk in arren moede gegeven
raad aan geïnterneerden om zich in vre-
consulaat-generaal zulk een ernstige wan
orde geheerst met betrekking tot de geld-
boekhouding ook al konden later alle
posten worden verantwoord dat de
minister van buitenlandse zaken zich ge
noodzaakt heeft gezien een brief naar
Madrid te zenden met zulke weltoege-
lichte verwijten als zelden enig gezant
schap in ontvangst zal hebben behoeven
te nemen.
Ofschoon de heer Van Panhuys voor dit
falen wel verontschuldigingen heeft aan
gevoerd, heeft hij toch ruiterlijk erkend
op dit punt te hebben gefaald.
De klacht, dat de Nederlandse autori
teiten te Madrid „de legale evacuatie zelfs
op allerlei wijzen vertraagden" werpt vol
gens de commissie op de betrokkenen een
volkomen onverdiende blaam. Dat zij
„vrijwel niets ondernamen, om de legale
evacuatie van Engelandvaarders te bevor
deren of te bespoedigen" is een grove on
waarheid. De Nederlandse legatie is aan
houdend in touw geweest, al konden de in
desnaam maar bij de Gestapo te melden
om naar Nederland te worden terugge
stuurd, is niet te rechtvaardigen, ook dan
niet, wanneer daarbij de uitgesproken be
doeling heeft voorgezeten hun te raden
onderweg of na terugkeer in Nederland
opnieuw te ontsnappen en dan bij net ten
tweede male overschrijden van de Spaan
se grens zich als Engelsman of Canadees
uit te geven.
Dat de gezant slechts eenmaal het kamp
van Miranda heeft bezocht, werpt een
eigenaardig licht op zijn medeleven.
Van de kern der beschuldiging inzake
hel in discrëdfet brengen van een kost
bare geheime weg van Perpignan naar
Portugal, hetgeen de dood van de consul
te Perpignan, de heer Kolkman ten ge
volge gehad zou hebben, gelooft de com
missie niets.
Wat de oorzaak is geweest van het lot,
dat de verdienstelijke heer Kolkman heeft
getroffen, zal wel nooit meer precies vast
te stellen zijn.
Minister van Boeyen mocht niet
naar Madrid.
Over het beletten van een onderzoek in
Madrid door de minister van Binnenland
se Zaken zegt de commissie, dat de Spaan
se autoriteiten de gezantschappen der door
Duitsland bezette landen „bevroren" en
ze onder Duitse druk officeel nauwelijks
meer erkenden. Het was dus begrijpelijk,
dat het Spaanse ministerie van Buiten
landse Zalven er niet in wilde toestem
men, dat een lid der Nederlandse regering
het Nederlandse gezantschap te Madrid
kwam bezoeken.
Een klacht over het ondersteunen van
„foute" figuren en spionnen geeft de com
missie aanleiding op te merken dat het
onderzoek naar de politieke betrouwbaar
heid van onbekenden niet eenvoudig is.
Uiterste gereserveerdheid tegenover onbe
kenden is begrijpelijk. Dat het gezantschap
welbewust en dus met landverraderlijk op
zet Duitse spionnen zou hebben geprote
geerd acht de commissie een stoutmoedige,
maar ongeloofwaardige aantijging.
Conclusies.
De commissie concludeert, dat vele
klachten ongegrond, althans schromelijk
overdreven zijn. Sommige zijn zelfs als
kwaadwillige insinuaties zeer te betreuren.
Bepaalde klachten wijzen op tekortko
mingen van het gezantschap te Madrid,
tekortkomingen, die niet wijzen op boos
opzet, maar veeleer op een tekort in ge
zindheid en aan vermogen om zich in oor
logstijd aan nieuwe en zware eisen in de
dienst van het vaderland aan te passen
en aan administratieve bekwaamheid,
waarnaast echter verschillende goede din
gen niet mogen worden vergeten.
Da gezant miste waarschijnlijk elk over
wicht als chef. Of de klachten van Enge
landvaarders zoveel minder zouden zijn
geweest, indien de gezant wèl overwicht
over de gezantschapsraad had gehad, staat
intussen te bezien.
Wat de gezantschapsraad betreft, zijn
ruiterlijke erkentenisseii op de punten,
waarop hij voornamelijk heeft gefaald,
hebben de commissie een sympathiek beeld
gegeven van de hoofdtrekken van zijn per
soonlijkheid. Zij tonen bovendien een zelf
kennis, die in zaken als deze een der
hoofdvoorwaarden is voor een mogelijke
verbetering.
Met betrekking tot de consulaire amb
tenaren Kriens te Barcelona en Blitz te
Bilbao en de zaakgelastigde mr. Flaes te
Lissabon zegt de commissie, dat het tussen
de ambtenaren, wier roeping het was, in
vriendschappelijke samenwerking voor
Nederland en Nederlanders het beste te
bereiken, aan harmonie heeft ontbroken.
Zij acht zeker niet in de eerste plaats de
heer Flaes de oorzaak van de wrijvingen.
Het oordeel van minister Stikker.
De minister van Buitenlandse Zaken
heeft de aanbieding van het rapport aan de
Kamers vergezeld doen gaan van enige op
merkingen. Het onderzoek heeft in de eer
ste plaats een aantal tekortkomingen bij
mr. C. H. J. Schuller tot Peursum, destijds
gezant te Madrid, naar voren gebracht, al
dus de minister. De diplomatieke gaven,
mELÊVOX ELECTRIC CALL
luidsprekende telefoon installaties
INLICHTINGEN EN PROSPECTUS Bil:
JANSWEG 12. HAARLEM
TEL. 11828-18626
waarvan deze gezant anderzijds blijk heeft
gegeven, geven de minister reden hem op
zijn huidige post (Bogota, Columbia) te
handhaven.
Wat jhr. mr. W. E. van Panhuys, destijds
gezantschapsraad te Madrid, betreft, is de
minister van oordeel, dat ook hij, ondanks
zijn tekortkomingen op voornamelijk ad
ministratief terrein, gedurende zijn loop
baan niet alleen in Madrid maar ook el
ders blijk heeft'gegeven van goede diplo
matieke hoedanigheden.
De minister wil de heer Van Panhuys dan
ook in de buitenlandse dienst handhaven.
Bij de hem op te dragen werkzaamheden
zal rekening worden gehouden met zijn te
kort aan administratieve gaven.
Minister Stikker meent, dat er ernstige
bezwaren bestaan tegen het beleid van de
heer A. L. A. Kriens, vice-consul te Barce
lona. Hij overweegt welke maatregelen te
gen deze ambtenaar getroffen dienen te
worden. Voor maatregelen tegen de heer
S. A. Blitz, consul te Bilbao, bestaat geen
reden. De minister ziet geen enkele aanlei
ding het beleid van dr. R. Flaes, destijds
gezant in Lissabon tijdens de oorlog af te
keuren.
's-GRAVENHAGE. 10 Mei. De rege
ring maakt bekend, dat tot haar leedwezen
de volgende verliezen in Indonesië zijn
gerapporteerd:
Koninklijke marine: Gesneuveld 8 Mei
1949: mar. 1 z.m. H. F. van der Horst uit
Nijmegen: le It. der mar. G. H. W. Wouters
uit Hilversum.
Koninklijk Ned.-Ind. Leger: Gesneuveld
17 April 1949: Jav. sold. 2e kl. inf. Soed-
jono. Gesneuveld 19 April 1949: Soend.
sold. 2e kl. inf. Paat. Gesneuveld 20 April
1949: Jav. sold, le kl. inf. Disan; Jav. sold,
le kl. inf. Kawan: Jav. sold, le kl. inf.
Partopawïro; Jav. sold. 2e kl. inf. Goetoel:
Jav. sold. 2e kl. inf. Kadar: Jav. sold. 2e kl.
inf. Legiman; Jav. sold. 2e kl. inf. Masiman;
Jav. sold. 2e kl. inf. Nakïm: Jav. sold. 2e kl.
inf. Soetomo; Jav. sold. 2e kl. inf. Soenoes,
Gesneuveld 20 April 1949: Jav. sold. 2e kl.
inf. Sidjas; Bat. korp. inf. Soetagaloeng;
Bat. sold. 2e kl. inf. Sitanggan; Amb. sold,
le kl. inf. Leatemia. Gesneuveld 21 April
1949: Jav. sold, le kl. Amatsardi; Chin. mil.
sold. Tan Tjiaw Ong; Tim. sold. 2e kl. ïnf.
Wimpie. Gesneuveld 23 April 1949: Amb.
sold. 2e kl. inf. L. Lalurumele. Overleden
ten gevolge van. oorlogsverwonding op 23
April 1949: Soend. sold. 2e kl. inf. Emen,
allen uit Indonesië.
Franse locomotieven voor
de Nederlandse Spoorwegen
In de afgelopen nacht reden van België
uit drie electrische locomotieven het sta
tion te Roosendaal binnen, die door de
Nederlandse Spoorwegen van de Franse
nationale spoorwegmaatschappij zijn ge
huurd.
Ir. Pels uit Utrecht was aanwezig oir. de
nieuwe trekkers „in ontvangst" te nemen
van het Franse personeel, dat het transport
begeleidde, De locomotieven zijn niet nieuw,
zij deden in Frankrijk reeds dienst, maar
werden geheel nagekeken alvorens naar
Nederland te worden afgezonden.
De machines zullen in Zuid-Limburg
dienst doen bij personen- en goederenver
keer. De Nederlandse Spoorwegen zijn van
plan nog een aantal Franse locomotieven
le huren met het oog op de voortschrijdende
electricificatie van het Nederlandse spoor
wegnet en het nijpende gebrek aan elec
trische locomotieven.
Haarlemse Bestuurdersbond
hield jaarvergadering
In „Brinkmann" werd de jaarvergadering
van de Haarlemse Bestuurdersbond gehou
den. De voorzitter, de heer A. Mars, sprak
iri zijn openingswoord zijn vreugde uit, dat
er thans in Indonesië een voorlopige over
eenstemming is bereikt, waaraan hij de
wens verbond, dat spoedig gehele over
eenstemming moge volgen. Het ledental
stijgt nog steeds en heeft de 8900 over
schreden. De Vrouwenbond speciaal groeit
flink.
Volgens spreker vond de vakbeweging
in Haarlem bij de overheid de laatste tijd
niet die erkenning, zoals die elders wel
het geval is. De verklaring van de burge
meester in de raad hierover, doet de hoop
koesteren, dat hierin thans verbetering zal
komen.
Inzake de Mei-viering gaf spreker een
overzicht van de besprekingen met de Partij
van de Arbeid, waarbij hij toezegde, dat het
volgend jaar vroeger met de voorbereidih:
zal begonnen worden.
Door de minister van Sociale Zaken is
kenbaar gemaakt, dat de vakverenigingen
ingeschakeld zullen worden bij de uit
keringen wegens ae wettelijke werkloos
heidsverzekering. Het advies van de Stich
ting van de Arbeid om toestemming ti
geven voor de verstrekking der 2% vacan-
tie-toeslag, is niet bevredigend, daar dit
toch zeker thans bindend voorgeschreven
behoort te worden, zo zei de heer Mars.
Bij de behandeling van het jaarverslag
werd door verschillende organisaties waar
dering uitgesproken voor het veie werk
door het bestuur verricht en werden de
verslagen van de secretaris en de penning
meester met algemene stemmen goedge
keurd.
Bij de bestuursverkiezing werd de heer
A. Mars bij acclamatie als voorzitter
herkozen. Ook de heren J. H. Schouten en
G. K. Janssen konden achter de bestuurs
tafel blijven zitten, waar zij bovendien ge
zelschap kregen van de heer C. Kuyper.
De vergadering was het met de door het
bestuur voorgestelde actie tot bindend ver
klaren van de 2% vacantietoeslag volkomen
eens en gaf tevens de wens te kennen, dat
geijverd zou worden om de Nationale feest
dag definitief tot vrije dag verklaard te
zien.
De kennis van het Russisch
in het leger
Het Tweede Kamerlid de heer Gortzak
(CPN) heeft onlangs aan de minister van
Oorlog schriftelijke vragen gesteld naar
aanleiding van een enquête bij onder de
wapenen zijnde militairen naar hun kennis
van het Russisch of van andere Slavische
talen.
De minister heeft thans geantwoord:
Zoals reeds in de circulaire staat vermeld,
diende de enquête ter completering van
statistische gegevens. Een en ander houdt
geen verband met militaire verplichtingen,
welke de regering op zich genomen zou
hebben wegens het verdrag van Brussel.
Het stellen van een termijn voor inzen
ding van opgevraagde gegevens is bij de
Generale Staf algemeen gebruikelijk en het
verzamelen van gegevens, als in de vragen
bedoeld, behoort tot het gebruikelijke werk
van generale staven.
De minister is niet bereid mede te delen,
welke resultaten de enquête heeft opge
leverd. Dergelijke gegevens zijn uitsluitend
bestemd voor intern gebruik. Het ligt uiter
aard in de bedoeling deze gegevens regel
matig aan te vullen en bij te houden.
Alleen
Duyvis
maakt
Salata
Het onderwijs in Duitsland
Woelen en Wentelen van Rheuma.
tlsche pijn Heel de lange nacht....
omdat die pijnen U het slapen onmogelijk
maken. Om nog niet te spreken van dat ge
radbraakte gevoel omdat ge steeds nacht
rust te kort komt......
Neem toch Kruschen Salts! Daarmee drijft ge
Uw pijnen liet lichaam uit. Iedere morgen
maar wel regelmatig de minimale dosis.
Proeven doet ge het nauwelijks maar
voelen doet ge de weldadige werking al
gauw door al Uw nu zo pijnlijke ledematen.
Kruschen's aansporende werking op lever,
nieren en ingewanden draagt alles bij om
Uw bloed te zuiveren van de schadelijke
zuren, die de verwekkers zijn van Uw pijn.
Uw stramheid en ongemak. Een heerlijk
middel, een uitkomst reeds voor miljoenen
lijders aan Rheumatische pijnen: Kruschen
Salts.
Vraag het bij Uw Apotheker of Drogist.
(Adv.)
Agenda voor Haarlem
WOENSDAG 11 MEI
Zuiderkapel. Opwekkingssamenkomst. 8
UUr. Voorhelmstraat 25: Haarlemse Huishoud
en Industrieschool, tentoonstelling 2 tot 4.30
uur en 7 tot 9 uur. Palace: ..De piraat", 14 j.,
2D, 4.15, 7.00 en 9.15 uur. Luxor: „Sensaties
Een onderwijsdeskundige schrijft ons:
Zoals we kort geleden vermeldden, heeft
een klein leerlingenkoor van de Haarlemse
Rijkskweekschool, onder leiding van de
heer E. van Zoest, deelgenomen aan een
Muziekweek, georganiseerd door een Duitse
kweekschool en gehouden in de buurt van
Düsseldorf. Deze zangleraar en de kweke
ling Reinier Stam hebben nu in een bij
eenkomst van de Kweekscholen-Werkge
meenschap van de Haarlemse school een
uitvoerig verslag uitgebracht van hun er
varingen en een indruk gegeven van Duitse
toestanden, die waard zijn in ruimere kring
bekend te worden.
De „Singwoche" die buitengewoon goed
geslaagd is, werd gehouden op initiatief
van de Britse culturele delegatie in Rhein-
landWestphalen en geopend met een toe-
Ze hebben voor hun toekomstige schooltaak
vrijwel dezelfde idealen als de jonge stu
derenden in ons land. Helaas is slechts een
klein deel van de oudere leerkrachten van
soortgelijke idealen vervuld. Te veel oude
ren, hoofden van scholen en inspecteurs
zijn voorstanders van het oude Pruisische
régime, zodat de aankomende onderwijzers
generatie op een zware proef gesteld zal
worden.
Het is daarom van zo grote betekenis,
dat deze goedwillenden morele steun krij
gen uit het buitenland. Met die hulp zal
democratisering en modernisering van on
der op uit het eigen (Duitse) volk moeten
komen. De schoolopvoeding zal daarbij van
grote betekenis zijn, want zit er veel waars
in de bewering, dat Hitier aan de macht is
spraak van een Engelse dame, naar wie de j gekomen, dank zij de dril der oude „Duitse"
honderden jonge en oudere Duitse leer- schoolmeesters, dan zal thans ook de om-
krachten en leerlingen met grote welwil- mekeer ten goede in hoge mate begunstigd
lendheid en begrip luisterden, al drukte moeten worden door een moderner onder
deze dame zich ook scherp uit. Velen van wijs- en vooral opvoedingssysteem,
hen waren kennelijk zeer dankbaar voor Uit gehouden voordrachten bleek, dat
dit eerste contact met enkele kleine groe- thans in de ministeries van Onderwijs ook
pen buitenlanders (behalve de Haarlem- mensen de leiding hebben, die wel degelijk
mers waren er vijf Zwitsers en vier studen- I doordrongen zijn van de noodzaak om tot
ten van de Nijmeegse universiteit). Een der I een goede verstandhouding met andere
oudste leerkrachten, een man die sinds 1933 volkeren te komen.
veel geleden had in Hitiers concentratie- De Duitse leerkrachten werken echter
kampen, sprak geroerd van „een eerste j wel onder zeer moeilijke omstandigheden:
venster, dat uitkeek op het buitenland" en I klassen van 80 leerlingen zijn geen zeld-
van „een sprankje hoop, dat er ooit nog zaamheid; er heerst gebrek aan leermid-
eens een goede samenwerking tussen de delen: vele scholen zijn verwoest: de huise-
j volkeren zal komen." I lijke omstandigheden van de schoolkinde
van 1948", 18 j., 2.00, 4.15, 7.00 en 9.15 uur. De ontvangende school bleek een zeer ren zijn vaak zeer droevig. (Er zijn klas-
Spaarne: „Joe Palooka, kampioen", 13 j., 2.30,vooruitstrevende Katholieke kweekschool sen met 80 vaderloze kinderen!)
"00 en 9.15 uur. City: ..Zij winnen de slag", j te zijn. De Protestantse Nederlanders en I Het is begrijpelijk, dat vele Nederlanders
alle leeft., 2.15, 4.30, 7.00 en 9.15 uur. Frans: Zwitsers voelden er zich dadelijk goed nog een grote innerlijke weerstand moeten
"Demoordenaar^ijn^nder on|;'- thuis, waartoe meewerkte het feit, dat de i overwinnen, alvorens ze tot enig medege-
inrichting een gemengde jongens- en meis- 1 voel voor de moeilijkheden van onze Oos-
30 7.00 en 9.15 uur. Rembrandt: Jen to
DONDERDAG 12 MEI 'jongeren stonden in bijzondere mate open
Gem. Concertgebouw: Haarlems Christelijkvoor gesprekken over democratie, toenade-
Mannenkoor. concert o uur. Bioscopen: Mid-ring van buurvolken, beperking van bewa-
sag- en avondvoorstellingen. 1 pening en verbroedering der continenten.
jeugd nu en in de eerstkomende jaren
wordt opgevoed.
In dit licht gezien, zijn de pogingen van
de geallieerde bezettingsautoriteiten, om de
democratisch gezinde Duitse elementen
reeds nu zo krachtig mogelijk te steunen
in hun moeilijke pioniersarbeid, dan ook
enkel toe te juichen.
Sympathiek was de gedachte de muziek
want wat is internationaler als trait
d'union te doen dienen bij deze allereerste
ontmoeting van groepjes aanstaande op
voeders.
De Haarlemmers zijn in vele opzichten
rijker thuisgekomen. Zij hebben vele in
drukken, ervaringen en.... nieuwe liede
ren (waaronder een Zwitserse canon uit
blinkt) mee naar huis genomen. Het zal de
lezer wellicht interesseren te vernemen,
dat de fraaie canon „De Klokken van Haar
lem" de Padagogisehe Akademie van Essen
heeft „veroverd". Mogen nog vele derge
lijke vreedzame veroveringen volgen.
Militaire besprekingen
Veldmaarschalk Montgomery heeft Dins
dag besprekingen gevoerd met de minister
van Oorlog en Marine a.i. mr. W. F. Schok
king, de chefstaf, generaal mr. H. J. Kruis
en met luitenant-generaal C. Giebel, chef
luchtmachtstaf.
TENTOONSTELLING „KUNST ZIJ ONS
DOEL".
In de recentie van de voorjaarstentoon
stelling van Kunst zij ons Doel (H. D. van
10 Mei) komt de volgende passage voor:
„Voor ik tot bespreking van de hier ge-
exposeerde werken overga, lijkt het mij
goed. een veel gemaakte fout bij het beoor
delen van verenigingstentoonstellingen te
signaleren. Daar domineert te vaak het mid
delmatige". Deze laatste zin wekt een ver
keerde suggestie: hij had dienen te luiden:
„Daar (in die beoordelingen namelijk) legt
men te veel de nadruk op het middel
matige."
terburen komen. Bij dieper nadenken zul
len ze echter inzien, dat er voor de toe
komst van West-Europa zeer veel zal af
hangen van de wijze waarop de (toch vol
komen onschuldige) Duitse lagere-school-
Voor allen
Ze schijnen ons destijds op school maar
zo wat te hebben wijsgemaakt, toen ze ons
vertelden van al die grote mannen die grote
dingen hadden uitgevonden. Want het blijkt
allemaal niet te kloppen, er zijn honderden
standbeelden in tientallen landen voor niets
en niemendal opgericht. Wij hebben al die
namen voor niets van buiten geleerd.
Want ik lees hier, dat de Russen al lang
tevoren alles hadden uitgevonden, waar die
standbeeld-mannen bij leven en dood mee
hebben gepronkt.
Dat heeft niets met politiek te maken,
dat is een kwestie van recht en waarheid
en anders niet. Wie gelijk heeft moet gelijk
krijgen, wie iets uitvindt moet daar de eer
van hebben. Daar valt geen speld tussen te
steken. Als die Russen daar in de schaduw
van hun Kaukasus zo slim en gewiekst zijn
geweest om op eigen houtje achter al die
geheimen van de natuur te komen, dan
moeten wij de zaken breed zien: Dan moe
ten wij zeggen: Russen, gefeliciteerd, dat
hebt ge hem knapjes geleverd. Daar heb
ben wij hier in het Westen alle respect
voor, wij zullen voortaan een toontje lager
zingen met onze standbeelden en onze grote
mannen.
Als wij eerlijk zijn, zullen we dat tegen
de Russen moeten zeggen.
Maar er is toch nog iets waarover ge
peinsd moet worden. Waarom, Russen, hebt
ge dat allemaal niet eens wat eerder ver-'
teld? Nu hebben onze geleerden door de
lange eeuwen heen in muffe keldertjes in
potjes en pannetjes zitten roeren, zij heb
ben staan mengen en koken en hutselen
tot ze er bleek van zagen, zij hebben soms
opeens „Eureka" of iets anders geroepen
om hun vrouw mede te delen dat zij het
gevonden hadden waar zij naar zochten.
Kijk, Russen, dat was allemaal niet nodig
geweest als ge uw mond eens wat eerder
had opengedaan. Als ge ons verteld had dat
ge allang tevoren Eureka in het Russisch
had geroepen, als ge ons waart komen in
lichten over het feit dat'ge in uw kelder
tjes en in uw pannetjes al jaren tevoren
succes had gehad.
Dat zou ons heel wat moeite en stand
beelden hebben bespaard. En wij zouden
met plezier aan u gevraagd hebben om het
recept van uw uitvindingen. Want uitvin
dingen zijn voor alle mensen in de hele
wereld. En wij allen, mensen in de hele
wereld, zouden het al jaren eerder veel
gemakkelijker en comfortabeler hebben
gehad.
Ik lees. dat een arbeider uit de Oeral al
naar Moskou fietste op zijn vers-uitgevon
den fiets, toen wij hier in het Westen nog.
dachten dat lopen de grootste overwinning
op de natuur was die een mens zou kunnen
bereiken. Ik lees dat een Rus al naar de
BBC luisterde toen niemand anders op de
wereld nog over radio durfde dromen. Ik
lees dat een Rus de autokoplamp uitvond
en daarna, als vanzelf, op het idee kwam
een auto te maken toen wij hier in het Wes
ten het paard met zijn rijtuig als het einde
van de snelheidsmanie beschouwden. Ik
lees dat het Russen waren die de telefoon,
de telegraaf, de courant, de tandenborstel,
de plastics, de vulpen, de atoomsplitsing en
misschien ook wel de atoomlijm uitvonden.
Ik lees zelfs, maar het kan zijn dat ik het
verkeerd begrijp, dat gij Russen de para
chute hebt uitgevonden toen ge zelfs nog
niet aan vliegen dacht.
Zie, een dergelijke voortvarendheid had
ge met voor ons verborgen mogen houden.
Want wij vinden het zo prettig anderen te
kunnen eren om hun waarachtige verdien
sten. Wij weten niet of ge dat zelf ook zo
prettig vindt, maar wij hebben daar een
eerlijk en onschuldig plezier in. Dat kunt
ge op ons woord aannemen.
Het is niet alleen dat we u thans niet de
eer hebben kunnen geven die u toekomt
voor uw fiets en uw tandenborstel en uw
parachute. Er is nog iets anders en dat is
misschien nog belangrijker.
Kijk, Russen, ge moet niet denken dat het
iets met politiek te maken heeft, maar dat
verzwijgen van uw uilvindingen was geen
manier van doen. Het is mooi, wanneer
iemand bescheidenheid toont, dat kunnen
wij waarderen. Maar wanneer die beschei
denheid schade veroorzaakt dan gaat de
glans van die deugd af. En die schade is
groot geweest.
Op dit kleine, eigenwijze wereldje ploe
teren wij mensen dag in dag uit om het
onszelf en anderen enigszins naar de zin te
maken. Wij proberen dit leven wat te orde
nen, wij proberen hier te wonen en te ver
keren met zo min mogelijk narigheid en
kommer. En bedenk eens. Russen, wanneer
wij allemaal zo deden als gij. Wanneer wij
alles wat wij vonden voor ons zelf hielden
en er niemand van lieten profiteren. Wat
zoudt gij daarvan hebben gezegd? Want, al
hebt ge zoveel uitgevonden en al zijt ge ons
zo ver vooruit geweest, er staan hier toch
wel enkele standbeelden die géén vergis
sing zijn geweest. En wat die mannen
deden, daar hebt ge vrij van kunnen mee
profiteren, en ge hebt dat ook gedaan, dat
weten wij zeker.
En daarom, Russen, zouden wij willen
zeggen: Het moet nu maar afgelopen' zijn
met die bescheidenheid. Gooi uw deuren
open, laat de frisse lucht in uw uitvinders
keldertjes komen en zeg tegen ons dat wij
eens aan moeten komen om te bekijken
wat ge zo al hebt gepresteerd.
Dan kunt ge met plezier ook bij ons
terecht als ge eens wat weten wilt.
Want wij hier in het Westen hebben mis
schien ook wel iets gevonden waar ge uw
voordeel mee kunt doen.
En ge moogt het gerust afkijken, want
het is voor alle mensen op de hele wereld.
J. L.
Om infiltratie door communistische agenten tegen te gaan zijn de bewoners van
Sjanghai en omgeving thans voorzien van identiteitskaarten, die zij. vooral op de
toegangswegen tot de bedreigde stad. zo veelvuldig moeten tonen dat de meesten hun
„persoonsbewijs" maar op hun kleding spelden of in de hand houden.
Ontwerp-overeenkomst voor
nieuwsverspreiding aanvaard
De sociale commissie van de Algemene
Vergadering der UNO heeft met 27 tegen
vier stemmen het ontwerp van een over
eenkomst betreffende de internationale
verspreiding van nieuws aanvaard; 12 leden
der commissie hebben zich van stemming
onthouden.
De ontwerp-overeenkomst zal thans door
de voltallige zitting van de Algemene Ver
gadering in behandeling worden genomen.
Voor goedkeuring van het ontwerp is een
meerderheid van twee derden vereist.
De ontwerp-overeenkomst is de eerste
internationale poging definitieve beginse
len vast te leggen omtrent de rechten en
verplichtingen van agentschappen, die zich
ten doel stellen nieuws te verspreiden bui
ten de grenzen der landen, waarin zij zijn
gevestigd.
e opgestelde ontwerp-overeenkomst
ontving de steun van Groot-Brittannië. de
Verenigde Staten, Frankrijk en van ver
scheidene Latijns-Amerikaanse staten. De
Sovjet-Unie en andere Oost-Europese lan
den verzetten zich tegen het ontwerp.
