Haarlems Dagblad
en «Dptetljte Daarlemectjc «Toutant (Inno 165-6)
Labour
Wysjinski wil vrijwel onbegrensde
macht aan Kommandantura laten
Lord Strabolgi vraagt vervroegde
verkiezingen op Labour-congres
Financiële resultaten in 1948
belangrijk beter dan in 1947
Weerbericht
63e Jaargang No. 19262
Bureaux: Grote Houtstraat 93, Telefoon Adver
tenties en Administratie 10724, 14825. Redactie:
10600. Directeur-Hoofdredacteur: 15054. Bijkant.
Haarlem-Noord, Soendaplein 37, Telefoon 12230.
drukkerij Z.B. Spaarne 12, Telefoon 12713, 10132.
Woensdag 8 Juni 1949
Uitgave van de Grafische Bedrijven Damiata
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 33 cent, per kwartaal
ƒ4,25. Franco per post f 4,75. Postgiro 273107.
Advert.tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
DirecteurenP. W. Peereboom en Ph. A. Mees
De BRITSE LABOUR PARTY houdt
haar jaarlijks congres in de weinig
aantrekkelijke badplaats Blackpool en de
vijftienhonderd afgevaardigden hebben er
een onplezierige verrasiSng beleefd. Want
nadat zij een rede van de premier Attlee
hadden toegejuicht, waarin hij Bevins
daden prees, drong Lord Strabolgi plotse
ling op het houden van Lagerhuis-verkie
zingen in de herfst aan, omdat een Britse
economische crisis dreigt. Bij herhaling
hebben de partijleiding en de regering ver
zekerd dat zij zich niet zouden laten dwin
gen tot vervroegde verkiezingen. Nu komt
een der leidende figuren er op het partij
congres zelf op aandringen en dat op zo
alarmerend motief! Men kan ook moeilijk
aannemen dat Lord Strabolgi zijn betoog
gehouden heeft zonder tevoren ruggespraak
met de regering te plegen, waarschijnlijk
met de premier zelf, die volgens Brits con
stitutioneel gebruik het initiatief tot het
uitschrijven van verkiezingen zou moeten
nemen. Sir Stafford Cripps, de minister van
Financiën, heeft later enige opheldering aan
de vergadering verstrekt. Het dollar-tekort
op de Britse betalings-balans bedraagt dit
jaar nog 300 millioen pond sterling in
onze guldens gerekend: meer dan drie mil
liard. De buitenlandse handel stuit op steeds
groter moeilijkheden, de gunstige conjunc
tuur uit de eerste jaren na de oorlog is vrij
wel ten einde, vele Britse afnemers ver
keren zelf in een benarde toestand en de
uitvoer naar de Verenigde Staten neemt
niet 111 voldoende mate toe. Een en ander
herinnert sterk aan de loop van zaken na
de eerste wereldoorlog, toen een aanvanke
lijk gunstige ontwikkeling ook reeds na
enkele jaren door een crisis werd gevolgd.
Lord Strabolgi heeft gezegd: „Het zal niet
makkelijk zijn het volk uit te leggen hoe
deze toestand ontstaan is en hoe wij hem
het hoofd moeten bieden. Eer wij de volle
laag van de economische sneeuwstorm krij
gen moeten wij deze herfst het volk om
een nieuw mandaat vragen." De bedoeling
is duidelijk. Als het zittende Lagerhuis, dat
in Juli 1945 gekozen is, zijn volle termijn
voltooide zouden de verkiezingen pas in
Juli 1950 gehouden worden. Mocht in de
komende winter een economische crisis
ontstaan, dan krijgt de regering natuurlijk
bij vele kiezers daarvan de schuld en maakt
Labour geen kans meer op het behoud van
zijn parlementaire meerderheid. Daarom
zegt Lord Strabolgi: laten wij de storm
voor wezen; in de herfst hebben wij nog
een goede kans. Er moet volledigheidshalve
aan toegevoegd worden dat het in de Britse
parlementaire practijk niet vaak is voor
gekomen dat het Lagerhuis zijn volle vijf
jaar „uitzat"; meermalen vond de premier
aanleiding om in de loop van het vijfde
jaar verkiezingen uit te schrijven. Waaruit
men zou kunnen afleiden dat de in ons land
bestaande grondwettelijke zittingstermijn
van vier jaar vrijwel aan de „spannings-
grens" van een regering beantwoordt.
Voor de Conservatieve oppositie is de
aankondiging van Lord Strabolgi niet aan-
olckelijk. Zij heeft onlangs bij provinciale
in gemeenteraadsverkiezingen wel aanzien
lijke overwinningen- behaald, maar die
geven in Engeland nog geen betrouwbare
aanwijzing voor de parlements-verkiezin-
gen. Én bij de tussentijdse vervulling van
vacatures in het Lagerhuis hebben de Con
servatieven nog geen enkele zetel aan La
bour kunnen ontnemen. Ook zijn zij nog
steeds niet met een program voor den dag
gekomen, zodat hun plaatselijke successen
een negatief karakter hebben gedragen. Zij
waren niet aan voorkeur voor hun beleid
maar aan teleurstelling over de resultaten
Van Labours beleid tot uiting komend in
le staatsbegroting, die geen vermindering
/an de levensduurte bracht te danken.
De Conservatieven hebben nu de kans dat
zij zich haastig op herfstverkiezingen moe
ten vooi'bereiden en dat zij als zij die moch
ten winnen met de economische „sneeuw
storm" zullen worden opgescheept.
Het oude lied klinkt opnieuw. Linkse
regeringen zijn progressief, passen hervor
mingen toe, maar voeren daardoor een
duur beleid. Dat zou verwerkt kunnen wor
den als zij in tijden van welvaart regeerden.
Haar dat doen zij zelden. Hun partij komt
luist aan het bewind in moeilijke tijden, als
de aandrang tot hervorming sterk is. En
dan raken zij in finanèiële moeilijkheden.
Het valt niet te ontkennen geheel afge
zien van het dollar-tekort, dat aan andere
oorzaken te wijten is dat de Labour
Party met haar kostbare nationalisaties en
haar geweldig bestuurs-apparaat wel
trg veel hooi op haar vork heeft genomen
-:n in de laatste tijd de indruk wekt dat "zij
door haar eigen program wordt meege
sleept.
Maar zou het voor ons voordelig zijn als
de Conservatieven in Groot-Bvittannië aan
het bewind kwamen? Ondanks Churchill's
persoonlijk streven naar Europese vereni-
ling van volken valt dat te betwijfelen. Een
kenmerk van de Britse Conservatieve partij
is altijd haar sterk-nationale houding ge
weest en haar toespitsing op de belangen
ran het Gemenebest. Ook en vooral in
teonómische zin heeft dat gegolden. Het is
trouwens de vraag of Churchill op zijn
leeftijd weer premier zou worden, als de
verkiezingen een overwinning brachten. En
heeft zich altijd als oorlogs-minister,
veel meer dan als minister in vredestijd,
onderscheiden.
De vraag is nog of Attlee werkelijk aan
de aandrang van Lord Strabolgi gevolg zal
teven en tot verkiezingen in de herfst be
duiten. Maar de kans lijkt groot. Dan zul-
bn de Conservatieven toch wel .met een
program voor den dag moeten komen.
R. P.
DOODSTRAF VOOR FRANKENSTEIN.
Het Bijzonder Gerechtshof te Arnhem
heeft vanmorgen de !>D.-agent Franken
stein conform de eis van de procureur-fis-
taal tot de doodstraf veroordeeld. Aan F.
Varen ten laste gelegd het onmenselijk op-
leden jegens Joodse landgenoten, het ver
boorden. van illegale werkers en tal van
mdere misdrijven, onder andere te Vier-
outen en op de Woeste Hoeve.
DRIE EN VIJFTIG DODEN.
Het aantal personen, dat Maandag ten-
levolge van het vliegtuigongeval bij Porlo
kico om het leven is gekomen, is thans tol
SS gestegen. De lijken van 35 passagiers
sijn geborgen. 18 personen, van wie men
veet, dat zij zich aan boord van het vlieg-
big bevonden, dat gisteren in de Caraïbi-
>'-he zee neerstortte, worden nog vermist.
GEEN VOORTGANG IN PARIJS
Acheson: „Alleen voor doodgaan
zou men geen goedkeuring behoeven"
De vier ministers van buitenlandse zaken
zijn gistermiddag opnieuw in Parijs bijeen
gekomen om hun besprekingen over de
Amerikaanse en Sovjet-Russische plannen
voor Berlijn te hervatten.
Het bleek dat Wysjinski Maandag ver
dere voorstellen ten aanzien van het Ber-
lijnse vraagstuk heeft gedaan. Het Sovjet
plan, dat evenals het plan van Acheson
herstel wil van het geallieerde militaire
bestuursbureau v;or Berliin (Komman
dantura) en de vorming van een nieuwe
verenigde gemeenteraad, beoogt onder meer
het behoud van het vetorecht.
Het plan van Acheson, dat gebaseerd is
op het principe van het Westduitse bezet
tingsstatuut, zou practiseh zelfbestuur aan
Berlijn verlenen en alleen beperkte be
voegdheden aan het bestuursbureau laten.
Volgens mededelingen van de gedele
geerden hebben de ministers op hun bij
eenkomst van Dinsdag, die vier uur duur
de, eigenlijkgeen enkele voortgang gemaakt.
„Het ziet er niet al te best uit", zeide een
van de Amerikaanse gedelegeerden.
De na de bijeenkomst van Dinsdag gepu
bliceerde Amerikaanse en Sovjet-Russi
sche voorstellen vertonen een fundamen
teel verschil ten aanzien van de aan de
Kommandantura te verlenen bevoegd
heden, in het bijzonder wat betreft het
vetorecht en de mate van bevoegdheid,
welk aan de Duitsers verleend moet wor
den. Oost en West zijn het er over eens,
dat de viermogendheden-kommandantura
wederom in functie gebracht moet worden.
De Sovjet-Russische voorstellen houden
wederinstelling in van de Kommandantura
met bevoegdheid tot het nemen van be
sluiten slechts met eenparigheid van stem
men. Zij bevatten verder een opsomming
van kwesties waarover de Duitsers zeggen
schap zouden krijgen doch onder voorbe
houd van uiteindelijke bevoegdheid voor
de Kommandantura door de bepaling, dat
„ingeval van meningsverschil" ook deze
kwesties naar de bezettende mogendheden
terugverwezen moeten worden.
Verkiezingen.
In de voorstellen van Wysjinski zijn ook
„vrije verkiezingen in de gehele stad" op
genomen onder toezicht van de vier mo
gendheden doch onder leiding van een
Duitse instantie, samengesteld uit alle par
tijen, met gelijke vertegenwoordiging van
de Sovjet-sector enerzijds en van de ge
zamenlijke Westelijke sectoren anderzijds.
Volgens het voorstel van Acheson zouden
aan de Duitsers vérstrekkende bevoegd
heden in kwesties van wetgevende, uit
voerende en rechtsprekende macht worden
verleend. Ten aanzien van de veto-kwestie
wordt van Amerikaanse zijde voorgesteld
de besluiten van de Kommandantura voor
zover mogelijk met eenparigheid van stem
men te doen zijn doch, wanneer geen over
eenstemming tussen de vier mogendheden
bereikt zou kunnen worden, elke sector
commandant in bepaalde gevallen te laten
doen wat hem voor zijn sector goed voor
komt.
Wysjinski voerde op de bijeenkomst van
gisteren het eerst het woord en gaf een
nadere omschrijving van de Sovjet-Russi
sche voorstellen.
Critiek.
Acheson verklaarde, dat „de fundamen
tele fout" van de Sovjet-Russische voor
stellen was, dat alle eventuele maatregelen
van de stedelijke autoriteiten gebracht
werden onder de vetomacht van een com
mandant.
Schuman zei „In feite zou niets aan de
vrije beslissing van de Duitsers worden
overgelaten".
Volgens gezaghebbende Britse bron zou
Bevin verklaard hebben, dat volgens het-
Sovjet-voorstel zelfs de benoeming van
onderwijzers aan de beslissing van de
Kommandantura onderworpen zijn en dat
hetzelfde het geval zou zijn ten aanzien
van de politie. Deze benoemingen zouden
op politieke gronden gaan berusten.
Acheson zeide og, dat er geen basis was
voor het Sovjet-voorstel om een commissie
voor de verkiezingen te doen bestaan uit
gelijke vertegenwoordigingen van de Sov-
GRAY VOLGT ROYALL OP.
President Truman heeft besloten Gordon
Gray te benoemen tot minister van het
leger. Gray was onderminister en heeft
sedert het aftreden van Kenneth Royall
de functie van minister waargenomen.
jet-sector en de gezamenlijke Westelijke
sectoren, daar de Sovjet-sector slechts
één-derde van de totale bevolking telt. Wel
wilde hij spreken over een commissie, sa
mengesteld op grond van bevolkingscijfers.
Verder kon hij het niet eens zijn met
Wysjinkski's voorstel ook candidaten voor
de verkiezingen te doen aanwijzen door
„sociale organisaties".
Het recht tot aanwijzing van candidaten
moet niet worden uitgestrekt tot vrouwen
verenigingen en dergelijke, zei hij.
Acheson voegde er nog aan toe: „Volgens
de Sovjet-Russische voorstellen schijnt
vrijwel alles, behalve doodgaan, goedkeu
ring van de Kommandantura te behoeven".
850.000 boete voor
papierfabriek
De tuchtrechter voor de Prijzen te Am
sterdam heeft de Kon. Papierfabriek Van
Gelder Zonen te Velsen wegens overtreding
van prijsvoorschriften betrekking hebbende
op de fabricage en groothandel in papier,
tot 850.000 boete veroordeeld. De tucht
rechter heeft vier zittingen aan deze zaak
gewijd, die zowel technisch als juridisch
uiterst ingewikkeld was. De verdachten
meenden een juiste prijspolitiek te hebben
gevolgd, doch het Directoraat-generaal voor
de Prijzen was van mening dat de N.V.
welbewust te hoge prijzen had berekend.
De N.V. heeft hoger beroep aangetekend.
Order van de sultan van Djokja
Aneta verneemt uit Djokja, dat de Sultan
van Djokja als minister van Staat en
coördinator der binnenlandse veiligheid het
bevel heeft uitgevaardigd, dat de guerilla-
strijdkrachten in de residentie Djokja ge
wapend contact met de Nederlandse troe
pen moeten vermijden, tenzij de verdedi
ging van eigen veiligheid een gewapend
optreden noodzakelijk maakt.
Wegens de communicatiemoeilijkheden
is het nog niet bekend, of alle in de resi
dentie aanwezige guerillatroepen op de
hoogte zijn van het bevel.
Halt!
De zee roept op warme
dagen de naar verkoeling
snakkende stedeling naar
haar stranden, maar het
ga"at niet aan om die
vriendelijk kabbelende
gastvrouwe zo maar
pardoes met een motor-
vehikel in de lenden te
rijden. De politie van een
of andere badplaats in
de buurt van Haarlem
heeft de noodkreet der
zee verstaan en be
schermt haar tegen al
te drastische gemotori
seerde badgasten, die
zich de tijd niet gunnen
om af of uit te stappen
alvorens zij een duik ne
men.
Orde moei er zijn!
„Een mandaat vóór de economische sneeuwstorm"
j Attlee, de Britse minister-president, heeft
gisteren onder groot gejuich van de 1500
gedelegeerden op de jaarlijkse conferentie
van de Labour-partij te Blackpool ver
klaard, dat Bevins groot geduld en kundig
heid in de buitenlandse politiek thans hun
resultaten afwerpen. Als voorbeelden
noemde hij de Westelijke Unie, het Atlan
tische pact, de Europese economische sa
menwerking en de opheffing van de Ber-
lijnse blokkade.
Attlee zeide het te betreuren, dat Eire en
Birma het Gemenebest hebben verlaten,
doch hij verheugde zich erover, dat India,
Pakistan en Ceylon zijn gebleven.
Verrassing.
Lord Strabolgi, die de premier voor zijn
toespraak dankte, zorgde voor een verras-
Doodstraf gehandhaafd
voor Van der Waals
De Bijzondere Raad van Cassatie heeft
heden uitspraak gedaan in de zaak tegen
Anton van der Waals, die door de Rotter
damse Kamer van het Haagse Bijzondere
Gerechtshof is veroordeeld tot de doodstraf.
Overeenkomstig de conclusie van de
procureur-fiscaal verwierp de Bijzondere
Raad het tegen de sententie van het Haagse
Bijzondere Hof ingestelde beroep.
Ten gerieve van de Nederlandsc Rijnschippers zijn in Mannheim door de Nederlandse
Rijnvaart-Missie winkels ingericht waar men op Nederlandse bonnen en met speciaal
„Rijnvaartgeld" zijn inkopen, kan doen. Dat hier een druk gebruik van wordt
gemaakt, toont deze foto.
sing door aan te dringen op algemene ver
kiezingen in de herfst in plaats van volgend
jaar. Labour leiding en regering hebben er
nog onlangs op gewezen, dat de regering
zich niet zou laten dwingen tot vervroegde
verkiezingen.
Lord Strabolgi verklaarde, dat Engeland
op het punt stond in een allermoeilijkste
economische situatie te geraken. Hei zal
niet makkelijk zijn aan het volk uit te leg
gen, hoe deze toestand ontstaan is en hoe
wij hem het hoofd moeten bieden, zo zeide
hij.
„Alvorens wij de volle laag van de eceno-
mische sneeuwstorm zullen la-ijgen, moe
ten wij deze herfst het land om een'nieuw
mandaat vragen."
Na een besloten bijeenkomst van de ge
delegeerden zijn plannen bekend gemaakt
voor de komende algemene verkiezingen.
Er zal een algemeen verkiezingsfonds van
minimaal 400.000 pond gesticht wpraen en
voorts zal een campagne gevoerd worden
voor het winnen van 400.000 „individuele
leden".
Waarnemers zien in het feit, dat voor
deze plannen enige tijd vereist is, een aan
wijzing dat het houden van verkiezingen
in dit jaar niet wordt overwogen.
Dollartekort.
Sir Stafford Cripps. de Britse minister
van Financiën, verklaarde dat het dollar
tekort op de Britse betalingsbalans p<ss
jaar nog 300 millioen pond sterling be
draagt. De Britse buitenlandse handel
ondervindt steeds meer moeilijkheden. De
gunstige conjunctuur van kort na de oor
log behoort vrijwel tot het verleden en
velen der Britse afnemers verkeren zelf in
een moeilijke positie. Volgens Cripps neemt
de Britse uitvoer naar de V.S. niet in vol
doende mate toe.
Aan het eind van de rede van Cripps
verwierp de conferentie met een overwel
digende meerderheid een resolutie, waarin
de regering wordt verzocht de beperkingen
ten aanzien van loonsverhogingen op te
heffen.
Bom ontdekt onder de spoorlijn
bij Oudewater
Hedenmorgen werd aan de Hulpverle
ningsdienst in Den Haag medegedeeld, dat
onder de spoorlijn Den HaagUtrecht, ter
hoogte van Oudewater een mijn was ge
vonden.
Bij onderzoek bleek dat het een bom be
trof. die na een bombardement in de oorlog
was achtergebleven. Het projectiel ligt ech
ter zo diep. dat direct gevaar niet aanwezig
wordt geacht. Het treinverkeer gaat daar
om normaal door.
DE STROMBOLI SLAAPT WEER.
Gisteravond is de Italiaanse vulkaan
de Stromboli, 11a 24 uur in werking te zijn
geweest, weer tot rust gekomen.
Amerikaanse uitleg
van Atlantisch pact
De Amerikaanse Senaatscommissie voor
buitenlandse zaken heeft in een rapport
over het Atlantisch pact verklaard, dat
het pact de V. S. niet verplicht, op een
zelfde manier te reageren op een aanval op
Parijs of Kopenhagen als op een aanval
op New York. Ook geeft het pact de pre
sident geen bevoegdheden die hij niet
reeds bezit.
„Niets in het verdrag, met inbegrip van
de bepaling, dat een aanval tegen een on
dertekenaar moet v/orden beschouwd als
een aanval tegen allen, vergroot of ver
mindert de constitutionele bevoegdheden
van de president, of het Congres", aldus
de commissie.
Het voornaamste doel van het verdrag
zo zegt de commissie, is het in stand hou
den van vrede en veiligheid. Zij dringt aan
op ratificatie van het pact, daar zij het
beschouwt als de beste manier om een
derde wereldoorlog te vermijden.
De woorden „gewapende aanval" in ar
tikel vijf van het pact betekenen niet een
incident dat door onverantwoordelijke
groepen of personen wordt geschapen,
maar een aanval van de ene staat tegen
een andere. „Kennelijk zuiver binnenland
se ongeregeldheden of revoluties zullen
niet worden beschouwd als gewapende
aanvallen, maar indien er revolutie door
een buitenlandse mogendheid zou worden
gesteund of uitgelokt, dan zou een derge
lijk hulp mogelijk als een gewapende aan
val kunnen worden beschouwd."
Elke ondertekenaar blijft vrij om naar
eigen eerlijk oordeel een beslissing te ne
men ten aanzien van maatregelen, die hij
zou nemen om de veiligheid van het
Noord-Atlantisch gebied te helpen her
stellen en bewaren, aldus het rapport.
„Klaarblijkelijk brengt artikel vijf een
belangrijke en verstrekkende verplichting
voor de V. S. met zich mee. Wat ze zullen
doen om die verplichting na te komen zal
echter van ons eigen onafhankelijk besluit
tot stand gekomen in overeenstemming
met onze eigen constitutionele methode in
elk bijzonder geval afhangen", zo besluit
het rapport.
Het woord is aan...
Anonymus:
Het is teter een kaars aan te
steken dan de duisternis te ver
vloeken.
Velddriel door grote brand
geteisterd
In het Gelderse dorp Velddriel aan de
Maas heeft Dinsdagmiddag een grote brand
gewoed. Een dubbele woning, bewoond
door de familie Hooymans, brandde tot de
grond toe af. Niets kon worden gered. Het
vuur sloeg over naar een huis met café
en bakkerij van de heer C. van den Big-
gelaar. De brandweren uit Den Bosch,
Zaltbommel, Maasdriel en Rossum konden
niet verhinderen, dat behalve de panden
van de heer Van den Biggelaar, ook nog een
huis met boerderij van de gebroeders Van
den Broek verloren ging. Aan de overzijde
van de weg hadden de huizen van de fa
milies van Van der Laar, Pardoel en Van
Hasselt eveneens vlam gevat, maar hier
konden de brandweren met inspanning
van alle krachten het gevaar bezweren.
De brand is vermoedelijk te wijten aan
het spelen van kinderen met vuur.
Fabrieksbrand in Pernis,
Een felle brand heeft in de afgelopen
nacht een gedeelte van het complex der
Albatros superfosfaatfabrieken N. V. aan
de Vondelingenplaat te Pernis in as gelegd.
De brand is uitgebroken in een voormalig
kletelhuis, waar ammoniumsulfaat lag op
geslagen.
Door twee Rotterdamse motorspuiten en
een kleine spuit van Pernis, alsmede een
drijvende spuit werden talrijke stralen op
het brandende gebouw gericht. Na drie
uren was gevaar voor uitbreiding gewe
ken. Zelfs was men erin geslaagd het zich
in het ketelhuis bevindende schakelhuis
met het grootste deel der apparatuur te
behouden
De schade, die zeer aanzienlijk is, wordt
door verzekering gedekt.
JAARVERSLAG KONINKLIJKE OLIE
Het jaarverslag van de Koninklijke is
steeds een zeer interessant document. Niet
alleen omdat hier het Nederlandse concern
aan het woord is met het grootste aan
delenkapitaal, doch ook omdat het verslag
tal van bijzonderheden omvat omtrent de
olieproductie over de gehele wereld en van
de vooruitzichten van de olie-industrie
over de gehele wereld.
Zij produceerde in 1948 339.8 millioen
barrels ruwe olie (54 milliard liter) tegen
283.1 millioen barrels in 1947, een stijging
van 20 procent, ondanks het feit dat de
productie van Roemenië en Oostenrijk niet
meer in de cijfers is opgenomen, omdat
zij niet meer ter beschikking stond. De
wereldproductie van ruwe olie nam met
13 procent toe, zodat de Koninklijke ruim
schoots haar aandeel leverde.
Het jaar 1948 leverde belangrijk betere
i'esultaten op voor de diverse dochter- en
verbonden maatschappijen, die onder de
naam Koninklijke Shell-groep bekend
staan en waarvan de dividenden het over
grote deel van het inkomen zowel van de
Koninklijke als van The Shell Transport
Trading Company Ltd. vormen.
De groep behaalde een winst van
476.000.000 en keerde aan de moeder
maatschappij 117.601.000 uit; 358.000.000
ging naar nieuwe rekening. De netto-winst
der Koninklijke bedroeg over 1948 83
millioen tegen 67 millioen in 1947 en 73
millioen in 1946; de winststijging komt
echter niet in een hoger dividend tot uit
drukking. De Koninklijke keert een on
veranderd dividend van 9 procent uit en
brengt 38 millioen naar nieuwe rekening
over.
In 1948 was de raffinage-capaciteit on
voldoende om de vraag te dekken. Daardoor
bleven de prijzen hoog. Pas in de laatste
twee maanden van 1948 trad een kentering
in. De Koninklijke acht het echter niet aan
twijfel onderhevig dat het verbruik nog
steeds zal toenemen. Het blijkt niet uit het
verslag dat zij zich bezorgd maakt over de
prijsdaling.
De productie in Indonesië steeg belang
rijk dank zij de daar bij de wederopbouw
gemaakte vorderingen. Ook de productie te
Schoonebeek liep snel op. Aan het einde
van het jaar bedroeg zij 350.000 barrels per
maand (één barrel is 159 liter). Het terrein
wordt verder verkend, ook op aardgas. De
ruwe olie uit Schoonebeek wordt te Pernis
Kanton bedreigd
In welingelichte Amerikaanse kringen
achtte men gisteren de val van Kanton, de
zetel van de regering in Zuid-China, zeker.
Het enige waarover volgens deze kringen
nog twijfel kan bestaan, is of de stad over
zes weken dan wel twee maanden zal
vallen.
Volgens gewoonlijk betrouwbare bron,
heeft majoor Au Yang Tsjoe. de burge
meester van Kanton, zijn ontslag inge
diend, omdat de regering hem het beheer
over de plaatselijke politie had ontnomen.
De Amerikaanse hulpmissie te Kanton
heeft een tijdelijk hoofdkwartier te Hong
kong betrokken. Zij heeft genoeg rijst ach
tergelaten om de voedselvoorziening te
Kanton tot de val van de stad te waar
borgen.
De positie van de Chinese regering is nog
slechter geworden door een opleving van
de guerilla-activiteit over een front van
250 km., slechts 200 km ten Noordwesten
van de tijdelijke hoofdstad Kanton.
Uit gewoonlijk betrouwbare Chinese bron
wordt vernomen dat de guerillastrijders een
even grote bedreiging voor Kanton vormen
als de geregelde strijdkrachten, die zich op
650 km ten Noorden van de stad nabij
Tsjangsja aan de spoorlijn naar Hankou
bevinden.
Volgens genoemde bron bedraagt het
aantal guerillastrijders thans meer dan
400.000 en zijn enige van hun bevelhebbers
onlangs van regeringszijde overgelopen.
verwerkt, waar zij bijna 30 procent van de
te verwerken ruwe olie uitmaakt. De instal
laties te Pernis worden nog steeds uitge
breid.
Een voorbeeld van de betekenis van de
Koninklijke Shellgroep voor de economie
van Nederland is het feit dat de Bataafse
Petroleum Mij. in de loop van 1948 in Ne
derland voor bijna 90 millioen bestellin
gen voor machinerieën, installatie-onder
delen en ander materiaal heeft geplaatst.
Het jaar 1948 gaf verder een grotere uit
breiding van de vervaardiging van chemi
sche producten uit aardolie. Diverse che
micaliën, welke in de industrie een veel
zijdige toepassing vinden, kunstmeststoffen
wasmiddelen en plastics worden uit aard
olie bereid. De mogelijkheden zijn nog lang
niet uitgeput. Jaarlijks geeft de groep 50
a 100 millioen aan research-kosten uit.
Een tekort aan ruwe olie behoeft, zo
lezen we in het verslag, niet te worden ge
vreesd. De wereldproductie is gestegen tot
bijna 10 millioen barrels per dag en nog
zijn de „zichtbare" oliereserves belangrijk
vergroot.
De directie van de Koninklijke juicht de
ontwikkeling naar meer normale markt
verhoudingen, waarbij het zwaartepunt
verschuift naar de koper, toe. Zij ziet vol
vertrouwen uit naar het ogenblik, waarop
zij zich weer in volle vrijheid dienstbaar
zal kunnen maken aan de voorziening in
een steeds toenemende behoefte aan petro
leum en de talrijke petroleumproducten.
Pinksterbrief critiseert politiek
in Sovjet-zóne
De Pinksterbrief. waarin dr. Otto Dibe-
lius, de evangelische bisschop van Berlijn,
krachtige critiek oefende op de politiek in
de Sovjet-zóne, is tijdens het weekeinde
„ongehinderd" in de Evangelische kerken
in de gehele zóne voorgelezen.
In deze brief worden de Duitse autoritei
ten in de Sovjet-zóne gewaarschuwd, geen
politiek geweld te stellen in de plaats van
het recht en wordt gezegd dat „tienduizen
den inwoners van de Sovjet-zóne" zijn
verdwenen, terwijl de afdeling K-5 van „de
zogenaamde volkspolitie" werd vergeleken
met „de vermaledijde Gestapo".
United Press meldt dat het onder Sovjet-
contróle staande radiostation van Berlijn
heeft medegedeeld dat Otto Dibelius niet
langer bekwaam geacht kan worden om
leiding te geven aan de Evangelische kerk
in Oost-Duitsland.
„Een man met een zo onstandvastig ka
rakter als dr. Dibelius kan niet langer hoofd
van de kerk zijn", luidde de verklaring.
De Zweedse vakverenigingsraad heeft
gestemd vóór de uittreding uit het Wereld
vakverbond (WJ.T.U.).
GEMATIGDE TEMPERATUUR
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt, geldig van Woens
dagavond tot Donderdagavond (opge
maakt te lö uur):
Veranderlijke bewolking met voorna
melijk in de Zuid-Oostelijke helft van
het land plaatselijk enige regen met
kans op onweer. In de Noordelijke
provincies aanvankelijk nog matige
wind overigens zwakke wind uit uit
eenlopende richtingen. Weinig veran
dering in temperatuur.
9 Juni:
Zon op 4.21 uur. onder 20.57 uur
Maan op 19.56 uur. onder 2.55 uur
Hoogwatertjjden:
Woensdag 8 Juni: l.Ofi—13.37 uur.
Donderdag 9 Juni: 1.59—14.29 uur.
La3gwatert(jden:
Woensdag 8 Juni: 9.00—21.39 uur
Donderdag 9 Juni: 9.53—22.32 uur
