c
J
Van beminde balletdanseres tot Abdis
over achttien adellijke jongedames
Acht leerjaren voor de scholen
voor gewoon lager onderwijs
Spiegelgevecht tussen bommenwerper
en marine-jager mag niet doorgaan
Woensdag 8 Juni 1949
3
SICNORINA BARBARA CAMPANINI
Zij stierf 150 jaar geleden
als gravin van Barschau
In de eerste week van Juni, precies an
derhalve eeuw geleden, maakte een be
roerte een einde aan het leven van mis
schien wel de merkwaardigste vrouw die de
geschiedenis van de dans,toch heus niet arm
aan schandalen, heeft gekend: de felbe-
minde Barbara Campanini, die men in het
tiental Jaren dat haar ster schitterde ge
meenlijk Barbarina noemde.
Bleef haar artistieke betekenis ten achter
bij die van haar tijdgenoten, de eerste wer
kelijke ballerina's zoals de vermaarde
demoiselles Sallé en La Camargo, zij alleen
kon er op bogen het ontoegankelijk hart
van een wispelturige vorst verwarmd en
„bewijzen van hoogachting" van ten minste
twee toekomstige staatshoofden verworven
te hebben. Haar faam bleef echter niet al
leen als een legende bewaard dank zij haar
amoureuze verwikkelingen. Ook als danse
res maakte zij historische passen. Haar
Italiaanse allure ze werd geboren te
Parma in 1721, juist toen haar latere rivale
voor het eerst de voetvrije rok lanceerde
bracht de statige hofdans, die zichzelf danig
had overleefd, tot vallens toe aan het wan
kelen.
Barbarina debuteerde kort voor haar
achttiende verjaardag in de Parijse Opera
in een genre, waarin haar sterkste zijde
kans van slagen kreeg: de burleske panto
mime. De virtuositeit stond in het zenith
van haar eerste bloeiperiode en de Shake
speare van de dans, Jean Noverre, zou nog
maar kort op zich laten wachten om het
aesthetïsch fundament van deze zelfstandig
geworden kunstvorm te leggen. „Barbarina
springt zeer hoog, heeft zware benen, maar
danst nauwkeurig en zuiver. Zij werd zeer
toegejuicht, zodat men wel moet vrezen,
dat haar optreden succes zal hebben!" Dat
schreef de als deskundig erkende markies
d'Argenson (die haar overigens een potsen
maakster noemde, omdat ze geenszins be
antwoordde aan zijn ideaal van zwevende
nimf) in zijn mémoires.
De verfijning van de deugdzame Sallé
moest wijken voor haar robuuste vitaliteit.
Over haar technische vermogens dient men
niet gering te denken. Maakte Camargo met
haar entrechat-quatre furore, Barbarina
zou zelfs zestien voetkruisingen in de lucht
hebben volbracht. Dit lijkt haast niet moge
lijk, gelet op de sensatie die Nijinski enkele
tientallen jaren geleden wekte met zijn
entrechat-dïx, dat zijn dus tien voetkruisin
gen tijdens de sprong.
Te Parijs dongen Carignan en Lord Arun-
dell naar haar gunsten. De eerste had ech
ter dubbele sleutels-van haar woning laten
maken en betrapte haar met zijn mededin
ger. Tengevolge hiervan schijnt Barbarina
dagenlang minder levendig dan gewoonlijk
te hebben gedanst. Daarna trad zij op in
Londen, nota bene als een dubbelgangster
van Ophelia in Garrick's bewerking van
Hamlet! Lodewijk de Vijftiende zowel als
de Prins van Wales overlaadden haar met
attenties. Met haar minnaar Lord Stuart de
Mackenzie eclipseerde zij evenwel onver
wacht naar Venetië, waar haar grootste en
tevens droevigste avontuur begon. Ze had
namelijk tevoren een contract gesloten om
aan een feest van koning Frederilc de Grote
in Berlijn haar medewerking te verlenen.
Deze machtige despoot liet haar, vertoornd
toen hem bleek dat zij de afspraak niet
wilde nakomen, na een paar diplomatieke
stappen per statiekaros in het holst van de
nacht ontvoeren. Zij werd uitgeleverd, zo
als het in de stukken stond „teneinde Zijne
Majesteit de koning van Pruisen te beha
gen". Haar grote liefde heeft zij nooit weer
gezien, want deze zette men op hoog bevel
dadelijk na zijn aankomst in Duitsland
scheep naar zijn vaderland.
Barbarina is te Berlijn gefêteerd als nooit
een andere kunstenares. Dikwijls verscheen
de grote Frederik op haar soupers, zodat hij
er zelfs, naar men kwaadaardig beweerde,
de politiek bij vergat. In de muziekzaal van
het paleis Sans-Souci werden de panelen
beschilderd met haar beeltenis in verschil
lende rollen. Zij mocht zelf haar salaris be
palen en vroeg 25.000 francs per jaar. Toen
de koning opmerkte, dat dit overeenkwam
met de jaarwedde van twee generaals, zou
Barbarina gezegd hebben: „Laat u dan twee
generaals dansen!" Nadere wetenswaardig
heden over deze periode uit haar leven
kan men vinden in het boekje „Twee
eeuwen danskunst en curiositeit" van J. W.
F. Werumeus Buning.
Zij haalde zich de ongenade op de hals
door haar geheime huwelijk met de oudste
zoon van de grootkanselier, die tijdens een
voorstelling van zijn loge uit, ten overstaan
van geheel uitgaand Berlijn, haar een vurig
aanzoek had gedaan. Zo woedend was Fre
derik de Grote, dat hij een decreet uit
vaardigde, waarbij iedere priester, die een
huwelijk had ingezegend zonder autorisa
tie, met levenslange gevangenisstraf werd
bedreigd. Hij verbande het echtpaar naai
de doodse stad Glogau in Silezië, waar
Barbarina spoedig de romantiek verleerde
en zich van haar echtgenoot losmaakte.
Concert in de Grote Kerk
In de Grote Kerk te Haarlem zal op
Woensdag 29 Juni een concert gegeven
worden, dat is opgedragen aan de zieke
en gewonde Nederlandse militairen in de
hospitalen in Indonesië, en waarvan de
opbrengst ten goede zal komen aan „Ere
schuld en Dankbaarheid".
Belangeloze medewerking wordt ver
leend door mevrouw Dora van Doorn-
Lindeman. sopraan; Han le Fèvre, tenor;
de Koninklijke Liedertafel „Zang en
Vriendschap" en de organist Jacob Bijster.
Korte groeten zullen worden uitgesproken
door mr. P. O. F. M. Cremers, burgemees
ter van Haarlem, en generaal-majoor b.d.
J. Dwars, voorzitter van de Bond van Ne
derlandse Oudstrijders.
Deze toespraken en gedoelten van het
concert zullen op de gramafoonplaats wor
den vastgelegd, en uitgezonden worden in
het programma der Nederlandse Strijd
krachten.
Agenda voor Haarlem
WOENSDAG 8 JUNI
Frans Hals: ..Hoe lozen wij die S.A. man",
alle leeft., 2.30. 7.00 en 9.15 uur. Rembrandt:
„Mijnheer de gouvernante", alle leeft., 2.00,
4 15 7 00 en 9.15 uur. Palace: ..Ik weet van
niets". 14 j.. 2.0. 4.15, 7.00 en 9.15 u. Luxor:
„De roemrijke daden van Danny". 18 j., 4.15,
7.00 en 9.15 uur. City: „Pygmalion", alle leeft,,
2.15, 4.30, 7.00 en 9.15 uur. Spaarne; „Roy
Rogers", alle leeft.. 2.30, 7.00 en 9.15 uur.
DONDERDAG 9 JUNI
Bioscopen: Middag- en avondvoorstellingen.
In 1759 kocht zij, wier zuinigheid spreek
woordelijk was, het kasteel Barschau, dat
zij inrichtte tot pensionnaat voor jonge
dochters van de arme adel. Zij schreef aan
Frederik Willem II dat zij gaarne een titel
wilde hebben ter ondersteuning van haar
gezag. Bij wijze van tegenprestatie zou zij
per testament honderdduizend kronen voor
liefdadige doeleinden nalaten.
Inderdaad werd zij in 1789 verheven tot
gravin van Barschau en verkreeg zij een
wapen, met het opvallende devies: Virtuti
Asylum, dat wil zeggen: het toevlucht der
deugd. Zo sleet zij haar laatste dagen als
een zorgzame moeder over negen katho
lieke en negen protestantse jongedames, die
slechts asgrauwe kleren mochten dragen en
aan een strenge tucht onderworpen waren.
De eveneens begeerde titel van „excellen
tie" werd haar ondanks de hoge plichtsbe
trachting geweigerd, omdat „het belache
lijk zou zijn deze te verlenen aan een vroe
gere balletdanseres
DAVID KONING.
De 9 Muzen
Limburgse roman. De Culturele raad
voor Limburg heeft een prijsvraag uitge
schreven voor een Limburgse roman of
novelle, die geschreven moet zijn door een
Limburger in de Nederlandse taal. De Lim
burgse geest moet uit het verhaal blijken en
de sfeer van het boek mag. mede met het
oog op de verspreiding, niet in conflict
komen met de Limburgse levenshouding.
De hoofdprijs bedragt vijfhonderd gulden
en drieduizend Belgische francs, beschikbaar
gesteld door de Culturele raad voor Limburg
en door het Provinciaal gouvernement te
Hasselt.
„De Brug" exposeert. De vereniging van
Nederlandse beeldende kunstenaren ..De
Brug" houdt van 10 Juni tot 3 Juli in Mu
seum Fodor, Keizersgracht 609 te Amsterdam
een tentoonstelling van wei-ken van leden.
Topprestatie. De Nederlandse goochelaar
Niberco heeft op het internationaal goochel-
congres, dat te Barcelona werd gehouden, de
hoofdprijs gewonnen.
Friese Kinderbijbel. Nadat in de herfst
van 1943 de Bijbel in de Friese taal verscheen
als uitgave van het Nederlandse Bijbelge
nootschap. zal binnenkort te Franeker een
Friese kinderbijbel het licht zien. Het Oude
Testament verschijnt eerst in zes deeltjes.
Deze kinderbijbel is geschreven door de
Friese schrijver Ulbe van Houten.
Zo werd Barbarina op twintigjarige leeftijd geschilderd door R. Carriera: een toon
beeld van sierlijke vastberadenheid, met prachtig bruin haar, geestige zwarte ogen
en een spotzieke mond.
Leerlingen-uitvoering van
Haarlems Muziekinstituut
De eerste van de vijf jaarlijkse uitvoe
ringen der leerlingen van Hoogerwerf's
Muziek-Instituut had Dinsdagavond in de
turnzaal van het Gemeentelijk Concertge
bouw plaats.
De pianoklassen van Nico Hoogerwerf
Sr., Nico Hoogerwerf Jr., mej. Frieda
Hoogerwerf, Jac. Bonset en Jan Kappers
leverden een flink aantak executanten en
bovendien kwam een viertal vioolleer
lingen van Joh. Vierveyzer aan de beurt
en werd door de solfège-leraar M. Bruyel
een demonstratie gehouden met zijn dis
cipelen; ten slotte was er dan nog samen
spel door leerlingen uit de ensembleklasse
van Frieda Hoogerwerf.
Hoofdzakelijk verwijlde men op deze
eerste avond aan de voet van de muzen
berg, aldus bij de beginnelingen. Maar in
iedere groep waren er allicht die zich door
bijzondere aanleg wisten te onderscheiden;
er was zelfs een opmerkelijk talentje
drie turven hoog waarover men, zon
der veel kans zich tg vex-gissen, de schit
terendste vooi-spellingen zou kunnen doen,
zo natuurlijk van rhythme, zo evenwichtig
muzikaal doorvoeld, zo trefzeker en bewust
als het klavierspel van die kleine dreumes
was. Daar kan Fi-ieda Hoogerwerf voldoe
ning van beleven.
Mej. Bertha Bonset maakte zich zeer
verdienstelijk met haar begeleidingen van
de jeugdige violisten.
De uitvoering werd op interessante wijze
besloten met een trio voor viool, cello en
piano van Gurlitt. Dergelijk samenspel legt
de basis voor goede huismuziek en is een
uitstekend middel voor muzikale ontwik
keling. Laat dit jeugdige drietal rijkelijk
profiteren van het contact dat het vond.
JOS. DE KLERK.
Lia Palia soliste bij de H.O.V.
Lia Palla is de soliste van het tweede
Zomerconcert, dat de H.O.V. op Vrijdag
10 Juni onder leiding van Kees Hartvelt
zal geven.
Deze jonge pianiste, die reeds eerder in
Haarlem optrad, studeerde aan het Am
sterdamse Conservatorium bij Willem An-
ariessen en Paul Frenkel. Nadat zij haar
einddiploma had behaald, ontving zij in
1939 de enige buitenlandse Rijksbeurs voor
muziekstudie, welke haar in staat stelde
onder leiding van Alfred Cortot vei-der te
studeren. Aan de Ecole Normale de
Musique verwierf zij in 1944 de hoogste
onderscheiding. Lia Palla is in Parijs woon
achtig, waar zij de aandacht op zich vestig
de door haar vertolkingen van Franse wer
ken. la Nederland treedt zii ook regelma
tig op. Op het Zomerconcert zal Lia Palla
het tweede pianoconcert van Chopin ten
gehore brengen.
Het concei-t begint met een uitvoering
van de Ouverture „Cyrano de Bergerac"
van dr. Joh. Wagenaar; na de pauze ver
meldt het programma de Serenade voor
strijkorkest van Tsjaikofsky en de Suite uit
het ballet „De Vuurvogel" van Strawinsky.
Huldiging „Arti et Religioni"
Er wordt a.s. Donderdagavond in het
schoolgebouw aan de Burgwal een bijeen
komst gehouden waarin „Arti et Religioni"
het Chr. fanfarecorps, gehuldigd wordt
voor haar concours-successen. Er zullen
op die avond de nummers uitgevoerd wor
den waarmee de vereniging haar prijzen
behaalde.
Om 7.45 uur wandelt het corps van het
Stationsplein naar de Burgwal, natuurlijk
wordt dan.muziek gemaakt.
„Arti et Religioni" behaalde Maandag bij
het muziekfestival van de NCRV te Arn
hem een tweede prijs met 270 punten.
Voorwaardelijke straffen
wegens economische delicten
Nasleep van zaak der
spoorweg-diefstallen
Voor de economische politierechter te
Haarlem had zich Dinsdag een drietal
vrouwen uit Haarlem te verantwoorden
wegens overtreding van de textieldistribu
tie-beschikking. Zij hadden lextielgoederen
afgeleverd of in ontvangst genomen zonder
zich om punten te bekommeren. Deze g
deren waren afkomstig van diefstal uit
wagons op hel goederenstation aan de Wes-
tergracht, en de drie verdachten waren
enige weken geleden reeds veroordeeld
wegens heling.
De-35-jarige C. D. werd nu veroordeeld
tot een voorwaardelijke gevangenisstraf
van een maand en 75 boete, de 47-jarige
M. H. H. tot drie maanden voorwaardelijk,
en de 49-jarige J. H. tot twee weken voor
waardelijk en een boete van 25.
Deze uitspraak was in de eerste twee
gevallen conform de eis van de officier van
justitie; in het laatste geval luidde de eis
twee weken voorwaardelijk en 75 boete.
De 36-jarige koopman J. N. S. te Haarlem
zag zich veroordeeld tot een boete
100 en twee weken voorwaardelijk
wegens het in ontvangst nemen van textiel-
goederen zonder punten te hebben gegeven.
Hij was in Januari 1948 ook reeds tot
twee weken voorwaardelijk veroordeeld
voor een dergelijk delict. S. voerde tot zijn
verdediging aan, dat de witte katoen, die
hij had ingekocht, „er nogal smoezelig uit
zag". Hetgeen de politierechter een sym
bolische uitbeelding noemde van „witte
handel, die zwart wordt".
Prof. P. Miller zal in het komende
academie-jaar optreden als gasthoogleraar
van Harvard University aan de Leidse
academie, als opvolger van prof. Schlesinger,
die afgelopen cursus deze functie heeft
bekleed. Prof. Miller zal colleges geven in
de Amerikaanse literatuurgeschiedenis en de
godsdienstgeschiedenis.
WIJZIGING LAGER ONDERWIJSWET
Minister Rutten wil de school voor voortgezet lager
onderwijs handhaven
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi
ging van de Lager Onderwijswet 1920. In
de Memorie van Toelichting verklaart
minister Rutten dat in 1950 de achtjarige
leex-vei-plichting weer van kracht zal wor
den.
Volgens het tweede lid van artikel 3 der
Lager Onderwijswet 1920 wordt het ge
woon lager onderwijs gegeven in scholen
met zes achtex-eenvolgende leerjax-en. Zijn
aan deze scholen niet een of meer klassen
voor vervolgonderwijs verbonden, dan zul-
len de ouders voor him kind, dat aan het
einde van de zesde klasse de school ver-
laat, een andere school moeten kiezen.
Wanneer zij hun kind willen laten gaan
naar een ambachtsschool, een land- en
tuinbouwschool of een school voor voort
gezet gewoon lager onderwijs, dan kunnen
tot de eerste twee scholen slechts leer
lingen worden toegelaten, die zeven jaren
gewoon lager onderwijs hebben gevolgd.
De ouders zijn in deze gevallen dus ge
noodzaakt hun kind eerst gedurende een
jaar naar een andere onderwijsinstelling
te zenden. Dit betekent, dat een kind, wan
neer het naar een van deze scholen gaat,
tweemaal in de tijd van een jaar van school
moet veranderen. Zowel om paedagogische
als om didactische redenen is dit volstrekt
verwex-pelijk en alleen reeds daarom is
het wenselijk, dat een andere organisatie
van het gewoon lager onderwijs tot stand
komt. Er is echter meer, dat tot een ander
systeem dwingt.
De ouders, die hun kind niet naar een
van de twee genoemde scholen willen la
ten gaan en hun kind niet op een school
voor voorbereidend hoger of middelbaar
onderwijs of op een ULO-school plaatsen,
hebben om aan de achtjarige leerverplich
ting te voldoen, slechts één mogelijkheid:
de school voor voortgezet gewoon lager
onderwijs, indien deze school er. is en in
dien de ouders bereid zijn him kind het
nog steeds in het stadium van experiment
bevindende onderwijs te doen volgen.
De minister heeft hier het oog op de
goedwillende ouders, die hun kind meer
onderwijs dan dat van de zesjarige school
wil laten genieten. Maar er zijn ook kort
zichtige ouders. De tegenwoordige organi
satie van het onderwijs maakt het deze
ouders wel zeer gemakkelijk. Nadat de
kinderen de zesjarige school voor gewoon
lager onderwijs hebben verlaten moeten
de ouders een andere school kiezen. Nu
zijn deze ouders echter met het afleggen
van de in artikel 7 der Leerplichtwet be
doelde verklaring, dat zij tegen 'het onder
wijs op alle binnen redelijke afstand van
de woning gelegen scholen in de zin dier
wet overwegend bezwaar hebben, van de
leerverplichting vrijgesteld.
De minister meent, dat een afdoende
oplossing van deze bezwaren kan worden
gevonden in een verlenging van het tegen
woordige aantal van zes leerjaren der
school voor gewoon lager onderwijs.
De onwillige ouders kunnen met toepas
sing van artikel 10 der Leerplichtwet wor
den gedwongen hun kinderen op school te
laten blijven.
Naast de school voor gewoon lager on
derwijs met acht leerjaren wil de minister
de school voor voox-tgezet lager onderwijs
deze gedachte daar moeilijker zal zijn dan
in de school voor voortgezet gewoon lager
onderwijs staat wel vast. De minister is
echter van oordeel, dat dit bezwaar moet
worden aanvaard, omdat de bezwaren
tegen het ontbreken*van deze klassen aan
de school voor gewoon lager onderwijs nog
groter zijn.
Voortgezet lager onderwijs.
De school voor voortgezet gewoon lager
onderwijs krijgt reeds terstond een voor
sprong op de zevende en achtste klasse van
een school voor gewoon lager onderwijs
door haar betere outillage en door een
lagere leerlingenschaal. De tegenwoordige
mogelijkheid tot opheffing van de verplich
ting tot het geven van onderwijs in han
denarbeid voor jongens en de facultatief-
stelling van de vrouwelijke handwerken
voor meisjes aan de school voor voortgezet
gewoon lager onderwijs behoort te ver
vallen. Slechts in die gevallen, waarin het
aantal leerlingen' van de achtste klasse van
een school voor gewoon lager onderwijs ten
minste twintig leerlingen telt, acht de mi
nister. mits deze leerlingen in een afzon
derlijke leslokaliteit zijn geplaatst, een
gelijke leerlingenschaal als voor de scholen
voor voortgezet gewoon lager onderwijs
verantwoord. Bij aanvaarding van deze
wjjziging van artikel 28 der Lager Onder
wijswet 1920 zal een einde zijn gemaakt
aan de tegenwoordige toestand, dat een
onderwijzer voor een klasse van slechts
enkele leerlingen slaat. Ook met het oog
op de toekomstige behoefte aan meer on
derwijzers acht de minister deze wijziging
noodzakelijk.
De ondex-wijskrachten zullen voor dit
speciale onderwijs bekwaamd moeten wor
den. Voor de toekomstige onderwijzers zal
dit aan de kweekscholen kunnen geschie
den. De tegenwoordige onderwijzers zullen
hiertoe applicatiecursussen moeten volgen.
Faillissementen
De rechtbank te Haarlem heeft in staat
van faillissement verklaard:
Johannes Marinus Stange. wonende te
Haarlem, Zaanenstraat 6 en aldaar zaak-
drijvende onder de naam „Expeditiebedrijf
Sneldicnst Nederland". Rechter-Commissa-
ris: mr. C. E. Muller. Curator: mr. J- II. van
Wijk, advocaat en procureur te Haarlem.
Izaac Mulder, gedomicilieerd te Bloemen-
daal. Dennenweg 5. Rechter-Commissaris:
mr. C- E. Mulder. Curator: mr. A. W. Luï-
kinga, advocaat en procureur te Haarlem.
W. M. Beuzenberg. koopman, wonende te
Zaandijk, Meidoornlaan 11. Rechtcr-Commis-
saris: mr. C. E. Muller. Curator: mr. D. Aten,
advocaat en procureur te Zaandam.
Dc vennootschap onder firma Eleetrolech-
nisch Bureau Assman van der Werff. geves
tigd te Halfweg, gem. Haarlemmerlicde en
Spaarnwoude, Plein 8. en de beide beherende
vennoten: Jacob Assman en Maarten Antonie
Johannes van der Werff, beiden wonende te
Halfweg, Plein 8, Rechter-Commissaris: mr.
C. E. Muller. "Curator: mr. F. J. D. Theyse jr.,
advocaat en procureur te Haarlem.
Wegens het verbindend worden der enige
uitdelingslijsten zijn geëindigd de faillismeix-
ten van:
Th. J. van Leeuwen, hovenier, wonende
te Haarlem. Gasthuislaan 146.
H. J. N. Hogervorst, bloembollenkweker
en handelaar, wonende te Aerdenhout, Ley-
weg 9.
Wegens het verbindend worden der slot-
uitdelingslijst is geëindigd het faillissement
van: Franciscus Aloysius Gerardus Speet,
zonder beroep, wonende te Haarlem, Iordens-
straai 33.
Bij arrest van het Gerechtshof te Amster
dam d.d- 24 Mei 1949 is. na gedaan hoger
beroep, vernietigd het vonnis der arrondis-
sements-rechtbank te Haarlem d.d. 26 April
1949. waarbij Hendrikus Cornells Martinus
Donderds. auto-plaatwerker, wonende te
Haarlem. Zaanenlaan 90. :n staat van faillis
sement werd verklaard, met benoeming van
mr. A. J- Fibbe. advocaat en procureur te
Haarlem, tot curator.
Tegen de Hagenaar G. M. E. v. d. O.
heeft de advocaat-fiscaal bij het Amster
damse Bijzondere Gerechtshof twaalf jaar
gevangenisstraf met aftrek geëist. Hem was
ten laste gelegd dat hij in 1942 en 1943 admi
nistratieve werkzaamheden heeft verricht
voor de „Zentralstelle für Jüdische Auswan-
dei-ung" en voorts Joodse landgenoten heeft
geax-resteerd.
Heringa Wuthrich
HAARLEM
BLIKSEMAFLEIDERS
B-36 CONTRA „BANSHEE"
Door rivaliteit bij Amerikaanse strijdkrachten
zouden geheimen uitlekken
Tot grote spijt van iedereen die belang
stelt in de ontwikkeling van de luchtvaart
is een aangekondigd spiegelgevecht tussen
een B-36 bommenwerper van de Ameri
kaanse luchtmacht en een Banshee-jager
van de marine door de Amerikaanse le
gerleiding afgelast, omdat „een dergelijk
gevecht tussen de twee beste toestellen
van twee rivaliserende strijdkrachten in
lichtingen van vitaal belang zouden kun
nen onthullen".
Het Amerikaanse Congres had dit spie
gelgevecht voorgesteld, om te kijken wie
•-o--O— -j- er nu met zijn beweringen gelijk had, de
nandhaven. Dit schooltype heeft tot dusver luCMmacht of de marine. De luchtmacht
omci:« wol on niof had betoogd dat alleen zware bommen
werpers Amerika in geval van oorlog zou
den kunnen redden en de marine beweerde
dat slechts kolossale vliegdekschepen met
snelle jagers uitkomst zouden kunnen
brengen. Men was zelfs al begonnen met
de bouw van zo'n kolos, de „United Sta
tes", maar deze is inmiddels op order van
Truman stopgezet, klaarblijkelijk omdat
hii meer vertrouwen had in de bommen
werpers. De luchtmacht bleef toen snoe
ven dat geen jager ter wereld de B-36 te
pakken zou kunnen krijgen. Onmiddellijk
bood de marine aan methaar Banshee-
jager te demonstreren, dat zulks m een
wip gebeurd zou zijn.
De grote B-36
aan ernstige, wel en niet gerechtvaardigde
critiek blootgestaan. Ook al is de doelstel
ling van deze school duidelijk, de wijze,
waarop dit doel dient te worden bereikt, is
ook nog op dit ogenblik niet helder.
Voor het onderwijs aan jongens zal nog
moeten worden geëxperimenteerd voordat
er voldoende klaarheid in de didactiek aan
deze school zal zijn gekomen. Toch begint
het naar 's ministers mening hier en da;
te dagen. Er moet een verschuiving in het
onderwijs plaats hebben naar de zintuige-
lijke-motorische uitvoeringshandeling ei
naar de vorming van het gemoedsleven. Dit
moet echter geenszins aldus worden ver
staan, dat de practische intelligentie en be
langstelling zonder inzicht in theorie zou
den kunnen worden gevormd en alleen op
machinaal nadoen en routine zouden kun
nen berusten.
Op welke wijze dit kan worden bereikt
is op dit ogenblik nog niet duidelijk. De
minister heeft daarom een kleine com
missie ingesteld, welke hem in deze zal
voorlichten.
Ook voor de leerlingen van de zevende
en achtste klasse van een school voor ge
woon lager onderwijs zal, zo vervolgt de
minister, het accent van een intellectualis
tisch onderwijs, van kennis en vaardigheid
in technieken moeten worden overgebracht
naar het gebruik van de verworven kennis,
het aanwenden van de ingeoefende tech
niek, naar zintuigelijke-mötorische han
deling en naar de vorming van het ge
moedsleven. Dat de verwezenlijking van
'mi "II—
Er worden momenteel op de Amerikaanse luchtbasis Muroc proefnemingen gehouden
met het door sir aal-motor en aangedreven vliegtuig 7002. Dit model werd bij de
Consolidated Vultee fabrieken ontworpen en is in tegenstelling tot. de gebruikelijke
vliegtuigen voorzien van vleugels in driehoeksvorm. Doordat deze vleugels minder
remmend werken verwacht men. dat de maximum snelheid daardoor
aanzienlijk hoger zal zijn.
Al zijn alle détails over de beide vlieg
tuigen nog lang niet bekend, wat er over
gepubliceerd is, blijft nog belangwekkend
genoeg. De B-36 is het grootste militaire
vliegtuig ter wereld. Zij heeft een vleugel-
spanwijdte van zeventig meter, dc romp
is vijftig meter lang en het topje van het
richtingsroer zit veertien meter boven de
grond. Het toestel heeft zes motoren, die
aan de achterkant van de vleugels zijn
gemonteerd en die dnebladige propellers
aandrijven met een diameter van vijf drie
kwart meter. De benzine-tanks hebben
een capaciteit van bijna tachtigduizend
liter en er gaat vier-en-halfduizend liter
olie mee. De machine kan 4540 kilo aan
bommen mee voeren over een afstand van
16000 kilometer. De maximum-snelheid
van het toestel is 428 kilometer per uur
en de hoogte waarop het vliegt 12 kilo
meter. De maximum-lading aan bommen
is 32.700 kilo. maar dan kan het natuur
lijk niet zijn hoogste actie-radius halen-
Het toestel heeft een bemanning van tien
koppen, waarvan er zes steeds in actie
zijn. De bemanning huist in drukcabines
die door een kruipgang van 26 meter met
elkaar verbonden zijn. Over de defensieve
bewapening is niets bekend alleen dat in
het bommenruim een kleine een-persoons
straaljager kan worden meegenomen, die
met zijn snelheid van 906 kilometer per
uur. en een bewapening van 4 zware
mitrailleurs, de B-36 zou kunnen bescher-
en.
Dc suellrt „Banshee"
De McDonnell „Banshee"-jager is een
product van een in 1939 opgerichte vlieg
tuigfabriek die begon met twee mede
werkers en geen enkele order. Eind 1947
waren er voor dertig millioen dollar aan
orders onderhanden. In 1944, vijf jaar na
de oprichting, werkten er 5212 personen.
„De „Banshee" is een één-persoons
straaljager met twee straalmotoren, die
Het oorlogsmonument
in Haarlem-Noord
De gelden voor het oorlogsmonument in
Haarlem-Noord zijn nog niet geheel bijeen.
Toch moeten ze er komen.
Daarom laat het comité de bussen nog
een week staan op de postagentschappen,
in de verwachting dat het nog ontbrekende
dan komt.
Ook kan men geld voor dit doel storten
op Postgiro 31186 van de Amsterdamse
Bank, met vermelding „Oorlogsmonument
Haarlem-Noord",
naast elkaar zijn aangebracht in dc romp
achter de cockpit en die gedeeltelijk in
de aan de romp grenzende vleugelhelften
zijn opgenomen. Hij opereert van een
vliegdekschip en de vleugels zijn daarom
opklapbaar. De maximumsnelheid is meer
dan duizend kilometer per uur. De verste
afstand zonder bijvulling of tussenlanding
is bijna tweeduizend kilometer en de be
reikbare hoogte bijna 15 kilometer.
Van dit toestel is verder bekend, dat
het vier machinegeweren van 15.2 mm
bezit. Over stijgsnelheden en verdere
prestaties is niets gepubliceerd.
De Amerikaanse marine meent, dat een
Banshee" slechts zeven minuten nodig
zou hebben, om in de buurt van een op
12.000 meter vliegende B-36 te komen.
De proef die nu niet door zal gaan is theo
retisch uitvoerbaar, maar alle ingewijden
weten hoe moeilijk het is een met een
vaart van ongeveer viei-honderd kilometer
per uur op ruim twaalf kilometer boven
de aarde vliegende bommenwerper te be-
naderen.
Elke minuut legt deze een afstand van
minstens 10 kilometer af. In de tijd die
de jager nodig zou hebben om op ruim
twaalf kilometer hoogte le komen (zeven
minuten) is de bommenwerper al meer
dan zeventig kilometer verder. Wanneer
die dan bovendien nog een zig-zag koers
vliegt, dan is er grote kans, dat de snuf
felende jager hem niet binnen de twee
uur (de maximurnlijd dat hij in de lucht
kan blijven) vindt.
„Wildhoef" heeft veel schade
De Stormschool is uit Bloemendaal ver
trokken, maar dat betekent nog niet, dat
„Wildhoef" voor ouden van dagen bestemd
kan worden. Toen het gebouw in 1940 ge
reed was en de eerste bewoners hun intrek
zouden nemen, werd het door de Duitsers
gevorderd en na de bevrijding hebben de
militairen het gebruikt. Na negen jaar zal
er eerst heel wat opgeknapt moeten wor
den. Voor men hiertoe kan overgaan, moe
ten nog voorbereidende maatregelen ge
troffen worden. Het is nog niet le zeggen,
wanneer „Wildhoef in gebruik genomen
kan worden.
Schipper van „Nordkaperen"
heeft blanco-strafregister
Het is komen vast te staan dat de in
lichtingen over financiële en politieke on
betrouwbaarheid van de heer Ambcch, dc
schipper van het Deense jacht „Nordka
peren", dat zijn reis van Kopenhagen naar
Kaapstad in Haarlem moest onderbreken,
niet door de feiten kunnen worden ge
staafd. De heer Ambech heeft zich dezer
dagen naar aanleiding van een desbetref
fende verklaring van de heer Kuyten jr.,
die in ons land werd gepubliceerd, naar
Denemarken begeven on is nu terugge
keerd met officiële papieren van de Deense
justitie, waaruit blijkt dat de heer Ambech
een volkomen blanco strafregister heeft.
De inlichtingen van de heer Kuyten,
volgens welke de Deense politie nog regel
matig op het oude adres van Ambech kwam,
blijken in zoverre juist te zijn, dat men
inderdaad te zijnen huize de rekening kwam
presenteren voor een nog niet betaalde
boete van dertig kronen.
Nu deze kwestie in het reine is gebracht,
zijn de Denen overigens nog niet uit de
moeilijkheden. Weliswaar is hun zaak voor
de rechtbank weer veertien dagen uitge
steld voor het overleggen van de stukken,
maar hun schip ligt nog steeds aan „de ket
ting" en wanneer zij niet binnen een dag of
acht kunnen vertrekken zou de weersge
steldheid in de Golf van Biscaye hen
moeilijkheden kunnen bezorgen.
Er bestaan echter op het ogenblik bij een
aantal Haarlemmers plannen om op een
of andere.manier bijvoorbeeld door het
storten van een cautie-som de Denen in
staat te stellen hun tocht voort te zettem
Het geld is echter nog niet bij elkaar. f
