c
3
Schade door bezetting en roof
wordt op 25.7 milliard geschat
Jmiida z|™±uin
Employé bij suikerfabriek te Halfweg
zou vijftien mille hebben verduisterd
Wereldnieuws
Vrijdag 10 Juni 1949
Haarlems Dagliïad
De vergoeding bestaat tot dusverre slechts uit de
teruggave van een deel der geroofde goederen.
Herstelbetalingen
van weinig betekenis
Voor de derde maal is er een jaarverslag
verschenen van het Commissariaat-gene
raal voor de Nederlandse Economische be
langen in Duitsland. Onlangs werd beslo
ten het commissariaat in Juni te liqui
deren, zodat er van moet worden uitge
gaan, dat het derde jaarverslag tevens het
laatste zal zijn.
In een inleiding schrijft de commissaris-
generaal, dat het commissariaat aan het
einde van het restitutiewerk staat. Alleen
ten aanzien van binnenschepen en effecten
moeten nog enkele principiële beslissingen
worden genomen.
Daar er van uitgegaan wordt, dat dit jaar
verslag 't laatste zal zijn, heeft men daaraan
een beschouwing toegevoegd, getiteld „res
titutie in theorie en practijk". Hierin is een
algemeen overzicht gegeven van de juri
dische vraagstukken, samenhangende met
de restitutie, van de resultaten, die be
reikt zijn en van verschillende andere bij
komende punten.
De Nederlandse regering claimt een be
drag van ƒ3.640.000.000 wegens schade
door roof. Dit bedrag omvat niet de waar
de van dé naar Duitsland gevoerde goede
ren, welke door de Duitsers werden betaald
met „bezettings-guldens". De hierdoor aan
't nationale vermogen toegebrachte schade
wordt apart op de schaderekening vermeld.
Wat terugkwam.
Volgens een enquête werden in totaal
circa 55.000 machines weggevoerd. Hier
van zijn er 15.000 gerestitueerd, dus 27
procent. De taxatiewaarde van de terugge
voerde machines en- grondstoffen is circa
35.000.000,tegen een claim-waarde van
1.000.000.000,—.
Wat de spoorwegen betreft kan gezegd
worden, dat vrijwel alle weggevoerde loco
motieven, rijtuigen en een groot percen
tage van de goederenwagens werden te
ruggevonden. Betrekkelijk gering waren de
resultaten bij de bovenbouwmaterialen,
slechts een klein percentage van de ver
dwenen dwarsliggers werd teruggevonden.
Alle 301 geroofde tramwagens werden
opgespoord en (op zeer enkele na die on
herstelbaar waren beschadigd) terugge
bracht.
Van de 3354 weggevoerde binnenschepen
werden tot 1 Maart 1949 ongeveer 2200
schepen teruggebracht. Van ongeveer 500
schepen was op die datum de verblijfplaats
bekend, zodat mag worden aangenomen,
dat deze ook nog terugkomen.
Van andere vervoermiddelen waren de
restitutieresultaten slécht. De geroofde
auto's en fietsen waren inmiddels versleten
of niet meer identificeerbaar. Voor de ge-
hele groep „vervoer" was geclaimd
440.000.000,De taxatiewaard^ der ge-,
restitueerde goederen in deze groep is on
geveer 110.000.000,
Voor goud en buitenlandse bankbiljetten
was geclaimd ƒ310.000.000,De taxatie
waarde van het gerestitueerde is
200.000.000,—.
Wat juwelen betreft was 300.000.000,
geclaimd. De taxatiewaarde van het ge
restitueerde is 1.000,000,Het is on
mogelijk gebleken ook maar een klein deel
van het geroofde op te sporen. Voor onge
zette diamant was de claimwaarde
34.500.000,De restitutiewaarde is
15.000.000,Verder was geclaimd
200.000.000,voor voorwerpen met cul
turele waarde, met iïbegrip van antiek
meubilair, tapijten en porcelein. Van de
enigszins belangrijke schilderijen is 80
procent terug. Het is vrijwel onmogelijk
een waarde van het gerestitueerde op te
Jï
De radio geeft Zaterdag
HILVERSUM I, 301.5 M.
7.00. 8.00, 18.00, 20.00, 23.00 uur Nieuws. 7.15
Gymnastiek. 7.30 Platen. 9.00 Symphonisch
concert. Frans programma. 10.00 „Tijdelijk
uitgeschakeld". 10.05 Morgenwijding. 10.20
Feuilleton. 10.35 Continubedrijven. 11.35
Viool en piano. 12.00 Cora May, Max van
Praag en Johan Jong. 12.30 Land- en tuin
bouw. 12.33 Orkest Spike Hughes. 13.00
Strijdkrachten. 13.30 Metropole-orkest. 14.00
Het Nederlandse lied. 14.20 Koninklijke Mili
taire Kapel. 15.00 Proza en poëzie van
Twente. 15.25 Omroeporkest met Alice
Heksch. piano: Pianoconcert in Es, Mozart;
Pastoralesuite, Larsson. 16.25 Kwartet Cor-
duwener. 16.45 Sport. 17.00 Nieuwe platen.
17,30 Om en nabij de twintig. 18.15 Lichte
pianoklanken. 18.30 Strijdkrachten. 19.00 Ar
tistieke staalkaart. 19.30 Ds. G. J. Sirks,
Amsterdam. 19.45 Voor Nederlanders in
Duitsland. 20.05 Dingen van de dag. 20.15
Accordeola. 20.45 Revue. 21.45 Socalistisch
commentaar. 22.00 Vindobona Schrammel'n.
22.25 Flitsen uit het leven. 22.40 Cor Steyn,
orgel. 23.15 Orkest George Helvoirt. 23.40
The Inkspots.
HILVERSUM H, 414.5 M.
7.00, 8.00, 13.00, 19.00, 20.00, 23.00 uur Nieuws.
7.15 Platen. 7.45 Gebed. 8.15 Gewijde muziek.
8,30 „Pluk de dag". 9.00 Voor de vrouw. 9.05
Werken van Ravel en de Bourguignon. 9.35
Gedeelten uit opera's van R. Strauss. 10.00
Voor kleuters. 10.15 Opgewekte melodieën.
11.00 Voor zieken. 11.45 Schoolradio. 12.15
licht pianospel. 12.30 Land- en tuinbouw.
12.33 Amusementsorkest. 12.55 Zonnewijzer.
13.20 Amusementsorkest. 13.50 Film en to
neel. 14.10 Omroeporkest. 14,40 Boeken
nieuws. 14.50 Omroeporkest. 15.10 Muziek-
cursus. 15.30 Musetteklanken en chansons.
16.00 Luchtvaart. 16.10 Koor. 16,30 Grego
riaans, 17.00 Wigwam. 18.00 Sextet Henk
Orthmann. 18.30 Journalistiek overzicht. 18.45
Septet Johnny Ombach. 19.15 Actualiteiten.
19.25 Franse operamuziek. 19.45 „Kampvuren
langs de Evenaar". 20.05 Gewone man. 20.12
Platen. 20.20 Lichtbaken. 20.45 Platen. 21.00
Cabaret, 21.45 Puzzle. 22".00 Amusements
orkest. 22.30 Ave Verum, Mozart. 23.15 Radio
Philharmonisch Orkest, met Carel van Leeu
wen Boomkamp, cello: Ouverture „Hebri-
den", Mendelssohn; Cello-concert in a, Saint-
Saëns: drie fragmenten uit „De Doge van
Venetië", Wagenaar.
geven. Voor platina was de claimwaarde
500.000.Van de circa 220 kg geroofde
platina werd ongeveer 35 kg gerestitueerd,
Voor de groep landbouw en veeteelt, han
del, particuliere eigendommen, zilveren en
gouden voorwerpen, voorwerpen van we
tenschappelijke en opvoedkundige aard,
was -in totaal 855.000.000,geclaimd.
Voor zover het mogelijk was de gerestitu
eerde goederen in deze groepen onder te
brengen, werd de waarde hiervoor ge
taxeerd op circa 8.000.000,Erf kon
hier slechts weinig succes worden bereikt,
omdat de geroofde goederen of opgebruikt
of niet identificeerbaar zijn.
Geclaimd was 500.000.000,voor ge-
confisceerde of geroofde „Duitse en andere
buitenlandse effecten". De restitutie was
tijdens het opstellen van het verslag nog
niet begonnen, zodat geen resultaten kon
den worden vermeld.
Wanneer men, ondanks de vele bezwaren,
verbonden aan een vergelijking in geld, een
optelling van de waarde der gerestitu
eerde goederen maakt en daarbij die der
culturele voorwerpen op 20.000.000,
stelt (een bedrag, dat niet. meer dan een
grove schatting is) dan komt men op een
totaal taxatiewaarde aan gerestitueerde
goederen van 389.200.000,Tegenover de
claim van 3.640.000.000,(minus
ƒ500.000.000,— effecten ƒ3.140.000.000)
werd dus 12,4 procent teruggevoerd.
Herstelleveringen.
Hoe staat dit resultaat ten opzichte van
de andere vorm van schadevergoeding door
Duitsland, de herstelbetalingen? De schade,
die Nederland door de Duitse bezetting
heeft geleden, is vele malen groter dan de
schade door roof. De Nederlandse regering
berekende haar op ƒ25.725,000.000,
Daarin is de 3.640.000.000,voor schade
door roof begrepen.
Men maakte op de Par ij se conferentie
over de herstelbetalingen een regeling om
trent het percentage, dat elk land zou krij
gen uit datgene, wat als herstelbetaling ter
beschikking zou komen. Men maakte hier
bij onderscheid tussen twee categorieën.
Categorie -A omvatte elke vorm van her
stelbetaling. Voor Nederland werd een per
centage van 3,9 vastgesteld.
In categorie B, omvattende industriële
outillage en schepen, werd het percentage
voor ons land op 5,6 vastgesteld.
Onder A vallen de door de geallieerden
geconfisceerde Duitse bezittingen in het
buitenland, de eventuele herstelbetalingen
door middel van confiscatie van een deel
der Duitse productie en de opbrengst van
de door de Duitsers bij hun terugtocht
achtergelaten goederen (z.g. oorlogsbuit).
Categorie B omvat de fabrieksinstalla-
ties en schepen, die door de bezettende
mogendheden als herstelbetaling ter be
schikking zouden worden gesteld.
Men mag aannemen, dat Duitsland in
categorie B niet meer dan voor
1.000.000.000,mark zal leveren. Daar het
wel vast staat, dat zeker 100 a 120 fabrieken
van de lijst zullen worden geschrapt, zal
het uiteindelijk ter beschikking komende
bedrag nog lager worden. Nederland ont
vangt 5,6 procent van het totaal. De prac
tijk heeft geleerd, dat de inkoopwaarde
van de verkregen machines zodanig is, dat
1 mark op 0,50 kan worden gesteld. Re
kening houdende met deze factoren neemt
men aan, dat ons land niet meer d^i on
geveer ƒ20.000.000,uit dien hoofde zal
ontvangen.
Wat categorie A betreft verwacht men,
dat er met betrekking tot de opbrengst van
Duitse bezittingen in het buitenland en
het lage Nederlandse percentage in deze
categorie (3,9 procent) geen bedragen uit
zullen komen, die in enige verhouding
staan tot de Nederlandse claim. De her
stelbetalingen uit de lopende productie
kunnen buiten beschouwing blijven, om
dat het wel vaststaat, dat daarvan niets te
recht komt.
Voor de derde soort (oorlogsbuitgoede
ren) werd Nederland genoteerd voor onge
veer 10.000.000,
Geconcludeerd wordt in het verslag, dat
het totaal voor Nederland als herstelbeta
ling ter beschikking komende bedrag in
geen enkele verhouding staat tot de Ne
derlandse schade-claim (ons land krijgt
in categorie B 0,1 tot 0,15 procent van de
claim) en ook, dat de waarde van de aan
Nederland als herstelbetaling toegewezen
goederen slechts een gering deel is van dat
gene wat Nederland heeft weten te resti
tueren.
Tenslotte wordt opgemerkt, dat de enige
belangrijke vergoeding, die Nederland van
Duitsland heeft gekregen voor de aange
richte schade, de restitutie is geweest.
De autobus in Heemstede
BinnenwegBronsteeweg
of Dreef?
Nu de trambaan van de lijn Haarlem
Leiden verwijderd mag worden, zal binnen
kort ook in Heemstede begonnen worden
met het opbreken van de rails en het ver
wijderen der bovenleiding. Voorlopig zul
len de wegen die gedeeltelijk opgebroken
moeten worden, zonder meer bestraat wor
den.
Vóór een beslissing genomen wordt hoe
het wegdek op de Binnenweg en de Bron
steeweg definitief zal worden, moet eerst
uitgemaakt worden waar de autobus naar
Haarlem zal lopen. Deze bussen rijden nu
over de Binnenweg en de Bronsteeweg,
maar er is reeds lang een actie gaande om
de Dreef aan te wijzen als verkeersroute.
Het gemeentebestuur heeft nog geen defini
tieve keuze gedaan en het laat zich aan
zien, dat het ook nog wel enige tijd zal
duren voor die beslissing genomen zal wor
den. Men wil dit vraagstuk, dat van veel
belang voor de gemeente is, van alle kan
ten bekijken. Er zijn adressen op het raad
huis ontvangen van bewoners dier wegen,
maar daarmee wordt nog geen „voldoende
materiaal verkregen om over de zaak te
beslissen.
Vandaar dat nog volstaan wordt met een
voorlopig herstel van de wegen als de
tramrails verwijderd zijn.
Verkiezingsbijeenkomst
van de Partij van de Arbeid
De Federatie Haarlem van de Partij van
de Arbeid lioudt op Maandag 13 Juni in
het Gemeentelijk Concertgebouw gen
opënbare verkiezingsvergadering. De spre
kers, D. J. A. Geluk, wethouder van On
derwijs en Kunstzaken, mevrouw mr. E.
van Eck-Thiel en E. F. Albrecht en W.'F.
Happé, raadsleden, zullen ieder in een
Jvort betoog een deel van het gemeentelijk
beleid bespreken. De Stem des Volks on
der leiding van Maurice van IJzer luistert
de bijeenkomst op.
Een luifeltje bezweek
Hedenmorgen stond de 46-jarige J. v.
d. L.de L., wonende aan de Vergierde-
weg in Haarlem-Noord op een trap, die
op een luifeltje geplaatst was, ramen te
lappen. Het luifeltje, dat vermolmd bleek,
bezweek, waardoor mevr. v. d. L. viel en in
de voortuin van het huis terecht kwam.
Er werd hulp verleend door de Ongeval-
lendienst. Met een linker enkelbreuk werd
mevr. v. d. L. naar de Mariastichting ver
voerd.
ARRONDISSEMENTSRECHTBANK
De Arrondissementsrechtbank te Haar
lem behandelde Donderdag .de zaak tegen
J. C. M. uit Haarlemmermeer, wie ver-,
duistering van vijftien duizend gulden ten
laste was gelegd ten nadele van de suiker
fabriek „HoUand" te Halfweg, waar hij
als terreinchef werkzaam was. De ver
dachte was belast met het regelen en ad
ministreren van de verkoop van pulp, een
afvalproductbij de suikerfabricage, aan
binnenvaartschippers, die deze pulp weer
aan boeren plegen te verkopen. Hij zou
daarbij kleinere hoeveelheden verkochte
pulp hebben opgegeven dan in werkelijk
heid verkocht waren, en zodoende bij de
campagnes 1947-'48 en 1948-'49 'in totaal
vijftien miüe voor zichzelf hebben gehou
den.,
De fabrieksdirecteur de heer C. P. Zon-
nevylle getuigde, dat hij verdachte al eer
der niet had vertrouwd en hem had ge
waarschuwd; een agent van politie te
Halfweg, die de zaak had onderzocht, was
eveneens als getuige opgeroepen.
De Officier van Justitie, mr. G. W. F.
van der Valk Bouman, eiste tegen M.
anderhalf jaar gevangenisstraf.
De raadsman van verdachte, mr. dr. F.
B. Jonker te Amsterdam, betoogde dat zijn
cliënt een ijverig en bekwaam werker was
geweest, die op het bedrijf een grote ver
antwoordelijkheid bezat en daar reeds
meer dan 25 jaar werkte. Een verbittering,
die bij hem langzamerhand is gegroeid
toen hij gedurende de jaren na de oorlog
zijn verdiensten niet voldoende erkend
voelde, hebben hem volgens de verdediger
voornamelijk tot deze praktijken gebracht,
Bovendien was de boekhouding bij het be
drijf in 1947, aldus mr. Jonker, zeer slor
dig te noemen, iets dat verdachte moeilijk
had kunnen verdragen en de verleiding
voor hem in de hand had gewerkt. Gezien
de gezondheidstoestand van verdachtes
vrouw, die zwaar ziek is, andere zorgen
in zijn gezin, en het feit dat hij reeds vijf
Nieuwe huisouders voor
Christelijk Militair Tehuis
Wegens het vertrek van de huisouders
van het militair tehuis aan de Jansweg, de
heer en mevr. Van den Burg, geschiedde
Woensdagavond de installatie van de nieuw
benoemde huisouders, de heer en mevr.
Lemmers. Bij afwezigheid van de voor
zitter ds. W. J. van Elden opende de heer
J. H. Zeldenrijk de vergadering met het
zingen van lied 97 6 uit de soldatenbun-
del. De spreker heette luitenant-kolonel
H W. Lenderink en de veldprediker J.
Brouwer en afgevaardigden van Pro Rege I
welkom.
Vader en Moeder Van den Burg werd
dank gezegd voor al het werk dat zij ge
daan hebben aan de militairen. De nieuwe
huisouders werd een hartelijk welkom toe
geroepen.
De heer L. Lam, secretaris van het be
stuur memoreerde de taak der huisouders
die volgens hem zeer groot is, maar ge
weldig mooi.
Een der militairen richtte een woord van
afscheid tot de huisouders. Hun werd dank
gezegd voor al hetgeen zij gedaan hadden.
Luitenant-kolonel H. W. Lenderink sprak
de mannen toe, „Op mijn medewerking
kunt gij rekenen, maar schep zelf een
prettige sfeer. Van onze kant zullen we
alles doen om het U hier naar de zin te
maken, maar bezoek dit Militair tehuis
dan ook trouw".
De nieuwe huisvader, de heer W, Lem
mers, sprak de militairen en bestuur toe.
maanden voorarrest heeft gehad, verzocht
de raadsman om onmiddellijke invrijheids-
stelling. Dit verzoek werd door de Recht
bank geweigerd.
Zwijggeld?
De hoofdcontroleur bij de fabriek W. J.
C. te Halfweg stond" eveneenk terecht. Hij
zou een maal een bedrag van 5000 en
een andere keer 1500 van J. Q. M. hebben
ontvangen.
Verdachte ontkende dit ten stelligste,
doch volgens de getuigenverklaring van
M. had de hoofdcontroleur deze bedragen
inderdaad aanvaard. De politie had boven
dien in M.'s werkkamer een briefje aan
getroffen met de letters „W. C., 1500", het
geen M. zeide te hebben gebruikt voor
privé-administratie van de verduisterde
gelden. De letters W. C. zouden op ver
dachte betrekking hebben.
De Officier van Justitie had de indruk,
dat verdachte de bewuste geldbedragen
wel degelijk had aanvaard. M. kan bij ?ijn
verklaring hierover geen enkel belang
hebben, integendeel: hij 'stelt zichzelf daar
bij nog eens in een slecht daglicht. De
officier eiste in dit geval een maand ge
vangenisstraf.
De verdediger, mr. B. W. Stomps, be
twistte het dat het bewijs wettig geleverd
zou zijn. Aan het bewuste briefje moest
men volgens hem niet te veel waarde
hechten; M. had het geschreven, nadat hij
gehoord had dat de politie op bezoek was
geweest bij de fabrieksdirectie, en de ver
dediger. zag in M.'s getuigenverklaring
een poging om C. in zijn val mee te slepen.
De terreinchef kan het briefje hebben ge
bruikt om de politie op de hoofdcontroleur
af te sturen, en daarmee het onderzoek
„af te' dammen", zodat hij geen andere
namen zou hebben te noemen. Mr. Stomps
vroeg dan ook vrijspraak.
Nadat verdachte nog eens zijn onschuld
had betuigd, sloot de Rechtbank, die werd
gepresideerd door mr. H. J. Ferwerda, het
onderzoek.
Uitspraak in beide zaken op 23 Juni.
Provinciale subsidie voor
wetenschappelijk werk
Gedeputeerde Staten van Noordholland
stellen de Provinciale Staten voor aan de
Christelijke Vereniging voor de verple
ging van lijders aan vallende ziekte te
Heemstede te beginnen met'1949, tot we-
•deropzeggens toe een jaarlijkse subsidie van
/..2500 te verlenen als bijdrage in de kos
ten van het wetenschappelijk werk der
vereniging.
De brug over de Ringvaart van de
Haarlemmermeerpolder die is gelegen te
Halfweg en bij dat waterschap in beheer
en onderhoud is, wordt door een nieuwe
brug vervangen, welke thans gereed is.
Het waterschapsbestuur heeft de wens te
kennen gegeven de oude brug af t,e bre
ken. Gedeputeerde Staten stellen de Pro
vinciale Staten voor de brug aan het
openbaar verkeer te onttrekken.
In een brief aan de Provinciale Staten
schrijven Gedeputeerde Staten, dat sedert
1937 telkens voor een periode van drie
jaar aan de in de provincie gevestigde
borgstellingsfondsen een provinciale sub
sidie wordt verleend. De regionale fond
sen hebben in de twaalf jaren bewezen
niet alleen door het verlenen van borg
stellingen, doch vooral door bemiddeling
en bijstand en het doorvoeren van sane
ringsmaatregelen aan een groot aantal van
de in de aangesloten gemeenten wonende
middenstanders zakelijke hulp te kunnen
verlenen en velen hunner zelfs voor de
ondergang te kunnen behoeden. Na de
oorlog werd de taak der fondsen belang
rijk uitgebreid. Slechts vijftien gemeenten
uit Noordholland zijn niet bij een Dorg-
stellingsfonds aangesloten. Gedeputeerde
Staten stellen voor ook voor de komende
drie jaren een subsidie te verlenen.
DE ZANGERES ANNA TIJSSEN—
BREMERKAMP OVERLEDEN.
Op 78-jarige leeftijd is na een langdurige
ziekte te Haarlem overleden mevrouw A.
M. TijssenBremer kamp.
Anna Bremerkamp werd 26 Mei 1871 te
Rotterdam geboren, studeerde piano en
zang bij Cornelis van Zanten en kreeg als
i8-j.arige 'n engagement bij de Nederland-
sche Opera te Amsterdam. Daar leerde zij
Jos. Tijssen kennen, met wie zij in 1892
in het, huwelijk trad. Haar eerste grote
succes behaalde zij als herdersknaap in
Gounod's „Mireille". Later speelde zij bij
het operagezelschap van Van der Linden.
M. H. Szekely-Lulofs
over Indonesië
In het wijkgebouw van de Vrijzinnige
Gemeente in de Molenaarstraat hield de
schrijfster M. H. Szekely-Lulofs gister
avond voor het Comité voor Vrede in In
donesië een lezing over Indonesië en de
Indonesiërs. Zij betoogde dat zo langzamer
hand de Nederlanders zich gaan bezinnen
op de fouten die daarginds gemaakt zijn,
maar dat zij gehandicapt worden door een
ontstellend gebrek aan kennis over dat land.
Ons onderwijs is sterk in gebreke gebleven
ons die kennis bij te brengen, want wat het
schoolkind hier over Indonesië leert be
perkt zich in hoofdzaak tot dé verrichtingen
van J. P. Coen, de Oost-Indische Compagnie
en de Atjeh-oorlog, allemaal zaken die met
een zuiver begrip van het land weinig van
doen hebben.
Spreekster behandelde in het kort onze
koloniale geschiedenis. Met het Cultuur
stelsel en andere uitbuitingsmethoden heb
ben wij bij de Indonesiër een blijvende ai'g-
waan verwekt, die zelfs in de periode na-
1876, toen Nederland 'dank zij de liberale
minister Franssen van der Putte begon te
beseffen dat het naast rechten ook plichten
in Indonesië had, niet kon worden wegge
nomen, aldus de spreekster. Nog later begon
de periode waarin gewerkt werd aan de
materiële lotsverbetering en langzaam be
gonnen werd aan het verlenen van mede
zeggenschap aan de „inlander". Die periode
werd echter door de oorlog onderbroken.
Spreekster gaf volmondig toe dat het
Nederlandse koloniale systeem door de ge
weldige sociale en economische ontwikke
ling in de jaren vóór de oorlog met trots
kan worden beschouwd. Maar helaas moest
zij constateren dat de Nederlanders „Jan
Compagnie" nooit helemaal hebben kun
nen uitbannen en dat zij hem ten hoogste
een masker hebben opgezet. De Volksraad,
waarvan het Indonesisch gedeelte werd
samengesteld uit mensen die volkomen op
onze hand waren, kon moeilijk een demo
cratisch lichaam worden genoemd. Indone
sische intellectuelen werden in het maat
schappelijke leven geboycot en de bevol
king heeft nooit op redelijke wijze kunnen
profiteren van de rijkdommen van het land.
Dat de nationalistische beweging van
Japanse makelij zou zijn, noemde spreek
ster een fabeltje. Zij was reeds lang vóór de
Japanse bezetting voortgekomen uit het
saamhorigheidsgevoel van lotgenoten onder
een vreemde overheersing. Het enige wat
het gouvernement tegenover deze idealis
tische groeperingen wist te stellen, was een
politie-inlichtingendienst en arrestaties en
verbanningen van de leiders waren niet
van de lucht. Soekarno, Hatta en Sjahrir
werden zonder vorm van proces naar straf
kampen gestuurd, waar zij jaren lang zaten
en waaruit zij door de Japanners moesten
worden bevrijd.
Men vraagt zich af, zo zei de spreekster,
waarom deze mensen de Jappen zouden
moeten haten. Men kan hen geen collabora
teurs noemen, hoogstens hen verwijten dat
zij in deze strijd niet aan de kant der demo
cratie stonden, hoewel dat met Sjahrir wel
het geval was.
Spreekster besloot met te zeggen, dat
Nederland in Indonesië een missie te ver
vullen heeft, omdat het iets goeds te ma
ken heeft. „Wij kwamen er als de Compag
nie, laten wij eindigen als partner. Maar
laten wij", aldus spreekster, „het nu zelf
doen inplaats van ertoe te worden gedwon
gen door buitenlandse interventie."
Emissie Boom-Ruygrok
De Hollandse Bank-Unie N.V. stelt ten
behoeve van het Uitgevers- en Drukkers-
bedrijf Boom-Ruygrok N.V. te Haarlem- op
17 Juni de inschrijving open op 200.000
gewone aandelen aan toonder, in stukken
van 1000 nominaal, ten volle delende in
de winst over het boekjaar 1949 en volgen
de jaren, tot de koers van 115 pet., uitslui
tend voor houders van prioriteitsaandelen
èn gewone aandelen, waarbij twee oude
aandelen recht geven op één nieuw aandeel.
Het doel der kapitaalsuitbreiding is de
beschikking te krijgen over ruimere be
drijfsmiddelen. De sterk gestegen omzetten
en de daarmede gepaard gaande toegeno
men investeringen hebben aan de bedrijfs
middelen grote eisen gesteld. Op de balans
per 1 Januari 1949 staan de vastgelegde
middelen met een bedrag van 500.000 ver
meld. Daartegenover bedraagt het geplaat
ste aandelenkapitaal 400.000. Daar de
drukkerij in 1948 totaal was bezet en ook
gedurende het eerste kwartaal van 1949 op
vole bedrijfscapaciteit heeft gewerkt, zijn
nieuwe uitbreidingsplannen voor de toe
komst ontworpen, waardoor vergroting van
het beschikbare bedrijfskapitaal gewenst is.
SCHEEPVAART
Aalsum, BeiraAmsterdam 9 Juni te Ant
werpen. Alamak, 9 Juni van Antwerpen te
Narvik. Albireo, Buenos AiresRotterdam
10 Juni te Pernambuco. Amstelland, Amster
damBuenos Aires pass. 9 Juni East Good
win. Averdijk. 9 Juni van New York te Ant
werpen. Boissevain, 10 Juni van Mauritius
te Mombassa. Dalerdijk, 9 Juni van Ant
werpen naar Londen. Delfshaven, 9 Juni van
Duala naar Lagos. Eemland," Amsterdam
Buenos Aires 9 Juni van Las Palmas. Ka-
merlingh Onnes, RotterdamJava 9 Juni te
Port Said. Nigerstroom, 9 Juni nog te Lan-
dana. Roebiah, 10 Juni van Makassar te
Balikpapan. Zuiderkruis, RotterdamJava
pass. 9 Juni Malta. Kedoe, JavaRotterdam
pass. 8 Juni Perim, Kertosono, New York
Java 9 Juni van Alexandrië. Nieuw Amster
dam, 10 Juni van New York naar Rotterdam.
Utrecht, 9 Juni van Houston naar New Or
leans. Veendam, 10 Juni 16 uur van Rotter
dam naar New York. Willem Ruys, Batavia
Rotterdam 10 Juni van Port Said.
PANDA OP DE KERMIS
13. Nu liep Panda dus met een kinder
wagen op de kermis. Hij voelde zich diep
ongelukkig, zoals men zich wel voor zal
kunnen stellen. Iedereen om hem heen had
plezier, maar hij niet hij was zijn mooie,
blinkende rijksdaalder kwvjt, en in de
plaats daarvan bezat hij mi. een lege kin
derwagen, compleet met dekzeil, waar hij
helemaal niets aan had. Hij kon er niet
eens zelf in rijden; hij liep maar wat te
duwen en hij vroeg zich af, wat hij nu
moest beginnen. Nu wilde het toevaldat
juist nu een zekere Karéltje Appelveld
misselijk werd. Deze Karéltje was heden
met zijn moeder naar de kermis gekomen
om zich te vermaken. Hij had een groot
aantal poffertjes en enige zoete koeken
opgegeten en daarna een rit per draaimolen
gemaakt. Maar aangezien Karéltje nog
maar een klein jongetje was en deze draai
molen zeer snel draaide, werd hij nu mis
selijk. Zijn moeder, mevrouw Appelveld-
Bolpiep, tilde hem. van het draaimolenr
paard en merktedat hij tiiet meer op de
benen kon staan. Dat was onaangenaam,
want nu zou zij hem helemaal naar huis
moeten dragen, en dat was voor de tere
dame wel wat zwaar. Maar wat zag zij
daar, in haar verlegenheid? Panda met
dp lege kinderwagen! „Och, ventje," zei
ze beminnelijk, „wil jij misschien mijn
Kareltje even in die kinéerwagen naar
huis rijden? Dan krijg }e ten gulden van
me." „Maar natuurlijk, mevrouw! Graag,
mevrouw!" riep Panda. Dat was me een
uitkomstdie misselijke Kareltje!
Politiemensen beschuldigd
van huisvredebreuk
Hevige vechtpartij
in Heemsteedse woning
De gépensionneerde hoofdagent van po
litie te Heemstede W. K. en zijn zoon E
K., politie-agent te Haarlem, hadden zich
Donderdagmiddag voor de Arrondisse
mentsrechtbank te Haarlem te verantwoor
den wegens huisvredebreuk en mishande
ling. Volgens de verklaringen van de
getuigen, de glasschilder F. J. K., zijn
vrouw, zijn schoonvader W. A. Ph. en
diens echtgenote heeft de zaak zich als
volgt toegedragen:
Op 28 Maart van het vorig jaar had de
zestienjarige zoon vail W. K. met een ca
tapult steentjes geschoten voor het huis
van de bloembollenhandelaar Ph. in de
buurt De Glip. Diens schoonzoon, die me!
zijn vrouw bij hem inwoont, had de jon
gen gevraagd zich elders te gaan amuseren
en had hem, toen hij daarop onhebbelijk
reageerde, een paar oorvijgen toegediend
De jongen was daarop huilend naar huis
gelopen, waar hij zich bij zijn vader, die
met zijn zoons E. en F. K. (deze laatste is
politieman te Eindhoven) zat te kaarten,
beklaagde.
De drie politiemannen waren onmiddel
lijk, in hemdsmouwen, naar de woning
van Ph. getogen om diens schoonzoon
over deze mishandeling te onderhouden,
W. K. werd naar zijn oordeel niet snel
genoeg binnengelaten en liep toen maai
het huis in, waar hij de glasschilder ge
lastte mee naar buiten te gaan. Toen deze
zich daartoe niet bereid verklaarde, riep
W. K. uit: „Je bent mijn arrestant" en
greep de man hardhandig bij de kraag. Ei
ontstond een worsteling; de beide zoons-
politiemannen kwamen op het lawaai
daarvan af en mengden zich in het ge
vecht.
De overige huisbewoners kwamen de
aangevallene te hulp en nadat Ph. de va
der en zoons K. had gesommeerd het huis
uit te gaan, zette hij zijn woorden kracht
bij door te trachten hen er inderdaad uit
te werken. Zijn vrouw en zijn dochter
kwamen daarbij eveneens in hardhandige
aanraking met de indringers, die tenslotte
afdeinsden en in de menigte welke zich
voor het huis had verzameld verdwenen
Nog tijdens het gevecht had een der huis
genoten de hoofdinspecteur van politie A
Berentsen opgebeld, die spoedig na afloop
van de slag verscheen. De hoofdinspec
teur verklaarde op de zitting inderdaad
een grote ravage in de woning te hebben
aangetroffen, en dat W. K. naar aanlei
ding van dit geval is ontslagen.
De geneesheer P. v. d. Aalst uit Benne-
broek, die de glasschilder nog dezelfde
avond had onderzocht, .verklaarde dat hij
duidelijke striemen en vingerafdrukken
aan de hals van zijn patiënt had gecon
stateerd. Later zou deze van nog meer
kwetsuren last hebben gekregen. Volgens
F. J. K.'s eigen getuigenverklaring had
hij bovendien, mede wegens shock, twee
weken niet kunnen werken.
Zaak geschorst.
De president sprak er zijn verwonde
ring over uit, dat de K.'s in hemdsmou
wen ter arrestatie waren uitgegaan, na het
gevecht toch maar weer van die arresta
tie hadden afgezien, en dat de hoofdagent
wel van zeer weinig politie-ervaring. had
blijk gegeven.
Dé echtgenote van de bloembollenhan
delaar Ph. verklaarde ter zitting, dat niet
alleen haar man maar ook zjj de verdach
ten had bevolen te verdwijnen. Het feit,
dat deze getuigenverklaring niet in de stuk
ken voorkwam, vond de Officier van
Justitie aanleiding om de Rechtbank te
verzoeken de zaak te schorsen en de stuk
ken naar dé Rechter-commissaris te ver
wijzen voor verder onderzoek. De Recht
bank willigde dit verzoek na een kort be
raad in.
Minder belangstelling voor
evacuatie uit Djokja
De belangstelling voor evacuatie uit
Djokja is sterk gedaald, zo meldt de corres
pondent van Aneta te Semarang. Na de
berichten over de grote aantallen die ge-
evacueerd zouden worden, werd Woensdag
nog slechts één transport van 450 personen
uit Djokja te Semarang verwacht. Dinsdag
zijn nog 1100 personen uit Djokja geëva
cueerd.
Revolutie. Bij de relletjes in de gevange
nis te Calcutta, waar de communisti
sche gevangenen in opstand kwamen,
omdat zij niet in cellen wilden worden
opgesloten, zijn 51 personen gewond.
Eén der opstandelingen is in het zie
kenhuis overleden. De door de gevan
genen gestichte brand werd geblust,
voordat veel schade was aangericht.
De opstandelingen gingen het gevan
genispersoneel en de te hulp geroepen
politie met stenen, flessen en kapotte
meubels te lijf onder het geroep:
„Lang leve de revolutie".
Niet zo leuk. Er zijn omstandigheden,
waaronder het bemoederen van
een vierling een zorgenvolle bezigheid
is. De vrouw van de Zuid-Afrikaanse
naturel, Petreus Makari, kan er van
meepraten. Zij is, met haar vierling in
een zendelingenstation gevlucht, om
dat haar stam, de Bawenda's, een vier
ling als een verzameling gedrochten
beschouwt, die men ten spoedigste moet
doodslaan. Zij zelf wordt als een heks
beschouwd. Niemand mag haar aan
raken of uit bekers of kalebassen drin
ken, waaruit zij heeft gedronken, en
als iemand haar passeert, moet hij op
de grond spuwen.
Bestemming. De vroegere privé-bioscoop
van Hitier te Berchtesgaden zal met
behulp van door het Amerikaanse mi
litaire bestuur beschikbaar gesteld ma
teriaal in een kerk herschapen worden
waarin 1.100 personen plaats kunnen
nemen.
Vrouw. Een groep vrouwen, die woedend
waren omdat zij door James Griffith,
de minister van Nationale Verzekering,
niet waren ontvangen, wachtte de mi
nister op, toen hij het Labourcongres
te Blackpool verliet. Zij namen een zo
dreigende houding aan, dat de po
litie Griffith te hulp snelde, opdat deze
zijn auto zou kunnen bereiken. Toch
deed een vrouw een poging om mee in
te stappen. De politie wou haar dit oe-
letten en duwde haar vrij hardhandig op
het trottoir. „Maar ik ben zijn vrouw",
riep zij uit tot verbazing en ontstelte
nis van de gerechtsdienaren.
Weer wapens. Engeland overweegt het
wapenembargo voor de Arabische sta
ten, die de wapenstilstandsovereenkomst
met Israël hebben ondertekend, op te
heffen, aldus wordt uit gewoonlijk be
trouwbare bron te Londen vernomen*
