Haarlem's Dagblad | 1949 | 2 juli 1949 | pagina 2

Accoord over het inter-
Europees betalingsverkeer

SCHOOLBOEKEN

H. DE VRIES

De radio geeft Zondag

Maandag

Nederlandse verliezen
in Indonesië

Als de kolenwagen
voor staat

Guépin van der Vlugt

Expositie van oude kunst en antiek
in Delft

Jeugdige Haarlemse ruiters willen
de paardensport democratiseren

Radio IVIoors

Wereldnieuws

Zaterdag 2 Juli 1949

Haatrlems Dagblad

2

Wij leven in een verwarde, maar inte
ressante tijd.

Europa is om dollars verlegen, Amerika
zit er mee verlegen, wat is eenvoudiger en
logischer dan dat Amerika een deel ervan1
wegschenkt aan Europa?

Aldus geschiedde en geschiedt in de
vorm van de Marshall-hulp die Europa op
een zeer kritiek moment uitkomst bracht.'

Maar nu komen de moeilijkheden: Europa
is geen economische en financiële eenheid
zoals de Verenigde Staten van Amerika,
doch verdeeld in een aantal landen, die
elk voor zich een eigen economische en
financiële politiek voeren, een eigen (al of
niet over-gewaardeerde) munt hebben, alle
zelfstandig handelsverdragen afsluiten in
of buiten Europa en alle graag hulp accep'
teren, maar traag zijn in het verlenen
van wederdiensten, die in dit geval niet
aan de gever, maar aan de Europese naaste
van de ontvangende partij moeten worden
verleend.

Vanwaar die verdeeldheid in Europa?
Zij vindt in de eerste plaats haar oorzaak
in het verschil in financiële welstand, al
of niet het gevolg van de binnenslands' ge
voerde financieel-economische politiek, al
of niet het gevolgvan omstandigheden
buiten haar schuld, zoals zware oorlogs
verliezen (voor Nederland bovendien het
verlies van de handel op Duitsland en de
strubbelingen in Indonesië) Er zijn nog
talloze andere oorzaken, doch wij willen
"het hierbij laten.

Dit verschil in financiële welstand, die
bijvoorbeeld de Bèlgische franc- tot een
zogenaamde harde valuta en de Neder
landse gulden en het Engelse Pond tot
zachte valuta stempelt, is de laatste weken
te duidelijker gebleken bij de onderhan
delingen over de internationale bestedings-
wijze van een deel der Marshall-hulp.

Tot 30 Juni gold de overeenkomst, dat
de aan het plan deelnemende landen een
deel van hun Amerikaanse gelden aan
andere landen -moesten doorgeven in de
vorm van de valuta van het doorgevende
land. Anderzijds ontving dat land dan weer
van een der andere deelnemende landen
een bedrag in valuta van dat andere land,
zodat een soort verschuiving ontstond, die

voor alle inrichtingen van onderwijs
SCHOOLBOEKHANDEL

Jacobijnestraat 3 - Ged. Oude Gracht 27-27a
(Adv.)

HILVERSUM I, 301.5 Mi j p .1

8.00, 9.30. 13.00, 19.30, 23.00 uur Nieuws. 8.J.5
Sonate.voor fluit, violajda, gamba en clave-'
'cimbel, Hèmdel. 8.30 Morgenwijding. 9.15
Koor. 9.45 Platen. 9.55 Hoogmis. 11.30 Clave-
cimbel. 11.40 Omroepkamerótkest met Leo
Boghart, klarinet: Klarinetconcert, Mozart..
12.15 Beantwoording van- vragen. 12.40
Amusementsorkest. 12.55 Zonnewijzer. 13.20
Orkest. 13.45 Uit het Boek der boeken 14.00
Rotterdams Philharmonisch Orkest. 14.25
„Partijpolitiek". 14.35 Koor „The Yale .Glee
Club". 15.20, Beeldende kunsten. J5.00 Cello
en. piano, 16.10 Sport. 1.6.25 Verpers, .17-00
Jeugddienst. 18.30 Strijdkrachten. 19.00 Koor.
.19.15 „Kent. gij u'w Bijbel?". 19.45 Actualiteit
ten. 19.50 Boekbespreking. 20100 Opera "„Don.
Giovanni", Mozart. 22.45 Gebed. 23.15'Weense
muziek.

HILVERSUM II, 4l4.5 M.

8,00, 13,00, 18.00, 20.00, 23.00 uur Nieuws. 8.15
Postduiven. 8.20 Hongaarse Rhapsodie nog 9,
Liszt. 8.30 Voor de tuin. 8.45 Barcarole. 9.10
Postduiven. 9.15 Gevraagde platen. 9.45 Gees
telijk leven. 10.00 Zondagshalfuur. 10.30
Kerkdienst. 11.45 Internationaal Vrijzinnig
Protestantisme. 12.00 Muslcorda. 12.30 Zon
dagclub. 12.45 Surinaamse klanken. 13.15
Avroleans. 13.50 „Even afrekenen!". 14.05
Boekbespreking. 14.30 Radio Philharmonisch
Orkest onder Willem van Otterloo, met
Gerard Hengeveld, piano: Symphonic no. 40.
Mozart; Fantasie voor piano en orkest,
Debussy: „La mer",-Debussy. 15.45 Film
praatje. 16.00 Harmoniekapel, 16.30 Sport.
17.00 „Tussen Kerk en wereld". 17.20 Kerk
lied. 17.30 Amsterdams Vrouwenkoor. 17.50
Jascha Heifetz, viool. 18.15 Sport. 18.30 Caba
ret Wim lbo. 19.00 Radiolympus. 19.30 Lichte
muziek. 20.05 Reportage. 20.15 Saksische
Staatkapel speelt populaire orkestwerken.
21.00 „Laatste dagen van Pompei", luister
spel. 21.35 Romancers. 22.10 „Inspecteur
Vlijmscherp". 22.30 Zomeravondmedolie. 23.15
Skymasters. 23.45 Platen.

BLOEMENDAAL, 245 M.

10.30 en 15.45 uur Kerkdienst in Geref, Kerk
te Bloemendaal. Voorganger: ds. J. L. Koole,
Bloemendaal.

HILVERSUM I, 301.5 M.

7.00, 8.00, 13.00, 19.00, 20.00, 23.00 uur Nieuws.
7.15 Gymnastiek. 7.30 Réveille. 7.45 Woord
voor de dag. 8.15 Gewijde muziek. 8.45 Arthur
Rubinstein speelt Chopin. 9.15 Voor jonge
zieken. 9.30 Lichte klanken. 10.00 Sympho-
nische muziek. 10.30 Morgendienst. 11.00 Ka
mermuziek. 11.20 Boekfragment. 11.40 Zang
recital. 12.10 Metropole-orkest. 12.30 Land
en tuinbouw. 12.33 Orkest. 13.15 Mandolinata.
13.45 André Navarra, cello. 14.00 Schoolradio.
14.35 Concert voor viool en orkest, Badings.
15.00 Tenor en clavecimbel. 15.30 Sympho-
nisch concert. 16.00 Bijbellezing. 16.45
Schoolzangwedstrijd. 17.45 „Jeugd in de
eWst" 18.00 Vijf Zapakara's. 18.15 Sport.
18.30 Strijdkrachten. 19.15 Boekbespreking.
19.30 Actueel geluid. 19.45 Landbouw. 20.15
Kerkconcert: koor, soliste en orgel. 21.00
Reisverhaal: Griekenland. 21.30 Orgel. 22.00
Svveelinck Kwartet. Tweede kwartet in D,
Borodin. 22,30 Vocaal kwartet, 22.45 Over
denking. 23.15 Platen. 23.45 Kwartet in e,
Telemann.

HILVERSUM II, 414.5 M.

7.00. 8.00, 13.00, 18.00, 20.00, 23.00 uur Nieuws.
7.15 Operetteklanken. 8.15 Platen, 8.55 Voor
de vrouw, 9 00 „Graduation Ball", Joh.
Strauss. 9.35 Dansmuziek. 10.00 Morgenwij
ding. 10.15 Arbeidsvitaminen. 10.50 Zangpla
ten, 11.00 „Op de uitkijk". 11.15 Jan Schniitz,
kerkorgel, met Jaap Stotijn, hobo. 12.00
Kwintetspelers. 12.30 Land- en tuinbouw.
12.33 Spionnetje. 13.15 Papavers. 13.50 Platen.
14.00 ..Wat gaat er om in de wereld?". 14.20
Divertimento in Es, Mozart. Trio Pasquier.
13.00 „Bonbonnire", cabaret. 16.00 Kamer
muziek, 16.45 Ontwikkeling der Zuid-Ameri
kaanse muziek. 17.30 Voor padvinders. 17.45
Slavische Rhapsodie no. 3, Dvorak. 18.15
Platen. 18.30 Strijdkrachten. 19.00 Filmkrant.
19.30 Inleiding tot muziekbegrip. 19.45 Koor.
20.05 Reportage. 20.15 Residentie-orkest onder
Ernest Anscrmet, met Julius Katchen, piano:
Ouverture „Genoveva", Schumann; Pianocon
cert no. 2 in Bes. Brahms; „L'Apprenti sor-
cicr" Dukas. 21.25 Boekbespreking. 21,50
Prijswinnaars nationaal vocalisten-concours
zingen. 22.15 Voordracht. 22.30 Musette-
orkest 23.15 Reportage boksen. 23.30 Swing
Corner.

geen ander doel had, dan de onderlinge
"Europese handel op gang te brengen. Het
spreekt vanzelf, dat het vooral de finan-
cieel-krachtigste deelnemers van het plan
waren, die een veer moesten laten; andere
landen, zoals Nederland, konden er slechts
voordeel mee incasseren, daar het eigen
lijk neerkomt op een vermeerdering van de
hulp ten koste van de sterke landen.

Het was vooral België dat de nadelen
van deze regeling ondervond en tengevolge
van die trekkingsrechten met grote pon-
densaldi kwam te zitten, die het moeilijk
slijten kon, omdat het daarmede alleen
kan kopen in Engeland, waar de prijzen
hoog zijn. Engeland daarentegen liet1 zich
deze maatregel gaarne aanleunen, omdat
het zich daardoor zijn afnemers automatisch
zag toegewezen, afnemers die vanwege hun
pondensaldi wel gedwongen waren in
Engeland te kopen, waardoor de concur-
rentiefactor zeer- verslapte en Engeland
rustig zijn uitgebreide sociale maatregelen
kon voltooien. De goud- en dollarsaldi van
Engeland zijn de laatste tijd aanzienlij^
teruggelopen en het land bevindt zich thans
in een financiële crisis, die in feite niet
anders is dan een overgang van de verko
pers- naar de kopersmarkt, gelijk ieder
land Amerika incluis die thans doorJ
maakt, doch in Engeland geaccentueerd^
wordt door de gevolgen, van de binnen-1
landse sociaal-economische politiek.

Het gaat nu om die trekkingsrechten.',
België wenste aanvankelijk dat de Marshall-
gelden, bestemd voor doorgeven, conver-i
teerbaar zouden zijn in dollars, zodat men
dan zijn ponden in dollars zou kunnen om
wisselen in Engeland, om er daarna goe
deren voor te kopen in Amerika. Engeland
zou daardoor in een uiterst moeilijk parket
kunnen geraken en gedwongen zijn ijlings
maatregelen te treffen om aan de zware
Amerikaanse concurrentie het hoofd te
kunnen bieden.

Amerika's mening was gelijk aan die van
België en het wenste aanvankelijk ook
algemene inwisselbaarheid van de Marshall-
gelden. Het bleef ook aandringen op een
herziening van de Europese munten, waar
door deze zuiverder tegenover elkaar en
tegenover de dollar zouden komen te staan
waardoor het op gang brengen van de in
ternationale handel ten zeei-ste vergemak
kelijkt zou worden.

De laatste dagen is er echter een merk-
waardige kentering gekomen. Amerika,
eerst hevig verontwaardigd dat Engeland
een vijfjarig bi-lateraal handelsverdrag
met Argentinië had afgesloten, verklaarde
enige dagen later dat Engeland in zijn
omstandigheden niet anders kon en dat de
bepalingen van het verdrag soepel genoeg
waren om bij veranderde omstandigheden
te worden gewijzigd. Ook drong het volgens
de berichten' niet zo sterk meer; aan op
devaluatie van de Europese valuta, waar^
aam de lichte economischedepressie dri clë
Verenigde; Staten -wel niet vreemd y.al zijn.
WiLwezerter al eerder op. dat'het te be.-,
zien. staat Tof'. Amerika; thans'.: nogr gesteld'
is op een verhoogde Europese ^goederen-:
stroom^ xlie het gevolg van devaluatie zóu
kunnen zijn.

- Verder heeft Cripps zijn starre houding
wat laten varen en is ook België soepeler in
zijn eisen geworden; na-bepaalde itoezeg-'
gingen van Amerika, Irt principe ris over
eenstemming bereikt^ over de con,verteer
baarheid der trekkingsrechten In onder
linge valuta (niet in dollars)tot een be
drag van 25- proeent. De overige 75 procent
moet.dan. worden besteed.in het land dat
de -'.Marshall-dollars in- zijn eigen ;y.aluta
beschikbaar stelt. -

Voorts heeft België- er in, toegestemd
Frankrijk,Nederland en-Engeland-credie-
tén. te -Verschaffen tot een bedrag van
S. 87J/a millioen, terwijl daar. tegenover de
V.S. een extra toewijzing van de Marshall
hulp van 112Vi millioen beschikbaar zul
len stellen. Het ingewikkelde stelsel dat
nog nader uitgewerkt nioet worden, komt
er voorts op neer, dat Engeland op een
totaal van 910 millioen dat voor het
tweede Marshall-jaar is aangevraagd, 40
millioen zal laten vallen. Daarmede heeft
het dan de inwisselbaarheid van pond in
dollars voorkomen en het vindt deze prijs
best de moeite waard.

Wat Nederland betreft is het. van groot
belang dat België -voortgaat met het ver
lenen van credieten.

Extra bouwvolume voor
herbouw van zakenpanden

Nijmegen krijgt f 1V2 millioen

De minister van Wederopbouw en Volks
huisvesting heeft voor de herbouw der door
oorlogsgeweld getroffen centra aan ver
schillende geméenten extra bouwvolume
ter beschikking kunnen stellen. Uit dit
bouwvolume kan onmiddellijk worden ge
put voor de herbouw van winkel- en be
drijfspanden, al of niet met bijbehorende
woning. Door een enquête bij de directies
van de provinciale wederopbouw en de
volkshuisvesting en bij de besturen dër be
langrijkste gemeenten is een inzicht ver
kregen in het aantal en de omvang van de
bouwplannen, die nog dit jaar tot- uitvoe
ring kunnen komem Behoudens enkele uit
zonderingen bleek het mogelijk te zijn de
extra toewijzingen vrijwel te doen overeen
stemmen met de ontvangen opgaven, In het
algemeen kan dus worden gezegd, dat de
herbouw van zakenpanden, voor zover de
plannen van uitvoering gereed zijn en de
financiering is of kan worden geregeld, niet
meer door gebrek aan bouwvolume vertra
ging behoeft te ondervinden.

De extra toewijzingen bedragen voor:
Diverse gemeenten in Limburg, waaronder
Wanssum, Mook, Bergen, Venray en Geleen
373.000; Gennep 60.000; Venlo 341.000;
verder voor 's-Hertogenbosch 466.700;
Overloon en Vierlingsbeek 165.000;
Schijndel en Veghel 149.000:'Zevenbergen
107.500; Klundert 138.600; Helvoirt
56.000; Hees 38.000; Eindhoven 500.000
Best 60.000; Dinteloord en Standdaard-
buiten 200.000; Middelburg 500.000;
Cadzand 80.000; Oostburg 300.000; Sluis
102.000; Vlissingen 45.200; Breskens
f 80.000; Hellendoorn 95.000; Deventer
164.000; Enschedé 190.000; Almelo
40.000; Hengelo 360,000; Arnhem
590.000; diverse gemeenten waaronder
Echteld, Eist, Hedel en Huissen 320.400:
Nijmegen 1.500,000; Renkum 131.000;
Tiel 436.000; Zevenaar 89,000; Zutphen
400.000; Doetinchem 300.000.

Aan diverse gemeenten in Noordholland
waaronder Petten, Den Helder, Castricum
en Zandvoort is 253.000 toegewezen.

De regering maakt bekend, dat in de
afgelopen week de navolgende verliezen
in Indonesië zijn gerapporteerd:

Koninklijke Landmacht. Gesneuveld 26
Mei 1949: korp. H. M. van Lier, afkomstig
uit Venlo.

Gesneuveld tussen 4 Januari en 10 Juni,
na vermissing: sold. Ie kl. G. A. Tenge, uit
Utrecht. Gesneuveld 15 Juni: sold. H. Dek-,
leer uit Groningen; sold. J. J. M. Goze-
ling, uit Amsterdam-W.; sold. J. H. Her-
bers, uit Hardenberg. 16 Juni: sold. P. den
Boer. uit 's-Gravenzande; huzaar P. Groe
nenboom, uit Rhoon (Z.H.); sold. A. H. C.
Raymakers, uit Helmond; korp. A. J. van
Schijndel,uit Dordrecht; sold. H. H. G. Si
mons, uit Heerlen. 19 Juni: huzaar C. F.
Cools, uit 's-Gravenhage; sold. G. Fokker,
uit Laren (N.-H.); huzaar J. T. M. Hovius,
uit Ainsterdam-Z.; sold. Ie kl P. .T. Lockx,
uit Alkmaar; korp. L. Meurink, uit. Den
Haag; huzaar G. H. de Ruijter, uit Zutphen.

Koninklijk Ned.-Ind. leger: Gesneuveld
24 Juni 1949 onderlt. infie A. R. W. de
Vries, uit IJsselmuiden.

weet'U, 'dat er gelijk betaald moet wórden.
'Leg daaróm alvast het geld apart.

Zonder geld kan Uw leverancier nu eenmaal
niet. afleveren.

Vakgroep Detailhandel Brandstollen

arlem en Omstreken.

■i (Adv.)

Vijftien jaar voor lid van
„Kommando Feldmeyer"

Het Amsterdams Bijzondere Gerechtshof
heeft de 25-jarige J. H. van den B./ uït
Nieuwersluis tijdens de bezetting- lid.
van de Waffen SS en het kommando
Feldmeyer tot een gevangenisstraf, vaii
15 jaar (18 jaar was geëist) veroordeeld,
Hem was ten laste gelegd, dat hij op; 11.
Juli 1944 te Groningen met twee collega's
van het kommando Feldmeyer, ir. C. 'F,
Gnirrep en de heer C. H. Robertus van het
leven heeft beroofd, en voorts op 13; Juli
van dat jaar een schot heeft afgevuurd op
C. van de Meulen te Marum, die de vol
gende dag aan zijn verwonding is bezwe
ken.

Anno 1804

Spaarne 56 Telefoon 11896

Beleggingen - Safe
Giroverkeer

Ëilaad

Jtaliaav.se duikers hebben bij het bergingswerk van de wrakstukken der K.L.M.
Constellation „Roermond", die nabij Bari verongelukte, thans een van de motoren
van het vliegtuig naar de oppervlakte gebracht. De motor in de takels
in de haven van Bari.

De Vereeniging van Handelaren in Oude
Kunst in Nederland organiseert van 24
Jutii tot 17 Juli een Oude'Kunst- en An
tiekbeurs in het Delftse Prinsenhof. De
tentoonstelling omvat: glas, ceramiek, edel
smeedkunst; gepolychromeerde en andere
plastiek, munten, penningen, meubelen en
sphildèrkunst. Een erecomité, bevattend
klinkende namen op het gebied van kunst
historie en musea, w.ó. die van twee mi
nisters, de ministers van Onderwijs, Kun
sten, én Wetenschappen en zijn ambtge
noot van Economische Zaken wijst mede
op het hoge kwaliteitsniveau van het ge-
bódene. De mooie omgeving van het ge
restaureerde Prinsenhof vormt een prach
tige' achtergrond voor het vele schoons, dat
hier bijeengebracht is.

De indeling in stands bemoeilijkt een
systematische bespreking en de zeer grote
omvang van de beurs (27 grote en kleinere
museumzalen) maakt het onmogelijk al het
geëxposeerde volledig recht te doen weder
varen. In dit artikel wil ik mij dan ook be
palen tot het aanstippen van enige zaken
op- het gebied van plastiek en toegepaste
kunst, die mij bijzonder opvielen. Daar is
dan allereerst een vitrine met porcelein
uit Meissen, Höchst en'Frahkenthal (stand
Yah de' firma Stodil uit Amsterdam-).,
Meisseh, hoewel 'dë bakermat van alle

Zij hopen m in der- bedeelden in staat te stellen
om paard te gaan rijden

Het is niet de eerste-keer dat Haarlem
sinds de bevrijding een primeur op ruiter-
sportgeb.ied heeft gebracht,_mèar het lof
waardigste van alle initiatieven die in de-
laatste jaren hier naar voren zijn gekomen,
is ongetwijfeld het plan van de Haarlemse
jeugd-rijvereniging „FIT" om op 6 Augustus
in het wandelpark Groenendaal een Nationale
Jeugd-ruiterdag te houden. Dat plan is niet
alleen zo verdienstelijk omdat het hier een
in Nederland nog nooit vertoonde manifes
tatie zal brengen van hetgeen de jeugd; të
paard vermag, maar vooral omdat er aan'de
opzet iets_ verbonden is dat van een verheu
gende ruiterlijke kameraadschappelijkheid
getuigt.

Het ligt namelijk in de bedoeling aan dit
jeugd-concours een loterij te verbinden (met
als hoofdprijs een rijpaard) waarvan de baten
nadat de kosten van het concours gedekt
zijn gebruikt zullen worden om een.voor
lopig nog beperkt aantal jongens en meisjes
uit arbeidersgezinnen in staat te stellen een
aantal rijlessen te nemen. Natuurlijk zal de
uitvoering van dit initiatief voorlopig nog
van bescheiden aard zijn, maar het is hele
maal niet ondenkbaar, dat wanneer de bal
eenmaal aan het rollen is gebracht, dit
schema op grotere voet kan worden voort
gezet. België en Frankrijk zijn ons in dit
opzicht ver vooruit. Daar hebben namelijk
een aantal ruitersport-enthousiasten de kop
pen bij elkaar gestoken en zij 'zijn er reeds

Heringa Wathrich

HAARLEM
CENTRALE VERWARMING
JOHNSON OLIEBRANDERS

(Adv.)

in geslaagd, tal van. jongens eri meisjes van
eëh rijbroek te voorzien en hen de lessen te
laten nemen, die dé poorten van de ruiter-
hemel voor hen hebben geopend. Zo kent men
in tal van Parijse manéges. „1' heure des
gamins" (het uur van de rakkertjes) die daar
"Vol trots en vol enthousiasme te paard stij
gen om de zaligheden van de hippische sport
deel te worden.

Wie hier in Haarlem de gelukkigen zullen
zijn, staat natuurlijk nog niet vast, maar dat
prestaties op school en andere zaken waarin
de jeugd zich verdienstelijk kan maken, er
iets mee te maken zullen hebben, is wel
waarschijnlijk. En wie weet, zien we straks
op de concoursen onder de cracks wel een
ruiter die zijn eerste stap in de stijgbeugel
kon doen, dank zij het initiatief van FIT. Per
slot van rekening is één van de grote handi
caps in de ruitersport altijd geweest, dat niet
alleen aanleg een beslissende rol speelde,
maar dat een al dan niet goed gevulde geld
buidel er ook wat mee van doen had.

Op" de oudere ruiters rust thans eigenlijk
de plicht om de consequenties van dit plan
mee te helpen dragen, want de paardensport
heeft nu- eenmaal de eigenschap om iemand
di? ermee begonnen is, niet meer los te laten
en dat zal ook wel het geval worden met de
gelukkigen van straks, voor wie het zuur zou
zijn, wanneer de koek ineens op was.

Wat het concours waar wij nog wel op
terug, zullen komen zelf betreft, kan wor
den meegedeeld, dat het verdeeld is in vier
rubrieken, namelijk een dressuurproef, een
proef bestgaande rijpaard en twee spring
concoursen. De klasse bestgaande rijpaard is
alleen open voor jongens en meisjes tussen
elf en vijftien jaar. In de andere klassen gaat
hét om de jeugd-kampioenschappen van Ne
derland. De deelnemers en men verwacht
er heel wat zullen 's ochtends op het
Heemsteedse raadhuis officiëel door het ge
meentebestuur worden ontvangen.

porceleinfabricage in Europa, is hier
niet sterk vertegenwoordigd. De stukken
uit Höchst (aan de Main) en Frankenthal
(Pfalz) zijn charmante en fijne kunst
werkjes. De fabriek van Höchst is de oud
ste van beiden. Gesticht door de Meissner-
decorateur Lowenfinch is zij onder be
scherming der aartsbisschoppen van Mainz
tot grote bloei gekomen. Kenmerkend is de
tere en l'ijne decoratie van streep en bloem
motieven op de Meren van de plastische
groepen.

De Frankenthaler fabriek heeft een
merkwaardige voorgeschiedenis. Een dei-
leden van het zeer oude pottenbakkers
geslacht Hanning uit de Elzas kwam door
„overlopers" uit Meissen achter het ge
heim van de porceleinfabricage en breidde
toen zijn fayence fabriek in Straatsburg
met een porceleinafdeling uit (1751). Toen
in 1754 het Staatsbedrijf Sèvres het mono
polie kreeg, bracht Hanning zijn bedrijf
over naar de Pfalz onder leiding'van zijn
zoon. Keurvorst Karl Theodor maakte er
later een staatsbedrijf van onder leiding
van Bergdüll, vormer en zakelijk leider uit
Höchst.Dit verklaart de verwantschap
tussen de producten der beide fabrieken.
De' hier aanwezige groepen, vooral die
onder, dè rococo prielen zijn zeer moöi 'ge
combineerd.

In een'vitrine van de firrria J. Dirven
uit Eindhoven Staaii heel'heel mooie 'stalen
van steengoed, kleine, grijsbruine potjes
mét ornameiitaal reliëf. E>e eigenaardigheid
van steengoed bestaat hierin dat, zware
klei mét een hoge baktemperatuur door
toevoeging van spaat of kwarts met een lage
smeltlemperatuur .onder het bakken,dicht-

vloêit, hetgeen een grote, soliditeit geeft".
Verwant hieraan maar rijker van kleur en
vorm is het apostelkruikje uit Kreusen,
een breed laag drinkvat met klapdeksel,
waaromheen in kleurig reliëf 12 apostelen
staan. In Duitsland is dergelijk werk, vrij
bekénd, maar in Holland zag ik hét maar
zeldën.

Hier staan ook''een paar mo.pie mij,dunkt
laat-middeleeuwse beelden met èeh fijne
ptüychrómié (dat is veelkleurigheid) en
een Italiaans reliëf op de manier van de
Zettignano. Verder een prachtig stukje
email-champlevé uit het Staatsbedrijf van
Limoges. Bij de champlevée-techniek
worden uitgeëtste plekken in koper met
émail gevuld en geslepen in tegenstelling
met de cloisonné-techniek waarbij kope
ren banden opgesoldeerd worden en daar
na gevuld. Beide technieken geven een
zeer rijk effect.

In de stand van de firma Vecht trof mij
een mansbuste (Italiaans 15e eeuw), een
prachtig scherp portret met veel stijlbesef.
Er is een 14e eeuws Elzassisch beeld, ge
polychromeerd met een zeer expressief ge
zicht. Zeer fraai is ook een Madonna uit
Mechelen uit omstreeks 1500 in blauw en
oud goud.

In de collectie van Mathieu Hart trof mij
een groot vroeg-barok beeld van een Ma
donna op de maansikkel, polychromie
blauw, grijs, goud en zilver, waarschijn
lijk een Zuidduits werkstuk. Uit de col
lectie Aronson werd een stoel in de stijl
van William and Mary aangekocht door
het Rijksmuseum. William and Mary is
de Engelse parallel van de stijl Lodewijk
XIV. Over de aanwezige schilderkunst
hoop ik in een volgend artikel te be
richten. L. H. H. SCHUTTE.

Van ouds bekend. Tel, 14609
Officieel Philips-reparateur
Kruisstraat 38 Haarlem
(Adv.)

13. 'Geert Graai kwam. naderbij en werd
door Fokko Flopke netjes aan het hele
gezelschap voorgesteld. Natuurlijk was het
Joris Goedbloed, die daarop onmiddellijk
het woord nam en hem kort en duidelijk
mededeelde, dat zij het horloge van Jeroen
de Blaet zochten. Mijn vriend," zo be
sloot hij, „bezint u goed. Wanneer gij ons
thans de inlichtingen verschaft, kunt gij
daarmee een Goed Werk verrichten. En
weet ge wel, dat ge u daarna prettiger zult
voelen? De zware druk zal uit uw hoofd
genomen worden, dat loom gevoel zal uit
uw ledematen wijken! Tranen van ontroe

ring zullen u in de verdroogde ogen sprin
gen wanneer gij zien zult, hoe deze waar
dige heer zijn uurwerkje omhelzen zal!"
Dat was echt mooi gezegd, vond Panda.
Je kon toch merken, dat Joris vooruit ging!
Maar Geert. Graai scheen van niets te we
ten Hij haalde zijn schouders op hij
ivenkte nog-, een aantal van zijn vrienden
naderbij om hel eens te overleggen, en
toen ze samen een poosje gefluisterd had
den zei hij schor: „Niks hoor," waarmee
hij zeggen wildedat hij niets van de in
braak in de Lommerd en van het horloge

afwist óf dat hij het eenvoudig niet
wilde vertellen! Panda sprak: „Dan is er
niets meer aan te doen. Dan gaan we nu
zeker maar gauw verder, hé?" „Och kom,
och kom, ventje," iveerde Joris tot zijn
verbazing af. „Niet altijd zo haastig.' Daar
zitten we hier nu toch gezellig bij elkander
te keuvelen! Waarom zouden we nu weer
voort jakkeren? Ach neen! Laat ons lie
ver eens een aardig kaartspelletje met deze
otiderhoudende lieden spelen!" En meteen
haalde hij een pak kaarten te voorschijn.
Panda begreep er niets van"en vond dat
geen goed werk!

Het was wonderlijk toén ik op dat kleine
eiland was om een beetje bruin te worden
in de zon en om uren langs de zee te lopen
zonder een mens tegen te komen het
was wonderlijk te ontdekken dat aan de
ronde tafel in de gelagkamer van de her
berg' het gesprek alleen maar om dingen
ging, die geen aanraking hebben met de
actualiteit. Zelfs niet met de actualiteit
van het eiland.

Over de gemeenteraadsverkiezing werd
geen woord gerept, maar wel ging het
gesprek over het weer en over de stand
van de gewassen. Men sprak over de vis
vangst en over een redding, die een paar
jaar geleden had plaats gehad. Over de
politiek werd niet gerept, maar wel over
de lucht, die voor morgen regen voorspel
de. Er lag een krant midden op die grote,
glad-geboende stamtafel: de enige band
tussen het eiland en de rest van het land.
een krant die een paar uur geleden met
de boot van de overwal was meegekomen.
Daar moest het nieuws van de dag in
staan, alles wat in de wereld was ge
schiedmaar niemand dacht er aan

haar op te nemen en open te vouwen en
toen ik dat dan vóór het slapen gaan deed
was ik de eerste.

Er stond ook wel een radio op het buf
fet, doch zij zweeg en bleef zwijgen. Geen
mens die er naar taalde een knop om te
draaien. De heren met de witlinnen pet
ten proefden bedachtzaam van hun glaasje
en spraken even bedachtzaam over allerlei
dingen, die geen enkele aanraking hadden
met deze dag zelf.

Ik had mij dus vergist, toen ik dacht dat
juist op een eiland de mensen wel honger
zouden hebben naar de grote wereld
rondom, dat zij zich daarvan afgesloten
zouden gevoelen en alles in het werk zou
den stellen om het contact met het vaste
land teweeg te brengen en te blijven vast
houden.

Het waren overigens in het geheel geen
benepen mannen die er zaten. Juist alle
maal mensen, die de gehele wereld hadden
bevaren. In hun ogen was de wijdheid
van de wereld, in hun hart de herinnering
aan verre, vreemde landen. Maar zij spra
ken over de stand van de vis en van het
wild en dat de zee wat roerig was geweest
en er misschien onweer op komst was.

Was" dit, dacht ik, de wijsheid die de
betrekkelijkheid van alle dingen heeft
ervaren en die weet dat wat nu nieuws
is morgen oudbakken moet zijn?

Misschien niet eens.

Misschien was het vasteland een verre
vreemde wereld voor hen geworden, die
geen enkele aanraking met het eiland
heeft en misschien was het eiland de enige
wereld voor hen, het middelpunt van de
gehele aarde.

Een vreemde ervaring, te merken dat
ge alleen staat met uw belangstelling voor
allerlei mensen en dingen, die niet afhan
kelijk zijn van het getij en de wind en
dat brede witte strand, zonder ander leven
dan dat van de vogels.

Een vreemd gevoel, te ervaren dat alles,
wat aan uw eigen leven en denken vorm
en richting geeft, voor anderen niet eens
bestaat.

Ge voelt u dan eenzaam en ook een
beetje dom.

Ge bemerkt plotseling dat er mensen
zijn, die er niet aan denken zich druk te
maken over wat voor u zelf van grote be
tekenis is. En ge gaat er aan twijfelen of
ge het mensenleven wel goed begrepen
hebt, al die jaren dat ge u er, naar uw
wijze, druk om hebt gemaakt.

En of zo'n eiland eigenlijk wel zo klein
is als ge gedacht hebt. Misschien is het ein
deloos groot, omdat het door de wijdheid
van zee en hemel wordt beheerst. Een
stukje oneindigheid. Wie daarmee ver
keren bemerken de tijdelijkheid niét eens.

ELIAS.

HUISBRANDOLIE

VOOR CENTRALE VERWARMING

ZUINIG-VEILIG
ZINDELIJK

Gejuich. Edmondo Cioni, een van de lei
ders der Italiaanse sociale beweging,
die Woensdagavond werd gearresteerd,
omdat hij op de openingszitting van het
congres dezer partij Mussolini „de
meester" had genoemd en gezegd had,
dat Italië moést kiezen tussen „Musso
lini en Marx", is Donderdagavond weer
vrijgelaten. Met groot gejuich werd hij
in het congres ontvangen.

Catastrophe. Door landbouwautoriteiten
van de Amerikaanse staat Massachu
setts is verklaard dat de schade, welke
na een maand van droogte aan de te
velde staande gewassen en aan de
fruitteelt in de Zuidelijke Staten van
Nieuw-Engeland is toegebracht, thans
een' catastrophaal stadium heeft be
reikt. In dit gebied is 20 proc. van de
hooioogst door het aanhoudende droge
weer verloren gegaan.

Cursus, Bij Tsjechoslowaakse gerechtsho
ven worden thans arbeiders, die een
jaar speciale opleiding hebben genoten,
aangesteld als openbaar aanklager.
Volgens een officiële verklaring zouden
vele van deze functionarissen beter zijn
dan universitair gevormden. In Praag
begint men met tweejarige cursussen
voor arbeiders, die rechter willen
worden.

Brillen. Naar de mening van de Engelse

bond van oogspecialisten hebben de
7.000.000 personen in Engeland, die
sedert de invoering van het nationale
gezondheidsplan in Juli van het vorig
jaar, voor hun ogen gekeurd werden,
werkelijk een bril nodig, zulks in tegen
stelling tot talloze anderluidende be
weringen. Volgens de bond dragen 20
millioen personen in Engeland, Schot
land en Wales een bril of moeten zij
een bril dragen.