Haarlem's Dagblad | 1949 | 16 juli 1949 | pagina 5

F

IN

Uit de schatten van het Frans Halsmuseum

SCHOOLBOEKEN

H. DE VRIES

Ouépin van der Vlugt

De jeugdgevangenis in Zutphen

Economische vooruitzichten
der V.S. minder ongunstig

Zaterdag 16 Juli 1949

Haarlems Dagblad

-\

Na de opwekking tot artistieke waarde
ring van het stilleven van Pieter Claesz.
in onze vorige beschouwing, moge deze
keer een korte samenvatting volgen van de
kunsthistorische achtergrond van dit bij
uitstek Hollandse genre.

Niet alleen voor de ontwikkeling van de
landschap- en figuur schildering is Haar
lem een centrum van betekenis geweest,
ook de emancipatie van het stilleven vol
trok zich in de Spaarnestad. Het is genoeg
zaam bekend hoe het stilleven als decora
tief element schuchter ontlook in de boek
verluchting der Middeleeuwen, later als
ondergeschikt accessoire deel uitmaakte
van de gewijde taferelen der primitieven,
om zich tenslotte nog steeds onderge
schikt in een overvloed te étaleren in
de zogenaamde keukenstukken van Pieter
Aertsz., Florïs van Schooten e.a. Nog steeds
ondergeschikt, want de schilderij blééf de
titel voeren van het veelal nog gewijde
onderwerp, al werd dit ook ver naar de
achtergrond gedrongen.

De Haarlemmer Van Schooten was een
der eersten, die het stilleven vrij maakte
uit zijn ondergeschikt verband en het aldus
zijn zelfstandigheid gaf. Het museum bezit
van deze kunstenaar een stilleven, dat mét
het paneeltje van Floris van Dyck, (Ao.
1613) en een keukenstuk uit 1621 van
P.Csz. van Ryck, de vertegenwoordiging
vormt van het vroege stilleven.

Het volgende stadium in de groei van
het stilleven-genre kreeg vermaardheid
door de „bancquetgens" en „Ontbijtgens",
opgediend door Pieter Claesz. en Willem
Clz. Heda, die daarmee de grondslag leg
den voor een school van navolgers.

Ook deze schilders hebben een stimulans
kunnen vinden in de kunst van Frans Hals,
al heeft deze slechts éénmaal, in 1616, on
afhankelijk van de normen van dit genre,
als noodzakelijk middelpunt, een volledig
„bancquet" in een schuttersstuk ingelast.
Deze meest virtuose maaltijd, ooit door een
schilder opgedist, zou toereikend hebben
kunnen zijn om de stillevenschilders tot
blijvende inspiratie te strekken. Doch af
gezien van dit verrukkelijk geschilderde
onderdeel, mag worden aangenomen, dat
de levendige en soepele toets van Hals,
die zich tot in de kleinste onderdelen van
de geringste accessoires zijner portretten
en portretgroepen manifesteert, deze ver-
heerlijkers van het „Stillegent Leven" tot
bezieling heeft gebracht. Tot op heden
was alleen Pieter Claesz. in ons museum
vertegenwoordigd met het stilleven, dat

Restauratie van Spaarne 42
duurder dan geraamd werd

In April 1948 besloot de Haarlemse raad
voor de restauratie van het perceel aan het
Spaarne no. 42 een bedrag van 25.000,—
ter beschikking te stellen. Later is echter
gebleken, dat de vernieuwing van de fun
dering onder de nieuw te maken winkelpui
omvangrijker constructieve maatregelen
vereist dan waarip oorspronkelijk was ge
rekend. Wegens de toestand ter plaatse is
een afdoende versterking van de fundering
slechts mogelijk met toepassing van inge
drukte gewapend betonpalen. Voor het
aanbrengen van die palen is geen heistel
ling nodig, welke daar practisch ook niet
te plaatsen zou zijn. Gedurende de lange
tijd, welke is verlopen voordat de goed
keuring van het restauratieplan afkwam,
is het pand en vooral ook de voorgevel nog
verder achteruitgegaan, zodat de restau
ratie meer verzorging vereist. Tevens is
gebleken, dat een deel van de zijgevel moet
worden vernieuwd Een en ander veroor
zaakt een onvermijdelijke kostenverhoging.
Voorts zijn sedert het opstellen van de
oorspronkelijke kostenraming (Januari
1947) de sociale lasten en de kosten van
verscheidene materialen gestegen. De aard
van het werk brengt bovendien mede, dat
in de begroting een hoger aannemersrisico
moet worden opgenomen. Met het oog op
het vorenstaande is met veel zorg en met
inachtneming van de uiterste beperking
een nieuwe berekening van kosten ge
maakt. In totaal zullen de kosten van de
algehele restauratie dus 37.924,bedra
gen, dus 12.924,— meer dan ter beschik
king van B. en W. werd gesteld.

B. en W. stellen de raad voor dit bedrag
alsnog beschikbaar te stellen.

De Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen heeft zich bereid verklaard
in de hogere kosten van de gevelrestaura
tie een Rijkssubsidie van 50% te verlenen;
het maximum van het Rijkssubsidie is nu
verhoogd tot 9.734,

Aangenomen kan worden dat ook Ge
deputeerde Staten van Noordholland be
reid zullen worden gevonden te bevorde
ren, dat de provincie een subsidie in de
hogere kosten van de gevelrestauratie ver
leent.

Een nieuwe kaart van
Haarlem en omgeving

De uitgeverij G. Eikelenboom en Zoon te
Heemstede heeft een (door het bureau van
Openbare Werken te Haarlem vervaardigde)
plattegrond uitgegeven van Haarlem en om
geving. Tot op het laatst is deze kaart
bijgewerkt. In frisse kleuren gedrukt maakt
deze grote kaart een voortreffelijke indruk.

De stratenlijst die er bij behoort is bijge
werkt tot Mei 1949.

voor alle inrichtingen van onderwijs
SCHOOLBOEKHANDEL

Jacobynestraat 3 - Ged. Oude Gracht 27-27a
(Adv.)

Agenda voor Haarlem

ZATERDAG 16 JULI
Gem. Concertgebouw: Kilima Hawaiïans, 8
uur. Rembrandt: ..Johnny Belinda". 18 j., 2.00,
4.15, 7.00 en 9.15 uur Palace: ..Pinocchio".
alle leeft., 2.00, 4.15, 7 00 en 9 15 uor Luxor:
„Gifhandel in Shanghai", 14 j. 2 00, 4.15,
7.00 en 9.15 uur Frans Hals: ..Blue Skies".
14 j., 2.30. 7.00 en 9 15 uur. City: „Vliegende
forten", 14 j., 2.15. 4.30, 7.00 en 9.15 uur.
Spaarne: „Ruiters in het rood". 14 j., 7.00 en
9.15 uur. ..Shep de mensenredder". 2.30 uur.

ZONDAG 17 Juli
Bioscopen: Middag- en avondvoorstellingen.

MAANDAG 18 JULI
Bioscopen: Middag- en avondvoorstellingen.

Stilleven van Willem Claesz. Heda (geboren te Haarlem in 25Ö4 en hier gestorven
tussen 1680 en 1682). Doek 88,5 bij 109,5 cm. Aanwinst van het museum
uit Duits kunstbezit.

reeds onze aandacht had. De gelijkwaardige
Heda, die ons thans is toegewezen, mag
daarom dankbaar worden aanvaard als de
aanvulling van een der pijnlijkst gevoelde
lacunes in de verzameling. Duidelijk erva
ren wij hoe in de rijke enscenering van dit
stilleven de toenemende behoefte aan luxe
van het bloeiende Holland der Gouden
Eeuw werd tastbaar gemaakt. Typische
tegenstelling tot de sobere „Ontbijtgens"
van dezelfde meester in de eerste helft der
eeuw.

H. P. BAARD.

Grote order

voor Fokkerfabriek

Bouw van enige honderden
tweemotorige straalvlieg
tuigen

De Nederlandse regering heeft een
contract afgesloten met de N.V. Neder
landse Vliegluigenfabriek „Fokker"
voor de levering van enige honderden
door de Fokkerfabriek in licentie te
bouwen vliegtuigen van het type Glos
ter Meteor.

Deze tweemotorige straalvliegtuigen
zijn bestemd voor de luchtmachten van
Nederland en België.

Dit is de grootste opdracht wellie de
Fokkerfabriek ooit ineens uit te voeren
heeft gekregen en haar enige jaren werk
zal verschaffen. Zij heeft zich reeds ge
ruime tijd geleden in het bezit gesteld van
de licentierechten.

De Fokkerfabriek zal van de tijd. die het
uitvoeren van de order vereist, gebruik
maken om tegelijkertijd aandacht te beste
den aan de ontwikkeling van eigen ontwer
pen, zodat zij bij de voltooiing van de op
dracht gereed is om de seriebouw van de
inmiddels beproefde prototypen ter hand te
nemen.

Anno 1804

Spaarne 56 Telefoon 11896

Effecten - Safe
Assuranties

(Adv.)

KONINGIN STELT NIEUWE ZENDER
VOOR WERELDOMROEP IN BEDRIJF

Op 21 Juli zal de Koningin des middags
een bezoek brengen aan Lopik-Radio, en
daar de nieuwe 40 KW zender voor de we
reldomroep in bedrijf stellen.
EX-S.D.-AGENT TOT DE DOODSTRAF
VEROORDEELD.
Het Bijzondei- Hof te Arnhem bevestigde
de door de procureur-fiscaal geëiste dood
straf tegen de 28-jarige ex-S.D.-agent A. T.,
afkomstig uit Breda. T. heeft in het laatste
halfjaar van de oorlog een zeer groot aan
tal arrestaties verricht op de Veluwe en in
Utrecht en zich aan tal van mishandelingen
van zijn arrestanten schuldig gemaakt.
C.P.N.-AMSTERDAM EIST AFTREDEN
VAN BURGEMEESTER
In Amsterdam zijn namens het districts-
bestuur der C.P.N. Amsterdam pamfletten
•verspreid, waarin geprotesteerd wordt
tegen „de politie-terreur rondom de ver
toning van „Het IJzeren Gordijn".

In de pamfletten wordt voorts het af
treden van de burgemeester en de hoofdcom
missaris van politie geëist, evenals een ver
bod voor verdere vertoning van de film en
vrijlating van arrestanten.

De politie heeft vijf verspreiders van
dc-ze pamfletten in bewaring gesteld.

IMT

Puur geneeskracht
voor Uw huid i

Radio-reportage van het
Koninklijk Bezoek

De Nederlandse Radio Unie maakt van
het Koninklijk bezoek aan Haarlem en
Velsen een reportage.

Dinsdagavond is een klankbeeld van de
aankomst en van de receptie ter Provin
ciale Griffie te besluisteren van 22.5323.00
uur via Hilversum II en op Woensdag
wordt van 19.30—20.00 een grote reportage
via Hilversum I uitgezonden.

Denen bij rookwedstrijd
in Zwolle verslagen

In Zwolle is, evenals vorig jaar, een
rookwedstrijd gehouden, welke deze keer
een internationaal karakter droeg.

Vijf-en-twintïg Denen, die een vacan-
tiereis door Europa maken, bonden de
strijd aan met de rokers uit Zwolle en
omgeving. De gasten konden het niet bol
werken tegen de Overijselse „cracks". De
Deen Ejnar Klause uit Fredericia had op
het ogenblik dat de askolom van zijn sigaar
het begaf, een peukje over van 19 mm.
De Nederlanders behaalden met 11 mm. de
de overwinning. Van de Deense damesploeg,
bestaande uit vijf rooksters, wist de 47-
jarige Anna Joft uit Vejte een peuklengte
van 14 mm. te bereiken. Toch was dit voor
Anna Joft, in tegenstelling met de andere
Deense dames, de eerste maal, dat zij een
sigaar rookte. Zij ontving een medaille
van V.V.V.-Zwolle.

De taalmoeilijkheden bij dit rooktournooi
werden opgelost doordat vele aanwezigen
Esperanto kenden.

DRIE WEKEN WACHTEN OP DEVIEZEN
VOOR FRANKRIJK

De ANWB deelt mede, dat er op het ogen
blik voor het verkrijgen van de toeristen-
deviezen voor Frankrijk een zo grote
belangstelling blijkt te bestaan, dat bij de
afgifte vertraging is ontstaan. Aanvragers
zullen moeten rekenen op een wachttijd van
drie a vier weken.

Jongens van 18—23 jaar gezien als groep
tussen kinderen en volwassenen

Uit onze artikelen over „Het kind en de
misdaad" is gebleken dat in ons Straf
recht (sinds 1901) wordt aangenomen dat
de kinderleeftijd eindigt als iemand 18 jaar
geworden is. Maar al spoedig werd gevoeld
dat die grens in verscheidene gevallen te
eng gesteld was. De sprong van kind tot
volwassene bleek te groot; er was behoefte
aan een tussenvorm, die gevonden werd
door het begrip „jeugd" in te schakelen.

Jongens van 1823 jaar die daarvoor in
aanmerking komen, kunnen nu opgenomen
worden in de Jeugdgevangenis in Zutphen.

Reeds bij een wet van 1929 werd be
paald dat die inrichting zou komen in de
oude gevangenis in Zutphen, die daarvoor
verbouwd en gemoderniseerd moest wor
den. Officiële molens malen evenwel lang
zaam, want het duurde nog tot 1 October
1937 voor de eerste jonge mannen konden
worden opgenomen.

Aanvankelijk was er plaats voor 100
veroordeelden, maar in de loop der jaren
is de capaciteit opgevoerd tot 160.

Het is geenszins de opzet om naar Zut
phen alle jonge mannen van 1823 jaar.
die tot gevangenisstraf veroordeeld zijn,
te sturen. Daarvoor zou trouwens het aan
tal plaatsen te klein zijn.

De inrichting is alleen bestemd voor
degenen die in aanmerking komen voor
een speciale behandeling. Er kunnen jon
gens zijn die weliswaar misdaden pleegden
waarvoor zij gevoelig gestraft moeten wor
den, maar waarvan de rechters en reclas-
seerders overtuigd zijn, dat het toch on
gewenst is ze te brengen in de sfeer van de
de gewone gevangenis. Zij worden in wezen

De Jeugdgevangenis in Zutphen. Op de
achtergrond de cellen-afdeling, op de voor
grond de bijgebouwen en \voningen üoqr
het personeel.

Effecten- en
Geldmarkt

Het dollarprobleem blijft de wereld
bezighouden. President Truman heeft in
zijn halfjaarlijks rapport over de econo
mische toestand van Amerika nog eens
gewezen op de wenselijkheid, geen aan
zienlijke vermindering te brengen in de
dollarstroom naar het buitenland. Dit zou
niet alleen de betrokken landen dwingen
ongewenste en onvoordelige handelsover
eenkomsten te sluiten maar tevens de hui-

FILM VAN HET ITALIAANSE VOLKSLEVEN

VOOR MIJ IS ER niets ontroerender dan
een mens die ik op straat zie voorbij
gaan - heeft de Italiaanse regisseur Vittorio
de Sica onlangs in een vraaggesprek ver
klaard. „Dat lijkt misschien niets bijzon
ders, maar kijk maar eens goed. Neem bij
voorbeeld eens een fietser

En dan zijn we direct bij het onderwerp
van zijn laatste film: „Fietsendieven", het
drama van de Italiaanse werkloze die dan
eindelijk, eindelijk werk kan krijgen, mits
hij maar een fiets heeft.

Hij heeft er een, maar die staat bij Ome
Jan. Geen nood: dan wordt er maar zon
der lakens geslapen. Dus verdwijnt het
„luxe" gedeelte van het beddegoed, de
lakens, naar de lommerd en de fiets komt
terug. Op de eerste dag dat hij aan 't werk
is - hij heeft een baantje als aanplakker
van reclamebiljetten bij de gemeente ge
kregen - gaat het al mis, want de fiets
wordt gestolen. Een ware ramp: hij heeft
één week-einde respijt om te zien of hij
zijn eigendom kan terug krijgen. En dan
is de toeschouwer getuige van de hopeloze

fN. strijd die deze man voert

Tri i om de net veroverde be-
H 1 I rn I scheiden welvaart van hem
J en zijn gezin te redden. Hij

V-S zal het alleen moeten doen,

of althans met enkele vrienden, want de
politie doet niet meer dan de diefstal re
gistreren. En een onderzoek op het plein,
waar fietsen bij honderden tegelijk wor
den versjacherd, levert ook al niets op.
Als dan tenslotte de bestolene de dief
meent te herkennen, blijkt al spoedig dat
er tegen de solidariteit van de zelfkant der
samenleving, zelfs met de hulp van de
politie, niets valt te beginnen. Zo wordt
deze man langzaam maar zeker de weg
van het leer om leer opgedreven. Hij
komt, steeds vergezeld van zijn zoontje
Bruno - „een jongen om te stelen", zullen
de dames in de zaal, en terecht, wel zeg
gen - in de buurt van een stadion: Fietsen,
niets dan fietsen, duizenden op een rij
gerangschikt, wachtende tot hun eigenaar
van de match terugkeert. Er komen ren
ners voorbij: op blinkende, snorrende, ge
stroomlijnde fietsen. En hij ziet een fiets,
eenzaam en onbeheerd bij de ingang van
een huis. Dan wordt hem de obsessie de
baas, even later is hij met een wanhopige
sprong op net rijwiel in het stadsgewoel
«■erdwenen.

Helaas - en dit woord vertolkt beter dan
welk ander ook. hoe regisseur De Sica erin
slaagde ons met het lot van zijn held te
doen meeleven en begaan te doen zijn -
helaas, het geluk is niet met hem. Hij is
er na een paar meter al bij. Slechts aan
de welwillendheid van de eigenaar is het
te danken dat hij niet in de cel terecht
komt, maar, met het jongetje stevig aan

de hand, naar huis kan gaan. Zonder fiets,
de misère tegemoet.

Die fiets waart als een spookbeeld door
de film, een voortdurende illusie en nacht
merrie voor zijn berijder. De functie van
de fiets is te vergelijken met die van het
half-gedroomde, half-bestaande paard uit
De Sica's vorige film „Schoenpoetsertjes".

In het reeds vermelde interview ver
klaarde de regisseur „Ik moet niets heb
ben van de artistieke, intellectuele, litte
raire films. Dat wil niet zeggen dat ik de
litteratuur en daarmee de cultuur ver
acht. Wel het gebruik dat dilettanten er
van maken. Wie het verhaal van mijn
film goed bekijkt zal daarin niet zozeer
letterkundige invloeden ontdekken dan wel
een aantal thema's die door sommige
schrijvers met voorliefde worden behan
deld. Wellicht heb ik Sartre een beetje
benaderd met die scène in de regen, waar
een groepje Duits sprekende leerlingen
van een seminarie een kerk bezichtigt.
Daarmee heb ik getracht het gebrek aan
contact tussen de mensen uit te drukken.
Hetzelfde afdak beschermt de Romeinse
werkman en zijn zoon, verenigd in de
zelfde angst: nooit meer die flets terug te
vinden waarvan hun onmiddellijk heil
afhangt en beschermt ook die seminaristen,
die noch hun taal, noch hun spraak ken
nen."

Want het realisme bestaat voor De
Sica minder in een nauwkeurig waar-
De onfortuinlijke arbeider wordt opge
bracht. Een tafereel dat typerend geacht
kan worden voor De Sica's natuurlijke
xbeergeving van het volksleven.

Een scène int „Fietsendieven" met Lam-
berto Maggiorani (de vader) en Enzo

Staiola (het zoontje).
nemen dan in het zoeken van de bewo
genheid, die zijn arbeiders, zijn eenvou-
digen, zijn kinderen doet leven en de ge
negenheid van de toeschouwer opwekt.
Het weergeven van de sfeer, waarin zijn
personen verkeren, is daar een belangrijk
onderdeel van. Heel Rome heeft hy afge
zworven om die doodse, blanke steenblok
ken te observeren, die de Italiaanse arbei
derswijken vormen. En zijn spelers recru-
teerde hij uit hetzelfde kwartier, voor het
knaapje riep hij zelfs gegadigden via de
radio op. De keuze die De Sica liit vier
honderd kinderen deed is raak geweest.
Zelden zal men op de film een jongens
gezicht aantreffen dat zo volmaakt het ge
hele gamma der menselijke gemoedstoe
standen, van opperste vreugde tot diepste
droefheid weet te vertolken. Maar dat
vormt dan tevens de grootste lof voor de
man die het daartoe wist te bezielen.

J. H. B.

l dige exportmogelijkheden van Amerika
j verminderen. Juist nu allerwege een op-
lossing gezocht wordt voor het probleem,
een lager prijspeil vast te stellen zonder
j een gelijktijdige verdere daling van de
productie of een toeneming van de werk
loosheid te veroorzaken en een overgang
te bewerkstelligen naar meer evenwich
tige toestanden, moet elk land, Amerika
incluis, zijn export handhaven of uitbrei
den. Het voorstel van een der Senaats
leden de Marshall-hulp met tien procent
te verminderen zal daarom van de zijde
der Amerikaanse zakenlieden veel tegen
kanting ondervinden. Overigens moet het
nog te veel instanties passeren om er zich
nu reeds druk over te maken.

Het stemt tot geruststelling, dat men in
het algemeen over Amerika's toekomstige
economische ontwikkeling minder pessi
mistisch is dan enige tijd geleden. De drie
hoge economische autoriteiten die zitting
hebben in de Presidentiële Raad van Eco
nomische Adviseurs achten de economi
sche vooruitzichten niet ongunstig. Het
aanpassingsproces dat gaande is, verloopt
tot dusver minder schokkend dan gevreesd
werd; niet het minst doordat geen grote
en gevaarlijke speculaties zijn opgebouwd.
Men had de huidige gang van zaken voor
zien en er zich op ingesteld

Intussen sluit men de ogen niet voor de
duidelijke teruggang in de conjunctuur,
evenmin als men dat in ons land doet.
Uit de tot dusver .verschenen jaarversla
gen spreekt algemeen een grote voorzich
tigheid ten aanzien van het beoordelen
van de toekomst. De winsten worden, voor
zover zij niet naar de Fiscus gaan, groten
deels gebruikt voor extra-afschrijving op
eigendommen en voorraden of voor het
vormen van conjunctuurreserves. Het ver
slag van de Algemene Kunstzijde Unie
bijvoorbeeld dat deze week verscheen,
laat zien dat er van de winst ad 32 mil-
lioen, 10 millioen aan belasting wordt
betaald, 11 millioen voor afschrijvingen
wordt gebruikt, 1 millioen op voorraden
wordt afgeboekt wegens verwachte prijs
verschillen en ƒ2 millioen naar het pen
sioenfonds gaat. Aandeelhouders ontvangen
7 millioen (7 procent). De AKU verwacht
een verminderde vraag en een voortgaande
daling van prijzen, terwijl zij ook beducht
is voor Amerikaanse concurrentie, die nu
nog in toom gehouden wordt door devie-
zenmoeilijkheden.

Een voortgaande prijsdaling en wel spe
ciaal in die van exportproducten veront
rust ook de president der Javase Bank,
die in zijn verslag de financieel-economi-
sche toestand van Indonesië heeft uiteen
gezet Hij verklaart, dat het niet terstond
terugkeren der Nederlanders in 1945 ons
milliarden heeft gekost, doordat wij de
kans om snel op te bouwen en de aanwe
zige voorraad tegen goede prijzen te ver
kopen, hebben gemist. De stand van zaken
is volgens dr. Smit thans zo, dat een ge
deelte van het productie-apparaat in de
toekomst ongebruikt zal moeten blijven en
dat Indonesië een moeilijke tijd tegemoet
gaat, daar de prijzen der import-goederen
in minder snel tempo zullen dalen dan
die der exportproducten en de goedkope
invoer uit Japan tot het verleden behoort
Tot dusver werd het tekort op de handels
balans gefinancierd door deviezenreserves
ontstaan door de onmogelijkheid om in
oorlogstijd kapitaalsopbraogster> ->nr Ne
derland over te maken

Men kan echter niet steeds doorgaan
met het teren op reserves, zodat ook in
dit opzicht een spoedig herstel van gere
gelde toestanden van groot belang is. opdat
met de wederopbouw kan worden begon
nen.

Nadat onze redacteur eerst van de
Minister van Justitie een bijzondere
toestemming ontving om zelfstandig
bezoeken te brengen aan enkele gevan
genissen onder andere in Leeuwar
den en in Haarlem om daardoor in
staat te zijn uit eigen ervaring mede
delingen te doen over de reorganisatie
van het Gevangeniswezen in Nederland,
werd hij in staat gesteld enige zittingen
met gesloten deuren van de Kinder
rechter bij te wonen, om kennis te ne
men van de sfeer die daar gevonden
toordt, omdat die van groot belang is
voor de beoordeling van het onderwerp
..Het Kind en de Misdaad".

Voor een derde serie artikelen kreeg
hij ook verlof een bezoek te brengeji
aan de Jeugdgevangenis te Zutphen.

beschouwd als grote kinderen die een re
delijke kans bieden weer op het goede pad
le komen mits zij op de juiste manier wor
den aangepakt.

Daarvoor biedt Zutphen de kans.

In de vroege morgen van een mooie dag
reden wij (onze fotograaf ging weer mee)
naar het oude stadje aan de IJsel. De
jeugdgevangenis ligt aan de rand der stads-
bebouwing. Het sombere oude deel, waar
in de cellen ondergebracht zijn, wordt van
de weg af aan het gezicht onttrokken door
de vrolijk uitziende voorgebouwen en de
woningen voor de directeur en andere le
den van het personeel.

Geen gerammel van sleutels

De bel klingelde en even later zat ik in
het hokje van de portier, dat ook als wacht
kamer dienst doet. Daar had ik even de ge
legenheid om rond te kijken. In de gang en
aangrenzende lokalen liepen en waren ver
scheidene jonge mannen, de een deed dit,
de ander dat, maar allen waren bezig. Dit
waren natuurlijk gevangenen, maar je
merkte het niet. Er werd wel een enkele
bewaker gezien, doch de sfeer van een
gevangenis ontbrak. Geen gerinkel met
sleutels en dichtklappende hekken. Alles
deed je meer denken aan het bedrijvige
voorportaal van een fabriek. De voordeur
was wel op slot, maar af en toe kwamen
„gevangenen" zeggen: „ik moet even weg"
en dan noemden zij het doel van hun tocht.
De deur ging open.

De portier, die zeker een verbaasde trek
op mijn gezicht zag, zei: „Die jongens die
daar buiten in de tuin werken zijn óók „ge
vangenen". Op mijn vraag: „Lopen ze dan
nooit weg?", klonk het afdoende antwoord:
„Neen, zij weten dat het een gunst is dat
zij hier mogen 'zijn".

„Ik ben Wedzinga, de directeur. Harte
lijk welkom. Ik weet van uw komst, gaat u
mee naar mijn kamer?"

Daar zaten we dan in de gezellige direc
teurskamer. Tegenover mij een man van
middelbare leeftijd die mij niet behoefde te
vertellen dat hij een Fries is. Rond, open
en vertrouwenwekkend. Maar 't meest in
teresseerde mij het feit, dat hij in niets de
indruk van een gevangenis-directeur
maakte. Meer het type van directeur van
een H.B.S. die veel tact toont bij het om
gaan met leerlingen. Wel had hij mij ge
zegd: „Ik ben de gehele dag voor u beschik
baar", maar tóch ging het werk door. Af
en toe kwamen enige leden van de staf en
ook gevangenen binnen voor lopende zaken
en juist dit gaf mij zo'n welkome gelegen
heid om hem in zijn werk gade te slaan.

Een jonge man kwam binnen. „Jan, jij
gaat voor het eerst alleen naar een baas
in Zutphen werken. Wij vertrouwen je,
om half zes ben je terug hè?"

„Natuurlijk directeur, twijfelt u daaraan
nog?"

Een klapje op de schouder en de jongen
ging de vrijheid in.

Dat was niet het enige incident dat mij
trof. Toen ik 's avonds na met de direc
teur een gevangenismaal gegeten te heb
ben, dat eenvoudig maar goed was weg
ging, had ik de overtuiging: aan het hoofd
staat een verdienstelijk man, een begaafd
opvoeder, een goed uitnemend mensen
kenner en een vaderlijke vriend voor allen
die aan zijn zorg zijn toevertrouwd.

Wat hebben de jongens
uitgevoerd?

Er komt veel bezoek in Zutphen. De di
recteur is blijkbaar gewoon daarbij een
vast, een beproefd, programma af te wer
ken. Hij begon met een stukje geschiedenis,
maar zonder dat hij.het bemerkte was van
cüt programma afgeweken door mijn in-
teruptie: wat hebben de jongens in het al
gemeen uitgevoerd?

De heer Wedzinga greep een stapel map
pen. Van ieder hebben wij hier een dos
sier waarin alles staat. En toen ging hij
voorlezen. Het was wat de feiten betreft
een eentonig relaas: diefstal, inbraak, mis
handeling. Maar het interessantste waren
de bijkomstige dingen die in het licht stel
den waardoor zy tot die misdaden gekomen
waren. In zeer veel gevallen kwam naar
voren dat de jongens in een ongunstig
milieu verkeerd hadden, of dat het ouder
lijk huis geen „thuis" meer was.

Als u al die dossiers zou doorlezen zou
u zien zo zei de directeur dat de ver
klaring van zeer veel gevallen zit in treu
rige huiselijke omstandigheden. Echt
scheidingen tussen ouders zijn voor vele
kinderen funest. En 't behoeft nog niet eens
tot een formele breuk te zijn gekomen, om
het huiselijk leven aan de kinderen te ont
nemen. In veel gevallen is een „kapot hu
welijk" al voldoende om de kinderen de
verkeerde kant op te drijven. Wij hebben
enige tijd geleden over alle jongens die hier
zijn een onderzoek ingesteld naar de ouders
en toen kwamen bedroevende cijfers aan
het licht. In het kort is wel te zeggen dat
in 80 van de 100 gevallen de verklaring van
het feit dat een jongen hier zit, gelegen is
in de ongunstige omstandigheden thuis.

Elke jongen die in Zutphen komt begint
met zijn levensloop op papier te zetten. In
veel gevallen is daaruit veel te concluderen,
vooral indien de jongen eerlijk en open
hartig is.

De oorlogsjaren hebben een zeer ongun
stige invloed gehad.

Maar juist omdat uit alles blijkt dat deze
ongens door die bijzondere omstandig
heden op hel verkeerde nnd ■.'••komen zijn
is er een goede kans dat zij weer terecht
komen. Maar daarvoor is meestal veel meer
nodig dan ze alleen te onttrekken aan het
verkeerde milieu. Daarom komen ze ook
trouwens hier.

In een volgend artikel horen de lezers
hoe de heropvoeding in Zutphen plaats
heeft. C. J. van T.