Haarlem's Dagblad | 1949 | 6 augustus 1949 | pagina 2

c

J

Amerikaans Witboek over China

De financieel-economische
verhouding tot Indonesië

De radio geeft Zondag

De radio geeft Maandag

fi

fti

Niet alleen "clë politieke zijde,"
ook de culturele wordt bekeken

SLEUTEL WEGf

PANDA

DE MEESTER.UITVINDER

Dat verre zicht

Wereldnieuws

Zaterdag 6 'Augustus 1949

Haarlems Dagblad

In.een lijvig Amerikaans witboek over
China, zegt minister Acheson onder meer:
„Het moet openlijk worden toegegeven,
dat de Amerikaanse politiek van steun aan
het Chinese volk in zijn verzet tegen over
heersing door een „buitenlandse mogend
heid" thans geplaatst is voor zeer ernstige
moeilijkheden. Het hart van China is in
communistische handen. De communisti
sche leiders hebben de Chinese traditie ver
loochend en openlijk hun onderworpenheid
aan een buitenlandse mogendheid, Rusland,
dat in de laatste 50 jaar, zowel onder de
Tsaren als onder de communisten, zich
buitengewoon veel moeite gegeven heeft
om haar macht in het Verre Oosten uit te
breiden, bekend gemaakt."

,:,Het betreurenswaardige feit is, dat het
onheilspellende resultaat van de burger
oorlog in China buiten de macht van de
regering der V.S. lag."

Acheson verwerpt het argument, dat de
V.S. de communistische opmars door ver
groting van de steuii aan China hadden
kunnen stuiten. „De enige keus, die de VS
over bleef, was volledige interventie ten
gunste van een regering, die het vertrou
wen van haar troepen en haar eigen volk
had verloven. Een dergélijke interventie
zou bij de massa van het Chinese volk
kwaad .bloed gezet hebben, zou onze tradi
tionele politiek totaal veranderd hebben
en door het Amerikaanse volk veroordeeld
zijn." Acheson' herinnert er aan, dat de
Chinese regering in 1946 een '„te ambi
tieuze militaire campagne" op touw zette,
niettegenstaande de. waarschuwing van
generaal Marshall, dat deze opzet zou mis
lukken, „China in gen economische chaos
zou storten en uiteindelijk ,de nationale
regering zou vernietigen:"

Toen generaal Marshall uit China was
teruggeroepen en in Januari 1947 tot minis
ter van Buitenlandse Zaken was benoemd,
gelastte president Truman generaal'Wede-
meyer twee dagen later zich er van te ver
gewissen, of de Amerikaanse hulp, in ver
band met de dreigende ineenstorting van
het nationalistische China, kans van slagen
zou hebben. In September 1947 overhandig
de generaal Wedemeyer aan de president
een verslag waarin de Verenigde Staten
aanbevolen werd om hulp te blijven ver
lenen „ten eindte de integriteit' van het Chi
nese grondgebied te beschermen", waarbij
tevens een aecöord zou worden uitgewerkt
waarin bepatód zou worden, dat China de
UNO over aPn verzoek om Amerikaanse
hulp zou inlichten en verzoeken in te grij
pen, teneinde de vijandelijkheden in Mand-
sjoerije te doen ophouden en dit land onder
de voogdij der vijf mogendheden te plaat
sen of, zo dit mogelijk was, onder een al
gemene voogdij. Het verslag van generaal

Wedemeyer, waarin herhaaldelijk uitdruk
kingen voorkomen als „economisch verval,
omkoping en onbekwaamheid in de Chinese
politieke en militaire organisatie", bevat
twee belangrijke opmerkingen, die ogen
schijnlijk met elkaar in tegenspraak zijn en
die er de Verenigde Staten vooral toe ge
bracht zouden hebben het nationalistische
China in de steek te laten.

„Uitbreiding van de Amerikaanse hulp
aan de nationale regering", zo luidt de eer
ste opmerking, „zou door een soortgelijke
hulp van Rusland aan de communistische
strijdkrachten gevolgd kunnen worden.
Evenals in Spanje in 1935, zou een zone
van strijd tussen verschillende ideologieën
kunnen ontstaan. Het is altijd mogelijk, dat-
een zodanige ontwikkeling in deze sector^
evenals in Europa of in het Midden-Oosten,
de wereld in een derde oorlog stort."

De tweede belangrijke opmerking wordt
nader toegelicht in een door het departe
ment van Buitenlandse Zaken gepubliceerd
de bijlage, waarin wordt verklaard: „Het
is mogelijk dat „het volgen van een afwach
tende politiek Tsjang Kai Tsjek ten slotte
noodzaakt hervormingen door te voeren,
wélke op hun beurt de Verenigde Staten in
de mogelijkheid zullen stellen hem afdoen
de hulp te bieden. Nochtans zal, ingevolge
de tijd die nodig is om tot een zodanige
politiek te komen, de ontbinding van de
nationalistische regering ondertussen voort
gaan."

Separatistische regering

In zijn verslag spreekt generaal Wede
meyer eveneens over de eventuele .vorming
van een separatistische regering in de dooi
de nationalisten gecontroleerde gebieden en
over de mogelijkheid voor de Verenigde
Staten, deze regering te helpen. Hij zegt,
dat zulk een feit de maarschalk, zou heb
ben kunnen dwingen een vergelijk te zoe
ken met de Chinese communisten, die „van
deze gelegenheid geprofiteerd zouden heb
ben om het leeuwenaandeel binnen te
halen."

In het Witboek komt tot uiting, dat het
departement bereid was de raadgevingen
van Wedemeyers verslag op te volgen, maar
dat het de nationalistische regering zelf
■:was, die het de Verenigde Staten onmoge
lijk maakte haar de hulp te verlenen, die
zij met zoveel klem had verzocht, namelijk
door haar onbekwaamheid orn de maat
regelen te treffen, die de Verenigde Staten
wensten met het oog op de te bieden hulp.
„Wegens de corruptie en de onbekwaam
heid van een regering, die door haar eigenj
volk in de steek is gelaten", aldus generaal

Wedemeyer,

!gerden de Verenigde Sta

in memoriam Jan van Kuyk

Vanmorgen is de' bij de ramp met de
„Roermond", omgekomen K.L.M.-vlieger
'Jan van Kuyk in Velsen ter ruste gelegd.
De heer Van Kuyk. was tweede.piloot van
de Roermpnd" en woonde te Haarlem.

In de bezettingstijd heeft Jan van Kuyk
zich bijzonder onderscheiden. In het voor
jaar van 1941 heeft hij met een kameraad
het stoute stukje uitgehaald, met een ge
stolen ,,Wehrmacht"-auto en valse papie
ren naar een geallieerd vliegtuig te rijden,
dat in de fortgracht bij Vijfhuizen was ge
stort. Vóór dat de Duitsers waren gearri
veerd, hebben zij toen het toestel van twee
waardevolle mitrailleurs ontdaan en deze
'de volgende dag 'naar de Kromme Elle
boogsteeg in.Haarlem gebracht,, als nuttige
aanwinst voor het wapenarsenaal der ver
zetsstrijders.

Gedurende de gehele bezettingstijd heeft
Jan van Kuyk zich in de illegaliteit van
zijn.moedigste zijde doen kennen. Hij durf
de grote risico's te nemen- en sloeg zich
door talloze penibele ogenblikken heen.
Eyen na „Dolle Dinsdag" heeft hij met
twee vrienden getracht door de Duitse
linies heen-te komen om in- België de. ge
allieerden te bereiken. Slechts.hem zelf is
dat gelukt; de anderen zijn door Duits ge
weervuur gedood toen zij gedrieën een ri
vier overzwommen. Jan van Kuyk kwam
behouden door de linies heen, is opgenomen
in het geallieerde kamp en heeft daarna
dienst genomen bij de R.A.F.

Op 1 Maart 1946 kwam hij bij de K.L.M.
in dienst als vlieger, welke functie hij op
uitstekende wijze heeft vervuld, totdat hij
de dood vond bij de ramp .van 'de, „Roer
mond" op 2.3 Juni van dit jaar;

Beurs blijft gereserveerd

Over politiek en dus ook over de staat
kundige verhouding tussen Nederland en
Indonesië spreken we in deze rubriek niet.
Hetgee#' natuurlijk niet wil zeggen dat er
tussen die politiek en de financieel-econo
mische belangen van Nederland en Indo
nesië geen verband bestaat. Aangenomen
wordt dat 15 procent van Nederlands
nationaalvermogen in Indonesië is belegd,
d.i. een bedrag van meer dan f4 milliard.
Dit financieel-economisch belang is bij de
beoordeling van de door de Nederlandse
regering gevoerde politiek herhaaldelijk
ter sprake gebracht.

Ook de beurs kan deze beide niet schei
den, zoals ook deze week wel zeer gebleken
is, nu ten aanzien van de staatkundige
verhouding tussen Nederland en Indonesië
volledige overeenstemming is bereikt en
de in ter-Indonesische conferentie voor de
financieel-economische verhoudingen tus
sen Nederland en Indonesië een aantal pun
ten heeft vastgelegd, welke op de straks in
Nederland te houden Ronde Tafel Confe
rentie ter sprake zullen worden gebracht.

Deze regelingen zijn niet onbevredigend,
inzoverre de samenwerking tussen Neder
land en de R.I.S. (Republiek Indonesia
Serikat) gebaseerd zal zijn op gelijkberech-
jigdheid, gelijkwaardigheid en de souverei-
'nitëit van beide landen, de verplichtingen,
van de ondernemingen binnen redelijke
grenzen zullen wqrden geregeld en het
vernieuwen en verlenen van rechten en
concessies zal worden bezien uit een oog
punt van algemene economische „plan
ning". Er zullen faciliteiten worden ver
leend voor de regeling van de geldzaken
van Nederland en Indonesië en omgekeerd,
er zal een wettig betaalmiddel komen, de
circulatiebank (De Javase Bank)

HILVERSUM 1, 301.5 M,

8.00, 9.30, 13.00, 19.30,. 23.0Q uur Nieuws. 8.15
Ballade, Chopin. 8.25 Hoogmis". 9.45 Koor. 10.30
Kerkdienst. 12.00 Sonate vooi fluit, viool .-en
piano. Bach. 12.15 Beantwoording Vkri vragen.
12.40 Ainusraenlsorkest. - 12.55- Zonnewijzer,
13:20 Orkest. 13.45 Uit de BijbeL 14.00 Ka
mermuziekconcert in het Muiderslot. 15.00
Beeldende kunsten. 15.10 Wereldlijke canta
tes, Bach, 16,10 Katholieke Sportbond. 16.25
Vespers. 17.00 Kerkdienst. 18.30 Strijdkrach
ten. 19.00 Gewijde muziek. 19.15 „Zonen in
batüedress". 19.50 Boekbespreking. 20.05
Gewone man. 20.12 Symphónette-orkest; 20.30
„Stabat mater'.Rossini. 21.45 Pianowerken
van Debussy. 22.00 „Een andere weg", luister
spel. 22.37 Actualiteiten. 22.45 Gebed. 23.15
Suite uit de opera „Carmen", Bizet;
HILVERSUM II, 414.5 M.

8.00, 13.00, 18.00, 20.00, 23.00 uur Nieuws. 8.18
Postduiven. 8.20 Platen. 8.30 Wenken voor de
vacantie. 8,40 Orgel. 9.00 Symphony of
Strings. 9.10 Postduiven. 9.15 Gevraagde pla
ten. 9.45 „Goethe en zijn tijd". 10.00 Meester-
trio. 10.30 Dichters van deze eeuw: Pierre H.
Dubois. 10.50 Jonge Flierefluiters. 11.15
Triangel, cabaret. 12.00 Brits fanfare-orkest.
12.30 Zondageïub. 12.40 Nap de Klijn, viool
en Alice Heksch, piano. 13.20 Musicorda. 13.50
„Even afrekenen". 14.05 Boekenhalfuur. 14.30
Middagconcert uit Salzburg. „Londense"
symphonïe, Haydn; Metamorphosen, R.
Strauss; Vijfde symphonie, Beethoven. In de
pauze: filmpraatje. 16.10 Pianoduo. 16.35
Sport. 17.00 Mandoline-orkest. 17.20 Koor.
17.40 Accordeon-orkest. 18.15 Sport. 18.30
Studiodienst. 19.00. Luisterclubs. 19.30 Bijbel
vertelling. 20.05 Reportage. 20.15 Muziek
corps van de „Royal Scots Greys". 21.45
„Witte anemonen", luisterspel. 21.25 Lichte
pianomuziek. 21.40 Actualiteiten. 21,50 Caba
ret. 22.30 Vocaal kwartet-, 23.15 Skymasters.
23.45 Piano- en orgelklanken.

BLOEMENDAAL, 245 M.

10.30 en 15.45 Kerkdiensten in de Gerefor
meerde Kerk te Bloemendaal. Voorganger:
dr. G. C. Berlcouwer.

HILVERSUM I, 301.5 M.

7.00, 8.00, 13.00, 19.00, 20,00, 23.00 uur Nieuws.
7.15 Gymnastiek. 7.30 Reveille. 7.45 Woord
voor de dag. 8.15 Gewijde muziek. 8.45 Sona
tes van Bach en Mozart. 9.15 Voor jonge
zieken. 9.40 Werken van Dvorak. 10.30 Mor
gendienst. 11.00 Strijkorkest. 11.20 Boekfrag-
ment. 11.40 Pianorecital. 12.10 Lichte klan
ken. 12.30 Land- en tuinbouw. 12.33 Trio
Fantasia. 13.15 Mandolinata 13.45 Platen. 14.00
Voor de schooljeugd. 14.35 Radio Philhar-
monisch Orkest onder Willem van Otterloo,
met Hubert Barwahser, fluit: Fragmenten
uit „Psyche", Franck; Fluitconcert, Ibert;
Ouverture, Berlioz. 15.30 Zangrecital. 16.00
Bijbellezing. 16.45 Rondo, Schubert. 17.00
Voor kleuters. 17,15 Strijkorkest. 17.45 Over
zeese kroniek. 18.00 Licht orkest. 18.15 Sport.
18.30 Strijdkrachten. 19.15 Boekbespreking.
19.30 Actueel geluid. 19.45 Platen. 20.15 Ge
reformeerde Synode. 21.30 Schoten's Christe
lijk Gemengd'",Koor. 22.15 Gevraagde platen.
22.45 Overderiking. 23.15 Suite „Gayaneha",
Katchatufian. *23.40 Orgelmelodieën.
HILVERSUM II, 414.5 M.

7.00, 8.00, 13.00, 18.00, 20.00, 23.15 uur Nieuws.
7.18 Lichte melodieën. 9.00 Lichte orkestwer
ken. 10.00 „Ouden van dagen", 10,05 Morgen
wijding. 10.20 Platen. 10.30 Voor de vrouw.
10.45 Voor zieken.* 11.20 Pianorecital. 11.40
Voordracht. 12.00 Louis Davids. 12.30 Land
en tuinbouw. 12.33 Platteland. 12,38 Kwartet
Corduwener. 13.20 Roemeens orkest Serban.
13.50 Andrews Sisters. 14.00 Pianosonate,
Roparts. 14.30 „Gevaren der zee". 14.45 Wal
sen van Joh. Strauss. 15.10 „Duif en doffer",
luisterspel. .16.24 „Belshazzar's Feast", Liver
pool Philharmonic Orchestra. 17.00 Voor
kleuters. 17.15 Voor de jeugd. 17.30 Lichte
Franse muziek. 18.20 Orkest Malando. 18.45
Parlementair overzicht. 19.00 Platen. 19.10
Deens Instituut, 19.30 Alma Musica speelt
Concerto „La Notte", Vivaldi en Trio opus
14 no, 2. Boccherini. 20.05 Dingen van de dag.
20.15 Cor Steyn en Accordeola. 20.45 ,,De
komende Ronde Tafelconferentie. 21.00 Ca
baret. 21.30 „De toverfluit", Mozart. Weense
Staatsopera onder dr. Wilhelm Furtwangler,
21.30 Amerikaanse dansorkesten.

ten Tsjang Kai Tsjek nog langer te helpen,
m^ar Washington was nog niet tot het besef
gekomen, dat de Sovjet-Unie niet mede
werkte aan de ver wezenlij Icing van de
plannen om de toestand in de naoorlogse
wereld te verbeteren."

Na een uitweiding over de „onbekwaam
heid en de corruptie van de nationalistische
regering" besluit het verslag met de ver
klaring, dat Tsjang Kai Tsjek „steeds de op
rechte wens heeft gekoesterd de onontbeer
lijke hervormingen in te voeren, maar niet
in staat scheen te; zijn de oppositie van zijn
omgeving en van de "reactionnaire krach
ten, welke er de meerderheid van uitmaak
ten, te breken." -

'i

mr m

M

1*5

Si

W

M\

IMfil

a V -

De llaud van Europa zal volgende ?ueeji zijn eerste bijeenkomst houden in de
universiteit van Straatsburg.

EUROPA'S EENHEID

(Van onze correspondent té Londen)

Niet alleen in Straatsburg wordt in deze
dagen geschiedenis gemaakt. Ook in het
lieflijke plaatsje Berkhampstead'ten Noord-
Westen van Londen is dat enigermate het
geval. Daar toch zijn op het ogenblik zestig
leraren en onderwijzers uit de vijf landen
van het Brussels verdrag bijeen, niet zozeer
om gewichtig te beraadslagen, maar vooral
om elkaar en eikaars denkbeelden te leren
kennen.

Deze conferentie is een rechtstreeks uit
vloeisel van het artikel uit het genoemde
verdrag dat samenwerking tussen de on
dertekenaren voorschrijft op sociaal, eco
nomisch en cultureel terrein. Het is de eer
ste maal dat een dergelijke bepaling een
politiek en militair verdrag completeert.
Deze clausule was allerminst bedoeld als
franje. Immers algemeen heerst de over
tuiging dat grotere politieke en staatkun
dige eenheid onmogelijk is wanneer deze
niet gedragen wordt door het bewustzijn
der volkeren.

Voorwaarde daarvoor is dat er zoveel
.mogelijk contacten worden gelegd over de
"grenzen heen, niet alleen willekeurige zoals
van toeristen, maar doelbewuste, tussen
personen uit gelijke levenssfeer en met de
zelfde belangstelling, teneinde ervaringen
uit te wisselen en hun problemen in grotere
lijn te zien dan de puur nationale.

De initiatiefnemers van deze cursus (de
regering en de British Council) hopen niet
alleen dat de deelnemers zich zullen be
zinnen op het gemeenschappelijke Europese
erfdeel, doch ook dat de botsing der menin
gen tot nieuwe ideeën zal leiden. Men heeft
zich het eerst tot het onderwijspersoneel
gewend omdat dit een sleutelpositie in het
geestesleven inneemt.

De conferentie, welke op het vorstelijke
kasteel Ashridge, thans een soort volkshoge
school, gehouden wordt, zal de invloeden
op de Westerse beschaving nagaan van de
taal, de geschiedenis, de kunst en de weten
schap en zal zich ook bezig houden met
opvoeding en vakopleiding. Men zal, in af
wijking van de meeste conferenties, nu
eens uiteen gaan zonder resoluties., De be
doeling is uitsluitend een informeel, inter
nationaal gesprek te voeren en de cursisten
daardoor te inspireren voor de idee der
Europese verbondenheid.

De organisatoren verwachten een heil
zaam resultaat van deze „blik over de mu
ren" van het eigen land. Later komen er
nog meer van deze bijeenkomsten, telkens
met andere deelnemers. Dit jaar volgt reeds

Conferentie in Fonfainebleau

De drie Amerikaanse stafchefs hebben
op het hoofdkwartier te Fontainebleau een
bespreking gevoerd met veldmaarschalk
Montgomery, het hoofd van de defensie
der West-Europese alliantie en andere lei
ders van die unie.

Na de vergadering is een communiqué
uitgegeven, waarin wordt gezegd dat de
besprekingen nuttig waren en op hartelijke
wijze zijn gevoerd.

Aan de conferentie namen slechts 12
personen deel: de vier Amerikaanse staf
chefs, de vier opperbevelhebbers van de
West-Europese alliantie en hun' stafchefs.

een soortgelijke conferentie in Frankrijk.
Men is het er reeds over eens dat de Euro
pese gedachte beslist geen leervak mag
worden. De cursisten zullen hun eigen er
varingen in het buitenland echter dienen
om te zetten, in allerlei activiteit zoals de
inrichting van schooltentoonstellingen over
bepaalde Europese onderwerpen, welke
echter altijd tegen de achtergrond van het
wereldprobleem behandeld zullen moeten
worden, want ook een Europees chauvinis
me is ongewenst. Een haastig gebakerde
Engelse deelnemer stelde voor een aantal
Europese talen af te schaffen en door één
voertaal te vervangen. Dit voorstel stuitte
begrijpelijkerwijs op algemeen protest,
maar hét getuigde ervan dat nog veel denk
arbeid nodig zal zijn voOr de juiste be
grippen zullen zijn ontdekt.

Belangrijk is echter dat de ontdekkings
reis in het Europese geestesleven begonnen

ZEEPOST NAAR OOST EN WEST

Naar Indonesië vertrekt op 17 Augustus
het s.s. „Zuiderkruis". Met dit schip kan
post worden verzonden, mits deze uiterlijk
14 Augustus op de bus is gedaan.

Naar Suriname vertrekt op 19 Augustus
het m.s. „Bonaire". Correspondentie uiter
lijk posten op 16 Augustus.

Heringa Wuthrich

HAARLEM
CENTRALE VERWARMING
JOHNSON OLIEBRANDERS

(Adv.)

Spaarne 56 Telefoon 11896

Beleggingen - Safe
Giroverkeer

Soldaat na zes maanden
voorarrest vrijgesproken

Naar wij van het ANP vernemen is de
dienstplichtige soldaat E. M. uit Haarlem,
die beschuldigd werd van verspreiding
van krijgstucht ondermijnende lectuur,
door het Hoog Militair Gerechtshof vrij
gesproken.

Het Militair Gerechtshof stelde vast dat
de door M. verspreide pamfletten, waarin
de correspondentie van het Algemeen Ne
derlands Jeugdverbond met toestemming
van de Minister van Oorlog is opgenomen,
niet krijgstuchtondermijnend kan worden
geacht. M. heeft zes maanden in voorlopige
hechtenis doorgebracht.

TEL. 11493 - LANGE VEERSTRAAT 10

DE „SLEUTELSPECiALIST"

(Adv.)

NACHTDIENST APOTHEKEN

HAARLEM, firma C. G. Loomijer en Zn,,
Barteljorïsstraat 11, telefoon 10175. Park
apotheek, Kleverparkweg 13, telefoon 11793.
Teyeler-apotheelc,.Teylerplein 79, telef. 17946.

BLOEMENDAAL: Santpoorter-apotheek,
Bloemendaalseweg 145, Santpoort. Elswout-
apotheek, Bloemendaalseweg 341, Overveen.

HEEMSTEDE: Heemsteedse apotheek, Bin
nenweg 98, telefoon 28197.

worden genationaliseerd en voorzover bij
de overdracht van de activa en de passiva
aan de nieuwe staat eigendommen moeten
worden onteigend, zullen redelijke ver
goedingen in geld worden uitgekeerd,
kortom, de Nederlandse activa in Indonesië
en de vorderingen van het voormalig Ned.
Indië en de daar gevestigde ondernemingen
zullen worden gehonoreerd en geregeld in
overleg met de Nederlandse regering.

Uit zuiver financieel-economisch oog
punt bezien zijn deze regelingen niet on
bevredigend. Men zou zelfs een hausse
voor Indische waarden op de Amsterdamse
beurs mogen verwachten.

Temeer reden zou er zijn voor deze ver
wachting, nu blijkens de toelichting op een
wetsontwerp inzake de credietverlening
aanIndonesië, waarbij het reeds toege
stane crediet van f 850 millioen tot f 1060
millioen wordt verhoogd, de achterstallige
betalingen zullen worden afgewikkeld, zo
wel wat betreft de vóór Mei 1940 aan In
donesië geleverde goederen, als ten op
zichte van de schulden aan de Nederlandse
kantoren van de Indische banken, de in
Indonesië aanwezige provenuen van voor
oorlogse goederenleveranties en de achter
stallige coupons en dividenden van In
dische waardepapieren.

Zoals bekend is bestond reeds de moge
lijkheid om laatstgenoemde achterstand,
voorzover die betrekking had op de perio
de na 1 Augustus 1946, af te doen, hetgeen
door de meeste publieke lichamen en par
ticuliere ondernemingen ook is gedaan;
thans zullen ook de vóór die datum ver
schuldigde dividend- en couponbetalingen,
zij het met enkele restricties, worden vol
daan.

Met een en ander iseen bedrag van
100 millioen gemoeid en voor de in In
donesië werkende ondernemingen, zowel
als voor de houders van Indonesische
waarden en derhalve voor heel de Amster
damse beurs kunnen deze berichten niet
anders dan een blijde verrassing zijn,
waarop dan ook met een betere stemming
en een hoger koerspeil is gereageerd.

En toch het ware enthousiasme dat
men op grond van deze nieuwe perspec
tieven zou mogen verwachten, blijft helaas
ontbreken. En men zal niet ver mistasten,
wanneer dit verschijnsel Wordt toegeschre
ven aan de nog altijd in vele kringen be
staande twijfel of de werkelijkheid met de
financiële en economische projecties in
overeenstemming zal zijn, hetgeen uiter
aard niet alleen zal afhangen van de ont
wikkeling der staatkundige verhouding
tussen Nederland en Indonesië maar ook
van de vraag of in Indonesië de voorwaar
den van een zodanig herstel kunnen wor
den geschapen, dat zowel de Indonesische
regering als de particuliere ondernemingen
aan hun oude en nieuwe verplichtingen
kunnen voldoen.

Hierbij dient niet te worden vergeten,
dat wat we tot dusver na de oorlog uit
Indonesië aan „baten" hebben ontvangen,
door de Nederlandse regering, dus uit de
staatskas, is betaald. Ook de thans in uit
zicht gestelde betaling yan achterstallige
dividenden en coupons geschiedt door de
Nederlandse regering, waardoor een even
tueel verlies niet ten laste van een deè),
maar van de geheele bevolkmg :-komt.

Afgezien hiervan hangt de :voör ons land
zó" belangrijke economische ontwikkeling
van Indonesië geheel af.,yan de mogelijk
heid ener politieke, economische en sociale
ordening. Gaf 1948 een stijging van de
export te zien, waardoor ook een grotere
invoer van noodzakelijke grondstoffen en
kapitaalgoederen mogelijk was, de eerste
vijf maanden van het nieuwe jaar tonen
slechts een uitvoeroverschot van 10 mil
lioen en de maanden April en Mei zelfs
een invoeroverschot van resp. 18 en 7.4
millioen.

Dit is een ontwikkeling in de verkeerde
richting, waarin spoedig verandering moet
komen, willen niet al de loffelijke plannen
tot het opbouwen van een nationale eco
nomie, de bevordering van de volkswel
vaart, de vergroting van de nationale rijk
dom, de verhoging van de levensstandaard
en de verwezenlijking van de sociale recht
vaardigheid in het gedrang komen.

Op papier wordt onze verhouding tot de
nieuwe staat in Oost-Azië niet slecht ge
regeld, maar vooralsnog is het begrijpelijk
dat de beurs een slag om de arm houdt en
niet te veel geld geeft op wissels, waarvan
moet worden afgewacht of ze zullen wor
den gehonoreerd.

Atoombommen in deposito

Richard R. Wood, als vertegenwoordiger
van het Quakerscomité voor nationale wet
geving, heeft in de comissie voor buiten
landse aangelegenheden van het Ameri
kaanse Huis van Afgevaardigden voorge
steld, dat de V. S. hun atoombommen in
verzegelde bewaring aan de UNO geven.
Dit zou volgens Wood de V. S. vrijlaten
ingeval van nood de bommen te gebruiken
doch de andere landen vrijwaren voor de
mogelijkheid van een aanval bij verras
sing door de V. S.

„Wij weten wel, dat er geen kans op een
dergelijke aanval bij verrassing door de
V. S. bestaat", aldus Wood, „doch de moei
lijkheid is juist, dat anderen niet onze ge
dachten kunnen lezen en dus niet zeker
kunnen; zijn van onze goede bedoelingen".

3. Terwijl Panda daar nog met een ver
baasd gezicht naar het stuk gereedschap
stond te staren, dat hij voor het bankje
had opgeraapt, vloog er plotseling met een
woeste gil een héél kordaat persoon van
onder het bankje te voorschijn. „Mijn ge
reedschap!" riep die persoon. „Dieven!"
„Alstublieft, meneer," zei Panda netjes,
want hij dacht er natuurlijk niet aan om
zich een stuk gereedschap toe te eigenen.
„O, h'm, goed, geef maar hier," zei de
persoon, iets gekalmeerd. „Wie ben j{j?
Wat doe jij hier? Wat wil jij? Waarom zit
jij aan mijn gereedschap?" „Ik ben Pan

da," antwoordde hij. „En ik vond uw ge
reedschap hier, anders niets. En ik zoek
een betrekking. Weet u misschien een be
trekking voor me?" „Ach wat! Betrekking!
Wat heb ik te maken met...." begon de
persoonmaar toen bedacht hij zich plot
seling. „Betrekking?" vroeg hij. „Dat komt
goed uit! Ik zoek namelijk net een assis
tent. Geen knecht! Geen bediende! Een
assistent, begrijp je? Ben je flink, verstan
dig, vlijtig, eerlijkbetrouwbaar, goed ont
wikkeld. moedig, snel, gehoorzaam? Ja?
Goed! Dan ben je in mijn dienst! Mijn
naam is Ernest Klapper, en ik ben uitvin

der van beroep. Geen praatjes verder! Help
me deze bank uit elkaar te schroeven. En
vlug. „Waarom?" vroeg Panda verbaasd.
„Waarom die bank uit elkaar schroeven?
Dat mag toch niet?" „Wat mag niet! Ik
duld niet dat je vragen stelt, assistent!
Houd die schroevendraaier vast." Ja, dat
raas een kort-aangebonden persoon, die
Ernest Klapper, die nieuwe patroon van
Panda. En intussen merkten hij noch Pan
da, dat de agent le klasse P. Zooisleper in
de verte naderde. Je moet namelijk weten,
dat agent Zoolsleper zijn gebruikelijke
ronde door het park maakte.

Deze week was ik in Enkhuizen om de
tentoonstelling in de oude Dromedaris-to
ren te zien. Die tentoonstelling, die ge ze
ker moet gaan bezoeken, is een voorbode
van het grote Zuiderzee-museum, dat in
het stadje gevestigd zal worden.

Prachtig ligt Enkhuizen aan de wijdheid
van water en hemel, die ééns de Zuiderzee
was en die nu IJselmeer wordt genoemd:
een klinkklare Hollandse stad, een innig
geval van rode daken en grijze huizen, van
smalle deuren en brede gevels, van kleine
grachten en bruggen, die reeds eeuwen
over die stilte gebogen staan. Een stad van
alle tinten en klanken van Holland. Ge
moet de klokken der kerken en dat tinte
lend spel van de ronde Dromedaris horen
over het land en het water om te gevoelen
wat Holland is.

Omdat Enkhuizen dat verre zicht over
hef water behouden zal, ook al gaat het
land het water steeds opslorpen, komt het
Zuiderzeemuseum daar.

De cultuur en de kleine, eerlijke schoon
heid van de wonderlijke gemeenschap, uit
die vreemde Zuiderzee als het ware ge
groeid in de eeuwen, zouden, wanneer dat
water zijn functie verliezen ging, eerst nog
even zweven blijven op de herinnering;
nog wat aarzelen op de overlevering, om
dan te verstuiven op de wind, die de aren
van de gewonnen polders wiegen doet op
het onafzienbare land.

Zo zou jammerlijk verdwijnen wat
eeuwen en geslachten heeft geleefd: de
even zuivere als schone vorm van zoveel,
dat zulke bekoring gaf aan de steden en de
dorpen rondom die kleine vissenkom; de
schepen zelve, de huizen, de kerken en de
lerens; de kleding van het volk en zijn
simpele verhalen en liedjes, oer-oude ge
woonten en ceremonie. Zijn nobel hand
werk. Alle innige en prachtige kleine
dingen met die rand van rood en goud, van
zilver en groen, van alle grijzen en grau
wen en gelen en blauwen; die krans, die
kroon, die verrukking die ge de ziel en het
leven van de Zuiderzee moogt noemen.

En zo kwam het plan: van dit alles een
kleine greep te vatten en l^em te brengen
in wat het Zuiderzee-Museum worden zal.

Dat wordt aan de rand van dat klare
Enkhuizen een dorp, waar alle levensstijlen
zijn samengevat: van de kerk tot de kroeg,
van het schip-zelf tot de leugenbank, waar
de sterke verhalen in de pekel werden
gezet. Van huizen tot hellingen. Van Hinde
lopen tot Volendam. Een levend museum,
buiten de wallen van dat helder Enkhui
zen. Een levende gemeenschap van mensen
in hun eigen stijl. Een gewoon dorp, dat
alle ouds en schoons in zijn uiterlijke en
innerlijke leven samenvat, alles van rond
om de Zuiderzee, die IJselmeer werd,
waardoor het grootste deel van zijn kust
vooruitgeschoven werd, zodat die steden en
dorpen in het land komen te liggen. Maar
hun cultuur moet zout water hebben om te
leven en moet, midden in het land gedron
gen, tenslotte, en na niet eens zo lange tijd,
sterven. Nu zal wat levend gebleven is on
danks de gelijkmaking, waarin het eigene
van die kust niet ademhalen kon, met zorg
vuldigheid worden samengevat tot een dorp
aan het water bij die stad aan het meer:
Enkhuizen.

In het Peperhuis, waar de specerijen van
de oude Oost-Indische Compagnie nog geu
ren tussen de naden van de sterke pakhuis-
vloeren, komt bovendien wat ge dan de
„dode" materie zoudt noemen, wanneer ge
niet wist hoe levend traditie, levensstijl en
herinnering ook deze dingen maken kun
nen: alle dingen, alle boeken en kaarten,
modellen eri schema's, waaruit ge naast dat
levende museum van vlees en bloed de
kennis putten kunt van wat, eens, de Zui-
dei'zeebeschaving heten mocht.

Een groot plan.

Een gr.oot ideaal ook, dat nu reeds vorm
gaat krijgen, om over enkele jaren verheu
gende werkelijkheid te zijn.

Wie Nederland de liefde geeft die het
verdient, wie deze schoonheid zo bewon
derd heeft als zij, die nu die plannen reeds
aan 't verwezenlijken zijn, zal ook gevoelen
voor dit zinrijk werk.

Zo zal Enkhuizen, waar de klokken zo
zuiver zingen en waar de herinnering met
zo voorzichtige schreden door de straten
gaat, eens de stad van het Zuiderzee-
Museum zijn.

Alles wat ons schoonheid schonk in de
stadjes van de Zuiderzee zal er levend
en waar worden behouden voor de his
torie des lands.

Er is weinig cultuur-arbeid denkbaar,
die meer gerechtvaardigd is. En nu is het
reeds een groot plezier voor de ziel, die
tentoonstelling in de oude Dromedaris met
zijn lijvige rondelen te gaan zien en dan
wat te dwalen door een van de mooiste en
zuiverste kleine steden van dit land.

ELIAS.

Op de loopplank. Volgens de onder Ameri
kaanse controle verschijnende „Wiener
Kurier" vonden twee Russische solda
ten en een Hongaarse varensgezel de
dood bij een gevecht op de loopplank
van een Hongaars Donauschip, dat naar
Boedapest terug zou varen na een la
ding tarwe voor het Sovjet-Russische
leger naar Wenen te hebben gebracht.
Vijf leden van de bemanning hadden
namelijk aan de kapitein gezegd, dat zij
liever in Oostenrijk zouden blijven en
wilden van boord gaan. Zij werden
echter door twee met machinegeweren
gewapende Russische soldaten terug
gedreven en daarop ontstond het ge
vecht, dat aan de soldaten en een der
varensgezellen het leven kostte. De
andere vier leden van de bemanning
wisten te ontkomen.

Gevaar voorbij. De Birmese premier Thakin
Noe verklaarde gisteravond tegenover
ambtenaren en officieren van het leger
dat het grootste gevaar voor de Birmese
regering, teweeg gebracht door de tegen
haai: gerichte opstand, thans voorbij is.
Hij voegde hieraan echter toe, dat
niemand zou kunnen zeggen hoeveel
tijd het nog zou vergen om de opstan
delingen volledig te verslaan. „Wij mis
sen nog steeds de eenheid, noodzakelijk
om de opstandelingen een verplette
rende slag toe te brengen", aldus Thakin
Noe.

Staking. De HollandAmerika Lijn
heeft nogal last gehad van een wilde
staking van 370 havenarbeiders te Ho
boken (New York), die reeds vier dagen
duurt. Het vertrek van de Veendam
werd Dinsdag vertraagd en veel van de
lading moest op de kade blijven liggen.
Indien de staking voortduurt zal de
Westerdam, die Maandag te New York
verwacht wordt, waarschijnlijk naar
een steiger te Brooklyn gedirigeerd
worden, Het schip heeft 1400 ton tul
penbollen aan boord, die zouden kunnen
bederven, indien zij niet op tijd gelost
worden.