Haarlems Dagblad
Troonrede gewaagt voor het eerst
sinds jaren van een sluitende begroting
Ook de gulden devalueert
)e Troonrede
Aonument
Bevordering van industrialisatie kernpunt
van het economische beleid der regering
Weerbericht
64e Jaargang No. 19351
Bureaux: Grote Houtstraat 93, Telefoon Adver
tenties en Administratie 10724, 14825. Redactie:
I. Directeur-Hoofdredacteur: 15054. Bijkant.
Haarlem-Noord, Soendaplein 37, Telefoon 12230.
Drukkerij Z.B. Spaarne 12, Telefoon 12713, 10132.
Hoofdredacteur: Robert Peereboom
cu €>pcccl}tc tiaarlcmertjc Courant (ïtrno 565-6)
Dinsdag 20 September 1949
Uitgave van do Grafische Bedreven Damiate
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 33 cent. oei kwartaal
ƒ4,25. Franco per post f4.75 Pos'guo 273107.
Advert tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Directie: P. W. Peereboom en Robert Peereboom
-1 VENALS VERLEDEN JAAR is het een
Ij lang stuk. Dat betekent niet dat het
vele nieuwe wetsontwerpen aankondigt.
Integendeel, het onderscheidt zich op dit
punt door ongekende zwijgzaamheid. Dit
jou ons hoopvol kunnen stemmen, en de
legering ook. Met weinig wetten is het goed
regeren, heeft Johannes Agricola gezegd.
Vele woorden wijdt de Troonrede aan de
groeiende nieuwe buitenlandse verhoudin
gen, in politieke zowel als in economische
on. In het eerste opzicht wordt opgemerkt
•at de ontwikkeling van de organisatie van
Straatsburg, waarbij twaalf Europese lan-
:en zijn aangesloten, beloften inhoudt voor
.e groei der zozeer noodzakelijke grotere
snheid van Europa. Van meer belang is
=venwel dat aan het slot van de rede, dus
•er van de buitenlandse paragraaf, verze
gd wordt dat het mogelijke zal worden
:edaan om „ons uit nood en verwoesting
errezen land een waardige plaats te doen
innemen in de internationale samenwer-
ng". Als conclusie, die zozeer de nadruk
het samengaan met anderen-legt, is dit
Velbetekenend.
Onder het economische chapiter vallen
iet Europese Herstelprogramma, waarbij
ipnieuw waardering voor de Amerikaanse
lulp tot uiting komt en Benelux, welks
rachtige bevordering doel blijft en waarbij
ie mening wordt uitgesproken dat verdere
ontwikkeling der algemene Europese sa
menwerking aan een snelle verwerkelijking
en goede kan komen. Hier schijnt de rege-
ing te erkennen dat de kleine afzonderlijke
jiie de stimulans van zekere overeenstem-
ning in groter kader nodig heeft om tot
velslagen te kunnen komen, hetgeen die
enen gelijk geeft die in delaatste tijd
ebben betoogd dat Benelux' op zichzelf
;n te kleine opzet is.
Een voorzichtige opmerking over West-
luitsland wordt gevolgd door een zeer
orte paragraaf betreffende Indonesië en
e West. Met dankbaarheid en eerbied,
eeft de Koningin in de Ridderzaal gezegd,
;nk ik aan hen die in Indonesië vielen als
lachtoffer van hun plichtsvervulling. De
ionde Tafel-conferentië heeft nieuwe hoop
p een bevredigend eindresultaat gewékt,
lat geeft inderdaad de stemming weer, die
i het land heerst en die blijkbaar ook de
egering vervult. „Samenwerking op voet
an gelijkheid tussen de volken van een
rij en souverein Nederland en van eén
rij en souverein Indonesië, die in de ge-
hiedenis zal kunnen gelden als een voor
meld van zegenrijk samengaan van Oost
a West" zo luidt de formulering van
aar wens in deze Troonrede.
De blijde verzekering omtrent een staats-
egroting, die voor het eerst sinds de oor-
)g, in de gewone dienst althans, sluitend
i, wordt getemperd door bezorgdheid over
et abnormaal hoge niveau, waarop de uit-
aven en de middelen tot dekking daarvan
ch bevinden. Er is waarlijk aanleiding om
ie bezorgdheid te uiten in betrekking tot
e conjunctuur-phase, waarin de wereld
ch bevindt. En aangezien de Troonrede
iet, gelijk de Millioenen-nota die in haar
irspronkelijke vorm onveranderd is aan
boden, zich onthoudt van commentaar op
mhangige wijzigingen op monetair gebied,
ahelzen passages omtrent export-bevorde-
ng en industrialisatie sterke aansporingen,
ederland zal zijn zware export-taak moe-
n vervullen: schiet het daarin tekort dan
ju zich dit wreken in een aanzienlijke
■ling van het tegenwoordige voorzienings-
:il en .het ontstaan van werkloosheid,
ergroting van de productie en verzekering
in een concurrerend niveau van produc-
ekosten worden vereist, met verhoging
in de arbeids-productiviteit ook door op-
:ering van de efficiency. Omvangrijke in-
•steringen voor vervanging, modernisering
uitbreiding, met uitvoer-bevorderend of
roer-besparend karakter, vooral in de
rtustrie, worden door de regering aanbe
llen. Zij komt terug op bevordering van
industrialisatie. Zij roert onmiddellijk
rnrop de emigratie aan, waaraan zij bij-
indere aandacht zal schenken en wie dit
les leest begrijpt hoezeer ook in Den Haag
it besef van de noodzaak van Europese
ineensluiting in de laatste tijd moet zijn
groeid.
Over de nieuwe situatie, die een gevolg
il zijn van de zich wijzigende monetaire
irhoudingen zal met de Stichting van de
rbeid overleg worden gepleegd. Hier
lemt het vraagstuk van stijgende prijzen
een nieuwe loonronde op. En de positie
de middenstand, die aan de ene kant
lor liquidatie der schaarste-maatregelen
nmere armslag krijgt maar anderzijds
lor toenemende concurrentie, gepaard met
lare bedrijfslasten, in sommige opzichten
:or financiële moeilijkheden komt te staan
de bijzondere aandacht der regering
agen.
De landbouw-paragraaf bepaalt zich tot
gemeenheden die geen nieuwe perspectie-
n openen.
Algemeene indruk van de Troonrede is:
et zonder hoop, maar onrustig. Een rege-
ïg spreekt erin die zich temidden van
ortdurend-veranderende buitenlandse
rhoudingen en mogelijkheden voelt, die
nieuw gecompliceerd zijn door de pas
•gebroken devaluatie-storm. De aanspo-
ig tot opvoering der productie en verho-
ig van de arbeidsproductiviteit is wel-
ht kenmerkend voor deze Troonrede, die
g niet kan getuigen dat enige zekerheid
ontstaan omtrent nauwe aaneensluiting
r volken van Europa en tussen de regels
at lezen hoe noodzakelijk die ook voor
s land zal zijn. R. P.
Stimulering van de export,
besparing op de invoer
's-GRAVENHAGE, 20 September.
Koningin Juliana heeft vanmiddag de ge
wone zitting der Staten-Generaal geopend
met het uitspreken van de volgende Troon
rede:
„Ledt»n der Staten-Generaal,
Toen ik het vorige jaar voor de eerste
maal na mijn inhuldiging in uw mid-
den verscheen, sprak ik van de moei
lijkheden, waarvoor het Koninkrijk
gesteld is in een wereld, die, in tegen
stelling met de bij het einde van de
oorlog gekoesterde verwachtingen, nog
geen wezenlijke vrede kent. De tegen
stellingen, die zich nog steeds open
baren en tengevolge waarvan het
politieke en économische herstel is
vertraagd, hebben geleid tot funda-
lEN NIEUWE EPISODE in de wordings
geschiedenis van het Hildebrand Mo
ment zal zich morgen in de Haarlemse
rneenteraad afspelen. Het is de behan-
ling van een voorstel van B. en W., om
540 beschikbaar te stellen voor het ver-
ardigen van een maquette (op ware
ootte) van het Monument. B. en W. wil-
met behulp van deze maquette de
eldhouwer, prof. Bronner, ervan over
igen dat de door hen gekozen plaats in
Grote Hout de plek waarop nu nog
eds het Lourens Coster-steenblok rust
de beste is. De schoonheidscommissie en
of. dr. ir. Bijhouwer, adviseur der ge-
lente voor landschapsschoon, ondersteu-
dit. Prof. Bronner voelt voor een gro-
e ruimte in de Kleine Hout, namelijk
open plek ten N. van de voortgezette
anjaardslaan, die zulk een mooi uitzicht
kit op het Paviljoen. B, en W. en hun
raadgevers daarentegen vrezen dat de beel
den te klein zullen blijken in zo grote
ruimte! Als maquettes van de beelden en
de fonteinbak nu achtereenvolgens op
beide punten worden gezet kan men de uit
werking met zekerheid vaststellen. Dan
geeft men de kunstenaar het volle pond.
Hopelijk zal hij zijn bezwaren tegen de
plek in de Grote Hout willen laten vallen.
Het bereiken van overeenstemming om
trent de mate van Hout (Grote of Kleine)
vindt het Dagelijks Bestuur der gemeente
die 1540 wel waard. Niet dat zelfs bij
aanvaarding van des kunstenaars voorstel
(Kleine Hout dus) zou vaststaan dat prof.
Bronner het Monument, dat gereed is op
de fonteinbak na, naar Haarlem zou laten
vertrekken. Zo spoedig neemt hij geen af
scheid van zijn schepping. Hij erkent na
melijk ook wel de bezwaren van B. en W.
tegen de Kleine Hout. Wij geloven te mo
gen zeggen dat prof. Bronner een man is,
niet blincl voor bezwaren. Hij toont zich
niet zo gauw tevreden en loopt zo niet
licht over de dingen heen als sommige
andere mensen. Nu dan. Hij is van mening,
dat voor die bezwaren tegen de Kleine
Hout eerst een oplossing gezocht zou moe
ten worden. (Waai-, dat weten wij niet). Het
begrip Tijd moge hem niet bezig houden,
het begrip Ruimte wel. Wie dit vreemd
vindt beseft het verschil niet tussen een
klokkenmaker en een beeldhouwer.
Mocht ooit de schone dag naken, waarop
het eerwaardige Hildebrand Comité het
vijf-en-deriig jaar geleden bestelde en niet
lang daarna betaalde kunstwerk aan de
gemeente Haarlem zal aanbieden, dan zal de
de gemeente zich wel enige kosten die
nen te getroosten om de omgeving geschikt
te maken, en voor aanvoer van water voor
de fonteinbak moeten zorgen en zo meer.
Dit bedragje hebben wij horen ramen op
vijf-en-zeventig duizend gulden; wij weten
niet zeker of de kosten van de maquette
daarbij inbegrepen zijn, maar vermoede'/
van niet. Het is evenwel een zeer schoon
Monument geworden; men moet daar iets
voor over hebben ook als men „de beschon-
kene" is, welk woord u niet in zijn andere
betekenis gelieve te verstaan. En laat ons
wel bedenken, dat prof. Bronner lang niet
zoveel geld ontvangen heeft voor zijn vijf-
en-dertigjarige- arbeid aan zijn schepping.
Het was werkelijk veel minder dan 75000
en het verschil wordt ook niet goedgemaakt
door de hogere notering, die de Gulden in
dat grijze verleden had. Dit is het wrede
lot des kunstenaars.
Maar nu is er alleen dat voorstel voor
die maquette, ad 1540. B. en W. hebben
het ingediend „omdat zij hunnerzijds ook
iets willen doen om tot een oplossing van
de moeilijkheden te komen"' zoals mij is
verzekerd. Dat is mooi van hen. Dat is zelfs
aardig.
Hiermee is nu tie huidige situatie zo vol
ledig mogelijk uiteengezet. Enige com
mentaar op het voorstel van B. en W. dient
te volgen. Welaan dan: met erkenning van
het aardige gebaar van het College zou ik
willen zeggen: laat die geste genoeg zijn.
Laat de Raad het voorstel verwerpen, want
dat gesjor met een maquette helpt toch
ook niets. Als de gemeente 1540 wil uit
geven kan zij die wel vóór een nuttiger doel
bezigen, dan in een academisch debat ge
deeltelijke overeenstemming met prof.
Bronner te bereiken. Laat zij er liever een
goed schilderij voor het Frans Hals Museum
voor kopen, dan krijgt Haarlem tenminste
iets. Het Hildebrand Monument krijgt het
toch niet. tenminste niet zolang prof. Bron
ner leeft. Want hij wil er kennelijk niet
van scheiden. Welnu, laat hem zijn beelden
bewaren. B. en W. hebben nobele
tegemoetkoming getoond door hun ge
baar. Moge nu de Raad, met niet minder
begrip, de kunstenaar zijn beelden laten.
Haarlem is er al zo lang aan gewend dat
het Hildebrand Monument niet komt, dat
het kalm berusten zal, Het is ongetwijfeld
bereid, de zaak te vergeten. Het is waar dat
het Comité, dat met, behulp van vergeelde
documenten moet kunnen aantonen dat het
indertijd dat Monument besteld en betaald
heeft, zou kunnen gaan procederen om af
levering te verkrijgen, maar wat zouden
het Diakenhuismannetje, Pieter Stastok en
Jan Adam Kegge er wel van denken als zij
op die manier ter openbare gerechtszitting
in opspraak werden gebracht? Om maar te
zwijgen van Suzette Noiret. Neen, die
schande zal Haarlem hun niet aandoen. Zij
zijn gewend om in Camera te leven. Hilde
brand zelf, de brave, zou ervan trillen op
zijn sokkel. Wie zou trouwens de proces
kosten moeten betalen? De gemeente Haar
lem? Zij zou voor dat geld beter énige
schilderijen voor het Frans Hals Museum
kunnen kopen. R. P.
mentele veranderingen in de interna
tionale verhoudingen, waarbij Neder
land ten nauwste betrokken is. Deze
veranderingen hebben de stoot gegeven
tot nieuwe vormen van staatkundige,
economische en militaire samen-
wei'king.
Ook Nederland heeft in verband
daarmee verdere schreden gezet op de
weg van bijzondere statengroeperingen
en zal naar vermogen bijdragen tot de
versterking van deze bindingen van
constructief karakter.
De internationale
verdragen
Naast de samenwerking met onze Zuide
lijke buren in het verband van de Benelux
is die tussen de vijf mogendheden van het
verdrag van Brussel verder gegroeid. In
het afgelopen jaar trad Nederland toe tot
de Raad van Europa en het Noord-Atlan
tisch verdrag. De ontwikkeling van de or
ganisatie van Straatsburg, waarbij twaalf
Europese landen zijn aangesloten, houdt
beloften in voor de groei der zozeer nood-
zakelijke groter eenheid in Europa. In het
Noord-Atlantisch pact is samenwerking
verkregen tussen een aantal staten in
j West-Europa en op het Westelijk Halfrond.
Toen het duidelijk werd, dat de Verenigde
I Naties de collectieve veiligheid vooralsnog
i niet voldoende zouden kunnen garanderen,
i heeft Nederland in deelneming aan deze
bc-perktere, maar niettemin ruime kring,
een aanvullende waarborg voor zijn veilig
heid gezocht en, naar vertrouwd wordt, ook
gevonden. Een waarborg, die medebrengt,
dat Nederland ook zijnerzijds zijn krachten
inzet voor de bescherming van veiligheid,
vrede en recht.
Deze nieuwe aaneensluitingen passen in
het bestel van het Handvest der Verenigde^
Naties. Dat de belangstelling voer het bui-'
tenlands beleid, dat voor ons land van
grote en steeds groeiende betekenis is,
sterk toeneemt, stemt tot voldoening. Nau
were samenwerking met de volksvertegen
woordiging, ook op dit terrein, zal de rege
ring gaarne bevorderen.
Economische samenwerking
Andermaal zal Nederland in het komen
de jaar de zeer gewaardeerde hulp ontvan
gen van de Verenigde Staten van Amerika
onder het Europees Herstelprogramma.
Alleen door een gezamenlijk West-Euro
pees optreden zal dit programma de maxi
male vruchten kunnen afwerpen. Ondanks
onvermijdelijke onvolkomenheden is de nog
jonge organisatie voor Europese economi
sche samenwerking het aangewezen
lichaam voor de vervulling van deze grootse
taak. Daarnaast zal van de Raad van Euro
pa een stimulerende invloed kunnen uit
gaan.
De regering stelt zich onveranderd ten
doel de verwezenlijking van de volledige
economische unie tussen België, Luxem
burg en Nederland zo krachtig mogelijk te
bevorderen. Niettegenstaande verheugende
vorderingen die reeds gemaakt werden,
zijn nog grote moeilijkheden te overwin
nen. De verdere ontwikkeling der alge
mene Europese samenwerking kan aan een
snelle verwerkelijking ten goede komen.
Het is geboden ook Duitsland, zij het
voorlopig slechts West-Duitsland, meer en
meer te betrekken in de West-Europese ge
meenschap, mits gewaarborgd blijve, dat
Duitsland de Europese veiligheid niet op
nieuw in gevaar zal kunnen brengen. Een
ruimere ontwikkeling van het economisch
verkeer tussen Nederland en Duitsland is
in het belang van beide landen en tevens
van een gezonde Europese economie.
Indonesië
Zwaar is de druk, die nog steeds op de
volkeren van Nederland en Indonesië rust
als gevolg van het uitblijven van defini-
In de sirateti rondom de gesloten Londense
effectenbeurs had zich gisterochtend een
rumoerige massa effectenmakelaars en spe
culanten verzameld, die trachtten contan
ten te maken uit officieuze transacties in
aandelen van goudmijnen en andere spe
culaties op het gedevalueerde pond sterling.
In enkele minuten toerden vermogens ge
maakt te midden van de dolste scènes, die
het financiële leven van Londen sinds jaren
had meegemaakt. Op vele plaatsen werd
het verkeer door de massa's gestagneerd.
Een overzicht van de drukte voor de
effectenbeurs.
tieve overeenstemming over een nieuwe
rechtsorde. Smartelijk zijn in het,biizonder
de verliezen aan mensenlevens. Met dank
baarheid en eerbied denk ik aan hen, die
vielen als slachtoffer van hun plichtsver
vulling.
Het bijeenkomen van de Ronde Tafel
conferentie, die thans hier ter stede wordt
gehouden, heeft echter de hoop doen her
leven, dat, hoe'ernstig en ingewikkeld de
vraagstukken ook zijn, die zij tot oplossing
moet brengen, partijen er in zullen slagen
spoêdig een bevredigend eindresultaat te
bereiken. Moge daaruit voortkomen een
samenwerking op voet van gelijkheid tus
sen de volkeren van een vrij en souverein
Nederland en van een vrij en souverein
Indonesië, die in de geschiedenis zal kun
nen gelden als een voorbeeld van zegenrijk
samengaan van Oost en West.
Ten aanzien van Suriname en de Neder
landse Antillen is de weg, die tot een
nieuwe rechtsorde leidt, reeds uitgestippeld.
De regering hoopt, dat een interim
regeling, die aan deze gebieden volledige
autonomie geeft, en die tevens betrekking
heeft op de behandeling van gemeenschap
pelijke aangelegenheden, spoedig in wer
king zal kunnen treden, nadat gerezen
moeilijkheden uit de weg zullen zijn ge
ruimd.
De met deze interim-regeling te verkrij
gen ervaring zal van groot nut kunnen
zijn bij de nadere overweging van de wijze,
waarop de nieuwe opbouw van het Ko
ninkrijk zal kunnen worden verwezenlijkt.
Financiële toestand
Met het oog op het zo gewenste mone
taire evenwicht stemt het tot voldoening,
dat de Rijksbegroting voor het-jaar 1950
voor het eerst na de bevrijding sluitend is.
Het niveau, waarop de lopende uitgaven en
de middelen tot dekking daarvan zich be
vinden, is echter abnormaal hoog en stemt
vooral in verband met de conjunctuur-
phase, waarin de wereld verkeert, tot be
zorgdheid.
Ondanks de belangrijke stijging der
productie en de verbetering, die is inge
treden in de verhouding tussen in- en
uitvoer, vertoont voorts de betalingsbalans
in het bijzonder met de dollargebieden
nog een groot tekort, dat vooralsnog
slechts overbrugd kan worden dank zij
de hulp die ons land ten deel valt in het
kader van het Europees Herstelprogram
ma. Deze hulp is echter van tijdelijke
aard: zij is reeds verminderd en zal over
enkele jaren aflopen. Na de sanering v
het geldwezen en van de begroting is
thans allereerst die van de betalings
balans geboden. Grote moeilijkheden
staan ons volk hierbij te wachten, moei
lijkheden, die slechts bij een gecoördi
neerde actie op verschillende terreinen
van regeringsbeleid en grote krachtsin
spanning van allen zullen zijn te over
winnen. Met de gewijzigde economische
noodzakelijkheden zal op realistische wijze
rekening moeten worden gehouden. In de
aanhangig gemaakte belastingontwerpen
is zowel aan deze omstandigheden als aan
sociale overwegingen aandacht gegeven.
Ook bij de militaire verplichtingen, die
Nederland in het belang van de collectieve
veiligheid op zich neemt in internationaal
verband zal rekening zijn te houden met
hetgeen economisch en financieel kan
worden gedragen. Vertrouwd mag echter
worden, dat de vervulling van die ver
plichtingen door te verkrijgen materiële
hulp zal worden vergemakkelijkt.
Export-bevordering
De zo-even genoemde economische
noodzakelijkheden worden in sterke mate
beheerst door het feit, dat de concurrentie
op de wereldmarkt voortdurend in kracht
toeneemt. De verkopersmarkt heeft zich
in een kopersmarkt gewijzigd. Onder deze
omstandigheden zal Nederland zijn zware
exporttaak moeten vervullen op straffe
van een aanzienlijke daling van het tegen
woordige voorzieningsniveau en het ont
staan van werkloosheid. Hier ligt een
waarlijk nationale taak, waaraan een
ieder op de plaats waar hij is gesteld, zal
moeten medewerken.
De wijzigingen op monetair gebied, die
bezig zijn zich te voltrekken in overleg
met het Internationale Monetaire Fonds,
zullen zonder twijfel invloed uitoefenen
op de concurrentiepositie der onderschei
dene landen. Ook Nederland zal de om
standigheden, waaronder het handels- en
betalingsverkeer met het buitenland zich
voltrekt, in menig opzicht zien wijzigen.
Industrialisatie
Nochtans zal de taak, waarvan ik zo
even sprak, slechts ten volle kunnen wor
den vervuld, indien de krachten worden
gericht op het bereiken en handhaven
van een in internationaal verband con
currerend niveau der productiekosten en
vergroting van de productie. Verhoging
van de arbeidsproductiviteit, mede door
opvoering van de efficiëncy, zal daartoe
noodzakelijk zijn. Ook omvangrijke in
vesteringen voor vervanging, moderni
sering en uitbreiding zijn hiertoe vereist.
Deze investeringen zullen een uit-
voerbevorderend of invoerbesparend
karakter moeten dragen. Zij dienen
vooral in de industrie tot stand te
worden gebracht. Ook met het oog op
de werkgelegenheid, die voor de snel
toenemende bevolking moet worden
geschapen en die in het bijzonder van
beslissend belang is voor de positie
der arbeiders, acht de regering de
bevordering van de industrialisatie
een van di kernpunten van het te
voeren economisch beleid. Daarnaast
zal zij aan de emigratie bijzondere
aandacht schenken.
Het stemt tot verheugenis, dat ondanks
na-oorlogse spanningert en moeilijkheden
de arbeidsvrede kon worden behouden.
Dat dit in de jaren na de bevrijding mo
gelijk is geweest, heeft in belangrijke
mate bijgedragen tot wat aan herstel van
de welvaart des lands is bereikt. Hand
having van een goede samenwerking tus
sen overheid, werkgevers- en arbeiders
organisaties zal ook voor de verdere ont
wikkeling van grote betekenis zijn. Ook
over de nieuwe situatie, die een gevolg zal
zyn van de zich wijzigende monetaire
verhoudingen, zal met de Stichting van de
Arbeid overleg worden gepleegd.
Pogingen om tot verruiming en vrij
making van het internationale goederen-
en dienstenverkeer te geraken, worden
door Nederland krachtig gesteund. Bin-
nensland% wordt een einde gemaakt aan
détailbemoeienissen, die zijn voortgevloeid
uit de schaarste-economie, maar die thans
verstarrend zouden kunnen werken en
gemist kunnen worden.
De positie van de middenstand, die
aan de ene kant door de liquidatie
der schaarste-maatregelen ruimer
armslag krijgt, doch aan de andere
kant door toenemende concurrentie,
gepaard met zware bedrijfslasten, in
sommige opzichten voor financiële
moeilijkheden komt te staah, zal de
bijzondere aandacht van de regering
vragen.
Verdere stimulering van de vakbe
kwaamheid, in het bijzonder ook in het
ambacht, moet, mede met het oog op de
bevordering van de export, van grote
betekenis worden geacht.
Agrarische politiek
De toenemende behoefte aan voeding
voor het snel in aarttal groeiende Neder
landse volk en de belangrijke bijdrage in
de uitvoer, welke de landbouw moet leve-
Het woord is aan....
B oi1e a u
Wees liever metselaar, als dat uw
aanleg is.
ren, maken het noodzakelijk, dat de pro
ductie op eigen grond en met eigen arbeid
zo hoog mogelijk wordt opgevoerd. Het
landbouwbeleid blijft er op gericht de
voorwaarden daarvoor te scheppen door
te streven naar bestaanszekerheid op lan
ge termijn door middel van productie- en
marktordening en voortgaande verbete
ring van onderzoek, onderwijs en voor
lichting.
Ofschoon op dit ogenblik de internatio
nale verhoudingen, het Indonesische vraag
stuk en het financieel-economisch beleid
zeer in het bijzonder de aandacht vragen,
wordt met kracht doorgewerkt aan de ver
dere verwezenlijking van het program ten
aanzien van wetgeving en bestuur, dat het
vorige jaar werd ontwikkeld.
Ook andere onderwerpen in verband met
de ideële en materiële belangen van ons
volk dan toen werden genoemd, zijn op
verschillende departementen ter hand ge
nomen.
Hoezeer de economische en financiële
toestand beperkingen oplegt, het mo
gelijke zal worden gedaan om het her
stel van onze volkskracht, stoffelijk
zowel als geestelijk, dat zich in de
sedert de oorlog verstreken jaren op
een in menig opzicht verheugende wijze
heeft voltrokken, verdere voortgang te
doen hebben en om ons uit nood en
verwoesting herrezen land een waar
dige plaats te doen innemen in de in
ternationale samenwerking. Uw taak
zal ook in de korrfénrie jaren veelom
vattend en moeilijk zijn.
Met de bede, dat Gods onmisbare zegen
op onze gemeenschappelijke arbeid moge
rusten, verklaar ik de gewone zitting der
Staten-Generaal voor geopend."
Waardevermindering naar verhouding
gelijk aan die van hef pond
De minister van Financiën heeft heden
middag in de vergadering der Tweede
Kamer de volgende verklaring afgelegd:
Mijnheer de Voorzitter:
Ingevolge de grondwettelijke voorschrif
ten en daartoe gemachtigd door Hare
Majesteit de Koningin, heb ik de eer u aan
,le bieden de ontwerpen der algemene be
grotingswetten voor het dienstjaar 1950.
Een nota betreffende de toestand van
's Rijks financiën is daarbij gevoegd.
Inmiddels heeft de regering haar
standpunt bepaald inzake de koers van
de gulden. Zij stelt er prijs op de Ka
mer mededeling te doen dat het harer
zijds noodzakelijk is geacht de koers
van de gulden te bepalen op 3,80 in
de dollar, hetgeen, behoudens een
kleine technische afwijking, neerkomt
op een gelijke devaluatie als die van
het pond tegenover de dollar. Na raad
pleging van het Internationale mone
taire Fonds, dat zich met de voorge
stelde wijziging van de pariteitswaarde
van de gulden heeft verenigd, is deze
koers met ingang van morgeu. Woens
dag 21 September, 0,0 uur officieel ge
fixeerd. Voorafgaande consultatie van
de regeringen .jegens welke Nederland
zich daartoe bij verdrag had verbon
den. heeft plaats gehad.
De regering heeft zich bij het nemen
van deze beslissing laten leiden door de
volgende overwegingen:
1dat Nederland, dat in zo sterke mate
wordt begunstigd door de Marshall-hulp,
verplicht is tegen de tijd, dat deze hulp een
einde zal nemen, zijn betalingsbalans in
evenwicht te brengen en door eigen in
spanning zijn dollarinkomsten zodanig te
vermeerderen, dat het de bedoelde hulp
straks missen kan;
2) dat Nederland in de internationale
concurrentiestrijd, die bij het afnemen der
schaarste allerwege aan het toenemen is en
die in verband met de elders toegepaste
devaluaties ongetwijfeld nog feller zal
worden, zich niet kan veroorloven duurder
te zijn dan zijn meest directe mededingers
en voor de ernstige economische en sociale
gevolgen van een interne deflatie, die zon
der of bij onvoldoende devaluatie thans
onvermijdelijk ware, dient te worden be
hoed;
3) dat Nederlands belang er in hoge
mate mede is gediend de koers van de gul
den op een zodanig peil te fixeren, dat het
zonder bezwaar actief kan deelnemen aan
de bevrijding van het handels- en beta
lingsverkeer, met name tussen de West-
Europese landen, van de vele bindingen en
belemmeringen waaraan dit verkeer de
laatste jaren onderworpen is geweest
Hoewel de regering op grond van deze
overwegingen van de noodzakelijkheid van
haar besluit overtuigd is, heeft zij dit be
sluit genomen met gemengde gevoelens.
Een devaluatie is geen substituut voor
noodzakelijke interne correcties. Tot op
zekere hoogte kan zij het herstel van fun
damentele onevenwichtigheden vergemak
kelijken, doch anderzijds maakt zij de op
lossing van uiterst belangrijke economische
en sociale vraagstukken, die zonder deva
luatie meer geleidelijk kan worden nage
streefd, plotseling acuut. Het in acht nemen
van de eisen der sociale gerechtvaardigheid
vergt onder zulke omstandigheden een zeer
zorgvuldig beleid.
Hangende de beslissing der regering wer
den op grond van het deviezenbesluit 1945
de aan- en verkoop van buitenlandse vor
deringen, buitenlandse* betaalmiddelen en
buitenlandse geldswaardige papieren tot
nader order verboden en werden de beur
zen voor de geld- en fondsenhandel geslo
ten. Teneinde in het algemeen ongewenste
prijsbewegingen te voorkomen en specula
tieve manipulaties de kop in te drukken is
een prijsstop afgekondigd. Door een gelei
delijke opheffing dezer bepalingen, wan
neer en zodra de omstandigheden zulks toe
laten, zal zoveel mogelijk worden voor
komen, dat uit de toestand, die is ontstaan,
ongemotiveerde particuliere voordelen wor
den genoten ten' nadele van het algemeen
welzijn.
Met betrekking tot de Indonesische gul
den is door de voorlopige federale regering
een overeenkomstige maatregel bekend
gemaakt als ten aanzien van de Nederland
se gulden is getroffen.
De minister besloot deze verklaring met
een persoonlijk woord.
„Ik heb er bij voortduring ernstig naar
gestreefd, zo zeide hij, de waarde van de
gulden te herstellen en te versterken, om
dat de sociale en economische belangen
van ons volk met een koopkrachtige gulden
in binnen- en buitenland in hoge mate ge
diend zijn.
Ware het niet, dat de oplossing van het
thans zo op de voorgrond getreden beta
lingsbalansprobleem de maatregel vereiste,
die ik heb aangekondigd, dan zou ik mij
ernstig hebben afgevraagd of ik de ver
antwoordelijkheid voor een zover gaande
devaluatie zou kunnen dragen.
De overtuiging, dat zonder de Marshall
hulp ons land al eerder genoodzaakt zou
zijn geweest overeenkomstige stappen te
ondernemen en de zekerheid, dat deze
Marshall-hulp een aflopend karakter
draagt, maken het mij ongetwijfeld gemak
kelijker de harde realiteit, waarvoor wij
vandaag worden gesteld, te aanvaarden.
De verarming van West-Europa, verge
leken met de welvaartstoestand in de Ver
enigde Staten, moest te eniger lijd worden
gerealiseerd. De devaluaties in de ons om
ringende landen maken het aanvaarden
daarvan door Nederland thans tot een on
vermijdelijkheid. De gevolgen, die dit kan
hebben voor de binnenlandse inkomensver
deling, hebben de volle aandacht der rege
ring. Slechts in nauwe samenwerking
met de Staten-Generaal en met de maat
schappelijke organisaties, die daarvoor in
aanmerking komen, zal dit vraagstuk op
bevredigende wijze kunnen worden opge
lost.
Indien wij hierin gezamenlijk slagen
biedt de nieuw ingetreden toestand onge
twijfeld ook perspectieven. Het feit, dat
zovele landen de verhouding van hun geld-
eenheid tegenover dc dollar wijzigen, heeft
enigszins de strekking de gevolgen van
deze devaluatiegolf te matigen, anderzijds
baant het de weg tot een verruiming van
de wereldhandel, waarvan de welvaart van
Nederland in zo sterke mate afhankelijk is
en tot nauwer internationale samenwerking
op economisch gebied.
WEINIG VERANDERING.
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt, geldig van Dins
dagavond tot Woensdagavond, opge
maakt te 10 uur:
In de nanacht en vroege ochtend
tamelijk koud en op vele plaatsen
mist. Overigens wisselende bewolking
met voornamelijk in het Noorden
plaatselijk enkele buien. Langs de
Waddenkust zwakke tot matige Noor
delijke wind. -Elders weinig wind.
Weinig verandering ir. temperatuur.
21 September:
Zon op 6 23 uur. onder 18.42 uur
Maan op 4.30 uur, onder 13.34 uur
Hoog en laag water in IJmuiden
Dinsdag 20 September:
Hoog water: 1.47 en 14.16 uur.
Laag water: 9.49 en 22.11 uur.
Woensdag 21 September:
Hoog water: 2.35 en 15.00 uur.
Laag water: 10.42 en 23.00 uur.
°°«ccooocooooooccccoi50oocoa»(
