r
Herinneringen aan Zeppelin
De houding van Engelse en Franse
politici forceerde Hitler's actie
Amerikaanse senatoren en afgevaardigd
wijzigden hun mening over Indonesische kwest
Brieven aan Knickerbocker's
Radio geeft Donderdag
Aantal repatriërende militairen
wordt belangrijk uitgebreid
PANDA EN DE MEESTER-GIDS
J
Wereldnieuws
!Wbens3ag 12 October 1949
De oorlog begon na een reeks fatale vergissingen
Russisch aanbod voor gezamenlijk front
tegen Duitsland werd afgewezen
Hoe raakte Hitier tenslotte verwikkeld
in dat catastrophale complex van omstan
digheden, dat hem naar de oorlog dreef?
Liddell Hart ziet het aldus:
„Het antwoord moet niet enkel en alleen
in Hitiers zucht tot aanvallen gezocht w
den, maar ook in de aanmoediging, welke
hij lange tijd geput had uit de welwillende
houding van de Westelijke mogendheden,
welke in tegenstelling stond met hun plot
selinge ommekeer in de lente van 1939. Deze
ommezwaai was zo abrupt en zo plotseling,
dat een oorlog onvermijdelijk werd.
Sinds Hitier aan de macht kwam in 1933
hadden de Britse en de Franse regeringen
aan deze gevaarlijke autocraat oneindig
veel meer toegestaan, dan zij aan Duits-
lands vroegere democratische regeringen
ooit toe wilden staan. Iedere keer toonden
zij een neiging om moeilijkheden te ver
mijden. en onaangename problemen op de
lange baan te schuiven om voor het
ogenblik rust te kunnen hebben ten koste
van de toekomst.
Hitiers politiek was gegrond op de over
tuiging dat meer ..Lebensraum" een levens
kwestie voor Duitsland was. In zijn ogen
kon Duitsland er niet op hopen autark te
worden, vooral wat zijn voedselvoorziening
betreft. Evenmin kon het datgene wat het
nodig had verkrijgen door dit in het buiten
land te kopen, daar Duitsland dan meer
deviezen zou moeten besteden dan waartoe
het in staat was. De vooruitzichten om een
groter aandeel in de wereldhandel en in
dustrie te krijgen waren te beperkt door de
tariefmuren van de andere landen en door
Duitslands eigen financieel benarde positie.
„Begrip voor Hitiers eisen"
Hitiers gevolgtrekking was. dat Duitsland
„meer voor landbouw geschikte ruimte"
moest verkrijgen in de dunbevolkte gebie
den in Oost-Europa. Het zou dwaas zijn te
hopen dat deze ruimte vrijwillig afgestaan
zou worden. Het probleem zou op zijn
laatst tegen 1945 opgelost moeten zijn
„na dit jaar kunnen wij slechts een ver
andering ten kwade verwachten". Moge
lijke wegen om te ontsnappen zouden dan
geblokkeerd zijn, terwijl bovendien een
voedselcrisïs zou dreigen.
Hoewel deze Ideeën veel verder gingen
dan Hitiers aanvankelijke verlangen om
het grondgebied terug te krijgen, dat Duits
land na de eerste wereldoorlog ontnomen
was. is het niet waar, dat de Westelijke
staatslieden zo weinig op de hoogte waren
als zij later voorwendden. In 1937'38
spraken velen van hen er in particuliere
gesprekken zonder omwegen over. zij het
ook niet bij openbare gelegenheden. Ik
herinner mij te goed de argumenten, welke
in regeringskringen naar voren gebracht
werden om Duitsland toe te staan in Ooste
lijke richting gebiedsuitbreiding na te stre
ven en op deze wijze het gevaar van het
Westen af te wenden. Zij toonden veel
begrip voor Hitiers verlangen naar „Le
bensraum" en.zij lieten hem dit weten.
Maar zij deinsden ervoor terug zich de
consequenties van het probleem te reali
seren: hoe de bezitters er toe gebracht
konden worden om toe te geven, zonder er
door een overmacht toe gedwongen te wor
den.
De Duitse documenten onthullen, dat Hit-
Ier speciaal moed putte uit Lord Halifax'
bezoek in November 1937. Deze was toen
president van de .Privy Council" en nam
als zodanig in het kabinet de plaats in,
welke onmiddellijk op die van de éérste
minister volgde. Volgens het verslag dat
van het gesprek gemaakt werd, gaf hij Hit-
Ier te verstaan, dat Engeland hem de vrije
hand in Oost-Europa zou laten. Halifax
heeft dit misschien niet geheel zo bedoeld,
maar hij wekte in ieder geval deze indruk
en zij bleek van beslissend belang te zijn.
Toen werd in Februari 1938 Eden ge
dwongen om als minister tom Buitenlandse
Zaken af te treden na herhaalde menings
verschillen met Chamberlain. Halifax werd
tot zijn opvolger benoemd bij het ministerie
van Buitenlandse Zaken. Enkele dagen
later verzocht de Britse ambassadeur in
Berlijn, Sir Neville Henderson, Hitler om
een vertrouwelijk onderhoud en deelde
hem mede, dat de Britse regering veel sym
pathie koesterde voor Hitiers verlangen
naar „veranderingen in Europa ten voor
dele van Duitsland": ..de huidige Britse
regering heeft een duidelijk besef van de
realiteit". Zoals de documenten toonden,
verhaastten deze gebeurtenissen Hitiers
actie. Hij dacht, dat de lichten op groen
waren komen te staan en hem toestemming
gaven om Oostwaarts te trekken.
Rusland genegeerd
Hitier werd verder aangemoedigd door de
toegeeflijkheid, waarmede de Britse en
Franse regeringen zijn intocht in Oosten
rijk en de inlijving van dit land in het
Duitse rijk opnamen. (De enige schok van
Hitler in deze gemakkelijke coup was dat
zijn tanks defect geraakten op de weg naar
Wenen!) Hij werd nog meer aangemoedigd,
toen hij hoorde, dat Chamberlain en Hali
fax na zijn coup de Russische voorstellen
verworpen hadden om een gemeenschappe
lijk beveiligingsplan tegen de Duitse op
mars op te stellen. Hier moet aan toege
voegd worden, dat, toen de bedreiging voor
de Tsjechen in September haar hoogtepunt
bereikte, de Russische regering wederom
openlijk en vertrouwelijk haar bereidheid
te kennen gaf om tezamen met Frankrijk
en Engeland maatregelen te treffen voor de
verdediging van Tsjechoslowakije. Dit aan
bod werd echter genegeerd. Ja, Rusland
werd ostentatief van de bijeenkomst van
München uitgesloten, waarop Tsjechoslo-
wakije's lot beslist werd. Deze onverschil-
Captain Liddell Hart
Captain Basil Henry Liddell Hart, de
schrijver van ons artikel „De oorlog
begon na een reeks j'ataie vergissingen",
is in Engeland zeer bekend als een
militair expert en historicus.
Hij maakte de eerste wereldoorlog mee
in het Britse leger en hij bleef daarna
fot 1927 in dienst. Hij legde zich toen
al enkele jaren toe op het geven van
I militaire adviezen aan grote dagbladen
en hij werd vervolgens militair mede-
werker van de „Daily Telegraph", de
„Times" en ook van Encyclopaedia
i Britannica".
Gedurende de tweede oorlog gaf hij zijn
adviezen aan de Britse regering. Vele
j legers, ook buiten Engeland, maken nu
van zijn ideeën gebruik. Hij staat voor-
al bekend als een pionier op het gebied
j van de gemechaniseerde oorlogvoering.
In een vorig nummer van ons blad
vertelde Liddell Hart hoe Hitier de oor-
log vreesde doordat hij Duitsland niet
i sterk genoeg achtte om de strijd te win-
i nen, en hoe tenslotte de houding der
Westelijke diplomaten meewerkte aan
j het uitbreken van een gewapend con-
flict. In bijgaande beschouwing gaat de
schrijver na hoe de fatale omstandig-
j heden voor een oorlog zich ontwikkel
den.
ligheid tegenover Rusland in 1938 had het
volgende jaar rampzalige gevolgen.
Vals optimisme
Aanvankelijk dacht Hitier er niet aan om
tegen Polen op te trekken, zelfs ondanks
het feit, dat Polen het grootste stuk grond
gebied bezat, dat na de eerste wereldoorlog
uit Duitsland was gesneden. Polen, evenals
Hongarije, waren hem behulpzaam geweest
om aan zijn bedreigingen tegenover Tsje
choslowakije in het achterland kracht bij te
zetten en aldus te bewerkstelligen, dat dit
land zich boog voor zijn eisen. Nog de 25ste
Maart '39 vertelde hij zijn opperbevelheb
ber van het leger, dat „hij het pro
bleem van Dantzig niet wenste op te lossen
door het gebruik van geweld". Maar zijn
opvattingen veranderden ten gevolge van
een onverwachte Britse stap, die volgde op
een nieuwe stap van zijn kant in een andere
richting.
In de eerste maanden van 1939 voelden
de hoofden van de Britse regering zich ge
lukkiger, dan zij dit gedurende lange tijd
gedaan hadden. Zij wiegden zichzelf in
slaap met het geloof, dat hun versnelde
herbewapeningsmaatregelen, Amerika's
herbewapenifigsprogramma en Duitsland's
economische moeilijkheden het gevaar van
de toestand deden verminderen. Op 9 Maart
gaf Chamberlain in een particulier gesprek
uitdrukking aan zijn mening, dat de voor
uitzichten voor de vrede beter waren dan
ooit, en hij sprak de hoop uit, dat een nieu
we ontwapeningsconferentie vóór het ein
de van het jaar een feit zou worden. De
volgende dag maakte de minister van Bin
nenlandse Zaken de hoopvolle opmerking,
dat de wereld „een gouden tijdperk" tege
moet ging.
Het ontwaken uit deze mooie droom was
wel bijzonder onaangenaam. Daarover laten
wij Liddell Hart in een volgend nummer
aan het woord.
(Nadruk verboden. Copyright H.D.).
Rotterdams binnenstad
van een centrale uit verwarmd
Reeds in het begin van de oorlog heeft
men het plan opgevat, de Rotterdamse
binnenstad te voorzien van een buizennet
om zodoende tot een centrale stadsverwar
ming te komen. Bij de electriciteitscentrale
aan de Schiehaven zijn de warmte-verlie-
zen zeer belangrijk. Men wil nu dit warm
teverlies gebruiken om het benodigde wa
ter op de gewenste temperatuur te bren
gen. Deze centrale kan ongeveer 90 pro
cent van de vereiste hoeveelheid warmte
per stookseizoen produceren. Wanneer de
dagen extra koud zullen zijn, komen twee
a drie onderstations in werking om de aan
vullende warmte te leveren.
Door de schaarste aan materialen kon
niet direct begonnen worden met het leg
gen van de verbindingsleidingen van de
centrale aan de Schiehaven naar de bin
nenstad. Daarom werd voorlopig volstaan
met een buizennet van ongeveer 8000 m.
lengte.
Het flatgebouw Pax aan de Groenen-
daal heeft thans de eerste aansluiting op
de stadsverwarming gekregen. Enige an
dere gebouwen, onder andere dat van de
telefoondienst, zullen nog vóór de winter
volgen. Het volgend jaar zal het buizennet
belangrijk worden uitgebreid.
In normale tijd zal volgens de directeur
van het Gemeentelijk Energiebedrijf deze
stadsverwarming voor de gebruiker goed
koper zijn dan iedere andere verwarming.
Als het oorspronkelijke plan, dat een op
pervlakte van 120 ha. bestrijkt, voltooid
is, zal een besparing van 30.000 ton kolen
per jaar mogelijk zijn. Daar buiten een
straal van vier kilometer deze verwarming
niet economisch is, zal zij voorlopig tot ,de
binnenstad beperkt moeten blijven.
LAATSTE GETUIGENIS" WERKTE VERHELDEREND
NEW YORK, 11 October (Aneta) Het
door „Knickerbocker Magazine" gepubli
ceerde werkje „Last Testimony" met de
laatste artikelen der bij de ramp met de
„Franeker" omgekomen Amerikaanse jour
nalisten, is toegezonden aan alle leden van
het Congres der Verenigde Staten, verge
zeld van het verzoek aan de leden van de
Senaat en van het Huis van Afgevaardigden
om mede te delen, ten eerste of de artike
len van de journalisten die in het werkje
zijn opgenomen een bijdrage vormen tot
hun kennis en die van het publiek in het
algemeen met betrekking tot de juiste fei
ten ten aanzien van Indonesië en ten
tweede, of de Congresleden het met de
schrijvers eens zijn dat het Nederlandse
volk in het algemeen in Indonesië baan
brekend werk heeft verricht en dat de
Nederlanders een factor van betekenis zijn
bij de weerstand tegen het aggressieve
communisme in Indonesië. Op deze vraag
zijn verscheidene bevestigende antwoorden
ingekomen van bekende senatoren en af
gevaardigden.
John Foster Dulles, senator voor New
York en deskundige op het terrein der bui
tenlandse aangelegenheden gaf als zijn
mening te kennen „dat de meer dan voor
heen betrouwbare inlichtingen, die er in de
afgelopen weken uit Indonesië werden
verkregen, een goed effect hebben gehad.
Ik geloof, dat de Amerikaanse opénbare
Twinfig jaar geleden voor hef eerst boven ons land
De ministers van Justitie en van
Sociale Zaken hebben op verzoek van het
bestuur van de Koninklijke Maatschappij
tot Bevordering der Geneeskunst ingesteld
een commissie van overleg betreffende
enige aspecten van het medisch beroeps
geheim, in het bijzonder voor zover de
justitie en de politie daarbij betrokken
zijn.
Met een Limerick kwam ik
vaak op de proppen,
Maar een betere zag steeds
kans me te kloppen.
Ik deed voor een TIP
toch mijn best
Maar kreeg steeds nul
op 't request
't Is jammer, maar ik zal er
nu maar mee sto,ppen.
ffiEMIEESÖ
Inz. Hr. Th. d. G. te Den Bosch ontv. 1 fl. TIP
(Adv.)
HILVERSUM I, 301.5 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Gymnastiek. 7.30 Och
tendblad. 7.50 Dagopening. 8.00 Nieuws.
8.15 Ochtendblad. 8.40 Platen. 8.55 Voor de
vrouw. 9.00 Platen. 10.00 Morgenwijding.
10.15 Platen. 10.50 Voor de kinderen. 11.00
Lichte muziek. 11.30 Platen. 11.45 .„Binnen-
en buitenlandse beminnelijkheid", causerie.
12.00 Amusementsmuziek. 12.30 Medede
lingen. 12.33 „In 't spionnetje". 12.38 Zuid-
Amerikaans orkest. 13.00 Nieuws. 13.15
Populaire muziek. 13.45 Platen. 14.00 Voor
de vrouw. 14.30 Altviool en piano. 15.00
Voor de zieken. 16.00 Gevarieerd program
ma. 17.00 Kaleidoscoop. 18.00 Nieuws. 18.15
Sportpraatje. 18.30 Voor de Nederlandse
strijdkrachten. 19.00 Voor de kinderen.
19.05 Platen. 19.10 Pianovoordracht. 19.45
Regeringsvoorlichtingsdienst antwoordt.
20.00 Nieuws. 20.05 Actualiteiten. 20.15
Philharmonisch orkest, kinder- en dames
koor. 21.40 Klankbeeld over Chopin. 22.00
Philharmonisch orkest. 22.45 „Flitsen uit
Papoeland', causerie. 23.00 Nieuws. 23.15
Platen.
HILVERSUM H, 414.5 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Septet. 7.45 Gebed. 8.00
Nieuws. 8.15 Platen. 9.40 Schoolradio. 10.00
Platen. 10.15 Morgendienst. 10.45 Orgelcon
cert. 11.00 Voor de zieken. 11.45 School
radio. 12.00 Angelus. 12.03 Populaire mu
ziek, 12.30 Mededelingen. 12.33 Populaire
muziek. 13.00 Nieuws en Katholiek nieuws.
13.20 Zang, gitaar en luit. 13.45 Voor de
vrouw. 14.00 Metropole orkest. 14.30 Platen.
14.45 Voor de vrouw. 15.45 Platen. 16.00
Bijbellezing. 16.45 Platen. 17.00 Voor de
jeugd. 17.30 Zang en piano. 17.50 Koor.
18.55 „Een goed woord voor een goede
zaak". 19.00 Nieuws. 19.15 Muzikale canse-
rie. 19.40 Radiokrant. 20.00 Nieuws. 20.05
Klein koor. orkest en solisten. 21.00 Fami
liecompetitie. 21.35 Klein koor. orkest en
solisten. 22.05 Reportage. 22.15 Buitenlands
overzicht. °2.35 Platen. 22.45 Overdenking.
23.00 Nieuws. 23.15 Platen.
BRUSSEL, 322 M.
(Vlaams programma). 12.00 Omroeporkest.
12.30 Weerberichten. 12.33 Voor de land
bouw. 12.40 Liedjes 13.00 Nieuws. 13.15
Platen. 14.00—15.00 Platen. 17.00 Platen.
17.05 Nieuws. 17.15 Voor de kinderen. 18.25
Platen. 18.30 Voor de soldaten. 19.00
Nieuws. 19.30 Zang. 19.50 Radiofeuilleton.
20.00 Verzoekprogramma. 21.00 Voor de
vrouw. 21,30 Omroeporkest. 21.45 Actuali
teiten. 22.00 Nieuws. 22.15 Strijkkwartet.
22.45 Platen. 22.50 Nieuws. 22.55—23.00
Platen.
Frans programma. 12.05 Omroeporkest.
13.15 en 14.0014.30 Platen. 17.10 Ensem
ble Joe Heyne. 18.30 en 19.00 Omroep
orkest. 19.40 Platen. 20.00 Hoorspel. 22.15
Platen.
Engels schip gecharterd voor het extra-vervoer
De directeur voor de demobilisatie van
de Koninklijke Landmacht deelt mede:
„Zoals reeds eerder werd bekend ge
maakt zullen de militairen van de 7 De-
cember-divisie en zij, die hiermee gelijk
gesteld zijn, in de periode October 1949
tot en met Januari 1950 uit Indonesië naar
Nederland vertrekken.
Het totale aantal militairen, dat in deze
periode zal terugkeren, werd oorspronke
lijk op 20.000 man berekend. Het totale
aantal militairen, dat van Juni tot en met
September 1949 uit Indonesië zou vertrek
ken, werd op 12.000 man begroot. Deze
laatste groep is thans reeds voor het groot
ste gedeelte thuis of thuisvarende. Reeds
werd een begin gemaakt met de afvoer
van de 7 December-divisie.
Bij het opmaken van het definitieve af-
voerschema bleek echter onder meer als
gevolg van de door de minister van oorlog
vastgestelde uitbreiding van het „Paas-
communiqué" dat het definitieve cijfer
van de troepen, die tussen October 1949
en Januari 1950 uit Indonesië moeten
worden afgevoerd, belangrijk hoger ligt
dan de oorspronkelijke berekening.
Daar van het gepubliceerde schema on
der geen beding zal worden afgeweken,
zal het Directoraat-generaal van Scheep
vaart extra scheepsruimte charteren waar
door ook dit belangrijk groter aantal mili
tairen op de vastgestelde tijd.uit Indonesië
zal kunnen vertrekken. Het eerste schip,
dat voor dit doel wordt ingelegd, is het
Engelse stoomschip „Empire Brent", dat
als emigrantenschip een reis naar Austra
lië heeft gemaakt. Op de terugreis, die ver
moedelijk in de loop van deze week zal
beginnen, zal dit schip Nederlandse troe
pen thuisbrengen.
Daar het huidige demobilisatie-centrum
van onvoldoende capaciteit is om het gro
ter aantal militairen van de Koninklijke
Landmacht te verwerken, zal binnenkort
een nieuw demobilisatiecentrum worden
betrokken.
Faillissementen
De rechtbank te Haarlem heeft in staat
van faillissement verklaard:
Willem Paul Röpke, uitgever, wonende te
Haarlem, Luciferstraat 20. Rechter-com-
misaris: mr. C. G. Bijleveld. Curator: mr,
F. J. D. Theyse jr., advocaat en procureur
te Haarlem.
Jacob Arie Nieuwstraten, timmerman en
aannemer, wonende te Haarlem, Parklaan
33. Rechter-commissaris: mr. C. G. Bijle
veld. Curator: mr. A. W. Hellema jr.,
advocaat en procureur te Haarlem.
De vennootschap onder de firma Aan
nemersbedrijf „Bresta", gevestigd te Heem
stede, Camplaan 25 en haai1 vennoot: D.
van Breda, wonende te Heemstede, Camp
laan 25. Rechter-commissaris: mr. C. G.
Bijleveld. Curator: mr. R. K. P. Kalbfleisch,
advocaat en procureur te Haarlem.
Wegens gebrek aan actief werden opge
heven de faillissementen van:
G. Oddens, zonder beroep, wonende te
Haarlem, Achterweg la.
Dirk van den Bergh, vertegenwoordiger,
wonende te Heemstede, Pieter de Hoogh-
straat 36.
Wegens het verbindend worden der enige
uitdelingslijst is geëindigd het faillissement
van: L. F. van Steenbergen, wonende te
Heemstede, Glipperweg 61.
Herinnert u het zich nog? Dat 248 meter lange luchtschip, de Graf Zeppelin"? Deze
foto werd genomen, toen dit gevaarte in 1928 voor het eerst uit zijn hangar in
Friedrichshafen werd gehaald voor een proefvlucht
Zeppelin men hoort die naam tegen
woordig haast niet meer. Maar wie weet
niet wat hij inhoudt. Wie van de wat
ouderen onder ons herinnert zich niet die
dag, nu twintig jaar geleden, dat de Graf
Zeppelin, dat enorme gevaarte van een
luchtschip, voor het eerst boven ons land
verscheen. Overal renden de mensen uit de
huizen en stonden zich de nek stijf te
kijken tot de schitterend-zilveren kolos niet
meer was dan een stip in de verte. De
kranten stonden er vol van. Van de Zeppe
lin en van dr. Eckener, di^ er de bestuur
der van was. Dat was op 13 October 1929.
En bijna acht jaar daarna stonden de
kranten overal in de wereld weer vol, toen
bij Lakehurst in Amerika de „Hindenburg"
een tragisch einde vond. Een bliksemsnel
einde ook, want het gas vormde een ge
makkelijke prooi voor de vlammen.
Het luchtschip kwam
Dat zijn twee feiten, die wij ons allen nog
herinneren en die wij ook niet licht zullen
vergeten, want wie eenmaal zo'n in het
zonlicht blinkend luchtschip over zich
voorbij heeft zien gaan, in zijn volle lengte
van een dikke honderdvijftig meter, blijft
dit beeld lang met zich dragen.
Men ziet ze nu niet meer die luchtsche
pen. Ze zijn te duur en te langzaam en te
trefbaar ook. Maar ze hebben hun grote
tijd gehad. De tijd, dat niet de woorden
„straalvliegtuig" en „geluidssnelheid" in de
conversatie opdoken, zodra men over lucht
vaart sprak, maar dat die naam van die
Duitse edelman eigenlijk tot de naam van
het voorwerp van ieders bewondering was
geworden: Zeppelin.
In de eerste wereldoorlog waren de
luchtschepen al gebruikt voor patrouille
2. Nadat Panda daar zo enige tijd gezeten
had, om uit te rusten na zijn maaltijd, ge
beurde het dat er een vreemdeling met
flinke, korte stappen op dat tentoonstel
lingsgebouw toe kwam schrijden.
„Ha!" sprak deze vreemdeling waar
schijnlijk sprak hij tot zichzelf, want er
was niemand bij hem hij sprak dus:
„Ha!" Zo! Kijk! Daar is nu dat bekende
Nationale Museum. Hm. Staan zuiltjes
voor. Dat zal dan wel uit de Griekse tijd
zijn, of zo. Interessant! Hé daar!" riep hij
en nu sprak hij tot Panda. „Hé daar,
Jansen! Ben jij een gids?"
„Eenwatte?" vroeg Panda verbaasd,
maar de vreemdeling wachtte al niet eens
meer op wat hij zei en ging voort: „Ik
ben Bobberbroek, moet je weten! William
T. Bobberbroek! Bill, voor mijn vrienden!
De T. is van Tripple. De rijkste man uit
Molleberg, mag ik wel zeggen. Hup, Jan-
sen, schiet eens op! Ben je gids of niet?
Laat me dan die ouwe kast eens zien! Alle
prenten en ouwe dingen en zo...."
„Ozei Panda, die het begon te be
grijpen, „dus.of ik u het museum wil
laten zien?"
„Goed zo, Jansen! Dat was de bedoeling!
En daar zal je geen spijt van hebben!"
sprak William. T. Bobberbroek, terwijl hij
met een handvol bankbiljetten wuifde.
en bombardementen, maar toen in 1917 de
luchtafweer zich al tot een doeltreffend
wapen begon te ontwikkelen, veroverde het
vliegtuig zich toch een meer blijvende
plaats ais oorlogvoerder. Maar het lucht
schip bleef. Duitsland had er nog verschei
dene, toen het in '18 wapenstilstand moest
sluiten; het verdrag van Versailles voor
zag er in dat deze luchtschepen vernietigd
moesten worden, afgezien van enkele
kolossen, die bestemd waren voor over
dracht aan Engeland, Frankrijk en Ameri
ka. Het duurde even, maar tenslotte, zes
jaar na afloop van de strijd, werd een Zep
pelin, de ZR III door diezelfde Hugo Ecke
ner naar Amerika overgevlogen, waar zij
op 12 October 1924 aankwam. Hetgeen
vandaag dus 25 jaar geleden is.
Zag
Daarna begon het luchtschip zijn tijd van
gedeeltelijke bloei. Bloei in zoverre, dat het
vergroot werd en geperfectionneerd, dat 't
grote vluchten maakte over alle oceanen en
werelddelen en tienduizenden passagiers
vervoerde in zijn luxueuze cabines. Maar
toch geen algehele bloei, want al die tijd
schenen de mensen, die direct met de lucht
vaart te maken hadden, te beseffen, dat
niet hier de toekomst van het luchtverkeer
zou liggen; dat het publiek andere eisen
zou stellen, dan met vijftig mensen tegelijk
in een sfeer van de meest overdadige en
ruime luxe in een kleine zestig uur de At
lantische Oceaan over te steken.
De Zeppelin-maatschappij in Duitsland
ging verder op dit terrein, Engeland ont
wikkelde zijn R-serie (die een abrupt einde
nam na de ramp van de R-101 in 1930 bij
Beauvais) en de Goodyear-fabriek in Ame
rika legde zich ook voor een deel toe op de
bouw van luchtschepen.
In het begin van de dertiger jaren waren
er werkelijk vrij veel in gebruik, maar
tegen deze luchtschip-ontwikkeling in, be
gon ook het vliegtuig zijn vleugels uit te
slaan en, hoewel in het begin nog wat aar
zelend, toch steeds meer bedrijfszeker en
snel en economisch te worden. De belang
stelling voor de mammoethen van de lucht
begon weer te tanen en toen in '37 de
wereld opschrok bij het horen van het
nieuws van de „Hindenburg" was het bij
na gedaan met. het; luchtschip. Nog drie
jaar duurde het en toen was het afgelopen.
Want welk nut heeft een luchtschip, dat
zich met een snelheid van 125 kilometer in
het uur voortbeweegt, tegen een bliksem
snelle Spitfire of Messerschmitt?
En verloor
Nu horen we niet meer van het lucht
schip. „Constellation" en „Stratocruiser"
hebben zijn plaats ingenomen. Maar op
deze dag, die ons twee herinneringen weer
doet leven aan die Zeppelin-tijd, is het
goed te wijzen op het grote nut, dat deze
kolossen voor de ontwikkeling van de
luchtvaart hebben gehad. De luchtschepen
zijn het geweest, die de laatste stoot
hebben gegeven tot het luchtverkeer met
grote vliegtuigen op lange afstanden. D?
..Graf Zeppelin" maakte in de negen jaren
van zijn bestaan 139 tochten over de Atlan
tische Oceaan. Nu zijn het en zijn soort
genoten uit de lucht verdwenen, maar hun
roem, noch de uitwerking van hun pres
taties is vergeten.
(Nadruk verboden).
mening meer begrip heeft gekregen
de ingewikkeldheid van het probleem
een beter inzicht in de opbouwende p
tiek van de Nederlandse regering". Hei
van de buitenlandse commissie van de
naat, J. W. Fullbright, zeide dat te oordi
naar deze artikelen hij stellig onjuist:
ingelicht over de toestand in Indonesia
dat zij zijn kijk op de toestand zeer 2;
hebben gewijzigd. „De Nederlanders",;
hij verder, „hebben naar mijn mening
hun koloniaal bestuur opbouwend
verricht. Deze mening was ik trom
reeds toegedaan voordat ik van de
wuste artikelen had kennis genomen
zij hebben deze mening versterkt",
voormalige minister van Landbouw C
ton P. Anderson, thans senator voor Nie
Mexico, verklaart dat door het lezen
deze artikelen bij hem sommige indruis
die hij voordien heeft gehad gewijzigd:
terwijl de senator voor Nevada, George
Malone (die in het begin van dit jaar
bezoek aan Indonesië bracht) verklaa:
dat dit werkje bijdraagt tot een verms
dering van zijn kennis aangaande
stand in Indonesië. Hij voegde er ee!
aan toe dat hij zich wenst te onthou
van een positieve uitspraak, die uitsluit
zou zijn gegrondvest op het oordeel i
anderen. De senator van New York,
ving Ives, is van mening dat de artiks
van de Amerikaanse journalisten een
merkelijke bijdrage vormen tot het \s
nemen van het onjuiste begrip, dat alle
is ontstaan met betrekking tot de veris
ding tussen Nederland en Indonesië.
Van de leden van het Huis van Al
vaardigden was J. Caleb Boggs, afgev;
digde voor Delaware, van mening
getuigenis, gegeven in dit boekje,
wijst dat aan het Amerikaanse put
nooit helder en onpartijdig voor oge
gesteld wat er door het Nederlandse t
in het belang van de Indonesiërs is
richt en welke inspanningen het zich hi
getroost om in deze gebieden het comn
nisme een halt toe te roepen. Ook de af
vaardigde voor Florida, Charles Benn
is de mening toegedaan, dat de Neder!
ders veel hebben gedaan om de verspi
ding van het communisme in Indoni
tegen te gaan en voegt er aan toe, dat t
kennis van de toestand hem niet veroor!
te verklaren, of de bevolking zelf
niet even effectief tegen het communis
had kunnen optreden. W. F. Norrell,
afgevaardigde voor Arkansas,
mening dat de Amerikaanse corresp
denten een belangrijke bijdrage hebben
leverd en dat te bevoegder plaatse aan c
aangelegenheid ernstig aandacht zal die
te worden besteed.De afgevaardigde van
diana, Charles A. Halleck heeft, schrijft:
door de artikelen een nieuwe kijk gekres
op het constructieve werk van de Ned
landers in Indonesië, terwijl Chr. A. E
ter van Massachusetts als zijn mening
kennen geeft, dat de artikelen een juis
waardering inhouden van het werk 1
de Nederlanders in Indonesië dan tot
toe ter kennis van het publiek is gebrac
Alle brieven, waaruit hiervoren is
citeerd, zijn geschreven tussen 30 Augi
tus en 4 October.
Inmiddels heeft ook de „Overseas Pr
Club of America" exemplaren van „L
Testimony" doen toekomen aan Ame
kaanse journalisten. Naar aanleiding hi
van schreef de „Daily New York News"
welk blad de grootste oplaag heeft van
dagbladen in de Verenigde Staten Zat!
dag dat alle schrijvers in deze
boodschappen de natie waarschuwen teg
het gevaar, verbonden aan de Russia
plannen ten aanzien van „het met olie
laden Indonesië". Ieder hunner getui
dat het Amerikaanse departement v
Buitenlandse Zaken heeft gewerkt op fi
porten, die een verwrongen beeld van
toestand gaven en dat het de feiten n
voorbedachte rade heeft verdraaid. Iec
hunner waarschuwt er voor dat, als Ine
nesië eenmaal de onafhankelijkheid i
hebben verkregen, het een gemakkelij
pi'ooi zal worden van Rusland.
PLEISTER
Huidklourlg snelverband'
Noodweer. Door een hevige orkaan c
over Colorado heeft gewoed, zijn
personen om het leven gekomen. I
orkaan heeft bovendien grote materie
schade aangericht. Slagregens hebfc
overstromingen verwekt tot in Texas
Oklahoma.
Als. Karl Arnold, de voorzitter van,
West-Duitse Bondsraad, heeft te Mü
chen verklaard dat samenwerking te
sen West- en Oost-Duitsland mogeb
is als Oost-Duitsland bewijst, dat 1
geen satelliet van de Sovjet-Unie
„Wij kunnen betrekkingen met de nie
we Oost-Duitse staat aanknopen",
zeide hij, „als deze bewijst de vx-ije
democratisch geuite wil van de bevc
king der Oostelijke zóne te vertege
woordigen."
Botsing. Kort voor middernacht zijn
Buenos Aires een passagiers- en e
goederentrein met elkander in botsii
gekomen, waardoor vijf pei-sonen o
het leven zijn gekomen en ruim vijft
anderen werden gewond. Dx-ie wagoi
werden geheel vernield.
Sneller. De Amerikaanse luchtmacht hef
bekend gemaakt, dat de Boeing B-4
stratosfeerstraalbommenwerper than
25 meer vermogen kan ontwikkel!
dan toen hij in Januari in minder di
vier uur de V. S. overvloog.
Oog. Koning Mohammed Zahir van A
ghanistan is met zijn gevolg naar Euro:
gereisd om een behandeling aan zijn a
te ondergaan. Het is mogelijk dat hij i<
verdere behandeling naar de V. S. ga:
Hij vertrok Maandag, doch moest zi,
reis te Bagdad onderbreken wegel
motorstoring van zijn vliegtuig,
-fenis. De Britse regering heeft meer dj
anderhalf millioen pond sterling a!
successierechten ontvangen uit een dot
de dochter van de Engelse tabakslconic
Sir Frederick Wills nagelaten vermoge
van 1.787.399 pond sterling. Van dit be
drag kreeg de regering 1.164.765 poui