Haarlems Dagblad
cn «©prectjtc tjaaclrmsctje Courant (3ütno 165-6)
Vergelijking
Grote verwachtingen ten aanzien
van samenwerking in de Unie
Zonder devaluatie zou ons land
in een onhoudbare positie zijn geraakt"
West-Duitse regering gaat
resideren in Bonn
Weerbericht
64e Jaargang No. 19390
Bureaux: Grote Houtstraat 93, Telefoon Adver
tenties en Administratie 10724, 14825. Redactie:
lffööö. Directeur-Hoofdredacteur: 15054. Bijkant.
Haarlem-Noord, Soendaplein 37, Telefoon 12230.
Drukkerij Z.B. Spaarne 12, Telefoon 12713, 10132.
Vrijdag 4 November 1949
Uitgave van de Grafische Bedrijven Damiate
Verschijnt dagelijks behalve Zon- er. Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 33 cent. per kwartaal
ƒ4,25. Franco per post 4,75 Postgiro 213107.
Advert.tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Directie: P. W. Peereboom en Robert Peereboom
BIJ DE JAARLIJKSE OVERDRACHT
van de rectoraten aan universiteiten en
hogescholen plegen de rectores magnifici
hun eigen onderwerpen te kiezen, die vaak
verschillend zijn. Dit jaar heeft zich een op
vallende gelijkheid voorgedaan in de klach
ten over het tekort aan docenten. Prof. Berg
(Leiden) heeft dit tekort schreeuwend ge
noemd en gezegd „wij hebben er 200, er
zouden er 500 moeten zijn." Prof. Hoetink
(Amsterdam) heeft verklaard dat alle or
ganisatie van het onderwijs niets baat als
niet de knapste mensen als professor te
krijgen zijn, en daar zijn de salarissen niet
naar. Prof. Wagenvoort (Utrecht) achtte
minstens twee nieuwe medische faculteiten
in den lande noodzakelijk; hier en daar
de toestand onhoudbaar. Prof. Wisselink
(Rotterdam) sprak ook over grote moeilijk
heden. Hoogleraars-vacatures blijven on
vervuld omdat daarvoor geschikte personen
veel meer salaris in het bedrijfsleven kun
nen krijgen. Prof. Biezeno (Delft) stelde
vast dat maar vijf procent van het weten
schappelijk onderzoek in Nederland in 1948
binnen de universiteiten heeft plaatsgehad.
Dit alles citerend heeft Vrij Nederland
opgemerkt, dat als wij dan bedenken hoe
veel millioenen het leger kost, wij geacht
worden ons schuldig te maken aan demago
gie. „Maar dit geld moet er zijn en het
komt er; voor beter onderwijs moet het geld
er ook zijn en het komt er niet. Waarom
niet?"
Met die vraag eindigt het weekblad. Ik
zou het niet beschuldigen van demagogie
als het de militaire uitgaven vergelijkt met
het tekort aan middelen voor het onderwijs.
Als het vraagt waarom dat geld voor het
onderwijs er niet komt, zou het daar nog
wat nuttige posten voor opbouwend werk
aan kunnen toevoegen. Het is mogelijk dat
dit aantal posten in de naaste toekomst zal
stijgen. Waarom het geld er niet voor komt?
Omdat het er niet is, omdat deze wereld uit
gaven voor defensie nog dringender nodig
acht dan die voor verbetering van het on
derwijs, voor verbreiding van cultuur in
algemene zin, voor verdere sociale arbeid,
voor opbouw. Deze wereld want het
heeft geen zin dit tot ons kleine landje te
bepalen is nog steeds meer op strijd
lust dan op bouw toegespitst. De volken
geven (groepsgewijze) elkaar de schuld van
bedreiging van eikaars bestaan en veraf
schuwen eikaars ideologieën. Maar als zij
oorlogvoeren vernietigen de overwinnaars
nooit de ideologie van de verliezers, want
men kan geen denkbeelden doodschieten.
Zelfs geen vooroordelen. Dit is bekend ge
noeg en herhaaldelijk gebleken, maar dat
helpt niet. Blijvende oplossing heeft intus
sen nooit een oorlog gebracht.Wel staat vast
dat het minder moeilijk is te vernietigen
dan op te bouwen en dat geen enkel volk
bereid is tot weerloosheid tegenover een
mogelijke militaire bedreiging in de toe
komst. Daarom oordeelt ook het weekblad
Vrij Nederland, dat cle honderden millioe
nen voor het leger er moeten zijn.
Zij kosten ons een geweldig stuk opbouw,
dat wij anders zouden kunnen volbrengen.
Zo is het in Nederland, in België, in Frank
rijk, in Engeland, in Zweden, in Noorwe
gennoem de landen maar op. Overal.
Ook in Sovjet-Rusland. En meer millioenen
zijn niet voorradig, omdat cle meeste volken
reeds tot het uiterste belast worden. Wel
licht is in menig land de grens al over
schreden. Men kan niet eindeloos blijven
doorgaan met de belastingen te verhogen,
omdat men dan de ondernemingsgeest zo
wel als de koopkracht van de bevolking
aantast en de productie vermindert, zodat
er minder inkomen ontstaat dat belast kan
worden en men hetgeen men enerzijds bin
nenhaalt, anderzijds verliest.
Het leger zou ongetwijfeld zuiniger
kunnen worden. Als het in de trant van een
particulier bedrijf werd gedreven zou het
veel minder kosten. Dit is vaak opgemerkt.
Maar het lukt niet, omdat geen voldoende
belangstelling voor zulke economie bestaat.
Bij ons niet en in het buitenland evenmin,
hetgeen men als een schrale troost kan
beschouwen. Wat teveel in vredestijd wordt
uitgegeven is overigens gering in vergelij
king met de kwistige hand in oorlogstijd.
De gevolgen blijven niet uit en doen zich in
deze tijd weer volop gelden. Niet zonder
trieste voorgevoelens kan men lezen over
de besprekingen, die nu weer in Amerika
gevoerd worden over de bewapening van
de mogendheden die het Atlantisch Pact
hebben gesloten. Zonder geestdrift ver
neemt men ook dat Engelse en Australi
sche deskundigen de bestuurbaarheid van
raketprojectielen zozeer verbeterd hebben,
dat zij met honderd procent zekerheid hun
doel kunnen bereiken. Raketprojectielen,
ook als zij „aan onze kant" verbeterd wor
den, doen zich niet gunstiger voor dan
atoombommen. Het is geen wonder dat er
mensen gijn die zich afvragen waartoe zij
hun kinderen, vaak met grote inspanning
en offers, de best mogelijke ontwikkeling
moetep verschaffen als de staatkundige lei
ders der wereld geen goede toekomst voor
hen in uitzicht kunnen stellen en meer geld
voor bewapening dan voor opvoeding be
schikbaar stellen. Hoeveel jonge levens zijn
sinds 1914 wreed afgebroken, toen hun
zorgvuldige opleiding nog niet of nauwelijks
voltooid was! Waar had die tenslotte toe
geleid? Tot vechten, alsof zij tot niets
anders geroepen waren.
De ontmoediging van ouders, die zo rede
neren, delen vele anderen en ook ik niet.
Maar dat zij haar ervaren kan mij niet
verwonderen en als het ons wel verwonder
de zou het feit niet anders worden. Men
klaagt over gebrek aan belangstelling voor
de nationale en internationale politiek. Als
men dit alles overdenkt, is dat dan niet
begrijpelijk? Als er eens werkelijke ver
betering kwam, die nieuw uitzicht bood,
zou men eens zien hoe snel het veranderde.
De meeste mensen zijn tezeer teleurgesteld
om nog aandacht voor de talloze ingewik
kelde conferenties te hebben, die zelden
enig werkelijk resultaat opleveren. Nu heb
ben zij met verbazing vernomen dat de
Konde Tafel Conferentie niet is mislukt,
zich afgevraagd welke nieuwe moeilijk
heden erop volgen zullen en met gemengde
gevoelens kennisgenomen van het vreugde
betoon bij de U.N.O. Er is een conferentie
hiet mislukt!
Vrij Nederland meent dat het schuldig
aan demagogie dat is: volksmennerij
geacht wordt als het de ettelijke millioenen
voor legers met de te weinige voor univer
siteiten vergelijkt. Maar „mennen" doet
zich daarbij niet voor. Het volk weet
het allang en zucht. Het wordt er niet door
opgewonden. Het is zijn belangstelling
kwijt, Dat is droevig. Maar het is. R. P.
Vraaggesprek met dr. Van Royen en drs. Roem
Dr. Van Royen„De UNO zal zich op de borst kloppen"
's-GRAVENHAGE, 3 November. He
denavond te 20.05 uur heeft over de zender
Hilversum 1 een vraaggesprek plaats gehad
met drs. Roem, vice-voorzitter van de re
publikeinse delegatie en dr. J. H. van
Royen, tweede ondervoorzitter van de Ne
derlandse delegatie ter Ronde Tafel-confe
rentie. De vragen werden gesteld door de
heer P. Brijnen van Houten.
Drs. Roem verklaarde in de loop van het
gesprek:
„De Ronde Tafel-conferentie is met suc
ces geëindigd. Toen ik de 8ste Augustus
op Schiphol kwam kon ik alleen zeggen,
dat ik goede hoop had, maar dat er harde
noten zouden zijn, die gekraakt moesten
worden. Ik wil nu wel vertellen, dat ze wel
eens heel hard zijn geweest, maar de wil
van de partijen, met de waardevolle bij
stand van de UNO-commissie, is onverzet
telijk geweest en daardoor zijn wij er in ge
slaagd om binnen de voorgenomen tijd de
conferentie te beëindigen."
Dr. van Royen zeide vervolgens:
„Ook naar mijn mening zijn de onder
handelingen van de Ronde Tafel-confex-en-
tie over het algemeen gesproken goed ver
lopen, beter zelfs dan ik persoonlijk bij het
begin van de conferentie verwacht had.
Evenals de heer Roem wist ik van te voren
dat er harde noten gekraakt zouden m
ten worden. Dit is dan ook weliswaar het
geval geweest, maar zonder dat het uitein
delijk de goede verstandhouding tussen de
drie delegaties heeft geschaad. Een belang
rijke factor die hiertoe heeft bijgedragen,
is naar mijn mening de persoonlijke om
gang tussen de leden van de verschillende
delegaties buiten de vergaderingen ge
weest".
Drs. Roem achtte de bereikte resultaten
in overeenstemming met vroeger gemaakte
overeenkomsten. Naar zijn mening loopt
vanaf Linggadjati tot deze Ronde Tafel-
conferentie-ovex-eenkomsten, hoewel kron
kelig, toch een onafgebroken draad. Twee
gedachten vormen immers van dat alles een
grondslag, namelijk de volledige souverei-
niteit van Indonesië en de samenwerking
met Nedei-land, die uitdrukking heeft ge
vonden in de Unie.
Dr. van Royen verklaarde, dat hij een
goede samenwerking niet alleen mogelijk,
maar waarschijnlijk achtte. De voorwaar
den voor die samenwerking zijn nu, dank
zij het resultaat van de Ronde Tafel-confe
rentie, in ruime mate aanwezig, en, wat
belangrijker is, er bestaat aan beide zijden
een wil tot samenwerking. Alleen die wil
moet nog meer algemeen goed worden, zo
wel bij Nederlanders als Indonesiërs. De
laatste restanten van het wantrouwen in
eikaars bedoelingen moeten vex'dwijnen.
Drs. Roem zeide hierover: „Een samen
werking heb ik altijd beschouwd als een
levend en groeiend proces. Zijn de voor
waarden aanwezig, dan is de bodem vrucht
baar voor samenwerking. Blijkt straks de
samenwerking te voldoen aan de ver
langens van de partijen, dan groeit zij uit
tot grotere mogelijkheden. Ik kan zeggen,
dat wij deze goede richting opgaan."
Dr. van Royen was van mening dat de in-
tei'nationale wereld de resultaten van de
Ronde Tafel-conferentie met enthousiasme
zal begroeten. „Er zal zelfs, aldus dr. Van
Royen, een neiging aan de kant van de
UNO en in het bijzonder van de Veilig
heidsraad bestaan om zich op de borst te
kloppen en met de eer van wat er bereikt is
te gaan strijken. Ongetwijfeld heeft de
ÜNO-commisie als orgaan van de Veilig
heidsraad, veel tot de goede afloop van
de onderhandelingen bijgedragen en we
zijn er mr. Cochran en zijn collega's dank
baar voor. Maar laat men niet vergeten dat
daarnaast de twee volken zich onder inner
lijke dwang bevonden om niet langer in
vijandschap te leven en een vreedzame op
lossing te bereiken voor het tussen hen be
staand geschil".
Drs. Roem eindigde aldus: „Het enige wat
ik nog zou willen zeggen is, dat ik persoon
lijk groot vertrouwen heb in de toekomst,
de toekomst van Nederland, de toekomst
van Indonesia en de toekomst van de Unie."
Dr. Drees: „Snelle ratificatie"
De diplomatieke correspondent van ANP-
Aneta had een onderhoud met de Neder
landse minister-president, dr. W. Drees,
waarin deze zeide: „Als wij er in slagen,
de ter conferentie bereikte overeenkomst
ten uitvoer te leggen in de geest waarin zij
is opgesteld, dan zal daaruit naar mijn
overtuiging een vruchtbare samenwerking
tussen Nederland en Indonesië voortsprui
ten".
Van groot belang achtte dr. Drees het
feit, dat op de conferentie twee dingen zijn
bereikt: Een volledige overeenstemming in
het Indonesische kamp tussen republikei
nen en federalisten en de uiteindelijke
overeenstemming tussen de Nederlanders
en de Indonesiërs.
Onder de gunstigste resultaten van de
conferentie rekent dr. Drees het feit, dat
het nauwe contact met de Indonesische
leiders buiten de atmosfeer van spanning,
die sedert het einde van de wereldoorlog
in Indonesië heeft bestaan, vele Nederlan
ders in staat heeft gesteld hen goed te leren
kennen en op de hoogte te komen van hun
ideeën omtrent een groot aantal onderwer
pen. Dit bijna voortdurende contact en
overleg tussen Nederlanders en Indone
siërs is zeer belangrijk geweest, zo zeide
hij, en heeft bijgedragen tot een veel be
tere atmosfeer hier, dan zelfs met de
beste bedoelingen in Indonesië mogelijk
was.
Tenslotte deelde de premier mede, dat
een dringend beroep gedaan zou moeten
worden op medewerking van het parle
ment teneinde te bereiken, dat een zo be
langrijke aangelegenheid als de ratificatie
van de resultaten der conferentie vlug ge
noeg zal kunnen geschieden om de over
dracht van de souvereiniteit op of voor 30
December, gelijk ovei'eengekomen is, mo
gelijk te maken.
Bijeenkomst Acheson—Bevin—
Schuman verwacht
PARIJS, 3 October (Reuter) Een
woordvoerder van het Franse ministerie
van Buitenlandse Zaken heeft verklaard
dat het ministerie niet in staat is een be
vestiging te geven van de berichten, vol
gens welke er te Parijs een bijeenkomst
zal worden gehouden van de Amerikaanse,
Britse en Franse ministers van Buitenland
se Zaken. Volgens de woordvoerder zijn
hierover geen officiële mededelingen ont
vangen.
Een woordvoerder van het Amerikaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken heeft
echter blijkens een telegram uit Washing
ton verklaard dat de ministers van Buiten
landse Zaken van Frankrijk, Amei'ika en
Engeland onderhandelen over de moge
lijkheid van een spoedige bijeenkomst te
Parijs ter bespreking van de Duitse vraag
stukken.
De functionaris zeide, dat men de datum
nog niet wist. De besprekingen zouden een
voortzetting vormen van de onderhande
lingen, die de ministers kort na de bespre
kingen over de dollarcrisis in September
voerden.
Negentien doden bij
vliegtuigongelukken
Botsing boven het Kanaal;
superfort verging bij de
Bermuda's
DARTMOUTH, 4 November (Reuter).
Twee vliegtuigen van de RAF zijn bij
nachtoefeningen boven het Kanaal neer
gestort. Het zijn een viermotorige Lancas
ter-bommenwerper, met een bemanning
van zeven man en een Mosquito-gevechts-
vliegtuig, met één piloot en een navigator.
Het Zweedse schip „Patria" heeft mede
gedeeld het wrak van een der toestellen ge
vonden te hebben. Een reddingsboot is ge
streken, om naar mogelijke overlevenden
te zoeken. Ook had men een rubbei'bootje
gezien, waarin zich echter niemand be
vond. Een Brits vaartuig is op de plaats
van de ramp aangekomen en heeft, naar
gemeld, het logboek van een der vliegtui
gen gevonden.
Een woordvoerder van het Britse mini
sterie van Luchtvaart heeft medegedeeld,
dat er tot nog toe geen overlevenden zijn
gevonden. Het zoeken zal echter intensief
worden voortgezet.
Amerikaans superfort
neergestort
Tien personen zijn om het leven gekomen
tengevolge van het neerstorten van een
supei-fort van de Amerikaanse luchtmacht
in de zee nabij de Bei'muda-eilanden. Het
toestel hield een proefvlucht.
Er waren ïxaar gemeld veertien personen
aan boord van het toestel, dat eerst in
brand vloog en daarna in zee stortte. Het
water veranderde plotseling in een vuur
zee, toen de benzine in brand vloog. Het
toestel viel neer op enige honderden meters
afstand van een fabriek met duizenden
liters zeer ontvlambare oliën. Vier inzit
tenden brachten er het leven af.
Truman's „schild tegen
het communisme"
Een welvaartsprogramma
van tien punten
ST. PAUL (Minnesota), 4 November (Reu
ter.) I11 een rede ter gelegenheid van de
viering van het eeuwfeest der stichting van
de staat Minnesota als een gebiedsdeel der
V. S. heeft president Truman voor de Ame
rikanen een nationaal program van tien
punten ontvouwd, dat naar hij zeide „een
hecht schild tegen het communisme" zou
zijn. Truman verklaarde, dat het de plicht
der regering was, krachtens de Ameri
kaanse constitutie, de algemene welvaart
van alle mensen en niet alleen van enkele
bevoorrechten te bevorderen.
De in het welvaartsprogram van presi
dent Truman vervatte tien punten luiden:
1) boeren, evenals zakenlieden, behoren
een billijke beloning te krijgen voor
hun producten;
2) de arbeiders hebben recht op behoor
lijke lonen en dienen op voet van ge
lijkheid met hun werkgevers te onder
handelen;
3) kleine handelscoöperaties dienen een
redelijke kans op succes te hebben en
moeten niet door monopolies worden
verstikt;
4) de natuurlijke hulpbronnen moeten
beschermd en ontwikkeld worden ten
bate van allen en niet geëxploiteerd
worden om wille van particuliere heb
zucht;
5) ouden van dagen en invaliden moeten
een zodanig inkomen hebben, dat zij
niet afhankelijk zijn van liefdadigheid;
6) gezinnen moeten beschermd worden
tegen verlies van inkomsten als gevolg
van ongeluk, ziekte of weiidoosheid;
7) de burgers dienen behoorlijk gehuis
vest te zijn en hiervoor naar draag
kracht te betalen;
8) gelijke kansen op ontwikkeling voor
alle jonge mensen;
9) betere gezondheidszorg voor een ieder
niet slechts voor enkelen;
10) alle Amerikanen dienen wettelijk ge
lijke rechten en mogelijkheden te heb
ben en op voet van gelijkheid deel te
nemen aan het nationale leven, vrij van
vrees of discriminatie
Het woord is aan
Frost:
Verliefde vrouwen schrijven din
gen die ze nooit zouden zeggen
en verliefde mannen zeggen din
gen die ze nooit in een brief zou
den zetten.
Ministerscomité van de Raad
van Europa bijeen
PARIJS, 4 November (Reuter). Don
derdag is te Parijs de bijeenkomst begonnen
van het ministerscomité van de Raad van
Europa.
Er zijn aanwijzingen, dat de uiteindelijke
beslissing over- de toelating van West
Duitsland zal worden uitgesteld tot «a een
nieuwe conferentie van de drie bezettings-
mogendheden, omdat de kwestie van toela
ting van West-Duitsland tot de Raad van
Europa nauw verbonden is met andere
Duitse problemen.
De ministers hebben op hun bijeenkomst
van Donderdag besloten eerst het advies
van de permanente commissie van de As
semblee bestaande uit vertegenwoordi
gers van alle twaalf landen, de voorzitter
en vier vice-voorzitters van de Assemblee
in te winnen alvorens beslissingen te
nemen over de toelating van nieuwe leden.
De permanente commissie komt Maandag
bijeen.
In een door het comité na afloop van de
vergadering uitgegeven communiqué wordt
onder meer gezegd, dat het comité veran
deringen van het statuut op het huidige
tijdstip niet wenselijk acht. daar het sta
tuut pas korte tijd van kracht is. Het comité
is geen voorstander van het voorstel der
Assemblee om het ledenaantal te verdubbe
len. Het heeft besloten, dat deze zaak door
de regeringen der betrokken landen be
sproken dient te worden, waarbij men de
permanente commissie zal moeten horen.
Het comité komt vanavond weer bijeen.
Ten laste van de rijksbegroting voor 1918
moeten nog worden gebracht uitgaven voor
de Nederlandse delegatie in Batavia voor de
onderhandelingen met de republiek, welke
op 1'380.000 geraamd worden. Een deel van
deze kosten zal door Indonesië moeten wor
den gedi'agen.
Gisteren is een drijvende bok begonnen de in de bergingshaven van IJmuiden aan
de grond gezette Zweedse houtboot „Ketty" te lichten en leeg te pompen. Zoals men
weet raakte dit schip onlangs in moeilijkheden toen het door een Zuidwesterstorm
overvallen werd en de deklast in beweging kwam. De kabels van de drijvende bok
hebben inmiddels hun iverk gedaan; vanmorgen was de Ketty gelicht en na te zijn
leeggepompt heeftt schip de ankers gelicht. Het wordt nu opgesleept naar Amsterdam
Minister Lieftinck:
Gunstige invloed op de ontvangsten van het rijk
Joegoslavië krijgt Amerikaanse
vliegtuigen en benzine
Een functionaris van het Amerikaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken heeft
verklaard dat de Britse en Amerikaanse
regeringen hebben besloten het verbod op
de vei'koop van vliegtuigen, vliegtuig
onderdelen en benzine aan Joegoslavië op
te heffen.
Verschenen is de Memorie van Antwoord,
waarin de regering de opmerkingen der
Tweede Kamer over de rijksbegroting voor
1950 beantwoordt.
De -regering is van mening, dat het nog
te vroeg is een gedetailleerd oordeel te
vellen over de invloed van het verschil in
devaluatiepercentage van de Nederlandse
gulden en de Belgische franc op de ontwik
keling van de voor-unie tot volledige unie.
De devaluatie heeft echter nieuwe factoren
doen ontstaan, welke de verwerkelijking
van de Nedexdands-Belgisch-Luxemburgse
economische unie in zeker opzicht zullen
vergemakkel ij ken
De regering kan de zienswijze van vele
leden, dat men bij de beoordeling van de
begroting minder naar de cijfers zal moe
ten zien dan wel naar de intenties, die
daaruit en uit de toelichting blijken, slechts
voor sommige posten der begroting onder
schrijven.
Indien Nederland het voorbeeld van En
geland en van zeer vele andere landen, die
eveneens tot devaluatie ten opzichte van de
dollar overgingen niet zou hebben gevolgd,
zou ons land economisch in een onhoud
bare positie zijn gekomen.
Of de Engelse regering met een devaluatie
van meer dan 30 procent te ver is gegaan,
is een vraag, die zeer moeilijk is te beant-
weoi'den. De regering heeft gemeend het
zelfde pex-centage ie moeten kiezen. Han
delspolitieke gezichtspunten hebben daar
bij de doorslag gegeven.
Niet in de laatste plaats gold de over
weging, dat onze betalingsbalanspositie ten
opzichte van de z.g. harde valuta-landen
dringend verbetering vereiste.
De minister van Financiën betreurt het,
dat de devaluaties niet in nauwer inter
nationaal overleg zijn tot stand gekomen,
waardoor deze wellicht in sterkere mate
dienstbaar hadden kunnen worden ge
maakt aan de oplossing van de gemeen
schappelijke economsiche moeilijkheden
der West-Eui-opese landen dan thans het
geval is.
Zijn uitlating, dat de gulden goed op weg
was een harde valuta te worden, is misver
staan. Deze uitlating steunde op de voor
uitgang die de economische en financiële
toestand hier te lande vertoont. Zij had
geenszins de strekking tot uitdrukking te
brengen, dat de koers van de gulden tegen
over de dollar reeds een evenwichtspunt
had bereikt.
De minister van Financiën merkt voorts
op dat hij geeu verband kan zien tussen de
door de regering gevolgde politiek ten aan
zien van ae rente en de devaluatie. Deze
politiek oriënteert zich zorgvuldig naar de
rentevorming op de kapitaalmarkt. Deze
laatste vertoont geen verschijnselen, die tot
enige twijfel aanleiding geven aangaande
de juistheid van de koers, die tot nog toe
gevolgd wordt.
De visie van vele leden, dat de als ge
volg van de devaluatie te verwachten prijs-
en loonsverhogingen de neiging zullen
hebben aanvankelijk de uitgaven van de
overheid in sterkei'e mate te beïnvloeden
dan ae overhêidsontvangsten, acht de mi
nister van Financiën te somber. Voorzover
prijs- en loonsverhogingen onvermijdelijk
zullen blijken, is de verwachting gewettigd,
dat een belangrijk deel van de ontvangsten
van het rijk hiervan vrijwel gelijktijdig een
gunstige invloed zal ondergaan. De minis
ter denkt speciaal aan de Omzetbelasting,
de Loonbelasting en de Vereveningsheffing,
die met nauwelijks twee maanden vertra
ging de prijs- en loonbewegingen volgen.
Ontzettende typhoon
teistert Philippijnen
Zoals gemeld, heeft een typhoon van
ongekende hevigheid de Visayan-eilanden,
die in het Zuidelijke gedeelte van de
Philippijnse archipel zijn gelegen, geteis
terd.
Volgens de jongste te Manilla ontvangen
berichten hebben minstens 27 personen
het leven verloren en de aangerichte ma
teriële schade wordt op tien millioen dol
lar geschat. De Philippijnse autoriteiten
vrezen dat het aantal slachtoffers nog
groter zal blijken tc zijn, daar van vele
in het getroffen gebied gelegen plaatsen
nog niets is vernomen.
De aangerichte verwoestingen zijn zo
erg, dat zij de grootste zijn in de geschie
denis der Philippijnen. Slechts de vernie
lingen als gevolg van de oox'logshandelin-
gen in de tweede wereldoorlog waren
erger.
President Elpidio Qüirino heeft het
Philippijnse Rode Kruis verzocht zich met
alle werkzaamheden, welke ten doel heb
ben de slachtoffers van de storm te hel
pen, te belasten.
Socialisten vrezen dominerende
positie van Rijnland in de federatie
BONN. 3 November (Reuter). De
West-Duitse „Bundestag" (Tweede Ka
mer) heeft met 200 tegen 176 stemmen bij
3 onthoudingen besloten Bonn tot hoofd
stad van de West-Duitse ï-epubliek te
maken.
Met de beslissing van de West-Duitse
Bondsdag tot behoud van Bonn als de
„voorlopige" hoofdstad der West-Duitse
federatie is een politieke strijd teneinde
gevoerd, die als geen voorgaande de ge
moederen in het nieuwe regeringscentrum
beroerd heeft. Adenauers regering heeft de
sti'ijd gewonnen, zij het met een kleine
meerderheid.
Voorstanders van Fi'ankfort als voorlo
pige hoofdstad, in hoofdzaak socialisten,
hebben steeds financiële motieven als ar
gument aangevoerd. Frankfort had ruime
accomodatie beschikbaar vooral nu daar
het proces van terugtrekking der bezet
tingstroepen gaande is. In Bonn daarente
gen moest en moet ruimte voor regerings-
bureaux nog worden geschapen. De strijd
om de hoofdstad heeft zich vrijwel steeds
afgespeeld achter een scherm van cijfers,
waarbij de kostenberekeningen tientallen
millioenen marken uiteen liepen. Het
merkwaardigste is, dat pas aan het einde
van een maandenlang dispuut een inder
haast ingestelde parlementaire commissie
betrouwbare cijfers bood. Dit heeft sterk
de indruk gewekt, dat beide partijen hun
werkelijke bedoelingen achter financiële
motieven hebben willen camoufleren. De
socialisten en een groot deel der Beieren
hadden namelijk een afkeer van Bonn om
dat het regeringscentrum daar in het
machtigste land van de federatie zou lig
gen, namelijk Noordrijn-Westfalen, dat een
vierde deel van de financiële kosten moet
dragen. Te meer daar dit land politiek een
christelijke meerderheid bezit hebben de
socialisten alles gedaan om te voorkomen,
dat regering en parlement aan de Rijn zou
den zetelen.
Door de vestiging in het socialistische
centrum Frankfort meenden zij eventuele
aspiraties van het Rijnland tot domineririg
in de federatie te dwarsbomen. Zij hadden
daarbij de practische voordelen van
Frankfort aan hun zijde. De Beieren heb
ben onomwonden te kennen gegeven, dat
Bonn naar hun smaak „te Pruisisch" was.
De hoge commissarissen hebben generlei
invloed op de Duitse beslissing uitgeoefend.
Zij hebben veeleer lijdzaam verklaard, dat
zij zouden volgen waarheen de Duitse re
gering zou believen te gaan.
De Bondsdag heeft door het symbolische
besluit, dat Berlijn weer hoofdstad zal
worden zodra daar verkiezingen in geheel
de stad mogelijk zullen zijn, het voorlopige
karakter nog eens de nadruk willen geven.
Dit neemt evenwel niet weg, dat in Berlijn
de vinnige strijd tussen Frankfort en Bonn,
waarbij uiteraard zakelijke belangen een
grote rol hebben gespeeld, met wantrou-
Hijsbok ingestort
tijdens beproeving
Donderdagmiddag zou op een scheeps
werf te Sliedrecht een nieuwe drijvende
hijsbok, vervaardigd voor Joegoslavië, be
proefd worden. Toen een last van ongeveer
360 ton in de takels hing, stortte het boven
ste gedeelte van de bok met oorverdovend
lawaai naar beneden. Een veertigtal per
sonen, onder wie arbeiders, technici cn
bouwers, kon zich nog tijdig uit de voeten
maken. De bovenbouw van de hijsbok,
welks capaciteit groter was dan de destijds
verongelukte „Ajax", welke door dezelfde
firma werd vervaardigd, is nagenoeg ge
heel vernield.
wen gevolgd is. Velen vrezen dat de over
grote ijver der voorstanders van beide zij
den ten dele verklaard moet worden uit
de heimelijke hoop, dat de „voorlopige"
situatie zeer lang zal duren.
Grote trek naar Bonn
Kanselier Adenauer glimlachte gelukkig,
toen de beslissing bekend werd. Men is
van oordeel, dat Adenauers vasthoudend
heid de enige factor is die werkelijk de
doorslag heeft gegeven,
Alle regeringsbureaux, die thans nog in
Frankfort wei-ken, zullen naar Bonn wor
den overgebracht. Onder meer hierdoor
zal in Bonn ongeveer 50.000 vierkante me
ter kantoorruimte nodig zijn. Voorts zullen
20.000 personen, die direct of indirect met
de regering verbonden zijn, in Bonn on
dergebracht moeten worden. Dit zal ten
minste een jaar duren. Het personeel van
hel geallieerde hoge commissariaat, onge
veer 2000 personen, zal eveneens naar
Bonn moeten verhuizen.
Buiten het parlementsgebouw wachtte
een aanzienlijke menigte op het bekend
worden van de uitslag. Vooral de zaken
lieden toonden zich verheugd.
Nobel-prijzen voor natuur- en
scheikunde toegekend
De Japanse professor Hideki Yoekawa
is de Nobelprijs voor natuurkunde toe
gekend, zo wordt officieel te Stockholm
medegedeeld. De toekenning geschiedde
wegens zijn theoretische onderzoekingen op
het gebied der kernenergie.
De Nobelprijs voor scheikunde is heden
toegekend aan prof. William Francis
Giaugue uit Berkeley (Californië). Hij
kreeg de prijs in het bijzonder wegens zijn
onderzoekingen naar de gevolgen van bui
tengewoon lage temperaturen op bepaalde
belangrijke elementen en wegens ander
wetenschappelijk werk op het gebied van
de chemische theirno-dynamica.
De Zweedse academie voor de letteren
heeft besloten dit jaar geen Nobel-prys
voor litteratuur uit te reiken daar geen der
candidaten de absolute meerdërheid ver
kreeg, zoals door de statuten wordt geëist.
(De literatuurprijs voor 1948 werd toege
kend aan T. S. Eiiot, de in de V.S. geboren
genaturaliseerde Engelse dichter).
WEINIG VERANDERING
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt, geldig van Vrij
dagavond tot Zaterdagavond, opge
maakt te 10 uur:
Droog weer met enkele overdrijvende
wolkenvelden, voornamelijk in de
Noordwestelijke helft van het land.
Langs de Waddenkusi tijdelijk krach
tige wind tussen Zuidwest cn Zuid.
Elders zwakke tot matige Zuidelijke
wind. Vannacht en morgenochtend op
nieuw op vele plaatsen nachtvorst,
voornamelijk in het Zuidoosten van
het land. Morgen overdag ongeveer de
zelfde temperatuur als vandaag.
Hoog en laag water in IJmuiden
Vrydag 4 November:
Hoog water: 2.53 en 15.05 uur.
Laag water: 10.52 en 23.02 uur.
Zaterdag 5 November:
Hoog water: 3.21 en 15.34 uur.
Laag water: 11.22 en 23.36 uur.
5 November:
Zon op 7-41 uur, onder 17.06 uur
Maan op 16.40 uur, onder 7.18 uur
(Volle maan)
