zei f
Unesco-centrum in de hoofdstad
JAC. v/d MOORD
v. d.
rt
Herinneringsdata voor de Post
Dinsdag 8 November 1949
3
Studenten namen het initiatief
tot de oprichting
De directeur-generaal van de Unesco, dl'.
J. Torres Bodet, hcei't Maandagmiddag in
de hoofdstad het Unesco-centrum Neder
land geopend. Het centrum is opgericht op
initiatief van enige studenten. Een hunner,
de heer E. Alderse Baes, is door de voor
atter van de Nederlandse Unesco-commis-
sie, prof. dr. H. R. Kruyt, tot directeur van
'net centrum benoemd.
In zijn openingsrede zeide dr. Torres
Bodet dat het welzijn der mensheid eist,
dat ieder voortdurend bezig moet zijn om
de vrede te dienen. Ongetwijfeld zal de op
richting van het centrum in Amsterdam de
activiteit van de Unesco stimuleren.
Voor de opening van het centrum werd
het gezelschap in het stadhuis door de bur
gemeester van Amsterdam, verwelkomd. Na
de opening begaf men zich naar het Stede
lijk Museum, waar dr. Torres Bodet een
overzicht gaf van de geschiedenis van de
Unesco. Hij gaf te kennen, dat de werk
zaamheid van de Unesco slechts dan vruch
ten kan dragen, wanneer zij gesteund wordt
door de eigen activiteit van de bij de Unesco
aangesloten landen. Dr. Torres Bodet zeide
voorts:
„De wereld is vol problemen. Haar ont
wikkeling gaat sneller dan haar organisatie.
Haar ordening houdt geen gelijke tred met
de vermeerdering der moeilijkheden. De
bevolking neemt met de dag toe, doch het
in cultuur brengen van terreinen en de
uitbreiding van het aantal onderwijsinstel
lingen houdt hiermede geen gelijke tred.
Epidemieën, hongersnood, armoede, onwe
tendheid en onderdrukking zijn chronische
kwalen, zo gewoon, zo algemeen, zo diep
geworteld en zo oud. dat wij ze als normale
toestanden zijn gaan beschouwen. Men voelt
er zich niet verantwoordelijk voor en het
schijnt geen zin te hebben de handen ineen
te slaan om het erdoor veroorzaakte leed
te verzachten.
Dat geldt niet voor de oorlog, waarvan
de volken de herlevende dreiging niet heb
ben kunnen afwenden en waarvan het
spook in hun herinnering blijft rondwaren
en hun gedachtenleven beheerst. Ditmaal
kan de mens niet ontkennen dat hij zelf
medegewerkt heeft.
De oprichters van de Unesco hebben zich
als doel gesteld, in de menselijke geest bol
werken van de vrede op te werpen. De
organisatie stelt zich ten doel een bijdrage
te leveren tot de handhaving van vrede en
veiligheid door langs de weg van onderwijs,
wetenschap en cultuur de samenwerking
tussen de volken te verstevigen.
Om de vrede te waarborgen, moet de
Unesco zonder onderbreking bezig zijn de
voorwaarden ervoor te scheppen en te ver
beteren. Dat kan zij alleen, indien zij wordt
bijgestaan door een leger vrijwilligers, die,
ieder op zijn eigen terrein gemeenschapszin
en wederzijds begrip bevorderen."
Na zijn toespraak opende dr. Bodet de
Unesco-tentoonstelling, die gedurende enige
tijd in het Stedelijk Museum zal worden
gehouden ter gelegenheid van de opening
van het centrum.
Het is de eerste maal, dat zij buiten
Frankrijk te zien is. Zij geeft een beeld vari
de omvang der taken, waarvoor de Unesco
zich gesteld ziet een overzicht van de
gebieden, waarop deze jonge organisatie
nuttig werk tracht te doen. Zij omvat ma
teriaal over internationale vrijwilligers
werkkampen, opvoedkundige missies, proef
nemingen op het gebied van fundamenteel
onderricht, hulpverlening aan kinderen, die
slachtoffer werden van de oorlog en ge-
gevens over talrijke andere onderwerpen. troHey-biiKen'worden""vervangen.'
Mr. C. J. DE VRIESE OVERLEDEN
Te Maarsbergen, waar hij voor een week
end vertoefde, is plotseling op 59-jarige
leeftijd overleden mr. C. J. de Vriese uit
Rotterdam, secretaris van het algemeen
bestuur en de raad van beheer van de Ne
derlandse Vereniging van Economische
Wetenschappen, secretaris van het cura
torium van de Nederlandse Economische
Hogeschool, secretaris van de Academie
voor Beeldende Kunsten en Technische
Wetenschappen te Rotterdam en bestuurs
lid van diergaarde Blij dorp".
In Groningen, waar men sinds 1927
naast de tramlijnen ook een trolley-buslijn
heeft zullen nog dit jaar alle trams door
Zeventiende-eeuwse toren
in Groede uitgebrand
Blikseminslag de oorzaak
Door blikseminslag is Maandagavond om
half tien brand ontstaan in de toren van
de dorpskerk van Groede (Zeeuws Vlaan
deren). De toren brandde geheel uit doch
het schip van de middeleeuwse kerk is be
houden gebleven. Om één uur 's nachts
was men de brand meester. De houten bo
venbouw van de toren stortte omlaag, doch
daar de kerk midden op een plein staat,
liepen de huizen in de omgeving geen
schade op.
Niet alleen de brandweer van Groede,
maar ook die van Breskens, Nieuwevliet,
Retranchement, Cadzand. Sluis, Aarden
burg, Oostburg, Schoondijke, Hoofdplaat,
Biervliet en IJzendijke waren uitgerukt.
De brandweer van Middelburg was per
extra-boot van de provinciale bootdienst
naar Breskens gevaren.
Alle autospuiten uit Westelijk Zeeuws
Vlaanderen hebben medewerkt om de
brand te bestrijden. 1 Middelburgse
brandweer heeft met Magyrus-ladders de
onderbouw van de toren van boven af nat
gehouden. De waterschade, ook in de kerk,
is groot.
De kerk van Groede, een der oudste dor
pen in Westelijk Zeeuws Vlaanderen, da
teert uit de dertiende, de toren uit de ze
ventiende eeuw. In de kerk bevindt zich
nog de bank van Jacob Cats, die eens lid
van het kerkbestuur van Groede was. De
spits van de 48 meter hoge toren, die door
oorlogsgeweld geleden heeft, was dit jaar
hersteld. De oude klok is door de Duitsers
geroofd en op 31 Augustus 1948 vervangen
door een nieuwe. Men heeft nog niet kun
nen constateren of deze klok beschadigd is.
De toren, die eigendom is van de ge
meente Groede, was verzekerd voor
ƒ100.000,het uurwerk, dat ook ver
nield is, voor 5.000,De toren stond op
de monumentenlijst en er waren onderhan
delingen gaande over restauratie.
SPAARNE GO
TELEFOON 16084
Touwhandel
ZeiEmakerij
Agenda voor Haarlem
DINSDAG S NOVEMBER
Gem. Concertgebouw: Ledenconcevt HOV
8 uur. Luxor: „Kennismaking gezocht", 18 j.,
2, 4.15, 7 en 9.15 uur. City: „De rode schoen
tjes", alle leeft.. 2.15. 4.30. 7 en 9.15 uur,
Spaarne: „Noodlottige reis". 14 j„ 2.30, 7 en
9.15 uur. Frans Hals: „Pauline in gevaar".
14 j„ 2.30, 7 en 9 15 uur. Rembrandt „Fietsen
dieven". 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Palace: „Berlin
express". 18 j., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
WOENSDAG 9 NOVEMBER
Bioscopen: Middag- en avondvoorstellingen.
Enige leden van het comité voor sociale aangelegenheden van de UNO in conferentie.
Het zijn van links naar rechts mevrouw Aase Lionaes (Noorwegen)mejuffrouw J.
Thomson (Australië) en mevrouw A. Fortanier (Nederland). Mevrouw Fortanier
is lid van de Tweede Kamer.
1799: Nationalisatie in Nederland/
1849: de Post komt onder de zorg va Volksvertegenwoordiging
De Post vraagt de aandacht omdat er dit ten en wel van 5, 10 en 15 cents. Er werden
jaar verschillende belangrijke herinne
ringsdata zijn.
Vooraf een korte schets van de voorge
schiedenis die aan de nationalisatie van de
Post, die in 1799 in Nederland werd afge
kondigd, vooraf ging.
In de oudheid
Het woord „Post", thans algemeen goed
en vrijwel in alle talen terug te vinden, is
afkomstig van het Latijnse „Posta". Het
gebruik gaat terug tot de Romeinen, die
in de oude tijd „posta" hadden, wissel
plaatsen waar de ter bestelling gegeven
stukken aankwamen en uitgingen. Het wa
ren dus al miniatuur-postkantoren! De eer
ste sporen van een postdienst werden al
gevonden bij de oudste Oosterse wereld
rijken. Die konden zich slechts handhaven
omdat zij de beschikking hadden over een
voor die tijd „snel" werkende berichten
dienst. De postdienst van de oude Egypte-
naren beperkte zich tot de heerser en zijn
hoge ambtenaren. De overbrenging dei-
berichten geschiedde door een hardloper.
De „postbode" van het grote Indische rijk
ging ook te voet, hoe harder hij liep hoe
luider zijn bellen klingelden. De postdienst
van het Perzische wereldrijk was meer op
militaire leest geschoeid. De koeriers van
Cyrus legden afstanden van 2500 km in 6
of 7 dagen af, maar wisselden elkaar daar
bij natuurlijk vele malen af. Het antieke
Griekenland had zeer snelvoetige „post
boden".
Karei de Grote wilde postdiensten in
stellen naar Zuid-Frankrijk, Spanje, Italië
en zijn residentie Aken, maar daarvan
schijnt niet veel terecht te zijn gekomen.
Eerst toen de beschaving zich verspreid
de kwamen er postdiensten voor particu
lieren, waaraan universiteiten, kooplieden
en kloosters deelnamen. De Hanze zorgde
voor een net dat Zuid-Italië, Weenen, Praag,
Amstei-dam, Dantzig en Riga omspande. In
de 14e eeuw had Amsterdam een al vrij
goed werkende post, die aan de behoefte
der kooplieden voldeed voor het brieven-
verkeer in de stad en met andere steden.
Geregeld kwam er uitbreiding. In de 17e
eeuw had Amsterdam zeven postkantoren;
een voor het binnenland, andere voor En
geland, Antwerpen, Breda en Den Bosch,
Hamburg, Keulen en Texel.
Het „postmeesterschap" was een finan
cieel voordelige functie, waarin zelfs han
del gedreven werd.
Nationalisatie in Nederland
In 1799, dus nu 150 jaar geleden, werd
de Post genationaliseerd Dit was een be
langrijke beslissing, want dit opende de
weg om tot een betere organisatie te komen
dan tot nu toe mogelijk was geweest, om
dat er geen voldoende samenwerking was
tussen de verschillende gemeentelijke en
particuliere postdiensten.
Het duurde evenwel nog tot 1807 voor
alles wettelijk geregeld was. Toch blijkt dat
alle mogelijkheden die er toen bestonden
nog niet gebruikt werden. Na de Franse
heerschappij kwam er zelfs weer een perio
de van stilstand in de ontwikkeling van de
Post in Nederland. Het sukkelde voort tot
20 November 1849 toen in ons land de rege
ling der posterijen onderworpen werd aan
de goedkeuring van de Volksvertegenwoor
diging.
De Post onder de zorg der
volksvertegenwoordiging
Daarmee werd een periode van grotere
ontwikkeling ingeleid, die nu dit juist
een eeuw geleden is aanleiding geeft om
daaraan een beschouwing te wijden.
Op 12 April 1850 werd een wet afge
kondigd tot reorganisatie van de Post. maar
die trad pas in October van dat jaar in
werking. Tot dan werden de postbestel
lingen uitbesteed, maar toen werden er
postboden in vaste dienst genomen. Het
tarief voor brieven werd met de helft ver
laagd. Het opmerkelijke was dat reeds
dadelijk het aantal brieven zó toenam dat
de totale opbrengst toch nog vermeerderde.
In Augustus 1850 werden in ons land
361.311 brieven verzonden en in diezelfde
maand van 1852 825.022.
1 Januari 1852 werden voor het eerst
postzegels in ons land ingevoerd, drie soor
toen alleen brieven verzonden. In 1869
kwamen er ook zegels van 1 en 2 cents, wat
betekende dat er nu ook drukwerken (waar
onder couranten) in de bestelling werden
opgenomen.
In 1850 waren er slechts 424 ambtenaren
bij de Posterijen werkzaam, in 1852 steeg
het aantal reeds tot 1183.
Er waren in 1850 nog slechts 120 gemeen
ten waar een postkantoor gevestigd was,
257 gemeenten moesten het nog doen met
een brievengaarder.
Portzegels (voor onvoldoende gefran
keerde brieven) werden ingevoerd in 1870.
In datzelfde jaar kwam de bepaling af dat
brieven door geheel Nederland besteld
werden voor 5 cent. Voorheen moest voor
een brief die een langere reis dan 30 mijl
moest maken het dubbele betaald worden.
De briefkaarten dateren van 1871. Het
gevolg was meer brieven. In 1870 werden
er in ons land 26.854.339 verzonden en in
1871 28.834.542.
Het verschil met 20 jaar geleden was al
groot want toen waren er slechts 9.000.000!
In 1885 was het aantal gemeenten waar
een postkantoor of een hulppostkantoor ge
vestigd was gestegen tot 1250. Er waren
toen 4600 ambtenaren.
Het internationale postverkeer groeide
ook geleidelijk. Het eerste internationale
postcongres in 1874 te Bern, nam besluiten
waardoor dit sterk bevorderd werd.
De Postspaarbank werd in 1881 geopend.
In 1878 werd bepaald dat er ook vrouwen
in dienst der Posterijen genomen konden
worden.
31 December 1913 werden de Post, Tele
grafie en Telefonie tot één tak van Staats
dienst aangewezen.
Sterke groei
De statistiek van 1891 vermeldt dat de
Post 68.000.000 brieven bezorgde, 33.000.000
briefkaarten en 95.000.000 couranten en
drukwerken. Een grote vooruitgang bij 1850
toen het gehele vervoer bestond uit
7.000.000 brieven.
De laatste cijfers die wij over de Poste
rijen hebben, zijn van 1946. Toen werden
verzonden:
Brieven: locaal verkeer 74.450.000, inter-
locaal 376.260.000.
Briefkaarten: locaal 19.380.000, inter-
locaal 90.240.000.
Gedrukte stukken: 324.000.000. Nieuws
bladen 230.800.000, monsters 1.430.000. Ex
presse bestellingen: 241.000.
Ongeadresseerde drukwerken: 68.662.000.
Aangetekende stukken: 16.532.000.
Naar het buitenland werden verzonden:
40.650.000 brieven, 1.950.000 briefkaarten
en 9.730.000 drukwerken. Ontvangen wer
den: 25.550.000 brieven. 2.640.000 brief
kaarten en 7.360.000 gedrukte stukken.
Cijfers die de enorme uitbreiding: van de
Post tot uitdrukking brengen: 1850: 7.000.000
Poststukken. 1946: 1.481.496.000.
Belgische socialisten ageren
tegen volksraadpleging
De Belgische socialistische partij heeft
op haar te Brussel gehouden jaarlijkse oar-
tij-congres besloten een beroep te doen op
de Belgische arbeiders „om zich met alle te
hunner beschikking staande middelen te
verzetten tegen een terugkeer van Koning
Leopold op de Belgische troon".
Op het congres is voorts een resolutie
aangenomen, waarin wordt verklaard dat,
indien de bestaande plannen der Belgische
regering om een volksstemming te doen
houden over het al dan niet terugkeren van
Kening Leopold op de Belgische troon
zullen worden uitgevoerd, „de organisaties
van socialistische arbeiders haar plicht
zullen vervullen door met alle haar ter be
schikking staande kracht de democratie te
verdedigen."
In de resolutie wordt verder nog ver
klaard dat de socialistische partij zich met
verzet tegen het koningschap in België,
doch dat zij er slechts bezwaar tegen heeft
dat Koning Leopold weer op de Belgische
troon zou terugkeren.
Zoals gemeld, heeft de Belgische Senaat
zich reeds uitgesproken voor het houden
van een volksstemming over de Konings
kwestie. De Kamer van Afgevaardigden
moet zich nog uitspreken.
De parlementaire behandeling
der Haagse overeenkomst
's-GRAVENHAGE, 7 November (A.N.P.)
Aan de voorbereiding van de parlemen
taire behandeling van de ter Ronde Tafel
conferentie bereikte overeenkomst wordt
thans met de grootste spoed gewerkt. Men
is thans bezig aan de opstelling van de
memorie van toelichting, waaraan voor wat
de materie betreft door niet minder dan
zeven ministeries wordt meegewerkt,
namelijk Overzeese Gebiedsdelen, Finan
ciën, Economische Zaken, Oorlog, Marine.
Sociale Zaken, Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen. Reeds is het financieel-
economische gedeelte, dat door de minis
teries van Financien en Economische Zaken
in samenwerking met de financieel-eeono-
mische afdeling van Overzeese Gebieds
delen werd samengesteld, geheel gereed.
Verwacht wordt, dat men midden vol
gende week zover is, dat met de samen
bundeling van al deze documenten kan
worden begonnen, waarna zij, gehecht aan
het wetsontwerp, de normale weg zal be
wandelen alvorens naar schatting in
de eerste week van December voor open
bare behandeling in de Tweede Kamer ge
reed te zijn. Van officiële zijde koestert
men de verwachting, dat men nog in de
loop van December gereed zal zijn, zelfs
voor Kerstmis en dus zeker voor het tijd
stip, waarop de souvereiniteits-overdracht
zal dienen te geschieden.
Kleren van oude vrouw
raakten in brand
Te Wolsum bij Bolsward maakte een
80-jarige vrouw een niet-brandende ko-
lenkachel met een in terpentijn gedrenkte
doek schoon. In een andere hoek van de
kamer brandde een petroleumkacheltje.
Toen de oude vrouw klaar was met het
poetsen van de kachel, wilde ze het boven
deel van de brandende petroleumkachel
ook een beurt geven en gebruikte daar
voor de in terpentijn gedrenkte doek. Deze
vloog onmiddellijk in brand. Ook de kle
ren van de vrouw vatten vlam. Buren, die
op het hulpgeroep toesnelden, wisten de
vlammen te doven. De vrouw had echter
zulke ernstige brandwonden opgelopen dat
zij enkele uren later is overleden.
Opheffing Zondagsrijverbod
staat nog niet vast
Een der ochtendbladen meldde heden
dat het Zondagsrijverbod voor motorrij
tuigen op 31 December zal worden opge
heven. Na die datum is namelijk de wet,
welke de rijvergunningen regelt, niet lan
ger van kracht. Het blad meent te weten
dat het niet in de bedoeling ligt een ont
werp tot verlenging van deze wet in te
dienen. Van officiële zijde deelt men ons
mede dat, wat dit laatste betreft, nog geen
enkele beslissing genomen is.
Ook de Handel in vee is nu vrij
Het einde van de rantsoenering van
vlees heeft tot belangrijke wijzigingeiï in
het bestaande systeem van de afzet «van
slachtvee en de handel in vlees geleid.
Het op grond van de Vee- en Vleesver
ordening 1942 bestaande slachtverbod is
ingetrokken. Dit betekent, dat voortaan
voor het verrichten van huisslachtingen
geen slachtmachtigingen zijn vereist. De
op grond van de Vleeskeuringswet be
staande bepalingen ondergaan uiteraard
geen wijziging. Overnemingsmarkten voor
slachtvee en slachtschapen worden niet
meer gehouden. Ook de toewijzing van
slachtvee en vlees door de plaatselijke
toewijzingscommissarissen aan de be- en
verwerkende bedrijven is geëindigd. Sla
gers vleeswarenbedrijven en slachtbedrij-
ven kunnen het benodigde slachtvee vrij
inkopen.
Het bestaande systeem van centrale
varkensslachtingen blijft gehandhaafd
teneinde het mogelijk te maken het var
kensvlees te subsidiëren. De subsidie wordt
.uilsluitend betaald op goedgekeurd var
kensvlees, dat onder controle van het
Bedrijfschap voor Vee en Vlees op deze
centrale slachtplaatsen wordt geslacht. De
heffingen voor dit bedrijfschap, welke bij
het slachten zijn verschuldigd, worden
belangrijk verlaagd, doordat de afschaf
fing van de rantsoenering de kosten van
het overheïds-apparaat aanmerkelijk ver
mindert.
De verplichting tot het inleveren van
onderpoten van runderen, lebmagen van
nuchtere kalveren en klieren en organen,
bestemd voor pharmaceutische prepara
ten, blijft bestaan. De voorschriften inzake
de inlevering van andere beenderen dan
runderonderpoten vervallen.
Geen vleesloze dagen meer
in restaurants
De Staatscourant bevat een beschikking
van de minister van Landbouw, Visserij
en Voedselvoorziening, waarbij de Be
schikking Horeca-bedrijven 1949 wordt in
getrokken. De strekking van de nieuwe
beschikking is opheffing van de vlees
loze dagen in de restaurants en van de
beperking der grootte van de vleesporties.
Bewakers uit kamp Amersfoort
voor de Raad van Cassatie
Tegen Brahm de doodstraf
gerequireerd
Enige Duitsers, die tijdens de bezetting in
het „Polizeiliches Durchgangslager" te
Amersfoort bewaker zijn geweest, ver
schenen Maandag voor de Bijzondere Raad
van Cassatie.
De 61-jarige Erwin Alscher is door het
Amsterdamse Bijzondere Hof veroordeeld
tot een gevangenisstraf van 10 jaar, een
straf, waartegen zowel de procureur-fis
caal bij het Amsterdamse Hof als A. zelf
cassatie hadden aangetekend. A. woonde
sinds 1931 in Den Haag. Na de inval der
Duitsers in Mei 1940 werd hij wegens zijn
kennis van dc Nederlandse en Russische
taal hij is in Rusland geboren aange
steld tot tolk bij de S.D. Deze functie ver
vulde hij ook een tijdlang in het kamp
Amersfoort. Volgens de tenlastelegging
heeft A. daar Russische krijgsgevangenen
mishandeld en hun klachten op het zieken
rapport onjuist vertaald. Later werd hij in
Den Haag „Verwalter" bij een Joodse fir
ma, hetgeen hem een salaris van duizend
gulden per maand opleverde. Ook heeft hij
in deze functie een bedrag van 92.000,
van de Joodse firma op een bankrekening
in Duitsland laten overschrijven.
De procureur-fiscaal bij de Bijzondere
Raad, mr. baron Van Tuyl van Seroosker-
ken. zag in de sententie van het Hof ver
schillende juridische lacunes, weshalve hij
tot vernietiging concludeerde en tot ver
wijzing naar de bijzondere strafkamer van
de Haagse Rechtbank.
Vervolgens werd de 53-jarige SS'er Ed
mund Brahm voorgeleid. Deze kampbe
waker was ten laste gelegd dat hij in
Amersfoort de gevangenen geslagen en ge
schopt heeft. Hij liet hen urenlang onge
kleed in de sneeuw staan en de zieke ge
vangenen ontnam hij in rie winter hun
dekens. Het Amsterdamse Hof heeft hem
tot 20 jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Tegen dit vonnis waren de procureur-fis
caal bij het Amsterdamse Hof en B. zelf in
beroep gegaan.
De raadsman van B., mr. Van der Biesen,
betoogde, dat zijn cliënt onder voortduren
de druk van zijn superieuren heeft gestaan.
Dat heeft hem tot zijn misdadige handelin
gen gebracht.
De procureur-fiscaal was echter van
mening dat de doodstraf de enige gerechte
straf voor B. is, die uit eigen beweging
vangenen heeft gekweld en gefolterd en
om het leven heeft gebracht.
Ook tweede slachtoffer van
granaatexplosie overleden
Vanmorgen om vier uur is in het An-
tonius ziekenhuis te IJmuiden ook het
tweede slachtoffer van het ongeluk op
„Beeckenstein" waar gisteren bij bag-
gerwerkzaamheden een granaat explodeer
de aan zijn verwondingen bezweken
De heer B. Silvis was 61 jaar oud, gehuwd
en vader van drie kinderen. Hij was woon
achtig te Haarlem.
Naar wij van de politie vernemen moeten
de beide slachtoffers van de granaatont
ploffing op het landgoed „Beeckenstein" bij
hun werkzaamheden aan de vijver gezien
hebben, dat er een handgranaat met de
bagger was opgehaald. Een derde arbeider
is. toen de vondst een projectiel bleek te
zijn. weggelopen wat hem vermoedelijk ge
red heeft.
Na deze tragische gebeurtenis is het wel
licht dienstig nog eens te wijzen op de ge
varen, die in bos en duin schuilen; een
politie-inspecteur heeft dezer dagen nop
een granaat in het park „Schoonenberg'
gevonden. Men rake dergelijke voor de leek
levensgevaarlijke vondsten nooit aan! Een
telefoontje naar de politie is in zo'n geval
de enige juiste weg.
Anti-verblindingsbril
voor automobilisten
Een technicus in Amsterdam heeft een
anti-verblindingsbril voor automobilisten
geconstrueerd, waarop reeds octrooi is ver
leend, doch die nog niet in de handel is ge
bracht.
In de brilmontuur zijn twee halfronde
kapjes met een opening naar links gemon
teerd, waarin vier gekleurde doorzichtige
schotjes onder een bepaalde hoek zijn aan
gebracht. De automobilist behoeft, als een
tegenligger nadert met ongedimd licht, het
hoofd slechts enigszins naar rechts
draaien om niet te worden verblind. De
invallende lichtbundel van de tegenligger
wordt dan juist genoeg afgeschermd om
niet meer verblindend te werken. De auto
mobilist behoudt echter het zicht op zijn
tegenligger, bovendien kan hij ongehinderd
de rechterweghelft zien.
Voor personen, die reeds een bril dragen,
heeft de ontwerper gedacht aan een opzet-
montuur van gelijke constructie.
Met ingang van 1 December zal de K.
L- M.-lijn AmsterdamAthene doorgetrok
ken worden tot Damascus. Tweemaal per
week zullen dan K.L.M.-Convairs het traject
Amsterdam—Nice—Rome—Athene— Damas
cus v.v. vliegen.
Een veelbesproken vorst. Overal Ier wereld volgt men met grote belang stelling
dc ontwikkeling van de Belgische koningskwestieomdat er gegronde hoop bestaat
dat. er in deze al jaren slepende controverse thans eindelijk een beslissing zal vallen.
Intussen bevindt koning Leopold zich mel zijn vrouw, de prinses de Rcthy nog steeds
in PregnyZwitserland. De vorst en de prinses in dc hall van hun villa aldaar.
Dr. M. van der Voet sprak
over de geweldloosheid
Talrijke leden van de Groep Haarlem en
omstreken en de Groep Santpoort van
„Kerk en Vrede" waren Maandagavond
naar het gebouw van de Doopsgezinde ge
meente te Haarlem bijeengekomen om
naar de inleiding van dr. M. van der Voet,
Nederlands Hervormd predikant te Haar
lem. over ,.De geweldloosheid, de grond
waarop zij bouwt en haar psychologische
gevolgen" te luisteren.
Dr. van der Voet ging, ter verduidelijking
van zijn probleemstelling, een ogenblik in
op de argumenten die ter verklaring en
ook wel als rechtvaardiging van het ge
weld worden aangevoerd. Inderdaad geeft
het probleem van dc overbevolking iets
grimmigs aan de samenleving. De onder
linge wedijver leidt vaak tot wanhoop en
deze kan uitlopen op verslagenheid en fa
talisme of op een explosie van geweld
dadigheid en geniepigheid. De mens. al
dus dr. Van der Voet. is in die situaties
nu een keer een slecht toegerust dier, zijn
verstand moet zijn lichamelijke achterstand
compenseren. Zijn verweer wordt pervers,
geraffineerd geweld.
Vervolgens kwam dr. Van der Voet op de
vraag: Wat is geweldloosheid? In nega
tieve zin: de levenshouding van de mens.
die zich distanciecrt van het geweld als
middel om een doel te bereiken. In posi
tieve zin: het geloof en het vertrouwen in
de „zachte krachten van de geest, die win
nen op het eind" om een regel van Hen-
riëtte Roland Holst te citeren.
Bij dit alles wilde dr. Van der Voet zich
hoeden voor een onverantwoord „maxi-
malisme", een aanhangen van consequen
ties die naar de duivel zouden voeren. Aan
abstracte theorieën, aan idealisme zonder
grond, aan Tolstoïaanse weerloosheid heb
ben wij niets, zo zei hij, wij moeten ruimte
laten voor uitzonderlijke omstandigheden.
Doch wel moet men vasthouden aan het
Christelijk uitgangspunt, dat men aan ge
weld redelijk en zedelijk ten onder gaat.
De spreker stipte vervolgens enkele vragen
aan, die zich ten opzichte van de geweldloos
heid voordoen: kan men zeggen dat som
mige mensen van nature tot deze levens
houding komen en anderen niet? Of dat het
eigenlijk een kwestie van openbaring is?
Men is, zo meende dr. Van der Voet, soms
maar al te zeer geneigd de mensheid in twee
groepen te verdelen: de volken van het
Oosten die zich tot de geweldloosheid meer
aangetrokken zouden voelen dan die van
het Westen. Doch achter een facade van
rust en berusting kunnen opeens de .uiter
ste wreedheid en een pervers sadisme gaan
woeden. Het gaat tenslotte altijd om dezelf
de mens, die in wezen gelijk blijft.
Het Oosten heeft echter in Gandhi de
figuur gekregen, die de geweldloosheid als
beginsel stelde, ook in het maatschappelijke
en politieke leven. Het Westen heeft dat
principe, waarbij de kwade gezindheid ver
vangen wordt door de welwillendheid, niet
aangedurfd.
Voor Gandhi betekende geweldloosheid
geen zwakheid, doch kracht, want liever
dan laf te zijn, zou hij het geweld verkozen
hebben. Geweldloosheid is geen passieve
vlucht, maar een actief standhouden, zij
vraagt onvoorwaardelijke lijdens- en ster
vensmoed.
Het is het ongeluk van het Christendom,
zo betoogde dr. Van der Voet, dat het met
deze dingen nooit heeft durven experimen
teren. Tegenover hen riie opmerken, dat
het Oude Testament wellicht in een andere
richting gaat, voerde dr. Van der Voet aan.
dat ook in het Oude Testament de weg
wordt gewezen naar het Koninkrijk van de
Vrede, het mondt uit in de prediking en
openbaring van Jezus Christus. Het Ko
ninkrijk Gods is het grote einddoel, ook in
het economisch, politiek en persoonlijk ver
keer. Dat zullen en mogen we alleen berei
ken indien we de weg gaan die Jezus
Christus ons wijst, de weg die protesteert
en waarschuwt tegen het geweld en het
afwijst, zo besloot spreker zijn betoog.
Herdenking van de
Russische revolutie
Ter gelegenheid van de 32ste verjaardag
van de Russische October-revolutie heeft
de afdeling Kennemerland van de C.P.N.
gisteravond in de Haarlemse concert
zaal een openbare bijeenkomst gehouden,
waar het woord werd gevoerd door het lid
van de Eerste Kamer, de heer J. Branden
burg.
Nadat de afdelingssecretaris Th. Segerius
een openingswoord had gesproken, waarin
hij de Nederlandse arbeiders opriep het
voorbeeld van de Russische en Chinese
revolutionairen voor ogen te houden en
onversaagd te blijven strijden voor de
overwinning van het socialisme, zong de
Socialistische Zangvereniging „Morgen
rood" het Russische Partisanenlied „Ten
Strijde" en het Russische volkslied.
Hierna betrad de heer Brandenburg het
spreekgestoelte om een terugblik te werpen
op rie prestaties van de Sovjet-Unie in dc
32 jaar van haar bestaan. Spreker riep in
herinnering dat dezelfden, die thans tot
oorlog ophitsen, indertijd geprobeerd heb
ben om met hun interventie-legers „bet
communistische ei te verpletteren om te
voorkomen dat men de communistische
kuikens over de hele wereld achter na zou
moeten lagen." Dit is echter niet gelukt, zo
ei klaarde hij. De Sovjet-Unie heeft het
Russische volk uit zijn achterlijke toestand
gehaald en het tot één van de grootste en
machtigste volken der wereld gemaakt.
Aan de hand van cijfers toonde hij de
vooruitgang in de productie aan. die nu
alweer 41 procent hoger ligt dan die in
1940 Hii bracht de verdiensten van de
Sovjet-Unie in de jongste wereldoorlog
naar voren en betoogde dat Stalin niet
blufte, toen hij zei: „Ieder die zijn var
kenssnoet in onze Sovjet-tuin steekt, zal
krijgen wat hem toekomt." Hij verklaarde
dat men in de Sovjet-Unie helemaal niet
tot bluf geneigd is en waarschuwde de
eactionaire, kapitalistische, imperialisti
sche staten dat zij daarom beter doen de
rede van Georgi Malenkov ter harte te
nemen. Wat het Russische bezit van het
atoom-geheim betreft, betoogde hij nog dat
het grootkapitaal de vreedzame toepassing
der atoom-energie in Rusland meer vreest
dan de Russische atoombommen.
De bewering dat dc Russische prestaties
ten koste van de individuele vrijheid zijn
gegaan, bestreed de heer Brandenburg met
een aantal verklaringen over onderdruk
king in de democratische landen, waarbij
bij de negerkwestie in de V S. en de „ge
boeide inscheping" van dienstweigeraars
naar Indonesië noemde.
Dc heer Brandenburg besloot zijn rede
met te zeggen dat er in de wereld twee
fronten bestaan. ..Aan de ene kant staat de
grootste roofstaat ter wereld, de V.S. met
Truman aan het hoofd. Daartegenover
staat de vredelievende Sovjet-Unie onder
haar grote leider maarschalk Stalin". De
uitslag van deze strijd is voor de heer
Brandenburg niet twijfelachtig.
