I
MAPLE LEAF
Ontsnapte Tsjechen verhalen van
beestachtige methodes der politie
Twaalf jaar geëist tegen ex-chef
van Haarlemse Inlichtingendienst
Dinsdag 15 November 194-9
3
Marteling o.p marteling van onschuldige mensen
Een Tsjechisch echtpaar dat uit een
Tsjechisch werkkamp ontvlucht is en zich
in Wenen bevindt op doorreis naar de Ver
enigde Staten heeft United Press verteld
hoe het door de Tsjechische communisten
afgeranseld en gemarteld is, „tot zij zelfs
niet meer in staat waren om te kreunen."
De 51-jarige Gustav Lamasansky en zijn
vrouw die hebben gewoond in Bratislawa,
de hoofdstad van Slowakije, zeggen dat
zij op de voetzolen geranseld en uitgehon
gerd werden en dat hun vingers werden
gebroken in Tsjechische communistische
concentratie- en werkkampen.
Op 19 Juni werden zij aan de Tsjechische
grens aangehouden door de communisti
sche politie toen zij probeerden naar Oos
tenrijk te vluchten. Hun dochter is gehuwd
met een Amerikaans officier en woont
thans in de Verenigde Staten.
Toen de Russische ondervrager bij de
communistische politie ontdekte dat het
echtpaar een gehuwde dochter in de Ver
enigde Staten had, werd het onmiddellijk
er van verdacht spionnage voor Amerika
te bedrijven.
Tijdens het voorlopig onderzoek in de
gevangenis te Trencin kregen zij geen
voedsel en moesten zij in cellen staan
waarin het water tot de enkels kwam.
Op zeker ogenblik stelde een Tsjechisch
ondervrager aan zijn Faissische collega
voor: „Laten we hen opruimen waar we
gisteravond die twee anderen geliquideerd
hebben." De Rus stond er echter op dat zij
eerst zouden uitvinden hoeveel de gevan
genen wisten.
De echtelieden zeggen dat het voor
lopig verhoor werd uitgevoerd door een Rus
en drie Tsjechen in burger en dat het ver
hoor drie dagen en nachten duurde. Zij zeg
gen dat de drie communisten jongemensen
van ongeveer twintig jaar waren.
„De Rus deed potloden tussen mijn vin
gers en bevestigde vervolgens een apparaat
aan de toppen van mijn vingers dat ze bij
elkaar drukte. De pijn van deze marteling
is niet te beschrijven," vertelde mevrouw
Lamasansky.
Het echtpaar kwam in verscheidene ge
vangenissen en werd daarna naar de Jih-
lava-gevangenis in Slowakije gezonden,
waar het acht weken werd vastgehouden
en verhoord over zijn beweerde activiteit
als Amerikaanse spionnen en over Ameri
kaanse instellingen in Tsjechoslownkije.
Eens werd ik uit mijn cel gehaald en
werd een geladen revolver eerst in mijn
mond en vervolgens tegen mijn slaap ge
duwd, vertelt Lamasansky. „Amerikaanse
spion, wil je liever sterven door een schot
door je mond of door je slaap," werd hem
toen gevraagd.
Tijdens een ander verhoor had de hoofd
bewaker van de Jihlava-gevangenis Lama
sansky twee boventanden uitgeslagen.
Tenslotte was de politieke'politie er van
overtuigd dat de Lamansansky geen spion
nen waren en werden zij naar een werk
kamp te Novaky in Oost-Slowakije ge
stuurd.
Het echtpaar zegt dat daar naar schat
ting duizend Slowaken waren, voor het
merendeel Katholieken, die in de mijnen
moeten werken.
Onder deze arbeiders bevonden zich
vrouwen in zwangerschap, die om hSlf vijf
moesten opstaan en na anderhalf uur
lichaamsoefeningen moesten werken in de
mijnen tot het vallen van de avond.
Tsjecho-Slowaakse
democrafie schrijdt verder
Arrestaties en uitwijzingen
De 67-jarige mevrouw Frana Zeminova,
voormalige vice-presidente van de partij
der nationale socialisten waartoe Be-
nesj behoorde is gisteren door de Tsje-
choslowaakse veiligheidspolitie gearres
teerd. In de afgelopen week was reeds een
aantal andere leden van deze partij in
hechtenis genomen.
Volgens Westelijke diplomatieke kringen
zijn uit het Westen komende buitenlanders
in Tsjechoslowakije ervan op de hoogte
gesteld, dat hun verblijfsvergunning niet
zal worden verlengd. Vele buitenlanders
hebben aanzegging gekregen het land bin
nen veertien dagen te verlaten. Zij kunnen
tegen deze aanzegging in beroep gaan.
Emigratiepaspoorten voor Tsjechoslo-
waakse burgers zijn thans bijna niet ver
krijgbaar. Zelfs communistische functio
narissen, die voor zaken naar het buiten
land willen, kunnen geen paspoort krijgen.
De minister van Handel, Krajcir, ver
klaarde Zondag in een redevoering, dat
eind Juli 22.000 winkels genationaliseerd
waren. Er zijn thans nog 49.000 zaken in
particuliere handen. Voor het nationalisa
tieschema waren het er 62.500.
Tegen het einde van het volgende jaar
zal de nationalisatie voltooid zijn, aldus
Krajcir. De genationaliseerde winkels zul
len 75 procent van alle gedistribueerde
goederen ontvangen.
Mayhew: „Tijd is rijp voor
vredesverdrag met Japan"
Mayhew, de Britse onderminister van
Buitenlandse Zaken heeft in het Lager
huis verklaard, dat een „nieuw onderzoek
nsar de mogelijkheid van een vredesrege
ling in het Verre Oosten" gaande is.
Bevin en Acheson waren bij de bespre
kingen, die zij onlangs te Washington ge
houden hebben, tot de overtuiging geko
men, dat de tijd hiervoor rijp was.
Op de vraag, of China op de conferentie
vertegenwoordigd zou zijn, antwoordde
Mayhew: „Wij hebben steeds gewild, dat
alle landen, die aan het verslaan van Ja
pan hebben deelgenomen, vertegenwoor
digd zullen zijn".
Agenda voor Haarlem
DINSDAG 15 NOVEMBER
Gem. Concertgebouw: Vermaat's Amuse
mentsvereniging. revue „Laat je niet kisten",
8 uur. City: „Down Argentine way", 14 j.,
2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Alarm
in Hollywood", 18 j., 2.30, 7 en 9.15 uur.
Spaarne: „De wet van het woud", 14 j., 2.30,
7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Stad onder drei
ging". 18 j., 2, 4.15. 7 en 9.15 uur. Palace: „De
zwarte zwaan", 18 j.. 2, 4.15. 7 en 9.15 uur.
Luxor: ..Straat der verleiding", 18 j„ 2, 4.15, 7
en 9.15 uur.
WOENSDAG 16 NOVEMBER
Gebouw Roschaghe: Vredesbijeenkomst,
spreker de heer Horsmeier, 3 uur. Gebouw
Herenweg 141, Heemstede: „De nood van de
Protestanten in Spanje", 8 uur. Bioscopen:
Middag- en avondvoorstellingen.
Elke week verdwenen ongeveer twintig
kampbewoners die niet de vereiste hoeveel
heid werk konden presteren. We weten
niet wat er van hen werd. We hoorden
nooit meer iets van hen, vertellen de La-
masanskys.
Op 1 October kreeg het echtpaar einde
lijk verlof om tijdens het weekeind vrien
den in de buurt te bezoeken. De pasjes,
die nu in het bezit van United Press zijn,
geven de eigenaars het recht om het kamp
gedurende 48 uur te verlaten.
De Lamasanskys gingen echter naar
andere vrienden dan de communisten
dachten. Na ondergedoken te zijn, slaagden
zij er in het begin van deze maand in om
veilig de Tsjechisch-Oostenrijkse grens
over te komen.
Uitbreiding garantie aan
ambtenaren in Indonesië
De ministerraad heeft in zijn vergade
ring van 14 November zich beraden over
een uitbreiding van aan Nederlandse
ambtenaren in Indonesië te geven garan
tie, zulks met het oog op de resultaten dei-
Ronde Tafel-conferentie en met de te de
zer zake door de raad van vakcentralen
en de samenwerkende vakorganisaties van
overheidspersoneel in Indonesië tot de mi
nister van Overzeese Gebiedsdelen ge
richte adressen.
De ministerraad besloot in beginsel aan
de reeds verstrekte garantie enige uitbrei
ding te geven: de nauwkeurige tekst van
de nieuwe garantieverklaring zal in de
ministerraad van 21 November worden
vastgesteld en daarna worden gepubli
ceerd.
Een 58-jarige opzichter van Bouw- en
Woningtoezicht te Deventer is door de zolde
ringen der tweede en eerste verdieping van
een verwoest pand aan de Nieuwe Markt ge
vallen. Hij kreeg een schedelfractuur en is
in een ziekenhuis overleden.
rjjJ kaUOHjfOMt,/
Alleen-verkoop voor Nederland E. G. BOUWER» Handelsvereeniging. - Amsterdam-Z
(Adv.)
Belediging van het
openbaar gezag?
Journalist voor de rechtbank
Voor de Maastrichtse rechtbank heeft
terecht gestaan de chef-redacteur van het
Limburgs Dagblad uit Heerlen, J. G. Hem
was belediging van het openbaar gezag ten
laste gelegd. Gedaagde had een critiek ge
schreven naar aanleiding van een besluit
van de kantonrechter te Sittard, mr. Hobus,
om een deel der behandeling van enkele
prikkellectuurzaken door het kantongerecht
met gesloten deuren te behandelen. Bij die
behandeling werd een der directieleden van
de spoorwegboekhandel uit Utrecht toege
laten, de persvertegenwoordigers werden
buitengesloten. Zij waren, naar de mening
van gedaagde, evenzeer partij in deze voor
Limburg geruchtmakende zaak. Gedaagde
had boven zijn beschouwing' met grote
letters en op een opvallende plaats gezet:
„Onrechtvaardig besluit van kontonrech-
ter".
Het Openbaar Ministerie, waargenomen
door mi-. Fr. van Rijckevorssel, achtte door
het opvallende opschrift, met betrekking tot
het eigenlijke artikel, de opzet tot beledi
ging van het openbaar gezag aanwezig. Dat
een rechter van onrechtvaardigheid werd
beticht achtte het O. M. zeer ernstig. De
eis luidde 100.boete of 50 dagen hech
tenis en een maand gevangenisstraf voor
waardelijk met een proeftijd van twee jaar.
Als verdediger van gedaagde trad op de
secretaris der vereniging „De Nederlandse
Dagbladpers 1945", mr. W. G. J. Veenhoven
uit Haarlem, die betoogde, dat artikel 137a
het artikel, dat enkele jaren voor de
laatste oorlog is ingelast in het Wetboek
van Strafrecht bij misdrijven tegen de
openbare orde zich richtte tegen beledi
ging van groepen personen, hetgeen bij de
bestaande beledigingsartikelen 261 en 266
niet voorzien was. De verdediger vestigde
er de aandacht op, dat in deze zaak ook de
vrijheid van de pers om gezonde critiek te
oefenen in het gedrang komt. Er is geen
sprake van opzet tot persoonlijke beledi
ging, maar wel was er de overtuiging om de
journalistieke vrijheid en verantwoordelijk
heid voor publieke voorlichting hoog te
houden. Mr. Veenhoven vroeg derhalve
vrijspraak subsidiair ontslag van rechts
vervolging.
Op 28 November zal de rechtbank uit
spraak doen.
Drie auto's beschadigd
bij botsing nabij Halfweg
Op hetzelfde ogenblik, dat een uit de
richting Amsterdam komende auto, be
stuurd door de heer A. M. J. -S. uit Óver-
veen, Maandagavond om half zeven op de
rijksweg AmsterdamHaarlem tussen
Halfweg en Amsterdam een expeditiewagen
passeerde, naderde uit de richting Halfweg
een auto, bestuurd door de heer K. J. van
de O. uit Haarlem, die een grote lioutauto
voorbij wilde rijden.
Do uitwijkmanoeuvres werden door beide
autobestuurders vrijwel gelijktijdig onder
nomen, met het gevolg, dat de auto's met
grote vaart tegen elkaar botsten. De auto
van de heer S. werd tegen de expeditie
wagen geslingerd. Er deden zich geen per
soonlijke ongelukken voor, doch zowel de
beide personenauto's als de expeditiewagen
werden ernstig beschadigd. Daar de chauf
feur van de expeditieauto geprobeerd had
op de tramb>an uit te wijken, ondervond
het tramverkeer ruim een uur vertraging.
PEK RIJWIEL MET HULPMOTOR NAAR
HET BUITENLAND.
In enige provincies worden berijders van
rijwielen met hulpmotor, die niet in bezit
zijn van het nog steeds wettelijk voorge
schreven Nederlandse rij- of nummerbe-
wijs niet bekeurd. Aan degenen, die in Ne
derland zonder deze documenten rijden,
wordt geen internationaal rij- en nummer-
bewijs afgegeven. Bezitters van rijwielen
met hulpmotor, die van plan zijn daarmee
naar het buitenland te gaan dienen zich, om
in het bezit te komen van internationaal
rij- en nummerbewijs, eerst van een Ne
derlands rij- en nummerbewijs te voorzien.
IN BANKETBAKKERIJEN MAG
LANGER GEWERKT WORDEN.
De minister van Sociale Zaken heelt
goedgevonden dat in banketbakkerijen
niet tevens zijnde broodbakkerijen door
mannelijke arbeiders van 18 jaar of ouder
in het tijdvak van 15 tot en met 26 Novem
ber gedurende 11 uren per dag en ten
hoogste 60 uren per week, alsmede op 20,
21, 27 en 28 December gedurende 10 uren
per dag arbeid wordt verricht. Zodanig, dat
de arbeidstijd moet zijn gelegen tussen 7 en
20 uur. op Zaterdag tussen 7 en 22 uur. In
dien een arbeider op Zaterdag na 13 uur
arbeid verricht, moet hij daarvoor een vrije
middag of ochtend hebben.
E. KUPERS VOORZITTER VAN
ALGEMEEN WERKLOOSHEIDSFONDS.
In de staatscourant is opgenomen een be
schikking van de minister van Sociale Za
ken. waarbij het aantal leden van het be
stuur van het Algemeen Werkloosheids-
fonds op 21 is vastgesteld. Tevens werd bij
deze beschikking een voorzitter benoemd
en werden de rijksvertegenwoordigers in
het bestuur aangewezen.
Als voorzitter zal fungeren de heer E.
Kupers te BloemendaaL
Metropolitan Ballet bracht
werk van Rosella Hightower
Modem thema in
Amerikaanse stijl
Op één van de laatste voorstellingen in
ons land, gisteravond in het gebouw voor
Kunsten en Wetenschappen te 's Graven-
hage, is het Londense Metropolitan Ballet
voor het voetlicht verschenen met een
nieuw programma, waarop als hoofdnum
mer voorkwam een choreografische schets
door de boven haar tijdgenoten uitstekende
ballerina Rosella Hightower onder de titel
„Pleasuredrome" naar een thema van Peter
Williams.
Dit was vooral zo belangwekkend, omdat
men hier voor het eerst gelegenheid kreeg
om kennis te maken met wat men noemt
de Amerikaanse stijl,zoals die tot ontwikke
ling werd gebracht als tegenhanger van de
strikt klassieke traditie, onder leiding van
Ruth Page. Agnes de Mille en andere pio
niers uit de laatste twintig jaar. Rosella
Hightower, die tegenwoordig triomfen viert
in alle grote steden van West-Europa, ont
ving haar opleiding in de studio's van het
Amerikaanse Ballet Russe de Monte Carlo
en later van het toonaangevende Ballet
Theatre, waarvan men de invloeden duide
lijk in haar werk herkent. Wie beschrij
vingen heeft gelezen van zulke successen als
„Fancy Free" van Jerome Robbins of van
„Frankïe and Johnny" vooral, vindt hier
vele bekende motieven in terug, ook wat
betreft de manier van dansen, welke een
niet geringe plaats inruimt voor het spor
tieve element. Men moet hierbij niet denken
aan de hedendaagse experimenten in
Frankrijk, waar men allerlei acrobatische
toeren te hulp roept, doch meer aan enigs
zins verwonderde uitingen van vertrouwen
in de mogelijkheden van het menselijk
lichaam. Een grote mate van jeugdige zelf
bewustheid, gepaard aan een vaak nog pri
mitieve elegantie, vormen de meest in het
oog lopende kenmerken van een bewegings
kunst, die gedeeltelijk nog op kinderschoe
nen loopt. Hoewel er zo goed als geen Ame
rikanen in het Metropolitan Ballet zijn op
genomen, voldeed de uitvoering aan de
hoogste verwachtingen. Natuurlijk ïs deze
gunstige indruk mede te danken aan de om
standigheid, dat men hier niet te doen heeft
met een reeds geconsolideerde vorm, waar
door de schoolse dansgramatica de hulp be
hoeft van een persoonlijke interpretatie om
tot de verbeelding te spreken. In dit ver
band moet nog gezegd worden dat „Plea
suredrome" aan alle executanten gelijke
kansen biedt. Uitblinkers waren de dames
Cynthia Allegro en Celia Franca en de
heren Witaly Osins en Michel de Lutry.
Ook het scenario gaat uit van deze Ame
rikaanse stijl: een realistische weerspie
geling van het levende moment, zeer
direct, orde brengend met een heldere in
telligentie in een wirwar van verschijnse
len, getuigend van een geestige en dikwijls
zeer gevoelige observatie. „Pleasuredrome"
is een kermisachtig amusementslokaal, be
volkt door nutteloze excentrieken en los
lopende meisjes. De sfeer doet enigszins
denken aan die van het toneelstuk „De dag
van je leven" door William Saroyan, dat
hier een paar jaar geleden door Comedia
werd opgevoerd. Het tafereel verloopt zo
kleurig en boeiend, dat men de kantteke
ning in het programma „Er is een ogen
blik in ieders leven, waarop de heldere
zeepbel van onschuld uiteenspat. Daarna
krijgt het bonte licht een andere beteke
nis en wordt vriendschap een camouflage
voor bedrog" gaarne op de koop toe neemt.
Het geheel werd uitgevoerd op jazz-mu-
ziek (foxtrot, blues en boogie-woogie) in
een arrangement van de dirigent John
Lanchbery, vertolkt door de Haarlemse
Orkestvereniging. Ook de rest van het
programma (Les Sylphides. Coppélia en
Polowetzerdansen) liet met deze voortref
felijke begeleiding een veel betere indruk
achter dan toen wij het voor het eerst
zagen bij twee vleugels.
DAVID KONING
Drie premières te verwachten
van de toneelgroep Comedia
De toneelgroep Comedia heeft drie stuk
ken op het répertoire genomen, die aan het
einde van deze of in het begin van de vol
gende maand hun première zullen beleven.
Onder leiding van Cor Hermus bereidt men
de opvoering voor van „De Mensenhater"
van Molière, waarin de regisseur de titel
rol vertolkt. Verder werken hieraan mede:
Ank van der Moer, Ellen de! Thouars, Han
Bentz van den Berg, Ko van Dijk en de
gebroeders Lutz. Voor deze gelegenheid is
extra geëngageerd mevrouw Gilhuys-Sas-
bach.
Onder regie van Johan de Meester wordt
gewerkt aan „The Playboy of the Western
World" van de Ierse schrijver Synge, waar
in men Henk Rigters en Lous Hensen zal
kunnen zien. Mimi Boesnach, Fransje Hart,
Fons Rademakers, Jules Verstraete en Henk
van Ulsen vormen de rolbezetting van „La
femme de ta jeunesse" door Jacques Deval,
dat door Jan Teulings wordt geregisseerd.
Waarschijnlijk zullen twee van deze drie
stukken in Haarlem hun loop beginnen.
De Zaterdag te Bloemendaal gehouden
collecte ten bate der verzorging van Pro
testantse militairen heeft f 681,30 opgebracht.
Weldra natnumverlichting
op Rijksstraatweg
Naar wij vernemen zal het Gemeentelijk
Energiebedrijf van Haarlem eerstdaags be
ginnen met de aanleg van een kabel langs
de Rijksstraatweg tussen Soendaplein en
Muïderslotweg in Haarlem-Noord, die be
stemd is voor de moderne eicctrische ver
lichting van deze belangrijke verkeersweg
ter vervanging van de bestaande, ontoerei
kende gaslantaarns.
Over veertien dagen zullen de negen
meter hoge lichtmasten, waaraan de na-
triumlampen zullen worden bevestigd, op
de lichtbedrijven aankomen. Er worden
niet minder dan 146 exemplaren verwacht,
die niet alleen langs de Rijksstraatweg,
doch ook langs de Delftlaan tussen Orion-
weg en Rijksstraatweg zullen worden ge
plaatst. Op deze wijze zullen de bestaande
toegangsweg uit het Noorden tot de stad en
de nieuwe verbinding buiten de binnenstad
naar het Zuiden van een voortreffelijke
verlichting worden voorzien.
Vooral het bericht van de verbetering van
de verlichting op de Rijksstraatweg zal
door allen die dagelijks van deze route ge
bruik maken met vreugde worden begroet.
Velen zijn immers van mening dat som
mige van de verkeersongelukken op deze
verkeersader, waarvan in 1948 zes en in dit
jaar drie met dodelijke afloop, mede aan de
onvoldoende verlichting moeten worden
toegeschreven.
Het Gemeentelijk Energiebedrijf heeft
nog meer plannen gereed om op belangrijke
pleinen en wegen de verouderde gaslan
taarns te vervangen door moderne licht
masten. Zo hoopt men binnen niet te lange
tijd het Kennemerplein en het Staten Bol
werk onderhanden te kunnen nemen.
Voorts zal de Thorbeckebuurt voorzien
worden van de nieuwste lantaarns. Deze
wijk zit, sinds de gasverlichting in de
duistere dagen van de hongerwinter werd
gesloopt, geheel en al in het donker.
STICHTING TOEZICHT POLITIEKE
DELINQUENTEN.
De Stichting Toezicht Politieke Delin
quenten zal niet, zoals in de begroting van
Justitie is medegedeeld, met ingang van 1
Januari 1950 haar werkzaamheden stop
zetten. Aanvankelijk lag dit wel in de be
doeling doch aangezien de Vereniging van
Reclasseringsinstellingen de zorg voor de
aan het toezicht der stichting toevertrouw
de personen niet over kan nemen, heeft het
hoofdbestuur van de stichting met instem
ming van de minister van Justitie besloten
tot uiterlijk 1 Januari 1951 dc werkzaam
heden op zeer beperkte schaal voort te
zetten.
Haarlems Chr. Mannenkoor
Op Donderdag 24 November geeft het
Haarlems Ohristelijk Mannenkoor een grote
ontspanningsavond in de Haarlemse Con
certzaal. Aan deze avond werken mede de
N. C. R. V. radio-ensembles „Vrij en Blij" en
„Mandolinata", beide onder leiding van
Wessel Dekker en met zang van Henk Dorel.
Verder Haarlems Christelijk Mannenkoor,
onder leiding van Jac. Zwaan en de xylopho-
nist Jan Savert.
Pluimveetentoonstelling
Zaterdag 19 en Zondag 20 November wordt
een nationale tentoonstelling gehouden van
pluimvee, konijnen en sierduiven in het ge
bouw St. Bavo. Smedestraat te Haarlem.
Deze tentoonstelling is voorbereid door de
vereniging „Haerlem" en wordt Vrijdagavond
door de burgemeester mr. P. O. F. M. Cre-
mers. officieel geopend.
Het Hildebrand-monument
B. en W. wachten op de
rapporten der deskundigen
Het college van B. en W. van Haarlem
heeft Maandag besloten, voor een beslissing
genomen wordt, de rapporten af te wachten
van de deskundigen die Vrijdagmiddag ken
nis genomen hebben van de plaatsing van
de maquette van het Hildebrand-monument
in de Kleine Hout.
Een onderzoek
De Telegraaf heeft een mededeling ge
publiceerd over een onderzoek tegen een
politieman te Haarlem.
Onze informaties leverden het volgende
resultaat op:
Een rechercheur van de Haarlemse
politie ondervond in de bezettingstijd last
van de Duitsers wegens zijn illegaal werk.
Dit had tengevolge dat hij zijn inboedel
kwijt raakte.
Na de bevrijding werd hij bU de P.R.A.
te werk gesteld. Hem werd door het Mili
tair Gezag vergunning verleend om in een
gemeubileerde woning te trekken van een
inwoonster van Haarlem, mevrouw S., die
in arrest was gesteld wegens samenwer
king met de Duitsers. Het was hem be
kend dat dit huis onbewoond was, omdat
hij de zaak van mevrouw S. in onderzoek
had en haar arrestatie had verricht.
Enige tijd geleden werd mevrouw S. door
het Bijzonder Gerechtshof te Amsterdam
vrijgesproken. Zij kreeg toen haar inboe
del terug, maar bij de politie deed zij aan
gifte dat zij verschillende goederen o.a.
tafelzilver, een gouden sigarettenkoker en
andere voorwerpen van waarde miste.
De politie deed daarop een huiszoeking
bij de vroegere P.R.A.-rechercheur, die
inmiddels weer in de gewone politiedienst
was overgegaan. Bij die huiszoeking wer
den niet de kostbare voorwerpen gevonden
die mevr. S. vermiste. Wel wees mevrouw
S. enige handdoeken en lakens aan, die
van haar afkomstig zouden zijn. De poli
tieman en zijn vrouw verklaarden evenwel
dat die voorwerpen hun eigendom zijn.
Naar de juistheid van die beweringen
stelt de politie een nader onderzoek in.
Het Beheersinstituut heeft, toen de poli
tieman de woning van mevrouw S. betrok,
een inventarislijst opgemaakt. Daar
stonden de voorwerpen die mevrouw S. nu
als vermist opgeeft, niet op. De politieman
verklaarde dat hij de bewuste voorwerpen
niet in de woning heeft aangetroffen.
Het onderzoek duurt intussen voort.
Vredescomité voor Haarlem
Met betrekking tot de wereldvredesactic,
welke sinds het in het voorjaar in Parijs
houden wereldcongres wordt gevoerd, zul
len (in aansluiting op de op 2 October ge
houden vredesmanifestatie in het Concert
gebouw) te Haarlem drie bijeenkomsten wor
den gehouden, met als sprekers Rie Verbeek
van het Nederlandse Vredescomité. en de
heer J. Horsmeier Jr., voorzitter van het
Haarlemse comité.
Deze bijeenkomsten dienen als voorberei
ding voor het op 10 en 11 December in de
Diamantbeurs te Amsterdam te houden na
tionaal vredescongres. Zij worden gehouden
op 16 November in het gebouw „Rozen-
haghe". Hoofmanstraat, op 17 November in
..Stad Haarlem" Jansstraat en op 24 Novem
ber in de Protestantenbond. Berkenstraat.
KOU GEVAT...
Bedek keel en borst met de pijn
stillende Therm ogène;de weldadi
ge warmte verjaagt verkoudheid.
?>iER^QGÈNE
In 1927 trad Abe Agema. geboren in 1905
te Kollum in dienst van de Groningse ge
meentepolitie. In 1935 werd hij bij de re
cherche geplaatst. De NSB kon hem in
April 1941 als lid noteren en lerzelfdertijd
werd hij leider van het Rechtsfront.
De Nederlandse SS-politie-standaard zag
Agema nog in September van het zelfde
jaar in haar gelederen en hierbij legde hij
de eed op de Führer aller Germanen af.
In 1942 ging hij naar de officiersschool
der politie te Apeldoorn, vanwaar hij in
1943 in Groningen terugkeerde.
Politie-president Ph. Blank droeg hem
toen de organisatie van de Bijzondere (poli
tieke) recherche op, maar veel gelegenheid
voor dit werk kreeg hij niet, want op 1 Fe
bruari van dat jaar volgde hij Blank naar
Haarlem, waar hij in de rang van opper-
luitenant chef van de Inlichtingendienst
werd. In het laatst van de oorlog steeg hij
tot de kapiteinsrang en werd hij aan het
Directoraat-Generaal, toen te Zwolle geves
tigd, met de uitrusting der politie en de in
koop van levensmiddelen belast.
Met de bevrijding was zijn rol uit. Hij
wist echter aan de greep van Vrouwe Jus-
tïtia te ontkomen en zette onder een aan
genomen naam met een compagnon een
zaakje in metaalwaren op. totdat iemand
Robert A. lig, een Amerikaans zakenman,
is blijkbaar een zeer ontvankelijk mens.
Nog had hij de scheve toren van Pisa maar
nauwelijks gezien, of hij liet zich thuis,
in Chicago, precies zo'n toren als woon
huis bouwen. Het was een mooie scheve
torenmaar Robert merkte tot zijn ont
steltenis, dat je beter naar zo'n scheef
tehuis kan kijken, dan er in wonen. Dat
had hij niet gedacht. Een tijdje heeft hij
het volgehouden, maar nu is hij vertrokken
naar een nieuw (en strikt, waterpas) huis
in Californië.
hem herkende. Nu huist Agema in de straf
gevangenis te Groningen en gisteren stond
hij terecht voor de Bijzondere Strafkamer
van de Groninger rechtbank om zich te ver
antwoorden voor de vele arrestaties die hij
om politieke redenen gedurende de oorlog
verrichtte.
Elf arrestaties
Hem werden zeven arrestaties van ille
gale werkers in Groningen ten laste gelegd
en vier in Haarlem, namelijk de heren M.
A. A. Muller en P. Kwantes, R. S. Schaaper
en W. P. Kapteyn, allen betrokken bij de
verspreiding van het illegale blad ..Je Main-
tiendrai".
Van Haarlem uit liet hij, zoals hij ook
toegaf, de Joodse dames P. en S. Querido te
Ede arresteren. Beide vrouwen kwamen in
een concentratiekamp om.
Agema was nu niet gekomen om fabeltjes
te vertellen, zo zei hij ter zitting. Hij zag in
hoe fout hij wel was geweest. In gevangen
schap was hij tot inkeer gekomen en had
hij zijn heil gezocht bij de Almachtige. Des
tijds had hij alles niet zo ernstig ingezien.
Zijn bedoelingen, zo zei hij, waren altijd
goed geweest en verschillende malen had
hij arrestanten vooraf gewaarschuwd.
De betrokkenen verklaarden echter daar
van nooit iets te hebben gemerkt. Steeds
weer trachtte Agema op de getuigenverkla
ringen af te dingen en de zaken gunstiger
voor te stellen. Wanneer de getuigen op hun
standpunt bleven staan, draaide hij met
een beleefd: „Pardon, dan ben ik even in de
war" bij.
In de stukken was voorts sprake van
doorlopende braspartijen, vriendinnetjes,
fraude bij inkopen en dronkemanstaal.
Wanneer men Agema zo hoorde, had
hij steeds de Nederlandse belangen ge
diend. Dat hij met de Duitsers optrok was
nadrukkelijke opdracht van Blank, die op
de hoogte wilde blijven om eventueel
zijn „beschermende hand" le kunnen uit-,
strekken. Agema zei, herhaaldelijk gepro
testeerd te hebben tegen dit baantje als
verbindingsman.
Willcmscn getuigt
Agema's vroegere ondergeschikte, de
rechercheur van de Haarlemse Inlich
tingendienst W. M. Willemsen, gaf een
niet ongunstige verklaring over zijn vroe
gere chef: „Wanneer Agema een lijst had
bijgehouden van alle mensen die hii na
hun arrestatie zonder meer heeft vrijgela
ten, stond hij nu niet terecht, maar werd
hij vereerd als een groot illegaal werker".
De Officier bleek echter weinig onder
de indruk van dat prachtige getuigenis en
rekende Agema de begane feiten zwaar
aan. Hij eiste twaalf jaar met aftrek,
levenslange ontzetting uit de rechten.
De Officier hield in die eis rekening
met het feit, dat Agema in Duitsland op
groeide en schoolging.
De raadsman betoogde in zijn pleidooi,
dat Agema nooit initiatief had getoond en
sterk onder de invloed stond van zijn chef
Blank.
Uitspraak op 31 November.
Schaken
Competitie in volle gang
De competitie van de Noordhollandse
Schaakbond is in volle gang. Het eerste tien
tal van Haarlem, dat met een voorlopig
gelijk spel tegen A.S.C. II uit Amsterdam was
teruggekeerd, leed toch een nederlaag. Tegen
de verwachting der Haarlemmers in, werd na
arbitrage het voorlopige gelijk spel een
definitieve nederlaag. Met 5' -•4!j won
A.S.C. II.
In de tweede klasse A staat H.W.P. voor
lopig met 43 voor tegen Kijk Uit. Heem
stede II startte uitstekend met een 64
overwinning op Rolland II. Haarlem III is
zeker van 'n gelijk spel. want het staat met
54 voor tegen Bloemendaal II
Bloemendaal III. in de derde klasse A. zag
Weenink II met de punten vertrekken, want
het verloor met 46. In de derde klasse C
had Spaarndam een slechte thuisreis, want
de voorlopige overwinning van 5L—3L op
Oosten III houdt in. dat de nederlaag defini
tief is P.E.N. schijnt in deze afdeling plan
nen te hebben kampioen te worden, gezien
de voorlopige overwinning van 3'i5Vj op
Zanavoort.
In de derde klasse D begon S S.C.H. met
een 3'.-6'. nederlaag tegen Hoofddorp. Het
Oosten II gaat winnen van Hillegom: voor
lopig staat het met 4—2 voor. 't Schouwtje
bracht het niet verder dan een 46 nederlaag
tegen Heemstede IV.
In dc vierde klasse C tenslotte verloor Rol
land III voorlopig met 36 van Santpoort III.
Voetbal
Jubileum van de Voetbalbond
Ter gelegenheid van het zestigjarig bestaan
van de Koninklijke Nederlandse Voetbal
bond zullen op Donderdag 8 December, de
opi'ichtingsdatum, op onderscheidene plaat
sen in ons land kransen worden gelegd bij de
graven van overleden bestuursleden en spe
lers van internationale betekenis, meldt dc
Sportkroniek. Vrijdag 9 December worden
buitenlandse gasten ontvangen.
Zaterdagmorgen 10 December wordt in het
Concertgebouw te Amsterdam een herden
kingsbijeenkomst gehouden, waaraan het
Concertgebouw-orkest. onder leiding van
Eduard van Beinum medewerking verleent.
Aan de minister van Onderwijs. Kunsten en
Wetenschappen is verzocht een rede te willen
uitspreken en voorts zal de bondsvoorzitter,
de heer Karei Lotsy een korte herdenkings
rede houden. De heer M. J. Koolhaas zal daar
het monument onthullen, dat de verenigingen
aanbieden ter nagedachtenis van de 2100
leden van de KNVB. die gedurende de oorlog
en de bezetting zijn gevallen. Het erelid de
heer J. M. de Korver. wiens zoon tot de
slachtoffers behoorde, is uitgenodigd om
daarbij te spreken. Het monument zal later in
het bondsbïireau worden geplaatst.
Des middags houdt het bestuur van de
KNVB een receptie in het gebouw van het
Indisch Instituut en des avonds volgt een
maaltijd in Krasnapolsky. Spelers, die 25 of
meer wedstrijden voor het Nederlands elftal
hebben gespeeld, worden uitgenodigd.
Zondag 11 December wordt in het Olym
pisch Stadion dc voetbalwedstrijd Neder
landDenemarken gespeeld en tot besluit
tijd aangeboden.
wordt aan spelers en genodigden een maal-
Ned. elftalDjurgaarden
Het staat thans vast dat Djurgaarden uit
Stockholm op Woensdag 30 November te
Amsterdam een oefenwedstrijd tegen het
Nederlands elftal zal spelen.
Ouderavond voor RCH
Het bestuur van de voetbalclub RCH houdt
Woensdagavond in restaurant Brinkmann een
bijeenkomst voor ouders, waarop dr. C.
Spoelder zal spreken over „De sport en het
gezin" en de ere-voorzitter. de heer S.
Hazevoet houdt een korte inleiding.
Wielrennen
e voor Kint—van Steenber
gen in de Brusselse Zesdaagse
De uitslag van de Brusselse zesdaagse
luidt:
1. KintVan Steenbergen (België) 476 p.
2. SchultePeters (Nederland) 405 p. Op
twee ronden: 3. ThyssenOllivier (België)
441 p. 4. OckersGillen (België-Luxen-
burg) 204 p. Op drie ronden: 5. Kubler
Bruyland (Zwitserland-België) 635 p. Op
vier ronden: 6. RaymondVan den Meer-
scnaut (België) 407 p. 7. AcouAdriaens-
sens (België) 345 p. 8. NaeyeDepauw
(België) 160 p.
Na de sprints van Maandagavond zes uur
lagen vier koppels aan de kop. Het duurde
niet lang of het fel-jachtende Nederlandse
koppel SchultePeters nam de leiding.
Kint en Van Steenbergen deden echter de
voorsprong weer te niet gaan. Zo wisselde
de rangschikking in de kopgroep voort
durend. Ook het Zwitsers-Belgische koppel
KublerBruyland liet zich niet onbetuigd,
maar Kint en Van Steenbergen bleven in
deze periode de belangrijkste rol spelen en
weldra hadden zij twee ronden voorsprong
op de anderen. Weer gelukte het de Neder
landers naar voren te komen en weldra
gingen zij over de leiders heen om met een
ronde alleen de kop te nemen: Tijdens de
sprints van acht uur slaagden Kint en Van
Steenbergen erin, de ronde in te lopen.
De duels tussen de koppels KintVan
Steenbergen en SchultePeters duurden
onverminderd voort. De Nederlanders
moesten een of meer ronden voorsprong
zien te krijgen om een overwinning te be
halen, want de puntenvoorsprong van de
Belgen was te groot. Schulte en Peters
slaagden er niet in de Belgen van zich af
te schudden en eindigden dus op de tweede
plaats.
Athletiek
Joop Verkes overleden
Tengevolge van een motorongeval Is
gisteren de bekende athleet van'cle H.A.V.
„Haarlem" Joop Verkes om het leven ge
komen. Met Verkes is één van de beste
polsstokhoogspringers van Nederland heen
gegaan. Hij werd op polsstokhoogspringen
driemaal kampioen 'an Nederland en wel
in de jaren 1937, 1942 en 1944. Bovendien
bezette hij talloze malen achter zijn club
genoot Cor Lamoree de tweede plaats op
dit nummer. Zowel vóór als na de oorlog
kwam Verkes voor vertegenwoordigende
Nederlandse athletiekploegen uit en na dc
oorlog maakte hij ook steeds deel uit van
de Nederlandse militaire athletiekploegen.
Op de lijst van Nederlands beste pols
stokhoogspringers aller tijden nam Verkes
met 3,80 m de derde plaats in achter zijn
clubgenoten Lamoree en Van der Zee.
Wanneer Verkes er echter in geslaagd zou
zijn zijn aanloop te verbeteren, zou hij
met zijn uitstekende techniek ongetwij
feld nog tot betere prestaties gekomen zijn.
Zo faalde b.v. een recordpoging van hem
in 1941 op het oude „Haarlem"-terrein
slechts op het nippertje. De lat lag op 3,95
m en hij was er reeds overheen, toen hij
bij het neerkomen nog even met zijn hand
de lat aanraakte, waardoor deze van de
pennen wipte.
Behalve athleet was Verkes ook een
uitstekend gymnast. Hij was leider van
er.kele gymnastiekverenigingen, onder an
dere van ds- Haarlemse vereniging „Turn-
lust".
De teraardebestelling is bepaald op Don
derdag om 1 uur op de Noorderbegraaf
plaats aan de Vergierdeweg.
Zege
