Twintig jaar geleden vloog Byrd als eerste boven de Zuidelijke aardas Kolen-nationalisering in Engeland lijkt de kinderziekten te boven W7BERT Oude Britse films zijn het grootste amusement in Tsjechoslowakije De Tsjechen zijn in meerderheid de celluloid- propaganda even beu als het hele stelsel Donderdag 24 November 1949 Haarlems Dagblad en Oprechte Haarlemse Courant Het Zuidpool-seizoen is geopend Britse en Scandinavische geleerden overwinteren op Queen Maud Land id Zigï tfêAoiutf'i'cïii Ma- Op 29 November zal het twintig jaar geleden zijn dat de Amerikaanse admiraal Richard E. Byrd voor de eer ste maal met een vliegtuig rondcirkelde boven het punt in de eindeloze witte uitgestrektheid, waar berekeningen de Zuidpool hadden aangewezen en daar de vlaggen van Noorwegen en Engeland (vaderland van de andere leden der expeditie) alsmede de Ame rikaanse vlag naar beneden wierp. De laatste bezwaard met een steen uit het graf van Floyd Bennett, de man met wie hij 3Vz jaar eerder, op 9 Mei 1926, eveneens als eerste boven de Noord pool had gevlogen. Ter ere van deze pionier was ook het vliegtuig Floyd Bennett" gedoopt. Dezer dagen vertrok weer een kleine expeditie voor wetenschappelijke doelein den naar het Zuidpool-gebied, ditmaal samengesteld uit Noren, Engelsen en Zwe den en bekostigd door de regeringen van deze drie landen en diverse belanghebben de wetenschappelijke instellingen. Het is ditmaal slechts een bescheiden opgezette onderneming en behalve de geleerdpn en hun assistenten zullen zich op het Noorse schip dat het gezelschap vervoert slechts enkele officieren en manschappen van de Royal Air Force met twee kleine verken ningsvliegtuigen inschepen. Het zal de eer ste keer zijn dat leden van de R.A.F. in het Zuidpool-gebied gaan vliegen en 250 vrij willigers gaven zich voor deze gelegenheid op, hoewel er slechts een half dozijn nodig waren. De Zuidpoolzomer duurt van October tot April, hetgeen wil zeggen dat gedurende deze tijd de zon niet beneden de horizon komt. zodat dit voor expedities naar dit gebied de aangewezen periode is (voor de Noordpool natuurlijk juist de andere helft van het jaar). Overwinterende geleerden Het doel van de Brits-Scandinavische expeditie is Queen Maud Land, het nog minst bekende en moeilijkst toegankelijke gebied van het Zuidpool-vasteland, Zuide lijk van de punt van Afrika, beneden de poolcirkel. De vliegtuigen gaan mee om van de lucht uit doorgangen door het pakijs te ontdekken en de kust te verkennen, ten einde de meest geschikte punten voor het vestigen van een nederzetting te vinden. In dit gebied moet nog geen schip erin ge slaagd zijn het pakijs te doordringen en dit laatste was de voornaamste oorzaak voor Shackleton's moeilijkheden in 1914. De deelnemende geleerden zijn van plan twee jaar in het Zuidpoolgebied te blijven en er dus ook te o verwal teren (de overige deelnemers zullen bij het invallen van de poolwinter vertrekken). Hierbij moet men niet denken aan de historische overwinte ring op Nova Zembla, want de moderne techniek heeft alle verschrikkingen hiervan weggenomen. Zelfs temperaturen van 70 0 onder nul, zoals die gedurende de poolwin ter voorkomen, kunnen de mannen in hun comfortabele kamp niet deren en zij maken zich deze tijd ten nutte door het uitwerken van hun aantekeningen en door het ver richten van wetenschappelijke waarnemin gen. Hoe Byrd het deed Intussen gaan hierbij onwillekeurig de gedachten terug naar Byrd's historische expeditie, nu weldra twintig jaar geleden. Ook hij heeft verscheidene malen overwin terd en éénmaal zelfs geheel alleen op een vooruitgeschoven meteorologische post. Dat was in 1934 en het karakteriseert meer dan lange beschrijvingen de krachtige persoon-r lijkheid van deze pionier. De eerste expeditie van Byrd, waarvan hier sprake is, duurde van 19281930 en eigenlijk dateert de exploratie op grote schaal van het Zuidpoolgebied pas van die tijd; daarvóór had de Noordpool altijd de meeste belangstelling. Twee schepen ver voerden de ruim 80 leden tellende expeditie naar het Zuidpoolgebied, waar men een basis vestigde welke de naam „Little Ame rica" kreeg. Het ligt tegenover het reeds genoemde Queen Maud Land, dus juist aan de andere kant van het Zuidpoolcontinent. Een compleet dorp werd hier aangelegd, dat ook voor latere Amerikaanse expedities steeds weer als hoofdbasis dienst deed. Een vliegveld behoorde er eveneens bij en te vens werden met behulp van de meege nomen vliegtuigen vooruit geschoven posten in de richting van de pool aangelegd. Na de eerste zomer, gedurende welke lange verkenningsvluchten werden gemaakt die vele waardevolle gegevens opleverden en waarbij ie nodige avonturen en „nar row escapes" niet ontbraken, werd over winterd. Voor de vliegtuigen werden „han gars" uit ijsblokken gebouwd om ze tegen de sneeuwstormen te beschermen, en de mannen trokken zich eveneens in hun be schermende ondei-komens te Little America terug, waarbij echter aan een winterslaap niet werd gedacht! De nederzetting was van alle mogelijke moderne gemakken voor zien, zoals telefoon, electriciteit, radio en bioscoop. In Augustus kwam de zon terug en spoe dig kon men de vliegtuigen weer van stal halen. Het vliegend personeel van Byrd stond onder leiding van de bekende Noorse pionier op het gebied van de pool-lucht- vaart, Bernt Balchen. Deze is als het ware in de poolgebieden geboren en getogen. België heeft niet om uitlevering van Wies Moens verzocht Met betrekking tot de aanhouding van de Belgische letterkundige Wies Moens in Nederland wordt te Brussel vernomen, dat de Belgische regering geen verzoek tot uit levering aan de Nederlandse regering heeft gericht. In dit verband wordt gewezen op het precedent van dr. Willem de Vreese, de Vlaamse activist, wiens uitlevering in 1920 door de Belgische regering werd gevraagd. Nederland ging toen niet in op het Belgi sche verzoek en aanvaardde de redenen, die door de verdediger van dr. de Vreese naar voren werden gebracht. Deze rede nen waren dat het uitleveringsverzoek vooraf door de Belgische gerechtelijke in stanties diende behandeld te worden, dat er geen Duits gevaar meer bestond en dat de activiteit van beklaagde bij uitstek van culturele aard was geweest. In Belgische justitiële kringen is men van oordeel dat deze argumenten ook gel den voor Wies Moens, die, zoals bekend, ervan beschuldigd wordt op cultureel ge bied met cle Duitsers te hebben gecollabo reerd. Balchen vierde juist vorige maand zijn 50e verjaardag en dient thans als kolonel in de Amerikaanse luchtmacht, waar hij belast is met de organisatie van reddingsdiensten in het hoge Noorden in het kader der Ameri kaans-Noorse samenwerking op dit punt. Balchen moest twintig jaar geleden met zijn driemotorige Ford over een 3000 tot 4000 meter hoog gebergte, dat evenals het gehele gebied slechts weinig bekend en gebrekkig in kaart gebracht was en waaruit veel hoge toppen opstaken. Het vliegtuig was zwaar belast met ben zine en voedsel om op alle gebeurlijkheden voorbereid te zijn, maar juist dit feit gaf gedurende de vlucht tot critieke momenten aanleiding. - Vliegende tussen bergketens waar het zwaarbelaste toestel niet bovenuit kon en met' eveneens hoge toppen voor de boeg, terwijl omkeren was uitgesloten, was men zelfs op een gegeven moment genood zaakt óf kostbare benzine óf. nauwelijks minder kostbare, voedselpakketten uit te werpen, waarbij tot het laatste werd beslo ten. Waarschijnlijk ligt het er vandaag aan de dag nog en men kan ervan op aan dat het grotendeels goed geconserveerd is ge bleven in deze natuurlijke ijskast! Intussen, het doel werd bereikt en, wat meer is. men keerde behouden terug. De gehele tocht had veel minder dan een et maal geduurd; Amundsep had er in 1911. toen hij als eerste de Zuidpool bereikte, met hondensleden ruim drie maanden over Atoomonderzoek in België Op de begroting van het Belgische mi nisterie van Onderwijs is een bedrag van 60 millioen francs uitgetrokken ter bevor dering van het atoomonderzoek. Dit bedrag zal over drie jaren worden verdeeld naar rato van 20 millioen francs per jaar en het zal worden uitgekeerd aan het interuniver sitair instituut voor atoomonderzoek. De bereikte resultaten zullen worden uitge wisseld tegen die, welke in de nabuurlan den zijn bereikt. De onderzoekingen heb ben uitsluitend een vredelievend doel. -tê&n eens />M -oik. cpffoee Vier-en-dertig Koeien verbrand i Gecentraliseerde Sinterklaas n Zandvoort Hij landt op het strand Woensdag brak brand uit in de groie boerderij van de heer O. Sijtsma te Oxwerd nabij Noordelijk (Gr.). De brand is ver moedelijk ontstaan door kortsluiting. In een oogwenk stond de gehele boerderij in lichterlaaie. De brandTP-er wist het woonhuis te behouden. Vier-en-dertig koeien kwamen in de vlammen om- Veel landbouwwerktuigen en een partij vee voeder gingen verloren. Aan de rijkskweekschool te Leeuw arden is het geven van Esperanto-onderwijs thans facultatief gesteld. (Van onze correspondent te Londen) Zwart als de steenkool zelf is de toe komst van onze kolenindustrie zeiden spotters in Engeland omstreeks 1947, maar thans is de toestand in deze industrie toch niet helemaal zo somber meer als twee jaar geleden, toen het land bii kaarslicht zat te bibberen. Voor het eerst heeft het Britse Lager huis dezer dagen de resultaten van de nationalisering van het mijnbedrijf onder de loupe genomen. Ook de tegenstanders der regering hebben zich reedslang bij deze nationalisering neergelegd, al zijn ze verre van tevreden over de gang van zaken. Belaagde romantiek Het mijnbedrijf is na de eerste kinder ziekten nu tenminste zo ver, dat het een winst oplevert, al is deze volgens de cri tici geforceerd door te hoge prijzen. Het buitenland betaalt nog hogere tarieven dan de Engelse afnemers, die terecht mop peren over de slechte kwaliteit, die zij vaak ontvangen. De romantiek van het zo typisch Britse open haardvuur wordt be laagd door smook en slakken. Maar nu staan althans nette bordjes in de kolen zaken met de troostrijke mededeling, dat de goede Engelse anthraciet naar het buiten- Geen middel zo zeker, geen zo eenvoudig. Daarin ligt het geheim van het aantal Groentjes in Haarlems Dagblad. Sneller dan het geluid zijn de SAAB 29 straaljagersgebouwd in de fabrieken van de Svenska Aeroplan A.B. te Linköping in Zweden. I-Iet zijn één-persoons jachtvlieg tuigen, die nu in serie worden vervaardigd. De piloot wordt in noodgevallen met stuurstoel en al naar buiten geschoten óm daarna met een parachute aan de grond te komen. land gaat als ruiliddel voor bacon, een artikel, dat bij het ontbijt nog onmisbaar- der is dan de „nootjes" in het open haard vuur. Het jaarverslag der mijnen bevat verschil lende lichtpunten, al gaan de dingen niet zo vlot als men wenst. De nationalisering, al door Churchill in 1919 aanbevolen was, zo wordt gezegd, een noodzakelijk heid om de mijnindustrie en de nationale economie als geheel van de ondergang te redden. In de oorlog bleek voldoende hoe inefficiënt de mijnproductïe was door de verregaande versnippering en vaak vol maakt verouderde methoden. Mijnwerker troetelkind der regering De oplopende prijzen voor de nieuwe machines, welke op grote schaal worden ingevoerd, de hogere lonen en de hoge compensaties aan de onteigende maat schappijen betekenen zware lasten. Maar er is nu in elk geval bereikt, dat de kos ten stationnair blijven. De betere sociale en economische omstandigheden scheppen ook zeer speciale problemen en hoge kos ten, maar de productie per man heeft echter nu een hoogterecord bereikt, al zal er ook thans weer een enorme eindspurt voor nodig zijn om het aangegeven pro- ductiedoel te bereiken, of liever te bena deren. De regering laat niets na om de mijnwerkers te laten voelen, hoe belangrijk ze zijn. Zij krijgen een apart, keurig ver zorgd geïllustreerd tijdschrift, waarin de mijnproblemen en ook hun persoonlijke moeilijkheden populair worden behan deld. Desondanks overheerst bij hen door de verregaande centralisering, die de lei ding onbereikbaar maakt en bureaucratie in de hand werkt, vaak het gevoel, dat zij er eigenlijk niet bij horen. De mijn- werkers-unie klaagde openlijk over „toe nemend cynisme in de industrie, als gevolg van de onpersoonlijke verhoudingen". Mijnwerkers zijn veelal zelfbewuste, on afhankelijke naturen, die zich niet ge makkelijk de wet laten voorschrijven en zeker niet door verre en onbekende „hoge mieters". Een obstakel vormen ook de lang-ingewortelde tradities der mijnwer kers die bijvoorbeeld vaak in onderling overleg de diensten „daar beneden" ruil den en verdeelden naar eigen goeddunken. Men kent in de mijnen daarom nog steeds niet de straffe arbeidsdiscipline van een fabriek, maar toch bezitten de mijnwer kers verantwoordelijkheidsbesef genoeg. Uit hun kringen kwamen verscheidene van de tegenwoordige machthebbers voort. De ministers Aneurin Bevan en James Griffith, de- voorzitter der Labourpartij Sam Watson en de secretaris-generaal van de partij Morgan Phillips zijn allen als mijnwerker begonnen. Gebrek aan kennis van en begrip voor de problemen van het mijnbedrijf heerst er dan ook stellig niet in regeringskringen en daaraan is het mede te danken dat de kinderziekten van de kolen-nationalise ring thans voor een groot deel overwonnen zijn, doch een oplossing van- alle moeilijk heden is alleen op langé termijn mogelijk. Er worden pogingen in hes werk gesteld -m het Sint Nicolaasfcest in Zandvoort zo veel mogelijk te centraliseren en de in tocht van de kindervriend voortaan voor alle verenigingen en gezelschappen op één dag te doen plaats vinden. Daarom heb ben de besturen van de Zandvoortse gym nastiekvereniging „O.S.S." en de directie van de Corodex N.V. besloten Zaterdag 26 November de goede Sint op originele wijze in Zandvoort binnen te halen. Sint Nico- laas zal met Zwv te Piel om twee uur in een boot landen op het Zandvoortse strand tegenover dc Kerkstraat. Daar zal het gezelschap worden opge wacht door de Zandvoortse muziekkapel, terwijl het paard van de Sint gereed zal staan om deze verder in Zandvoort le brengen. De kinderen zullen in de stoet worden opgenomen en gezamenlijk zal men dan naar het raadhuis gaan, waar de burgemeester op het bordes van het raad huis Sint en jeugd zal toespreken. O- S. S. vertrekt daarna naar theater Monopole en de Corodex-jeugd naar Zomerlust, op welke Sint Nicolaasfeesten Sint en Piet dan op verschillende tijden nogmaals zul len verschijnen. Het aankomen van Sint Nicolaas met z'n knecht aan het strand zal stellig jong en oud naar dit schouwspel lokken, dat voor de eerste maal in Nederland te zien zal zijn en ongetwijfeld op de jeugd veel in druk zal maken. Men hoopt op deze wijze ook volgende jaren te voorkomen dat. vele Sinterklazen voor diverse verenigingen hun opwachting maken, hetgeen voor de jeugd de „echtheid" van het feest onwaarschijn lijk maakt. Zandvoorts burgemeester mag in Bloemendaal wonen Naar wij vernemen heeft de ♦Croon gun stig beschikt op het verzoek van Zand voorts burgemeester, mr. H. M. van Fene- ma, om in afwachting van een passend huis buiten zijn gemeente te wonen. De eerste burger van dc badplaats heeft voor een jaar toestemming gekregen in het Bloemendaalse gedeelte van Bentveld, veertig meier over de Zandvoortse grens te wonen. In Emmen eet men berenvlees Het Noorderdierenpark te Emmen kreeg uit Joegoslavië een paar volwassen ijsberen en een paar adelaars. Om plaats voor de ijsberen te maken moesten twee mannelijke bruine beren worden opgeruimd. Daar in dierentuinen in binnen- en buitenland op het ogenblik geen behoefte aan deze dieren bestaat en de directie van het dierenpark ze niet aan handelaren wilde verkopen, zijn de twee beren door maréchaussées dood geschoten. Het vlees zal voor menselijke consumptie dienen. féMo&v/ Toen de grondstoffen schaars waren, handhaafde Wybert zijn kwaliteit en nimmer stelde Wybert teleur. En nu; nu er weer voldoende grondstof fen le krijgen zijn, behoeft U zich helemaal geen zorgen te maken over Uw keel: Er is weer Wybert! originele dozen Ook.wederoiji y'jè'rltrijgbi'aorWyberI met meritliol De kleine wereld Heiligen en dwu^n Daar krijgen we zomaar zonder aan kondiging plotseling Sinterklaas op be zoek. Als na het benepen belletje cle deur 1 open gedaan wordt, staat hij in het schijn- I sol van de ganglamp op de drempel, met heel de triestheid van dc natte Novem- i beravond achter zich. Het is zwart en somber daar buiten, de naakte bomen I staan te huilen in dc miezel en de kou. En de baard van Sinterklaas glinstert van de regen. Kijk eens aan wie we daar hebben, zeg ik, ge hebt er geen bizonder schoon weer bij, komt erin en hangt uw tabbert wat bij de kachel, dan kunt ge weer wat mens worden in de warmte. Want een natte heilige is niet om aan te zien. Sinterklaas weet niet goed wat aan te vangen, hij had een liedje willen zingen en een paar centen krijgen, om dan weel een deur verder te gaan. Hij kijkt eens aarzelend over zijn schouder om raad, daar schijnt nog iemand bescheiden in de heilige schaduw te staan. Sinterklaas heeft een onzichtbare gezel, hij is zo zwart als de avond waarin hij staat. Hij is zo zwart als God nooit een neger geschapen heeft, geen wonder, want bij dat scheppen zal niet van die goede Limburgse anthra ciet worden gebruikt. Zij komen binnen om bij de kachel weer wat mens te worden. Zij vegen een kwar tier of daaromtrent hun schoenen op alle matten die zij tegen komen en de bisschop houdt zijn groezelige hand met losse cen ten onder zijn baard om de druppels op te vangen. De heilige heeft een schone baard, zo vlokkig en wit als watten, een baard die op mysterieuze wijze een paar centimeter onder de bisschoppelijke kin in de ruimte zweeft. Ja, ge moet u niet verwonderen over mysteriën als ge een heilige op bezoek krijgt. Ge moet u ook niet verwonderen dat een heilige afgezakte sportkousen draagt en dat zijn zwarte knecht een strik in zijn vochtige bruine krullen heeft, die als een dode vlinder verregend en lam naar beneden hangt. Sinterklaas is een jaar of elf, hij ziet er niet naar uit dat hij daar in Spanje een vet kosthuis heeft. Zijn tabbert is op een warme Iberische zomer berekend met gaten voor de tocht. En het is een nieuw mysterie waar die groen-uitgeslagen ko peren gordijnringen voor dienen, die er hier en daar nog aan de rafels bengelen. Zij gaan stil en verlegen op de punt van hun stoel zitten, zij slurpen voorzichtig en plezierig aan de warme anijsmelk. Zij zeggen dat zij ergens van de Oostkant vandaan zijn, daar schijnen alle heiligen en wijzen door alle tijden heen vandaan te komen. Zij hebben al uren langs de deu ren gezongen, hun schoenen zijn lijk spon zen zo nat en zwaar. De Limburgse an thraciet heeft het tegen de regen niet kun nen houden, gc behoeft niet te vragen waarom Onzelieveheer die voor zijn negers niet gebruikt. Zo zitten zij daar, stom en verwonderd, zij steken hun voeten bij de kachel en turen er naar alsof zij die hun leven lang nog niet bekeken hebben. En zij danken bij het weggaan voor de warmte en de anijsmelk en de centen. a Naderhand staan er vuile voetstappen in cle gang en hangt er een reuk van natte kleren rond de kachel. De heilige zal wel weer op weg naar zijn Oostkant zijn, met zijn handvol munten en kramp in zijn kuiten van de lange tocht. En hij redeneert misschien met zijn zwarte knecht over het rare beslaan van een heilige. Over de mensen die schelden en de deur dichtsmijten. Dat zijn dc kwa den. Over de mensen die een cent geven om eraf te zijn. Dat zijn de gemakkelijken. Over de mensen die zeggen: Komt erin en warmt u wat, heilige man. Dat zijn de dwazen. Er zijn heiligen, kwaden, dwazen en gemakkelijken op de wereld. Maar waarom zouden juist dwazen en heiligen toch zo gaarne met elkander te doen hebben? J. L. (Speciale reportage) Het communisme tracht ook het artis tieke leven in Tsjechoslowakije geheel te beheersen. De totalitaire Russische staat, waarin het land wordt veran derd, eist inmenging op alle terrein van het leven. Het is logisch, dat ook cle bioscopen worden gebruikt als propa- ganda-apparaat voor de verbreiding van de nieuwe leer. Men is echter nog verstandig genoeg in te zien, dat ook zuivere amusementsfilms moeten wor den gegeven en dat is de reden waar om men bier en daar producten van de Britse filmindustrie draait. Het zijn in hoofdzaak oude l'ilms: nieuwe komen er vrijwel niet, ook om het motief dat men daarvoor geeu deviezen kan geven. Zeker 80 procent van hetgeen de bioscopen bieden is vervaardigd in Russische, Poolse en Tsjechische ateliers. Merkwaardig, maar tevens veelzeggend, is de reactie van het publiek. De 2U procent films, die niet zijn gemaakt in een land dat tot de Russische invloedsfeer behoort, trek ken veel en veel meer belangstelling dan de overige 80 procent. Men Icopt storm wanneer men eens naar de bioscoop kan gaan zonder dat men wordt overstroomd met communistische propaganda, die men trouwens in de bij-programma's nog in be hoorlijke porties krijgt opgediend. Wij gingen naar de matinée van een bio scoop in een provinciestad. Het was ons be kend. dat daar een Engelse film werd ge draaid, terwijl in de drie andere bioscopen Russische en Poolse producten werden ver toond. Het frappeerde ons sterk toen wij hoorden dat de middagvoorstelling was uit verkocht. Maar melf geld en goede woorden kregen we toch van de portier nog een toe gangsbewijs. Inderdaad, de bioscoop was tot cle laatste plaats bezet. Want het zien van een Engelse film is momenteel in Tsjechoslawakije zo ongeveer het beste wat men aan ontspanning kan vinden. Want de overgrote meerderheid van het Tsjechische volk is beu van het communisme en ook van de wijze, waarop dit zijn amusement met allerlei leuzen doordrenkt. liet eal echter niet lang meer duren of ook het vermaak van het zien van een oude film zal tot liet verleden behoren. Zeer onlangs nog liep liet in Praag storm teen men daar een product van de Engelse filmindustrie zou draaien. Dc kaarten vlogen in voorverkoop weg cn diverse voorstellingen waren uit verkocht. Maar ccn dag voordat men zou gaan draaien moest de film „om .technische redenen" van het program ma worden genomen. Een Russische kwam er voor in de plaats. Er komt geen Russische film uit die niet een bepaalde strekking heeft. Het is nu al zover dat men vanwege de bedrijven ge zamenlijk naar de bioscoop gaat. En dan is er veel belangstelling want degene, die vee- stek iaat gaan, loop', een kwade kans niet te worden beschouwd als een ware volks- democraat. En dezulken staan bloot aan het risico vandaag of morgen plotseling ic ver dwijnen naar een kamp. waar zij beter en intensiever moeten werker- Het overgrote deel van de Tsjechen en Slowaken haat het communistische stelsel. Men haat pok Rusland omdat men weet dat het productie-apparaat is omgeschakeld om te voldoen aan de Russische eisen. Alles verdwijnt in Oostelijke richting. De rege ring Gottwald werkt er met man en macht aan mee om de Sovjet-Unie materieel le versterken. Een belangrijk deel van de Tsjechische zware industrie, waaronder de Skoda-fabrieken werkt voor de Russi sche bewapening. Zeer velen in Tsjechoslowakije iiebben tegen ons de verzuchting geslaakt: „Had den we maar vrije verkiezingen. Dan zou men iets beleven." Als algemene opinie hoorden we verkondigen, dat wanneer er werkelijk een stemming werd gehouden zoals dat vroeger onder Masaryk en Benesj mogelijk was. de communisten op zijn allergunstigst 20 procent der stemmen zou den behalen. Het percentage 20 is vrij hoog, speldje draagt van de Communistische communist is, vergist zich deerlijk. Hoe vreemd het ook moge klinken: wij hebben niet één, maar verscheidene Tsjechen en Slowalcen gesproken, die officiéél commu nist zijn, maar die in werkelijkheid dil stelsel vervloeken. De partijleiders welen zelf heel goed, dat er veel onbetrouwbare communisten zijn en vandaar de vele „zui veringen". Zeer velen zijn partijlid om den brode. Iedereen, die een ietwat vooraan staande positie in de industrie of de staats bedrijven bekleedt, moet communist zijn. Anders loopt hij zelfs een goede kans op gepakt te worden. Hoeveel hogere techni sche ambtenaren, ingenieurs e.d. zijn er niet die lid zijn van de Communistische Partij, maar die als er een vrije stemming zou zijn slechts zuivere democraten zouden kiezen. Wij spraken een communistische arbeider van wie we aanvankelijk niet wisten, dat hij partijlid was. Ons onderhoud was '.eci vertrouwelijk en het bleek ons, dat de man verbitterd was. „Wij arbeiders," zo zei hij, „zijn niets dan slaven in de communis Liscne samenleving. Als men spreekt van kapita listische uitbuiting dan is daar nu bij ons sprake van. De arbeidsprestatie moet wor den opgevoerd en dat gaat ten koste van de menselijke vrijheid. Er wordt tevoren vastgesteld wat een groep arbeiders kan produceren. Haalt men die productie niet, dan worden er z.g. brigades gevormd En het werken in brigades is het schrikbeeld voor iedere werker. Want dat betekent, dat hij moordende overuren moet maken. In do kapitalistische samenleving worden over uren extra betaald. In de communistische echter ontvangt men er geen Kroon voor en men mag nog blij zijn, dat men er zo al' komt. Want het is ook gebeurd, dat de hege heren zo kwaad werden over slechte ar beidsprestaties, dat ze cle „kameraden" naar een kamp zonden om betere v erk- methoden te leren. Haat en verbittering sprak uit de woor den van deze man. Maar tenslotte zei hij schamper. „En toch hebt u met een lid van de Communistische Partij gesproken. En zoals ik er over denk doen hel duizenden en duizenden arbeiders, die ook beseffen, dat in een Sovjetstaat geen waarlijk vrije men sen kunnen leven". Het was een oude film, die reeds de ge- breken van de ouderdom bij de projectie maar men dient er rekening mee te houden. In de Denham filmstudio's in Buckinghamshire. Engeland, wordt op het ogenblik vertoonde. Maar het oubliek was er dol op dat zich in Tsjechoslowakije een kaste van I de film Morning Departurevervaardigd, die het leven op een onder:,■eer tol en naar ons bleek waren alle voorstellingen bevoorrechten heeft gevormd, die uit eigen I onderwerp heeft. Hier ziet u een ontmoeting op de onderzeeër Trojantussen iwec uitverkocht. Terwijl in de drie anclcre belang het communisme ondersteunt. leden van de Engelse marine en de ..Piraat" Lange. Jan Zilver (tweede van links), bioscopen niet te cloen was. I Wie echter meent, dat iedereen, die een I welke rol wordt gespeeld door Robert Newton en twee andere vrijbuiters. Studenten voeren actie tegen tandheelkundigen Naar wij vernemen heeft de actie van Utrechtse studenten tegen een bepaalde tandheelkundige inrichting de aandacht van de autoriteiten getrokken. Deze inrichting biedt aan slechte tanden pijnloos te trekken met een speciale ver doving en onmiddellijk na het trekken een plastic kunstgebit te plaatsen. Studen ten van de tandheelkundige faculteit in Utrecht, die bezwaren hebben tegen deze wijze van behandelen, zijn in tal van plaatsen op de spreekuren van deze in richting verschenen om daar hun bezwa- den te uiten. Een uitzondering hierop vormde het spreekuur vanochtend in Bloemendaal in hotel Vreeburg, waar geen studenten verschenen.. Het staat overigens geenszins vast of de minister reden zal vinden om maat regelen te treffen en het zal zeker nog wel enige weken duren voordat er een beslissing dienaangaande zal worden ge nomen. Wel verzekerde men ons dat het departement van sociale zaken zich in verbinding zal stellen met de keurings- raad voor de aanbeveling van geneeswij zen (of geneesmiddelen). In een vergadering van de Provinciale Dcmobiüsatieraad voor Friesland is ver klaard dat enkele overheidsinstanties, door het niet terugnemen van teruggekeerde ar beidscontractanten, ernstig in gebreke bleven. GEEFT RADIO S - STOFZUIGERS - VERLICHTING c. a. ELECTR. APPARATEN" HET ST. NICOLAAS CADEAU J. G. KAASENBROOD... Technisch groot! GR. HOUTSTRAAT 131 - SMEDESTRAAT 7 (Adv.) Agenda voor Haarlem DONDERDAG 24 NOVEMBER Spaarne: „Revolverjacht", 14 j.. 2,30, 7 en 9.15 uur. Frans Hals: ..De prins der bandie ten", 14 j., 2.30, 7 cn 9.15 uur. Rembrandt: „Het spel gaat beginnen", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Palace: „Ergens in Europa", 18 j.. 2.4 15, 7 en 9.15 uur. Luxor: ..De slaap des doods". 18 j„ 2. 4.15, 7 en 9.15 uur. City: ..Johnny Belinda". 18 j.. 2.15, 4.30. 7 en 9.15 u. VRIJDAG 25 NOVEMBER Gem. Concertgebouw: Concert Residentie orkest, 3 uur. Bioscopen: Middag- en avond voorstellingen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1949 | | pagina 5