Doelmatige, niet-traditionele bouw verdient de voorkeur Griepbesirijding mei 4 middelen tegelijk. CSiefarme4 Garantiewet voor ambtenaren in Indonesië goedgekeurd Deman 4 Woningkouweentrum geopend' Minister In 't Veld dringt aan op hogere productie en lager levenspeil Het Rotterdamse Bouwcentrum heeft zyn eerste verjaardag gevierd met een fiks bewijs van levenskracht, te weten de opening van een permanente expositie, het Woningbouwcentrum geheten'. Waar de woningbouw op het ogenblik tot de meest urgente problemen van onze na-oorlogse maatschappij behoort, mag het geen won der heten dat men zijn aandacht speciaal aan dit onderdeel van de bouwnijverheid heeft geschonken. Daarmee is de kous echter niet af, want naar de directeur, ir. J. van Eltinger, meedeelde, staan er een ziekenhuisbouwcentrum, een fabrieks- bouwcentrum en een scholenbouwcentrum op het programma. Ir. van Eltinger deelde voorts mede, dat men zich op het ogenblik het meest voelt aangetrokken tot efficiënte niet-traditio nele bouw boven de gestandaardiseerde, traditionele bouw. Waar de regering heeft aangekondigd voor 1961 het woningpro bleem opgelost te willen hebben, is niet alleen efficiency in de bouw nodig, maar heeft men evenzeer behoefte aan bijzon dere bouwwijzen, al zullen deze tijdelijk van aard zijn. Op de tentoonstelling, die onder het motto staat „Wij deden veel maar niet genoeg" zijn allerlei wetens waardigheden over de middelen waarmee men de woningnood wil lenigen en oplos sen geëxposeerd. Eén van de aardigste onderdelen is öe symbolische uitbeelding van de resultaten, waartoe een samen spraak tussen regering en belanghebben den bij da woningbouw heeft geleid. Zo wel economen, stedebouwkundigen, archi tecten, aannemers als beleggers, arbeiders, industriëlen en woningbouwverenigingen komen daarbij aan het woord. Hogere productie De tentoonstelling werd gistermiddag geopend door de minister van Wederop bouw en Volkshuisvesting, mr. dr. J. in 't Veld. die in zijn rede een aantal aspecten van de regeringspolïtek ten aanzien van de woningbouw belichtte. Wat de finan ciële kant aangaat, onderstreepte hij het niet te ontkomen feit dat de Marshall hulp. die momenteel het tekort op onze betalingsbalans vult. over drie jaar afge- Heringa Wuthrich HAARLEM CENTRALE VERWARMING JOHNSON OLIEBRANDERS (Adv.) De prijsverhoging voor huisbrand Een tussentijdse prijsverhoging werpt moeilijkheden op Het is bekend dat er een prijsverhoging voor steenkolen komt. Ook voor huisbrand. Het is nog niet aangekondigd hoeveel het zal zijn, maar er is gesproken van ge middeld 17 pet. Haarlem is een stad waar een uitgespro ken voorkeur bij de verbruikers bestaat voor anthraciet. Voor de oorlog werd er vrijwel uitsluitend anthraciet gestookt. In de jaren der rantsoenering had de klant geen keus, maar moest nemen wat de han delaar zelf kreeg. Dit is op dit ogenblik nog zo, maar er komt nu in verhouding toch meer anthraciet dan in de voorafgaande jaren. Het rantsoen is thans 11 eenheden. Krijgt iemand uitsluitend anthraciet, dan kosten die ongeveer f 60. 17 pet. daarvan zou een verhoging betekenen van onge veer 10 gulden. Eierkolen kosten veel min der. Daarbij zou 17 pet. verhoging een verhoogde uitgaaf van 5 1/2 gulden eisen. Van de zijde van de Brandstoffenhandel te Haarlem wijst men er ons op, dat een tussentijdse verhoging van prijzen in een rantsoeneringsperiode onaangename ge volgen moet hebben. Het is te begrijpen dat. nu er iets bekend geworden is van een komende prijsstijging, iedereen die nog kolen tegoed heeft, bij zijn handelaar op levering aandringt. Indien elke handelaar voldoende voorraad zou hebben om die be stellingen onmiddellijk uit te voeren, dan zouden er geen bezwaren zijn. Maar de levering door de mijnen aan de handelaars gaat nog steeds „mondjesmaat". Er zitten nu nog handelaars te wachten op kolen die zij al in October hebben opgegeven. Het is dus uitgesloten dat alle bestellingen op korte termijn uitgevoerd wórden. De Brandstoffenhandel heeft al meer malen bij de regering aangedrongen geen tussentijdse verhogingen in te voeren om dat die allerlei moeilijkheden met zich meebrengen. Het wordt daarom betreurd, dat dit nu wel opnieuw gebeuren zal. lopen zal zijn. Waar wij gedwongen zijn om enorme sommen (dit jaar 1450 mil- lioen en in de komende jaren 1700 mil lioen) uit te geven, zal iedereen die bij de woningbouw betrokken is. zich grote krachtsinspanningen moeten getroosten om mee te helpen het tekort op de betalings balans te verlagen. Waar wij met het oog op de bevolkingsaanwas steeds meer in vesteringen zullen moeten doen in de aan bouw van huizen, fabrieken en scholen, zal iedere mogelijkheid moeten worden aangegrepen om te bezuinigen. De minis ter noemde als de voor de hand liggende mogelijkheden: verhoogde productie en verlaging van het levenspeil. Wij zullen het vooral moeten zoeken in de verhoogde productie, meende de minister, die zijn verheugdheid uitsprak over de medewer king van de vakverenigingen op dit punt. Hogere huren Voorop staat, dat alles in het werk moet worden gesteld om de bouw kosten niet te doen stijgen. Wij zullen dertig jaar lang 55.000 woningen per jaar moeten bouwen om de achter stand in te halen en van liet grote aantal krotten af te komen. Waar het rijk nog steeds geweldige bedragen toe moet leggen op de woningbouw, moet men inzien dat een oplosing voor deze „lastpost" op de begroting slechts kan worden gevonden in een evenwicht tussen bouwkosten en huren. De mi nister achtte daarom een geleide lijke verhoging van de huren onver mijdelijk. De spreker wees op het gelukkige ver schijnsel dat de devaluatie tol weinig prijsstijgingen ten aanzien van de import-materialen heeft geleid en ver klaarde dat 'de binnenlandse produc tie van bouwmaterialen voortdurend stijgt. Mede met het oog op de opvoe ring van de arbeidsproductiviteit, achtte de minister het moment ge komen om verhoogde tarieven in te voeren. De jninister eindigde zijn rede met een be roep op allen om een zo groot mogelijke rationalisatie in dé woningbouw te be trachten. Met het bouwvolume moet wor den gewoekerd om zoveel mogelijk fami lies onder dak te brengen. Alles wat ge bouwd wordt moet nut .hebben en overtol lige dingen moeten worden geweerd. Hoe wel er naar normalisatie-van onderdelen moet worden gestreefd,' zei de minister hier vooral geen grauwe'uniformiteit onder te willen verstaan. Het is echter niet zo-, zeer.de architectuur van individuele wo ningen of blokken dié telt. maar het stede bouwkundig bééld dat zij tesamen vormen, moet voorop staan. Ka de rede van minister In 't Veld maakten de genodigden een rondgang over de tentoonstelling. Comité Benelux Dè algemene driélandenraad van het' Comité Benelux, welkè te 's-Gravenhage op 17 De'èember j.I. onder voorzitterschap van Jhr. Mr. F. Beelaerts van Blokland bijeen is gekomen, vestigt er de aandacht op, dat de economische unie tussen België, Ne derland en Luxemburg nimmer werd in gegeven door eenzijdige overwegingen, maar dat deze beantwoordt aan de wens een samenwerking in Europa tot stand te brengen welke een voorbeeld voor alle vredelievende landen moet zijri. De drielandenraad stelt met voldoening vast dat de drie regeringen op zo kort mo gelijke termijn deze économische unie willen verwezenlijken en vestigt' de aan dacht Van de publieke opinie op cle nood zakelijkheid de regeringen te helpen bij het overwinnen van de laatste moeilijkheden, welke deze zouden kunnen vertragen. Het Comité Benelux heeft kennis ge nomen van de besprekingen die plaats vinden op bredere basis teneinde andere landen en wel in de eerste plaats Frank rijk en Italië aan deze unie te laten deel nemen. Het hoopt, dat Benelux zo spoedig mo gelijk een concrete werkelijkheid zal wor den, opdat deze besprekingen hieraan op practische wijze kunnen worden vastge knoopt. Het besluit om dit vraagstuk in zijn geheel te kunnen bestuderen één Comité, dat de drie Beneluxlanden vertegenwoor digt, samen te stellen, teneinde op dit gebied de contacten te kunnen leggen. Voor de bestrijding van griep is CheJarine „4" een zeer doeltreffend middel. Elk tablet bevat 4 genees middelen, die in de gehele wereld beroemd zijn geworden en millioenen mensen al baat brachten. Het be standdeel Chefarox zorgt dat - al is de werking zeer krachtig uw maag toch niet van streek raakt. «a ff TEGEN PIJNEN EN GRIEP. 20 TABLETTEN b 75 (Adv.) landen wit a/s aipensneeuw met IVOROL TAND PAS TA Ontmanteling van Hermann Göring Werke wordt hervat HAMBURG, 23 December (Reuter). De Britse autoriteiten in Beneden-Saksen hebben aangekondigd, dat de ontmanteling van de voormalige Hermann Göring Werke te Watenstedt Salzgitter op 2 Januari her vat zal worden. In de officiële mededeling wordt gezegd, dat tijdens de jongste conferentie van mi nisters van Buitenlandse Zaken te Parijs de geallieerde Hoge Commissie een voorstel had ontvangen van de Duitse regering en de vakverenigingen om wijziging te bren gen in de geallieerde voorstellen tot-ont manteling van deze fabriek. De ontmante ling werd gedurende het onderzoek omtrent deze voorstellen tijdelijk gestaakt, maar de geallieerden hebben thans besloten dat een hoogoven, de installatie van Krupp te Renn en de gieterij te Heerte ontmanteld moeten worden. Een deel van de machinewerktui gen,' die tijdelijk gereserveerd waren voor herstelwerkzaamheden aan wagons en locomotieven kan echter voor het Duitse economische leven behouden blijven. De Britse autoriteiten hebben verder medege deeld, dat een deel van de gebouwen door nieuwe industrieën gebruikt kan worden. Vredesoproep van de Paus In een toespraak tot het college van kar dinalen heeft de Paus tot de gehele wereld een oproep gericht „aan christenen, onge lovigen, atheïsten en heidenen, om tot God terug te keren." De toespraak is uitgezon den en later in 23 talen herhaald. De Paus riep de mensen dringend op om tot broederschap te komen in „een crisis van de wereld, die na twee eeuwen van droevige ervaringen en dwalingen een nieuw juk van haar eigen keuze in de plaats heeft gesteld van dat van God". De Paus deed een beroep op de heersers om tot vredelievende gedachten te komen. Pius XII gaf tot slot zijn apostolische zegen aan „allen die van goeden wille zijn." Vrijdag luidden duizenden klokken te Rome als aankondiging van de opening van het Heilige Jaar. TWEEDE KAMER Voorzitter Kortenhorst bracht de Kamerleden hulde voor hun moeizame arbeid: twee mlllioen woorden in 647 redevoeringen Ruwehanden?P(JROL Na met overgrote meerderheid enige communistische moties inzake de loon- en prijspolitiek te hebben verworpen, nam de Tweede Kamer Vrijdag zonder hoofde lijke stemming de begroting van Sociale Zaken aan, onder aantekening dat de Com munisten tegen zijn. Een langdurige gedachtenwisseling ont stond over de garantiewet voor fungeren de en gewezen burgerlijke overheidsdie naren in Indonesië en hun nagelaten be trekkingen. De acht kamerleden, die over deze aangelegenheid hun oordeel gaven, herhaalden de meermalen in vergaderin gen en adressen geuite verlangens der be trokken ambtenaren. Ook gedurende de Ronde Tafel-conferentie en bij de Kamer debatten over de souvereiniteitsoverdracht zijn die zaken ter sprake gekomen. In zijn antwoord aan de sprekers ver klaarde minister Götzen zich voldaan over het met decommissie van rappor teurs gepleegde overleg, dat resulteerde in het aanbrengen van talrijke verbete ringen in het ontwerp. De belangrijkste concessie was geweest, dat de regering inzake de vrijwilligheid der keuze, of de betrokken overheids die naren al dan niet in dienst van de R.I.S. zouden overgaan, aan de wensen der Kamer was tegemoet gekomen. Ten aan zien van de belangen der particuliere werknemers in Indonesië zal het overleg met de raad der vakcentrales volgende week worden voortgezet. Voorts ligt het in Het voornemen om aan de Hoge Com missaris te Batavia een speciale ambtenaar voor deze aangelegenheid toe te voegen. De eis van vestiging in Nederland bin nen twee jaar kan om practische redenen niet vervallen. Bij de pensioenrechten is in het wetsontwerp een direct verband gelegd tussen het deelnemen aan de op bouw van Indonesië na de bevrijding en de te geven garantie. Een volledige garan tie voor de vroeger gepensionneerden zou te grote financiële gevolgen hebben. Een amendement-Meyerink (A.R.) om, indien over verdere garantie een regeling is bereikt, binnen een maand een desbe treffend wetsontwerp in te dienen, achtte de minister overbodig. Toen de heer Meye- rink zijn amendement handhaafde, vroeg' de minister dé -termijn van één op drie maanden te stellen, waarop hij het amen dement overnam. Een amendement van de commissie van rapporteurs over vrije overtocht naar Ne derland voor ambtenaren, die langer dan sinds Maart 1942 in tijdelijke dienst zijn, werd eveneens door de minister overge nomen. Een hardnekkig debat met de minister voerde de heer De Graaf (KVP) over de onderstandsbedragen in de afvloeiïngs- voorwaarden. 'Nadat de vergadering een uur. was geschorst voor onderling overleg, bleken de- tegenstandera elkaar halverwege tegemoet te zijn gekomen. Aan-ambtenaren in vaste dienst, wordt nu gedurende twee jaar na het einde van de dienst een onder stand uitgekeerd van 50 procent over de. eerste 500,en 30 procent over de rest van de laatst genoten activiteitswedde, Ter gelegenheid van St. Nicolaas werd in Baarn een kleurwedstrijd georganiseerd. De te kleuren plaat stelde het bezoek van St. Nicolaas voor. Uit de ruim 2000 inzen dingen heeft de jury 150 van de meest geslaagde platen gekozen. Hieronder bevindt zich ook een inzending van prinses Beatrix. De opbrengst van deze expositie komt ten goede aan het Centraal Genootschap voor kinderherstellingsoorden en gezond heidskolonies. De tekening, ondertekend met Trix van Oranje, waarmee zij de derde prijs behaalde, wordt opgehangen. voor zover deze niet hoger is dan 1250.- per maand. Voor kostwinners wordt het maximum 350,en voor tijdelijke amb tenaren van vóór Maart 1942 wordt het maximum 300,onderstand per maand, alles gedurende twee jaar na het einde van het dienstverband. Tenslotte werd nog een amendement van de commissie van rapporteurs overgeno men, volgens hetwelk ook onder de garan tie kunnen vallen andere Nederlanders en in bijzondere gevallen ook niet-Nederlan- ders, wier bezoldiging ten laste van de geldmiddelen van Indonesië kwam. Daarop werd het wetsontwerp zonder hoofdelijke stemming aangenomen. De heer Biewenga (AR) sprak hier na bij een begrotingswijziging voor het afgelopen jaar over emigratiekosten en had vooral bezwaar tegen het rechtsstreeks uit Indonesië emigreren van militairen naar Nieuw Zeeland en Australië. Hij vreesde dat hierbij pressie werd uitgeoefend. Minister J o e k e s zou met deze bezwa ren rekening houden, waarop het voorstel zonder hoofdelijke stemming werd aange nomen. Li zijn gebruikelijke speech bracht ver volgens voorzitter Kortenhorst hulde aan de Kamer voor haar inspanning om het zeer belangrijke programma af te werken. Het knellend keurslijf van de beperking der spreektijd had zij blijmoedig gedragen en zij had zowaar nog negen uur minder verbruikt dan was voorzien. Haar toewij ding was met succes bekroond en de top was bereikt, zij het amechtig en met knik kende knieën, terwijl een zucht aan de geprangde borst ontvlood. (Hilariteit). Twee millioen woorden De voorzitter gaf een nauwkeurige be rekening van de arbeid der Kamer: ruim twee millioen woorden, geladen met staat kundige wijsheid, waren er in 647 rede voeringen gesproken. In 1930, toen voor zitter Van Schalk de traditie der Kerst toespraken instelde, had men 1280 rede voeringen geteld. De werkwijze der Kamer had dus een veel meer geconcentreerd ka rakter gekregen door intensiever voorbe reiding in fracties en afdelingen. Na opsomming van de vele en zeer ge wichtige onderwerpen, die behandeld zijn, vond mr. Kortenhorst dat het Lagerhuis zijn rust wel verdiend had. Het was zijn voornemen het niet vóór 31 Januari bijeen te roepen. Hij besloot met de gebruikelijke Kerst- en Nieuwjaarswensen. Minister Lieftinck sloot zich. namens het kabinet bij de woorden van de voorzitter aan en uitte de voldoening der regering over de samenwerking met de Kamer. Goederenwagens ontspoord te Leiden Hedenmorgen vroeg zijn tijdens het ran geren te Leiden drie'goederenwagons ont spoord. Beide hoofdsporen werden ver sperd. Tussen Leiden én Den Haag werd de dienst onderhouden met Diesel-electri- sche treinen. Reizigers van Rotterdam naar Amsterdam en omgekeerd moesten in Den- Haag en Leiden overstappen. Hedenmorgen om acht uur was het verkeer over beide hoofdsporen hersteld. Kerstklokken in Haarlem Reinout Heering geeft heden, Zaterdag avond van 11 tot 12 uur een bespeling van het cai-illon der St. Bavo. Het programma luidt: Preludium II M. v. d. Gheyn 2. a. Dou viens tu, mon berger, Noël Breton Oud Frans b. Noël nouvelette Oud 15e siècle c. Bondjou, wsène, Noël liègeois Oud 18e siècle d. Houte ou ja dene ernou. Noël liè geois Oud 18e siècle e. Oh?, au'a j-voe, ès l'air?, Noël de Stavelot Oud 18e siècle 3. Gavotte en musette J. S. Bach 4. a. O Kerstnacht, schoner dan de dagen Oud Ned. Kerstlied b. Nu zijt Wellecome, Oud Ned. Kerstlied c. De herdertjes Oud Ned. Kerstlied d. Het is een dag der vrolijkheid Oud Ned. Kerstlied Aria „Er weidet seine Herde" G. F. Handel A la vertue de Noël Balbatre Andante uit Weihnachlsconcert G. M. Schiasse 8. a. Herders hij is geboren Oud Ned. Kerstlied b. Er is een Kindetje geboren Oud Ned. Kerstlied c. Ons is geboren een kindekijn Oud Nea. Kerstlied d. Des Kindleins "Wiegenlied 1638 Oud Duits Kerstlied e. Taublein weisz, 1602 Oud Duits Kerstlied Improvisatie over „Stille Nacht, Heilige Nacht F. Grüber Jan Smeferlin een meesterpianist In de serie „Meester-pianislen" was het Vrijdagavond de beurt aan cle Pool Jan Smeterlin, clie met een belangwekkend Chopin-programma in Haarlem kwam. De Polonaise-Fantaisie op. 61 bood stof in overvloed om het klavier en de acoustiek van dc zaal te verkennen, alsook om de vingertechniek los te werken. En toen begon Smeterlin met de Nocturnes in Es en c (op. 55 en 48), als bij toverslag muziek te laten horen van uiterst delicate verfijning. Trof het eerste opus door een zeldzame lenig heid, het tweede bracht verrassing op ver rassing wat de zingende piano-toon betreft, met nuances en kleurschakeringen en be zield sentiment, waarvoor in deze subjec tieve compositie zoveel ruimte gelaten is aan de vertolker. En het ging als het ware crescendo met een drietal Mazurka's, die, indien Liszt ihet goed had toen hij schreef dat Chopin in deze Pools-nationale dansen vrouwenportretten heeft willen tekenen, wel zeer grillige en temperamentvolle dames voorstellen. Deze eigenschappen werden door Smeterlin raak getypeerd, zonder in romantische overdrijving te ver vallen. De opstandige bitterheid van het Scherzo in b. met zijn ingetogen, religieus klinkende middendeel kre g een meesterlijke vertol king. Zo ooit, dan hoorden wij hier de zui vere reflex van Chopin's gemoedsstemming, toen hij vernam dat Warschau door de Rus sen overweldigd was. Aan het slot van de avond zou- ons, met de Revolutionnaire Etude (op. 10 no. 12) nog eens zo'n tragische weerklank van een geschiedkundig feit, dat zich in onze dagen helaas herhaald 'heeft, levend worden gemaakt door de Poolse pia nist. Hier werd Smeterlin als het ware Chopin zelf, met al zijn romantische harts tocht en vurig patriottisme, wellicht ook met zijn virtuositeit. De Sonate in bes (met de „Marche funèbre") sloot zich bij het Scherzo organisch aan in een klare en sterk geladen vertolking. Alleen het huiverach tige Presto, dat het stuk als een nachtmerrie besluit, maakte niet de indruk die we na de „Marche funèbre" verwacht hadden. De Ballade in g werd een zeer innig poëem en de Berceuse een heerlijke droom. Smeterlin beëindigde zijn prógraihma met een zestal études, waai-mee hij van de hoogste virtuositeit en het reinste poëtisch vermogen blijk gaf. De warme expressie van het „sostenuto" in op. 25 no. 5 en de Vlinder-lichtheid van óp. 10 nos. 4 en 9 wekten bij het publiek niet ten onrechte uitbundige reacties, die bij de revolution naire Etude oversloegen tot een ovatie. Smeterlin is beslist een ideale Chopin- vertólker, die in een gezond en beheerst poëtiseren dezer romantische'kunst gelijke tred weet te houden met een fabelachtige techniek, welke alles klaar en doorzichtig verantwoordt. De „meester-piariist" dankte voor het grote succes met drie walsen. JOS. DE KLERK. Naar het A.N.P. verneemt ligt hgt in 'de bedoeling van de regering om de héér S. L. J. van Waardenburg, laatstelijk regerings commissaris voor Zuid-Sumatra (Palem- bangj te benoemen tot gouverneur van Nieuw .Guinea. Vöetbaloverzicht EDO onfmoef Xerxes Het lag aanvankelijk in de bedoeling op de Kerstdagen geen voetbalwedstrijden uit te schrijven;' doch énkele clubs hebben door het slechte weer een grote achterstand ge kregen en daarom zijn enige uitgestelde wed strijden voor Maandag vastgesteld. In het Noorder Sportpark komt Xerxes bij EDO op bezoek. Na de overwinningen van SW en 't Gooi is de spanning in de eerste klas toegenomen. Ajax en Vole wijekers heb ben een behoorlijke voorsprong, doch het verschil in aantal punten van de andere acht clubs is niet bijzonder groot. Daarom is de strijd van EDO van bijzonder groot belang. Ajax trekt naar SVV en de Amsterdammers zullen het niet gemakkelijk krijgen. In West I ontvangt Zeeburgia DOS. Winnen de Amsterdammers opnieuw, dan halen zij VSV weer iets in. Stormvogels trekt naar WA in de tweede klas B en heeft een goede kans, de zege te behalen. Vele derde klassers komen in actie. Scho ten trekt naar De Meer en moet winnen, om de kans op het kampioenschap te behouden. Zandvoortmeeuwen heeft het niet gemakke lijk in de wedstrijd op eigen terrein tegen DEC. De thuisclub heeft de punten hard nodig. Bloemendaal trekt naar Krommenie, om KW te ontmoeten. De Bloemendalers hebben een goede gelegenheid de achterstand in te lopen. TYBB—Hillinen is uitgesteld. Sport in 't kort JULES HENRIET ZWAAR GEWOND. Jules Henriet, aanvoerder van de Belgische eerste divisieclub „Sportingclub Charleroi" en oud-aanvoerder van het nationale Belgi sche elftal, is gisteravond te Leval-Trahèg- nies met zijn auto tegen een vrachtwagen opgereden, waarbij hij zwaar werd gewond. H.S.V. „DE KAMPIOEN". Tweede Kerst dag houdt de H.S.V. „De Kampioen" op het traject Kraantjelek een cycle cross voor haar leden. Op Nieuwjaarsdag wordt een voetbal wedstrijd gespeeld tegen de Amsterdamse rennersclub „Olympia" op het terrein van Schoten. FEUILLETON die zijn geheugen verloor DOOR PATRICIA WENTWORTh Vertaald uit het Engels 50) „Het waren er heel weinig. Ze maakt natuurlijk geen vrienden. Zolang mijn schoonmoeder leefde, werd Emily altijd als een onmondig kind behandeld. Ze was erg streng voor haar en ze had de leiding bij alles wat Emily deed. Ze zou nooit toegeven, dat ze een fout maakte. Soms denk ik wel eens, dat Emily anders ge worden zou zijn, als ze anders behandeld was. Ze mocht niet hetzelfde doen als andere kinderen. Ze zag bijna nooit iemand buiten de familiekring, tenzij u de kerk meerekent". Juffrouw Silver schudde haar hoofd. „Ik ben 't geheel met u eens, mevrouw Salt, dat het een onverstandige manier van opvoeden was. Maar als er geen kennissen zijn buiten de familiekring, is er dan mis schien iemand binnen die kring?" „Nee, niemandZe hield even op en vervolgde dan: „Er was een nichtje... dat is al enige jaren geledenEmilv was plotseling erg dol op haar. Ze krijgt soms opeens van die vlagen van aanhan kelijkheid voor een bepaald iemand. Ze is dan onuitstaanbaar. Ik was erg blij, toen het wat begon af te zakken". „Zei u, een nichtje?" Abby aarzelde. „Ja, dat was ze in zekere zin. Ik weet eigenlijk heel weinig van haar. Eén van mijn man's zusters liep van huis weg om te trouwen en 't werd nooit weer bijgelegd. Ik heb haar nooit 'ontmoet en de familie sprak niet meer over haar. Vlak voor de oorlog ontmoette Emily een nicht, die vertelde, dat ze de dochter van Mary had gezien. Ik weet niet meer, hoe ze die ontmoet had. Ze zei, dat ze haar herkend had door de gelijkenis, die ze met mijn schoonmoeder had". Abby draaide zich half om en wees op de vergrote foto aan de muur. „Zo zag ze eruit, toen ik haar leerde kennnen, maar ze moet in haar jonge ja ren erg knap geweest zijn, al zou je 't niet zeggen, vindt u wel? Die vergrotingen maken iemand niet mooier, maar ik heb nog een foto van haar in dat album daar, waarop u kunt zien, hoe ze er vroeger uitzag. Ik geloof, dat haar vader Italiaans bloed in zich had. Hij had een restaurant in Bristol, en een Italiaanse naam, maar haar moeder was een Engelse. Mary, de dochter, die wegliep, leek op haar en naar de verhalen, haar dochter óók." „Ja, mevrouw Salt?" „Wel, er is verder niet veel te vertellen. Emily is die Mary, zoals ze heette, op gaan zoeken en kreeg één van die bevlie gingen voor haar. Het was nogal hinder lijk. Ze sleepte altijd van allerlei uit mijn provisiekast voor haar mee, potten jam en porties koude kip, of stukken tong, en al het geld, dat ze in handen kreeg, werd onmiddellijk omgezet in cadeautjes voor May; kousen, handschoenen, handtassen, etc. Ik moest een en ander wel aanzien, omdat ik er niets tegen doen kon, en ik hoopte, dat 't vanzelf wel zou slijten, omdat ik van mening was, dat niemand mèt of zonder cadeaux in staat zou zijn om Emily lang om zich heen te ver dragen, tenzij het absoluut noodzakelijk was". Het stilzwijgen, dat ze gedurende al die jaren van samenleving met Emily Salt in acht had genomen werd nu plotseling verbroken, en terwijl ze sprak werd het steeds duidelijker, wat deze samenleving Abby Salt gekost moest hebben aan ge duld, christelijke naastenliefde en dage lijkse inspanning. Juffrouw Silver merkte op: „Het is wel een zeer zware taak voor u geweest al die jaren". „Ja", zei Abby Salt, en er was een ver wonderde uitdrukking op haar gezicht, als kwam ze nu pas zelf tot de ontdekking, dat het inderdaad een geweldige opgave was geweest. Misschien verwonderde ze er zich ook over, dat juffrouw Silver dit begreep. Na een ogenblik van stilzwijgen vervolgde ze: „May kreeg vanzelfsprekend op een be paald moment genoeg van Emily's affectie. Er moet een hevige scène geweest zijn, want Emily kwam thuis in een stemming, erger dan ik ooit van haar heb meege maakt. Ik kon niets met haar beginnen, en tenslotte haalde ik er een dokter bij, iets wat ik niet meer gedaan had sinds de dood van m'n man". „Wat zei de dokter, mevrouw Salt?" Woorden, die Abby nooit gesproken had, kwamen thans over haar lippen. „Hij zei, dat ze in zo'n toestand zichzelf of iemand anders iets aan zou kunnen doen". De blos op Abby's gezicht werd dieper en opnieuw was er die verwonderde uit drukking. „Vreemd, ik heb nog nooit met iémand hierover gesproken!" „Zei hij nog iets anders?" I „Ja, hij vond, dat ze in een inrichting thuis hoorde. Maar ze kalmeerde na een poosje en was weer als altijd", j „Was dat vóór de oorlog?" „Ja, vlak ervoor, in Juli of Augustus". I „Viel er niet meer voor? Werd die I vriendschap niet opnieuw opgevat?" Abby aarzelde. „Wel, dat is iets, wat ik niet weet. Zo nu en dan heb ik wel eens gedacht. „Ja, mevrouw Salt?" „Wel, de laatste twee maanden was er iets met Emily, en ik heb me wel eens afgevraagd, of die May weer een rol in j haar leven speelde, of iemand anders. Emily glipt 's avonds weer geregeld het huis uit, zoals ze toen ook deed, en op J koude winteravonden is dat niet iets van zelfsprekends. Als ik haar vraag, waar ze I geweest is, wordt ze woedend. Ik heb haar een keer op de man af gevraagd, of ze die May weer ontmoette, en ze antwoord- i de, dat dat niet 't geval was. Maar de sjmiptomen zijn dezelfde, haar geld vliegt weg en er ontbreekt aldoor een en ander uit m'n. provisiekast. Ze nam zelfs laatst een hele pudding mee, toen ik iemand te eten kreeg en deze weekend nog pikte ze een pot bloemenhoning mee, dat ik opzij had gezet om bij m'n broer te brengen als een cadeautje voor William Smith en z'n vrouw." Juffrouw Silver kuchte. „Mevrouw.Salt, hoe heet dat nichtje van juffrouw Salt precies?" „May. „En haar achternaam?" „Wel, ik geloof Woods, mevrouw Woods, of Wood, dat weet ik niet precies". „En haar meisjesnaam, hoe luidt die?" „Ik weet het werkelijk niet, haar moe der ging er vandoor, zoals ik u vértelde, en de familie sprak niet meer over haar. En Emily sprak altijd over die dochter als May, en toen ze vooral in 't begin veel over haar sprak, kreeg ik de indruk och, misschien is het beter daarover te zwijgen". „Het lijkt me beter, dat u me alles ver telt", zei juffrouw Silver met grote nadruk. Op Abby Salt's gladde voorhoofd ver toonden zich rimpels. „Wel, ik kreeg de indruk, dat er iets methaar aan de hand was, dat ze aarzelde, als wist ze niet hoe ze het uit moest drukken „dat niet helemaal fatsoenlijk was". Ze had een mooie flat en alles was prima in orde, maar over haar echtgenoot was niets bekend, alleen was er het feit, dat hij haar zo nu en dan op kwam zoe ken, bij welke gelegenheden ze afspraken met Emily placht af te zeggen. Ik kon me niet aan de indruk onttrekken, dat hier iets niet helemaal in de haak was, maar toen ik er in 't begin wel eens nader naar vroeg, sprak Emily er verder nooit meer over en kreeg ik 't gevoel, dat haar gezegd was, dat ze haar mond moest houden". In het stilzwijgen, dat hierop volgde, kuchte juffrouw Silver voorzichtig. „Mevrouw Salt, hebt u wel eens van de naam Eversley gehoord?" Abby keek haar onbewogen aan, en antwoordde: „Neeof ja toch, mevrouw Smith was een juffrouw Eversley", Juffrouw Silver keek haar onderzoekend aan. „William Smith is William Eversley. Hij heeft zijn geheugen teruggekregen, en is door zijn familieleden herkend.. Hij be zit het grootste deel van het kapitaal van de fa. Eversley en het is heel goed moge lijk, dat iemand zijn terugkeer ajlesbehalve aangenaam vindt. Weet u hier misschien iets meer van?" „Nee, hoe zou ik", antwoordde Abby met een verschrikte stem. Juffrouw Silver bleef haar aan kijken. „Ik zou graag deze vraag ook aan juffrouw Emily Salt stellen". „Aan Emily?" „Ja, mevrouw Salt". Abby stond op en ging de kamer uit. Ze liet de deur achter zich open staan. Juffrouw Silver hoorde haar het portaal overlopen en op een deur kloppen. Na een ogenblik klopte ze weer, en daarna maakte ze de deur open. Met een onthutst gezicht kwam Abby in de kamer terug. „Ze moet uitgegaan zijn. Haar jas en hoed zijn er niet. Ik begrijp niet, dat ik haar niet heb horen weggaan". „Misschien wilde ze niet, dat u haar zou horen", merkte juffrouw Silver op. „Mag ik hier blijven wachten, tot ze terugkomt? U sprak zo pas over een foto van uw schoonmoeder. Ik zou die erg graag zien". Het foto-album lag', precies als in de dagen van de oude mevrouw Salt, op een hoog, gepolijst, rond tafeltje. Opdat het glanzende hout niet beschadigd zou wor den, lag hierop een gehaakt kleedje in mosgroen met rose, welke kleuren echter in de loop der jaren volkomen waren ver schoten. Het omslag van het album was druk versierd en voorzien van éen groot verguld slot. (Wordt vervolgd).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1949 | | pagina 6