DANSLES
„Jieifsm"
Noordoostpoider heeft dringend
boerderijen nodig
in 30 jaar veranderde er veei
op onderwijsgebied in Haarlem
&ANSSCHOGLKWEKKEBOOM
Nieuwe Graclit 98, Haarlem
Wichelroedelopers en aardstralen
'De kleine wereld
flMPi
Donderdag 29 December 1949
Haarlems Dagblad en Oprechte Haalemsche Courant
DE JONGSTE POLDER
Komen drie polders in één twaalfde provincie?
Zonder door iemand aangevochten koloniale strekkingen wordt de Noordoost-
polder gekoloniseerd. En als men de moeilijkheden ziet. waar men van het begin
af mee te kampen heeft gehad, dan gaat men haast jalouzie koesteren jegens Cornells
Houtman en Jan Huygen van Linschoten en Abel Tasman, die het land dan wel eerst
moesten ontdekken, maar als dat eenmaal gebeurd was toch een klaar land vonden.
Met bomen en planten en dieren en mensen en alles wat daarmee samenhangt. Maar
het is moeilijk te koloniseren, als eerst het land nog gemaakt moet worden. Miefc
talloze en enorme machines, die lange dijken maken en dan het water dat daar binnen
ligt wegpompen. En dan is het werk nog lang niet afgelopen.
De problemen voor de directie van de
Noordoostpolder zijn legio. Er ligt daar in
de Noord-Oostelijke hoek van wat eens
het IJselmeer was 48.000 hectare land;
ruim 43.000 hectare daarvan is nuttige cul
tuurgrond. Maar er staan nog maar onge
veer honderd boerderijen, die tezamen 3600
hectare beslaan. Al die andere boerderijen
moeten nog komen. Maar aan de grond is
geen gebrek.
Aan belangstellende en hunkerende jonge
boeren ook niet. Zij zouden liever hier land
hebben, dan naar Canada of Australië of
Nieuw Zeeland emigreren. Maar daar doe
men voor de Noordoostpolder de eerste
moeilijkheden al op. Er is geen materiaal
voor al die nieuwe boerderijen, die nodig
zijn en er zijn ook geen arbeiders om ze te
bouwen. En als er dan weer nieuwe boer
derijen staan zijn nog niet al die hunke
rende boeren uit heel Nederland aan de
beurt. Eerst komen de zeshonderd „pio
niers", boerenzoons, die officieel deze naam
hebben gekregen, nadat ze van het begin
af aan de polder door alle kinderziekten
hebben heen geholpen. Die al jaren in
het nieuwe gebied hebben gezwoegd. Zij
hebben de eerste kans en zelfs die zeshon
derd zijn voorlopig nog lang niet allemaal
aan de beurt. In het komende jaar worden
er hopelijk 75 nieuwe boerderijen ge
bouwd. Maar ook dan is nog maar een
klein deel afgeknabbeld van de 35.000
hectare, die op het ogenblik nog een staats
bedrijf vormen; een door zijn omvang
nauwelijks lonend staatsbedrijf. Lonende
bedrijven krijgen de boeren: het minste
wat zij kunen krijgen is twaalf hectare,
het meeste 48. „Krijgen" is eigenlijk het
juiste woord niet. Er is een regeling ge
maakt, die hun de mogelijkheid geeft in
de boerderij, die voorlopig nog staatsbezit
blijft, te trekken. Van de duizend gulden,
die zij per hectare moeten hebben, neemt
de Staat een kwart voor zijn rekening en
mogen zij de helft lenen. Daarna kunnen
zij misschien op den duur de boerderij
kopen.
Provinciaal wegenplan
De minister van Verkeer en Waterstaat
heeft bezwaren tegen het besluit van de
Provinciale Staten van Noordholland, om
de wegen van Purmerend naar Oosthui
zen, van Oosthuizen naar de Hulk en van
't Schouw naar Purmerend op het provin
ciaal wegenplan te plaatsen, omdat de
wegen parallel lopen met rijkswegen.
Daarom stellen Gedeputeerde Staten voor
de wegen van het provinciaal wegenplan
te doen vervallen.
Het college stelt voor thans op het plan
te plaatsen de verbinding tussen de
Spaarnwouderweg en de Rijksweg Am
sterdamHaarlem bij Halfweg, welke
gevormd wordt door een gedeelte van de
IJweg, een gedeeltelijk nieuw aan te leg
gen en gedeeltelijk te verbeteren wegvak
door het dorp Zwanenburg, de nieuwe
brug over de Ringvaart en de verbinding
van die brug met de Rijksweg (3.51 km
lang), evenals de Spaarndammerdijk tus
sen Sloterdijk
Afscheid J. A. Pijzelman
Misschien, want er is nog geen beslissing
genomen, hoe de Staat deze grond zal uit
geven. 'Wel is er een rapport geweest van
de commissie-Vissering, dat voorstelde een
derde van de beschikbare grond te ver
kopen, een derde in erfpacht te geven en
een derde in tijdpacht. Maar de regering
zal over deze kwestie nog een beslissing
moeten nemen.
En een beslissing ook moet nog genomen
V/orden over de toekomstige staatkundige
positie van het nieuwe gebied. Op het
ogenblik is er nog geen gemeenteraad en
de Noordoostpolder hoort bij geen enkele
provincie. Er is een landdrost dr. ir. S.
Smeding en eigenlijk staat de polder
onder direct toezicht van Den Haag. De
enige „democratische" mogelijkheden, die
de polderbewoners nu nog hebben, liggen
eigenlijk besloten in de advies-commissies,
die de landdrost uit de diverse bevolkings
centra heeft opgericht. De secretaris van
de Noordoostpolderdirectie, dr. J. Blaauw-
boer, zou gaarne van de drie polders, die
straks in het oude IJselmeer zullen liggen
één provincie gemaakt zien. Een nieuwe,
twaalfde provincie; en een provincie, die
zeker niet de kleinste van de rij zal zijn,
groter bijvoorbeeld dan Utrecht en Zee
land.
En ondanks de niet te miskennen be
zwaren, die er aan kleven, zou deze zelfde
deskundige het liefst slechts één gemeente
in de N.O.P. zien.. Hetgeen dan waarschijn
lijk de gemeente Emmeloord zou worden.
De polder zou te veel versnipperd wor
den, als van de diverse toch altijd kleine
bevolkingscentra gemeenten zouden wor
den gemaakt. Te klein om nog te stroken
met de moderne opvattingen over de om
vang van gemeenten. En de bezwaren van
een te gecentraliseerd bestuur, zouden
zoals enkele jaren geleden reeds is voor
gesteld door de toenmalige minister Beel
kunnen worden ondervangen door de
instelling van „dorpsraden", een soortge
lijke instelling als de in sommige steden
al bestaande „wijkraden".
De polder heeft thans ruim vijfduizend
inwoners; evenals dit jaar zullen er ook in
1950 wel weer ongeveer tweeduizend bij
komen. Maar een dichtbevolkt gebied zal
dit uiteraard nimmer worden. Ook al is het
dan de bedoeling, dat Emmeloord, de
hoofdplaats, uiteindelijk tien- of twaalf
duizend inwoners zal tellen. Maar het is
Aanvang nieuwe lessen Januari.
Inschrijving dagelijks
Privéles op elk verlangd uur
Vrijmaking van Franse invoer
Naar de Franse staatscourant vandaag
mededeelt, is 52 procent van de Franse in
voer uit 17 Europese landen en hiui over
zeese gebieden vrijgesteld van invoerquota.
Tegelijkertijd werd echter medegedeeld,
dat op een aantal goederen waarvoor de
quotabeperkingen zijn opgeheven, weer
douanerechten zullen worden geheven.
Frankrijk besloot tot deze vrijmaking
van van de. handel nadat 2 November jl.
door de organisatie voor Europese econo
mische samenwerking een desbetreffende
aanbeveling werd aangenomen. Alle leden-
staten zouden vóór 15 December soortge
lijke lijsten indienen.
De Franse lijst omvat een verscheiden
heid van grondstoffen, alsmede chemica
liën, rubber- en lederwaren, textiel, be
paalde soorten machines en camera's.
Aon het marktplein in Emmeloord wordt gebouwd. De directie van de Noordoostpoldei
krijgt een uitbreiding van een van haar tijdelijke gebouwen. Er is haast bij. Al zijr,
er dan nog geen muren, de ruiten zitten er al in.
een dringende zaak, dat voor al deze oude
Nederlanders in het nieuwe gebied zo snel
mogelijk een status in het democratische
vaderland zal worden gevonden. Met alle
publiekrechtelijke instellingen, die een zo
belangrijk deel van de democratie uit
maken.
Bij dit alles wordt en zeker niet tegen
zijn zin één deel van het nieuwe land
niet meegerekend: Urk, dat vrijwel zeker
een eigen gemeente zal blijven en met een
stukje nieuw verworven grond ongeveer
honderd hectare in beslag zal nemen. Het
oude Urk heeft het gezicht, dat altijd naar
de zee was gekeerd, niet omgedraaid.
Vooruit ligt de zee en „achter het dorp
ligt dan tegenwoordig ook nog wat land".
Ook al is men op Urk dan erkentelijk voor
het feit, dat de nieuwe weg over het land
het verdere transport van de vis heel wat
gemakkelijker heeft gemaakt.
Hier en daar ligt in de polder een kleine
verzameling houten barakken: de arbei
derskampen. Want natuurlijk heeft men in
de Noordoostpolder nog niet voldoende
woonruimte voor al die duizenden mensen,
die de polder hebben gemaakt tot wat zij
nu is en die haar nog verder op de weg
naar de voorspoed zullen helpen. De ar
beiders, die in staatsdienst zijn, wonen in
die barakkenkampen temidden van de ver
latenheid van de polder. Er zijn dertig van
die kampen geweest. Tegenwoordig, nu ex-
vooral in de dorpen meer is gebouwd,
staan er verspreid over het gehele gebied
nog maar achttien. De ganse week werken
de mannen in de polder en tweemaal in
de maand gaan zij van Vrijdagavond tot
Dinsdag „met verlof naar huis". Om voor
een paar dagen de harde werkelijkheid te
vergeten van Emmeloord en Marknesse en
al die andere plaatsen in de poldei*. Deze
plaatsnamen zijn het overigens, die het
enige tikje histoi-ie geven aan het jonge
deel van Nederland. Want zij zijn overge
bleven uit de heel vroege geschiedenis van
Oost-Nederland. Een monnik in het Sint
Odulfklooster bij Stavoren schreef ze tien
eeuwen geleden neer en de polder maakte
hier een dankbaar gebruik van. Al die
namen, die de polderbewoners tegenwoor
dig weer dagelijks gebruiken, stammen uit
de verre geschiedenis. Zowel van Emmel
oord, dat vroeger een havenplaats of
Schokland was als van de tien dorpjes, die
de hoofdplaats in de toekomst zullen om
ringen: Nagele, Espel, Rutten, Luttelgeest,
Kraggenburg, Ens en Marknesse en de drie
plaatsjes, die waarschijnlijk Tollebeek,
Creijl en Bant zullen heten.
Er bestaat geen twijfel aan: de Noord
oostpolder rooit het wel. En haar directie
is er volledig van overtuigd, dat als over
ongeveer zes jaar de Zuidoostpolder droog
zal zijn en klaar voor kolonisatie, zij veilig
daar naar toe kan vertrekken en het ge
bied, dat hen thans nog zoveel problemen
oplevert aan zichzelf en de normale gang
van zaken in ons hele land kan overlaten.
Dank zij haar eigen werk en ook dank zij
de geest van de polderbewon'ers, die toch
eigenlijk allemaal wel min of meer „pio
niers" zijn. E. P.
Morgen, Vrijdag, zit de heer J. A. Pij-
zeiman voor het laatst achter zijn bureau
in het Haarlemse Stadhuis. Dan wordt,
omdat hij de 65 gepasseerd is, zijn ambte-
naai-sloopbaan afgesloten.
De heer Pijzelman had, als chef van de
afdeling Onderwijs op de secretarie, een
belangrijke functie en hij vervulde die met
ijver, blijk gevend van bekwaamheid. Op
21-jarige leeftijd kwam hij in de gemeen
te-administratie; eerst in Buren (G.),
daarna in Leiden en Tiel. 1 Februari 1920
werd hij benoemd als commies op de
afdeling Onderwijs te Haarlem. Hij maak
te promoties en werd op 1 Januari 1938
benoemd tot administrateur, chef van de
afdeling Onderwijs.
In de dertig jaren dat de heer Pijzel
man aan Onderwijs zit, is er in Haarlem
veel op onderwijsgebied gebeurd. Daar
aan heeft hij een belangrijk aandeel ge
had, want wie een beetje heeft rondgeke
ken in de keuken der gemeente, weet. dat
van de voorbereiding van nieuwe dingen
een niet onaanzienlijk deel op de schou
ders der ambtenaren rust.
De heer Pijzelman kwam in Haai'lem in
een tijd dat er volop wei-k was op de afde
ling Onderwijs. In 1920 was de nieuwe
Ganzenleverworstjes
Franse kaassoorten
Kreeft
Vleesssalades
Garnalen
Haring
GR. HOUTSTRAAT 8
- TEL. 11456
AKU-vertegenwoordiger
in Praag gearresteerd
Sinds 12 December verdwenen
De leider van het verkoopbureau van de
A.K.U. (Algemene Kunstzijde Unie)
Praag wordt sinds 12 December in die
stad in arrest gehouden. Op die dag is hij
door vijf mannen uit zijn auto getrokken
en in hun eigen auto gesmeten.
De Nederlandse gezant in Praag, mr. W.
van Tets, heeft zich onmiddellijk kx-achtig
achter deze zaak gesteld en zelfs bij het
aanbieden van zijn geloofsbrieven hij is
eerst kort geleden benoemd van deze
gelegenheid gebruik gemaakt om presi
dent Gottwald en de Tsjechische minister
van buitenlandse zaken Clementis om in
lichtingen te vragen.
Men heeft zich van Tsjechische zijde
voorlopig met enige algemeenheden van
de zaak afgemaakt. De legatie is er nog
niet in geslaagd in contact te komen met
de gearresteerde.
Mr. van Tets, die Prins Bernhard op
zijn reis naar de West zal vergezellen,
heeft Praag thans verlaten. De eei-ste lega
tie-secretaris, mr. J. van der Gaag is nu
met de leiding van de Nederlandse legatie
belast.
Urk krijgt een waterleiding. Door kilometers verlatenheid graven de arbeiders een
geul voor de buizen. Maar ook deze vooruitgang kan de Urkers niet met de
Noordoostpolder verzoenen.
Voordracht van prof. dr. S. W. Tromp
voor Bloembollencultuur
Over de invloed van „aardsti*alen" en
de „afscherming" is de laatste jaren nogal
een en ander te doen geweest. Prof. dr.
S. W. Tromp te Leiden heeft de land
bouwkundige aspecten van het wichel
roedelopen wetenschappelijk bezien en
daarbij tegelijk de kwestie der „aardstra
len" behandeld. „Enkele landbouwkundige
aspecten van het wichelx-oedevraagstuk"
was de titel van de causerie, welke prof.
Tromp hield voor de afdeling Hillegom
der Algemene Vei-eniging voor Bloembol-
lencultuur.
De wichelroede als instrument, aldus
spreker, is reeds eeuwen oud en werd voor
heen voornamelijk gebruikt voor het op
sporen van water in daaraan ax-me gebie
den.
>e vraag of de wichelroedeloper au
serieux behoort te worden genomen, heeft
men indertijd ontkennend menen te moe
ten beantwoorden, vooral naar aanleiding
van de onderzoekingen van prof. Van
Gulik. Achteraf bezien blijken die onder
zoekingen echter onvolledig en niet immer
op de juiste wijze uitgevoerd. Aan de hand
van hetgeen thans bekend is en van de
proeven, welke de laatste tijd op streng
wetenschappelijke wijze met behulp van
de nauwkeurigste instrumenten zijn geno
men valt af te leiden dat bepaalde perso
nen wel tei'dege afwijkingen vertonen,
wanneer zij in de nabijheid komen van
bepaalde plaatsen. Psycho-galvanische in
vloeden wareix daax'bij uitgesloten.
Vele wichelroedelopers zijn op hun ge
voeligheid getest. Men is daarbij echter
lot de conclusie gekomen, dat het resul
taat, dat de betrouwbare wichelroedeloper
bereikt, evengoed, ja veel nauwkeuriger
en zonder de kans op de werking van
psycho-galvanische invloeden, die bij de
wichelroedeloper te meer bestaat naar
mate hij meer emotioneel is aangelegd,
door de moderne meetapparaten en con
trole-instrumenten kan worden verricht.
De door spreker genoemde bodem-af
wijkingen kunnen bij daarvoor gevoelige
personen inderdaad onaangename reacties
oproepen, soms zelfs misselijkheid en dui
zeligheid. Hierbij is echter van de invloed
van „aardstralen" geen sprake, al meent
men van het tegendeel wel eens opzien
barende bewijzen te kunnen overleggen.
Prof. Tromp noemde het voorbeeld van
een sigarenfabriek te Veenendaal, waar de
zïektefrequentie onder de arbeiders zeer
hoog was, terwijl dit cijfer aanzienlijk
terugliep, toen de befaamde „afscherm-
kastjes" waren geplaatst. Toen men dit
geval ging onderzoeken, bleek dat vele
arbeiders waren verplaatst maar ook dat
men de cijfers over de zeer koude winter
van 1947 had vergeleken met die over de
zeer mooie, daaropvolgende zomer. Zulk
een bewijs verliest iedere wetenschappe
lijke waarde.
Wat de menselijke gevoeligheid betreft,
waarschuwde prof. Tromp voor de moge
lijkheid van suggestie. Ook artsen passen
meermalen suggestie op hun patiënten toe,
maar bedriegen daarmee zichzelf niet om
trent diens werkelijke toestand. Bij de
wichelroedelopers is echter het gevaar
gfoot, dat zij zich door hun cliënten het
hoofd op hol laten brengen.
De recente proefnemingen met de be
strijding van het zogenaamde wortelrot
door afscherming van „aardstralen" heb
ben evenmin een zodanig verloop dat hier
van een succes kan worden gesproken.
Vanwege het Laboratorium voor Bloem-
bollenonderzoek voert men reeds lang de
strijd tegen deze ziekte, een strijd die vele
aspecten heeft. Proefnemingen met wichel
roedelopers, zowel wanneer de kastjes
aanwezig of verwijderd waren (buiten
hun voorkennis) hadden onbevredigende
resultaten.
De mogelijkheid, dat zulke zones meer
kwetsbaar zijn voor blikseminslag, kan
niet worden, verwox-pen. Immers te dikwijls
ziet men hooggelegen punten gespaard,
terwijl lager gelegen objecten bij herhaling
worden getroffen.
Prof. Tromp achtte een voortgezet, diep
gaand onderzoek van het wichelx-oede-
vraagstuk van wetenschappelijk en prac-
tisch belang, en kon het slechts betreuren,
dat door de hoge kosten en het vele werk
hieraan verbonden, dat onderzoek slechts
uiterst langzaam vorderde.
Uitbreiding van de
P.E.N. Centrale te Velsen
Bedrag van negen millioen
gulden is nodig
Gedeputeerde Staten van Noordholland
hebben aan de Provinciale Staten de eerste
suppletoire begroting 1950 voor het Provin
ciaal Electriciteitsbedrijf aangeboden,waar
op een bedrag voorkomt van 6.000.000,
bestemd voor uïtbreidiixgswerken van de
Centrale te Velsen.
De vooxdopige kosten van de twee nieuwe
ketels bedragen 9.000.000, waarvan
1.000.000 voor bouwkundige wei-ken,
5.400.000 voor twee ketels en 1.100.000
Hoewel de volledige uitvoering der wer
ken een bedrag van 9.000.000 zal vorde
ren, menen Gedeputeerde Staten, dat op
het ogenblik een bedrag van 6.000.000 ter
beschikking kan worden gesteld.
Lager Onderwijswet (De Visser) aangeno
men, die de financiële gelijkstelling
bracht voor het Openbaar en Bijzonder
onderwijs. Dat gaf voor de gemeente na
tuurlijk veel bemoeiing. Dit komt heel
sterk naar voren bij een vergelijking van
het leerlingen-aantal der lagere scholen in
1921 en 1949. In 1921 waren er 6500 leer
lingen bij het openbaar en 4400 bij het
bijzonder onderwijs. In 1949 waren de cij
fers: openbaar 680n en bijzonder onder
wijs 12600.
Er zijn in die dertig jaar heel wat nieu
we scholen gebouwd. En aan elk voorstel,
dat bij de raad werd ingediend om een
school te bouwen, zat heel wat voorberei
ding vast. Maar er waren ook heel wat
zorgen, misschien in verhouding zelfs nog
meer, als de omstandigheden en geldmid
delen het niet toelieten dat er gebouwd
wex-d. Daxx moesten noodmaatregelen ge
nomen worden om de kinderen toch een
plaatsje op een schoolbank te geven. Ge
lukkig is dit steeds gelukt. Niet alleen xn
de crisisjaren 1931-1934, maar ook nu na
de oorlog. De zorgen zijn nu nog wel niet
verdwenen, doch er kunnen (al is het op
bescheiden voet) toch weer plannen ge
maakt worden voor de bouw van nieuwe
scholen.
In 1920 had Haarlem geen openbare
kleuterscholen. De gemeente begon haar
taak op dit terx-ein door de scholen in de
Jansstraat en Smedestraat over te nemen.
Later werden verscheidene nieuwe scho
len gebouwd, zodat er in 1933 een groot
aantal openbare en bijzondere kleuter
scholen was. Toen dreigde in 1933. dooi
de bezuiniging, het gehele kleuteronder
wijs opgeheven te worden. Het gelukte
Haai'lem evenwél door het treffen van bij
zondere maatx-egelen deze tak van onder
wijs toch nog te redden, ook al moesten er
zware offers geëist worden van het perso-
neel.
Thans zijn er in Haarlem 9 scholen en 3
aparte klasjes voor openbaar kleuter
onderwijs. Bovendien zijn er 25 bijzondex-e
scholen.
Ook op het gebied van,het Middelbaar
Onderwijs is in die dertig jaar zeer veel
veranderd en verbeterd. In 1921 waren er
1200 leerlingen, in 1949 is dit aantal tot
3580 gestegen.
De leerlingén zijn nu alsvolgt verdeeld:
jongens meisjes totaal
Coornhert-lvceum
Lorentz-lyceum
R. K. lyceum
Sancta Maria
Christelijk lyceum
H. B. S. B
H. B. S. A
Meisjes H. B. S
In de loop der jaren werden verschil
lende wijzigingen gebracht in het type van
de openbare scholen, vooral in de laatste
jaren door *de sliehting van het Lorentz-
en het Coornhert-lyceum.
De oorlogsjaren leverden veel moeilijk-
heden en eisten bemoeiingen omdat telkens
scholen ontruimd moesten worden. Zoveel
j mogelijk werd het onderwijs toch nog in-
tact gehouden,
j Na de oorlog vraagt het streven naar
I onderwijsvernieuwing veel aandacht.
De heer Pijzelman heeft (de bezettings-
tijd niet xneegerekend) onder vier wethou-
i ders van Onderwijs gewei-kt, namelijk de
heren mr. A. Bruch, W. Roodenburg, D, J.
l A. Westerveld en D. J. A. Geluk.
I De heer Pijzelman was ook secretaris
van de Commissie van bijstand uit de
Raad voor Onderwijszaken, secretaris van
het Schoolmelkcomité, bestuurslid van de
Stichting ter bevordering van de School-
tandyèrzorging en veie andere comités die
op het gebied van onderwijs in de loop der
jax-en wex-kzaam zijn geweest.
Vx-ijdagmiddag, 3,30-4.30 uur, houdt de
heer Pijzelman receptie in de oude raads
zaal ten Stadhuize. Daar zullen de amb
tenaren hem de hand drukken. Ook is te
verwachten dat vele hoofden van scholen,
waarmee de heer Pijzelman veel contact
had, zullen komen. De secx-etaris mr. Th.
A. Wesstra en de wethouder van Onder
wijs de heer D. J. A. Geluk hebben, naar
wij vernemen, het voornemen in een korte
rede uiting te geven aan hun gevoelens
Erfelijk
Het moet in Bx-azilië of daaromtrent ge
beurd zijn, het kan ook in Argentinië of
I Egypte geweest zijn. Maar waar het ook
gebeurd is. het is een verhaal waar ge
peinzend mee het nieuwe jaar in kunt
I gaan.
Een ordentelijke vader in Brazilië of
waar het dan geweest is had het goed met
zijn kinderen voor, hü maakte er heren
van. Hij had met een paar gewiekste zetten
en wat geluk veel geld in de koffie ver
diend en zuinig opgepot, ja, het was in de
koffie en dus kan het nergens anders dan
in Brazilië geweest zijn. Ge zoudt zeggen,
dat ge van wat onnozele koffie zo rijk
worden kunt, maar zo gaat dat in de grote
handel.
Ik ben maar van geringe kom-af, zegt
de rijke koffiepotter tot zijn kinderen,
maar van jullie zal ik heren maken. Hij
zal heren van zijn kinderen maken, wat
een geluk dat het alle drie jongens zijn.
Hij .stuurt zijn jongens naar deftige
scholen en moeder doet hun een kanten
kraagje om voordat ze gaan. Ze komen
thuis met nette rapporten en ze spreken
van „u" en „gijlieden" alsof het niets is.
Zij worden groot, zij doen examens om de
haverklap en zij worden elke dag geleer
der en netter. Zij worden zo geleerd en zo
net dat hun vader met tranen van trots
tegen hen opziet.
Dat zo iets allemaal in de koffie kan
zitten, denkt hij. Nu zijn mijn jongens heel
wat trappen hoger op de maatschappelijke
ladder kunnen klimmen, zij mogen er zijn.
zij zullen met eerbied worden aangezien.
Met drieën zijn ze, zij zullen hun weg nu
wel vinden.
Zij drieën vinden hun weg wel, zij
komen in hoge betrekkingen en doen dage
lijks een schone boord om. Zij hebben
seci'etai'essen en wachtkamers en salaris
sen om uw hoed voor af te nemen.
Zij zijn echte heren geworden, dank zij
die koffie.
104
58
162
258
35
293
719
719
i
319
319
549
300
849
414
90
504
262
212
474
260
260
voor VERHUIZINGEN groot en klein
Goederen zonder prijsverhoging verzekerd
ROZENSTRAAT 13 TEL. 20020
(Adv.)
Bedrijver van roofoverval
krijgt twaalf jaar
De Haarlemse arrondissementsrecht
bank heeft vanmorgen de 28-jarige
landarbeider T. G., die op de avond
van de vijfde September een iat'fe
roofoverval pleegde op de eigenaars
van een klein cafétje bij Hoofddorp,
de 78-jarige Piet Haan en zijn 81-
jarige zuster Niesje, veroordeeld tot
12 jaar gevangenistraf wegens diefstal
met geweldpleging en zware mishan
deling.
Dit is de maximum-straf die op dit mis
drijf staat. De rechtbank heeft bij dit von
nis overwogen het bijzonder ernstige
karakter van het onderhavige misdrijf en
voorts het volkomen gebrek aan berouw
en meegevoel dat bij verdachte aan den
dag is getreden. De eis van de officier van
justitie, mr. B. van den Burg, is met dit
vonnis ten volle gehonoreerd. Niesje 1-Iaan
ligt nog steeds in het ziekenhuis en zal de
gevolgen van de op haar gepleegde aan
slag waarschijnlijk nimmer meer geheel
te boven komen.
Andere uitspraken
De PEN-meteropnemer en incasseerder
R. H. uit Wormerveer werd wegens ver
duistering van zeventienhondei'd gulden
veroordeeld tot tien maanden met aftrek.
Tegen hem luidde de eis een jaar met
aftrek.
De verzekeringsagent F. T B. die 3100
gulden van zijn maatschappij verduisterde
om zijn hartstocht voor de zogenaamde
„fruitmachines" te bevredigen, werd ver
oordeeld tot negen maanden waarvan drie
voorwaardelijk. De eis tegen hem luidde
een jaax- waarvan vier maanden voor-
waardelijk.
De twintig-jarige monteur De G. uit
IJmuiden die fietsen, een loonzakje met
47,en een voorraad koper had ge
stolen, kreeg twaalf maanden waarvan
vier voorwaardelijk. De eis was negen
maanden, waarvan vier voorwaardelijk.
Een ouder kan wat te sukkelen krijgen
met zijn kinders. Waarom moet er bij die
drie nu weer een zijn die ge bij de rare
klanten rekenen kunt? Zijn salaris om uw
hoed voor af te nemen en zijn wachtkamer
vol secretaressen interesseren hem plotse
ling niet nxeer, hij komt bij zijn vader ver
télen dat hij er genoeg van heeft een heer
te zijn.
Ik stik in mijn dagelijkse stijve boord,
ik stik in mijn kamer op de twintigste ver
dieping. ik stik in de lift en ik-stik in de
secretaressen, dat is wat ik doe, de ganse
dag. Wat doe ik? Ik schrijf papieren vol,
ik zeg tegen een blondje met zijden kou
sen en gelakte lippen van 's morgens tot
's avonds „Geachte Heer" en „met de
meeste hoogachting vex-blijven wij". Ik
vex-tel die geachte heer in deftig schrijf
machineschrift allerlei nonsens over colli
en connossementen en lege fusten. Weet ge
wat een separaat monster is? Neen? Voelt
ge u ongelukkig omdat ge dat niet weet?
Schijnt de zon warmer omdat ik „Geachte
Heer" tegen een gelakt blondje zeg? Blijft
mijn hart kloppen omdat ik de ganse dag
met de meeste hoogachting verblijf? Ik ben
een heer, zegt ge, maar ik zeg u dat ik een
boer wil zijn. En ik ga dat worden ook.
Hij gaat een boer worden. Daar moet in
de familie eeiiwen geleden een boer ge
weest zijn, zoiets is erfelijk, zoiets krijgt
ge er met examens en kanten kraagjes niet
uit. De vader heeft er hartzeer van: Gij een
boer? Bedenk wat ge gekost hebt om heer
te wox-den. Wat kunnen u collisementen
en futsen schelen, leeg of vol? Een boer is
een boer, een boer is niets. En ge doet uw
oude vader verdriet die het met zijn koffie
zo wijs aan de steel heeft gestoken.
Dat kan zijn. maar hij trekt er tussen uit,
zonder boord,hij blijft weg zonder hoog
achting.
Zij hebben hem teruggevonden in de
binnenlanden bij de Indianen, kijk, nu
weet ik zeker dat het in Brazilië gebeurd
is. Hij staat daar lachend in zijn daagse
velletje op het land. hij peutert met een
stok in het zand zoals alle Indianen doen.
Hij plant wat rijst en wat tabak en nog
wat. andere fratserij om wat te doen te
hebben. Hij leeft van de dag in de dag en
hij heeft een paar vrouwen volgens de wijs
der Indianen voor tussen de dagen in.
Ik ben een boer waar ze op uw land
bouwhogeschool nooit van gehoord hebben,
zegt hij fier tot de hei-en van de expeditie
die hem gevonden heeft, een boer zonder
diploma's en zonder laboratorium. Daar
ligt de grond zoals hij geschapen is, hier
staat een mens voor u zoals hij werd ge
maakt in den beginne. Een mens met twee
blote voeten op de naakte grond. Waarom
zoudt ge daar kanten kraagjes en connos
sementen en lege fusten tussen willen
wringèn? Waar heb ik een eikenhouten
bureau en een wachtkamer en een brand
kast voor nodig? Er is niets van waarde
op de wereld dan de mens en de grond.
Zie naar mijn vrouwen die koken in mijn
hut zonder elkander te haten. Zij zijn ge
lukkiger dan al uw sepax-ate monsters van
roodgelakte secretaressen op een stapel bij
elkaax-.
Ik ben een boer zoals God dat wil, ik zal
het blijven en er honderd jaar bij worden.
Het zal hem wel in het hoofd geslagen
zijn, zegt de vader ongelukkig en berus
tend, ik zal er een hartkwaal van krijgen,
maar er is geen kruid tegen gewassen. Het
zal wel in onze familie hebben gezeten.
Daar heeft hij gelijk in. het zit in alle
families van alle mensen ter wex-eld. Als
ge maar ver genoeg teruggaat in al die
stambomen.
Als ge maar ver genoeg teruggaat dan
hebben wij allen een familielid die met
zijn blote handen zijn voedsel uit de rauwe
grond heeft moeten graven.
I-I*t zit in alle families van alle mensen,
om eenvoudig en zonder ingewikkeld
heden zorgeloos gelukkig te zijn. J. L.
„Die Zeit"
beschuldigt België
„Von Falkenhausen ten
onrechte vastgehouden"
HAMBURG. Het West-Duitse week
blad „Die Zeit" heeft België er van be
schuldigd Genei-aal von Falkenhausen, die
in ae oorlog militair commandant van
België was, gevangen te houden zonder
voorbereidingen te treffen voor een pro
ces. Volgens het blad was Von Falken
hausen een vijand van Hitier en het
nazisme.Hij zou België „gevrij waard hebben
voor onderdrukking door S.S. en Gestapo
door zijn rechtvaardigheid en menselijk
heid." Na de capitulatie, aldus het blad,
is hij „van de ene gevangenis naar de
andex-e gesleept, in totaal 51 gevangenis
sen en krijgsgevangenenkampen, klaarblij
kelijke alleen om als getuige te dienen in
processen tegen oorlogsmisdadigers.
