Vuurwerk, eeuwenoude vreugde-uiting
Minderleerlingen opdeGymnasia,
Lycea en HBS-en
RADIO
Taxi? Bel i.2.3.4.5
Vrijdag 27 Januari 1950
Haarlems Dagblad en Oprechte Haarleinsche Courant
3
Vein de mens Fabricage een kostbaar
en riskant karwei
Een overzicht van het fabrieksterrein.
Reeds eeuwenlang heeft het vuurwerk
een grote aantrekkingskracht uitgeoefend
op de mens. De Chinezen kenden het reeds
voor de Christelijke jaartelling, daarna
werd het overgenomen door de Arabieren
en pas veel later in de Middeleeuwen
deed het zijn intrede in Europa.
Sinsdien zijn cr steeds lieden geweest
die geheel en al in de ban van dit spel van
licht, kleur en geluid raakten en hun leven
wijdden aan zijn vervolmaking. Het waren
er niet veel, maar zij waren er altijd:
rusteloos zoekende kunstenaars naar altijd
weer nieuwe combinaties en composities,
nimmer tevreden met het bereikte resul
taat, doch voortdurend strevende naar het
ii og-nooit-geziene.
De heer A. J. Kat, directeur van de N.V.
Koninklijke Nederlandse Kunstvuurwerk
fabrieken v/h Joh, Loeff te Leiden een
bedrijf dat reeds in 1720 werd gesticht,
al heette het toen anders is een van hen.
Wanneer hij ons het effect van een zijner
grootste bommen tracht duidelijk te
maken gelijkt hijzelf wel een brok vuur
werk cn we houden ons hart vast dat hij
van puur enthousiasme uit elkaar zal spat
ten.
Soms, zo vertelt hij, schiet hem midden
in de nacht een idee te binnen. Dan staat
hij op, grijpt kleurpotloden en papier en
werkt de gedachte uit.Alles in de na
tuur beziet hij op de mogelijkheid in vuur
te kunnen uitdrukken Watervallen, bloe
men, vogels, vissen, ja wat al niet,
inspireren hem en verschijnen eens op een
schone zomeravond in kleurige licht-
boeketten, waaiers en fonteinen aan de
donkere hemel.
De heer Kat heeft niet van huis uit in
het vak gezeten. Zijn vader was uitgever
van een courant. waarvan een der
medewerkers uit liefhebberij „klein vuur
werk" maakte. De jonge Kat keek de kunst
af en toen het hem gelukt was zelf „rotjes"
en „gillende keukenmeiden" te maken, had
hij er zoveel zin in gekregen, dat hij naar
Antwerpen trok om zich verder te be
kwamen.
Meesterknecht van achttien jaar
Hij was toen veertien jaar. Vier jaar
later had hij zoveel geleerd, dat hij bij
Euggierie in Rijssel. een der grootste
vuurwerkfabrieken in die dagen, als mees
terknecht kon worden aangesteld. Door
familie-omstandigheden moest hij naar
Nederland terugkeren, waar hij in dienst
trad bij de firma Loeff in den Haag. die op
een oppervlakte van nauwelijks drie bij drie
meter vuurwerk fabriceerde. Later kon de
heer Kat deze zaak overnemen.
De fabriek werd naar Leiden overge
bracht, waar zij in de loop der jaren uit
groeide tot de belangrijkste vuurwerk
fabriek van het Europese continent. Zelfs
de Chinezen als weinig andere volken
op de pyrotechniek verzot kennen haar
naam en een brief uit het Hemelse Rijk met-
geen andere adressering dan: „Kat vuur
werkfabriek Europa" werd door de post
prompt in Leiden afgeleverd. In Singapore
leverde men een monstervuurwerk ter ge
legenheid van het huwelijk van Prinses
Elisabeth van Engeland met Lord Mount-
batten. Men verzond kisten vol pyrotech-
nische wonderwerken naar Zanzibar, naar
alle eilanden van de Nederlandse Antillen,
naar Zuid-Afrika, naai' Egypte, Palestina.
Madeira zo goed als naar Zuid- en Noord-
Amerika. Afghanistan en Indonesië.
Op het ogenblik is men druk in de weer
met de bestelling voor de viering van de
verjaardag van de Groot-hertogin van
Luxemburg op 23 Januari.
Vele fabrieksgeheimen
De fabricage kent natuurlijk tal van ge
heimen, doch over het algemene principe,
waarop de vervaardiging berust, konden we
toch wel wat te weten komen.
Vuurwerk bestaat uit brandbaar mate
riaal met een substantie,.die hét vuur aan
wakkert. Dit is het oxyg'een.
Door het toevoegen van verschil
lende materialen verkrijgt men dan
bijzondere mechanische, optische of accous-
tische effecten. Deze mengsels, gereed voor
de vulling worden aangeduid als het „sas".
Met dit sas worden dan de papieren doch
metaalharde kokers, gevuld en aange
stampt. De lont, die de vulling tot ontbran
ding moet brengen, wordt eveneens in de
fabriek gemaakt van gevlochten draden
katoen, die door vochtig kruit worden ge
haald en op een grote haspel worden ge
droogd.
Wie eens gezien heeft hoe het inwendige
van de grootste bom, die op het ogenblik
wordt gemaakt zestien kilo zwaar, zestig
centimeter hoog by een diameter van twin
tig centimeter, twintig achtereenvolgende
Wc ^aichaar
Baby-uitzetten en kinderkleding
WAGENWEG 9 bij het Houtplein
(Adv.)
Agenda voor Haarlem
VRIJDAG 27 JANUARI
Gemeentelijk Conccrtgebouy: Concert HOV,
8 uur. Frans Halsmuseum: Haarlems Kunst-
gemeenschap, lezing Godfried Bomans, 8.15
uur. Nassauplein 8: Theosofische vereniging,
lezing Helma Kool. 8 uur. City: „Oliver
Twist", 14 j.. 2.15. 4.30, 7 en 9.15 uur. Spaarne:
„Cassedy keert terug". 14 j., 2.30, 7 en 9.15
uur. Frans Hals: „Een vrouw bekent". 18 j.,
2.30, 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Verloren
grenzen", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Palace: „Jeanne d'Arc", 14 j., 2.30 en 8 uur.
(Zaterdag 1. 4.45 en 8 uur). Luxor: „Beto
vering", 14 j„ 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
ZATERDAG 28 JANUARI
Stadsschouwburg: „Zomer in December'
«Het vrije toneeli. 8 uur. Bioscopen: Middag
en avondvoorstellingen.
Haarlems Muziekinstituut, Ierarenconcert.
8 uur.
ontploffingen, telkens met een ander effect
op een hoogte van tachtig meter heeft
voor de constructeurs daarvan niets dan het
grootste respect. Een ingewikkeld draden-
stelsel verbindt de kleine bommetjes die het
inwendige vormen. Midden in een weiland
staat een speciaal voor het experimenteren
met deze kanjers jngericht gebouwtje. Het
maakt deel uit van het uitgebreide fabrieks
complex van ruim een hectare groot, dat-
een kwartier gaans buiten de stad ligt en
geheel door sloten is omgeven.
Ook in het midden bevindt zich een grote
vijver, zodat men altijd water bij de hand
heeft. Ruim dertig lage betonnen gebouw
tjes, onderling door brandmuren van dertig
centimeter dikte gescheiden, waarin nooit
meer dan drie man tegelijk werken, geven
het geheel het uiterlijk van een bunkerdorp.
Behalve dit fabrieksterrein bezit de
N.V. Kat nog twee cartonnagefabrieken in
de stad zelf, waar al het benodigde carton-
nagewerk wordt gemaakt. Tijdens de
jubileumfeesten van Koningin Wilhelmina,
toen men in twee dagen tijd 350 grote vuur-
TWEKA TRAININGSPAKKEN
le kwal. kleur marine dames- en herenmaten
vanaf f 24.50
Fa. v. VASTENHOVEN
OSTADESTRAAT 4—6 TEL. 10413
(Adv.)
werken leverde, werkte men in totaal met
bijna 400 man.
Arbeiders werden aandeelhouders
Natuurlijk zijn de sociale lasten in zulk
een bedrijf enorm hoog. Voor de brand
verzekering is het in de klasse der hoogste
premiebetaler^' geklassificeerd, voor de on
gevallenverzekering wordt het slechts dooi
de glazenwassers overtroffen. Doch nie
mand weet beter wat de mensen, die dit
riskante werk moeten verrichten, toekomt
dan de heer Kat zelf en hij heeft dan ook
perfecte veiligheidsmaatregelen getroffen.
Ook op andere wijze draagt hij bij tot een
goede arbeidssfeer. Dit jaar heeft een tien
tal vaste arbeiders, dat deel uitmaakt van
de kern, aandelen in de zaak gekregen.
Aandelen die maken dat het voortbestaan
van de zaak tevens van de stem dezer ar
beiders afhankelijk is. Het ligt in de be
doeling van de heer Kat, dat elke arbeider
die om zijn bijzondere prestaties of door zijn
langdurige diensttijd hiervoor in aanmer
king komt, op dezelfde wijze in de bedrijfs
voering wordt ingeschakeld. Een systeem,
dat weliswaar niet geheel nieuw is, doch
nog zeer weinig in ons land wordt toe
gepast.
Ook nuttige vindingen
Maar^nen legt zich niet alleen op amu
sante, doch ook op nuttige zaken toe. Vuur
pijlen voor de luchtvaart, scheepvaartraket
ten, hagel-afweerraketten. materiaal voor
de Noord Zuidhollandse Reddingmaat
schappij, knalpatronen voor de Nederlandse
Spoorwegen, ziedaar een greep uit de veel
zijdige productie. Bovendien zijn er nog
twee machines die elke week 200.000 stuks
„klein vuurwerk" afleveren al het
overige is overwegend handwerk. Tenslotte
wordt er tegen het einde van het jaar mil-
lioenen flikkerkaarsen gefactureerd.
Dat alles tezamen maakt, dat men in de
vuurwerkfabriek eigenlijk nooit een stille
tijd kent, wel ogenblikken dat men vreest
het werk niet meer af te kunnen.
In Haarlem en omgeving werd, op een totaal van 4633 leer
lingen, een daling van 245.geconstateerd, of 5.3 procent.
Tc Limmeleven ten Noorden van Maastricht, wordt bij het Julianakanaal een
nieuwe haven aangelegd, de Prinses Beatrix-haven. Hier is een bulldozer aan het
werk bij cle aanleg van een nieuwe weg om de haven.
„Kunst na Arbeid" met een
omvangrijk programma
De Christelijke Gemengde Zangvereniging
„Kunst na Arbeid" te Halfweg, welke gister
avond in de Gereformeerde Kerk aldaar een
concert gaf, is een flink koor, waarvan Je
stemmenverhouding vrij gunstig genoemd kan
worden. Het ensemble kan zich verheugen over
een aantal jonge stemmen, speciaal bij dc so
pranen en alten, die de kooflïlank glans geven
en die^jiede een waarborg voor goede resul
taten kunnen vormen. Die werden ook gister
avond wel verkregen, maar daarnaast hoorde
men enige vertolkingen, die een minder ge
wenst verloop hadden. Vooral de intonaties bo
den moeilijkheden: ook de handhaving van het
loonpeil. Dit laatste had voorkomen kunnen
worden, indien dirigent J. Theo Westerdaai niet
een stroeve melodievorming en een daarmee
gepaard gaande nadrukkelijke accentuering van
het woord en de lettergrepen in de hand had
gewerkt door een sterk aan het metrum gebon
den directie.
Lenigheid van rhythmiek, souplesse bij melo
dievorming, vermijding van alles wat naar
„zwaarte" zweemt, is gebiedend noodzakelijk
voor koorzang. Bij uitvoeringen, gebaseerd op
dit principe, is het niet nodig de ontwikkeling
van de tekstzinnen te onderbreken door te veel
en ongemotiveerde ademhalingen, zoals deze
gisteravond opgemerkt moesten worden. Zo ging
het ten aanzien van de zuiverheid mis met
„Avondlicht" van Bernard Zweers. de „Paas-
leis" van Moss Wolff, „In de stille hachl" van
H. Altink en Bortnianski's „Ere zij God".
„Domine salvam fac" van A. Glessen maaste
een betere indruk, maar „Bekentenis" van L.
Smeets. een onbetekenend conventioneel lieder-
tafelproduct. klonk nogal onrustig.
„Kunst na Arbeid" had echter muziek van
voornamer gehalte op haar programma dan
deze „Bekentenis". Daar was Psalm 122 van J.
Pr. Sweelinck, „De hemelen roemen" van L. van
Beethoven, een koraalbewerking van J. S.
Bach „Lofzegging" en een eerlijk epigonen-
werk van F. Pijlman, Psalm 150. waarmede het
koor zich van zijn beste zijde deed kennen.
Het verrassende resultaat met Psalm 122 moge
voor de du-igent een richtlijn worden voor
samenstelling van de concertprogramma's
zijn koor.
In Psalm 150 zong het in October van het
vorig jaar opgerichte kinderkoor „Kuiist der
Jeugd" de koraalmelodie. Dat deden deze kin
deren, sommige haast nog kleuters, perfect. Het
was verder aantrekkelijk hun zang tc beluiste
ren bij de uilvoering van enkele kinderliederen.
Van het gemengde koor konden twee sopra
nen zich door frisse klank onderscheiden bij
haar solozang voor de uitvoering van „Panis
Angelicus" van C. Franck. waarbij het koor
eveneens verdienstelijk zijn taak vervulde.
De organist Herman Nieland onderbrak het
zeer omvangrijke vocale programma met vaar
dige vertolkingen van orgelwerken van Lem-
mens en Widor. Nieland begeleidde een paar
malen het koor aan de piano en als organist
steunde hij krachtig de gezamenlijke koraal
zang.
Ds D Zwaft dankte de medewerkenden en
ging voor in gebed.
P. ZWAANSWIJK
GED. OUDE GRACHT 52 - TEL. 12'
tegenover de kerk
PHILIPS ERRES - WALDORP
Betaling in overleg
Schrijven is niet uitgesloten
voor uitgesloten journalisten
De officier van justitie bij de Haagse
arrondissementsrechtbank eiste 14 dagen
geleden drie maanden gevangenisstraf
tegen de 48-jarige journalist C. uit Voor
burg (Z.H.), die tot 1 Januari 1950 was
ontzet uit het recht om werkzaam te zijn
in enige journalistieke functie. Hem was
ten laste gelegd dat hij desondanks voor
een weekblad enkele artikelen had ge
schreven, die ook gepubliceerd waren.
Voor de rechtbank verklaarde verdach
te, dat hij op verzoek van de redactie van
het weekblad schriftelijk enkele zakelijke
gegevens had verstrekt, welke de redactie
had bewerkt tot artikelen. Hij had hier
voor geen extra honorarium ontvangen
daar hij reeds als vertaler bij de N.V. die
het weekblad uitgeeft werkzaam was.
De verdediger vroeg in zijn pleidooi wat
er verstaan moet worden onder „journalis
tieke functie" Hij was van mening, dat
dit begrip in de Noodvoorziening Perswe
zen geweld werd aangedaan en haalde een
uitspraak aan van oud-minister Gielen, „dat
hij die het journalistencertificaat niet had
ontvangen, toch nog de ruimte werd gela
ten om e.en brochure te schrijven".
De rechtbank sprak de journalist vrij
van het hem ten laste gelegde.
JAN LEMAIRE JR. LEGT DE LEIDING
VAN ZIJN VOLKSTONEELGEZEL
SCHAP NEER
Jan Lemaire jr., de oprichter en alge
meen leider van het volkstoneelgezelschap
„Het Vrije Toneel", zal van 1 Februari af
geen deel meer uitmaken van deze troep,
omdat hij zich in artistiek opzicht niet met
de opvattingen van de troep kan vereni
gen. Ook de acteur Heb van Delft heeft het
gezelschap, dat deze maand in opdracht
van de gemeente Amsterdam een serie
kindervoorstellingen in verschillende scho
len geeft, om dezelfde reden verlaten.
PREDIKBEURTEN
Kerkgen, der Zevendc-Dags Adventisten,
in de Remonstrantse Kerk. Wilhelminastr.
Zaterdag 1011 uur: Bijbelstudie. 1112
uur: Dhr. D. Vink. hulpprediker.
Vergeleken bij de cursus 1948/1949 is het
aantal leerlingen, dat thans de Gymnasia,
Lycea en H.B.S.'en bezoekt, verminderd.
Voor Nederland zijn de cijfers: '48/'49:
84.962, '49/50: 83.208. Een daling dus van
1754, of 2.1
Haarlemse cijfers
Wij hebben een onderzoek ingesteld naar
de toestand in Haarlem.
Allereerst wat het openbaar onderwijs
betreft. Het aantal leerlingen was en is:
Gymnasium S? 5
Uit Haarlem 137 91
Buitengemeenten 166 159
Lorenz-lyceum
Uit Haarlem 252 248
Buitengemeenten 43 43
Cooruhert-lyceum
Uit Haarlem 73 124
Buitengemeenten 89 142
H. B. S.A
Uit Haarlem
Buitengemeenten 164
H. B. S. B
Uit Haarlem 268
Buitengemeenten 238
Meisjes H.B.S.
Uit Haarlem 159
Buitengemeenten 98
310 280
255
203
133
82
Totaal:
Uit Haarlem 1199
Buitengemeenten 798
1131
751
1997 1882 104 219
Uit deze cijfers blijkt dat het aantal leer
lingen op deze openbare scholen der ge
meente met 115 leerlingen achteruitging.
Het aantal leerlingen uit Haarlem daal
de met 68 en uit de buitengemeenten met
47.
Het is duidelijk dat er een verplaatsing
is voorgekomen. Het Coornhert-lyceum trok
blijkbaar leerlingen van andere scholen
aan.
Nu het Bijzonder Onderwijs.
37
Christelijk Lyceum 3?
Uit Haarlem 347 294
Buitengemeenten 504 467
R.K. Lyc. v. meisjes
Uit Haarlem 156 167 11
Buitengemeenten 193 176 17
R.K. Lyc. v. jongens
Uit Haarlem 409 397 12
Buitengemeenten 309 312 3
Totaal
Uit Haarlem 912
Buitengemeenten 1006
858
955
Op de bijzondere scholen daalde het aan
tal leérlingen met 105: verdeeld als volgt:
Uitreiking van oorlogs-
herinneringskruisen
In de kazerne aan de Koudenhorn is het
Oorlogsherinneringskruis uitgereikt aan
vijftien militairen, die in de Meidagen van
1940 gevochten hebben. De uitreiking ge
schiedde in combinatie met het afscheid
van de militairen van het tweede territo
riale bataljon gelegerd in deze kazerne.
De garnizoenscommandant luitenant
kolonel H. W. Lenderink hield een toe
spraak waarin hij opmerkte, dat de mili
tairen, die in aanmerking kwamen voor het
kruis, er prijs op hebben gesteld het te
ontvangen voor het front der troepen.
Aangezien de militairen van het tweede
territoriale bataljon binnenkort in de bur
ger maatschappij terugkeren (de helft op
1 Februari en de andere helft op 1 Maart)
is de plechtigheid op deze dag gesteld.
Spreker dankte sergeant Van der Willige
en de leden van het muziekkorps voor hun
medewerking.
Vervolgens richtte de heer Lenderink
zich tot de militairen die in 1940 hun plicht
tegenover de Vorstin en het vaderland heb
ben vervuld. Indien de binnenkort vertrek
kende militairen opgeroepen zullen wor
den hun plichten te doen voor de Vorstin
en het vaderland dan hoopte spreker, dat
zij het voorbeeld van degenen, die nu een
onderscheiding ontvangen, zullen volgen.
Op verzoek werd een minuut stilte be
tracht ter herdenking van de gevallenen,
in het bijzonder van P. van Gelder, J. L.
van Kesteren en J. Koek, aan wie het oor
logsherinneringskruis posthuum is ver
leend.
Vervolgens reikte luitenant-kolonel Len-
derink de kruisen uit, eerst aan de wedu
wen van de heren P. van Gelder J. L. van
Kesteren en J. Koek en vervolgens aan de
heren L. Lensen, A. Wouda, Strinnholm,
Van Tol, Jongkind, De Kok, De Vries, Wes-
seling. Van Heerden, Uittenhout, J. J. A.
van Hazebroek en G. Jansen.
Na de plechtigheid volgde een défilé voor
de kazerne. De militairen van het tweede
territoriale bataljon maakten nog een af-
scheidsmars door de stad.
uit Haarlem 54 en uit de buitengemeenten
51.
Openbaar en Bijzonder onder
wijs tezamen
Nemen wij de openbare cn bijzondere
scholen tezamen, dan zien wij dat het aan
tal leerlingen bij de cursus 1949/1950 3915
bedroeg cn bij de thans lopende cursus 3695.
Het aantal leerlingen uit Haarlem ver
minderde met 122 en uit de buitengemeen
ten met 98. Tezamen dus 220.
Deze daling is dus bijna 6
Het percentage voor Haarlem is dus be-
langer hoger dan voor liet gehele land. Bij
het beoordelen van de Haarlemse cijfers
moet ook rekening gehouden worden met
het Kenncmcr Lyceum. Daar daalde het
aantal leerlingen van 576 lot 549. dus
met 25.
Het aantal leerlingen van de Meisjes
school „Het Kopje" te Bloemendaal. bleef
dit jaar constant, namelijk 142.
Bij elkaar is het aantal leerlingen uit
Haarlem en omgeving, dat een Gymnasium,
een Lyceum of een H.B.S. bezoekt, dus met
245 gedaald op een totaal van 4633. wat
neerkomt op 5.3%.
Zeer sterk is het aantal leerlingen op het
openbaar Gymnasium te Haarlem gedaald.
Vooral als wij ook de cursus 1947'1948
daarbij betrekken. De cijfers zijn: '47/48:
384. '48/'49303 en '49/'50: 250.
Een uiteenzetting van de wet
houder van Onderwijs
Deze vermindering van het aantal leer
lingen op het Gymnasium heeft verschil
lende verklaringen. Allereerst komt daarin
tot uiting de doorwerking van de reorga
nisatie van het onderwijs. Wij wisten dat
het gevolg daarvan een daling van het aan
tal leerlingen van het Gymnasium zou zijn.
omdat er leerlingen naar de lycea zouden
worden overgeheveld. Een nadeel is dit
geenszins, want in vroeger jaren waren er
te veel leerlingen op het Gymnasium. Het
aantal van het Coornhertlyceum steeg, ver
geleken bij '47/'43 met 53. Ook de H.B.S. B
heeft veel leerlingen aan het Coonihen-
lyceum moeten afstaan. Bij de H.B.S. B
waren er 94 aanmeldingen voor de cursus
'48/'49, tegen slechts 57 voor de nu lopende
cursus.
Bij het Gymnasium komt ook nog een
andere omstandigheid. Vroeger waren el'
hier 40 leerlingen uit Velsen. maar nu Vel-
sen zelf een Gymnasium heeft geopend,
wordt dit aantal geregeld kleiner.
Verder is de algemene achteruitgang van
het aantal leerlingen aan verscheidene oor
zaken toe te schrijven. In de afgelopen
jaren, toen het geld wat gemakkelijker
rolde, stuurden sommige ouders hun kin
deren naar een Gymnasium, Lyceum of
H.B.S., terwijl zij er toch niet voldoende
capaciteiten voor hadden. Die toestand
de minister van Onderwijs wees er ver
leden jaar in de Kamer nog op was on
gezond. Als wij nu naar gezonder toestand
gaan. dan is dat niet anders dan toe te
juichen.
Na de oorlog waren de toelatingsexamens
aanvankelijk wat minder streng. Ook bij de
overgangsexamens werd wel wat water in
de wijn gedaan. Nu dé toestanden op onder
wijsgebied weer normaal geworden zijn.
worden de oude eisen weer gehandhaafd.
Dit heeft tengevolge dat er wat meer jon
gelui worden afgewezen en anderen niet
bevorderd naar een hogere.klas.
Op cle Haarlemse scholen 'wordt er op
gelet of de leerlingen voldoende aanleg
tonen om het onderwijs blijvend te kun
nen volgen. Op het Coornhertlyceum werd
daarom een proefklasje ingevoerd. Blijkt
dat de leerlingen te veel moeite hebben,
dan worclt met de ouders overlegd en zo
nodig aangeraden de kinderen naar een
school te zenden die meer in overeenstem
ming is met hun aanleg en capaciteiten.
Bijvoorbeeld een u.l.o.-school of een nijver
heidsschool.
Tenslotte kan er nog op gewezen worden
dat Haarlem in de laatste jaren veel kin
deren uit Indonesië op de scholen had. Dit
aantal is nu sterk gedaald, de meesten
keerden naar Indonesië terug. Thans komen
vrijwel alleen militairen uit Indonesië
terug.
Bankbiljettencirculatie
is opnieuw gedaald
Voor de derde maal in deze maand is
de biljettencirculatie omlaag gegaan, waar
mee zij van 3066,4 millioen gekomen is
op 2950,4 millioen, naar uit de weekstaat
van de Nederlandse Bank blijkt. De geld
markt is in de afgelopen week verre van
ruim geweest. De goudvoorraad, vorige
week aanmerkelijk toegenomen door de
boeking van het ons toegewezen gele me
taal, bleef onveranderd. De totale vorde
ringen op het buitenland groeiden met
f 11 millioen aan. De vorderingen in gul
dens namen met 8 millioen en de vrije
saldo's van vreemde circulatiebanken met
23 millioen af. Behalve een krachtige
stijging van de andere vrije saldo's (van
ƒ329,3 op ƒ372,9 millioen) vertoonde de
weekstaat overigens geen opmerkelijke
mutaties.
Foto: Overste Lcnderinck speldt de heer
G. Jansen uit Haarlem de onderscheiding
op de borst.
ggp
Drie jeugdige dieven
voor de rechtbank
De Haarlemse rechtbank begon Donder
dag haar zitting met de behandeling
van drie zaken tegen jeugdige wetsovertre
ders. De eerste was de 29-jarige Baren-
drechter J. C. van der L. die in onze stad
twee schrijfmachines en een telmachine uit
een fabriek had gestolen. Een deel van zijn
buit had hij verkocht in Amsterdam, maar
toen hij de rest wilde verkopen, was hij
door de politie aangehouden. Vol berouw
stond hij gisterochtend voor zijn rechters;
hij had het gedaan zei hij. om een stof
zuiger voor zijn vrouw te kunnen kopen.
De president las een psychiatrisch rap
port over Van der L. voor, waaruit bleek,
dat verdachte leeft in een neurose. Hij zou
behandeld moeten worden door een psy
chiater.
Rekening houdend met dit rapport en
ook met het feit, dat deze verdachte de
proeftijd van twee voorwaardelijke von
nissen nog niet achter de rug heeft, eiste
de Officier van Justitie een gevangenisstraf
van een jaar.
De verdediger, mr. A. W. Hellema Jr.
legde de nadruk op het feit, dat Van der
L. door een grote liefde voor zijn vrouw
in een dwangneurose was gekomen, die
hem tenslotte tot deze wanhoopsdaad had
gedreven. Hij is geen misdadiger, zei mr.
Hellema. en zelfs geen slecht mens. Maar
slechts een behandeling van een psychiater
kan deze verdachte weer in het rechte
spoor brengen. Pleiter vertelde nog, dat cle
benadeelde Haarlemse fabrikant zijn goede
wil had kenbaar gemaakt om Van der L.
te helpen. Op grond daarvan vroeg mr.
Hellema een' clemente, voorwaardelijke
straf.
Tuinarbeider stal
De volgende verdachte, R. N„ een 26-
jarige tuinarbeider, die een colbertjas,
schoenen en een fiets in de Haarlemmer
meer had gestolen, werd door zijn verdedi
ger beschreven als zwaar debiel. En op
grond daarvan was de verdediger het eens
met de eis van mr. Van der Burg, die on
danks de belangrijke straflijst van N. een
straf van een jaar. waarvan zes maanden
voorwaardelijk eiste: zulks op voorwaarde,
dat de verdachte zich zou laten verplegen
in de landkolonie van het Leger des Heils
in Lunteren.
Verduistert»;
De 24-jarige J. P., een kantoorbediende
uit IJmuiden had voor een vrij hoog be
drag winkelbonnen van zijn werkgever
verduisterd. Het geld, dat hij er voor kreeg
had hij grotendeels aan pleziertjes opge
maakt. Mr. van cle Burg eiste een jaar ge-
vangenisstrafg. P.'s verdediger sprak in het
bijzonder over de jeugd en de opvoeding
van deze verdachte. Op grond van de tal
loze moeilijkheden, die hij in die tijd had
gehad vroeg cle verdediger een gecombi
neerde straf.
Heling
Tenslotte was daar nog de koperslager
K. M. uit IJmuiden, die als heler was op
getreden bij de verduisteringen van P. en
ook van een andere IJmuidenaar gereed
schappen had gekocht, die van diefstal af
komstig waren. M. verklaarde, dat hij het
had gedaan om de twee betrokken mensen
te helpen. Uit getuigenverklaringen bleek
inderdaad, dat M. de beide leveranciers
goede prijzen had betaald. Er was echter
van de IJmuidense politie een weinig
gunstig rapport over de verdachte binnen
gekomen.
De officier constateerde in zijn requisitoir,
dat de verdachte dan misschien wel hulp
vaardig en goedhartig mocht zijn, maar dat
hij zeker niet eerlijk was. De eis luidde:
een jaar gevangenisstraf, waarvan vier
maanden voorwaardelijk met een proeftijd
van drie jaar.
Mi'. Hellema die ook in deze zaak de
verdediger was, beschouwde het rapport
uit IJmuiden, door zijn gebrek aan feite
lijke gegevens als „riekend naar roddel"
Als reparateur aan cle Zuidzij had hij ge
heel ten onrechte, aldus pleiter, een slechte
naam gekregen. Mr. Hellema constateerde,
dat de verdachte zeker niet op zijn eigen
voordeel uil was en vroeg invrijheids-
stelling bij het uitspreken van het vonnis.
In al deze zaken zal de rechtbank op 9
Februari uitspraak doen.
AMSTERDAMSCHE RIJTUIG MIJ.
Nederlandse papagaai
moet Engels leren
En optreden voor de
AFN-zender
Het moest een sprekende papegaai zijn,
maar hij zei geen woord. Zelfs niet, toen
hij ergens op het Centraal Station een
paar uur lang onder ander expresse-goed
bedolven zat en een half dozijn spoorweg
mensen luid „lorre-koppie krauw" riepen.
Hij kostte honderdvijftig gulden en kwam
helemaal uit Tilburg en hij moest naar
Berlijn. Of dit hem niet helemaal sympa
thiek was is niet bekend, maar het is een
feit, dal de anders zo spraakzame papegaai,
die vóór de koop uren lang niet tot zwijgen
was te brengen, nu geen mond open deed,
toen men hem wanhopig zocht.
Pieter de papegaai is gekocht door ae
Amerikaanse omroep in Duitsland (Ameri
can Forces Network) en de American Over
seas Airlines om op te treden in een pro
gramma „The March of Dimes", destijds
ingesteld door wijlen President Roosevelt
ter bestrijding van de kinderverlamming.
Van ochtend vertrok Pieter onder spe
ciaal escorte naar Frankfort en vandaar
naar Berlijn. De Amerikanen die Pieter
voor 150.hebben gekocht, twijfelen
geen ogenblik ot' het beestje zal zich straks
voor de microfoon dit bedrag dubbel en
dwars waard tonen, maar de Amsterdamse
dierenarts, dr. Gajentaan, is minder opti
mistisch. Zoals elk dier, dat wordt ge
ëxporteerd, moest Pieter onderzocht wor
den en dr. Gajentaan was er helemaal voor
naar het A.O.A.-kantoor op het Leidseplein
gekomen. Pieter voelde zich kiplekker cn
wandelde welgemutst op de hand van zijn
onderzoeker rond, maar weigerde hard
nekkig ook maar een enkele kik te geven.
Tot verbijstering van de Amerikanen be
weert de dokter, dat Pieter minstens veer
tien dagen in Berlijn zal moeten acclima
tiseren, voor hij bereid zal zijn zijn woor
denkennis ten toon te spreiden. En dan te
bedenken, dat de Amerikanen hem nog wel
Engels hadden willen leren
Vandaag maakt Pieter echter zijn eerste
heuse luchtreis en nog wel met een Stra-
tocruiser. Misschien helpt dat.
Op ruim 85-jarige leeftijd overleed te
Wassenaar de heer R. C. Weidenaar, oud-
hoofdinspectcur van de technische dienst
van de Koninklijke Rotterdamse Lloyd.
