ek van de Dam-
Het Hek van de Dam
Verloren finale
I
J
Lente
Landelijk
Zaterdag 18 Maart 1950
Voorjaarszon over de oude geveltjes aan het Bakenesserkamer-hofje in Haarlem, dat
waarschijnlijk binnenkort, zoals wij gisteren reeds kort meldden, gedeeltelijk
gerestaureerd zal worden.
KORT VERHAAL DOOR WILLEM LEONARD
„Een voortreffelijk verslag", zei de heer
Lootskens goedkeurend alvorens zijn aan
winst in het kr.ipselboek te kleven, dat de
zorgvuldig uitgesneden verslagen bevatte
van de begrafenissen van zijn vrienden.
De heer Lootskens zelf was zevenentach
tig, een krasse grijsaard, die nog zeer aan
het leven met alle daaraan verbonden
plezante zaken hechtte. Hij was er zeer op
gesteld te merken, dat waar zijn vrienden
één voor één naar een betere wereld ver
huisden, hij zelf in het bezit van een rede
lijk goede gezondheid verkeerde.
Om dot onomstotelijk te bewijzen, ver
zamelde hij alle krantenstukjes over de
begrafenissen van de oude schoolvrienden,
waarmee hij sinds jaar en dag was opge
trokken in de provincie-stad, waar hij zijn
domicilie had. Van één ding was hij vast
overtuigd, namelijk, dat hij het langst zou
blijven leven. Hij was trouwens al een aar
dig eind op weg, want waar het clubje drie
jaar geleden nog uit zeven man had be
staan, waren er thans nog maar twee over.
Eigenlijk had hij hen met alles verslagen.
Vroeger op school met vechtpartijtjes, later
met biljarten, met kaarten, hij. Lootskens,
was altijd nummer een geweest en zo
maakte hij zich niet in het minst zorgen
over de afloop van deze wedstrijd. Want zo
beschouwde de heer Loötskens het eigen
lijk.
De hongerwinter had drie oude vrindjes
geëist, de 86-jarige Van Iperen, in leven
commissaris ener verzekeringsmaatschappij
(op school „rooie Kees" genaamd), de 87-
jarige Henri d'Arnot, in leven een onver
beterlijke nietsdoener en Van Zevenhuy-
zen, die zich vergooid had aan een juf uit
Amsterdam en er op zijn 87-ste precies drie
jaar voor nodig had gehad om aan ader
verkalking plus een koude winter zonder
eten te sterven. De vorige lente was de oud
gemeente-secretaris Pieter Bamstra er tus
sen uitgetrokken. Altijd een ziekelijke jon
gen geweest, eigenlijk nog een wonder, dat
hij zo lang was blijven leven.
Gisteren was Willem „Neus" van Steen
bergen onder de grond gestopt („Neus" om
dat dit gezichtsdeel bij hem bijzonder sterk
ontwikkeld was). Eerst had Jhr. Karei van
Haaltum het woord gevoerd en Lootskens,
die altijd scherp op aftakeling van ziin con
currenten lette, had opgemerkt, dat zijn
stem en zijn handen trilden en dat hij
bovendien een gemeen hoestje had.
Gesterkt door het vooruitzicht, dat de
uitslag in de finale wel bij voorbaat vast
stond, n.u Neus, die altijd een taaie was ge
weest, van het tapijt was verdwenen, had
Lootskens het woord genomen en tot zijn
genoegen opgemerkt, dat wanneer hij er
zich toe zette, zijn stem nog over het kerk
hof schalde, dat het een lieve lust was.
Na afloop had hij Van Haaltum op een
glas sherry geïnviteerd, maar deze had
kuchend gezegd: „Nee, mijn waarde, op
mijn leeftijd kan men zulks beter achter
wege laten".
Op mijn leeftijd, dacht Lootskens, die
jongen is nota bene pas 85, twee jaar
jonger dan ik. Hij had zich het glas sherry
nog heel best laten smaken en had de pret
tige gedachte gekoesterd, dat wanneer het
met hem afgelopen zou zijn, er tenminste
geen ouwe vrindjes na de begrafenis tegen
elkaar zouden kunnen zeggen: „Beste jon
gen, dis Lootskens hoor. Maar ja, zwakjes
hè, zwakjes".
Hij nam nog een glas sherry en zag zich
al bij de groeve van Karei van Haaltum
staan. „Als de laatst overgeblevene van
enze oude vriendenkring is het mij een be
hoefte des harten. Woorden als honing.
Nu eerst het verslag inplakken, dacht hij
met de nevelige, welwillendheid die sherry
hem altijd gaf. Hij knipte er voorzichtig
nog een paar randjes wit af en plakte hei
op pagina vijf van zijn boek.
Hij nam nog een glas van de sherry, die
hem vandaag zo verduiveld lekker smaak
te. „Neus, ouwe jongen", mompelde hy
licht-ontroerd, „daar ga je". In een teug
goot hij het gouden vocht naar binnen. Hij
werd er een beetje duizelig van. Toen nam
hij zijn oude vulpen om de bladzijde van
een ti-effende inscriptie te voorzien. Hij
schreef: „11 October, Willem van Steenb.
Midden in het woord weigerde de pen
hardnekkig verdere dienst. Hij probeerde
het ding hard uit te slaan. Ineens schreeuw
de hij „Au"! Hij had zich met. volle kracht
in de rug van zijn hand gestoken, wel een
centimeter diep.
„Bloedvergiftiging", zei de dokter de
volgende dag, „ik heb geen hoop meer".
Vijf dagen later ging achter de baar de
oude,, gebogen gestalte van Jhr. Karei van
Haaltum, die zich nu zeer eenzaam voelde.
(Nadruk verboden)
Emir kan iveer kieken
Enige tijd geleden ging een Arabisch
emir, Ali Abdoel Kerim Fadl el Abdali,
met zijn talrijk gevolg in Port Said aan
boord van het s.s. „Lieve Vrouwekerk".
Hij had een kostbaar fototoestel in een
lederen foudraal. dat zijn wapen droeg,
bij zich. Dit toestel werd echter gestolen.
Een onderzoek aan boord leverde niets op,
maar de kapitein constateerde, dat twee
scheepsbedienden in Basra goede sier
maakten. Dat wekte zijn argwaan en
samen met de eerste stuurman ging hij
aan wal, liep de fotozaken af en ontdekte
dat in een dezer het toestel van de emir
voor 31 Engelse ponden en een goedkoper
toestel was geruild. De emir heeft zijn
eigendom terug en de twee bedienden zijn
bij aankomst te Rotterdam door de politie
gearresteerd.
Atoom in de kinderkamer
Een ondernemende Amerikaanse firma
heeft een nieuw soort „kinderspeelgoed" op
de markt gebracht: een miniatuur atoom
laboratorium dat bestaat uit een kolf met
drie stukjes radioactief erts. een „Geiger-
buis" (instrument om radioactieve straling
waar te nemen en te meten), een electro-
scoop en een fluorescerend scherm, waarop
de ontbinding der atomen en de baan der
alpha-deeltjes zichtbaar gemaakt kan wor
den. Het nieuwe speelgoed heet volkomen
ongevaarlijk en heeft zelfs een officieel cer
tificaat van geen bezwaar gekregen van de
Amerikaanse commissie voor de atoom
energie. Volgens deze commissie zou de
Geigerbuis in het speeltuig zelfs een han
dig bezit zijn in geval van een atoomoorlog.
Twee Nederlanders zullen in de Ver
enigde Staten de interne organisatie van de
Verenigde Volken gaan bestuderen. Het zijn
mr. A. M. W. Resius van de afdeling Bui
tenlandse Betrekkingen van het regerings-
commissaiïaat voor de buitenlandse
agrarische aangelegenheden te Den Haag en
mr. S. L. B. baron Lewe van Aduard,
eveneens uit Den Haag.
Voor de afdeling Haarlem van de Ne
derlandse Christelijke Reisvereniging zal de
heer Gerard Hoek Maandagavond in hotel
„De Leeuwerik" spreken over Zuid-Afrika.
Het Amsterdams Toneelgezelschap
vertoont Zaterdagavond ..De Zottin
van Chaillot" door Jean Giraudoux
en Zondagavond het blijspel „Ze kre
gen wat ze wildenmet Louis Saal-
born in de hoofdrol. De Haagse Co-
medie geeft op Woensdagavond een
voorstelling van „De knecht van twee
meesters" door Carlo Goldoni onder
regie van Cees Lascur met Jan Retèl,
Myra Ward, Elisabeth Andersen en
Bob de Lange.
De Nederlandse Opera geeft herha
lingen van ,,La Bohème" van Puccini
op Zondagmiddag en van ..Hoffmans
Vertellingen" van Jacques Offenbach
op Dinsdagavond.
Hedenavond wordt in het Concert
gebouw een concert voor nict-Am-
sterdammers gegeven, met Theo
Bruins als piano-solist. Het abonne
mentsconcert van Zondagmiddag ge
niet de medewerking van de violiste
Ludmilla Bertlowa. Het programma
bestaat uit de ouverture Titusvan
In de hoofdstad uit
Mozart, de Tweede Symphonic van
Schumann, dc Fantasie voor viool en
orkest van Suk en Vier Slavische
dansen van Dvorak. Dirigent is Ra
fael Kubelik.
Maandagavond wordt in het Con
certgebouw een extra-concert gege
ven door „De Minne strelen", onder
leiding van Hubert Cuypcrs. Dins
dagavond voert hel Amsterdams Ora
toriumkoor onder leiding van Piet
van F.amnnd dp Matthriiis Passion."
Vrienden.... een goede lente en een
nieuw geluid!
Die goede lente komt wel. Ge behoeft
u daarover geen zorg te maken. Ik heb
al overal crocussen gezien. Er is er niet
één weggebleven omdat hij het boven de
aarde zo leuk niet vond. En de hyacinten
en tulpen komen ook. Zij komen bloeien
en kleuren en geuren en de mensen ge
lukkig maken. Zij hebben met huisves-
tmgsmoeilijkheden niets te maken, alleen
maar aarde, water en wind.
Die goede lente komt voor u allen. Zij
vervult het leven met een zachte geur cn
zij geeft de wereld een vreemd verlan
gen, dat ik niet beschrijven zal. De dich
ters hebben er hun handen aan vol. Laten
wij de dichters niet storen. Zij zijn de
bioemen onder de mensen. Zij vinden de
geuren en de kleuren van het woord, die
wij niet kunnen vinden, omdat wij nu
eenmaal geen dichters zijn. Hun vers
bloeit argeloos langs de drukke wegen.
Pas op, vertrap het niet!
Vrienden.... een goede lente en een
nieuw geluid!
Vooral het nieuw geluid, want het oude
is versleten van naargeestigheid, gerim
peld van zorgen, verdroogd in de koude
wind.
Het nieuwe geluid, dat ik u toewens te
horen, is zo oud als de mens. Zo eeuwig
als zijn verlangen. Zo jong als de lente.
Zo nieuw als de eindeloze loop der sei
zoenen.
Op de kermis mijner prilste jeugd was
altijd een mooie tent. Zij heette Théatre
Pittoresque en mooie dames en sterke
heren lieten daar - voor één dubbeltje -
zien wat zij konden. En altijd eindigde de
voorstelling in een tableau vivant, een
levend beeld in rose licht. Ik zie het nog.
met die mooie rose dames met gouden
pabntakken en zilveren ankers. Dat breid
heette Geloof, Hoop en Liefde.
Het was maar kevmisspel. banaal en
lelijk. Maar het was de eerste maal dal
dat jongetje in rose, zilver en goud het
eeuwige verlangen van alle mensen voor-
getoond kreeg en ik behoef u, kermis-
gangers, immers niet te zeggen hoe on
vergetelijk dat is?
Wel, de goede lente komt binhen enkele
dagen. En het nieuwe geluid, dat ik u
toewens, komt niet. In deze lente niet.
.Dat. durf ik u te voorspellen.
Maar de bloemen zijn er.
En de dichters dichten.
Een tableau vivant in duizend kleuren.
Geloof, hoop en liefde in gouden en zil
veren woorden.
Pas op; vertrap ze niet!
ELIAS.
„Ommekeer"
in vliegfuigcabines bepleit
„Achteruit vliegen" zou veili
ger zijn voor de passagiers
(Van onze correspondent in Londen)
Het verschrikkelijk ongeluk met het
..Tudor 5"-vliegtuig bij Cardiff heeft de
pennen in beweging gebracht van hen, die
zich ongerust maken over het tekort aan
veiligheidsmaatregelen bij de Engelse bur
gerluchtvaart. Bij de R.A.F. worden veel
meer van dergelijke maatregelen getroffen.
Alle nieuwe militaire transportvliegtuigen
worden of zijn bijvoorbeeld reeds uitgerust
met zitplaatsen, waarbij de inzittenden met
de nug naar de motoren geplaatst zijn. Ook
de „Vikings" van de Engelse koning zijn
op dergelijke wijze ingericht,
Deze plaatsing der stoelen is het resultaat
van proeven, genomen door medici en an
dere leden van de wetenschappelijke staf
van het Instituut voor Luchtvaartgenees-
kunde te Farnborough. Schokproeven wer
den uitgevoerd met een pop. voorzien van
metalen ledematen van gelijke sterkte als
die van het menselijk lichaam. Deze „dum
my" werd naar voren geschoten met de
snelheid, waarmee de passagiers in een val
lend vliegtuig van hun plaatsen worden
geslingerd. Indien de metalen surrogaat-
inzittende andersom was geplaatst, dus met
het „gezicht" naar de staart, had de schok
in voorwaartse richting, welke bij vlieg
tuigongelukken het grootste aantal slacht
offers veroorzaakt, veel minder ernstige
gevolgen.
Atoom-controle
De gemeenteraad van Vaucluse. een Frans
dorpje van 943 zielen nabij Avignon, heeft
een dezer dagen een wijs besluit genomen.
Dat besluit bepaalt letterlijk dat „het met
zich meevoeren of het gebruik van atoom-
en/of waterstofbommen binnen de grenzen
van deze gemeente aan ieder verboden" is.
Third Manmoedig
Wij vleien ons met de gedachte dat
gij nog niet vergeten zijt dat wij u in
dertijd bevolen hebben de Third Man te
gaan zien en nog eens te gaan zien en
het „Harry Lime" thema te gaan ho
ren en nog eens te gaan horen. Nu zijn
w;j wel teleurgesteld dat u dat nog niet
gedaan hebt. Nou goed dan, u misschien
wel, maar uw buurman nog niet. Daar
inmiddels de obsessie in ons nog steeds
weigert te exploderen, minnen wij nog
voortdurend de citer en daarom ook
het „wonderkind" Dominika Loss, zo
als zij door directeur Nicolaas Kroese
in de rötisserie „La Mère Benelux"
wordt voorgesteld. Deze citer-speelster
die de voor een wonderkind opmerke
lijk hoge leeftijd van 62 jaar bezit, ver
kreeg haar naam en faam reeds toen zij
in 1895 voor Europese Hoven tok
kelde een tijd, verduidelijkt Nico
laas in zijn geschreven recommendatie,
waarin niemand nog maar droomde var.
een Third Man (zelfs van een tweede
man was al heel gewaagd) of van Anton
Karas. Verklaringen van vorstelijke
lakstempels voorzien leggen daarvan
getuigenis af, zo bezweert ons Nicolaas
die overal lak aan heeft.
Zij wordt aan de piano bijgestaan
door de heer Nick Ward, die bereid
bleek ons te vergaten op een wals die
van Chopin is geweest. Het aardige van
het duo Ward-Loss (geen gelukkige
namen-combinatie voor slechte ver
staanders) is dat het de citer in dienst
weet te stellen van lichte klassieke mu
ziek, zoals bijvoorbeeld een wals van
Brahms, sonates van Mozart, iets van
Debussy, Beethoven (Für Elise) en het
Vijff Vlieghenlied (Für Nicolaas). Be
geleid door het gemurmel der etende
gasten en de paukenslagen van vallende
pannen in de keuken worden het hele
symphonie-concerten
Mocht gij soms. aangelokt door dit
fijnbesnaards wonder, behoefte gevoe
len u aan de schoot van Moeder Benelux
te vleien, dan voelen wij ons echter ge
dwongen u te waarschuwen dat er nog
andere muzikale attracties zijn. Nauw
hebt gij driewerf het hoofd gestoten op
de smaile trap die naar dit établissement
leidt en uw ogen uitgekeken aan de
heerlijke beentjes, die er voor het klui
ven liggen, of daar hoort ge ineens een
forse heer op vrolijk-smachtende toon
roepen: „Hoi Marie, Hoi Marie!" Bij
nadere beschouwing blijkt dit de heer
Marcel Lavies te zijn, die geheel en al
uit Zuid-Afrika is overgestoken om
hier enige haria's uit Hitaliaanse ho-
pera's te zingen. Hij legt onder het zin
gen namelijk een grote voorliefde voor
de ingeademde „ha" aan de dag, het
geen zelfs de stervens-aria uit Tosca
een buitengemeen opgewekt karakter
versohaft.
Het muzikale programma werd daar
na weer opgevat door Dominika Loss,
die Third Manmoedig in de snaren greep
om het lijflied van Harry Lime te the-
men. Net toen wij weer geheel in de
ban van deze charmante schurk waren
geraakt en hem ieder moment dachten
te zien verschijnen, trad de heer Kroese
inderdaad binnen. Het licht van de
kaarsen viel gezellig op zijn kale sche
del. Hij heeft namelijk zijn resterende
lokken zo gerangschikt dat niemand
hem in de nek kan kijken. Wij hadden
deze opmerking toen nog niet gemaakt
en daarom bood hij ons "n glas Venusolie
aan. Wij weten niet of de naam van
deze drank ontleend is aan de beginlet
ters van alle likeurmerken waaruit zij
is samengesteld, fhaar zij schonk ons
weer vertrouwen in de godin van de
liefde.
Ye olde bedstee
De heer Nicolaas Kroese, die gij op
het bijgaand tegel-mozaiek met zijn
Swarte Scliaep anno 1687 ziet afgebeeld
en die in het bezit is van een aantal
ouderwetse percelen, waarin hij op
iedere étage een eethuysje heeft geves
tigd ja, zelfs twee naast elkaar lig
gende vertrekken dragen soms nog ver
schillende namen bleek bereid ons de
sleutel van zijn fortuin te overhandigen.
Vijftien jaar geleden was hij nog kunst
handelaar in het pand op de hoek van
de Vijff Vlieghcnsteeg en het Spui. Daar
het soms dagen duurde voordat een klant
binnenkwam om te informeren hoe laat
de volgende tram naar Haarlem vertrok,
had hij alle tijd om te overwegen op
welke wijze hij aan zijn welstand kon
bouwen. Hij kwam toen tot de gedachte
dat het voordeliger zou kunnen wezen
om de bejaarde roodkoperen en zinken
keuken-benodigdheden niet te verkopen,
maar er spijzen in gaar te braden. Daar
de huur van het ganse pand vier gulden
in de week bedroeg thans is dat
4.60 geworden, hetgeen een niet ge
ringe stijging der bedrijfsonkosten be
tekent hoefde hij over vaste lasten
niet te klagen. Hij opende het wijn- en
eethuys de Vijff Vlieghen en begon te
concurreren door al zijn dranken vijf
cent duurder te verkopen dan zijn mede
dingers, een methode die inmiddels door
hem tot principe is verheven. Voor die
vijf cents extra diste hij de gasten „een
verhaaltje" op, zoals hij zegt en nog
steeds doet, dat bestond uit het terug
roepen van romantischer eeuwen, door
nel aan de muren bevestigen van een
*root aantal in onbruik geraakte artike
len.
Hij slaagde er voorts in om in het bui
tenland op grote schaal de misvatting te
propageren, dat zijn eet-panaen natuur
getrouwe afspiegelingen van het reilen
cn zeilen in de Gouden Eeuw vormen.
Men zegt zelfs dat hij in zijn ijver om
alle klokken in Amsterdam drie eeuwen
terug te zetten, er in geslaagd is te be
werkstelligen dat het eindpunt van de
Haarlemse tram verplaatst wordt, aan
gezien men in Vondels dagen de con-
ducteursfluit nog niet kende. Het heeft
hem echter niet mogen gelukken de Am
sterdamse gemeenteraad over te halen
een bindende verordening uit te vaardi
gen tot het dragen van klompen door de
gehele burgerij, teneinde het stadsbeeld
een Anton Pieckerig aspect te verschaf
fen.
Nochtans zoeken buitenlanders in gro
ten getale de fraaie panden op die met
grote neonletters hun ouderdom illustre
ren. Er komen lekkerbekken uit alle
werelddelen gevlogen om hun handteke
ning in het gastenboek te zetten en er
vervolgens wat te eten of een drankje
te drinken, dat in een fraaie en origineel
twintigste-ecuwse antieke ijskast is ge
koeld. Koperen plaatjes op sommige
stoelen geven aan dat Douglas Fairbanks
Junior, Leopold Stokowsky. Benny
Goodman en de Saint de desbetreffende
zetels voor u gewarmd hebben. Ten ge
rieve van de buitenlanders dragen de
onderscheidene zalen oud-Amerikaanse
namen als Ye Olde Cellar en Ye Kings
Grill. Als de heer Kroese zich nijdig
maakt, zegt hij dan ook: „Loop naar Ye
Olde Mother Hendrien".
Het verhaal over buitenlandse bezoe
kers dat ons het meest getroffen heeft,
ging over twee New Yorkers die op ver
schillende verdiepingen van dezelfde
wolkenkrabber woonden en wier con
versatie in de V. S. zich had bepaald tot
het wederzijds afnemen der Stelsonhoe-
den. Zïi ontmoetten elkaar in de Vijff
Vlieghen en zijn toen de hele avond
gezellig samen uit geweest, vertelt de
heer Kroese en hij pinkt van ontroering
een druppel jus uit zijn mondhoek.
Het komt ons voor dat gij er maar het
beste aan doet om schielijk te emigreren,
teneinde daarna als buitenlander nog
meer van de eet'nuysjes te kunnen ge
nieten. Want zij zijn inderdaad de moeite
waard. Toen wij langs het „vette touw
tje" waren afgedaald naai" de Eem-
brandtzaal, gingen wij van louter ver
wan Bach uit, begeleid door dc H.O.V.
met medewerking van Corry Bijster,
Herman Schey en vele andere solis
ten.
In de kleine zaal van hel Concert
gebouw zingt Zaterdagavond de En
gelse coloratuur-sopraan Josephine
Strey en speelt Zondagavond de
Amerikaanse pianiste Helen Brai-
nard. Dinsdagavond ivordt in de lie
deren-cyclus Franz Schuberts ,,Win-
terreise" ten gehore gebracht door de
banton Laurens Bogtman, begeleid
door Felix de Nobel.
In de American Businessmen's
Club wordt een tentoonstelling ge
houden van 124 moderne Ameri
kaanse wetenschappelijke en techni
sche boeken. Tot 7 April kan men in
het Bureau voor acsthctische advie
zen leren hoe op ecnvoiLdige wijze en
met eenvoudige middelen tafels voor
speciale gelegenheden gedekt moeten
worden. In het Rijksmuseum is een
Willem IH-tentoonstelling ingericht
en in het Museum van de Arbeid een
expositie van glas in lood.
rukking midden in een schotel oesters
van een Amerikaanse pelgrim zitten.
Oud eikenhout glansde donker in het
licht der kaarsen. De diepe gloed van
het goudleer deelde zich mee aan het ge
bruinde gezicht van een Italiaanse, wier
ogen sterren schoten. Zij hoorde echter
niet onverbrekelijk bij het interieur en
daarom dwaalden ónze ogen verder.
Langs oude tegeltjes, snotneuzen (hier
mee bedoelen wij niet de bezoekers),
blokkenpannen en allemaal andere over
blijfselen uit het tijdperk van de beel
denstorm, waar een teder licht over
viel.
Wij zijn tenslotte met een diepe zucht
in een bedstee gaan zitten, die als om
raming voor een heel oud eiken tafelije
diende en peinsden over de juistheid
van het gezegde dat men beter met
stroop vliegen kan vangen dan met azijn.
Nicolaas heeft er vijf en het zijn geen
eendagsvliegen. BOEDA.
Langs het Spaarne
Het Spaarne maakt geen enkele aan
spraak op een kampioensbetiteling als de
langste rivier, of zelfs maar het langste
kanaal van enig deel van de wereld. In
tegendeel, het is waarschijnlijk een van de
kortste; zulks ondanks zijn vaak zo grootse
uiterlijk van een grote breedte. (Wist u,
dat het Noorder Buiten Spaarne op som
mige plaatsen driehonderd meter breed
is?) Maar behalve die breedte heeft het toch
nog wel iets bijzonder, namelijk zijn om
geving. Want de oevers van het Spaarne, dat
al lang geleden opgehouden heeft een snelle
vliet te zijn, wisselen over een afstand van
nog geen twee kilo
meter van Haarlem.
De weg, die daar nog
vervaarlijker kronkelt
dan het Spaarne, is
smal en hobbelig. Kip
pen lopen de graantjes
tussen de straatstenen
op te pikken, boeren
karren maken snel
verkeer vrijwel on
mogelijk cn nooit ziet
men er veel mensen.
Die zijn verspreid
over het land van
Schalkwijk. Af cn toe
ziet men een eenzame
man op zyn stuk
grond.
luttele kilometers van
volledige starisbebou-
wing, drukke markten
en straten, hoge ge
bouwen en verkeers
lawaai lot een sfeer
van pure landelijke
rust.
Wie Zuidelijker komt
dan het Havenkanaal
van Heemstede en
zelfs al een paar hon
derd meter daarvoor
vindt nog maar weinig
huizen (en die zijn
niet hoog), rustige
weggetjes, paarden en
koeien, een enkele
fietser en verder slechts
rust. Het platteland op
Als het waait, wordt men in die onv
streken bijna van de voeten geblazen. Langs
het Spaarne loopt een smal jaagpad, waar
de golven van het ook daar brede Spaarne
heel dichtbij klotsen. De wandeling tegen
de wind in, is een worsteling, want haast
nergens in onze omgeving jaagt hij zo
open cn vrij over kilometers van het vlak
ste, meest-Hollandse land.
Af en toe breekt boven ons de zon tussen
twee donkere wolken door, vreemd vluch
tend licht werpend op de golven van ons
machtigste binnenwater.
Van dichtbij komt het geloei van een
melancholieke koe. En van veel verder
waaien ons wat verspreide klanken van
het carillon van de Grote Kerk tegemoet.
Maar dat en de aanblik van dat stadse
silhouette schijnt onwezenlijk hier. op
twee kilometer buiten de stad, waar alleen
koeien en kippen en de regelval cn de
stand van het Spaarne nog ter zake lijken
te doen. E. F.
Nieuwe hoop voor blinden
Wanneer blinden de beschikking hadden
over een zintuig zoals dat wat de vleermui
zen leidt bij hun rondfladderen door de
duisternis, zouden zij geen witte wandel
stokken en geleidehonden meer nodig heb
ben om hun weg door het leven te vinden.
Dat zintuig is te vergelijken met een pri
mitieve maar zeer doelmatige radar-instal
latie: de vleermuis piept, luistert naar de
echo en leidt daaruit af, of er zich obstakels
in zijn vliegbaan bevinden.
Verschillende instrumenten die ontwor
pen zijn om de blinde te leiden, werken
volgens hetzelfde principe, behalve dan dat
hun werking op de weerkaatsing van een
lichtstraal of radio-,,beam" berust in-
plaats van op geluidsecho's. Er zijn bijzon
der vernuftige apparaten bij, doch zij heb
ben alle het bezwaar dat zij veel te om
vangrijk en te zwaar zijn om door de blinde
te worden meegevoerd.
Een Newyorkse natuurkundige, nr. Heinz
Kallmann, is er nu echter, naar Newsweek
meldt, in geslaagd om een elcctronische
blindengeleider te ontwerpen, die niet gro
ter is dan een boxcamera en nog geen kilo
gram weegt. Het geheim van Kallmann's
apparaat, dat hij „Optar" doopte (Optical
Automatic Ranger), is dat dit voor het „pei
len" van obstakels het aanwezige dag- of
kunstlicht als medium gebruikt cn dus geen
eigen energiebron nodig heeft, zoals alle
vroegere uitvindingen op dit gebied. Wordt
de lens, die zich in het apparaat bevindt,
op een voorwerp gericht, dan ontwerpt
zij van dit voorwerp een beeld in het toe
stel en de plaats waai- dit beeld zijn groot
ste scherpte heeft, wordt automatisch vast
gelegd. Het instrument registreert daar
door precies, op welke afstand van de lens
het voorbeeld zich bevindt en „vertaalt"
die afstand voor de blinde in fluittonen.
Het toestel produceert acht verschillende
signalen, variërend van een hoge schrille
fluittoon (voor voorwerpen op een arm
lengte afstand) tot een lage bromtoon (voor
objecten op 4.5 nieter afstand of meer) en
door het toestel als een zaklantaarn heen
en weer le bewegen kan de blinde dus
nauwkeurig bepalen, of er ergens voor of
opzij van hem obstakels op zijn weg zijn-
In volkomen duisternis is „Optar" de blin
de van geen nut, maar het instrument kan
reeds „zien" bij een verliehtingssterkte van
een halve kaars. Kallmann gelooft, dat het
toestel, bij voldoende belangstelling, voor
25 dollar te fabriceren zou zijn. De overige
'kosten zouden het bedrag van 30 cent per
maand (vervanging van de gewone zak
lantaarnbatterij, waarop het signaalmecha
nisme werkt) niet te boven gaan.
Oklahoma's luipaard
De ontsnapte luipaard die onlangs op
schudding veroorzaakte in Oklahoma City,
totdat een vergiftigd stuk vlees een einde
aan zijn leven maakte, heeft een echt Ame
rikaans staartje gehad. „Newsweek" weet
te vertellen dat: a. de bewoners van Okla
homa City het dier hebben laten opzetten
en het nu een plaatsje zullen geven in het
Capitool van hun staat: b. Maurice Conn
een journaal-operateur, schatten gelds ver
dient met het verhuren van 2ijn opnamen
van de luipaard-escapade in bioscoopthea
ters over de gehele U.S.A.: c. de New York
Post het „verkorte boek" in haar Zondags
blad verwisselde voor een uittreksel uit Jim
Corbett's roman „The maneating leopard of
Rudrapravag" en d. een groot warenhuis in
New York direct enkele duizenden speel
goed-luipaarden liet vervaardigen, die on
danks de gepeperde prijs van vijf dollar per
stuk in enkele dagen uitverkocht waren.
