Tentoonstelling op „Keukenhof" geopend
1 Wat KAN kan kan KAN alleen l
i. KAN
Bloembollenseizoen 1950 begonnen
Personeel en Bedrijven
Paviljoen Paradis
Vrijdag 24 Maart 1950
4
Mocht de sfeer die op de tentoonstelling
„Keukenhof"' door het weer heerste droef
geestig zijn, toen Donderdagmiddag het uur
der officiële opening was aangebroken, was
daarvan geen spoor te vinden in de woor
den van hen die bij deze gelegenheid uiting
gaven aan hun verwachtingen ten aanzien
van deze grootse demonstratie van hel
bloembollenvaic.
In het restaurant der tentoonstelling
merkten wij o,a. op de Commissaris dei"
Koningin in Noordholland, de chef der
ECA de heer Hunter vergezeld van de
attachés de heren Norton en Bolster, de
heer W. H. de Monchy, directeur van de
Holland-Amerikalijn en dr. A. Plesman,
president-directeur der K.L.M., de heer
W. G. J. Orbaan, directeur van het bedrijf
schap voor de Sierteeltproducten, mr.
Geveke, directeur van de Econ, Voorlich-
tingsdienst, prof. da-. E. van Slogteren, di-
recteur van het Laboratorium voor Bloem
bol len-onderzoek, ir. F. Vlag, R;jkstuin-
bouwconsuient, de eigenaar van „Keuken
hof' J. C. A. Graaf van Lynden te St.
Michielsgestel en de oud-burgemeesters
van Lisse jihr. Van Rijckevorsel en mr.
Lambooy, de loco-burgemeester van Lisse
de' lieer J. W. A. Lefeber en de burge
meesters van Hillegom, Noordwij kèrhout en
Warmond, het bestuur van de Bond van
Bloembollenhandelaren en. vele vooraan
staande persoonlijkheden uit de kringen
van het bloembollenvak.
Na het openingswoord van de voorzitter
van de Stichting „Keukenhof" de heer T.
M. H. vain Waveren, sprak de oud-burge
meester van Lisse en oud-voorzitter van de
Stichting, irura W. Lambooy.
Deze dankte voor de aanbieding van het
ere-voorzitterschap der tentoonstelling en
herinnerde aan de prettige samenwerking
met het stichtingsbestuur en de autoritei
ten; In het bijzonder huldigde hij de ont
werpei- de heer Van der Lee. Spreker
maakte wegens zijn aanstaand vertrek naar
Amerika gebruik van de gelegenheid om
de Bond van Bloembollenhandelaren geluk
te wensen met het vijftigjarig bestaan.
Hierna sprak ir. S. L. Mansholt, minister
Van Landbouw, Visserij en Voedselvoor
ziening, de openingsrede uit.
„We zijn wel iets gewend van de mensen
uit het bloembollenvalk, dat wil zeggen:
iets goeds", zeide de minister onder grote
hilariteit. De kweker moet worden gezien
als de pijler waarop de cultuur rust en aan
de energie der exporteurs is het te danken,
dat er een grote vlucht ontstaat. De geest
onder de bloembollen-exporteurs moet zijn
het kenmerk van de goede exporteur in
het algemeen. Handeldrijvend Nederland
kon hieraan een voorbeeld nemen.
Spreker herinnerde aan het research-
werk, waaraan het vak in zo ruime mate
heeft bijgedragen. Dat komt aan de gehele
landbouw van Nederland ten goede. Van
het onderzoek naai' het virusziek profiteert
de aardappel- en ui ent eelt mede.
Deze tentoonstelling, aldus de heer
Mansholt, is d'e volle aandacht in birinen-
en buitenland meer dan waard. Dit initia
tief slaat alles wat tot dusverre is gepres
teerd. Door in deze tijd een onderneming van
deze omvang, tot stand te brengen, toont
het Nederlandse volk whtsamenwerking
en teamspirit vermogen.
De harde zakelijkheid van de handels
mensen is op deze tentoonstelling gesteld
in dienst van de schoonheid. De minister
sprak de wens uit, dat aan deze tentoon
stelling steeds meer bekendheid zou wor
den gegeven en dat ze met de jaren zal
toenemen in schoonheid en betekenis. Hier
mede verklaarde hij de nationale bloemen
tentoonstelling' „Keukenhof" voor ge-
Terwijl een op het eiland in de vijver
opgesteld muziekcorps het Wilhelmus
speelde werd de Nederlandse vlag gehesen.
Daarna maalden de genodigden een rond
gang over het terrein.
Minister Mansholt en de voorzitter der
Stichting Keiikenhof, de heer T. van Wa
veren, bekijken het werk van de kunst
schilder Van Driel uit Amstelveen, die
bezig is een mooi plekje van Keukenhof
viet verf en penseel vast te leggen.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOQOOOOOOQOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO'OG
PAASVERRASSING
Electrische schoorsteenklokken vanaff 18.
Herenpolshorloges met een jaar garantie vanaf f 37.50
BARTEÜORISSTRAAT 2
HAARLEM - TELEFOON 13004
ÜOOOOOOOO0OOOOO0OOOOOOOOOOOOOO0OO0OOOOO0OOOO0OOOOOO0OOO0
(Adv.)
Eduard van Beinum vandaag terug
Eduaird van Beinum arriveert heden
avond' omstreeks 7 uur in Hoek van Hol
land, om zich direct naar Amsterdam te
begeven waar hij de leiding van de repeti
ties voor de uitvoering van de „Matbhaus
Passion" op Zondag 2 April zal overnemen.
Publiek koos partij
voor arrestant
Meisje door waarschuwings
schot in de hand getroffen
Donderdagavond heeft een agent van
politie, die zich in Amsterdam-Noord
moest verdedigen tegen een opdringende
menigte een schot uit zijn diénstpistool
gelost, waardoor een zeventienjarig meisje
aan de hand werd getroffen. Het meisje
kon na in het Binnengasthuis verbonden te
zijn naar huis gaan.
De agent wilde in de Kamperfoeliestraat
een wielrijder aanhouden, die zonder licht
reed. De man had op de sommatie om af
stappen geantwoord „kom morgen maar
terug". Even later slaagde de agent er
echter in de man toch aan te houden. Hij
wilde de arrestant mee nemen naar het
politiebureau, doch het publiek, dat van
alle kanten toeschoot, wilde dit de agent
beletten. Er klonken dreigende uitroepen
en plotseling kwam een man naar voren
met een stuk ijzer in zijn hand. De agent,
die zich bedreigd voelde, loste een waar
schuwingsschot, dat het meisje, dat niets
met het relletje te maken had, in de hand
trof. Zowel de wielrijder als de man, die
de agent bedreigde, wisten te ontsnappen
in de ontstane verwarring.
Tien doden, elf vermisten
bij vliegtuigongelukken
Een van Amerika's nieuwe lange af
standbommenwerpers, een B-50, is met 14
personen aan boord in Arizona neerge
stort. Volgens de berichten zijn negen
mensen om het leven gekomen. Vermoe
delijk is een motor in brand geraakt.
Bij New York is een militair transport
vliegtuig van het type Dakota in een
sneeuwstorm verongelukt. Een inzittende
verloor hierbij het leven.
Het Argentijnse ministerie van Lucht
vaart meldt dat sedert Donderdag een
militair vliegtuig met elf man aan boord
vermist wordt. Het vliegtuig was op een
oefenvlucht.
„De Bloemenkoningin" heeft voorbe
reidingen getroffen, om bezoek te ontvan
gen van honderdduizenden, die ieder jaar
weer naar en door de bloembollenstreek
trekken om daar mee te vieren het feest
van kleuren en geuren.
De voorbereidingen hebben wij gade ge
slagen. Daarvoor was verbeeldingskracht
nodig.
Toen wij rondgeleid werden door de
Demonstratiefuin „Treslong"
te Hillegom, bloeiden daar nog slechts wat
crqcussen, narcissen en wat iris reticulata,
ir we weten dat straks, wnnneér we een
dag of tien verder zijn, hier veel meer zal
bloeien.
Rijdend in
Oud Lisse
zagen wij de stadspoort nog niet helemaal
gereed en de winkeliers waren nog bezig
hun'zaken het vereiste oud-Hollands aan
zien te geven. Wanneer iemand een lippen
stift wil kopen, kan ze daarvoor toch
slechts terecht bij de „Chirurgyn ende
Pruyckemaaker" die midden op het vier
kant zijn winkel heeft op de plaats, waar
de.vorige dag nog een kapsalon annex
parfumerie stond. De molen rijst, fier mid
den in het dorpscentrum, al zijn de lieden
van WV er nog niet ingetrokken om
kaarten te verkopen voor de
Tentoonstelling „Keukenhof"
waar ook alles netjes aan kant is en de'
gasten worden verwacht, maar waar nog
slechts wat narcissen, crocussen en uit
heemse tulipa's bloeien. Ook hier geldt het
wachtwoord: Nog een dag of tien en dan
zul je wat zien!
Want hier zullen de mensen, die in het
afgelopen jaar ruim 80 -millioen gulden aan
deviezen voor de Nederlandse schatkist
binnenhaalden, eens laten zien waarmee ze
die hebben verdiend: met het puikje van
wat vakmanschap, doorzettingsvermogen
en ondernemingsgeest hebben weten te be
reiken op het gebied van de bloembollen
cultuur.
Hier ook zal straks die eens zo tragische
figuur Jacoba van Beyeren weer rijden zo
als ze dat vele eeuwen terug placht te doen,
om deze mensen ter gelegenheid van het
jubileum van de Bond van Bloembollen
handelaren, te verwelkomen binnen haar
domeinenzoals ze straks, op 22 April,
zal uitrijden aan het hoofd van die machtige
optocht van rijdende bloemstukken, het
jaarlijkse Corso van de bollenstreek, dat in
Sassenheim zal beginnen en in Hillegom
zal keren om dan de weg terug weer af te
leggen. Gestreng heeft ditmaal Koningin
Flora haar Raad van Ministers er op ge
wezen, dat het niet meer mag voorkomen,
dat lieden die van heinde en verre komen
om haar hulde te bewijzen, uren staan te
wachten voor niets. De organisatie zal dit
maal kloppen. men heeft uit de fouten
van het verleden geleerd!
We blijven in de koninklijke sfeer, wan
neer we ons begeven naar de grens van de
bloemenbadplaats
Noordwijk aan Zee
waar men op dezelfde dag een bloemen
corso houdt, omdat dan van verre lan
den de deelnemers aan de Tuipenrallye
hun bestofte wagens en vermoeide motoren
laten rusten in het pare ferme en nu eens
willen zien hoe. anderen hun versierde
voertuigen sturen langs de boulevards en
door de straten van Noordwijk, waar, even
als in de Bollenstreek, kleurige mozaïeken
reclame maken voor hel bloembollenvak
en.... voor nog veel meer, want de han
delsgeest der Hollanders doet, hen zelfs
Flora's regionen niet'respecteren!
Als om de vergankelijkheid van al dit
schoons nog eens extra te accentueren, zal
straks een groots vuurwerk sissend en knal
lend uiteenspatten boven de avondlijke zee.
En die vergankelijkheid zal werkelijkheid
worden.wanneer daarna de arbeiders wreed
de tulpen scalperen en de hyacinten, met
geroutineerde handgrepen in één vepg
kaalplukken. Dan is Flora's rijk uit èn
wordt haar plaats ingenomen door Mercu-
rius, de god van de handel, die in het bol
lenland de vaan plant met het stoutmoedige
opschrift „Naar de honderd millioen!"
VOORZITTER VAN DE VOORZIENINGS-
RAAD IN ONS LAND
Met de Harwichboot „Prinses Beatrix"
is Donderdagavond te lioek van Holland
aangekomen de heer Hubert E. Howard,
voorzitter van de Voorzieningsraad, die
deel zal nemen aan de besprekingen van
de Atlantisch Pact-erganen in Den Haag,
speciaal die over de wereldproductie en
het wereldoverschot.
Secretaris van vakgroep
verduisterde 130.000.—
Een jaar en drie maanden gevangenis
straf eiste de officier van justitie bij de
Rotterdamse rechtbank tegen de 39-jarige
J. H. W. uit Rotterdam, die er van ver
dacht werd als secretaris van de vakgroep
groothandel in gebruikte vaten in de
periode van November 1947 tot October
1949 een bedrag van ruim 100.000 te
hebben verduisterd.
De verdachte verklaarde, dat de vak
groep een „vatenpool" had opgericht,
waarvan hij beheerder was. Iedere deelne
mer daaraan kon gebruikte Amerikaanse
vaten kopen, maar men moest een bepaald
bedrag bij de Rotterdamse Bank storten,
waaruit de aankopen werden gefinancierd.
Verdachte gaf toe van dit geld, dat be
stemd was voor de vakgroep, bedragen
voor zichzelf te hebben gebruikt. Het is
zover gegaan, dat de Rotterdamse Bank
tenslotte geen gelden voor de vakgroep
meer had. Verdachte zeide, dat het ver
duisterde bedra'g ongeveer 130.000 was.
Het geld had hij gebruikt voor de aan
koop van machines voor zijn metaalwaren-
fabriek.
In zijn requisitoir merkte de officier van
justitie op dat hier sprake was van een
ernstig ambtsmisdrijf, dat bij een betere
controle misschien voorkomen had kun
nen worden.
Mr. H. J. Kreulen, de verdediger van
verdachte, noemde zijn cliënt een slappe
figuur, die door ontbreken van iedere
controle kans heeft gezien met het geld
een fabriek op te richten.
GEEN VOORRANG VERLEEND
Een zestienjarige jongen verleende gis
teren op het kruispunt van de Keizerstraat
en de Voldersgracht geen voorrang aan een
van rechts komende melkauto. De jongen
werd met zijn fiets tegen de grond ge
smakt en liep inwendige kneuzingen aan de
linkerschouder op en een vleeswond aan
de linker enkel. Hij is naar het St. Elisa
beths Gasthuis gebracht.
Plaatsingen bemoeilijkt door het woningtekort
In ons vorig nummer ontleenden wij
aan het jaarverslag van de directeur van
het Gewestelijk Arbeidsbureau te Haar
lem gegevens over het verloop der werk
loosheid.
Over de personeelvoorziening der bedrij
ven wordt in dit verslag medegedeeld, dat
deze in 1949 geen moeilijkheden opleverde,
omdat de beroepsbevolking sneller toe
nam dan de werkgelegenheid.
Een enkele maal ondervonden verschil
lende bedrijven moeilijkheden wanneer
geschoold personeel uit andere plaatsen
moest worden aangetrokken, doordat geen
woningen in de plaats van vestiging van
het bedrijf of in een naburige gemeente
ter beschikking konden worden gesteld.
Hoewel het streven van de gemeentebe
sturen de beschikbare woningvoorraad te
reserveren voor inwoners van dê gemeen
te wel verklaarbaar is, dient zo merkt
de directeur, de heer A. P. M. van Riel
op toch te worden gewezen op de ge
varen die het bedrijfsleven dreigen door
het volgen van een dergelijke woningpoli-
tiek, die onvermijdelijk tot verstarring
leidt. Succesvolle vestiging van nieuwe
industrieën en belangrijke uitbreiding van
bestaande bedrijven, kan in het algemeen
alleen plaats vinden, wanneer het kern-
personeel van buiten af kan worden aan
getrokken. Deze elders wonende arbeids
krachten zijn echter meestal alleen bereid
in dienst te treden, wanneer hun een wo
ning wordt verschaft. Ofschoon dergelijke
woningtoewijzingen ogenschijnlijk ten
koste gaan van de eigen bevolking, mo
gen zij toch niet achterwege blijven, daar
zij het voordeel hebben bij te dragen tot
uitbreiding van de plaatselijke werkge
legenheid. De indruk bestaat wel eens, dat
enkele gemeentebesturen in het gewest
Haarlem nog te weinig doordrongen zijn
van de wenselijkheid, ten aanzien van de
toewijzing van woningen aan arbeids
krachten uit andere plaatsen een soepel
standpunt in te nemen.
De gedemobiliseerden
Duidelijk viel in 1949 bij het bedrijfs
leven de tendenz te bespeuren, het peil
van het personeel te verhogen. Minder
goede en oudere arbeidskrachten werden
ontslagen, en betere, jongere krachten
aangenomen. Al was deze gedragslijn be
treurenswaardig voor degenen die er door
werden getroffen, er was ook een catego
rie, die er van profiteerde, namelijk de
gedemobiliseerde militairen. Deze groep,
die de ongetwijfeld verdiénde, bijzondere
NIET ZONDER REDEN
gingen honderdduizenden huisvrouwen
over op
MARGARINE
Laat ook Uw gezin profiteren van
de uitzonderlijke eigenschappen van dit
Edelproduct 34 CGflt p©T hslf pond
Gekarnd m®t de zonnesehijn-VBTAMINEN A D
(Adv.)
Boekverkopersbond hield
jaarvergadering in Haarlem
Omzetten daalden,
onkosten stegen
Te Haarlem is Donderdag de jaarvergade
ring van de Nederlandse Boekverkopers
bond gehouden. De voorzitter, de heer M.
J. Visser uit Den Haag, deelde in zijn
openingsrede mede, dat de omzetten in de
boekhandel in het afgelopen jaar daalden
12) Ze gingen nu de speelkamer binnen. Clowntje Rick keek zijn ogen uit.wat
veel speelgoed was daar! En 't zag er allemaal even leuk en keurig uit. „Wat is dat?"
vroeg Rick, naar een gebouwtje wijzend, „Dat is een pakhuis!' zei Bunkie. „Leuk, zeg,
er zit een hijstouw aan, daarmee kun je die kisten en tonnen ophijsen tot aan die open
luiken. Zullen we er wat mee spelen? We hebben toch tijd genoeg!" „Hè ja!" vond Rick.
Bunkie ivees hem, hoe het hijstouw werkte. Rick draaide aan de windas en het touw
liep netjes om de katrol: een ton ging hoog de lucht in, tot hij voor het bovenste
deurtje zweefde. „Wacht, hou 'm even vast", zei Bunkie. „Dan ga ik naar boven en haal
'm binnen!" Zo speelden ze een hele tijd. En Rick had 't best naar zijn zin
met gemiddeld ruim negen procent. De uit
betaalde lonen stegen met ruim drie pro
cent en ook'de overige onkosten vertonen
een stijgende lijn. Hieruit Volgt dat het
netto-overschöf voor de ondernemer be
langrijk moet zijn gedaald.
De voorzitter zeide, dat het Rijks-Inkoop-
bureau pogingen in het werk stelt, om
'boekverkopers te bewegen, in strijd met
de Verplichtingen welke zij jegens hun or
ganisatie op zich hebben genomen, aan het
rijk met korting te leveren.
Bovendien wordt volgens de heer Visser
het algemeen belang geschaad, doordat de
verschillende rijksinstellingen op deze wijze
verstoken blijven van de service, die hun
boekhandelaar hun vroeger bood. Een an
der'punt van bezorgdheid noemde hij de
poging, thans dóór ëen groot winkelbedrijf
ondernomen, om de minister van Economi
sche Zaken er toe te brengen, onder toe
passing van het uit de bezettingstijd stam
mende „Kartelbesluit 1941", een bepaling
uit het handelsreglement van de boekhan
del onverbindend te verklaren. Dit zou dan
het middel moeten zijn, om het boek in het
algemeen tot een warenhuisartikel te ma-
lfen.
Ondanks vele sombere aspecten zag de
heer Visser de toekomst niet donker in. De
boekverkopers moeten zich echter voor
ogen houden dat zij naast een commerciële
ook een culturele en een morele taak te
vervullen hebben. „Wij moeten ons reali
seren, dat wij in de eerste plaats dienaars
der - gemeenschap zijn en dat dit dienen in
veel gevallen matig en soms slecht of niet
beloond wordt, althans in geld. Ook het uit
dragen vari een levens- of geloofsovertui
ging door het propageren van bepaalde
boeken onder het publiek, moge voldoening
geven, welke de in het algemeen niet grote
winst op het boek aanvult mét niet-mate-
rieel gewin. Als we ons op dit standpunt
plaatsen, zullen we zeker stand kunnen
houden tegen de gevaren, die ons vak be
dreigen", zo besloot de heer Visser,
belangstelling geniet van vrijwel de gehele t
bevolking, kon in het verslagjaar in het
algemeen op snelle en bevredigende wijze
aan een werkkring worden geholpen. Hoe
verheugend deze wedei'inschakeling' in het
arbeidsproces van de gedemobiliseerde
militairen ook is, niet ontkend kan wor-
den dat door hun terugkeer het werkloos-
heidsprobleem is vergroot. Vooral ook
wanneer in aanmerking wordt genomen,
dat in 1950 opnieuw 2500 militairen in het
gewest Haarlem kunnen worden terug ver
wacht.
Blijkens opgave van de Sociale Dienst
van hét Ministerie van Oorlog repatrieer
den in 1949 uit Indonesië 1101 militairen
naar het gewest Haai-lem. Van deze ruim
1100 gedemobiliseerden werden ruim 600
bij het Arbeidsbureau als werkzoekende
ingeschreven. De 500 overige zijn her
plaatst bij hun oude werkgever, vonden
zelf werk of gingen een afgebroken studie
voltooien.
Van de 600 militairen die zich bij het
Arbeidsbureau om werk meldden, repa- 1
trieerde meer dan de helft in het laatste
kwartaal. Van de 139 die aan het einde
van het jaar nog als werkzoekend waren I
geregistreerd, hadden zich slechts 24 voor
1 November laten inschrijven. Alle ande- I
ren hadden een -betrekking gekregen, of
waren in opleiding aan een rijkswerk- I
plaats voor vakontwikkeling. Op 31 De
cember volgden nog 66 militairen een cur
sus op de rijks werkplaats; 69 militairen
volbrachten hun opleiding aan een rijks-
werkplaats in de loop van het jaar succes,
vol.
Slechts in 5 gevallen kon een overeen
komst worden tot stand gebracht voor
scholing van een gedemobiliseerde militair
in het bedrijf. Ondanks het feit dat voor
dergelijke bedrijfsscholingen subsidies uit
's Rijks kas van '300,of 500,aan de
werkgever worden verstrekt, is de animo
tot opleiding van ex-militairen in het be
drijf gering.
Het recht van de gedemobiliseerde mili
tair het dienstverband bij de laatste werk
gever voor de oproeping in militaire dienst
te hervatten, werd in het algemeen door
het bedrijfsleven erkend en aanvaard. Al
leen in de laatste maanden van het jaar
werden in toenemende mate verzoeken
van werkgevers ontvangen, om van de
verplichting tot wedertewerkstelling van
gedemobiliseerden te worden ontslagen. In
enkele gevallen zou .de herplaatsing voor
de werkgever zo bezwaarlijk geweest zijn,
dat ontheffing van de verplichting werd
verleend. In verschillende andere geval
len werden de verzoeken echter gewei
gerd, ook al kon niet worden ontkend, dat
de herplaatsing een last voor de werkge
ver betekende. Aantasting van het recht
van de gedemobiliseerde die het land drie
of vier jaar had gediend, zou echter nog
bezwaarlijker geweest zijn zo consta
teert de directeur. Bovendien mag niet uit
het oog worden verloren, dat de wederin-
schakeling van de militairen een bijzonder
'zorgelijk probleem is, dat onvoorwaarde
lijk moet worden opgelost, doch alleen
kan worden opgelost, indien ieder daartoe
een bijdrage levert, en zell's daarvoor een
offer brengt.
Gelukkig kan worden geconstateerd, dat
de mentaliteit van de gedemobiliseerden
in het algemeen goéd is. Drie jaren mili
taire dienst hebben de zin voor orde en
'discipline aangekweekt. Enkelejaïén ver
blijf in de tropen onder- abnormale om
standigheden, hebben het verlangen naar
regelmatige arbeid opgewekt. Het nadeel
verbonden aan een zekere ongedurigheid
en onevenwichtigheid, in de aanpassings-
en overgangsperiode in het .begin, wordt
daardoor ruimschoots gecompenseerd.
Gewezen R.K. geestelijke
moest terechtstaan
Voor de bij zonieter e strafkamer van cte
Utrechtse rechtbank heeft terecht gestaan
■de gewezen R.-K. geestelijke Th. A. J. de
L. uit Utrecht wegens" het verlenen van
hulp aan die vijand in de -bezettingstijd.
Volgens dé dagvaarding had de verdachte
medegeweiki aan publicatie van nationaal
socialistisch -getinte airlikele-n in N.S.B.-
•biaiden in de ja-ren 1941 en 1943, in welke
publicaties de verenigbaarheid van de ka
tholieke leerstellingen met de N.S.B.-be
ginselen werd verdedigd. Voorts heeft hij
de onderafdeling van de SD in Den Haag,
het „Kirchenreferat", inlichtingen ver
strekt over de houding van de katholieke
geestelijkheid ten aanzien van het natio
naal socialisme en de Duitser-s.
Verdachte bekende de hoofdzaken van
het 'h-em ten laste gelegde. Hij verklaardë
de 'bedoeüiiing te hebben gehad een bang te
slaan tuss-en de kerk en het nationaal so
cialisme. Hij zeide zijn houding in oorlogs
tijd te betreuren en tot -de conclusie te zijn
gekomen dat al hetgeen hij in d'ie jaren
had gedaan volkomen fouit was geweest.
De oorzaak -daarvan moest worden ge
zocht iin zijn ontrouw aan zijn priesterroe
ping en zij-n verzet tegen het Nederlands
Episcopaat.
De officier van justitie wilde rekening
houden met die omstandigheid, dat ver
dachte reeds geruime tijd in voorarrest
heeft door-gébracht en ook reeds in 1943
door de Duitsers was vastgehouden. De eis
luidde tien jaar gevangenisstraf met aftrek
van voo-rarrest en ontzetting uit de bur
gerrechten voor de tijd van het leven.
FEUILLETON
Oorspronkelijke Nederlandse
roman door J. L. Lodewijks
27)
Ik kijk uit'het raam, maar ik zie geen
klap, zegt Bart, niets cjan het licht van dat
paviljoen Paradis. En daar zet ik geen
grote ogen van op,
Juist, dat paviljoen Paradis. Weet je
van wie dat is?
Dat paviljoen Paradis? Van wie dat
is? Van een rijke brouwer meen ik, maar
wat zit ge daar te raaskallen. Ge hebt toch
zeker uw vijf nog bij elkaar?
Weet je, van w-ie dat is? zegt Sjoerd
langzaam en plechtig, en hij wijst met een
vinger naar buiten om het nog plechtiger
te maken. Dat paviljoen isvan mij,
van mij zeg ik, van de hotelhouder uit
Bergen.
Bart van Dijk zijn mond valt open, hij
wil erom lachen maar hij ziet dat Sjoerd
geen grap maakt.
Van der Giezen voelt iets van de ver
bazing in de atmosfeer, hij schiet met een
schok wakker en kijkt met grote ogen.
Sjoerd, zegt Bart van Dijk en hij
schuift zijn stoel langzaam achteruit, ge
zijt er toe in staat, maar het is krankzinnig.
Ik zie aan uw gezicht dat ge 't niet liegt,
maar ik moet aannemen, dat ge gek ge
worden zijt.
Laten we dat dan aannemen, zegt
Sjoerd, en schenk mijn glas nog eens vol.
En weet ge wat ik ga doen? Ik ga het
afbreken, ik ga het uit de wereld helpen.
Van der Giezen, het paviljoen zal je niet
lang meer in de weg staan. Hoor je dat?
Het gaat tegen de grond, het gaat kapot.
Als we willen kunnen we nu op staande
voet ieder een breekijzer nemen en het af
breken. Ik ben de eigenaar, ik vind dat
goed. Niemand kan ons dat beletten. Van
der Giezen, heb je drie breekijzers?
Van der Giezen heeft geen drie breek
ijzers, zegt hij. Er staat wel een aks in de
schuur, maar hij moet het afraden, dat
wil niet gedaan zijn zo laat in de avond,
en er wonen mensen in.
Bart van Dijk moet nu zo geweldig
lachen, dat hij er krom van over de tafel
ligt. Er wonen mensen in, zegt die Van
der Giezen, hij is bang dat ze wakker zul
len worden als hun huis afgebroken wordt.
Ga die aks halen, zegt Sjoerd plechtig,
en ik wou je nog even vertellen, dat een
fatsoenlijk mens zo'n ding een bijl noemt.
Van der Giezen weet niet wat te doen,
hij schuifelt' de deur uit met een gezicht
van ouwe lappen.
En Bart ligt achterover in zijn stoel te
lachen. Er zit iets humoristisch in, zegt hij,
om midden in de nacht een Paviljoen Pa
radis af te breken met een bijl. Er zit iets
plezierigs in, we zouden er dagen lang om
kunnen lachen. Maar er wonen mensen in.
Die Van der Giezen kan soms zo onnozel
iets zeggen. Hij dacht dat we het meenden.
Sjoerd schiet overeind in zijn stoel, hij
plant zijn handpalmen kordaat op tafel. 1-Iij
dacht dat we het meenden, hij dacht dat
we het meenden? We meenden het ook!
Als wij zin hebben om het Paradijs af te
breken dat van mij is, dan doen we dat!
Ik weet niet, schilder, wat dit voor bier
is, maar ik voel mij er zo sterk van worden
als een reus. Ik zou dat paviljoen met mijn
blote handen kunnen ineenknijpen. Ik zou
tante Jans met een pink kunnen vermor
zelen.
Dan moet ge dat niet laten, mijnheer,
zegt een oude kraakstem in de deurope
ning.
Daar staat een schraal grijs mensje in
een wijde zwarte kapmantel en een don
kerblauw strooien hoedje met een bibbe
rend rose bloempje erop. Dan moet ge dat
niet laten, zegt zij, ze komt naar binnen en
doet de deur voorzichtig en zorgvuldig
dicht.
Als ge tante Jans met uw pink kunt
vermorzelen, dan moet ge dat op slag doen,
want ze heeft het verdiend, zegt de oude
vrouw tegen Sjoerd, die haar aankijkt alsof
hij voor het eerst in zijn leven in de spiegel
ziet.
Zij heeft het dubbel en dwars ver
diend, zegt het mensje, ik kan dat weten,
want ik ben tante Jans.
Bart van Dijk denkt aan de hel, waar
door zijn vriend Van der Giezen met zijn
negen kinderen gegaan is. Hij staat recht
en zegt: Als ge tante Jans bent, dan
kan ik u alleen maar vertellen, dat ge
bijna het leven van een man en het geluk
van negen kinderen op uw geweten hebt
gehad. Ik heb dat niet kunnen begrijpen
van iemand op uw leeftijd. Ge zoudt' daar
spijt van moeten hebben als haren op uw
hoofd. Er zijn weinig goede mensen, Van
der Giezen is er één van. Gij niet.
Tante Jans loopt naar een stoel, zij gaat
er omslachtig en langzaam in zitten. Zij
kijkt naar Bart met samengeknepen lip
pen. Dan zegt ze: Gij hebt gelijk. Ik ben
er niet een van. Gij wel. Daarom kunt ge
me dat zeggen. Ik neem dat van u aan.
Daar gaat de gangdeur open, Van der
Giezen stapt binnen met zijn aks over de
schouder. I-lij laat het ding bijna op zijn
tenen vallen als hij tante Jans ziet.
Als ge gekomen zijt om mij met die
aks aan spaanders te slaan, dan kunt ge
uw gang gaan, zegt tante Jans en zij gaat
eens gemakkelijk zitten. Ik kan nu begrij
pen dat ge daar het recht toe hebt.
Van der Giezen met zijn aks. Hij weet
niet wat te zeggen, hij kijkt van de een
naar' de ander. Dan zet hij de bijl tegen
het buffet en gaat op zijn stoel zitten aan
het biljart.
Ik had gedacht dat ik u nooit meer
zou zien, zegt hij en hij kijkt strak voor
zich. Ik had dat gehoopt. Ik zou willen
weten waarom gij hier komt. Want gij
hebt hier om zo te zeggen niets meer van
doen, Marietje, schenk tante Jans een tas
koffie in.
Marietje, het oudste meisje, staat in de
deuropening van de gelagkamer. Zij is uit
de keuken gekomen om te zien wat vader
met die aks gaat uitvoeren. Zij draait zich
om en zegt: Van m'n leven niet.
Maar Van der Giezen heeft er de wind
onder, zijn negen opvret,ers hebben ontzag"
voor hem. Marietje, dat is voor het
laatst en voor goed, koffie voor tante Jans
En als de bliksem, dat zegt hij met een
stem die Marietje herkent en waar van zij
weet dat er op gehoorzaamd moet wor
den.
Tante Jans krijgt haar koffie, zij zegt:
dank je wel, niet tegen Marietje die het
kopje zwijgend voor haar neer zet, maar
tegen Van der Giezen. Dank je wel, dat zal
me goed doen, het is een lange reis voor
een oud mens.
Er wordt gezwegen, er valt een strakke
stilte, die in de oren suist. Van der Giezen
vult de bierglazen, hij doet dat langzaam
en omslachtig, om wat te doen te hebben.
Van der Giezen, zegt tante Jans na
een eeuwigheid, ge wilt weten waarom ik
hier kom. Wel, ik zal u dat vertellen. Ik
zal u dat vertellen waar deze heren bij l
zijn, omdat zij er mee te maken hebben. Ik
ben gekomen om u te vragen of ge wilt
proberen mij niet tot miin .dood te ver
vloeken. Want er is iets met mij gebeurd
vandaag.
Dat is een vreemd woord voor tante Jans,
Van der Giezen raakt er danig door in de
war. Er is iets gebeurd met tante Jans.
Hij kan niet raden wat dat is.
- Van der Giezen, zegt tante Janë ver
der, ge weet dat ik veel van uw vrouw ge
houden heb. Ik heb niet van veel mensen
gehouden, maar zij was er een van. Ik heb
gemeend, dat gij haar eerst van mij hebt
afgenomen en daarna vermoord. Dat heb
ik u verweten, ik schaam me daarover.
Maar ge weet niet wat daar allemaal heeft
tussen gezeten, ge weet niet wat ik van de
mannen ondervonden heb. Ik zal u daar
niets over zeggen, maar het valt mij moei
lijk om ze niet stuk voor stuk te haten.
Vanmorgen heb ik u gezien op de recht
bank, ik heb getuigd tegen mijn gewaten
in, ik heb mijzelf geweld aangedaan. Ma»t
ik heb u toen gezien tussen uw vrienden c£n
uw kinderen, ik heb mijnheer Van Dijk, die
schilder, zijn gezicht zien veranderen toei.i
ge werd vrijgelaten. Ik heb gezien hóe cerji
goed mens gelukkig werd door uw geluk.
(Wordt vervolgd)_
