Burgemeester van Nijmegen bepleit subsidie voor
werkplaats tot herstel van antieke textiel
hardhorend
TAMMER
Maandag 9 October 1950
Haarlems Dagblad en Oprechte Haarlemsche Courant
„Een kunsthistorische zaak, die tevens in sterke mate
aan de verwezenlijking van een sociaal streven bijdraagt
Mr. Ch. M. J. H. Hustinx, burgemeester
van Nijmegen, heeft Zaterdagmiddag in
tegenwoordigheid van zijn Haarlemse
ambtgenoot en vele genodigden, de ten
toonstelling geopend van wandtapijten in
restauratie en werken van enkele daarbij
betrokken beeldende kunstenaars, die tot
12 November in het Frans Halsmuseum
gehouden wordt. Deze belangwekkende
expositie dient om de aandacht te trekken
voor het streven van de „werkplaats tot
herstel van antieke textiel" onder leiding
van dr. Gerardina T. van Ysselsteyn en
laat het publiek duidelijk zien op welke
tnanieren, vaak experimenteel van aard,
'maar steeds volgens strikt wetenschappe
lijke methoden, de onbegrijpelijk verwaar
loosde gobelins zo goed mogelijk in hun
oude luister worden hersteld.
Schreven wij bij de aankondiging van
deze tentoonstelling dat er zestig personen
werkzaam waren in het als atelier ge
bruikte oude schoolgebouw aan het Leidse-
plein, intussen is dit aantal vermeerderd
jnet zeven. Volgens mejuffrouw Van Yssel
steyn zou er bij voldoende geld en ruimte
zelfs werkgelegenheid zijn voor 150 men
sen gedurende ten minste 35 jaar. Als voor
beelden van mogelijke restauraties noemde
zij diverse gemeentevlaggen, de stoelen van
het Huis ten Bosch en de wandkleden van
het raadhuis van Middelburg, die thans
voor oud vuil in het Rijksmuseum liggen.
Daarbij is dan nog niet eens gedacht aan
o'e bestelling van geheel nieuw ontworpen
en uitgevoerde gobelins, die met name in
moderne kantoorgebouwen niet alleen een
decoratieve functie zouden kunnen vervul
len, doch tevens een belangrijk hulpmiddel
betekenen ter verbetering van de accou-
stiek. zoals in de raadzaal van het stadhuis
te Nijmegen reeds onmiskenbaar is ge
bleken.
Het gaat hier niet slechts (hoewel dat
voorop staat) om een cultureel, maar even
zeer om een sociaal belang. Het personeel
van de werkplaats bestaat voor meer dan
de helft uit mensen, die om de één of
andere reden nergens anders emplooi kun
nen vinden: oorlogsslachtoffers, aldus me
juffrouw Van Ysselsteyn, tuberculose
patiënten of in moeilijke omstandigheden
verkerende kunstenaars. Hierdoor wordt
een flink bedrag aan "ondersteuningsuit-
keringen bespaard. Nu kan Sociale Zaken
wel zeggen (wij citeren nog steeds) dat
het er weinig toe doet of men 1000 dan
wel 1040 gevallen moet registreren, daarbij
mag men toch niet vergeten dat werk voor
ieder mens een zegen vormt. Mejuffrouw
Van Ysselsteyn betreurde het dan ook hef
tig dat noch de regering (naar haar zeggen
door het uitblijven van de rapporten der
achtereenvolgende staatscommissies en
door de gebrekkige samenwerking tussen
debetrokken ministeries), noch het stads
bestuur tot het verlenen van subsidie over
gaat.
Burgemeestêr Hustinx ging in zijn
openingsrede met een klemmend betoog op
deze kwestie in. Wij nemen hieruit de
volgende passages over:
„Toen in 1939 in Nijmegen wegens het
dreigende oorlogsgevaar de wandtapijten
van de kamers van het gemeentehuis wer
den afgenomen, bleek het dat er 32 zeer
vuil en in ernstige mate geschonden waren.
Naar het voorbeeld van Haarlem werd in
1942 met de restauratie hiervan begonnen.
Na de oorlog sloot Maastricht zich met 18
tapijten hierbij aan. Toen de gemeente
Haarlem zich na de gereedkoming van „De
val 'Van Damiate" terugtrok, waren Nij
megen en Maastricht wel gedwongen teza
men de gelegenheid te scheppen om de ook
uit historisch oogpunt belangrijke herstel
werkzaamheden voort te zetten, daar an
ders het kostbare bezit verloren dreigde te
gaan, De kosten zijn echter zo hoog, dat het
niet verantwoord is van de gemeenten Nij
megen en Maastricht te vergen dat zij deze
volledig dragen. Aangezien het hier een
kunsthistorische zaak betreft, welke ver
buiten de plaatselijke grenzen reikt en bij
de restauratie ook in hoge mate aan de
verwezenlijking van een sociaal streven
wordt bijgedragen, lijkt een rijkssubsidie
zeer op zijn plaats."
„Zonder vérgaande steun van het Rijk
kunnen de gemeenten in kwestie onmoge
lijk de grote bedragen fourneren, welke
met het herstel van de gobelins gemoeid
zijn, zodat tot voortijdige stopzetting hier
van besloten zou moeten worden. Volgens
de nieuwste gegevens zullen Nijmegen en
Maastricht samen ongeveer een millioen
gulden moeten uittrekken".
De conclusie van het pleidooi luidde:
„Van het Rijk mag worden verwacht dat
het begrip heeft zowel voor de grote expe
rimentele waarde van de werkzaamheden
^Burgerlijke stand van Haarlem
HAARLEM. 7 October 1950
GEHUWD: 7 Oct., C. H. Visser en A. C.
Baiends; A. M. Groels en R. O. I. Hessels.
BEVALLEN van een zoon: 5 Oct., C. H.
Boeree—'Teeuwen; 6 Oct., P. BouwTukker;
A. C. H. van Eden—Kerkhoff; M. J. K. Rij
kers-Bijl.
BEVALLEN van een dochter: 3 Oct.. H. H
oe Boer—Kalischer; 4 Oct., M. Visservan
Dalen; 6 OctM. A. W. M. H. Bongaardt—
Troupin; N. Oosterveldde Vries: A. H.
Koene-Out: 7 OctW. J. Bruijns—Elferink;
A. A. WiertsemaEbens.
OVERLEDEN: 6 Oct.. A. van den Bogaard
—Breitenbach, 86 j.. Borneostraat; J. F.
Deen, 67 j„ Gasthuisvest.
ADVERTENTIE
Hoorapparaten vanaf f 175.—
THEO v. AMERONGEN
De Radio Specialist van Heemstede
RAADHUISSTRAAT 35 - TELEFOON 29449
Agenda voor Haarlem
MAANDAG 9 OCTOBER
„Pa'ace: Bud Abbott en Lou Costello in het
„wilde Westen", 14 j., 2, 4.15. 7 en 9.15 uur.
Luxor: „Vulcano". 18 j., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
F'ans Hals: „Voor wie de klok luidt", 18 j.,
2.30 en 3 uur. City: „Whisky als water",
iedere leeftijd. 2.15, 4.30, 7 en 9.15 u. Spaarne:
-De vrouw uit het volk". 14 j.. 2.30, 7 en 9.15
uur. Rembrandt: „The big lift". 14 j., 2, 4.15,
en 9.15 uur.
DINSDAG 10 OCTOBER
Stadsschouwburg: „De dood van een
Handelsreiziger" (Comedia), 8 uur. Frans
Hals: Haarlems Kunst Gemeentschap, Oosters
uim- en kunstprogramma. 8 uur. Gem. Con
certgebouw: piano-recital Stevan Bergmann,
o uur. Huis Van Looy: Kunst Zij Ons Doel,
tentoonstelling (tot 29 Oct.) 10—5 uur.
Bioscopen; Middag- en avondvoorstellingen.
in het atelier, als voor de sociale kant der
restauraties. Een besparing van enkele
tienduizenden guldens per jaar op de
steungelden is een niet gering bedrag. Bo
vendien is het geenszins uitgesloten dat
men zich in de toekomst ook met het her
stel van buitenlandse gobelins zal bezig
houden." Vervolgens wijdde burgemeester
Hustinx nog enige woorden aan de beteke
nis der expositie, welke hij een kwantita
tief maar vooral kwalitatief belangrijk be
zoek toewenste. Een beschrijving daarvan
vindt men elders in dit nummer.
De opening werd, behalve door de ge
noemde burgemeesters, onder meer bijge
woond door mr. H. Mohamed Achmad, eer
ste secretaris van het Hoge Commissariaat
der Republiek Indonesië, door baronesse
J. E. de Vos van SteenwijkVan Royen,
door jhr. mr. J. W. Roëll. chef van het
kabinet van de Commissaris der Koningin
in de provincie Noordholland, door jkvr.
mr. C. W. J. Wttewaal van Stoetwegen, lid
van de Tweede Kamer, door de Haarlemse
wethouders D. J. A. Geluk en W. F. Happé
en de vrijwel voltallige gemeentebesturen
van Nijmegen en Maastricht, door de direc
teuren van het Rijksbureau voor de monu
mentenzorg en van het Rijksarbeidsbureau,
door de secretaresse van het College van
Rijksbemiddelaars en verschillende andere
vertegenwoordigers van overheidsdiensten.
ADVERTENTIE
HET BEKENDE EN BETROUWBARE
RADIO-ADRES UIT DE OORLOG
WEET U 'T NOG?
Het oudste adres voor Erres Radio en Stof
zuigers.
KLEVERLAAN 176-178 - TELEFOON 14753
(Betaling in overleg)
Credieten voor Haarlems onderwijs
De kosten van de tijdelijke huisvesting
van het Coornhertlyceum in het schoolge
bouw aan de Wilhelminastraat hebben
ruim veertien mille bedragen.
Voor het onderwjjs in handenarbeid aan
het Lorentzlyceum is het nodig, dat in het
lijntekenlokaal een was- en spoelgelegen-
heid wordt gemaakt, die f 1125 zal kosten.
De Christelijke Dreefschool heeft f 1900
nodig voor het aanschaffen van door de
toevoeging van een vierjarige opleiding
aan de ULO noodzakelijk geworden leer
middelen.
De R.-K. schoolvereniging aan de Cru-
quiusstraat gaat een nieuwe methode voor
godsdienstonderwijs invoeren. Zij heeft
daartoe f 360 nodig.
B. en W. stellen de Haarlemse raad voor
de gevraagde bedragen ter beschikking te
stellen.
Het personeel van de Alkmaar Packet
heeft per 14 October ontslag gekregen. Met
ingang van die datum zullen de vier salon
boten. waarmee een halve eeuw de dienst
Amsterdam—Zaandam is onderhouden uit
de dienst genomen worden.
Twee burgemeesters, links mr. Ch. M. J. H. Hustinx van Nijmegen en rechts mr. P.
O. F. M. Cremers van Haarlem, slaan belangstellend een demonstratie gade op de
in het Frans Halsmuseum gehouden tentoonstelling door de Werkplaats tot herstel
van antieke textiel. Voorts ziet men op deze foto mr. H. Mohamed Achmad, secretaris
van het Hoge Commissariaat van Indonesië.
Expositie van gobelins
in restauratie
De in het Frans Halsmuseum gehouden
tentoonstelling, uitgaande van de werk
plaats tot herstel van antieke textiel, be
staat uit twee delen. In de grote beneden
zaal wordt een overzichtelijk beeld ge
geven van de aard en de moeilijkheden
der te verrichten reparaties. Als staaltje
van een voltooide restauratie vindt men
er uit „Het lever, van de profeet Mozes"
het tafereel „De Israëlieten verzamelen
het manna in de woestijn". Deze serie be
stond oorspronkelijk uit acht tapijten,
waarvan er nog zeyen bekend zijn. Vijf
exemplaren van dit geweven behang zijn
het eigendom van de gemeente Maastricht.
Uit dezelfde reeks hangt er het een gehele
muur in beslag nemende doek „Mozes slaat
water uit de rots", waarvan een gedeelte
is opgeknapt. Ook ziet men er werkteke
ningen ter restauratie van „De doortocht
door de Rode Zee". Deze tapijten wei-den
ontworpen door de Antwerpenaar Abra
ham van Diepenbeeck omstreeks 1640 en
een eeuw later uitgevoerd door de gebroe
ders Van- der Borcht in Brussel.
Van zeldzame waarde is de hier even
eens vertegenwoordigde serie „De ontmoe
ting van Aeneas en Dido" uit Nijmegen.
Oorspronkelijk waren er drie Aeneas-
reeksen. De mooiste bevond zich te Wenen,
doch werd door Hitier mee naar Berlijn
genomen en daar met diens kanselarij
vernietigd. Die van Napels werd na de
oorlog evenmin terug gevonden, zodat die
van Nijmegen als de thans enig overge
bleven collectie geldt. Het zijn in totaal
zes tapijten, ontworpen door de in de
zeventiende eeuw te Antwerpen werkzame
Italiaan Giovanni Francesco Romanelli,
geweven door de firma Mïchiel Wouters,
Uit dezelfde werkplaats afkomstig is het
eveneens aan Nijmegen toebehorende
tapijt „Mercurius en de Nymphen" uit een
reeks van zeven „Metamorfosen van Ovi-
dius" door een onbekende kunstenaar.
Men kan zich een uitstekende indruk vor
men van de desolate toestand waarin dit
doek werd aangetroffen en van de wijze
waarop de landschappen weer in toonbare
staat worden gebracht. Driekwart gedeelte
is reeds vernieuwd.
Van de gemeente Nijmegen zijn ook de
overwegend groene gobelins met jacht
taferelen, ontworpen door Maximiliaan
van der Gucht uit Delft (1665), zodanig
door ruwe opspijkering beschadigd, dat er
nieuwe kettingbanen moesten worden in
gelegd en geheel nieuwe randen aangewe-
ven. Dit geldt ook voor die van Oudenaar
de uit 1735 (hier hangen „Kuifarend met
reigers" en „Pauw met blaffende hond"),
eveneens uitgevoerd in weinig kleuren,
waarop hoofdzakelijk bomen voorkomen
met enige dieren op de voorgrond. Deze
laatste horen thuis in Maastricht.
Bijzonder interessant is het antependium
(altaar-voorhang) uit de in 1495 opnieuw
ingerichte kapel van het schippersgilde in
Nijmegen van gouddraadborduursel op een
Lucca-damastzijden ondergrond, naald
werk uit een mannenklooster, zozeer door
de tijd aangetast dat het slechts hersteld
kon worden door het aanbrengen van zo
goed mogelijk bijpassend gaas aan de
ao'n terzij de. Bij de restauratie werden
achter het borduursel enkele eeuwenoude
documenten, onder meer een pachtacte,
gevonden. Dicht in de buurt daarvan hangt
een ontwerp voor een modern gobelin,
naast de tot voorbeeld gediend hebbende
aquarel van A. B. Neujean.
Enkele foto's, werktekeningen, proef-
lappen en kleurenschema's illustreren de
methoden van reparatie in de werkplaats,
waar tegenwoordig niet alleen de naald
maar ook de klos gehanteerd wordts Ex-
staat een weefgetouw opgesteld en ook
kan men zien op welke manier het stop
pen geschiedt. Vooral ten behoeve van
scholieren, speciaal van het nijverheids
onderwijs, worden er in de expositie
ruimte demonstraties van het een en ander
gegeven.
Op de bovenverdieping vindt men
werkstukken en proeven van vrije-tijds-
besteding van enkele op het atelier wer
kende krachten, zoals geschilderde en ge
tekende portretten, plastieken, ontwerpen
voor glasramen, calligrafieën, haakwerk en
borduursels, poppen, smeedwerk, houtsnij
kunst en weeflappen. Alles bijeen geno
men een expositie, die de moeite van een
bezoek ten volle loont.
Kamermuziekconcerten
in Heemstede
In het Jeugdhuis aan de Herenweg in
Heemstede zal in het komende seizoen een
serie van drie muziek-avonden worden
gegeven.
De eerste vindt op Zaterdag 14 October
plaats en wordt verzorgd door het Haar
lems Trio (Jan Hoeben, viool, Onne van de
Klashorst, cello en Fred. Luyken, piano).
De tweede behelst een piano-recital door
Fred. Luyken op Zaterdag 27 Januari en
op de laatste 28 April zal weer
het Haarlems Trio optreden, ditmaal met
medewerking van de klarinettist Ru Otto.
Trioconcerten
in Frans Halsmuseum
Evenals voorgaande jaren heeft Haar
lems Trio zich ten doel gesteld een drietal
concerten te geven in de expositiezaal van
het Frans Halsmuseum. Aangemoedigd
door het artistiek succes van het afgelopen
seizoen en de belangstelling van zijn
trouwe leden meent Haarlems Trio te
moeten voortgaan met het verzorgen van
goede kamermuziek-uitvoeringen.
De concerten van het seizoen 19501951
zullen worden gegeven in de expositiezaal
van het Frans Halsmuseum en wel op
Dinsdag 1 November 1950; Donderdag 18
Januari 1951 en Donderdag 12 April 1951.
Julia Culp 70 jaar
Velen bewaren de herinnering
aan haar sublieme zangkunst
De eens als liederenvertolkster zeer ver
maarde Hollandse zangeres Julia Culp
vierde dezer dagen haar zeventigste ver
jaardag. Het jongere geslacht kent haar
niet en kan zich ook geen voorstelling
maken van de kunst van deze werkelijk
begenadigde zangeres of van de fascine
rende indruk, die haar voordracht van het
romantische lied destijds op het pubhek
hier. maar vooral ook in het buitenland
wist te maken. En dat is ook geen wonder,
want ruim dertig jaar geleden heeft zij
het podium vaarwel gezegd, te weten m
1919, toen zij huwde met de Oostenrijkse
industrieel Willy Ginskey.
Het mag zijn, dat zij nog eens sporadisch
is opgetreden voor het één of andere lief
dadige doeleinde, maar feitelijk sloot zij
haar carrière af vóór haar veertigste jaar.
Het zijn dus alleen ouderen, die haar in de
jaren van haar grootste glorie gehoord
kunnen hebben. Maar wie dit voorrecht ge
noot zal dan ook een blijvende herinnering
aan haar imposante verschijning en aan
haar sublieme zangkunst bewaren. Waar
of wanneer het was dat ik haar voor het
eerst en ook voor het laatst hoorde
weet ik niet meer. Het is ook al zo lang
geleden. Doch ik herinner mij nog wel dat
haar zingen een openbaring voor mij be
tekende en dat ik vooral getroffen werd
door het in haar kunst zeldzaam harmo
nisch samengaan van vocale klank en
expressie, alsook door het scheppen van
een sfeer die niet anders kon voortkomen
dan uit innerlijke bewogenheid, die dan ook
de kleur van haar stem bepaalde. Ik ben
er zeker van, dat er nog tal van melomanen
zijn die dergelijke herinneringen aan Julia
Culp bewaard hebben.
Er waren anders in die dagen Hollandse
zangeressen en ook zangers genoeg,
zodat men al heel wat bijzonders moest
presteren om op te vallen. Het was immers
de bloeitijd van de Nederlandse vocalisten,
met figuren als Aaltje Noordewier-Reddin-
gius, Tillia Hill, A. P. de Haan-Manifarges.
Tilly Koenen en niet te vergeten Cornélie
van Zanten en de grote Messchaert. In deze
phalanx van zangsterren van eerste grootte
kreeg ook Julia Culp een bevoorrechte
plaats, als de jongste onder hen.
Zij kwam uit Groningen, waar mevrouw
Groneman al vroegtijdig haar stem ont
wikkelde. Aan het Conservatorium te
Amsterdam was zij vervolgens leerlinge
van Cornélie van Zanten. Aanvankelijk
moet haar geluid niet groot zijn geweest,
doch door voortgezette studie bij Etelka
Gerster te Berlijn kreeg het een prachtige
ronding en een heerlijke glans.
De opera trok haar niet aan, zelfs het
zingen in oratoria had niet haar voorkeur,
maar op het schijnbaar beperkte terrein
van hel lied en dan nog met een uitge
sproken tendenz voor het romantische
(Schubert, Brahms, Wolf) heeft zij
triomfen weten te vieren in nagenoeg heel
Europa en de Nieuwe Wereld. Het was om
streeks 1.900 dat Julia Culp met haar con
certreizen begon, waarbij Coenraad Bos
gewoonlijk haar eminente begeleider was.
Het Hollands Trio, waarvan Bos deel uit
maakte, ontleende destijds mede zijn ver
maardheid aan het optreden van Julia Culp
op zijn concerten. Holland heeft haar be
trekkelijk weinig gehoord. Achtereenvolgens
woonde zij in Duitsland (Berlijn), Tsjecho-
slowakije en Oostenrijk, tot de naziterreur
haar na de fameuze „Anschluss" terug dreef
naar haar geboorteland, waar ze hartelijke
vrienden vond en zich nog altijd mag ver
heugen in de genegenheid van velen, die
de bekoring van haar warm mezzo-geluid
nog niet vergeten zijn en in haar een der
groten van de Nederlandse zangkunst eren.
JOS. DE KLERK.
Inbraak in Haarlems
café-restaurant
Zondagavond tussen vijf en tien uur
heeft een inbreker kans gezien via de
brandtrap en een schoorsteenpijp de twee
de verdieping van een café-restaurant aan
het Kennnemerplein in Haarlem binnen te
komen.
Hij heeft aan de achterzijde een ruit
stukgeslagen, waardoor hij in de slaapka
mer van de eigenaar, die zich op dat ogen
blik in het restaurant bevond, kwam.
Uit de kamer worden vermist een gou
den trouwring, een gouden broche met
bruine steen en ketting, een ijzeren geld
kistje, waarin zich verscheidene documen
ten bevonden, een porteleuille en een por-
temonnaie. Het onderzoek door de politie is
nog niet afgesloten.
KLAVERJASTOURNOOI
„HAARLEM-NOORD"
Zaterdagavond is in café „Du Nord" de
laatste ere-wedstrijd gespeeld van de klaver-
jasclub „Haarlem-Noord", nu volgens het
oude spel van klaverjassen.
De voorzitter de heer Ausum, heette de
clubs welkom. De uitslag was:
1. De Papegaai, Haarlem 45.168 pnt.
Raampoort, Amsterdam 43.830 pnt. 3. Gevleu
gelde Wiel, Haarlem 43.396 pnt. 4. Vermaat,
Haarlem 42.950 pnt. 5. P.O.V.A.C., Amster
dam 42.842 pnt. 6. Vriendenkring A, Purme-
rend 42.566 pnt. 7. Gevleugelde Wiel A, Haar
lem, marseprijs. Optimisten troostprijs 34.856
punten.
De wedstrijd om de koppelprijzen werd
gewonnen door: 1. Haarlem-Noord 4906; 2.
Raampoort 6, Amsterdam, 4868; 3. G.B.E.H. 35
Amsterdam. 4801; 4. Vriendenkring 18, Pur-
merend 4744; 5. Papegaai A, 2. Haarlem 4704.
De heer Van Aken, voorzitter T.B.C.-Ver-
eniging reikte de prijzen uit.
Keur van sieraden
in kunstzaal Leffelaar te Haarlem
Naarstige jeugd op zoek naar beukenootjes het traditionele herfsttafereel, dat
thans weerals proloog van de naderende winter, in de bossen kan worden
waargenomen.
Het Zeepaardje,één van de talrijke sieraden
uit het atelier Martinshof te Eefde, thans
in Haarlem tentoongesteld.
Sieraden vormen een wereld in het klein.
Hun geringe omvang vergrootte de gemak
kelijkheid om ze te begraven of te verstop
pen en daarin ligt waarschijnlijk de oor
zaak dat er zoveel sieraden uit de oudheid
zijn overgebleven. Zij bestrijken een tijd
perk van vijfduizend jaar. Sieraden weer
spiegelden op allerlei manieren de bescha
ving, gewoonten of het bijgeloof van de tijd
waarin ze ontstonden. Er zijn schrijvers
die het sieraad ouder achten aan de kle
ding: in ieder geval zün sieraad en kleding
twee grootheden die elkaar soms hielpen,
soms bestreden. Het met paarlen beslikte
hemd wijst op samenwerking, het verdrin
gen van armbanden door mouwen, van en
kelbanden door rokken, pp onderling anta
gonisme. Ook de betekenis of bedoeling
van het sieraad berust op een reeks tegen
stellingen: amulet en talisman komen voort
uit bijgeloof, de kostbaarheid uit pronk
zucht, maar daarnaast ontstaan ook veel
sieraden uit gevoel voor aesthetisch raffi
nement.
Het geven van een oorqeel over de thans
in kunsthandel Leffelaar aan de Wagenweg
door het atelier Martinshof uit Eefde ge
toonde sieraden is niet gemakkelijk. Een
zekere distinctie is aan al het gebodene
eigen, maar véél van het effect is afhanke
lijk van de kleding, van de gelegenheid
waarbij de sieraden gedragen worden, van
de persoon die ze draagt. De meeste ont
werpen zijn van Maud Smit, sommige van
Lily Prins. Haar streven is nu eens natura
listisch, dan weer stijl-imiterend, dan weer
humoristisch. In deze hangers, halskettin
gen, armbaAden, oorhangers, ringen, dia
demen, broches, haarspelden, zijn vele half
edelstenen verwerkt, zoals turkoois, ame
thyst, jade, topaas, turmalijn. saffier. Elk
sieraad eist eigenlijk een aparte bespreking
of beoordeling. Naast de vele gerealiseerde
sieraden kan men ook honderden ontwer
pen bewonderen. Het veelvoudig gebruik
van émaille is opvallend. Een der geëmail
leerde stukken, die de aandacht trekken, is
het hierbij gereproduceerde „zeepaardje".
De benaming is niet erg gelukkig: het
diertje lijkt meer op een kruising van een
zeenymf 'met Bambi. Het schrandere van
het zeepaardje mist men. Anderzijds is de
vrouwelij k-grillige versiering met zeester
ren aardig. Geestig is ook het „Mistroos
tige ezeltje" met zijn hangende oren, al is
het misschien wat overdreven dit in edel
metaal uit te voeren. Het filigraanwerk
(fijn zilver- of gouddraad-wei*k) is vaak
zeer goed en niet buitennissig verfijnd.
Naturalisme vindt men in een hangertje,
waarbij een donker geoxydeerd zilver-fond
een poeltje in een bos verbeeldt', waarop
waterlelies drijven. De bladen en bloemen
zijn van goud, de edelsteentjes verbeelden
opstijgende luchtbelletjes. Dit soort gemak
kelijke fantasie is ook in „Atlantis" toege
past.
Een algemeen bezwaar is voor ons nog
het combineren van goud en zilver in één
sieraad, al zijn er enkele aardige effecten
mee bereikt. De tentoonstelling is een be
zoek ten volle waard, al was het alléén al
om de zovaak door de dichters bezongen
half-edelstenen eens in natura te kunnen
bewonderen. Er zijn ook aardige stijl-
imitaties bijvoorbeeld de Brits-Indische
langwerpige ring met topjaas en turmalijn
en de Russisch-Byzantijnse nabootsing met
safier en turmalijn. De ringen zijn in het
algemeen iets forser dan vroeger.
H. SCHMIDT DEGENER.
Jan Wiegman opende expositie
van „Kunst zij ons doel"
Daar de voorzitter van het genootschap
„Kunst zij ons doel" in het buitenland ver
toeft, werd de najaarstentoonstelling in het
museum „Het Huis Van Looy" van het
werk der stemhebbende leden Zaterdag
middag door Jan Wiegman geopend. Spre
ker memoreerde eerst het overlijden van
de schilders Wesseling -en Van fier Burg,
met wie de vereniging niet alleen kunst
broeders, doch tevens goede vrienden heeft
verloren. De eerste zaal is ter herdenking
gevuld met hun werken.
Vervolgens wijdde de heer Wiegman
aandacht aan de geestelijke verwarring,
die zich ook op het gebied van de beel
dende kunstenaars openbaart. Toen enige
tijd geleden op advies van B. en W. van
Haarlem werd besloten ter opvoering van
het peil der exposities de vereniging te
splitsen, zodat alleen de stemhebbenden
hun werk mochten tentoonstellen, hebben
zich ongeveer dertig leden afgescheiden en
aparte groeperingen gevormd. „Kunst zij
ons doel" bestaat in 1951 al 130 jaar, doch
geen van deze nieuwe verenigingen heeft
het 130 weken uitgehouden, aldus spreker.
De jongeren blijven echter doorgaan met
intrigeren, vaak met een schromelijk ge
brek aan tact en hoffelijkheid. „Kunst zij
ons doel" is niettemin voor samenwerking
te vinden. Het bestuur is zelfs bereid in
zijn geheel af te treden, indien dit in het
belang der vereniging mocht zijn, alleen op
conditie evenwel dat ter vervanging ge
lijkwaardige figuren zouden worden ge
vonden.
Tenslotte betreurde de heer Wiegman
het gebrek aan voldoende expositieruimte
en deelde hij mede in de onmiddellijke om
geving van Haarlem een geschikte lokali
teit te hebben gevonden, die ook voor con
gressen en muziek-uitvoeringen zou kun
nen dienen, waarvan de kosten van restau
ratie echter f 80.000 bedragen. Helaas zijn
de mogelijkheden tot financiering daarvan,
aldus spreker, uiterst twijfelachtig.
SLINGERENDE BOEKHOUDER
Zaterdagavond slingerde de 34-jarige
Santpoortse boekhouder E. M G. met een
kleine-auto zo gevaarlijk over de Zeeweg
in IJmuiden, dat de politie ingrijpen nood
zakelijk achtte.
De man werd opgeborgen en de auto is
in beslag genomen.
Streng optreden tegen
verkeerszondaars
Geen waarschuwing meer
maar direct een bekeuring
's-GRAVENHAGE, 9 October. De mi
nister van Justitie heeft aan het openbaar
Ministerie verzocht om voor zover dit
nog niet geschiedt streng tegen over
treders van de verkeersvoorschriften op te
treden en tevens de politie opdracht te
geven niet langer te volstaan met een waar
schuwing, maar proces-verbaal op te
maken.
De verkeersonveiligheid is onrustbarend
groot in ons land en met het naderen van
de herfst nemen de gevaren op de weg toe.
De politie heeft tot nu toe ten opzichte
van de lichtere verkeersóvertredingen, bij
voorbeeld het niet tijdig richting aangeven,
ondeugdelijke verlichting van motorrij
tuigen en rijwielen, onvoldoende remmen,
e.d., nogal eens volstaan met een waar
schuwing. Hierin zal thans verandering
worden gebracht, daar deze verkeersover
tredingen dikwijls aanleiding tot ernstige
verkeersongevallen zijn..
De aandacht 'wordt er nu reeds op ge
vestigd, dat bij de inwerkingtreding van
het Wegen-verkeersreglement, hetgeen
omstreeks 1 Januari 1951 kan worden ver
wacht, de rijwielen uitgerust moeten zijn
met een rood achterlicht voorzien van een
rijkskeur.
HaarlemseMiddenstandsvereniging
sprak zich uit tegen bonnensysteem
De Haarlemse Middenstandscentrale
heeft plannen om ter gelegenheid van
haar 25-jarig bestaan een winkelweek te
organiseren, waaraan voor de kopers een
wedstrijd is verbonden. Voor de winnaars
van deze wedstrijd (waarin het er om zal
gaan wie op een bepaald ogenblik de
meeste tijdens de winkelweek bii aan
kopen te verstrekken bonnen in zijn be
zit heeft) zijn uiteraard prijzen beschik
baar gesteld.
Dit nu acht de Middenstandsvereniging
voor Haarlem en omstreken in strijd met
het standpunt dat de landelijke midden
standsbonden ten aanzien van het cadeau
stelsel hebben ingenomen. De Midden-
standsvereniging voor Haarlem en omstre
ken, die aangesloten is bij het Nederlands
verbond van Middenstandsverenigingen, is
van mening dat het niet op die weg van
een plaatselijke organisatie ligt het door
de landelijke bonden aanvaarde standpunt
te doorkruisen.
In een'motie, die op een onlangs gehou
den vergadering werd aangenomen, heeft
de Middenstandsvereniging voor Haarlem
en omstreken dan ook de winkeliers opge
roepen „onder geen enkele omstandigheid
het bevorderen van het cadeaustelsel te
steunen".
Lustrumfeest „De Reünie"
Op 5 October was het vijftien jaar gele
den dat oud-leerlingen van de Handels
avondschool aan de Raaks, onder aanvoe
ring van de tegenwoordige ere-voorzitter
Ton Luii, de gezelligheidsvereniging „De
Reünie" in het leven riepen om op allerlei
manieren (aanvankelijk vooral door sport
beoefening) de vriendschapsbanden te ver
lengen. Na enige tijd ging men zich ook
toeleggen op het toneelspel en thans mag
men wel zeggen dat vooral hierop de acti
viteit van de werkende leden zich richt,
soms met verheugende resultaten, speciaal
in het lichte genre, waaraan men wel wat
eenzijdig de voorkeur geeft, Dienovereen
komstig was de Zaterdag in hötel De Leeu
werik aangeboden amusementsavond het
hoogtepunt van de jubileumviering. Het
programma werd geheel gedragen door
eigen krachten, zij het dan met enige ver
sterking, in tegenstelling tot dat ter gele
genheid van het tweede lustrum, toen het
Regenboog-cabaret van Willy van Hemert
de bezoekers bezig hield.
Voor de pauze werden er twee één-acters
vertoond, namelijk „De Echtelieden" door
Charivarius en „Hondsdolheid" door Kurt
Götz, respectievelijk onder regie van Henk
Telman en George Presburg, beiden ama
teurs. Het waren wel leuke voorstellingen
met over het algemeen vlot gespeelde rol
len, ondanks de niet erg betrouwbare ken
nis van de tekst, een op dit gebied gevaar
lijke tekortkoming. De eerstgenoemde, bij
alle wilde overdrijving niet onvermakelij
ke parodie op de vele driehoeksverhou
dingen in de zo'n jaar of dertig geleden
moderne comedies, zou stellig gebaat zijn
geweest met iets meer variatie in het tem
po. De andere schets had, eveneens ter
verhoging van de komische uitwerking,
sterker gechargeerd kunnen worden. Bij
wijze van muzikaal intermezzo lieten „The
western five" onder leiding van Jan de
Vries cowboy-liedjes horen een leuk
ensemble, dat veel succes oogstte.
Het tweede gedeelte van de avond be
stond uit de cabaret-fantasie „Spuitwater",
samengesteld door en onder leiding van W.
J. Wiers, met medewerking van Ted Koops,
een verdienstelijk pianist, die de begelei
dingen verzorgde en een grote potpourri
liet horen van muziek uit 1900 en 1950.
Als conférenciers traden op George Pres
burg en Frans Pennarts, die er door een
vreemdsoortige belichting uitzagen als -
macabere spookverschijningen en de hu
mor vooral zochten in het dubieuze, zon
der daar altijd even geslaagde staaltjes te
vinden. Zij kweten zich beter noch slechter
van hun moeilijke taak dan men dit van
dilettanten gewend is. Het openingsnum
mer, dat zich in de zaal afspeelde, was uit
stekend. Rie de Nooijer zong een eigen
tekst, waarmede zij op sympathieke wij
ze een geestige typering van de ouvreuse
gaf. Minder goed slaagde het a.b.c. van de
roddelarij, zowel door de weinig kern
achtige woorden, die zelfs in herhalingen
vervielen, als door te slappe voordracht
Veel beter was de terugblik in haar verle
den als zangeres van een oude grootmoe
der, met wel wat hoog grijpende vocale
medewerking van Tineke Möhlman, overi
gens een aardig nummer en goed in scène
gezet. De sketches waren zo min sterk als
ook maar enigszins oorspronkelijk, doch
werden naar behoren uitgevoerd. „Kennis
van kunst" bleef echter qua inhoud en uit
werking ver beneden de maat. Verder
werd er gedanst (op de Bloemenwals van
Tsjaikofski) en gezongen.
Het merkwaardige verschijnsel deed zich
voor dat nota bene drie nummers wegens
tijdsgebrek moesten vervallen. Men dient
de lengte van een programma toch vooruit
te berekenen. Enfin, het is te begrijpen dat
men tot deze maatregel overging, want het
duurde nu al tot middernacht eer de tafels
en stoelen ter zijde konden worden gescho
ven om de dansvloer bloot te leggen. Op
de klanken van „The Harlem Swingers"
onder leiding van Jan van Ake werd het
feest in geanimeerde stemming nog enkele
uren voortgezet. DAVID KONING
BU dc heden gehouden trekking der
Staatsloterij is de prijs van £20.000 gevallet»
op co. 16300.
