Een jachthuis uit de 17e eeuw
STOP DIE JEUK
DËBRALIIVE
Minister In 't Veld bestudeerde
woningbouw in Zweden en Denemarken
Dinsdag 10 October 1950
3
Verscholen in het bos van het buiten de Koekoek
in Aerdenhout werd het als schuilkerk gebruikt
Bloemendaals geschiedenis gaat vele
eeuwen terug. Dit is te verklaren, want
van het moment af dat zich mensen in het
Westen van ons land vestigden, lokte deze
mooie streek aan de voet der duinen als
woonoord. Van die heel oude tijden zijn
slechts weinig sporen overgebleven, tenzij
men de Ruïne van Brederode daartoe wil
rekenen, ook al staat die geografisch nog
net onder de gemeente Velsen.
In de woonkernen die tot de gemeente
Bloemendaal behoi'en zijn weinig oude ge
bouwen te vinden uit de 17e en 18e eeuw
Om die te aanschouwen moet men de
hoofdwegen verlaten en gaan zoeken in
meer afgelegen oorden. Op een speurtocht
vonden wij allereerst het oude jachthuis
van het buiten „de Koekoek" aan de Vo-
gelenzangseweg. Dit mooie huisje dateert
uit het begin der 16e eeuw. Er is in de
loop der eeuwen wel wat aan verbouwd
(niet elke verandering was 'n verfraaiing!)
maar toch draagt het geheel nog een stem
pel van het oude. Dus is het ook mooi!
Jammer is dat slechts weinigen dit huisje
kunnen zien, want het ligt op particulier
terrein. Eerst moet men tien minuten door
het mooie bos van dit buiten lopen, om op
de plek te komen.
In de oude tijd is het als jachthuis ge
bruikt. In de grote kamer staat een fraaie
schouw. Bij het open vuur zullen vroeger
ongetwijfeld dikwijls jagers gezeten heb
ben, elkaar hun jachtavonturen vertellend,
nadat zij eerst genoten hadden van de maal
tijd die de vrouw van de jachtopziener, die
in het huisje woonde, verzorgd had. Thans
is het huisje onbewoonbaar verklaard; er
is geen.electriciteit, geen gas en ook geen
water.
In het jachthuis is te zien dat daar een
schuilkerk is geweest. Dat was in het mid
den der 17e eeuw, toen het aan de Rooms
Katholieken vei'boden was kerkdiensten te
houden. Onder de grondeigenaars en ge
goede Haarlemse poorters die in die om
geving een zomerhuis hadden, waren ver
scheidene Rooms Katholieken die liever in
Aerdenhout of Vogelenzang bleven dan
naar Haarlem gingen om daar een der
schuilkerken te bezoeken.
Op de zolder zijn nog twee zuiltjes aan
wezig die indertijd de altaarruimte hebben
afgesloten. Bovendien zijn daar de dak
spanten tot een tongewelf vertimmerd.
Het jachthuis behoorde in die tijd bij de
hofstede met boerenplaats de „Voorkoe
koek", thans „Iepenrode" aan de Heren
weg te Heemstede. De Leidsevaart was toen
nog niet gegraven (die is in 1657 tot stand
gekomen) zodat de gronden van de „Voor
koekoek" één waren met het complex dat
nu tot de „Koekoek" behoort.
Het jachthuis was voor schuilkerk uit
stekend geschikt. Het lag te midden van
een groot bos, zodat slechts personen, die
ter plaatse goed bekend waren, het konden
vinden. Zo is het trouwens nu nog, een
omstandigheid waarvan de ondergrondse
in de Duitse bezettingstijd een dankbaar
gebruik gemaakt heeft. Maar nu was het
ongetwijfeld moeilijker om de Duitsers te
ontlopen, dan het voor de bezoekers dei-
schuilkerk in de 17e eeuw was om uit de
handen van de Baljuw van Brederode _te
blijven. Mevrouw Sterck-Proot, die inder
tijd een onderzoek naar deze schuilkerk
instelde en daarover in een uitgave dei-
vereniging „Haerlem" schreef, veronder
stelde zelfs dat de Rooms Katholieken de
Baljuw omgekocht hadden om een oogj<
dicht te doen. Er werd evenwel over de
ADVERTENTIE
die soms erger is dan pijn en die
Uw leven vergalt! Niet krabben,
dat veroorzaakt infecties, maar
betten met een paar druppels
I HET HUIDGENEESMIDDEL MET
„DIEPTEWERKING"
Agenda voor Haarlem
DINSDAG 10 OCTOBER
Stadsschouwburg: „De dood van een
handelsreiziger" (Comedia), 8 uur. Frans
Hals: Haarlems Kunst Gemeenschap, Oosters
film- en kunstprogramma. 8 uur. Gem. Con
certgebouw: piano-recital Stevan Bergmann,
8 uur. Huis Van Looy: Kunst Zij Ons Doel,
tentoonstelling (tot 29 Oct.) 105 uur. „Het
Lulfeltje": Tentoonstelling van schilderijen,
tekeningen en poppen van Margaretha Ver-
heus 10—4 (tot 16 October). Palace: Bud
Abbott en Lou Costello in het „Wilde Wes
ten". 14 j., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Luxor:
„Vulcano", 18 j.. 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. City:
„Whisky als water", iedere leeft., 2.15. 4.30,
7 en 9.15 uur. Spaarne: „De vrouw uit het
volk", 14 j., 2.30, 7 en 9.15 uur. Rembrandt:
„The big lift", 14 j., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
WOENSDAG 11 OCTOBER
Vleeshal: Hildebrand-bazar, ten bate van
de Nederlands Hervormde Diaconie 25 en
7—10 uur. Frans Hals: „Voor wie de klok
luidt", 18 j.. 2.30 en 8 uur. Bioscopen: Mid
dag- en avondvoorstellingen. Heemstede:
Sportparkrestaurant, vertoning A.N.W.B.-
film, 8 uur.
Aerdenhoutse schuilkerk geklaagd bij de
Staten van Holland. Het gevolg was dat
later enige boeten van 300 gulden werden
opgelegd, die evenwel zonder meer door de
grondbezitters betaald werden.
De schuilkerk is blijkens „Bijdragen van
het Bisdom Haarlem" geopend in 1648. De
diensten werden verzorgd door Petrus van
der Wielen, een priester die ook in Zand-
voort een schuilkerk had. Hij was de zoon
van de bewoner van de „Voorkoekoek",
Een der booggewelven die als kelder
gebruikt is.
Onder het jachthuis liggen naast elkaar
twee gewelfde kelders over de gehele
lengte en breedte van het pand. Indertijd
is wel eens de veronderstelling geuit dat
één dezer kelders het begin is geweest van
een onderaardse gang, die naai- het kloos
ter „Mariënbosch" moet hebben gelopen,
maar er is niets gevonden dat als bewijs
daarvoor kan worden aangevoerd.
Bij de tegenwoordige eigenaar van de
Koekoek, de heer M. C. Koning, is dit in
teressante jachthuis in vertrouwde handen,
zodat het voor het nageslacht behouden zal
blijven. Er zijn reeds belangrijke restaura
ties uitgevoerd.
Personen-auto's in Nederland
worden intensief gebruikt
Het motorwegverkeer heeft, naar de
K.N.A.C. meldt, thans ongeveer de dubbele
intensiteit bereikt van voor de oorlog met
een park, dat ruim een vijfde groter is dan
het voorloorlogse. Waarschijnlijk wegens
de vermeerdering van het aantal rijwielen
met hulpmotor is het indexcijfer voor de
motorrijwielen het grootst geworden. Van
1947 tot 1949 is op de belangrijkste rijks
wegen de intensiteit van het personenauto
verkeer gemiddeld de helft groter geworden
met een record voor de weg 's-Gravenhage-
Rotterdam. Daarna volgen de wegen
Utrecht-De Bilt, Amsterdam-Sassenheim en
Amsterdam-Bussum. Van 1949 op 1950 was
de toeneming van personenauto's op de
wégen 's-Gravenhage-R'dam en Utrecht-
De Bilt het grootst, namelijk ongeveer een
zevende en op de andere belangrijke rijks
wegen een tiende.
Voor personenauto's is een zeker seizoen-
verkeer te constateren met 10 a 20 meer
verkeer in de maanden April tot October
dan in de overige maanden, met voor de
meeste wegen een hoogtepunt in de maand
Juli.
Aangenomen mag worden, dat op de
rijksweg Den Haag-Haagse Schouw, waar
niet geregeld verkeerswaarnemingen wor
den gehouden, het drukste personenauto
verkeer is van het gehele land. De betrek
kelijk schaarse verkeerstellingen, welke
op Zondagen zijn gehouden, geven, zo
meent de K.N.A.C., aanleiding tot de con
clusie dat de opheffing van het Zondags
rijverbod weinig of geen invloed heeft
gehad op de verkeersdrukte op de belang
rijke verkeersaders.
Het vrachtautoverkeer is de laatste jaren
statïennair. Het is het drukst op de weg
Utrecht-De Bilt, daarna volgen de wegen
Rotterdam-Zwijndrecht en 's-Gravenhage-
Rotterdam. Het vrachtautoverkeer is meer
gelijkmatig over de maanden van het jaar
verdeeld, dus zonder seizoeninvloeden. Dit
laatste is wèl het geval met het busver-
keer, dat het drukste is in de maanden
Juli, Augustus en September. De intensi
teit van het busverkeer is het grootst op
de weg Arnhem-Velp, daarna volgen
Utrecht-De Bilt (waar het busverkeer in
twee jaar is vervijfvoudigd), Amsterdam-
Zwijndrecht en Amsterdam-Bussum. Het
meeste autobusverkeer wordt derhalve ge
registreerd in de nabijheid van grote steden.
Het rijwielverkeer op de rijkswegen is
slechts 10 a 20 meer dan voor de oorlog.
Waarschijnlijk is het aantal fietsen thans
ongeveer gelijk aan dat van 1939, ruim
4% millioen.
Uit Indonesië kwamen
vrijwilligers voor Korea
Met de K.L.M.-Skymaster „Overloon"
arriveerden Maandagavond op Schiphol 48
militairen uit Indonesië, die deel zullen uit
maken van de Nederlandse eenheid voor
Korea. De soldaten zijn afkomstig van de
verschillende onderdelen van de Konink
lijke Landmacht in Indonesië. Er zijn oor
logsvrijwilligers bij, die reeds vijf jaar in
dienst zijn. In de loop van deze week wordt
nog een tweede groep verwacht van onge
veer 20 man.
Vier Nederlanders veroordeeld
die in 1940 de Duitsers hielpen
De bijzondere strafkamer van de recht
bank te Amsterdam heeft vier Nederlan
ders veroordeeld, die op 10 Mei 1940 met
eenheden van het Duitse leger in Neder
landse uniformen ons land waren binnen
getrokken.
Het waren de 27-jarige F. H., die tot 10
jaar, de 32-jarige P. S., die tot 9 jaar, de
27-jarige A. ter S., die tot 10 jaar en de
34-jarige J. K., die lot 9 jaar werden ver
oordeeld.
Deze Nederlanders zijn of in Duitsland ge
boren en hebben daar het grootste deel van
hun leven doorgebracht of zijn daar zeer
lange tijd woonachtig geweest. Voor de oor
log waren zij toegetreden tot de bond van
Nederlandse N.S.B.'ers in Duitsland. Zij
volgden een cursus „Sport und Spiel". Die
cursus bleek te bestaan uit een militaire
opleiding. Op 9 Mei 1940 werd de „cursis
ten" medegedeeld, dat de Engelsen Neder
land waren binnengevallen en Duitsland
ons land daarom te hulp zou snellen.
Gunstige resultaten voor
het Haarlems Waterbedrijf
In het verslag van het Gemeentelijk Water
bedrijf van Haarlem over het jaar 1949 wordt
meegedeeld, dat de financiële resultaten
wederom gunstig waren, mede doordat het
waterverbruik bleef stijgen, hoewel in iets
geringere mate dan in de vooragaande jaren.
De inkomsten wegens geleverd water stegen
voor de eerste maal boven f 1.000.000,per
jaar.
Ter versterking van de waterwinningsmid
delen werden op het terren van het hoofd
pompstation acht pompputten voor diep-
duinwater geboord, waarin na het bouwen
van pompputkelders, electrisch gedreven
onderwaterpompen zullen worden gemon
teerd, welke uit de machinekamer in en
buiten werking kunnen worden gesteld. De
winning van diepduinwater vermeerderde tot
60 Vc. van de totale hoeveelheid opgepompt
water.
Een crediet van f 1000,werd bij het ge
meentebestuur aangevraagd om het water
van de Zanderijvaart, liggende direct ten
Zuiden van het pompstation, te onderzoeken
teneinde te kunnen nagaan of het afstromen
de duinwater voqr bevloeiïng van de wïn-
plaats kan worden gebruikt.
De overdekking van het complex van zes
nafilters, gelegen rondom reinwaterkelaer I,
kwam gereed. Het laat zich aanzien dat het
beoogde doel het voorkomen van massale
algengroei, met de ongewenste gevolgen
daarvan volledig zal worden bereikt. Na
de verbouwing kon een regelmatig bedrijf
gehandhaafd worden en waren de resultaten
van de bacteriologische zuivering uitstekend.
Voorts werd begonnen met de verbouwing
van het voormalig ontijzeringsgebouw tot
magazijn-werkplaats-garage.
Tijdens de asfaltering van de binnenstad
werd het leidingnet in de binnenstad gewij
zigd resp. uitgebreid en de voornaamste
straten verkregen aan beide zijden een
leiding in het trottoir.
Ook dit jaar ontstond schade aan het
hoofdleidingnet door het zware busverkeer.
Ten behoeve van de bestaande groot
industrie in de Waarderpolder werd. met het
oog op de slappe en aggressieve ondergrond,
voor de eerste maal een hoofdleiding van
asbest-cement buizen gelegd. Dit werk ging
met bijzondere moeilijkheden gepaard, om
dat het zware rijverkeer op de Waarderweg
niet mocht worden gestagneerd en een ge
deelte van de leiding in weiland moest
worden gelegd, waarvan de ondergrond zeer
slap is.
Voor de aansluiting van nieuwe woningen
werd. nadat het vorig jaar een proef was ge
nomen, als regel gebruik gemaakt van kope
ren buizen, omdat deze goedkoper en duur
zamer zijn dan loden buizen.
Het waterverlies was lager dan in de jaren
vóór de oorlog, aangezien het percentage
daalde beneden 8 hetgeen als zeer gunstig
mag worden beschouwd.
Het personeel bestond op 31 December,
behalve de directeur, uit 25 ambtenaren en
54 werklieden, waarvan respectievelijk 4 en
12 in tijdelijke of losse dienst.
Neerslag
De totale neerslag in 1949 bedroeg 720,1
m.m. tegen 673,0 m.m. in 1948 of 47,1 m.m.
meer. De grootste maandneerslag werd waar
genomen in October met 128,1 m.m. over 21
regendagen en de kleinste in Juni met 11,6
m.m. over 5 regendagen.
De neerslag gedurende de jaren 1940 t/m.
1949 bedroeg: 1940 860,1; 1941 726,5; 1942
894,8; 1943 670,9; 1944 892,2; 1945 761,2; 1946
863,5; 1947 681,9; 1948 673,0; 1949 720,1.
Gemiddeld over de laatste 10 jaren 774,4
m.m. Gemiddeld sedert het begin der exploi
tatie over 51 jaren 769,4 m.m.
Van de totaal opgepompte hoeveelheid
reinwater van 3.500.742 m.3 werd op het
pompstation volgens aanwijzing van de wa
termeter gebruikt 91.064, zodat het pomp
station afleverde 3,409.678 m.3 (vorig jaar
3.294.034 m.3). Het totaal in rekening ge
brachte m.3 water in te Haarlem aangesloten
percelen, met uitzondering van die voor
groot contracten, liefdadigheid, militaire
doeleinden en gemeentegebouwen, bedroeg
2.550.610 (vorig jaar 2.501.968 m.3).
De rekening van baten en lasten over 1949
sluit met een bedrag van f 1.061.107. Het
batig saldo van f241.968 wordt aan de ge
meente uitgekeerd. Geraamd was een saldo
van f116.000.
Hoe hoger hoe goedkoper
De minister van Wederopbouw en Volks
huisvesting, mr. dr. J. in 't Veld, heeft de
vorige week een bezoek gebracht aan
Kopenhagen, Stockholm en Upsala.
De onderwerpen, welke hem bijzonder
interesseren zijn de ontwikkeling en de
mogelijkheden van de flatbouw. In Stock
holm is veel flatbouw tot stand gekomen.
Men bouwt daar hoog, vooral om de na
tuur te ontzien. In ons land is de bouw van
flats duur door de noodzakelijkheid van
het aanbrengen van liften en van zwaar
dere funderingen. Dit klopt echter niet
met de ervaringen, welke men in Stock
holm opdoet. Hoe hoger men er bouwt des
te lager wordt de prijs. Men heeft daar de
bepaling, dat bij een flatgebouw van meer
dan drie woonlagen een lift aanwezig moet
zijn. Bij zes woonlagen komen de kosten
op hetzelfde peil als bij een flat van drie
verdiepingen. Bij meer dan zes woonlagen
worden de kosten lager. Toen de minister
in Stockholm trachtte te ontdekken, waarin
het verschil schuilt, kreeg hij ten antwoord:
„Het komt, omdat men in Nederland geen
verstand van hoge bouw heeft."
De minister zeide van oordeel te zijn.
dat dit een zaak is, die nader onderzocht
moet worden. Opvallend is, dat de Zweedse
bevolking de woonruimte van meer belang
acht dan de slaapruimte, heigeen tot uit
drukking komt in de indeling der flats.
Ieder gezin heeft de beschikking over een
badkamer of een doucheruimte. Vrijwel elk
woningblok heeft centrale verwarming en
warmwatervoorziening. Minister in 't Veld
meende, dat Nederland moet oppassen in
dit opzicht niet achterop te komen. In
Denemarken en Zweden wordt thans geen
woning gebouwd zonder deze voorzienin
gen.
De kosten van centrale verwarming en
warmwatervoorziening bedragen in de
door de minister bezochte flats 14 per
maand, waarin begrepen rente, afschrij
ving en exploitatiekosten. Wanneer in ons
land de kosten van verwarming 3,50 per
week bedragen, is het voor de minister de
vraag of we, ook al zou het een gulden
per week duurder uitkomen, de stap niet
moesten wagen om te komen tot centrale
verwarming en warmwatervoorziening. Wij
zijn niet meer de pioniers op het gebied
der volkshuisvesting, zeide minister In 't
Veld en dat moet veranderen. Woning
bouwverenigingen of particulieren zouden
een proef moeten nemen met het aanbren
gen van deze voorzieningen in grote bouw
blokken. Concurrentie zal hier nodig zijn
om te experimenteren, aldus de minister.
Hij wees er nog op, dat in Zweden vrijwel
in iedere keuken een koelkast staat.
Een andere kwestie is die der ventilatie.
Bij een goede ventilatie kan de hoogte dei-
verdiepingen lager worden. In Zweden is
deze hoogte doorgaans 2.60 meter, in De
nemarken 2,50 meter. In Denemarken
streeft men naar een standaardhoogte van
GIJSBERT JAPICX-PRIJS TOEGEKEND
AAN DR. Y. POORTINGA
De Gijsbert Japicx-prijs voor het beste
Friese prozawerk is dit jaar toegekend aan
dr. Y. Poortinga te Menaldum voor zijn in
twee delen verschenen historische roman
„Elbrich".
Dr. Ype Poortinga was een der eersten die
promoveerde op een in het Fries gesteld
proefschrift, dat het volkstoneel tot onder
werp had. Hij was enige tijd wetenschappe
lijk assistent bij de Fryske Akademy.
2.50 meter, omdat men daardoor gelegen
heid krijgt tot sterkere normalisatie.
Voor de huisvesting van ouden van da
gen zijn er in Kopenhagen 5000 woningen,
in blokken van 300, 400 of 500 over de ge
hele stad verspreid. Zij zijn ^alleen be
schikbaar voor rentetrekkers en de over
heid geeft belangrijke subsidies. Hem was
opgevallen, dat men in Zweden en Dene
marken veel soepeler is met uitbreidings
plannen. Er wordt daar als het ware ge
speeld met bouwblokken, waardoor een
aardiger effect bereikt wordt.
De minister zeide bereid te zijn er toe
mede te werken, dat dit ook hier moge
lijk wordt. De uitbreidingsplannen moeten
zijns inziens minder gedetailleerd zijn; er
moet meer worden overgelaten aan de ar
chitecten.
Hockey
Wedstrijden voor junioren
Op de hockeyvelden van A.M.V.J. te Am
stelveen werden Zondag bekerwedstrijden
voor junioren gehouden.
De Onland-beker voor jongens kwam
in het bezit van Amsterdam, waarvan het
a-elftal in ae finale BMHC a met 21 sloeg.
De uitslagen van de halve finale luiden:
Amsterdam aHIC a 00 (Amtserdam wint
na doelschieten); BMHC aAmsterdam b
4—1.
Aan deze wedstrijden werd deelgenomen
door elftalen van Hoorn, 't Gooi. Eechtrop,
Alliance, BMHC (2) en nog zes ploegen van
vier Amsterdamse clubs. BMHC b en Alliance
speelden elk twee wedstrijden: beide werden
verloren.
Bij de meisjes ging de strijd tussen de
elftallen van Rood Wit. Alliance, Gooi,
Kraaien en Amsterdam (2).
Rood Wit won met 41 van Amsterdam b
maar werd met 7—1 door Alliance verslagen.
Van Amsterdam b won Alliance met 41.
In de finale won Alliance van het sterk
spelende Amsterdam a eveneens met 4—1 en
kwam daardoor in het bezit van de Noord
holland-beker (voor meisjes).
Alliance speelde met een invalster verder,
nadat reeds direct na de aanvang der wed
strijden een speelster geblesseerd werd.
Van de in drie wedstrijden gemaakte 15
doelpunten nam de midvoor M. Bijvoet er
acht voor haar rekening.
Roeien
Wedstrijden van
het district „Het Westen"
In de Trekvliet te Den Haag werden onder
leiding van de roeivereniging „De Laak" de
jaarlijkse wedstrijden van het district „Het
Westen" van de Nederlandse Roeibond ge
houden. Niet minder dan vijf en dertig ploe
gen hadden ingeschreven. De wedstrijden
waren in het bijzonder bedoeld voor begin
nelingen. Daarom worden ze aan het einde
van het seizoen gehouden. Ook Het Spaarne
nam met enkele ploegen deel. In de voor
wedstrijd overnaadse vier werden de Haar
lemmers uitgeschakeld. Winnaar werd de
Dordtse Roei- en Zeilvereniging. Bij het
stijlroeien in overnaadse vier wonnen de
dames van Het Spaarne de eerste prijs. In
het skiffnummer beginnelingen verloor de
skiffeur van Het Spaarne in de voorwed
strijd. Winnaar van dit nummer werd De
Schie.
De Dordtse Roei- en Zeilvereniging kwam
in het bezit van de wisselbeker.
In de overige nummers heeft Het Spaarne
successen geboekt. De dames-acht en de
heren-vier behaalden de eerste prijzen. De
oude acht heren werd gewonnen door Njord
en de oude vier dames door De Laak.
Om de operatie Emperor", onder welke naam sich gemeenschappelijke manoeuvres
van enige Westelijke luchtmachten verbergen, een beetje op te vrolijken, speelden
twee Nederlandse piloten voor „gremlins". Dat zijn geniepige mannetjes uit de
kabouter- en elfenwereld, die een duivels genoegen scheppen in het prutsen aan
motoren. Zij kropen in de inlaat van een straalmotor op de RAF-basis Horsham St.
Faith en knipperden met hun niet aan het daglicht gewende oogjes tegen de
lens van de fotograaf.
Najaars-tentoonstelling
„Kunst Zij Ons Doel"
De najaarstentoonstelling van „Kunst
zij ons doel" heeft een bijzonder karakter
omdat de voorzaal van het museum „Het
Huis Van Looy" te Haarlem gewijd is aan
de nagedachtenis van twee leden: H. J.
Wesseling en M. A. H. van der Burg. Na
mens het bestuur sprak Jan Wiegman, zoals
wij gisteren reeds vermeldden, woorden ter
herinnering.
Van H. J. Wesseling trof ons opnieuw
zijn „Zigeuner" door de rijke kleur van
het gelaat, het fraaie grijze fond, de pitto
reske détails: bruine handen, het vlinder
dasje, de expressieve, charmerende ogen.
Het is een werk dat in een museum thuis
hoort. Eveneens vol karakter en met een
zwier die in de verte aan Frans Hals doet
denken, is het jeugdportret van Jac. Heze-
mans: ook hier bewondert men het grote
talent van H. J. Wesseling. Zijn portret
van J. C. Peereboom (1930) is een staal
van een goed gelijkende beeltenis: van
dichtbij bezien treft weer de gevoelige
toets. Het algemene karakter van het werk
van M. A. H. van der Burg is moeilijker
te benaderen. Het is een rustige beschou
welijke kunst, die flets groen en roest
bruin voortreffelijk in een landschap weet
te combineren. Een lastig onderwerp als
een boeket van gedroogde bloemen (no. 11)
wordt bij Van der Burg tot een filosofie
van vergane glorie. Maar hij kan ook (no.
14) de forse frisheid van wijd openspal
kende tulpen weergeven. Stemmig is zijn
stilleven „Open geslagen boek". In ver
scheidene werken van Van der Burg leeft
de fijne geest van Allebé nog door.
Wij stippen de werken van de overige
zes-en-dertig inzenders slechts even aan,
in de volgorde der catalogus.
J. Clay toont een litho „Nestje", met een
originele, zelfs raadselachtige techniek.
Zijn tekening „Symboliek", een verzame
ling van scherp-afgeknipte. omkrullende
papiersnippers, is vermakelijk. Het midden
suggereert een gelaat.
In de „Rotstuin" van W. A. van der Cort
zijn de bloemen beter dan de rotsen, die
nog te veel op beschilderd linnen lijken.
Ruim en fris is „Violen en klimop" van
Mies Deinum. Mevrouw H. G. Dingemans-
Numans toont een gevoeliger stijl in haar
„Potje met appelbloesem". Waalko Dinge-
mans beeldde een vrouw uit Pondaland
(Afrika) vol kleurendétails af. Het gezicht
op de grote vijver van Elswout (R. Ger-
brands) is groots en voortreffelijk van
dieptewerking. De Zomerbloemen van me
vrouw J. Giesberts zijn geschilderd uit
een originele gezichtshoek en verraden een
grote intimiteit met de natuur. G. Houbein
verrast in zijn „Atelier" door zijn fijne
kleuren: het is het beste stuk dat we van
hem kennen. Van Dirk Harting een uit
nemend getekend portret: de sympathieke
kop van mejuffrouw dr. F. van Hasselt. Op
„Rustende tuinman" vertoont S. de Heer
een subtiel spel met het licht.
R. Heiloo heeft een vlotte hand in „Oost-
Indische Kers". J. Ph. Hoogwout is in zijn
aquarellen een meesterlijk colorist. Gerard
Huysser doet in zijn Stilleven erven aan
Cézanne's kleurgevïng denken. We prefe
reren de doffe kleuren van Roelof Klein's
Gladiolen boven de wat groezelige Harmo-
nikaspeler, al is deze dronkemansfacie een
schilderachtig sujet. J. B. Kamp brengt
twee beheerste werkjes: zijn Scheepjes in
de St. Bavo zijn even subtiel als de Narcis
sen, in hun propere blauw. P. C. Kloes
ondergaat in zijn Stilleven invloed van
Boot en Verwey. J. Th. Loots bezit, óók
als men het werk op een afstand beziet,
grote distinctie in zijn Stilleven: zijn iet
wat vage contouren blijken dan wèlover-
wogen. Mevrouw Marcus is fijn en geestig
in haar „Cuneratoren". Cor Mandersloot's
„Zittend naakt" is vooral in het bovenste
gedeelte (de kop en de arm) zeer knap.
Daarna zakt de inspiratie enigszins. Zijn
„Naina" is een zorgvuldig portret.
Miolée heeft weer een rijke lucht in zijn
„Landschap bij Aalst". Van de twee strand
gezichten van A. C. van Noort is het ene
vermoeiend door de te hel blauwe lucht.
Overigens zijn het bijzonder fraaie zee
gezichten en geestige figuurtjes. G. M. Th.
van Odyck toont het beste stuk van zijn
onlangs gehouden tentoonstelling: De Maas
bij Eysden. (1942). Van S. Ie Poole zijn er
drie knappe landschappen: misschien is
„Veere" iets te druk en „Huizen in aan
bouw" iets te véél in een nevel gehuld.
Potgieter's „Duin" is een panorama met
grandezza. W. IC. Rees vergenoegde zich in
het weergeven van een ruime landelijke
tuin, in de schaduw van een toren, vol
détails van het boerenbedrijf. Van Maria
Rompelman een meesterlijk gebouwd por
tret, met forse kleur-concentraties en een
bloemenstuk „Tulpen", dat aan haar tem
perament vrije teugel laat. S. H. de Roos
laat ons de drie prachtige tekeningen ge
nieten, die we in omgekeerde nummering
(73, 72 en 71) waarderen, al zijn de ver
schillen gering.
Huib de Ru zoekt nog naar vrijere stijl,
maar blijft de zekere tekenaar. N. Schrier
is in zijn tekening enigszins traditioneel
(no. 76). Fris en origineel is Leen Spieren
burg, er zit iets Italiaans in zijn „Half
naakt"; zin voor stijl blijkt uit zijn zelf
portret. Aan jhr. F. Tedir.g van Berkhout
zouden we een versobering van het coloriet
toewensen. Magisch van lichtwerking is
„Ochtend te Nederhorst den Berg" van F.
A. van Velsen. J. Wiegman heeft een fris
aquarel van Ommen gemaakt. De minia
turen van mevrouw E. WoutersenVan
Doesburgn vormen een wereld op zich zélf:
subtiel en geestig. Van H. van der Linden's
„Primula" is de achtergrond niet zo sterk
als het bloemstuk.
H. SCHMIDT DEGENER.
Een
herfststeinming
Het is zo helemaal herfst. De stad is in
haar buitenwijken zo onnoemelijk stil.
Ik heb vanmiddag door straten met hui
zen met voortuintjes gelopen: eindeloze
straten met eindeloos-nette mensen. Ik
ben er benauwd van geworden. In de
herfst slaat dat op de keel en in de voe
ten. Ge gaat moeilijker ademen en moei
lijker lopen en het is of de loden lucht u
naar beneden drukken wil.
Eindeloze straten. De stad is nooit zo
groot, eindeloos groot als in de herfst. En
nooit zijn voortuintjes zo eindeloos triest
als nu in de motregen. Eindeloos grijs. En
de ramen: alle ramen in eindeloze straten.
Ook de ramenrijen zijn eindeloos.
Alles is uitgerekt tot in het oneindige.
Ge loopt daar dan maar: langs de ramen
met witte gordijnen, langs de ramen met
herfstbloemen.
Ge ziet de mensen in de kamers. Hun
levens zijn eindeloos. Hoeveel buffetten
hoeveel theetafels hoeveel stoelen en
tafels en lampen en klokken zijn er in de
stad? Wel bijna een millioen van alles,
denk ik.
Het is alsof ge er onder bedolven raakt.
Alsof alle klokken in Den Haag onder
schedeldak tikken. Alsof de thee in een
eindeloze stroom langs uw leven gaat. Ge
staat aan de oever van die strcom. En
wacht tot ge oversteken kunt. Maar de
thee stroomt tussen de mens en zijn toe
komst. En alle klokken tikken.
Het is helemaal herfst.
Men moet niet aan dat gevoel toegeven
en anderen niet meenemen op die einde
loze tocht door de straten.
Ik ben uit de stad gegaan. Met een tram
naar het eindpunt. Eerst is er een klein
plantsoen, dat doodstil in de wereld ligt.
De geuren zijn er zwaar en kruidig, de
kleuren donker met hier en daar het vlam
rood van een hartstochtelijk afscheid. De
bladeren ruisen onder de voeten.
Dan komt het weiland met de geur van
gras en water. En een smal pad langs een
brede sloot.
Dit is altijd hetzelfde en altijd hebben
de schrijvertjes er hetzelfde van gezegd.
Altijd zijn alle dichters er droevig om
geweest.
't Scheemrende leven vindt den dood
waar de eigen schaduw weemlend lag
in zon en wind, toen koog en groot
de wereld zag
der heemlen lach.
Wij zijn nu elk weer gansch alleen,
en 't jaar dat om ons sterven gaat
en weemoeds late glans alleen
Aan ons gelaat
Niet derven laat.
't Jaar in liefde door ons bemind
dat zalig ons omwemeld heeft,
Stamelt nu hoe in aarde's wind
Maar even leeft
Wat hemel geeft.
Zó heeft A. Roland Holst gezongen. En
welk schrijvertje zou, gaande over het
lange smalle pad van herfst tot herfst, het
zuiverder zeggen? ELIAS
Automobilisme
Grand Prix van Nederland telt
niet voor wereldkampioenschap
Op de jaarlijkse algemene vergadering van
de FIA, de internationale automobiel-fede
ratie, is een besluit genomen, dat in Neder
landse autosportkringen niet met vreugde
zal worden begroet: de Grand Prix van
Nederland zal niet meetellen voor het we
reldkampioenschap. De KNAC had de keus
de Grand Prix op een zeer vroege datum in
het seizoen te houden en haar wel voor het
kampioenschap te laten meetellen of haar
op een latere datum te laten verrijden, in
welk geval zij niet zou tellen. Hoewel al het
mogelijke is gedaan om verandering in dit
alternatief te brengen, is dit de KNAC-ver-
tegenwoórdigers niet gelukt. Zij konden het
financiële risico van een race vóór in het
seizoen niet nemen en de Grand Prix zal nu
- gecombineerd met een 500 cc.-race - op 22
Juli worden verreden. Voor 1952 hoopt men
de zaak anders té kunnen regelen.
Het spijtige van deze ontwikkeling is, dat
wanneer Alfa Romeo zijn politiek van vorig
jaar handhaaft, Zandvoort geen Alfa-BRM-
duel zal krijgen. Aan de andere kant heeft
de race van dit jaar geleerd, dat de span
ning door het niet meedoen van Alfa alleen
maar wordt verhoogd.
Het ligt in de bedoeling van de KNAC om
behalve de Grand Prix ook weer nationale
sportwagen-races te houden, die dan ge
koppeld kunnen worden aan een 500 cc.-race.
Hiervoor is echter nog geen datum vast
gesteld. De Tulpen-Rallye die door de RAC-
West wordt georganiseerd zal van 22 tot 28
April worden gehouden.
Het wereldkampioenschap voor 1951 zal
worden uitgevochten in de Grand Prix-
races van België, Engeland, Frankrijk,
Duitsland, Zwitserland. Italië en de V. S.
Duitsland is in de plaats gekomen van
Monaco.
Kennemer Golfclub
Bij de maandelijkse onderlinge wedstrijd
van de Kennemer Golfclub werd mevrouw
D. Fokker—Brand (24) winnaar bij de dames
met een netto score van 77.
K. Kout (26) won de eerste prijs bij de
heren met een netto score van 71. Tweede
werd Marof Strumphler (30) met 72 en
derde F. Antonietti (15) met 73.
Voetbal
Ranglijstjes van derde
en vierde klassers
Derde klasse
A
(I):
Derde klasse B:
ZW 4
3
7
Alw. Forw. 4
3
7
DEM 4
2
6
De Meer 4
1
5
GVO 5
3
6
Helder 3
1
4
Kinheim 4
2
5
Vitesse 4
2
4
W. aan Zee 4
2
5
ZSGO 4
1
4
IVV 4
2
5
Meteoor 4
1
4
Ho'.landia 4
1
4
Zaandyk 3
1
3
Velsen 3
1
3
DEC 3
0
3
Al km. Boys 4
1
3
RKVVA 3
1
3
CSV 4
0
2
Terrasvog. 3
1
3
QSC 4
0
2
Rivalen 3
0
1
DTS 4
0
0
Beverwijk 4
0
1
Derde klasse
C:
Derde klasse A (II):
SDW 4
3
7
VCS 4
4
8
K.nemers 4
3
7
TYBB 4
2
6
WFC 4
3
6
HPSV 3
2
5
Rapiditas 4
2
5
Postduiven 3
2
5
Al. Weerb. 4
2
4
BI. Zwart 5
2
5
Zilverm. 4
2
4
VVP 4
1
4
KW 4
2
4
Laakkw. 3
0
3
OWO 4
1
3
Hillinen 4
1
3
Halfweg 4
1
3
LFC 5
1
3
DCG 4
1
2
Z.v.meeuw. 5
0
3
JOS 4
0
2
HBC 4
0
2
AGPS 4
0
1
DIO 4
0
1
Vierde klasse F:
Vierde klasse G:
Swift 5
4
9
Wilskr. 4
3
7
DCO 4
3'
6
Ripperda 4
3
7
NAS 5
3
6
Lijnden 4
3
7
VI. Vogels 5
2
6
Pancrat. 3
3
6
Germaan 3
2
5
JHK 4
2
5
Bl'daal 5
2
5
Madjoe 5
2
5
KBV 4
1
4
ZRC 5
1
1
4
THB 4
1
3
DSS 4
3
SLTO 3
1
2
LOC 4
1
3
Ontwaakt 4
0
2
EHS 5
1
2
SDZ 4
0
2
O. Gezel!. 4
0
1
BPC 4
0
0
ASV 4
0
Q
