De vorderingen van de industrialisatie
E ml
Extra aankopen waren in Augustus
reeds veel lager dan in Juli
De polen van hef intellect
Woensdag 11 October 1950
Haarlems Dagblad en Oprechte Haarlemsche Courant
Er worden thans veel producten in ons land gemaakt
die vroeger geimporteerd moesten worden
Twee weken geleden gaven wij een over
zicht van de inhoud van de nieuwe nota
van de minister van Economische Zaken
over de Industrialisatie.
Thans verspreidt zijn departement een
kleine brochure over dit onderwerp, waar
in nog belangrijke gegevens over dit pro
bleem zijn verwerkt.
Daaraan ontlenen wij:
Volgens de nieuwste gegevens moeten
van midden 1948 tot eind 1952, dus in 4'/«
jaar voor bijna 250.000 personen nieuwe
werkgelegenheid worden geschapen in de
Nederlandse industrie. Van 1 Juli 1948 tot
31 Maart 1950 dat is dus in VA jaar, is er
nieuwe werkgelegenheid gekomen voor
100.000 mensen.
Jn 1948 besteedden alle Nederlanders te
zamen voor een waarde van 14 milliard
gulden. Wij produceerden maar voor een
waarde van 12.6 millard zodat wij dat jaar
1 1.400.000.000 meer uitgaven dan wij door
onze productie verdienden.
Dit enorme tekort werd ons voor het
allergrootste gedeelte in de vorm van
Marshall-hulp geschonken door Amerika.
Deze hulp krijgt Nederland tot midden
1952. Daarna moeten wij op eigen benen
staan. Daarom moeten wij, wanneer voor
komen wil worden dat onze levensstan
daard daalt, onze productie verhogen. Eind
1952 moet de productie van onze industrie
ongeveer 34% groter zijn dan in 1948. Dat
betekent, dat Nederland dan 2V« maal zo
veel industrieproducten aan het buitenland
moet verkopen. In 1952 moet ook de ar
beidsproductiviteit 23% meer zijn dan in
1948.
In l'/i jaar is de productie gestegen met
13»/«. De arbeidsproductiviteit vermeerder
de met 10%.
In 1949 was de uitvoer van voortbreng
selen der Nederlandse industrie l'/2 maal
zo groot als in 1948.
Berekend is, dat voor vervanging van
oude en versleten machines en voor het
bouwen van nieuwe fabrieken in de jaren
1948-1952 bijna 6 milliard gulden nodig
zal zijn.
Tot begin 1950 is daarvan reeds 2.2
milliard uitgegeven.
Er wordt de nadruk op gelegd, dat er
voldoende vakarbeiders en technici moe
ten zijn om de plannen tot uitbreiding
onzer industrie te doen slagen. Nog steeds
is er een voorkeur merkbaar voor een ad
ministratieve opleiding, terwijl er reeds
een teveel aan deze werkkrachten is. „De
witte boord is de slechtste verzekering
tegen werkloosheid". Daarentegen is het
voor vele industrieën nog altijd moeilijk om
de nodige vakarbeiders en gespecialiseerde
technici te vinden. Het is dus van het groot
ste belang, dat jong Nederland begrip heeft
voor de mogelijkheden, die de industrie
biedt en dat het de kans grijpt een vak te
leren. Daarnaast is het van belang, dat on
geschoolde arbeiders gelegenheid krijgen
zich te laten scholen. Anderen moeten zich
laten herscholen.
Wat er in de industrie
gebeurd is
Verder wordt een uitgebreid overzicht ge
geven wat er na de oorlog reeds in de in
dustrie is gebeurd.
Mijnbouw: productie der Nederlandse
mijnen is bijna tot het vooroorlogse peil
gestegen (12 millioen ton per jaar).
Zout. Boekelo ontwikkelde zich tot het
grootste bedrijf in Europa dat zout ver
krijgt volgens het vacuumprocédé. (In 1949:
330.000 ton). De export van zout is be
langrijk.
Aardolie. De productie te Schoonebeek
(Drenthe) dekt thans voor A de Neder
landse behoefte aan aardolieproducten. In
1949 werd 621.000 ton afgeleverd. Uitge
breide onderzoekingen worden ingesteld
naar andere olievelden.
Electriciteit. Door bouw van nieuwe cen
trales en uitbreiding van bestaande centra
les zal de productie van V/s millioen kW
in 1949 stijgen tot 2.2 millioen in 1952 en
2.6 millioen in 1955.
Gas. De productie was in 1946 800 mil
lioen M3 in 1949 ruim 1100 millioen.
Metaalnijverheid. In het midden van 1950
werkten in de metaalbedrijven ruim 250.000
Hoogovenbedrijf in Velsen. In de metal
lurgische industrie zijn belangrijke uitbrei
dingen verwezenlijkt of nog in voorberei
ding. Het Nederlandse Hoogovenbedrijf be
schikt over drie hoogovens met een pro
ductie van 450.000 ton ruw ijzer per jaar.
Deze productie zal in de komende jaren
o.m. door het opstellen van een erts-sinter
installatie aanmerkelijk worden verhoogd.
ADVERTENTIE
Bij rheumaliek
R 12 bestrijdt rheumatische ontste
kingen en werkt snel pijnstillend. Met
R 12 is het mogelijk het voor een
doeltreffende behandeling van rheuma
tiek benodigde aantal tabletten zonder
bezwaar in te nemen.
Het preparaat werkt snel, daar de
actieve stof in een korte tijd in het
bloed wordt opgenomen en daar zon
der onaangename of schadelijke neven
verschijnselen de ontstekingshaarden
bestrijdt en de ziektekiemen langs na
tuurlijke weg uit het lichaam verwijdert.
R 12 wordt aanbevolen tegen spier-,
zenuw- en gcwrichtsrheumatiek, ischias,
spit, lumbago, verkoudheden en pijnen.
Kuur verpakking, inh. 48 tabletten,
Gld. 3.20. Verkrijgbaar bij apothekers
en drogisten.
Agenda voor Haarlem
WOENSDAG U OCTOBER
Vleeshal: Hildebrand-bazar. ten bate van
de Nederlands Hervormde Diaconie 25 en
7—10 uur. Huis Van Looy: Kunst Zij Ons
Doel, tentoonstelling (tot 29 Oct.) 105 uur.
..Het Luifeltje": Tentoonstelling van schil
derijen. tekeningen en poppen van Marga-
retha Verheus 10—4 (tot 16 October). Frans
Hals: „Voor wie de klok luidt", 18 j„ 2.30
en 8 uur. Palace: Bud Abbott en Lou Costello
in het „Wilde Westen". 14 j., 2. 4.15, 7 en
9.15 uur. Luxor: „Vulcano", 18 j., 2, 4.15, 7
en 9,15 uur. City: „Whisky als water", iedere
leeft,, 2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur. Spaarne: „De
vrouw uit het volk". 14 j„ 2.30, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt: „The big lift", 14 j„ 2, 4.15, 7
en 9.15 uur. Heemstede: Sportparkrestaurant,
vertoning A.N.W.B.-film, 8 uur.
DONDERDAG 12 OCTOBER
Concertgebouw: Concert koof „Katholiek
Haarlem", „Die Jahreszeiten". 8 uur. „Stad
Haarlem": Openbare bijeenkomst met als
spreker een lid van de Nederlandse vredes-
raad, 8 uur. Bioscopen: Middag- en avond
voorstellingen. Vleeshal: Hildebrandbazar
ten bate van de Nederlands Hervormde
Diaconie 2—5 en 7—10 uur.
Na uitvoering van de bestaande plannen
zal het mogelijk zijn de aanzienlijk geste
gen Nederlandse behoefte aan ruw ijzer te
blijven dekken en daarbij een belangrijke
uitvoer te handhaven. Door modernisering
in de walserijsector is de voortbrenging van
valserijproducten van 100.000 ton na de be
vrijding gestegen tot ruim 300.000 ton per
jaar. Hiermede wordt ongeveer 1/3 van de
Nederlandse behoefte gedekt (vóór de oor
log: niets). In aanbouw is een fabriek voor
de productie van dunne plaat en blik. Tot
nu toe moet al het blik dat in Nederland
wordt verwerkt, uit het buitenland worden
ingevoerd.
Ijzergieterijen. De vernieuwing van de
Nederlandse ijzer- en metaalgieterijen is na
de oorlog belangrijk gevorderd, zodat de
nieuwste methoden ook in ons land toepas
sing vinden. Zo wordt in enkele bedrijven
precisie-gietwerk vervaardigd tot op hon
derdsten van een millimeter nauwkeurig.
Op het gebied van het gieten van scheeps
schroeven behoort Nederland tot de wei
nige landen waar schroeven voor grote en
zeer grote schepen vervaardigd kunnen
worden. Ook in de smederijen hadden be
langrijke uitbreidingen en vernieuwingen
plaats. Vroeger was Nederland voor smeed-
stalen massa-artikelen geheel op invoer uit
het buitenland aangewezen. Thans kan ge
deeltelijk in eigen behoefte worden voor
zien.
Nieuwe producten. Na de oorlog is be
gonnen met de productie van verschillende
machines en werktuigen, die vroeger niet
in Nederland werden gemaakt, b.v. de pro
ductie van rijwiel-hulpmotoren, machine-
gereedschappen, machines voor de tabaks-,
textiel-, papier- en grafische industrie,
electrische naaimachines en koelkasten.
Verschillende van deze nieuwe producten
worden thans reeds aan het buitenland ver
kocht. Ook de productie van landbouw
werktuigen, zuivelwerktuigen en installa
ties voor koeling, ventilatie en luchtbehan
deling toont een geleidelijke groei. Bij de
verdere ontwikkeling van de gehele Neder
landse industrie kan de machine- en staal
bouw een belangrijke bijdrage leveren.
Een der twee Canadese torpedobooljagers die deel uitmaken van een smaldeel dat
van 1115 October een bezoek aan ons land brengt, in de haven van IJmuiden,
waar deze oorlogsbodems de ..Huron" en de Micmacvanmorgen arriveerden.
Kunstmeststoffen. De productie van
kunstmeststoffen is van veel belang voor
de Nederlandse landbouw. Ondanks de
geleden oorlogsschade is de productie van
phosphaatmeststoffen gestegen tot 700.000
ton per jaar tegen 500.000 ton vóór de oor
log. Meer dan de helft van deze productie
vindt een afzet in het buitenland. Zware
oorlogsschade had tot gevolg dat de pro
ductie van stikstofmeststoffen na de bevrij
ding slechts een zeer klein gedeelte was
van die van vóór de oorlog. Met het herstel
en de uitbreiding van het productievermo
gen van dc-ze industrie waren zeer grote
bedragen gemoeid. Thans bedraagt de pro
ductie ongeveer 200.000 ton per jaar (1938:
100.000 ton). De binnenlandse behoeften
kunnen ruimschoots worden gedekt. Dit
product vindt ook een goede afzet in het
buitenland.
De indexcijfers, welke door het Econo
misch Instituut voor de Middenstand zijn
gepubliceerd over het omzetverloop in de
detailhandel, brengen aan het licht, dat
van Juli op Augustus jl. in verscheidene
branches een aanzienlijke omzetdaling is
ingetreden.
Voor een deel kan deze teruggang wor
den toegeschreven aan de omstandigheid,
dat Augustus een Zaterdag minder telde
dan de voorafgaande maand. Daarnaast
vertoonden de extra aankopen van het
publiek wegens de gespannen internatio
nale verhoudingen een tendenz tot daling.
Geheel gestaakt zijn deze evenwel niet.
In het kruideniersbedrijf daalde de om
zet ten opzichte van de voorafgaande
maand met 10 In vergelijking tot de
overeenkomstige maand van 1949 was
evenwel in Augustus nog een vrij belang
rijke omzetvermeerdering waar te nemen
en wel van 16
In het slagersbedrijf kon de dmzet van
Juli niet gehandhaafd worden. Toeh was
de omzetdaling in deze branche van be
perkte omvang, namelijk gemiddeld 4
De geldomzet in Augustus 1950 was, mede
tengevolge van de sterk gestegen vlees-
prijzen, 54 hoger dan die in de gelijk
namige maand van 1949.
De omzetten in de detailhandel in tex
tiel vertoonden een sterke teruggang. De
geldomzet in Augustus van het lopende
jaar was niet minder dan 30 lager dan
die in de voorafgaande maand. Vergelij
king van de omzet in de eerstgenoemde
maand met die in de corresponderende
maand van 1949 wijst daarentegen nog op
een omzetstijging. Deze bedroeg in de
medewerkende textielwinkels gemiddeld
36
De omzetten in de tot deze branche be
horende speciaalzaken waren eveneens te
ruggelopen. Het sterkst was de omzetda
ling ten opzichte van Juli in de winkels in
damesconfectie en in heren- en jongens-
confectie namelijk respectievelijk 39 en
38 Het geringst was de omzetVermin-
dering in de wolwinkels. In deze groep
speciaalzaken was slechts sprake van een
daling van 3
Ten opzichte van Augustus 1949 consta
teert men in vrijwel alle groepen omzet-
toeneming. Slechts in de dameshoedenza
ken lager de geldomzetten in Augustus
1949 en 1950 op hetzelfde peil. Ook in dit
opzicht was het omzetverloop in de wol
winkels het gunstigst. De Augustus-omzet
was in deze bedrijven in 1950 51 hoger
dan die in 1949. In de heren- en jongens
confectiezaken en in die in dames- en
herenstoffen bedroeg de omzetstijging ten
opzichte van Augustus 1949 resp. 45 en
44
In de detailhandel in schoeisel trad van
Juli op Augustus 1950 een omzetdaling op
van 25 In vergelijking tot de gelijkna
mige maand van 1949 kon een omzetstij
ging worden waargenomen van 25
De parenomzetten waren in Augustus
34 lager dan die in de voorafgaande
maand, maar 16 hoger dan die in de
overeenkomstige maand van 1949. De ge
middelde opbrengst per paar schoeisel
steeg van 13,15 in Juli tot 14,36 in
Augustus jl. Vooral de gemiddelde op
brengst per paar dames- en herenschoeisel
liep sterk op en wel met resp. 3,51 en
f2,55.
ïn het banketbakkersbedrijf steeg de
omzet een weinig, waardoor een peil werd
bereikt, dat 2 hoger was dan in Juli
v5n dit jaar. Het peil van Augustus 1949
kon evenwel niet worden geëvenaard. Ten
opzichte van deze maand werd een omzet
daling genoteerd van 8 Deze omzetda
ling was in de branche een vrij algemeen
verschijnsel, hetgeen kan worden afge
leid uit de omstandigheid, dat niet min
der dan 75 van de banketbakkers, die
deelnemen aan de omzetstatistiek, in
Augustus een lagere omzet boekte dan in
de corresponderende maand van 1949.
Slechts bij 25 van het totaal aantal was
sprake van enige omzetstijging.
In de detailhandel in tabaksfabrikaten
daalden de omzetten van Juli op Augustus
met 4%, maar bleven toch hoger dan in
de maanden April en Mei jl. Vooral de
omzet in tabak vertoonde een belangrijke
teruggang. Ook de omzet in sigaren en
sigaretten liep terug.
Ten opzichte van de overeenkomstige
maand in 1949 stegen de totale omzetten
met 5
In dit opzicht ontwikkelden de omzetten
in sigaretten zich het gunstigst. In deze
artikelgroep was de Augustus-omzet in
1950 niet minder dan 22 hoger dan die
in 1949. In sigaren en tabak was daaren-
tegen sprake van omzetdaling.
ADVERTENTIE
REPARATIE MATRASSEN
's morgens gehaald, 's avonds gebracht
H. DE GRAAFF
GRQTE HOUTSTRAAT 103
HAARLEM TEL. U4S5
Begrafenis C. Warnier
Onder grote belangstelling is Dinsdag op'
Haarlems Noorderbegraafplaats teraarde
besteld het stoffelijk overschot van de
heer C. Warnier, gepensionneerd onder
wijzer bij het openbaar lager onderwijs te
dezer stede en oud-secretaris van de Ko
ninklijke Liedertafel „Zang en Vriend
schap".
Nadat onder het spelen van „Ecce quo-
modo moritur" van J. Handl Gallus de
kist in de aula was gedragen, sprak de
heer A. J. van Houten, voorzitter van de
Koninklijke Liedertafel „Zang en Vriend
schap". Spreker zeide, dat de overledene
bijna een halve eeuw deel had uitgemaakt
van de vereniging; vele jaren is hij be
stuurslid geweest en fungeerde als lid van
de redactie-commissie van het maandblad.
In hem. die een voorbeeld was van inner
lijke en uiterlijke beschaving, verliest de
liedertafel een kracht van meer dan ge
wone betekenis. Groot is onze dankbaar
heid voor zijn jarenlange onbaatzuchtige
arbeid, aldus snreker.
Namens de N.V. Kremer's Koffie- en
Theehandel, waar de heer Warnier ver
scheidene jaren administratief werkzaam
was geweest, sprak de heer W. Langeveld
woorden van dank voor zijn serieuze arbeid.
Hij memoreerde de aangename omgang met
het personeel, voor elk waarvan de over
ledene steeds een vriendelijk woord over
had.
In het geestelijk woord, dat ds. J. M.
Leen der tz tot de aanwezigen richtte, zeide
deze dat de ontslapene, die tijdens zijn
leven zoveel van muziek en zang had ge
houden, thans was geroepen naar de plaats,
waar slechts eeuwige hemelse muziek
klinkt. Hierna ging hij voor in gebed.
Nadat „Litanei" van Fr. Schubert op het
orgel had geklonken, werd onder het
spelen van het slotkoor uit de „Matthaus-
Passion" van J. S. Bach de onder bloemen
bedolven baar grafwaarts gedragen. Hier
bad ds. Leendertz het Onze Vader.
Een familielid bracht dank voor de
blijken van deelneming.
Eerste Kamer
Nieuw-Guinea-debat
in comité-generaal
(Van onze parlementaire redacteur)
Ook de Eerste Kamer zal zich in comité-
generaal met het vraagstuk Nieuw Guinea,
onderm eer naar aanleiding van het daar
aan door de Nederlands-Indonesische Com
missie gewijd rapport, bezig houden. Mr.
Kropman (K.V.P.) voelde er eigenlijk
niet veel voor, omdat hij een dergelijk
debat in de Eerste Kamer niet bijster op
zijn plaats achtte. Maar als men zich zou
bepalen tot vragen aan de regering naar
aanleiding van het rapport en zij harerzijds
daarop inlichtingen zou willen verschaffen,
kon hij zich tenslotte met een bespreking
in een vergadering met gesloten deuren
verenigen. Anders stond het met xnr.
Jonkman (Arb.), die wel op zulk een
behandeling gesteld was en de gelegenheid
wilde openhouden om bij de openbare be
handeling van Hoofdstuk XIII toch nader
over Nieuw Guinea te praten. Nadat de
heer Van Santen (Comm.) bespreking
in het openbaar had verlangd, verenigde
de Kamer zich zonder hoofdelijke stemming
met het voorstel van voorzitter Kranenburg
inzake een gedachtenwisseling over Nieuw
Guinea in comité-generaal; alleen de Com
munisten lieten hun „tegen" aantekenen.
Plet wetsontwerp inzake beperking van
aansprakelijkheid van de overheid voor
handelingen, verricht tijdens of tengevolge
van de bezetting, ontmoette tegenstand bij
prof. Molenaar (V.V.D.), omdat zijns
inziens de overheid zich hier wil. onttrek
ken aan een aansprakelijkheid, die volgens
het burgerlijk recht wel op haar zou rustèn.
Dit is geen vergroting van de rechtszeker
heid, maar verschuiving van het risico van
de overheid naar de burgers, zo zei prof.
Molenaar.
Dr. Witteman (K.V.P.) deelde mee,
dat zijn fractie, hoewel zonder geestdrift,
zou voorstemmen.
Minister Struyken zal vandaag in
zijn beantwoording der gemaakte opmer
kingen vermoedelijk wel duidelijk maken,
dat die senatoren, die hoopten dat hijals
nieuwe minister van Justitie dit. reeds oude
wetsontwerp wel zou willen terugnemen,
zich aan een illusie hebben overgegeven!
Bouw 28 woningen in
Hillegom uitgesteld
Landelijk contingent is
overschreden
De bouw van 28 woningen in het Vosse-
laan-complex, welke onlangs is aanbesteed,
zal dit jaar niet kunnen plaats hebben. De
vergunning tot deze bouw is door het
departement niet verleend, daar men lan
delijk reeds over het maximum heen is
men ook in andere plaatsen heeft moeten
inkrimpen.
Wellicht bestaat de mogelijkheid dat de
bouw in 1951 kan doorgaan, hoewel men
nog geen zekerheid heeft omtrent de voor-
waarden waaronder zulks eventueel zal
kunnen geschieden.
Loet C. Barnstijn heeft een idee
De heer Loet C. Barnstijn, directeur van
de N.V. Loet C. Barnstijns filmonderneming,
is met het s.s. „Nieuw Amsterdam" naar
Amerika vertrokken.
De heer Barnstijn vertelde ons, dat hij nog
steeds het idee heeft om in Amerika een
tweetalige film te maken door een Neder
lands-Amerikaanse combinatie. Ook op
financieel gebied zou deze combinatie moeten
samenwerken, aldus de heer Barnstijn en hij
meende te weten, dat Amerika daarvoor ook
wel interesse heeft. Die film zou volgens hem
moeten handelen over het pionierswerk van
de Nederlanders in de Verenigde Staten.
Invloed daarvan op de samenleving
Dr. J. Luning Prak, directeur van het
Psychologisch Instituut te 's Gravenhage,
schreef in „Het Gemenebest" een uitvoe
rige beschouwing over het intellect der
mensen en knoopte daaraan voor de sa
menleving belangrijke conclusies vast:
De intelligentie stelt hij als volgt:
zwakzinnig 2 l/i%
minder begaafd 25
gemiddeld45 °/o
vlug 25
begaafd 2,/a°/«
De zwakzinnigen of oligophrenen, de
kleinen van geest, schieten bij onderwijs en
arbeid beide te kort in begrip en leerver
mogen. Zij vinden hun tegenhangers in de
2«/s begaafden, die op school en in de
maatschappij door intellectuele gaven uit
blinken. De middenmoot, de gemiddeld
begaafden, omvat 45 Zij wordt omgeven
door 25minder en ook 25 meer be
gaafden. De grenzen dezer rubrieken zijn
in het werkelijke leven niet zo abrupt ge
markeerd, maar vormen vloeiende over
gangen. „De gemiddelde Nederlander is
een persoon van veel eenvoudiger geestes
structuur dan men venvacht. Hij kan geen
onderwijzer worden of boekhouder en
slaagt er niet in de ULO-school te door
lopen. Op de lagere school blijft hij als
regel een keer zitten en een vakopleiding
is hem ook al te zwaar".
Dat de spreiding der intelligentie een
algemeen verschijnsel is, kan zo vervolgt
de schrijver zonder moeite worden aan
getoond in het psychologisch laboratorium,
in het bedrijfsleven en bij de scholen. Hij
geeft de cijfers van het drama der lagere
school.
Van de 84.209 kinderen die met hun zesde
jaar in de le klasse zaten, kwamen er
slechts 43.858 zonder zitten blijven in de 6e.
In feite doorloopt slechts 47 der kinderen
in Nederland de lagere school zonder strui
kelen.
Er zijn veel leerlingen die eenmaal blij
ven zitten, een respectabel aantal dat twee
maal doubleert, en dan dalen wij heel
regelmatig af naar drie, vier en vijf maal
doubleren. Van de 151.493 kinderen die in
de 6e klasse zaten waren er 3474 van 14
jaar, 148 van 15 jaar en 8 van 16 jaar.
Dezelfde verschijnselen doen zich ook in
andere landen voor.
Vervolgens betoogt de schrijver dat het
gemiddelde intellect van de bevolking lang
zaam treugloopt en wel met een tempo van
5,6 punten van het intelligentie-quotient
per eeuw (Voor begaafden geldt een quo
tient van 140). „De hoofdoorzaak van dit
betreurenswaardige verschijnsel schuilt in
het feit, dat de zwakbegaafde bevolkings
groep zich ruim 50sneller voortplant
dan de beter begaafde sector. Grote gezin
nen worden in hoofdzaak aangetroffen bij
de bevolkingsgroepen, die intellectueel en
economisch de achterhoede vormen in onze
maatschappij. De voorhoede, die technisch,
commercieel en administratief wat in haar
mars heeft, ziet zich door haar benarde
economische omstandigheden en haar groter
verantwoordelijkheidsgevoel voor de toe
komst van de kinderen, gedwongen tot het
één, twee of drie-kinderstelsel. Nu de medi
sche zorg de natuurlijke selectie heeft uit
geschakeld, moeten we ons bezinnen op de
vraag of een zo sterke differentiatie dei-
geboorten niet een qualiteitsverlies voor de
hele bevolking oplevert, dat desastreuze
consequenties voor welvaart en cultuur
meebrengt. Het simpele sommetje dat
2x2x2 slechts 8 uitmaakt en 4><4x4 64.
moet vaker overdacht worden in verband
met de bevolkingspolitiek.
Wie zijn de vaders van
begaafde kinderen?
Lewis Terman in Californië stelde een
onderzoek in naar de afkomst van begaafde
kinderen. Van 570 begaafde kinderen wa
ren de vaders over de volgende beroepen
te verdelen:
Vrije beroepen 31.4%
Half-professionele groep en handel 50.0
Geschoolde arbeid 11.8
Halfgeschoolde en geoefende arbeid 6.6
Ongeschoolde arbeid 0.1
Onder de vaders kwamen 33 advocaten
voor, 30 leraren, 28 ingenieurs, 23 artsen
en 15 dominees, maar ook 92 bedrijfslei
ders en leidende employé's, 57 winkeliers,
43 handelsreizigers, 38 kantoorbedienden;
voorts o.a: 16 timmerlieden en 14 metaal
bewerkers. Naast het opvallend aandeel
van de vrije beroepen, die slechts een luttel
percentage in de maatschappij uitmaken,
valt op het grote aandeel van de intellec
tuele middenstand, de kop van handel en
bedrijf.
De erfelijkheid van het
verstand
Geheel analoog aan de erfelijkheid van
lichamelijke eigenschappen, die immers
algemeen ingezien wordt, kan men de erfe-
Nu de Peel geleidelijk aan lot cultuurland
wordt ontgonnen doet zich daar de behoefte
aan goede verbindingswegen steeds sterker
gelden. De destijds voor de turjafvoer ge
graven kanalen worden daarentegenten
gevolge van de steeds verminderende vraag
naar turf, ten dele overbodig en zullen nu
gedempt worden. Op het ogenblik is men
in de omgeving van Someren bezig naast
een kortgeleden gedempt kanaal een weg
aan te leggen, wat bij de bodemgesteldheid
van de Peel niet zo eenvoudig is. Het is
noodzakelijk de oude veenlaag tot op een
diepte van ongeveer 2 meter wit £e graven
en door zand te vervangen.
Bloembollenexport
naar Duitsland stopgezet
Ingaande 14 October
Reeds Maandag deed op de beurs in het
Krelagehuis het bericht de ronde, dat de
invoer van geliberaliseerde goederen, waar
onder ook bloembollen, naar Duitsland
het ingang van Zaterdag zou worden stop
gezet.
Dientengevolge hebben de exporteurs op
Duitsland, voorzover ze met de verzending
nog niet gereed waren, met koortsachtige
haast de expeditie van de nog te leveren
bollen ter hand genomen, om in ieder
geval voor de fatale datum hun bollen
over de grens te hebben.
Thans is van het Bedrijfschap voor Sier
teeltproducten de officiële mededeling
binnengekomen, dat met ingang van 14
October de invoer van bloembollen in
Duitsland tot nader order is stopgezet.
GRONDSTOFFENAANVOER
PAPIERFABRIEK VELSEN
De 101e boot binnen
Het Zweedse s.s. „Aslog", dat Dinsdag voor
de papierfabriek Van Gelder Zonen van de
Zweedse haven Söderhamn binnen kwam
met een lading van 700 ton cellulose, bestemd
voor een zusterfabriek, meerde binnen de
sluizen. De lading werd ter plaatse gedeel
telijk in lichters overgeslagen, waarna het
restant voor het bedrijf zal worden gelost.
•Wij vermelden hierbij nog, dat het
Zweedse s.s. „Patria" met een lading hout-
stof, dat Zondag arriveerde, het honderdste
zeeschip van dit jaar voor de papierfabriek
was. De „Aslog" is dus no. 101.
lijkheid op het gebied van het verstand aan
het licht brengen. Bij een onderzoek van
13.000 kinderen van 11 en 12 jaar in een
der Engelse graafschappen vonden Duff en
Thomson het volgende resultaat:
5 u Intelligentie- 0
Beroep v. d. vader Quotiënten
«=-= -ra 90-109 110-119 og
ox S■o in E-o
Academicus 137 7.3 32,1 30.7 29.9
Koopman grooth. 368 7.9 41.3 29.3 21.5
Koopman kleinh. 740 13.5 48 9 25 12.6
Technicus 571 18 50.9 20.8 10.3
Baas 256 16 55.9 23.4 4.7
Metaalbewerker 820 18.9 55.9 19.5 5.7
Boer of landarb. 1128 29.8 51.1 13.2 5.9
Mijnwerker 5968 28.6 53 14.5 3.9
Ongesch, arbeider 1214 33.8 51.7 10.5 4
Dr. J. Sanders vond bij een studie van
25.000 families te Rotterdam de volgende
verdeling van het kinderaantal over de be
roepsgroepen:
Kindertal
Beroep per 100 gez.
Grote zakenlieden258
Artsen 232
Onderwijzers 222
Timmerlieden en schilders308
Vaste bootwerkers405
Losse bootwerkers459
Tenslotte ontwikkelt de schrijver ver
schillende denkbeelden om te komen tot
verzachting van de kwaal en tot afremming
van de achteruitgang. Daaronder noemen
wij: normaliseren van de levenscondities.
Niet slechts de geschoolde vakman, maar
ook de hele technische commerciële en
administratieve middenstand dient hoger
beloond te worden. Capabele jonge man
nen moeten op 25-jarige leeftijd kunnen
trouwen.
Noordholland bouwt
In 1949 90 millioen blank
en 232.000 zwart
Voor meer dan 90 millioen gulden aan
bouwwerken is er in het afgelopen jaar in
Noordholland buiten Amsterdam gereed
gekomen. In het respectabele bedrag is
nog niet begrepen hetgeen de Rijksgebou
wendienst, de Spoorwegen en het militaire
apparaat hebben doen bouwen. Van deze
90 millioen is bijna 7 millioen uitgegeven
aan weg- en waterbouwkundige werken,
de resterende 83 millioen werden aan ge
bouwen gespendeerd.
10 millioen werd uitgegeven voor her
stellingen en verbouwingen, de overige 73
millioen aan nieuwbouw, herbouw en uit
breidingen. Het leeuwendeel daarvan was
voor de bouw van woningen, waaraan
rond 50 millioen gulden werd uitgegeven.
Voor agrarische gebouwen was het IA
millioen, waarvan een half millioen aan
boerderijen. Ruim 16 millioen werd aange
wend voor bedrijfsgebouwen, daarvan had
ruim 12 millioen betrekking op gebouwen
voor de nijverheid, de rest was voor ge
bouwen voor handel en verkeer.
Acht ton werd in onze provincie (buiten
Amsterdam) in het afgelopen jaar besteed
aan gebouwen voor gezondheidszorg en
hygiène, vier ton aan kerken, bijna 3A
millioen aan scholen en 300.000 gulden aan
andere overheidsgebouwen.
Zwart bouwen
Dit alles heeft betrekking op de officieel
goedgekeurde en toegestane bouw. Maar
evenals elders werd er ook in Noordhol
land nog wel eens getracht iets te bouwen
of te verbouwen zonder dat de vereiste
goedkeuringen en toestemmingen verkre
gen waren. Soms gelukte dit zonder dat
het toezicht het bemerkte, maar niet altijd.
In 41 gevallen werd tegen de opdracht
gevers van deze clandestiene bouwerij
proces-verbaal opgemaakt. Dertig verdach
ten werden door de toezichthoudende in
stanties gehoord zonder dat proces-verbaal
werd opgemaakt. Dit wil niet zeggen dat
deze verdachten niet in overtreding wa
ren, het betekent alleen dat de overtreding
verschoonbaar werd geacht. Behalve de
verdachten hoorden de toezichthoudende
ambtenaren nog 152 getuigen. Al deze
clandestiene bouwwerken tezamen verg
den een bouwsom van 232.000 gulden. In
negen gevallen betrof het de bouw van
noodwoningen en verder 1 schuur, 1 werk
plaats, 2 bergplaatsen, 2 loodsen, 2 zomer
huisjes, 2 kippenhokken, 2 kantoortjes, 25
verbouwingen, 2 garages, 5 veestallen, 1
fabriek.
Op 1 Januari j.l. bedroeg het aantal ge
registreerde verwoeste boerderijen in onze
provincie 195, het aantal gebouwde nood
voorzieningen 96, waarvan 28 woningen en
68 stallen, het aantal aanbestede boer
derijen 43, terwijl in het afgelopen jaar
35 boerderijen en 8 gedeeltelijke boer
derijen werden opgeleverd.
Opruimen van krotten
Het ligt foor de hand dat bij de heer
sende woningnood in ons land slechts node
en alleen in uiterste noodzaak tot onbe
woonbaarverklaring van woonhuizen wordt
overgegaan. Niettemin, de woningnood be
staat nu al tien jaar en de oude bouwsels
worden met de dag nóg ouder. Onbewoon
baarverklaringen zijn daardoor veelal on
vermijdelijk, al zal wel ieder gemeente
bestuur de voorkeur geven aan het op
knappen van oude woningen, waarbij wel
licht tijdelijk enigermate de hand zal wor
den gelicht met de voorschriften, voorzo
ver deze wel pasten in de „gouden tijd"
van vóór de oorlog, maar al te straf zijn
voor het heden.
In sommige provincies van ons land is
de laatste jaren het aantal onbewoonbaar
verklaringen verhoudingsgewijze veel ho
ger geweest dan in andere streken van
het land. Het valt moeilijk ie overzien of
dit een uitvloeisel is van een straffer in
grijpen, dan wel van een relatief minder
fors beleid van sommige gemeentebestu
ren in de voor-oorlogse periode. Hoe dit
zij, het getal onbewoonbaarverklaringen
beliep ir. de laatste drie jaren in Noord
holland 12, 32 en 176 bij een totaal voor
het gehele land van respectievelijk 166,
314 en 663.
De ambtenaren
Het centrale toezicht op de bouw en
alles wat daarmede verband houdt, werd
in Noordholland met relatief weinig amb
tenaren uitgeoefend. Bij de twaalf regio
nale directies van de wederopbouw waren
namelijk 636 administratieve en 271 tech
nische ambtenaren werkzaam. Naar rato
van het zielental zouden daarvan in
Noordholland (zonder Amsterdam) 64
administratieve en 27 technische ambtena
ren verwacht kunnen worden. In werke
lijkheid werd de arbeid verricht door 52
administratieve en 26 technische employés.
