Voor St. Nicolaas
SÏOUTENBEEK
De Japanse capitulatie gaf
de Vietminh zijn grote kans
en
De radio geeft Vrijdag
150Jc
Wmsm*
Drie jaar geëist tegen ex-directeur
van de Oudewaierse Bank
Q Wereldnieuws
fieewe Ui tgaven
foo\dytjot
PANDA
DE MEESTER* BEDIEN DE
Donderdag 30 November 1950
Indochina, een der Aziatische brandhaarden
De gevechten in Indochina zijn reeds
gaande sinds 1945. toen de Japanners ca
pituleerden en de Fransen het bewind
weer overnamen. Thans is er een stadium
bereikt, waarin de Fransen 50.000 man
versterkingen zenden, voorzien van tanks,
kanonnen en schepen, teneinde zich te
weer te stellen tegen de opstandelingen,
die hun tot nu toe hevigste aanval zijn
begonnen.
Frankrijk ontvangt militaire hulp van
Amerika waarvan de eerste zending in
Augustus arriveerde.
Indochina, dat een deel is van de Franse
Unie, omvat Tonkin, Annam, Laos, Cam
bodja en Cochin-China, alle afzonderlijke
staten.
Cambodja en Laos zijn niet in de hui
dige strijd betrokken, wel echter de andere
drie staten, die tezamen de staat Vietnam
uitmaken
Bij de capitulatie in 1945 droegen de
Japanners Indochina niet aan de Fransen
over doch aan de revolutionnaire organisa
tie, békend onder de naam van liga voor
onafhankelijkheid oi Vietminh. Deze orga
nisatie bestrijdt thans de Franse strijd
krachten en die van Bao Dai.
In.- 1945 poogde de Vietminh zijn gezag
aan Annam op te leggen en zijn invloed
tot Cochin-China uit te breiden. In het
volgende jaar organiseerde de Vietminh
een opstand in Tonkin en er werd een
voorlopige regering gevormd onder de lei
ding van Ho Tsji Minh, leider van de
Vietminh-.- Van toen af aan is de toestand
steeds verwarder geworden. De meeste in
woners van Cochin-China wensen onaf
hankelijkheid van Annani, Tonkin en de
republiek Vietnam, aldus meent men te
kunnen -vaststellen, doch in Cambodja en
Laos werden de Fransen goed ontvangen.
Voorzover Tonkin er. Annam betreft werd
in Maart 1946 een voorlopige overeen
komst gesloten met Ho Tsji Mirth's rege
ring, waarbij de autonomie van deze lan
den binnen de mdochinese federatie en
de Franse Unie gehandhaafd werd.
Een jaar later echter streden de Fran
sen tegen de troepen van Vietnam, die wel
geen bezwaar hadden tegen lidmaatschap
van de Franse Unie doch een autonomie
wensten zoals leden van het Britse Ge-
ménebest die genieten. Th arts werken die
troepen van Vietnam met de Fransen sa
men tegen de Vietminh.
De grootste strijd begon in Augustus,
toen het commando van de Vietminh order
gaf tot voorbereiding op „een strijd op
grote schaal teneinde geheel Vietnam te
bevrijden". Sedert dien heeft een op grote
schaal opgezet offensief de Fransen ge
dwongen de meeste van hun bolwerken
in het gebied ten Noord-Oosten van Ton
kin te verlaten. De intensieve actie van de
Vietminh heeft ook geleid tot gevechten
in de delta van de Rode Rivier in het
kustgebied van Tonkin en in Cochin-
China, Annam, Cambodja en Laos.
Thans beheerst de Vietminh vrijwel het
gehele berggebied tussen de Chinese grens
en de benedenstroom van de Rode Rivier.
De tegenslag in Indochina wekte in
Frankrijk grote bezorgdheid en dit leidde
er toe, dat het Franse kabinet op tien Oc
tober besloot generaal -Juin, als deskundige
op het gebied van oorlogvoering in berg
achtig land, en Letourneau, de minister
van de verbonden staten, een spoedbezoek
aan Indochina te laten brengen om rap
port uit te brengen. Op 18 October werd
in geheel Tonkin door de Franse autori
teiten de noodtoestand afgekondigd.
Het staatshoofd. Bao Dai, keerde ook uit
Frankrijk naar zijn land terug om te spre
ken over de instelling van een federaal
bestuur. Hij onderhoudt thans nauw con
tact met de Franse commandanten.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
PYAMA's
IF SÖKKEN
SENMODE
BARTEL JORISSTR. 24 - TEL. 20420
HILVERSUM I, 402 M.
'7.00,- Nieuws. 7.10 Platen, 7.15 Een woord
voor de d'ag. 7.30 Sluiting. 9.00 Nieuws. 9.10
Platen; 9.15 Voor zieken. 9.35 Platen. 10.30
Morgendienst. U.00 Alt en piano. 11.20 Pla
ten. 12.00 Metropol,e-orkest. 12.30 Weer
bericht. 12.33 Orgel. 13.00 Nieuws. 13.15
Septet. 13.40 Orgel. 14,30 Platen. 14.40 Voor
dracht. 15.0 Volksmelodieën. 15.30 Platen.
1-5.40 Voordracht. 16.00 Citaar-trio. 16.30 Slui
ting. 18.00 Regeringsuitzending. 18.10 Platen.
18.20 Pi3noduo. 18.30 Causerie. 13.45 Kerkkoor.
19.00 Nieuws. 19,15 Regeringsuitzending, 19.35
Een goed woord voor een goede zaak. 19.40
Radiokrant. 20.00 Nieuws. 20.05 Radio-schaak
wedstrijd Noorwegen-Nederland. 20.05 Popu
laire muziek. 20.35 Causerie. 20.55 Omroep
orkest. 21.40 Lichte muziek. 22.00 De levende
kerk. 22.15 Omroeporkest. 22.30 Langs wegen
van kunst en schoonheid. 22.45 Avondover
denking. 23.00 Nieuws. 23.15 Reportage. 23.25
Wereidschaaktournooi. 23.3024.00 Platen.
HILVF.RSOI 17. 298 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Gymnastiek. 7.30 Sluiting.
9.00 Nieuws. 9.12 Voor de huisvrouw. 9.22
Platen. 10.05 Moi-genwijding. 10.20 Platen.
1Ö.30 Voor. zieken. 11.00 Voor de vrouw. 11.15
Cello en ipano. 11.40 Radiofeuilleton. 12.30
Weerbericht. 12.33 Sport. 13.00 Nieuws.. 13.20
Concert. 14.00 Voor de vrouw. 14.20 Kamer
orkest. 15.00 Voordracht. 15.20 Platen. 15.35
Voor de vrouw. 14.20 Kamerorkest. 15.00
Voordracht. 16.00 Muzikale causerie. 16.30
Sluiting. 13.00 Nieuws. 13.15 Accordeonorkest.
18.45 Denk om de bocht. 19.00 Meisjeskoor.
19.15 Prijzen. 19.30 Wat met de kerk?
39.50 Mededelingen. 20.00 Nieuws. 20.05
Boekbespreking. 20.10 Concertgebouw
trio. 20.35 Causerie, 21.00 Theaterkoor en
-orkest. 21.30 Aetherforum. 22.00 Buitenlands
weekoverzicht. 22,15 Trio. 22.40 Vandaag.
22.45 Avondwijding. .23.00 Nieuws. 23.15
Causerie. 23.3024.00 Omroeporkest.
BRUSSEL, 324 M.
12.00 Platen. 12.30 Weerbericht, 12.32 Lichte
muziek. 13.00 Nieuws. 13.15 Orgel ch zang.
14.0 Opera. 15.45 Platen. 17.00 Nieuws. 17.10
Platc-n! 18.10 Causerie. 18.20 Platen. 19.00
Nieuws. 19.30 Film. 19,45 Platen. 20.00 Sym-
phonie-orkest. 22.00 Nieuws. 22.15 Platen.
23.00 Nieuws. 23.15—24.00 Platen,
Import
Zo juist ontvangen een
zeer mooie collectie
Pullovers
Vesten
Ta>ine£e£s
in de nieuwste modellen
en mode-tinten
tegen speciale prijzen.
Ten gerieve onzer Clientèle
zuilen wij
VRIJDAG,
ZATERDAG EN
MAANDAG A.S.
tot 9.011 uur GEOPEND zijn.
HOUTPLEIN 10 HAARLEM
ADVERTENTIE
•aafi
Tpïiïmm.
-20 rast: »scrs
HSse Koch voor een Duitse rechter
Use Koch, de „meesteresse" van het con
centratiekamp Buchenwald, die reeds eer
der door een Amerikaans hof tot levens
lang later verminderd tot vier jaar ge-
vangenisstriaf veroordeeld werd en
thans voor een' Duits hof terecht staat,
hoorde heden getuigenis uitbrengen door de
voorzitter van het Beiers journalistenvev-
bond, Josei' Ackermann, over de kwestie
van de „schemerlamp' van mensenhuid".
Ackermann, die gedurende vijf jaren dok
ters-assistent in het kamp was, verklaarde
zich heel goed te kunnen herinneren," dat
ter gelegenheid van de verjaardag van
kampcommandant Koch een staande sche
merlamp uit mensenbeenderen en getatou-
eerde mensenhuid vervaardigd was en naar
de villa van Koch gebracht. Toen de supe
rieuren van Koch hiervan vernomen hadden
was de lamp naar het kamphospitaal terug
gebracht. De lamp, die bij het proces te
Neurenberg was getoond, was volgens
Ackermann niet de voor de villa van Koch
vervaardigde. Ook waren schedels en men
senhoofden geprepareerd om „de talrijke
vriendinnen van de kampdokter. Hoven, die
ook een verhouding met Ilse Koch gehad
zou hebben, te kunnen laten griezelen".
Ilse Koch gaf rtiet nauw hoorbare stem
een afwijzend antwoord toen haar gevraagd
werd ol' zij de getuige vragen had ie stellen.
Ackermann zeide geen bewijzen te kun
nen aanvoeren, dat kampbewoners om hun
tatoueringen waren gedood. Er was echter
wel bevel gegeven eventuele getatoueerde
huiden van doden af te nemen en te looien.
Ackermann had aan vele officiële bezoekers
van het kamp kleine stukjes getatoueerde
huid meegegeven om zodoende openbaar
heid te geven aan wat in het kamp ge
schiedde. Grote stukken getatoueerde huid,
die de aanklager toonde, herkende Acker
mann als echt, De S.S. zou even bang voor
Ilse Koch geweest zijn als de kampbe
woners.
Een andere getuige, Alfred Kieper, thans
regeringsambtenaar, verklaarde dat gevan
genen, die Ilse Koch niet gegroet hadden,
tot 25 slagen met de „kat-met-negèn-staar-
ten" veroordeeld werden en daarna naar
een bunkei' werden gebracht, waaruit ze
niet meer levend te voorschijn kwamen.
Verder zeide Kieper nog, dat Ilse Koch bij
het inspecteren van werkploegen aanteke
ning maakte in haar zakboekje van per
sonen met bijzondere tatoueringen en dat
dergelijke personen enkele dagen later
plachten te verdwijnen. Ilse Koch ver
klaarde het getuigenis van Kieper geheel
van de hand te wijzen.
Acht gewonden hij autobofsing
Bij een autobotsing op de Kuinderweg te
Vollenhove zijn gisteren drie personen ern
stig en vijf licht gewond. Een aannemer
reed met een bestelwagen, waarin zich
veertien personen bevonden, in de richting
Emmeloord om deze personen naar hun
werk te brengen. Een tractor met aan
hangwagen die van een erf kwam, vcecl
dwars over de weg. De bestelauto reed in
volle vaart tegen de tractor. Drie personen
werden ernstig gewond. Vijf andere per
sonen konden, na te zijn verbonden, naar
huis terugkeren. De bestelauto was aan de
voorzijde totaal vernield.
ADVERTENTIE
Een fabrikant in Zaandam bouwt bunga
lows voor hen, nie naar Australië emigreren.
Elk huis bestaat uit een woonkamer, twee
slaapkamers, een keuken en een badkamer.
Nétjes verpakt in kisten kan het meegeno
men worden. Hel huis (zonder het dak, dat
goedkoper is in Australië) kost f 4800.
ADVERTENTIE
Verlmyr zonder chauffeur
HEM GEVELD
Mamixplein 21 - Haariem-Noord
telefoon 25 0 79
Eerste klas. materiaal, betrouwbaar, elegant
Officier van Justitie:
„Er is gemarchandeerd met het vertrouwen"
Bij de Woensdag door de Rotterdamse
rechtbank voortgezette behandeling van de
zaak der Oudewaterse Bank kwam de of
ficier van justitie, mr. R. H. F. M. H.
Grasso aan het woord voor het houden van
zijn requisitoir-. Hij ging uitvoerig op alle
punten van de dagvaarding in en merkte
op ook een dagvaarding van veertig punten
te hebben kunnen maken. Niet ten laste
gelegd bijvoorbeeld is hét geval van een
man, die met een ton zwart geld bij ver
dachte kwam. Deze cliënt kreeg, aldus
mr. Grasso, 17.000 gezuiverd geld. Aan de
rest, zo had de verdachte gezegd, heeft de
cliënt niets, want hij is het toch kwijt aan
de belasting.
Een der commissarissen van de bank
stond onder vier ver-schillende namen in de
boeken. Toen een vervalsing werd ge
pleegd om deze commissaris te helpen,
werd een naam veranderd. Deze naam was
echter ook één van zijn schuilnamen, maar
de bank wist het niet meer. Zowel voor de
accountant als voor de Nederlandse Bank
werd een rekening-courantvel bijgehou
den, echter met verschillende bedragen.
De balans van de bank noemde de offi
cier misleidend. „Reeds jai'en geleden had
deze voze, uitgeholde bank failliet moeten
gaan. De verdachte behield echter vele
jaren zijn salaris en hij betaalde „zwarte"
salarissen. Als bankier was hij een sociaal
gevaar-. Hij heeft zijn intellect gebruikt om
kronkelpaden te bewandelen om de bank
in leven te houden. Voor harde bankzaken
is hij een weinig geschikt man. Hij zelf is
failliet, evenals de bank, die het prototype
voor een knoeibank is geworden. Een
strenge correctie is hier op zijn plaats,
want er is gemarchandeerd met het ver
trouwen", aldus mr. Grasso, die tegen de
verdachte een gevangenisstraf van drie
jaar eiste met aftrek van elf maanden pre
ventieve hechtenis.
Als eerste verdediger kwam hierna prof.
mr. H. A. Idema uit Gouda aan het woord.
Op juridische gronden bestreed hij ver
schillende punten van de dagvaarding. Mag
men bij de bepaling van de strafmaat, zo
vroeg de raadsman zich vervolgens af,
rekening houden met feiten, die buiten de
dagvaarding vallen, maar wel door de offi
cier van justitie zijn genoemd?
Sprekend over de persoon van de ver
dachte, haalde raadsman enige uitspraken
aan uit het uitgebracht psychiatrisch rap
port, onder andere dat de verdachte weinig
geld voor zichzelf gebruikte en moeilijk
neen kon zeggen. In de conclusie van het
rapport staat dat de verdachte de voor zijn
beroep benodigde karaktereigenschappen
miste.
De tweede verdediger, mr. H. S. Smit
uit Gouda, betoogde dat de verdachte bij
zijn beslissingen altijd het belang van zijn
cliënten voor ogen hield. Pleiter meende
dat de valsheid in geschrifte niet was aan
getoond. Mr. Smils was van oordeel, dat
de verdachte niet geschikt was voor het
bankvak. Zijn streven is er echter steeds
Op gericht geweest de bank vooruit te bren
gen. Pleiter vond de straf uitermate hoog
en vroeg de onmiddellijke invrijheidstel
ling van zijn cliënt.
In zijn repliek zei de officier van Justi
tie, dat de tenlastegelegde feiten juridisch
volkomen verantwoord zijn. Hij verzette
zich tegen een onmiddellijke invrijheid
stelling.
De rechtbank wees, na raadkamer, het
verzoek van mr, Smit af.
De uitspraak werd bepaald op 12 De
cember.
De niet-ingeleverde briefjes
van 1000,— en ƒ500.—
Proces tegen de staat
aanhangig gemaakt
Bij de rechtbank in Den Iiaag is een
civiele procedure aanhangig gemaakt door
de stichting „5001000" tegen de staat in
zake de behandeling van aanvragen tot
vergoeding van tijdens:deioorlog niet inge
leverde, bankbiljetten: van 500 en 1000-
gulden.
Deze biljetten moesten in het voorjaar
van 1942 op bevel van de bezetter worden
ingeleverd. Vele landgenoten hebben dat
niet gedaan.
Na de bevrijding werd bij wetsbesluit
F 121 onder andere bepaald dat bij na-
inlevering de eigenaar moest bewijzen, dat
hij de biljetten sedert 13 Maart 1942 onaf
gebroken in zijn bezit heeft gehad of wel
nadien door vererving gekregen heeft. Aan
de minister van financiën werden de be
oordeling van het bewijs en de beslissing
over een eventuele vergoeding overgelaten.
Vele betrokkenen vinden de door' het
ministerie gevolgde procedure niet bevx'e-
digend. Een der klachten is dat het door
hen aangebrachte bewijs, eventueel ge
staafd met getuigenverklaringen, naar hun
mening niet voldoende wordt onderzocht
of dat hierop in het geheel geen acht wordt
geslagen. Ook tegen het voorschrift, dat,
ongeacht het besluit van de minister, de
aanvrage tot vergoeding het afstand doen
van de bankbiljetten inhoudt hebben de
betrokkenen bezwaar.
Namens een der leden van de stichting is
bij de rechtbank een conclusie ingediend,
waarin gevraagd wordt te beslissen dat de
staat in deze in zijn verplichtingen tekort
schiet.
De speelgoederen, bijeengebracht door
de kinderen van 134 scholen en 85 jeugd
groepen in Den Haag ter gelegenheid van
het Koninklijk bezoek in November, zijn
overgedragen aan de stichting „Opbouw
Drente", Niet minder dan 56 kistèn met
speelgoed zullen met St. Nicolaas onder
Drentse kinderen worden uitgedeeld.
Veerdienst Breskens-Terneuzen
tijdelijk gestaakt
De veerdienst Breskens-Terneuzen werd
Woensdagavond 8 uur tijdelijk gestaakt.
Tengevolge van de wind raakte namelijk
de veerboot enigszins los van do wal waar
door twee auto's, dis reeds op de klep
stonden, in het water gleden. De auto's
zijn later door een lichter op het droge
gebracht.
Statistiek over de
omvang der vakbeweging
Uit een publicatie van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek over de omvang van
de vakbeweging in Nederland op 1 Januari
1950 blijkt dat op die datum 1.160.300 per
sonen waren aangesloten bij vakorganisa
ties. De meesten hiervan (740.200) zijn ar
beiders in het vrije bedrijf: 99.100 behoren
tot het administratief en technisch perso
neel in het vrije bsdrijf en 321.000 tot het
personeel in openbare dienst.
Het percentage der confessioneel geor-
ganiseerden is sinds 1946 steeds stijgende
en bedroeg 44 op 1 Januari 1950. Van het
totaal aantal georganiseerden was 87 per
cent bij een vakcentrale aangesloten. De
drie samenwerkende vakcentralen (N.V.V.,
C.N.V. en K.A.B.) omvatten tezamen 72
percent der georganiseerden. Het aantal
georganiseerden bij de E.V.C. bedroeg 14
percent van het totaal.
Beziet men de positie van de vakcentra
len in de steden met meer dan 100.000 in
woners, dan blijkt dat van het ledental van
de E.V.C. 59 percent in deze steden woont.
Bij het N.V.V. bedraagt dit percentage 41,
bij het C.N.V. 26 en bij de K.A.B. .27.
Duits historicus getuigde in het
proces tegen Von Faikenhausen
Professor Ritler, een Duitse geschiedkun
dige, die thans in dienst staat van de re
gering van Bonn, is Woensdag gehoord in
hst proces tegen Von Faikenhausen te
Brussel.
De getuige, die verklaarde een slachtoffer
van het nazi-régime te zijn geweest als lid
van een katholieke verzetsbeweging, is be
last met een geschiedkundige studie van
het nationaal-socialisme, aan de hand van
de archieven, die werden teruggevonden
en van verklaringen der overlevenden van
de nazi-vervolging.
Hij sprak over de verzetsbewegingen, die
ontstonden onder de officieren en noemde
Von Faikenhausen als lid van een samen
zwering tegen Hitler. Van 1940 af, aldus
Ritter, was Von Faikenhausen een anti
nazi.
Reeds vóór de oorlog, zo ging Ritter ver-
dei', bestond er in sommige Duitse arbei
derskringen ^verzet tegen de Jodenvervol
ging. Tijdens de oorlog zouden er in Duits
land sabotagedaden gepleegd zijn door so
cialisten en door communisten, bij het uit
breken van de oorlog tegen Rusland. Een
groot deel van de Duitse bevolking zou niet
geweten hebben dat er te Dachau en Ora-
niënburg concentratiekampen bestonden.
Ook van wat er in deze kampen gebeurde
wist de Duitse bevolking niets af, zo zeide
de getuige, daar de vrijgelaten gevangenen
niet durfden te spreken.
Prof. Ritter heeft echter gedurende de
oorlog kennis gekregen van de gruwel
daden die in deze kampen werden bedre
ven door een boek, geschreven door een
Britse oud-gevangene, dat uit Zwitserland
naar. Duitsland .was gesmokkeld.
Tot slot, deelde professor Ritter mee, -dat
bij zijn wetengeen enkele commandant
zich rechtstreeks tegen 'een bevel van het'
Duitse oppercommando heeft verzet.
Schuld. Rechter Maginöt onderbrak
teren in Augsburg de getuigenverhey
in het proces tegen Ilse Koch om
verklaren, dat dit proces meer is b
een poging orn' de beklaagde schulp'
bevinden. „De mensen vragen zieh:'
aldus Maginot, „waarom wij
kosten en moeite aan dit proces btö!
den. Dit is voor eens en altijd eenp'
ging om voor een Duits hof vast
stellen of de wreedheden in de kamtfe
werkelijk plaats hadden. Wij zyn a
verschuldigd aan de slachtoffers
deze kampen".
En boete. Ludwig Doerr, aanvankelijk w
levenslange gevangenisstraf veroj;.
deeld, wegens wreedheden .in het gr«;
bedreven in het concentratieka-i
Mauthausen, is door de Amerika^
autoriteiten uit de Landsberg-gevan'»
nis ontslagen. In April van dit jt[.
werd zijn straf tot zeven jaar terug!t,
bracht. Daarna kreeg hij opnieuw vt,
mindering van straf wegens „goed a
drag".
Record. Het Amerikaanse bureau voor a
statistiek - zegt dat de index voor
kosten van levensonderhoud in de Vfc
enigde Staten tussen 15 September e
15 October met 0.6 procent is gesler-
Dit is een record en maakt loonsip
hoging voor ongeveer 900.000 arbeid
noodzakelijk.
Duister aspect. Verklaringen in het Ai»
rikaanse weekblad ..Life" die work
toegeschreven aan Koningin Frederj
van Griekenland, hebben geleid to!
diplomatieke crisis tussen Egypte,
Griekenland, aldus verklaarden weliinü
lichte bronnen vandaag. Adly Bey. j
Egyptische ambassadeur in Athene,,
naar Cairo teruggeroepen om vollef
verslag uit te brengen. Het geschil gj
over een artikel, waarin de Koning
zou gezegd hebben dat Koning Faro'
de lichten had uitgedraaid toen zj]
1940 alleen in een kamer waren,
Bende. Na drie jaar nasporingen te hebbs
verricht naar een goed georganiseer'
dievenbende heeft Scotland Yard e«.
gisteren onverhoeds een inval gedam
in 50 huizen te Londen. Voor duizenfe
guldens juwelen, kleren, geld, nylori,
linnen en andere bezittingen werdeni
beslag genomen evenals een aantal ij.
breker s werktuigen
Kermis. Het Engelse Lagerhuis heeft m«
389 tegen 134 stemmen besloten, data
kermis, die een onderdeel zal vormt:
van het Festival of Britain, het volge::
jaar niet op Zondag geopend zal zijn,
Eerste tulpen en narcissen
ui! Santpoort
Woensdagmiddag werden aan de geve.
wijkse bloemenveiling ae eerste tulpen
narcissen aangeboden.
De firma P. Nijssen en Zn. uit Santtx
nam deze primeur voor haar rekening.
De tulpen werden voor 3p cent per stii
en de narcissen voor 16 cent per stuk vk-
kocht
ADVERTENTIE
RHEUMATIEK...
Uw tergende winterkwaal legt 't
af tegen.de weldadige, warmte
van dé^ijhstinen'déThermogèn.e;
T. Vijlbrief, Van anti-aristocratie
tot democratie Querido, Am
sterdam.
Dit boek is geschreven als „Een bijdrage
tot de politieke en sociale geschiedenis der
stad Utreoht". De politieke geschiedenis
levert er de meeste stof voor; het sociale
element wordt hier en daar ter onmisbare
verklaring gebruikt, en overheerst alleen
in het hoofdstuk „Sociaal-economische
achtergrond der anti-aristocratische bewe-
gingerr'. Dat is een van de beste stukken
in het boek; het verval van Utrecht als
handelsstad wordt er in beschreven, dat de
bijna onaantastbare positie van de vermo-
'enae hogere standen tot gevolg heeft ge-
tad, waardoor het karakter van de stad
lang bepaald is gebleven. Van de aristocra
tie was de burgerij, anti-aristocratisch als
zij mocht zijn, afhankelijk voor haar in
komsten: bij verschillende gelegenheden
kon de aristocratie dan ook haar wil door-
ADVERTENTIE
10. Toen Panda nu samen met Jeremias
Jolliepop de straat weer betradwas hij
err een beetje onzeker over wat hij nu
eigenlijk moest doen met die mijnheer, die
naast hem liep. Dat is mijn bediende,"
dacht hij, „die mag ik commanderen'."
Maar hij vond hel erg moeilijk om aan dat
commanderen te beginnen, want tenslotte
was deze Heer niet zo-maar eens een
knechtje. „Ah-ahum," zei Panda dus voor
zichtig. ,Nu wil ik., nu zou ik willen..".
Maar zijn eerste commando werd al in de
kiem gesmoord, doordat Jolliepop recht
op een kapperswinkel toe schreed en on
bewogen tot hem zei: „Het allereerste wat
ons te doen staat, mijnheereli.
Panda, het allereerstehet hoogstriood-
zakelijkste, indien ik zo vrij mag zijn me
op deze wijze uit te drukken, dat is wel,
dat wij ons een weinig op laten knappen!"
„Opknappen? Moeten wij ons op laten
knappen?" vroeg Panda verbaasd. „Maar
waarom? IK vind dat je er keurig uit ziet,
Jolliepop!" „Ik sprak dan ook in het geheel
niet over mijzelve, mijnheereh.
Panda!" antwoordde de meester-bediende.
„Ik sprak over óns! Ik heb er wèl op toe
gezien, dat ik generlei opknap van node
heb, maar wij dienen ons waarlijk eens
fris onderhanden te doen nemen....".
Panda begon te begrijpen, dat zijn bedien
de hém bedoelde wanneer hij van óns
sprak; maar dat begreep hij pas toen hij
al door vier vastberaden kappers in een
stoel was geduwd, waar de friseuren op
hem aanvielen met alle materiaal dat zij
ter beschikking hadden. Hij werd niet al
leen zo-maar even geknipt.neenhij
kreeg shampo en frietion en al die andere
dingen die kappers zo graag toedienen, en
bovendien werden intussen zijn vinger
en teen-nagels gevijld en gepolijst en met
een dun lakje besmeerd! Hij kon van de
benauwdheid, bijna geen woord meer uit
brengen. „Blubblubblobber.
hijgde hij door de zeepbellen heen. „Het
is een schande! Doen ze dat omdat ik mil-
liohnair ben? Blub.... dat kan ik toph
óók niet helpenblobbelblub.
Maar de coiffeurs hadden geen medelijden
en werkten alle vier haastig, doch verfijnd
voort..,.
zetten, dat wil zeggen;' haar regerende i
sitie handhaven, -wanneer zij maar aaiisl
ten maakte .de stad.'te- vërlateii.
Van de Middeleeuwen tot. 1787, (oen dos
de Pruisische interventie Utrecht's not
geen jaar oudédemocratische best»
vorm werd afgeschaft, volgt'de heer Vijl-
•brief de geschiedenis, van de sledelijït
politiek. Dgarna, ijr dë Franse tijd en late.
is de mooie .tijd! van de zelfstandige stafr]
geschiedénis natuurlijk voorbij. De hoofd-j
stukken, die de 16e. 17 en 18e eeuw is-
handelen, zijn zonder twijfel de beste, dos
hun bereik en-hun helderheid, en öoordt
ze zo voortreffelijk geschreven zijn. I*
behandeling van de Middeleeuwen hei
iets moeizaams, en gaat dan ook belace:
met feiten, dié nogal.dun.in de beteken
staan; de patriottentijd krijgt een gedra
gen bespreking, die zij om haar beteken
in déze geschiedenis in zekere zin wel ver
dient, maar die tóch ha het voorafgasca
enigszins remt.
Inmiddels is deze studie de a3nÓ2&
zeer wel waard, speciaal om het ent-
aristocratische; de democratie, die de lis.
voorstelt als daaruit ontwikkeld, is eigen
lijk een aanbieding van buiten, w
de anti-aristocratische groepen na e.
de kracht ontlenen, om door te zetten K
de overwinning. Dat ziet de schrijver zit
trouwens niet anders; zijn studie heeft hes
geen hoge dunk gegeven van de onder-
nemende vrijheidslust van de Utrechtse
bevolking. S.
Amerika, aspecten van leven ei
cultuur W. de Haan N.V,
Utrecht.
Voor dit speciale nummer over Ameriït
heeft de redactie van de Gids een dertien
tal medewerkers gevonden, die in hun ar
tikelen, ieder naar zijn deskundigheid, htt
karakter van het volk, zijn politiek a
economie en zijn kunsten beschouwen;
verder zijn er vertalingen van een verliaei
van Truman Capote (de schrijver vat
Other Voices, Other Rooms) en van eet
aantal gedichten (Carl Sandburg, Ean
Pound, Kenneth Patchen e.a.). Zoals o-'
redacteuren vooraf opmerken: de behande
ling is natuurlijk verre van volledig, Dj1
geldt evenzeér voor het bereik van o:
artikelen tezamen, als voor ieder afzonder
lijk: geen telt er ook meer dan tien pagi
na's. Ais gevolg daarvan is de indruk va:
het geheel nogal verwarrend. Verschei
dene stukken zouden beter af zijn op e-
achtergrond van ander materiaal: all®
degene, 'die heèl scherp een eigen vraej
stellen en beantwoorden, komen hier go?:
tot hun recht.
Overigens zal dè voorkeur van de 'ra-
grotendeels afhangen van de vragen jsieM
zelf al heeft, en zal hij daarom anae«
stukken misschien px-efereren boven
twee. die hier speciaal genoemd moera
worden. Het ene is van A. M. Hammach®
„Kunstwerk, Publiek en Kunstenaar n
Amerika"; het gaat over de energieke 'Sr
spanningen van Amerikaanse musea o»
het publiek de schilderijen te leren „zi®;
De heer Hanmacher heeft alle respect vod
de intelligente techniek, waar mee. men c?
kijker voor het schilderwerk begrip geef',
maar hij betwijfelt- of begrip van 1$
kunstwerk daarmee ook zal ontstaan:
vrees, als men kunstwerken werkelijk gow
begreep, dat er middelen zouden worden
uitgevonden om ook de mens van binnes
te beschermen tegen de al te felle,
schien beschadigende emoties". Het aiwerjj
is „Tien jaar schilderkunst in AmeriKa
van Frederick Franck, een al jaren w
Amerika wonende schildex'-tandarts: een
onderhoudend, onomwonden stuk, dat ntf.
zwier, in naam van een wave liefde vofc
de schildei'kunst, de kort-levende ma?-
ijzersterke modes, afrost, die ieder op nlia
beurt voor stijlen willen doorgaan.
