Wat het onderwijs aan Haarlem kost Facillteiten voor
In de kampen der Oost-Duitse
vluchtelingen heerst bittere nood
Vrijdag 29 December 1950
Haarlems Dagblad en Oprechte Haar I ems che Courant
d emigranten
In 3 jaar een stijging van f 1.200.000,
of iets minder dan 60 procent
Een week geleden hebben wij de korte
Inhoud vermeld van de Haarlemse begro
ting voor 1951, zoals die door het college
van B. en W. aan de Raad is aangeboden.
Het gaat hierbij om de besteding van een
bedrag van bijna 34 millioen gulden.
Van belang is daarom na te gaan hoe de
gemeente aan die 34 millioen komt en
waaraan die besteed worden.
Voor vandaag iets over het onderwijs;
een van de belangrijkste takken van ge
meente-bemoeiing.
"Wij hebben berekend hoeveel elke tak
van onderwijs aan de gemeentekas kost. Er
is daarom van de uitgaven afgetrokken wat
ae gemeente aan rijksbijdragen en aan
schoolgelden ontvangt.
Wij geven daarnaast de bedragen die
voor 1948 geraamd waren. Dat wij voor de
vergelijking dat jaar kozen, wordt ver
klaard door de omstandigheid dat het toen
het eerste jaar was waarvoor de nieuwe
financiële verhouding tussen rijk en ge
meenten gold. De cijfers zijn:
raming '51
375.500
34.500
105.900
157.700
276.000
524.300
19.000
136.500
31.200
310.000
116.300
847.800
263.800
raming
290.000
27.000
73.600
54.000
128.800
369.200
9.500
116.900
9.500
187.000
77.500
555.100
155.800
Openbaar:
Lager Onderwijs
Voortgezet L. 6.
U. L. O
Buitengew. L. O.
Voorber. L. O.
Bijzonder:
Lager Onderwijs
Voortgezet L. O.
U. L. O
Buitengew. L. O.
Voorber. L. O.
Openbaar:
Voorber. H. O.
Middelbaar O.
Nijverh.onderw.
Totaal 3.198.500 2.054.400
Volledig zijn deze cijfers niet, want er
is nog geen rekening gehouden met de
tweede 5 salarisverhoging die aan het
gemeentepersoneel is toegekend. Voor het
1. o. en het u. 1. o. maakt dat geen verschil,
omdat het rijk die salarissen volledig ver
goedt. maar de salarissen voor het voor
bereidend H. O. en het M. O. en ook voor
het voorbereidend L. O. komen geheel voor
rekening der gemeente. Daarom moeten wij
de geraamde uitgaven voor 1951 met
50.000 verhogen.
Wij komen dan tot de conclusie dat de
gemeente Haarlem in 1951 ongeveer
1.200.000 meer moet uitgeven voor de
verschillende takken van onderwijs dan
voor 1948.
In een periode van slechts drie jaar
liepen de kosten op van 2.054.400 tot on
geveer 3.248.500. Een stijging dus van
bijna 60
Natuurlijk speelt de vermeerdering der
bevolking hierbij ook een rol, maar die
stijging is in die tijd nog geen 4
Van belang is na te gaan welke kosten
in verhouding het meest gestegen zijn.
Alleen aan het Voorbereidend Onder
wijs, het zogenaamde kleuteronderwijs dus,
zal in 1951 (openbaar- en bijzonder onder
wijs tezamen geteld) ruim 300.000 meer
ten koste gelegd worden. De uitgaven zijn
bij 1948 vergeleken vrijwel verdubbeld.
Dit komt omdat de gemeente het aantal
leerlingen op de openbare scholen heeft
opgevoerd en ook medegewerkt heeft dat
de bijzondere scholen hetzelfde konden
doen. Bovendien zijn de salarissen van het
personeel verbeterd.
Het rijk geeft nog geen enkele vergoe
ding voor het kleuteronderwijs. Het is wel
in uitzicht gesteld dat daartoe zal worden
overgegaan, maar het is de vraag of dit
plan doorgaat nu de minister van Finan
ciën aan het bezuinigen is.
Sterk zijn ook gestegen de kosten voor
de H.B.S. en Lycea en Gymnasia. Voor 1948
werd daarvoor geraamd 632.600, voor
1951 zal het met de 5 salarisver
hoging voor het personeel wel niet veel
onder 1.000.000 blijven.
Een stijging dus van ongeveer 368.000.
ADVERTENTIE
De gemeente krijgt subsidie van het rijk
voor deze scholen, maar bij elkaar bedraagt
die toch niet meer dan 99.000. In ver
houding tot de hoge kosten die de gemeente
zich moet getroosten, dus wel erg weinig.
Van de buitengemeenten die kinderen op
de Haarlemse scholen hebben, krijgt Haar
lem bovendien nog 110.000 boven het
schoolgeld dat de ouders der leerlingen
betalen.
Nu zou men kunnen zeggen dat de ver
deling van lasten vooral wat het voorbe
reidend H. O. en het M. O. aangaat, on
billijk is, omdat op Haarlem gen onredelijk
zware last drukt, maar dan moet men be
denken dat de onderwijsuitgaven over de
jaren 19391941 mede een basis was voor
de berekening van de rijksbijdrage aan de
gemeente en die is sinds 1948 van 100 op
125 gebracht.
De bijdragen der buitengemeenten aan
Haarlem worden in 1952 verhoogd, want
die worden nu nog berekend op basis van
de kosten over 1947. Die kosten zijn in
middels gestegen, maar dat komt pas in
1952 tot uiting als weer een maatstaf voor
vergoeding voor de jaren 19521957 wordt
bepaald. Deze jaren komen de buitenge
meenten er dus goedkoop af!
Interessant is na te gaan hoeveel elke
school afzonderlijk kost en daarbij in aan
merking te nemen het aantal leerlingen.
Gymnasium
H. B. S. A
H. B. S. B
H.B.S. voor meisjes
Coornhertlyceum
Lorentzlyceum
aantal
leerlingen
211
342
280
totale
kosten
176.155
216.325
196.905
150.185
199.335
193.675
Bij de raming van de kosten voor de
verschillende takken van onderwijs is
rekening gehouden met de hogere uitgaven
voor gebouwen. Er is op de kapitaaldienst
een bedrag van niet minder dan 2.203.000
uitgetrokken voor bouw van nieuwe en
verbetering van bestaande scholen.
Schilder Max Beckmann
in Amerika overleden
De kunstschilder Max Beckmann. die
tien jaar in Nederland heeft gewoond als
vluchteling voor de nazi's, is Donderdag in
de leeftijd van 66 jaar te New York over
leden. Goebbels liet alle stukken van
Beckmann uit de Duitse musea verwijde
ren. Drie jaar geleden ging Beckmann
naar Amerika, waar hij kunstonderricht
gaf aan de universiteit van Saint Louis en
later aan de museumschool in Brooklyn.
Door de Amerikaanse critici werd Beck
mann geprezen als een groot kunstenaar
en hij verwierf vele .prijzen.
Radio-uitzendingen
naar Korea-detachement
De Wereldomroep geeft een nieuwe serie
uitzendingen, welke in het bijzonder be
stemd zijn voor de Nederlandse vrijwilli
gers in Korea.
In deze uitzendingen welke iedere Vrij
dag van 13.30 uur tot 13.50 uur via de voor
het Verre Oosten bestemde golflengten
13.96 en 16.88 m zullen worden gegeven,
zullen de leden van het detachement op de
hoogte worden gehouden met de gebeurte
nissen in het vaderland en zullen ook
groeten van familieleden in Nederland
worden uitgezonden. Hedenmiddag om
half twee heeft de chef van de Generale
Staf, generaal mr. H. J. Kruis, deze reeks
uitzendingen geopend met een toespraak
tot vrijwilligers in Korea.
Regeling voor deviezen en
meenemen van inboedels e.d.
Voor emigranten geldt van 1 Januari af
een nieuwe regeling ten aanzien van de-
viezentoewijzingen en het meenemen van
inboedels en bcdriifsinventarissen.
Emigranten zullen de volgende bedragen
in vreemde valuta mogen medenemen:
gezinshoofden en alleenstaande personen
760; gezinsleden van 15 jaar en ouder
380; gezinsleden beneden 15 jaar 190.
Naar landen van de Europese Betalings
Unie mag per gezin maximaal de tegen
waarde van 760 worden medegenomen
plus de toeristendeviezen, welke per per
soon kunnen worden opgenomen.
Na één jaar kunnen gezinshoofden en
alleenstaande personen nog de tegenwaar
de van 380 opvragen.
Na twee jaar kunnen de emigranten, die
zelfstandig een beroep uitoefenen of kun
nen aantonen dat zij zich inmiddels als
zelfstandigen hebben gevestigd of zullen
vestigen, een bedrijfsinventaris van Ne
derlands fabrikaat (goederen noodzakelijk
voor uiloefening van beroep of bedrijf
waaronder begrepen vee doch niet be
horend tot bedrijfsvoorraden) uitvoeren
tot een maximum waarde van 8000 of
voor elke f 1000 minder aan goederen een
bedrag van 190 aan contante deviezen
opnemen.
Gezinshoofden, die zich niet zelfstandig
hebben gevestigd, kunnen na twee jaar
maximaal de tegenwaarde van 380 aan
deviezen opnemen. Van deze termijnen kan
in individuele gevallen worden afgeweken.
De emigranten gezinshoofden of zelf
standige beroepsbeoefenaars kunnen
een montage-woning meenemen die een
maximale waarde mag vertegenwoordigen
van 10.000 en die van Nederlands fabri
kaat dient te zijn. Als men een montage
woning heeft meegenomen wordt het hier
boven genoemde bedrag van 8000 ver
laagd lot 5000.
Het is alle emigranten voorts toegestaan
bij hun vertrek de eigen inboedel (huis
raad) mee te nemen, waaronder ook wor
den begrepen gereedschappen van kleine
zelfstandigen.
Emigranten, die kunnen aantonen, dat
zij zich als zelfstandige hebben gevestigd
of zullen vestigen en reeds eerder doch
na Mei 1945 zijn vertrokken, kunnen
alsnog een bedrijfsinventaris uit Nederland
betrekken tot een maximale waarde van
8000. De waarde van reeds eerder mee
genomen bedrijfsinventaris wordt op dit
bedrag in mindering gebracht.
Huurwet treedt op
1 Januari in werking
Heden is verschenen Staatsblad K 636,
houdende een Koninklijk Besluit van 22
December, dat bepaalt, dat de Huurwet
op 1 Januari 1951 in wei'king treedt.
Gelijktijdig treden in werking de thans
afgekondigde besluiten Huurprijzen Meer
voudige Bewoning en Besluit Bijzondere
Huurprijzen.
Post voor militairen
op de „Ranchi"
Post, bestemd voor naar Nederland te
rugkerende militairen aan boord van het
troepenschip „Ranchi", welke in een der
tussenhavens zal worden uitgereikt, moet
uiterlijk op 31 December in Nederland ter
post worden bezorgd. Behalve de gebrui
kelijke gegevens dient het adres alleen de
vermelding te bevatten: „Aan boord van
het troepenschip„Ranchi" op thuisreis
naar Nederland".
Benoemd zyn: tot burgemeester van
Hunsel B. J. von Schwartzenberg, ambtenaar
ter secretarie van Wittem; tot burgemeester
van Heijthuijsen A. Geurts, commies ter
secretarie van Bergen (Limb.): tot burge
meester van Roggel J. M. W. Gubbels, ont
vanger der gemeente Roggel.
Invoer in November voor
80 pet. door uitvoer gedekt
Export van suiker sterk
toegenomen
De waarde van de Nederlandse invoer in
November was 39 millioen lager dan die
van October. De uitvoer handhaafde zich
vrijwel op het hoge peil van October. Als
gevolg hiervan steeg het dekkingspercen
tage van 76 in October tot 80 in November.
Volgens de voorlopige cijfers van het
Centraal Bureau voor de Statistiek bedroeg
de waaide van onze invoer in November
1950 700 millioen (v.m. 739 millioen)
cn van de uitvoer 558 millioen (v.m.
562 millioen).
Na de belangrijke stijging van de invoer
van olie en vetten en oliehoudende zaden
in October volgde in November wederom
een aanzienlijke daling. Ook granen en
koffie en thee werden in geringere mate
geïmporteerd. De post ruwe wol en katoen
geeft echter een belangrijke vermeerdering
te zien.
Bij de uitvoer valt vooral de sterk toe
genomen export van suiker en suikerwer
ken op. Ook vervoermateriaal (schepen)
vormt wederom een belangrijke uitvoer-
post. De bloembollenexport, die in de
vorige maand haar hoogtepunt reeds had
overschreden, daalde in November in nog
aanzienlijker mate.
Muziek
ADVERTENTIE
De Zuid-Amerikaanse Madame Paion
Is door haar charme in politieke kringen
een factor waar rekening mee moet
worden gehouden. De staatsveilig
heidsdienst verbood ons haar foto af
te drukken, dus plaatsen we hier die
var, de niet minder charmante Koosje
Bergmans uit Rotterdam, die natuurlijk een Fanny-
Hat draagt.
in vele modellen,
verkrijgbaar in elks goede zaak f 6.80
De bezuinigingsplannen
van minister Lieftinck
Geen ontslag van overheids
personeel op grote schaal
De mededeling die minister Lieftinck
onlangs heeft gedaan dat er 150 millioen
gulden op de begroting voor 1951 moet
worden bezuinigd, heeft in kringen van
overheidspersoneel vrees voor ontslag doen
rijzen. Het leeuwendeel dier bezuiniging
zal echter op andere wijze dan door ont
slag van personeel gevonden wórden. De
minister noemde het tegengaan van on
nodige uitgaven, groter efficiency en be
zuiniging op het Egalisatiefonds.
Wel zou met het nieuwe jaar een hon
derdtal CCD-ambtenaren worden ontslagen
met de gebruikelijke opzeggingstermijn
van drie maanden. Een deel van hen zou
wachtgeld ontvangen.
Inzameling in Nederland op komst
Agenda voor Haarlem
VRIJDAG 29 DECEMBER
Stadsschouwburg: „De getemde feeks", 8
uur. Concertgebouw: Tschaikowsky-concert,
HOV, 8 uur. Luxor: „Salomé", 14 j., 2, 4.15, 7
en 9.15 uur. City: „Vrouwengevangenis", 18
j., 2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur. („Zet je zorgen
op zij", 11 uur). Spaarne: „De duivelsval", 14
j., 2.30. 7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Sabo
teur". 14 j., 2.30. 7 en 9.15 uur. Rembrandt:
„Ma Pomme", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 u.
Palace: ..Onder moeders vleugels", alle leeft.,
2, 4.15. 7 en 9.15 uur.
ZATERDAG 30 DECEMBER
Stadsschouwburg: Spaanse dansavond, 8 u.
Ijsbaan „Eindcnhout": Gecostumeerd ijs-
feest, o uur. Bioscopen: Middag- en avond
voorstellingen.
Het was in 1948, dat het Nederlandse
Comité der United Nations Appeal fox-
Children (UNAC) een grootscheepse geld
inzameling organiseerde, waarvan de op
brengst 1.8 millioen gulden bedroeg. Hier
van moest 55 besteed worden voor de
verzorging van buitenlandse kinderen.
Op grond van het feit, dat een belang
rijke som overbleef, werd na rijp beraad
besloten, zulks in overleg met de liefda-
dïgheidsorganisaties van verschillende rich
tingen hier te lande, deze gelden ten goede
te doen komen aan de kinderen, die in de
vluchtelingen-kampen verblijven. Dezer
dagen is de eerste vrachtwagen met goe
deren, in hoofdzaak kinderkleren, aange
komen in het kamp Roffhausen, nabij
Wilhelmshafen. Bovendien werden de kin
deren verrast met een Kerstgeschenk.
Een twintigtal Nederlandse journalisten
heeft naar aanleiding van deze eerste uit
reiking een aantal kampen in ogenschouw
genomen. Wij weten, dat ook in het hui
dige Nederland er nog tal van gezinnen
gehuisvest zijn op een wijze, die onduld
baar moet worden geacht. Doch hetgeen
wij op onze dagenlange tocht in verschil
lende kampen hebben gezien, tart iedere
beschrijving. Vijf jaar lang hebben deze
mensen het normale gezinsleven in een
normale woning moeten ontberen. Deze
ongeveer tien millioen verplicht uitge
wekenen zijn van een zekere welstand te
ruggebracht op het niveau, waarop paria's
leven. Alles is hun ontnomen: bezit cn
betrekking en in vele gevallen is boven
dien het gezin volkomen uit elkaar gerukt.
Is het te verwonderen, dat zij deze toe
stand psychisch niet kunnen verdragen?
Dat zij verlangen naar een oorlog, welke
zij zien als de enige mogelijkheid om uit
de wanhopige situatie, waarin zij thans
verkeren, te kunnen geraken?
Natuurlijk niet allen redeneren zij zo.
Maar de zo funeste ..kampmentaliteit" on
dergraaft het zedelijk bewustzijn, het ver
antwoordelijkheidsgevoel. Aan de strohalm
eens weer te zullen kunnen terugkeren
naar de vroegere „Heimat", klampen zij
zich vast.
De realiteit
Daartegenover staat de onverbiddelijke
realiteit, dat een ander volk zich van de
vroegere geboortestreek meester heeft ge
maakt en zich daar een bestaan heeft ge
schapen. De voormalige Sileziërs, Sudeten
en de mensen uit Pommeren willen er
echter niet aan. Het is niet alleen hun
probleem, maar ook dat van hen, die reeds
in het overbevolkte West-Duitsland wonen.
De tewerkstelling baart de bevoegde
autoriteiten dagelijks meer zorg.-Zij, die
niet in het arbeidsproces konden worden
ingeschakeld, ontvangen, naar gelang van
de gezinssterkte, een ondersteuning van
1524 Mark per week.
De meeste indruk hebben op ons wel ge
maakt de duizenden kinderen in de kam
pen. In het wereldje, te midden waarvan
zij opgroeien, overheersen verbittering,
wanhoop en zedelijke verwildering.
Er is door de Duitsers veel geïmprovi
seerd om de omstandigheden zo dragelijk
mogelijk te doen zijn. Het moet gezegd: er
is door de gezamenlijke inspanning van
staat en kerk (katholieken en protestan
ten tezamen) veel bereikt. Zelfs hebben
wij op enkele plaatsen gezien, dat wonin
gen zijn gebouwd voor de verdi'evenen.
Maar het aantal vluchtelingen is zó groot,
dat de gereed gekomen huizen als een
druppel op een gloeiende plaat zijn.
Erbarmelijk
Millioenen verblijven nog in sombere,
tochtende, lekkende en van elk comfort
verstoken barakken.
In Delmenhorst „wonen" mensen in een
voormalig ï'ecreatiegebouw van een fabriek
in ruimten, welke slechts door pakpapier
of dekens van elkander zijn gescheiden, krijgen.
Iedere woonruimte beslaat slechts een op
pervlakte van enkele vierkante meters,
waarin soms meer dan acht personen, jong
en oud, moeten verblijven.
Tien millioen mensen, die dreigen te
verpauperen, zich gedeclasseerd gaan voe
len, verbitterd zijn en elk gevoel van nor
male groepsvorming hebben verloren, vor
men in West-Europa, dat zich hechter
aaneen wil sluiten, een gevaar. Reeds heb
ben zich uiterst links georiënteerde vluch-
telingenpartijen gevormd. Men bedenke,
dat dit nieuwe proletariaat minachting
heeft voor het bezit. Zij dragen bij tot
sociale verwarring in de Duitse samen
leving.
Een eerste stap
De Nederlandse Nationale Commissie
voor Vluchtelingenhulp heeft de eerste
stap gezet op de weg, die kan leiden tot
leniging van de heersende nood, in de
eerste plaats onder de kinderen. Twaalf
kampen heeft zij voorlopig onder haar
hoede genomen. Landelijk en plaatselijk
zullen in de komende maand inzamelings
acties worden gehouden.
Welke omvang de hulp aan Duitse
vluchtelingenkinderen zal aannemen, is
nog moeilijk te zeggen, aangezien de in
zameling van te verstrekken goederen in
Nederland nog pas in een beginstadium is.
Het ligt in de bedoeling der commissie om
de hulp uitsluitend te verstrekken aan de
in een bepaald Duits gebied levende kin
deren, aangezien zij door een zekere mate
van centralisatie beter tot haar recht zal
komen.
Of het aantal der in de verstrekking van
gaven te betrekken kampen zal worden
uitgebreid, hangt af van de vraag, of men
voldoende middelen ter beschikking zal
Kinderen groeien op in een sfeer, waaraan iedere levensvreugde en veredelende
invloed ontbreken.
Aerdenhouts Vrouwenkoor
gaf een Kerstconcert
In de oude Bakenessei'kerk bij het mys
tieke schijnsel van lichtende kaarsen vond
Aerdenhouts Vrouwenkoor gisteravond een
ideale sfeer voor het zingen van Kerst-
muziek. Een sfeer die de toehoorders ont
vankelijk kon maken voor de intieme
schoonheid, die met de kerstzangen ge
schonken werd en die ook sprak uit de
orgeLmuziek, waarmee de dirigent van het
koor, Albert de Klerk, in zijn hoedanig
heid van organist, de vocale muziek afwis
selde.
Ter inleiding van het concert speelde
Albert de Klerk een Fantasia op het
Vlaamse Kerstlied „Laet ons mit herten
reyne" van dr. John Buil, een mooi werk
van zuiver gehalte. Een voortreffelijke aan
sluiting op deze fantasie werd de Suite voor
orgel van Henry Purcell, verfijnde muziek
van een eenvoudige directe zegging. Te
midden van de kerstmuziek was ook Bach's
Pastorale voor orgel uitstekend op haar
plaats. Ook de vertolking van twee korte
variatie-werkjes op de Noëls ..pour l'amour
de Marie" en „A la venue de Noël" van
Nicolas le Bègne en Claude Balbastre
muntte uit door technische gaafheid, regi
stratie, melodische tekening en rhythmiek.
Een onverwacht defect aan het orgel ver
hinderde de organist helaas twee bewerkin
gen van Kerstliederen door de hedendaagse
componist Ernst Pepping te spelen.
Albert de Klerk bewerkte drie oud-
Nederlandse Kerstliederen voor vrouwen
koor, die op dit concert tot uitvoering kwa
men. Van „Het viel een hemels dauwc" en
..Laat ons gaan om te bezoeken" waren het
de voortreffelijke tegenstemmen, die de
bewerkingen een grote waarde verleenden.
En voor „Komt, verwondert U hier men
sen" werd de harmonische ontwikkeling
van opvallende betekenis. Het vrouwen
koor zong de bewerkingen met de lichte
klank en kinderlijke uitdrukking, waar
mede deze muziek het best gediend kan
worden.
Voor de uitvoering van de Weihnachts-
cantate van Vincent Lübeck riep Albert
de Klerk door beheerste, ingetogen loon
vorming, ook door ingehouden tempo, het
meditatieve element op. Het werd een op
het innerlijk gerichte vertolking, zeer mooi
van klank. De goede zang van de sopraan
soliste versterkte de indruk van dit werk,
dat ook voor de dirigent-organist een be
langrijk aandeel inhield. Albert de Klérk
moest behalve de continuo-partij ook de
obligate partijen voor twee solo-violen
spelen, hetgeen natuurlijk een instrumen
tale versobering met zich mee bracht. Van
de vrij onbekende Franse componist Ga-
briel Nivers vertolkte Aerdenhouts Vrou
wenkoor „Ecce venimus adorare", schoon
van klank door de uitdrukkings-reserve,
die Albert de Klerk bewaarde. Het Hodie
Christus kon minder bevi-ediging geven
door de te open gehouden stemklank. Door
de opstelling hadden de zangeressen bo
vendien onvoldoende contact met de diri-
gent-oi-ganist, hetgeen leidde tot enige
moeilijkheden tegen het slot.
„Die Engel und die Hirten" van Zoltan
Kodaly slaagde daarentegen weer uitmun
tend. Het werkje nam op het programma
door een eigen muziektaal en de opvallende
rhythmische kracht een afzonderlijke plaats
in. Deze muziek groeide op dc stam der
Hongaarse volksmuziek en kreeg er haar
sterke levenskracht door. Inderdaad werd
Kodaly's werk een prachtig besluit was
deze intei'essante muziekavond.
P. ZWAANSWIJK.
Haarlemse brandweer
rukle vijf keer uit
Gistermiddag tegen twee uur werd de
aandacht van de concierge van de R.K. Ba-
voschool aan de Eemsstraat in Haarlem-
Noord getrokken door geknetter van bran
dende voorwerpen op de zolder, waar men
's morgens gewerkt had.
Het blussen trok veel bekijks.
Het bleek dat een hoop rommel op de
vliering in brand was geraakt. De concierge
waarschuwde de brandweer en poogde het
vuur zelf te doven met emmers water, maar
dat lukte niet. De brandweer legde een
slang via de ladder naar het dak en leidde
twee andere binnendoor, zodat met de
kracht van drie stralen de vlammen spoedig
bedwongen waren. In de korte tijd die
hiervoor nodig was werd door het vuur toch
nog voor duizend gulden schade aange
richt. Terwijl men met de blussing doende
was werd de brandweer ook nog gewaar
schuwd voor een schoorsteenbrandje in de
Laurierstraat, maar dat vergde geen bij
zondere maatregelen.
's Avonds werd nog eens brand gemeld
in de school aan de Eemsstraat, nu door
buren, die ongerust waren geworden door
een zware rookkolom die zij achter het ge
bouw zagen opstijgen. Nu was het loos
alarm: de rook was afkomstig van een
kachel die werd aangemaakt.
's Morgens in de vroegte rukte de brand
weer nog uit naar de Nassaulaan, waar een
bedrijfsleider van de Cemsto ontdekt had
dat op de eerste verdieping van dat ge
bouw door onbekende oorzaak een groot
gat in de vloer was gebrand. Hy kreeg het
vuur met een snelblusser onder de knie en
de inmiddels gearriveerde brandweer heeft
het gat nog wat bijgehakt.
Tenslotte gingen de gehelmde mannen
aan het eind van de middag nog een keer
naar de Koudenliornkazeme. Ze behoefden
daar niets anders te doen dan te constate
ren dat de brandmelder van slag was ge
raakt.
Brief van meneer
Meneer heeft mij een brief geschreven.
Meneer: onze onderwijzer in de vierde klas
van de Lagere School in de Wilhelmina-
straat, hoofd de heer Hubregtse. Ik was
tien en niet altijd even gezeggelijk. Maar
meneer was een vriendelijk man, met
begrip voor kleine jongens en hun verlan
gende blikken naar de hoge ramen, waar
door de zon schijnt en waarachter het ge
luk leeft, dal kort en kernachtig wordt
opgesomd in het woord Buiten. Hij had
geduld met ons, ook al kon hij niet voor
zien dal er een rechter moest worden, een
ander dominé en een derde professor. Niets
duidde bij dit drietal op dergelijke lots
bestemming. Wat mijzelf betreft: nooit heb
ik toen vermoed dat meneer's geduld zo
ver zou reiken, dat hij mij negen-en-veer-
tig jaar later nog een brief zou schrijven.
Ja, het is negen-en-veertig jaar geleden
dat ik bij hem in de klas zat. En nu begint
hij zijn brief met: Zeer geachte Heer. Zoiets
was toen ondenkbaar. Het lijkt dat nog
steeds. Hij is één-en-tachtig, maar zijn
handschrift is even vast cn keurig als toen
hij twee-en-dertig was en vóór de klas op
het bord schreef. Ik herken dat handschrift
en de schrille tegenstelling waarin mijn
slordig gekrabbel ermee verkeerde. En
waarom noemt meneer mij, iets verder in
de brief, zelfs U.E.? Hij moest deze kopy
eens zien. Gelukkig maar dat hij dit stukje
alleen in druk, in de krant, thuis zal krij
gen. Er staan verscheidene doorhalingen en
ingevoegde woorden in de kopy. Zijn schrift
daarentegen is onberispelijk. „Zoals U.E.
merkt leef ik nu ik ouder word sterk m
het verleden en prettige herinneringen heb
ik aan ons mooie Haarlem en aan de oude
school van Hupie."
Van Hupie! Ik ontstel. Jongens! Hans,
Jaap, Nico, Karei, Jan! horen jullie dat?
Meneer noemt hem Hupie! Hem, ons ern
stige schoolhoofd, altijd in jaquette. waar
van de panden plachten te kwispelen als
hij boog om het krijtje aan te vatten, zodat
hij deed denken aan een statige zwarte
vogel. Ons schoolhoofd, op wiens matje, in
zijn kamertje aan de Sophiastraat, wij bij
voorkeur niet verschenen en die Dove Ka.
bij wie je slierten drop voor een cent kon
kopen, aanduidde als „een oude vrouw, die
in lekkernijen schijnt te handelen, en die
een ernstige klacht bij mij heeft ingediend
over kinderen van deze school, die z.g. bel
letje hebben getrokken ik moet daar niet
meer van horen." Ja, wij noemden hem
Hupie. Maar dat wist meneer toch niet!
Dat zou hij toch nooit hebben gedacht, laat
staan gezegd, laat buiten iedere mogelijk
heid: geschreven!
Nu schrijft hij het. Zomaar. Aan een
jongen uit de vierde, zijn eigen klas, tweede
rij. achterste bank.
Ik heb het aan een andere jongen-van-
toen laten zien. En hij schrok en zei dade
lijk: Wat? Schrijft hij zelf Hupie?
Meneer, wij kunnen dit niet goed ver
werken. Wij zullen pogen aan de gedachte
te wennen, maar het zal moeite kosten.
Want wij zijn toch eigenlijk jongens ge
bleven: in ons hart. Zeer geachte meneer.
U.E. blijve steeds verzekerd van ons
respect.
Uw d.w.
Leerling uit de vierde.
Concert van „Arcis"
en „Ons Genoegen"
met vele solisten
In de Haarlemse Begijnhofkapel werd
Donderdagavond een uitvoering gegeven
van religieus bedoelde muziek, door het
dameskoor „Arcis" en het gemengde en
semble „Ons Genoegen", beide onder lei
ding van Jan Hensen. Er was een uitge
breid korps vocale en instrumentale mede
werkers, die tezamen met de koren een
nog al bout programma te verzorgen had
den. De dirigent had zich namelijk veel
moeite gegeven om gewone dingen in een
ongewoon gewaad te steken, bijvoorbeeld
éénstemmige liederen met een koorgedeel
te uit te breiden, een vrij lastige piano
partij door harp te laten spelen (wat na
tuurlijk mislukte) en verder stukken op te
sporen die als bewerking klaar lagen en
min of meer pasten in liet programma. De
medewerkende harpiste, Francine Hin-
lopen had in die richting ook meegehol
pen, door een paar bewerkingen te leveren
voor harp en orgel, echter zonder zich
eerst eens af te vragen of de gegevens die
zij daartoe gekozen had wel de moeite van
het bewerken konden lonen.
Maar, om tot de uitvoering te komen,
het dameskoor zong met fraai geluid en
doorlopend zuiver een „Regina coeli" van
Olivier Koop en onderscheidde zich in
„Sanctus" van Jan Hensen; vooral de mo
dulerende maten vóór het „Hosanna"
klonken frappant. Het gemengde koor hield
zich vrij goed in het „Ave Verum" van
Mozart; jammer echter dat het klank-even-
wicht in de tweede helft verstoord werd
door een te veel aan dynamiek; het en
semble leverde voortreffelijk werk in „Be-
nedictus" van Hensen. waarin behalve een
sopraan-soliste, ook harp en viool mee
werkten.
Het mannenkoor alleen kwam puik voor
de dag met een Don-Kozakkenlied, waarin
Pierre Roese met veel effect een sonore
bassolo zong. Ook dames-koorleden moch
ten zich solistisch laten horen: zo Sonja
Borgmeier en Corry Lammens, die met
fris geluid Kerstliederen van Philip Loots
en Jan Nieland zongen en de mezzo Dick
Vos die een goede beurt maakte in „O Sa-
lutaris" van Flégier. waarin we, behalve
koor, harp en orgel, ook een dankbare
vioolpartij hoorden, die verdienstelijk ge
speeld werd door Gijs Beths junior. En
dan was er de sopraan Nelly Wolffers, die
een voortreffelijke indruk maakte met een
Handel-aria en niet minder met het zeer
beschaafd gezongen ..In 't kleiye stalleken"
van ondergetekende, dat door Johan Jong
keurig op het orgel begeleid werd.
De bariton Wim Lamme mocht om zijn
fraai geluid geprezen worden, toen hii
„Dank sei der Herr" van Handel zong';
jammer echter dat de begeleiding van or
gel en harp niet stemde. Beter kon hij
zich laten gelden toen hij tezamen met de
tenor Willy Wolffers het bekende Napelse
Kerstlied zong. Ook deze tenor bleek over
behoorlijk stemmateriaal te beschikken,
wat hij toonde met „Les anges dans nos
campagnes". De avond was ingeleid met
„Bede" van Jan Hensen, een melodie voor
cello en orgel die zeer behoorlijk gespeeld
werd door Arnold Koning en Johan Jong.
De afstand van de orgelbank tot het po
dium leek wel enig bezwaar te zullen op
leveren voor het samenspel, doch de gerou
tineerde, steeds parate organist gaf het
hele concert door het bewijs, dat deze be
denking slechts denkbeeldig was. Hij zal
in de practijk al wel voor heter vuren
gestaan hebben.
JOS. DE KLERK
