Haarlemse gevelstenen
i
1
H
P
Verscheidene Kamerleden wensen
herziening van ons kiesstelsel
Hef komende seizoen in Zandvoort
eocene i
exahenopleioing
resa - hilversum
wêert
Onze
m
w.
w
m
m
Combinatie van evenredige vertegenwoordiging en
districtenstelsel wordt mogelijk geacht
I-a Pren sa
Dat lukt toch alleen maar
met SNEL,
Prof. W. van den Berg:
eerbied voor het ambacht
A.N.W.B.-Wegenwacht gaat
eerste lustrum vieren
BUKMAN SART0RIUS
JAN VAN EYCK
27
De oplossing van de
vorige puzzle
Critiek uit de Eerste Kamer op
beleid van minister In 't Veld
De V.P.R.O hoopt meer
zendtijd te krijgen
3
In Nederland wordt sinds 1918 gekozen
volgens het systeem van de evenredige
vertegenwoordiging. Een terugkeer tot het
districtenstelsel achtten vele Tweede Ka
merleden in het licht van de politieke
strijd, welke zich om de evenredige verte
genwoordiging in Nederland heeft afge
speeld, mogelijk noch wenselijk. Deskun
digen hebben vele pogingen in het werk
gesteld om mengvormen te bedenken,
waarbij de voor-delen van beide stelsels
zouden worden gecombineerd en de na
delen vermeden. Gebleken is, dat men
beide stelsel wel kan vervolmaken, doch
niet samensmelten. Daarom schijnt het
juist, te streven naar een kiesstelsel, waar
in beide vormen naast en als aanvulling
van elkaar worden gebruikt, zo verklaren
zij in het Voorlopig Verslag over het
ontwerp-Kieswet.
Men zou zich kunnen voorstellen, dat
wanneer er een Tweede Kamer is van 150
leden, daarvan de helft gekozen wordt
volgens het thans geldende stelsel, en de
andere helft wordt aangewezen op grond
van districtsverkiezingen. Op deze wijze te
werk gaande bepaalt een kiezer zijner
keuze op een politieke gedachte, een partij,
een lijst en tegelijkertijd op een man. De
politieke onstabiliteit, die het gevolg kan
zijn van tussentijdse districtsverkiezingen,
kan men in dit samengaan van de twee
stelsels vermijden door de opengevallen
plaatsen aan te vullen uit de evenredige
vertegenwoordiging-lijst van de partij,
waartoe de uitgevallen vertegenwoardiger
behoorde.
Politiek gezien zou het zeer wel moge
lijk zijn, dat dit in Nederland leidt tot de
vorming van twee krachtige politieke
groeperingen in het parlement, .groepen,
die tezamen of met een of meer kleinere
partijen een sterke regeringscombinatie
mogelijk maken. Wanneer men het experi
ment 7575 te gevaarlijk zou vinden, zou
men bij de eerste verkiezing voor een Ka
mer met 150 leden 100 leden geheel kun-
len kiezen volgens het huidige systeem en
de 50 nieuwe leden aanwijzen volgens een
districtenstelsel. In dat geval zullen de
kleinere partijen slechts relatief, doch niet
absoluut teruglopen." Door een dergelijk
stelsel vermijdt men dat minderheidsgroe
pen in sommige delen des lands, bijvoor
beeld de katholieken in Friesland en de
niet-katholieken in Brabant, nauwelijks
naar dc stembus zouden gaan.
Verscheidene andere leden waren even
zeer van mening, dat het ernstige overwe
ging verdient, ons stelsel van evenredige
vertegenwoordiging aan een ingrijpende
herziening te onderwerpen.
Staatscommissie van
onderzoek verlangd
Zeer vele leden zouden het uiterst nuttig
achten, wanneer op korte termijn een
staatscommissie zou worden benoemd,
waarin mensen van wetenschap en van de
practijk gezamenlijk een gedegen onder
zoek zouden instellen naar de noodzakelijk
in ons kiesstelsel aan te brengen wijzigin
gen, met het oog op de in 1956 te houden
verkiezingen. In dit onderzoek zouden
functie en positie van de politieke par
tijen betrokken moeten worden. Dit is van
belang met het oog op de voorgenomen
uitbreiding van de Tweede Kamer tot 150
leden. Naar de mening van velen dezer le
den is dit onderzoek te meer gewenst, om
dat op het ogenblik bij ons gekozen wordt
volgens een stelsel, waarin de afstand tus
sen de kiezers en de personen, die zij af
vaardigen, zo groot geworden is, dat in
l'eite gesproken kan worden van een door
lopende vermindering der belangstelling
van de vertegenwoordigde in hun verte
genwoordiging. Dit teruglopen van de in
teresse van het volk voor de verkiezingen
kan bijdragen tot de ondermijning van de
weerstandskracht der democratie tegenover
de totalitaire stelsels.
Zeer vele leden waren van mening dat
een wettelijke regeling in de vorm van het
stellen van objectieve eisen aan de poli
tieke partijen zo urgent is, dat: de thams
werkzame Grondwetscommissie er goed
aan zou doen daaraan mede haar aandacht
te besteden.
Opkomstplicht
Verscheidene leden hadden in het ont
werp de afschaffing van de opkomstplicht
gemist. Naar hun mening wordt de demo
cratie op generlei wijze gediend met een
naar de stembus halen van kiezers zonder
politieke belangstelling. Sommigen dezer
Resolutie van Federatie van
Nederlandse Journalisten
Het bestuur der Federatie van Neder
landse journalisten heeft volgende reso
lutie aangenomen:
Het bestuur der Federatie van .Neder-
andse journalisten, kennis genomen heb
bende van de door de Argentijnse overheid
rechtstreeks getroffen dan wel gevorderde
of toegelaten maatregelen tegen het dag
blad ,,La Prensa", die er toe geleid heb
ben, dat dit blad zijn onafhankelijk karak
ter heeft verloren en in feite een rege-
ringsorgaan is geworden, protesteert met
klem tegen deze ernstige schending van
de persvrijheid en geeft uiting aan zijn
warme sympathie voor de collega's van
bet oude „La Prensa", die zo lang en op
eervolle wijze de strijd voor de vrije jour
nalistieke meningsuiting hebban volge
houden.
ADVERTENTIE
Hoofdakte Fr., D. en Eng. L.O.
Bekende Schriftelijke Cursus
ANDRé KOSTELANETZ NAAR EUROPA
Reuter verneemt te New York dat André
Rostelanetz met zijn echtgenote de opera
zangeres Lili Pons, naar Europa is vertrok
ken. Beiden zijn aan boord van de Queen
Mary". Kostelanetz zal op 15 Mei het Ko
ninklijk orkest te Kopenhagen dirigeren en
op 20 Mei het Philharmonisch Orkest te
Oslo. Lili Pons zal in de Parijse Opera op-
heden.
Het echtpaar gaat voorts in Juli de vacan-
ue in Zwitserland doorbrengen.
leden zouden slechts op de kiezerslijst ge
plaatst willen zien diegenen, die van hun
belangstelling als kiezer hebben doen blij
ken door op de gemeentesecretarie hunner
plaats van inwoning een verklaring af te
geven, dat zij prijs stellen op actief kies
recht.
Zeer vele leden verklaarden daaren
tegen sterke voorstanders te zijn van de
handhaving van de opkomstplicht.
ADVERTENTIE
hoor je van steeds meer huis
vrouwen. De één heeft het over
haar afwas, die nu in de helft
van de tijd blinkend en schoon
aan kant is. De ander praat
over de gang of de keuken,
die zij juist een goede beurt
heeft gegeven. Weer een ander
is verrukt over de trui waar
mede Jantje pikzwart is thuis
gekomen en die nu schoon en
fleurig klaar ligt voor nieuwe
bokkesprongen.
Is het U ook al opgevallen, hoe
gemakkelijk je met SNEL
werkt 3 of 4 druppels in een
teil met lauw water en het
wonder kan beginnen. SNEL
is veilig voor elk weefsel en
voor de handen.
Met de hoge zeepprijzen is
SNEL zuiniger dan ooit. De
prijs is slechts S6 ct. per fles.
Beeldende kunst
Prof. Willem van den Berg had voor de
opening van de ere-tentoonstelling van
zijn werk ter gelegenheid van zijn 65ste
verjaardag (in kunsthandel 'Leffelaar aan
de Wagenweg) géén betere inleider kunnen
uitnodigen dan zijn iets oudere collega, de
vitale en gevoelige prof. W. van der Pluym.
Deze spreker riep een aantal persoonlijke
en artistieke herinneringen op, waardoor
de figuur van Willem van den Berg de
achtergrond kreeg, die de jongeren nodig
hebben om deze kunstenaar te kunnen be
grijpen. Het hoogleraarschap aan de Rijks
academie te Amsterdam betekent voor de
betrokkene een zwaar offer van artistieke
vrijheid. Als men het hier tentoongestelde
werk van Van den Berg bekijkt, beseft
men evenwel hoe serieus en onverwoest
baar dit schildertalent is. Dat komt aller
eerst door zijn eerbied voor het ambacht,
voor het technische, het métier. De familie
verwantschap met de grootste schilderijen
restaurateurs drukte reeds een stempel op
de jonge Van den Berg. Het oppervlak van
zijn schilderijen is dan ook bijzonder ver
zorgd. Het gebruik van allerlei soorten van
doffe tempera, het schuren, het weer ge
deeltelijk glanzend maken met olieverf,
doet soms een oppervlak ontstaan dat aan
de vroeg-Renaissance doet denken, ook
door het sobere maar steeds warme en ge
distingeerde coloriet. Een andere opvallen
de eigenschap van dit werk is het zuivere
tekenen, de feilloze lineaire weergeving
van de werkelijkheid, al streeft Van den
Berg vaak naar stylering of naar décora
tieve werking. Ook de keuze van onder
werpen is ruim en getuigt van grote be
lezenheid en bereisdheid, van kennis van
mens en natuur. Men bestudere eens het
drie keer behandelde onderwerp „Aren
lezende Ruth". De originele rangschikking
der diverse personen, Ruth, Boaz, de
maaiers en de schovenbinders bereikt tel
kens een schone hiërarchie, die even ver
rassend is als de verschillen in techniek
dezer drie werken. Ook de verstildheid der
natuur wordt uitnemend weergegeven:
Een nieuw paviljoen in Zuid
Zandvoort bereidt zich voor op het komen
de seizoen. Het is jammer dat geen uitvoe
ring gegeven kon worden aan het aanvan
kelijke plan om het nieuwe Zuiderbad
reeds dit jaar in exploitatie te kunnen
brengen. Maar zo zei de burgemeester
mr. H. M. van Fenema ons het is nu toch
wel zeker dat in September a.s. met de
bouw begonnen zal worden, zodat het vóór
het seizoen 1952 gereed zal komen. Mits er
geen nieuwe moeilijkheden komen in de
vorm van een nieuwe bouwstop, of anders
zins. Prof. ir. H. T. Zwiers heeft zijn ont
werp enigszins gewijzigd, waardoor ook
het café-restaurant voldoende accomoda-
tie zal krijgen. De burgemeester was over
het ontwerp thans zeer voldaan, als dit
zo zei hij wordt uitgevoerd, krijgt
Zandvoort een model-inrichting die onge
twijfeld vele bezoekers zal trekken.
Wij moeten evenwel wachten tot het
nieuwe seizoen. Maar zo liet de burge
meester er op volgen er is toch ook dit
jaar voldoende gelegenheid voor zwem
mers. Het houten Zuiderhad blijft natuur
lijk dienst doen en dan hebben wij boven
dien in Noord het bad Riche en daartus
sen in de inrichting van Termes. Ieder die
de verkwikking van het water zoekt, zal
daartoe de gelegenheid krijgen, want het
stelsel van wissel-cabines garandeert een
vlug afwerken.
Het bad Riche van de heer Pomper is
behalve een zee- en zonnebad ook een bad
met bassins die op het strand gebouwd
zijn. Dit bad heeft een capaciteit van 2500
a 3000 baden per dag.
Termes en het tegenwoordige Zuider
bad zijn beide zee- en zonnebaden. Ter
mes heeft een capaciteit van 7500 baden.
Daarbij wordt dan gerekend dat ook de
badkoetsjes, die het bedrijf nog rijk is, in
gebruik zijn.
Het Zuiderbad kan 6000 baders per dag
verwerken.
ADVERTENTIE
odcitige Teemtroatfi
Termes heeft 1500 wisselcabines, Bad-
Zuid 1000 en Baa-Riche 500.
Er is reeds gemeld dat het paviljoen
„Sandevoerde", dat afgebroken wordt om
plaats te maken voor het 3de flatgebouw,
vervangen zal worden door een nieuw pa
viljoen. Bovendien wordt er nu aan het
uiterste puntje van Zuid een paviljoen ge
bouwd in de vorm van een grote parapluie.
Dit krijgt een groot terras, zodat het voor
bewonderaars van zee en duin een schitte
rend uitzicht wordt. Met man en macht
wordt er aan gewerkt om deze inrichting
voor het seizoen klaar te hebben.
De watertoren is wat de technische in
richting betreft, klaar, maar voor de be
zoekers van de uitzichttoren en het restau
rant kunnen komen, zal het vermoedelijk
wel Augustus worden.
De rotonde aan het einde van de Kerk
straat nadert zijn voltooiing. De opening is
in het begin van Juni te verwachten.
Er wordt al gewerkt aan de opstelling
van het tentenkamp in Noord. Daar komen
elke zomer ongeveer 5000 bewoners. De
meeste zijn geen vacantie-genieters, maar
feitelijk forensen. Het zijn inwoners van
Haarlem, Amsterdam, of ook wel van de
Zaanstreek. Zij wonen praktisch de gehele
zomer in Zandvoort. Op de dag gaan de
mannen naar hun werk, maar de vrouwen
en kinderen blijven onafgebroken in Zand
voort. Vandaar dat het nodig was voor het
gemeentebestuur van Zandvoort maatrege
len te treffen dat de kinderen van deze
kampbewoners lager onderwijs krijgen. In
het kamp worden alleen leden van kam
peerverenigingen toegelaten. Deze maat
regel werkt goed, want daardoor helpen
de besturen bij de controle.
Er wordt nu ook iets Zuidelijker een ten
tenkamp voor vacantiegangers ingericht.
Daar zullen ongeveer 100 tenten kunnen
geplaatst worden.
In de regel zullen de kampeerders daar
niet langer dan 2 of 3 weken blijven. Er
wordt alles op gezet dat dit tentenkamp
nog in het begin van dit seizoen in ge
bruik genomen kan worden.
Op Woensdag 9 Mei zal de Wegenwacht,
de populaire „gele rijders" van de A.N.W.
B., zijn eerste lustrum vieren. Voor het
eerst zullen die dag alle Wegenwachten,
in totaal 105 man, tezamen komen en in
Utrecht aanzitten aan een lunch, die het
dagelijks bestuur van de A.N.W.B. het corps
aanbiedt. In de ochtenduren zal Prins Bern-
hard het corps in de tuinen van het ko
ninklijk paleis te Soestdijk inspecteren. De
Wegenwacht zal op 9 Mei niet op de ge
wone routes patrouilleren.
bovenstaande gevelsteen is te zien in het
perceel Frankestraat 27. Daar is nu een
wasserij gevestigd, maar vroeger was er
een garenpakkerij. Op dat laatste bedrijf
heeft de afbeelding op de steen dan ook
betrekking. Het is bekend dat er in Haar
lem vroeger veel bedrijven waren die zich
bezig hielden met het weven van allerlei
stoffen. De fabricage van garen.was daar
van een nevenbedrijf.
Vroeger werd er in Haarlem zelfs een
garenmarkt gehouden. Ook de Garenko-
kersvaart herinnert nog aan dit bedrijf.
In de tijd dat Allan zijn boek over de
historie van Haarlem schreef, dat was in
1875, was de garenpakkerij in de Franke
straat nog in bedrijf.
De steen dateert uit het begin der 18e
eeuw toen deze nijverheid nog floreerde.
ADVERTENTIE
telmachine I. 385.—-
Bezoekt onze toonzalen
Houtplein 34, Haarlem
Rappallo, Arezzo en Florence, zij zijn qua
locale kleur evenzeer geslaagd als de oer-
Hollandse landschappen van Monniken
dam en Barchem of het Zuid-Franse
„Pouilly Fuissé", met zijn iets bewogener
lucht.
Een neiging om de handen te zwaar te
maken vinden we in enkele portretten (o.a.
prof. W. van der Pluym, no. 1) en studies
(o.a. de in tempera geschilderde Salomé,
no. 34). In „Nausikaa en Odysseus" (tem
pera) wordt een gobelin-achtig coloriet
bereikt, dat weldadig voor het oog is en
decoratief werkt. Het portret van de 84-
jarige vader van de schilder (1936) is het
resultaat van liefderijke waarneming. Het
staat op één lijn met het iets meer spon-
OVER BEELDENDE KUNST
N
„Arnolfini en zijn vrouw" (Anno 1434)
door Jan van Eyck. Het origineel bevindt
zich in de National Gallery te Londen.
Prof. W. van den Berg: portret van
zijn vader.
tane kleinere portret van prof. Van der
Pluym (1942), waarin diens trotse tegen
zin in de toenmaals groeiende levensvoor
waarden buitengewoon scherp is uitge
drukt.
In de bovenzaal vindt men een grote
collectie tekeningen, veel gevariëerder van
stijl dan de schilderijen. Het zijn gedeelte
lijk voorstudies voor de schilderijen, ge
deeltelijk portretten, die altijd iets per
soonlijks in de wijze van opzet of uitvoe
ring hebben. Enkele zijn gekleurd. Er is
nog een aardige bistre-tekening „De negen
muzen", waarbij nu eens niet getracht is
aan elke muze haar eigen domein (dans of
dichtkunst, geschiedenis of toneel) toe te
wijzen: we zijn teruggekeerd tot de oor
spronkelijke betekenis van het woord
„muze", namelijk „bergmeisjë".
De tentoonstelling is geopend tot 27 Mei.
H. SCHMIDT DEGENER.
Vijf honderd en ze
ventien jaar geleden
stonden de Italiaanse
koopman Giovanni Ar
nolfini en zijn vrouw
Giovanna Cenani te
Brugge model voor
„Meester Johannes".
Méér dan bij enige an
dere uitbeelding van
een interieur, waarin
zich de bewoners op
houden (ik denk hier
onder meer aan de
bloeitijd onzer inte
rieurkunst, beoefend
door schilders als Ver
meer, Jan Steen en
Pieter de Hoogh) on
dergaan we hier de
aanwezigheid der ge-
portretteerden en de
sfeer van intimiteit,
die zich heeft gekris
talliseerd tot in de
kleinste en onaanzien
lijkste onderdelen van
dit slaapvertrek. We
staan hier voor een
der grootste wonderen
der schilderkunst, voor
een der meest waarde
volle kunstwerken te
vens uit het „rijke"
National Gallery.
Hoewel ik mij er van
bewust ben dat het
een hachelijke onder
neming is het wezen
van deze schepping
met woorden te bena
deren, omdat alle com
mentaar hier vervlakt
en ontoereikend blijkt,
wil ik tóch trachten de lezer iets meer te
doen verstaan van de harmonie die bij
achteloos vooi-bijgaan onbegrepen zou blij -.
ven.
Ongetwijfeld zouden deze bedenkingen
op uw lippen besterven wanneer ge voor
het origineel staande of, zo ge wilt, voor
een fraaie reproductie de welhaast ma
gische werking onderging die deze verbeel
ding op ons uitoefent. Het wonder werd
niet opgeroepen door de dwingende aan
wezigheid der voorgestelden en de tast
bare intimiteit van het vertrek, waarin zij
besloten zijn als zodanig, maar door het
meesterschap dat in deze aanwezigheid en
deze sfeer de hoogste intimiteit tussen man
en vrouw tot symbool verhief.
Tegenover het aantrekkelijke genre
achtige der zeventiende eeuwse interieur
schilders imponeert ons Jan van Eyck door
de sacramentele wijding waarin hij zijn
schepping tot in de strakke naden der
vloerdelen hulde. Intimiteit en sfeer zijn
hier van hogere orde dan die welke men
aan het begrip huiselijkheid pleegt te hech
ten. Als Vermeer van Delft uitstijgt boven
het niveau der „vrolijke huishoudens" en
intieme binnenhuizen, geschilderd om der
vrolijkheid wille en uit een zeker heimwee
naar de veilige beslotenheid der woon
kamer, dan bereikt ook hij somtijds een
hoogte, die ons het woord „wonder" ont
lokt. Doch Vermeers wonder is kléiner dan
dat van Van Eyck, omdat de Delftse mees
ter beschouwelijkheid plaatst tegenover de
mystiek van de grote primitief. Men zou het
aldus kunnen formuleren, dat Vermeer ons
nog „afleidt" door ons tot verrukking te
brengen over de stille, tastbare schoonheid
1
z
2>
4
s j
6
7
T~
9
10
II
12 1
Ï3
fig:
7 a
15"
16
<7~
L
18
lp
*r
[ZO
•i: -iyi
21
22
23
2H
25"
26
1
,28
30
3I~
w
33
35-
36
h\
hz
hi
Horizontaal:
1. Javaans orkest, 7. mensen, die dit doen
moet men met een korreltje zout nemen, 13.
Griekse godheid, 14. vergrotende trap van wat
beter is dan nooit. 16. verstand, 17. bijnaam
van Amerikaans opperbevelhebber, 19. hoofd
deksel, 21. ankerplaats van schepen (samen
trekking), 22. niet op deze plaats, 25. niet koud,
27. Vlaams woord voor persoon, 29. ondeskun
dige, 30. dier, 32. voornaam, 34. wat men bi]
iedere huisdeur vindt, 36. zo heette de oom van
de negerhut, 38. figuur uit de Griekse goden
wereld, 40. oorlogswapen, 42. tezamen, 43. her
der, 44. wat het meestal doet op een dag dat
het beslist mooi weer moet zijn.
Verticaal:
1. geeft melk, 2. vaartuig, 3. er geen gat meer
in ziende, 4. boom, 5. zelfs indien, 6. om uit te
drinken, 7. tennisterm, 8. geeft de rangorde aan,
9. bijwoord, 10. blijken meestal later omgeko
men of gevangen te zijn, 11. plaats in Gelder
land, 12. zoon van een zoon van de vader van
mijn vader, 15. gezelliger dan alleen, 18. uit
gangspunten, 20. wat een feestganger soms de
volgende ochtend heeft, 23. honderd vierkante
meter, 24. het hemd is nader dan25. pun
tig voorwerp, 26. nodig voor de veiligheid. 28.
listig. 31. voorteken, 33. nog niet, maar wel gauw,
34. dat is erg of iets waar het gezellig kan zijn,
35. vod, 37. lofdicht, 39. heilige. 40. jongensnaam,
42. persoonlijk voornaamwoord.
Oplosingen moeten ingezonden worden
aan onze bureaux: HAARLEM, Grote
Houtstraat 93 en Soendaplein 37. IJMUI-
DEN, Kennemerlaan 154. Oplossingen moe
ten uiterlijk Woensdagavond in ons bezit
zijn. Wij verzoeken op de enveloppe te
schrijven: „Oplossing Puzzle".
De oplossing van het kruiswoordraadsel der
vorige week is:
Horizontaal: 1. beker, 5. kaart. 9. Eros. 13. al,
14. motor, 16. koevoet, 18. Alp, 20. tip, 22. edel,
23. rein. 25. kim, 27. en. 28. dr., 29. neus, 31.
toneel, 33. rem, 34 DDT, 35. op, 37. edel, 38. bom,
39. re, 40. knap. 42. os, 44. los, 46. kantoor, 48.
sip, 50 N.T., 51. O.K., 53. mes, 54. Oosters, 56. mal.
53. dr., 59. Tino, 60. bi, 61. rag, 62. mode, 64. Ie,
65. tal, 66. lof, 67. gareel, 68. neen, 70. os, 71. dr.
72. per, 74. rede, 76. zaag, 78 dol, 80. Rie, 81
drempel, 84. nader, 86, en, 87. soep, 88. kaars,
89. koets.
Verticaal: 1. baar, 2. ellende, 3. e.m., 4. rot, 5.
kop, 6. ar, 7. R.K., 8. toe. 9. even, 10. rol, 11.
oe, 12. storm,' 15. til, 17. edel, 19. Piet, 21. Min-
doro, 24. nu, 25. koe, 26. mees, 28. demon, 30.
sonnet, 32. el, 33. rol, 34. droom, 36. pats, 40.
kam, 41. Po, 43. dienen, 45. steil, 47. oordeel,
48. stil. 49. pro. 52. karos, 55. St., 57. laf, 58.
dorp, 60. bandiet, 62. ma. 63. eer, 65. teer, 66.
loods, 67. grap. 69. er, 71. damp, 73. bod, 75.
eens, 76. zee, 77. gek, 78. das, 79. lek, 82. ro,
83. la, 84. nr., 85. ro.
De prijzen werden als volgt toegekend:
7,50 mevrouw W. G. van Meeuwen
Ebeli, Rijksstraatweg 71 Haarlem-Noord.
5 C. J. F. Weber, Engelmundusstraat 17,
IJmuiden-Oost. ƒ2,50 mei. W. Harders,
Jacob van Campenstraat 29 te Heemstede.
In het voorlopig verslag der commissie
van rapporteurs uit de Eerste Kamer over
de begroting voor Wederopbouw en Volks
huisvesting 1951 merken vele leden op, in
het algemeen grote waardering te hebben
voor de energie, waarmede de minister
zijn moeilijke taak vervult, doch ander
zijds van oordeel te zijn, dat zijn beleid
aan duidelijkheid en rust had ingeboet.
Naar de mening van deze leden heeft de
met ingang van 1 Januari 1951 ingestelde
vergunningstop ten aanzien van de over
spanning van de arbeidsmarkt en de ma
teriaalvoorziening tot geen enkel resultaat
geleid en lijkt integendeel de situatie te
zijn verergerd.
De minister blijft, aldus deze leden, in
het algemeen aandringen op de bouw van
kleine en duplex-woningen. Zuiver op sta
tistische gegevens afgaande, schijnt dit
verantwoord, maar zij vroegen zich af,
hoe de minister zich de practijk voorstelt.
Moet hier eventueel verhuisdwang worden
toegepast met alle ellendige gevolgen van
dien, vooral ook ten aanzien van ouden
van dagen? Zij hadden de indruk dat het
beleid te veel werd gebaseerd op koel
statistische gegevens en op beschouwingen
en berekeningen van achter de schrijftafel,
met veronachtzaming van wezenlijke
eisen van het gezinsleven.
Deze leden achtten naast de bouw van
arbeiderswoningen ook die van een aantal
niet te grote middenstandswoningen, voor
al in de steden, noodzakelijk.
De vraag rijst, aldus sommige leden,
hoe een teveel aan in uitvoering zijnde
woningen is ontstaan, daar dc minister het
bouwprogramma had vastgesteld. Deze
leden drongen er op aan, dat voortaan een
zodanig beleid zou voorden gevoerd, dat
het middel van een bouwstop niet meer
zou behoeven te worden gehanteerd
Enkele leden maakten de opmerking,
dat de distributie van nieuw te bouwen
woonruimte over de verschillende gemeen
ten zeer onoordeelkundig geschiedt. Zij
dachten hier vooral aan het Noorden des
lands.
van het aardse, doch dat Van Eyck met het
doen ondergaan der aardse schoonheid
tevens voert tot de hoogste zin van het
leven zélf! Als ik hierboven gewaagde van
harmonie, dan moet deze worden gezocht
in het sublieme afstemmen van mens en
materie op de ideologie, die de geestelijke
achtergrond vormt van des kunstenaars
tijd.
In dit kader past ook de symboliek, die
in een aantal onderdelen uitgesproken
aan de moderne beschouwer ontgaat en
waarvan de betekenis zelfs niet steeds met
zekerheid meer te achterhalen valt. Heeft
het slaapvertrek als keuze van „décor" een
begrijpelijke zin, evenals de passie-tafere
len roncl de spiegel tegen de achterwand en
de links daarvan hangende rozenkrans,
minder spreken tot ons de ostentatief bran
dende kaars in de koperen kroonluchter,
alsook het hondje en de wit-houtensanda-
len op de voorgrond, waarin toespelingen
gezien kunnen worden op de „alom te on
derscheiden wijsheid van God", op geloof
en trouw. Als bekroning van de stoel naast
het bed, ontwaren we een beeldje van Sint
Margriet, patrones der zwangeren.
Het delicaat geschilderde handenpaar in
het hart der compositie vormt als een blank
verbindingsteken de symboliek der vereni
ging die in het plechtig handgebaar van
Arnolfini bekrachtigd schijnt te worden.
Zózeer verheft de sacramentele wijding
mens en stof, dat het sluwe, vos-achtige
uiterlijk van Arnolfini en diens bizar-
topzware hoed de totale harmonie niet
schaden. Overtuigend bewijs hoe de reali
teitszin van Van Eyk niet, als bij de mo
derne kunstenaars, der Nieuwe Zakelijk
heid veelal, in het uiterlijke verstart, doch
het zichtbare „belijdt" als reflectie van het
Goddelijke. Dat de weergeving nog feilen
vertoont in technisch opzicht (perspectief
enzovoorts) doet hoegenaamd niets af aan
de ideeële waarde van het kunstwerk. Het
is begrijpelijk dat Van Eyck, die zich als
eerste waagde aan een dergelijk, groot-op
gezet interieurstuk, met de geportretteer-
den ten voeten uit, de ruimte nog niet ge
heel in zijn macht had. Het is overigens
verrassend met welk een zelfvertrouwen
de kunstenaar de i-uimte bespeelt, zoals
onder meer blijkt uit de vondst van de
bolle spiegel, waarin we man en vrouw op
de rug ontwaren, alsmede de schilder zeLf
(door een huisgenote vergezeld) op de
drempel van het vertrek staande. Boven
deze spiegel spellen we het minutieus ge-
calligrafeerde opschrift: Johannes de eyck
fuit hie" (Jan van Eyck is hier geweest).
Men zou geneigd zijn hienaan corrigerend
toe te voegen: Hij bevindt zich hier nóg,
vereeuwigd als zijn geest blijft in het won
der dat hij schiep!
H. P. BAARD
Zilveren jubileum wordt op
14 Mei in Utrecht gevierd
De Vrijzinnig Protestantse Radio Om
roep zal zijn 25-jarig bestaan op de Twee
de Pinksterdag in Utrecht vieren. In de
Domstad werd in Juni 1926 in de Re
monstrantse kerk voor het eerst een alge
mene vergaderine van de V.P.R.O. gehou
den.
De jubileumviering begint 's morgens
met vijf kerkdiensten in verschillende de
len van de stad. In de middag wordt een
grote samenkomst gehouden in de Beatrix-
en Irenehal van het Jaarbeursgebouw.
Hier zullen de minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen, prof. dr. F.
J. Th. Rutten, de voorzitter van de Cen
trale Commissie voor het Vrijzinnig Pro
testantisme, prof. dr. M. A. Beek, en de
voorzitster van de V.P.R.O., mej. dr. N. A.
Bruining, het woord voeren. Met de eer
ste uitvoering van een groot declamato-
rium „Holland", gecomponeerd door dr.
Anthon van der Horst op een tekst van
ds. Duco Vorsten, wordt deze samenkomst
besloten.
Mejuffrouw dr. N. A. Bruining, voorzit
ster en dr. E. D. Spelberg, directeur van
de V.P.R.O., hebben in een persconferentie
verklaard, dat de V.P.R.O. nooit meer
heeft willen zijn dan een bijzondere om
roep, die alleen de eigen beginselen wil
uitdragen, doch de algemene programma
onderdelen het liefst verzorgd zag door
één nationale omroep, welke geen staats
omroep moet zijn.
Daarom was de V.P.R.O. met een zend
tijd van zes uur vóór de oorlog ook zeer
tevreden. Na de oorlog, toen de kerkdien
sten door het I.K.O.R. werden verzorgd,
bleef van deze zes uur slechts vier-en-
een-half uur over en dit zou voldoende ge
weest zijn, als de idee van de nationale
omroep verwezenlijkt had kunnen worden.
Nu echter de algemene uitzendingen in
handen van vier verschilende omroepver
enigingen zijn gebleven, woi'dt bij de Vrij
zinnig Protestantse luisteraars de behoefte
gevoeld, dat althans in een deel van deze
uitzendingen ook het Vrijzinnig Protestan
tisme zijn invloed kan laten gelden. De
V.P.R.O. hoopt dan ook in het nieuwe
omroepbestel meer zendtijd te krijgen.
