Roest sloopt Uw auto
Litteraire ICanttekenin.
ien
CITROE
c)
O
Tussen inflatie en
deflatie
Een natuurreservaat bij Assendelft
Onze puzzle
Van Vleeshal tot Rembrand thuis
ZWITSAL
Autogarage Jan R. du Rieu
ZATERDAG 9 JUNI 1951
3
Agenda voor Haarlem
BOEKHANDEL H. DE VRIES
KOOPT BOEKEN
Nieuwe motorreddingboot
voor de NZHRM
B.E.F.-protest tegen
nieuwe passenregeling
In Mei 65.000 werklozen
Ruilverkaveling in
Zeeuws-Vlaanderen
Jong Santpoort viert tuinfeest
V».
Effecten- en
Geldmarkt
G. SÖTEMANN: „A. Roland Holst en de Mythe van Ierland".
BERTUS AAFJES: „Egyptische brieven". M. Meulenhoff,
Amsterdam)
HET GOUDEN tijdperk, het Paradijs,
het Elysium, een oeroude volks
gemeenschap die niet ver van de Goden
leefde er is geen menselijke cultuur of
ze heeft in haar jeugdjaren, fris nog en
onbevangen zich lavend aan de oerbronnen
van het leven, daarvan haar droom gekend,
haar heugenis aan een voorbije geluk
zaligheid, waarnaar zij haar mythologie
bevolkte met gestalten en bezielde met ge
beurtenissen en verschijnselen. Tóén nog
was het zien een schouwen, het dichten een
eerste noemen van de veelvuldigheid dei-
aardse dingen met het woord dat in den
beginne was. Sinds dit schouwen in de loop
van de eeuwen tot wetenschap, dit extatisch
benamen tot bewust dichterschap werd, is
de bezwerend-verlossende zin dezer oer-
woorden voor de mensheid verloren ge
gaan, zo goed als de magische schrifttekens
verstarden tot letters, de bovennatuurlijke
be-teken-is van alle dingen, als dragers
van hun goddelijke herkomst, verzakelijkte
tot feitelijkheid.
Waar bleef er plaats voor het wonder,
het geheimenis? Bij tijden zijn er nog
enkelingen, in wie zóveel is bewaard geble
ven van de oorspronkelijke zielskracht, dat
zij zich met heimelijke zekerheid van hun
verbondenheid met dat eeuwige bewust
konden worden in een flits der herinnering.
Voorgevoelens daarvan zijn in Roland
Hoists jeugdgedichten zo onmiskenbaar tot
uitdrukking gekomen, dat de eerste geeste
lijke ontmoeting met de Keltische, de Ierse
mythenwereld wel zo'n flits van herkennen
moet zijn geweest, een creatief-verhelde-
rende bliksemflits, een plotselinge helder
ziendheid, die geen taalwetenschap, geen
tekstvergelijking, geen historische inter
pretatie, kan benaderen. Wetenschappelijke
reconstructie en dichterlijke intuïtie, ze zijn
en blijven van een verschillende orde.
Zo was het te voorzien dat de als een
miniatuur-dissertatie uitgewerkte studie
van Sötemann over de invloed van de Ierse
mythe op de menselijke en dichterlijke
„ontwikkelingsgang" van Roland Holst niet
leiden kon tot wat de schrijver zich voor
stelde: „een vollediger begrip van het
kunstwerk", „een beter verstaan van de
instellingvan de kunstenaar". Inderdaad
was Roland Holst toentertijd aangewezen
op vertalingen en bewerkingen van Ierse
mythen, waarin naar Sötemanns opvatting
de Ierse mens zich primitiever, harder en
heel wat meer op het concrete gericht af
tekende dan het abstracte, in het besef van
een verloren maar te herwinnen gelukzalig
heid levende wezen, dat Roland Holst in
hem had herkend. Een tekstvergelijking
van Roland I-Iolsts bron met zijn „Reis van
Bran, Zoon van Febal" (opgenomen in „Het
Elysisch Verlangen") g^en vertaling
maar evenzeer een bewerking als Deirdre
en de Zonen van Usnach, De dood van
Cuchulain van Murhevna, Tussen Vuur en
Maan zou dan aantonen dat de dichter
aan de Ierse mythen juist zoveel ontleend
had als met zijn dichterlijke verbeelding
van het rijk der onsterfelijk-gelukzaligen,
met zijn levensgevoel, strookte.
De kern van Sötemanns dwaling ligt in
een onvolledig „begrip" voor de aard van
Roland Hoists dichterschap dat, mystisch
als het is, van een openbarende ziels
kracht is, die met een „twintigste-
eeuwse d e n k w ij z e", hem door Söte
mann toegedicht, in generlei verband staat.
Dichterlijke openbaring: jaren later stond
Roland Holst op de Acropolis, voor het
beeld der Karyatiden, „volgroeide gestal
ten, waarin de vaste aardse natuur los door
onsterfelijkheid (was) omplooid". Toen
wéér, duizelingwekkender dan bij de eerste
aanraking met de Keltische mythenwereld,
flitste een licht van een zo grote helderheid,
dat sindsdien de dichter wist hoe „er een
verblinding is, die de mens helderziend
maakt" en waardoor „de uiteindelijke zin
zichtbaar wordt van het menselijk wezen".
Bij de gratie van een soortgelijke onthulling
schreef Leopold zijn „Cheops", gaven de
Egyptische koningsgraven aan Bertus Aaf-
jes hun geheimenis prijs, dat hem voordien
tot ziekwordens toe (men leze zijn dicht
bundel „Het Koningsgraf") had beklemd.
Hun zién was een creatief zien in die
andere, eigenlijke werkelijkheid, een blik
die de dood voorbijstreefde, een schouwen
in het onsterfelijke, waartoe geen tekst
vergelijking en zelfs geen „litteratuur" bij
machte is. In het beschouwelijke poëtische
proza, dat naar Sötemann bekent door hem
niet verstaan en als kunstwerk matig ge
waardeerd wordt als zijnde „vlees noch
vis"(heeft Roland Holst met alle
mystieke kracht die de menselijke taal kan
bezweren dit elysisch-onsterfelijke telkens
opnieuw en telkens dichter benaderd, in
zijn verzen vormde het zich tot kristallen
van voltooide helderheid.
De zes Egyptische brieven van Bertus
Aafjes aan de dichteres Vasalis zijn één en
al poëtische poging om de schokkende en
ADVERTENTIE
Acht kleuren, één prijs: 28 cent.
ZATERDAG 9 JUNI
Rembrandt: „Het geheim van drie vrou
wen", 18 j., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Palace:
■Altijd naar wens", alle leeft., 2. 4.15, 7 en
9.15 uur. Luxor: „Gejaagd in de dood", 18 j.,
2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Wild
Harvest", 14 j., 2.30, 7 en 9.15 uur. City:
..Opium voor Cairo", 14 j., 2.15, 4.30, 7 en
9.15 uur. Spaarne: „Verloren in de wil
dernis" en „De verborgen schat van Kash
mir", 14 j., 2.30, 7 en 9.15 uur.
ZONDAG 10 JUNI
Bioscopen: Middag- en avondvoorstellingen.
MAANDAG 11 JUNI
Bioscopen: Middag- en avondvoorstellingen.
onthullende zielservaring van de „kosmi
sche kolossaliteit" der Egyptische stenen
dodencultuur te achterhalen. Eén beslissend
ogenblik ontkwam Aafjes aan de tyrannie
van de tijd, opende zich voor hem het
eeuwige, was de moderne wereld, „die"
aldus Roland Holst „Pharao tot Rocke
feller verdorde", verzonken. In een palm-
woud op een liggende Ramseskolos staan
de, werd hij er zich van bewust, dat deze
stenen kunst, die meer dan schoonheid
enkel is, lééft; dat zij in de dood het leven
bestendigt; dat zij, de vergankelijkheid
overwinnend, de onsterfelijkheid beeldt. En
hij, aan wie zij haar geheimenis eenmaal
prijsgaf, heeft mèt en in haar de dood over
leefd, in een duizelipg, bij een flits van het
„heldere zien" dat in Roland Holst tot vol
maakt gedicht werd met „Een winter
dageraad", aan Aafjes de stem der eerste
lingen gaf in zijn lang gedicht „In den
beginne".
Kunst, die meer is dan aesthetisch,
spreekt, stamelt, in gelijkenissen. Dat heeft
zij gemeen met de mythe. Hoe zouden dan
de taalwetenschappelijke studie, het bron
nenonderzoek, de tekstvergelijking, dicht
kunst en mythe ooit kunnen benaderen?
Ooit kunnen ontraadselen? Hoe zouden zij
meer kunnen doen dan „invloeden" aan
tonen of ontkennen, terwijl het open
baringen zijn, die gepeild moeten worden
met het dieplood der creatieve intuïtie? In
haar diepste wezen is kunst geen tijd-,
maar dood-verdrijf. Ze verwerkelijkt, of ze
het weet of niet, iets van Elysium, van
's mensen zuiverste gelukzaligheid, zoals
Franz Werfel het noemde. Haar wortelstok
reikt tot in het onsterfelijke.
C. J. E. DINAUX
ADVERTENTIE
Afd. Antiquariaat
Ged. Oude Gracht 27 - Haarlem
enkele stuks, zowel als gehele bibliotheken.
Aan huis te ontbieden.
Geschenk van
Prinses Wilhelmina
In 1948 heeft de N.V. Stoomvaart Maat
schappij „Nederland" aan Koningin Wil
helmina ter gelegenheid van haar gouden
regeringsjubileum een motorreddingboot
ten geschenke gegeven. Dit schip, dat vol
gens de wens van de Prinses de naam
„Prins Hendrik" zal dragen, zal Maandag
middag van de werf van de N.V. Scheep-
bouwmaatschappij v.h. H. Schouten te
Muiden te water worden gelaten. Prinses
Wilhelmina heeft er in toegestemd de te
waterlating te verrichten. Na deze plech
tigheid zal Prinses Wilhelmina de boot aan
de Koninklijke Noord- en Zuidhollandse
Redding Maatschappij overdragen. De
nieuwe motorreddingboot is 19 meter lang.
De grootste breedte bedraagt 4 meter. Het
vaartuig, dat een diepgang heeft van 1.35
meter, is uitgerust met twee motoren van
120 pk. elk. De waterverplaatsing bedraagt
51 ton.
Het uitvoerend comité van de Neder
landse Raad der Europese Beweging te
's-Gra\»enhage bijeen, heeft besloten zich
tot de regering te wenden inzake de nieu
we passenregeling. Het comité wenst er
de aandacht op te vestigen dat de uitwer
king daarvan in flagrante strijd moet wor
den geacht met de Europese pogingen tot
eenwording, waaraan ook de Nederlandse
regering herhaaldelijk haar medewerking
heeft toegezegd.
In Mei van dit jaar daalde het aantal
geregistreerde mannelijke werklozen van
77.255 tot 64.953, namelijk 42.471 geheel
werklozen (in April 49.069), 22.274 DUW-
arbeiders (28.019) en 208 wachtgelders
(167). Eind Mei van het vorige jaar waren
72.397 mannen werkloos, zodat het aantal
werklozen thans 7444 minder bedraagt.
De werkloosheid was het hoogst in
Drente met, 50, Groningen met 44 en Fries
land met 28, het laagst in Overijsel met 9
en in Zeeland en Limburg met beide 13
werklozen per 1000 mannelijke beroeps
beoefenaren.
Het aantal werkloze vrouwen daalde van
4368 tot 4361.
De Vleeshal van Lievei} de Key is onge
twijfeld Haarlem's kostelijkste zeventiende-
eeuwse gebouw: een gaaf voorbeeld van
de „Oud-Hollandse" bouwtrant met een
feestelijke en zeer persoonlijke grilligheid
versierd en tóch door strakke principes
beheerst. Het idéé om in deze hal met zijn
fijne maar wat povere binnenlicht een
Rembrandt-tentoonstelling te houden
men moet in deze omgeving onweerstaan
baar denken aan Amsterdams benijdens
waardig bezit: het Rembrandthuis wees
eigenlijk al direct naar twee sober-getinte
facetten van Rembrandts kunst: de teke
ningen en de etsen. Wellicht is de koele
stenen benedenhal nóg beter geschikt voor
beeldhouwkunst?
Al beoefende Rembrandt (16061669)
deze twee genres na 1662 vrijwel niet
meer, zij vormen elk een belangrijk en on
misbaar aspect van 's kunstenaars wezen,
een aspect dat óók waarde heeft voor hem
die op het schilderen van Rembrandt het
voornaamste accent legt. Ets en tekening
zijn desniettemin onderling zeer verschil
lend van aard Tekeningen zijn steeds
uniek, terwijl van de etsen vaak talrijke
afdrukken bestaan. Bovendien zijn er van
vele etsen verschillende „staten", dat zijn
verschillende toestanden van ontwikkeling
die ons door zeldzame proefdrukken be
kend werden en die door de uiterst leer
rijke wijzigingen een blik in Rembrandts
werkwijze toestaan. Het zou voor de jeugd,
die naar wij hopen in grote getale deze
expositie zal bezoeken, leerrijk zijn als er
op deze tentoonstelling één ets, bijvoor
beeld de „Ecce homo" nos 129 en 129a) in
alle zes staten zou kunnen worden getoond
èn toegelicht. Die staten kunnen even
tueel in reproductie worden bijgevoegd:
de reproductie-techniek is thans bij etsen
en tekeningen op een verbazingwekkend
hoog peil. Op de hier aanwezige staten
(IV en VII) is de verandering zo sterk,
dat het inzicht in Rembrandts aestetisch
overleg verloren dreigt te gaan. De vroe
gere staat vertoont nog een nieuwsgierige
en honende volksmassa, de latere staat
verving die menigte door een witte muur,
waaronder donkere gewelven, die aan
Christus' toekomstige reis doen denken. In
de facade van het gerechtsgebouw is het
evenwicht (bijvoorbeeld van de vroeger
ongelijke vensters) hersteld. Het licht is
getemperd, de steen als materie beter tot
uitdrukking gebracht.
Even sterke indrukken krijgt men als
men de staten van de „Aankondiging aan
de herders" onderling vergelijkt. De opzet
herinnert inderdaad sterk aan de helaas
verbrande Titiaan „Petrus martelaar". Het
is een genoegen te constateren dat de toch
altijd ietwat eentonige kleur van de etsen
en de tekeningen in dit zwaar getemperde
Vleeshal-licht een uitnemend effect sor
teren. Helaas is het dikke glas dat vóór de
verticaal opgestelde etsen is aangebracht
wel eens bezwaarlijk door het spiegelen,
door het weerkaatsen, maar daaraan zal
niet. veel te veranderen zijn. Voor schil
derijen wordt het nog moeilijker omdat
de vernislaag vaak spiegelt.
Maar er zijn nog andere verschillen tus
sen etsen en tekeningen. De ets wekt vaak
de indruk te zijn ontsproten aan een over
dadige scheppingslust van figuren, een
overwoekeren van vorm-problemen, ter
wijl de tekening meer het zachtere, direct
op het gevoel afgestemde lichteffect han
teert, zonder drukke entourage of machtig
landschap. Het meest eenvoudige, mense
lijke gebaar wordt natuurgetrouw vastge
legd. Eigenlijk behoeven we in Holland
Rembrandt niet meer te prijzen: dat ware
uilen naar Athene of water naar de zee
brengen.
In de aardige catalogus ontbreekt tussen
de „Levensdata van Rembrandt" het jaar
1642, het jaar waarin Saskia sterft en de
Nachtwacht wordt voltooid.
„Donemus"
De stichting „Donemus" te Amsterdam
(documentatie voor muziek) die van het
rijk f 50.000 subsidie krijgt en van de ge
meente Amsterdam f 10.000, vraagt ook
aan de provincie Noordholland steun. Ged.
Staten stellen evenwel aan de Prov. Staten
voor daarop niet in te gaan omdat niet dan
bij hoge uitzonderingen subsidie gegeven
moet worden op een terrein waarvoor de
Provincie tot heden geen subsidies ver
leende.
We hopen dat velen die expositie zullen
bezoeken. Vooral de zolder-étage is een
artistiek succes vanwege de machtige
bruine balken, de harmonische afmetingen
en de rustige sfeer die er heerst. Juist om
dat deze etsen al zo bekend zijn, dient het
begrijpend genieten met alle middelen
wakker gemaakt te worden. Enige etsen
van Goya zouden hier Rembrandts groot
heid in zijn zo eenvoudige techniek (de
18de en 19de eeuw hebben voor de ets
allerlei nieuwe mogelijkheden geopend)
dubbel doen waarderen.
H. SCHMIDT DEGENER
ADVERTENTIE
Verkoop - Onderhoud - Reparatie
Originele onderdelen
Uitsluitend bij de officiële agent
GARAGE „PARKLAAN"
J. SLOT
Haarlem - Parklaan 26 - Tel. 14163
Horizontaal1.
Bergplaats, 5. blad
vezels, van agave,
elkeen, 9. ge
meenschappelijke
weid, 10. gedeelte
lijk, 11. stekel, 12.
uithangbord v. d.
drogisten, 14. vlas-
kam, 17. geheel de
jouwe (alk.), 19.
mondwater, 21. al
bino-bunzing, 22.
werkplaats, 23. oor
logsgod, 24. bemind,
25. soort papegaai,
27. inhoudsmaat, 30.
prov. der Z.-Afri
kaanse Unie, 33. or
gaan, 34. muziekin
strument, 35. satan,
36. voorzetsel, 37.
breedvoerig, 38.
Bijb. figuur.
Verticaal: 2.
zangdrama, 3. slot,
4. distilleerkolf, 5.
sinds, 6. godin v. d.
vrede, 7. laan, 12.
bij raming, 13. zie
ner, 15. vogel, 16.
ouderwetse kast,
18. grond, 20. ver.
bindingsstuk, 21.
hevig, 25. broek
draagband, 26. laag,
28. godsdienst, 29.
keur, 31. strijdperk,
32. geur.
Oplossingen moeten ingezonden worden
aan onze bureaux: HAARLEM, Grote
Houtstraat 93 en Soenda'plein 37, IJMUI-
DEN, Kennemerlaan 154. Oplossingen moe
ten uiterlijk Woensdagavond in ons bezit
zijn. Wij verzoeken op de enveloppe te
schrijven: „Oplossing Puzzle".
S.v.p. geen mededelingen voor redactie
of administratie bij de oplossingen in
sluiten.
De oplossingen moeten worden ingevuld
op liet gedrukte diagram dat hierboven is
afgedrukt.
De oplossing van de puzzle van de
vorige week is:
Horizontaal: 1. iets, 4 tol. 6. riem. 9. oase, 10.
eden, 11 Tiel. 12. sen, 13. abbé, 14. reis, 15. gaar,
16. geit. 17. Est 19. laat, 20. alles, 22. rotan, 25.
takel, 28. akoniet, 29. Irene, 31. reeds, 34. roede,
37. koet, 39. pro. 40. kern, 41. Nahe, 42. kaam,
43. maar, 44. ent. 45. riet, 46. aren, 47. emoe,
48. Nora, 49. sar. 50. ster.
Verticaal: 1. integer, 2. toerist, 3. salet, 4.
Tessel, 5. lengte, 6. reaal, 7. inbraak, 8. meestal,
18. slinger, 20. anker, 21. stère, 23. oor, 24. aan.
ADVERTENTIE
WAGENWEG 29 - TéL. 20513
Ce n'est pas la mise en plis
ni le coup de peigne,
maïs c'cst
La Coupe
qui caractérise la Lignc
de Coiffure 1951
ADVERTENTIE
AAMBE5ENZALF
EN ZETPILLEN
In Eede (Zeeuwsch-Vlaanderen) is ge
stemd over een ontwerp ruilverklaveling,
dat in totaal 1100 ha. van 562 eigenaren
omvat. Er werden 198 stemmen, vertegen
woordigende 650 ha., tegen het plan uit
gebracht en 354 stemmen, vertegenwoor
digende 431 ha., vóór. Daar niet-aanwezi-
gen worden geacht vóór te hebben gestemd,
is het plan aangenomen. Niet aanwezig
waren» 110 stemgerechtigden. De kosten
worden op 700.000 geschat, waarvan 70
procent ten laste van het rijk en 30 procent
ten laste van de eigenaren komt.
26. Ate, 27. eed, 29. inkomen, 30. evenaar,
eremiet. 33. senator, 35. opeens, 35. dokter, 38.
tarra, 40. Karos.
De prijzen werden als volgt toegekend:
7.50 mevrouw J. Luitingh-Best, Hya-
cinthcnlaan 25, Haarlem; 5 T. v. d. Meu-
len, Anemonenstraat 4, Santpoort; f 2.50
mevrouw E. M. van der Eem-Vester,
Crayenestersingel 5, Heemstede.
Zaterdag 16 Juni viert de speeltuinver
eniging „Jong Santpoort" een tuinfeest,
dat 's middags bestaat uit wedstrijden
voor haar kinderen van 5 tot 10 jaar en
des avonds wordt voortgezet met een mu
zikale rondgang door Santpoort, te begin
nen bij het Broekbergerplein.
In de tuin wordt vervolgens, ingeleid
met een toespraak van wethouder H. de
Boer, een vrolijk programma ontrold, dat
melding maakt van een gecostumeerdevoet-
balwedstrijd, een serie volksdansjes en
een cabaret tot besluit.
ADVERTENTIE
Laat de gehele onderzijde van
Uw wagen „BITTACCEN"
Het verlengt de levensduur met jaren
Aanvragen aan:
Olieslagerslaan 36, Haarlem, Tel. 10570
Ook via Uw eigen garagehouder
Alles is beter dan oorlog en wanneer
men zich herinnert welke spanningen ook
de effectenbeurzen de vorige zomer door
maakten toen het Koreaanse conflict tot
een derde wereldoorlog scheen uit te
groeien, zal men de gezapige rust op het
Damrak voor lief nemen en met een
slecht gevulde beurs toch maar zijn va-
cantie gaan nemen of zijn plannen daartoe
maken.
Zowel Korea als Indo-China en Iran
schijnen vooreerst niet de gevreesde we
reldbrand te zullen veroorzaken en al is
de internationale toestand niet zonder
spanning, van een oorlogspsychose is op en
buiten de beurzen toch geen sprake.
Maar ook het uitblijven van een oorlog,
waarop men zich voorbereidt, brengt span
ningen en moeilijkheden met zich mee.
Al kan men niet van een kopersstaking
spreken, een feit is toch dat de geforceer
de behoeftenbevrediging bij het publiek,
hier zowel als in de Verenigde Staten tot
een einde gekomen is en min of meer een
verzadigingspunt heeft bereikt, In de Ver
enigde Staten heeft dit, gelijk bekend is,
geleid tot een prijzenoorlog tussen twee
machtige warenhuizen Macy en Gimbel
waarbij de prijzen met 25 tot 40 zijn
verlaagd, zodat de getaande kooplust van
het publiek opeens weer kon oplaaien.
Op zich zelf is een dergelijke prijzen
oorlog in de Verenigde Staten geen onge
woon verschijnsel, maar zij is naar des
kundige waarneming een symptoom van
Belangrijk als brakwater-veengebied
Het paard kijkt wijsgerig naar de vuilstorting, blijkbaar begrijpt het niet waarover,
de mensen zich druk maken,
Asscndelft nabij Beverwijk is een typisch
dorp. De meeste huizen zijn aan een weg
gebouwd en die weg wordt begrensd door
vaarten. Met de talrijke bruggetjes doet
het even aan Giethoorn denken. Ook is
opmerkelijk dat vele huizen van het
Zaanse type zijn. Niet alleen zijn ze van
hout, maar ook de vorm en de groene verf
spreken een duidelijke taal. Het is trouwens
niet te verwonderen, want in Assendelft
nadert men de Zaanstreek al dicht.
Assendelft heeft een natuurreservaat
gekregen. Groot is het niet, slechts 1% ha,
maar het is aangekocht onder de voor
waarde dat de eigenaar de aangrenzende
gronden die 15 ha groot zijn, onaangetast
laat. Dat wil dus zeggen dat bij elkaar
16V2 ha grond beschermd worden.
Deze regeling is tot stand gekomen na
overleg tussen Gedeputeerde Staten van
Noordholland, Natuurmonumenten en de
eigenaar.
Het terrein is een goed voorbeeld van
brakwaterveengebied. In botanisch opzicht
is het dan ook belangrijk. Wij hebben een
wandeling over het terrein gemaakt en
daarbij veel genoten. Wij troffen het, want
het was mooi zonnig weer en dan is zo'n
stukje natuur dubbel-mooi. Doordat de
grond laag ligt, hier en daar .is het zelfs
moerassig, vindt men een levendige plan
tengroei. Mooi staan de witte en paarse
bloemen in de groene omgeving van gras,
mos en struiken. Ook de vele wilgen en
zilveren berkjes zijn een lust voor het oog.
Met nadruk wijzen wij er op, dat het hier
een natuurreservaat betreft en geen recrea
tieterrein. Er kunnen geen stromen vacan-
tiegangers neerstrijken om verpozing te
zoeken, om na het genieten papieren, schil
len en dozen van het 12-uurtje achter te
laten. Maar wel wordt een enkele natuur
liefhebber niet geweerd. 'Trouwens er
komen geregeld kunstschilders om de mooie
plekjes te vereeuwigen.
Eerst werd er op het terrein vuil gestort.
Dit wordt gedemonstreerd door onderstaan
de foto. Het paard staat midden op een
terrein dat opgehoogd is met vuilnis. De
boer, die dit land gebruikt, was er niet
best over te spreken dat de autoriteiten
verboden hebben daar nog meer vuil te
storten. Er zijn zó zei hij, in de loop der
jaren hier 3000 wagens vuil gestort. Een
groot terrein dat heel laag lag is daardoor
opgehoogd. Daardoor is een vruchtbaar
stuk land verkregen, want land dat opge
hoogd is met stadsvuil, behoeft in een reèks
van jaren niet bemest te worden. Voor het
standpunt der natuurbeschermers voelde
deze man niet veel. Hij ziet liever een mooi
gras- of bouwland, dan een moerassig stuk
land, al groeien daarop ook wilde orchi
deeën en zeldzame veldbloemen.
Nu is er voor de vuilstorting een ander
terrein aangewezen. Het is wel in de om
geving van het natuurreservaat, maar er
zijn voorwaarden gesteld om te voorkomen
dat de omliggende gronden verontreinigd
worden.
Een weelderige plantengroei en riet van 2 meter hoogte.
een algemeen dalende tendenz op de goe
derenmarkt, waarop trouwens ook de in
dexcijfers van de groothandelsprijzen dui
den. Moody's index, van 359 op 1 Januari
1950 tot 509 op 1 Januari 1951 en verder
tot 532 op 1 Februari j.l. opgelopen, is be
gin Juni tot 491 gedaald, waartoe vooral
de dalingen van de prijzen van wol, ka
toen en rubber hebben bijgedragen. En zo
is het niet bevreemdend dat de scherpe
daling in de detailprijzen der grote Ame
rikaanse warenhuizen de vraag doet rijzen
of soms een economische depressie of zelfs
een regelrechte crisis op komst is.
Laat ons beginen met te zeggen dat de
financiële pers in de Verenigde Staten der
gelijke verwachtingen niet koestert. De
verslapte kooplust van het publiek ziet
men als een natuurlijke reactie op de ge
forceerde aankopen sinds medio 1950 en
de prijsverlagingen bij de fabrikanten en
groothandelaren als een gevolg van de
abnormaal grote voorraden, welke men
uit vrees voor oorlog en schaarste heeft
gevormd. Wallstreet Journal weet mede te
delen dat de voorraden bij de fabrikanten
op het ogenblik 29 groter zijn dan een
jaar geleden en dat de verkopen geen ge
lijke tred houden met de vergrote pro
ductie.
Tot op zekere hoogte is de situatie in
ons land aan die van de Verenigde Staten
gelijk. Ook hier zijn door de fabrikanten
en groothandelaren tegen oplopende prij
zen omvangrijke voorraden gevormd, zo
als ook wel uit de abnormaal hoge import-
cijfers kan blijken. Zolang het publiek
bleef kopen, waren er zelfs fabrikanten en
handelaren, die slechts beperkt leverden,
.omdat zij nog hogere prijzen verwachtten.
Nu deze zijn uitgebleven en voor enkele
producten als tin, rubber, wol, katoen, een
ferme prijsdaling is ingetreden, met als
psychologisch gevolg dat de kopers zich
terugtrekken, bemerken fabrikanten en
groothandelaren en ook detaillisten, mede
als gevolg van de credietbeperkende maat
regelen der regering, dat hun kasmidde
len opraken waardoor velen hunner wor
den gedwongen om te „spuien" hetgeen
natuurlijk alleen tegen lagere prijzen mo
gelijk is. Zo zien we thans in textielzaken
en kledingmagazijnen prijzen, die even
vergeten waren.
Als men vraagt hoe lang dit zal duren
en of een verdere prijsdaling moet wor
den verwacht, kan worden vooropgesteld
dat zulks voor een goed deel van de gang
van zaken in de Verenigde Staten afhan
kelijk is. Een verdere daling van de groot
handelsprijzen daar zal stellig haar weer
slag in ons land doen gevoelen. Aan de
ene kant zou dit als een voordeel kunnen
worden beschouwd. De Nederlandse rege
ring heeft er immers reeds een paar jaar
op gespeculeerd. Onze ruilvoet zou er
beter van worden, hoewel uiteraard ook
onze exportprijzen zouden moeten worden
verlaagd om in het buitenland kopers te
kunnen vinden. Maar aan de andere kant
gaan lagere prijzen doorgaans met een
verslapping van de handel gepaard en
noodzaken zij tot inperking van productie,
gelijk daarvan thans reeds de voorbeelden
kunnen worden genoemd. Staan we voor
Gesteld dat er inderdaad een periode van
deflatie voor de deur staat, hetgeen overi
gens niet waarschijnlijk is, en op grote
schaal werkloosheid optreedt, zal de rege
ring dan de herhaaldelijk door staats
secretaris dr. Van Rhijn aangeprezen re
medie toepassen en voor rekening van de
overheid grote publieke werken uitvoeren
om werkloosheid te voorkomen of te be
strijden? Zo luidde toch immers de
theorie.
Tot dusver is de practijk «nders. Want
de uitvoering van publieke werken wordt
juist aan banden gelegd, hoewel daarvan
reeds werkloosheid het gevolg is.
Men meent in de Verenigde Staten dat
het zich uitbreidende defensieprogram nog
niet een voldoende stimulans heeft opge
leverd voor het prijsniveau om de achter
uitgang in de civiele sector van de econo
mie te compenseren. Komt het defensie
program op volle toeren en ook als de
vredeskansen stijgen, zal men daar ver
moedelijk niet van afzien dan wordt
verwacht dat de te grote voorraden spoe
dig in tekorten zullen verkeren en zelfs
voor een nieuwe inflatieperiode moet wor
den gevreesd.
Inflatie is, zolang ze kan worden bestendigd,
voor een regering heel wat gemakkelijker
dan deflatie. Want inflatie is de lijn van
de minste weerstand. Gelukkig wil", zoals
uit de jongste publicaties Bezuinigings
nota, Deviezennota, Credietbeperking
gebleken is, de Nederlandse regering" die
kant niet meer op.
