Verhuizingen-Verpakkingen Pianotransport-Meubelopslag
•Clowntje Riek
4 VLEESCROQUETTEN
SLEUTEL WEG 2
Amsterdamse Beurs
F. Damiaans en Zn
Pakistaanse premier:
Haarlem krijgt ruim half millioen meer
Kort en Bondig
Laat het verleden rusten
WOENSDAG 8 AUGUSTUS 1951
HAARLEMS DAGBLAD
- OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
4
Herleving der liturgische gedachte brengt
orgelkunst tot een hernieuwde bloei
Indringers mishandelden
drie bejaarde mensen
Positie van de schatkist
is iets verbeterd
Kamerlid stelt vragen over
de prijsverhoging voor kolen
ZIJLVEST 41, HAARLEM - TELEFOON 12456-14155-11141
„De wereld moet
thans oordelen"
Daniël Ruyneman 65 jaar
Uitkering gemeentefonds
Voor de kinderen
Clandestiene zenders ontdekt
Openbare aanbesteding van
bepaalde bouwwerken vereist
Een Amerikaanse piloot, die met zijn gevechtsvliegtuig was opgestegen van een
de Golf van Mexico. Op de foto ziet men het vliegtuig de oppervlakte van de zee
waaier van opspattend zeewater. De vlieger wist tijdig uit het toestel
vliegdekschip, stortte even na de start in
raken, rechts verdwijnt het geheel in een
te springen en werd gered.
Internationaal orgelcongres te Tongerlo (België)
Te midden van de bossen en heidevelden
van het Vlaamse Kempenland ligt nabij
het dorpje Tongerlo de Abdij der Norber-
tijner kanunniken. De eerste gebouwen
van dit klooster werden gebouwd om
streeks het jaar 1130. Sindsdien is de Abdij
van Tongerlo een centrum van wetenschap,
van geestelijk en cultureel leven geweest.
De liturgische zang van de kanunniken
wordt sinds eeuwen, zeker van 1436 af,
begeleid door het orgel. In 1933 werd het
nieuwe grote orgel ingewijd, dat zijn plaats
kreeg in de indrukwekkende kloosterkerk.
In deze abdij, in deze kerk werd van 4
tot 8 Augustus het internationale Orgel
congres gehouden, dat talrijke organisten,
organologen en orgelbouwers van verschil
lende geloofsovertuigingen tezamen bracht.
Uit tal van landen van Europa en uit
Amerika waren zij gekomen om in de
karakteristieke sfeer van de abdij van ge
dachten te wisselen en kennis te nemen
van de groei van de orgelbeweging, die
zich als een nieuw cultureel verschijnsel
sinds 1920 ongeveer laat gelden. De verras
send grote belangstelling, die voor dit in
ternationale congres getoond werd, bewees
overduidelijk hoe algemeen de wens ge
voeld wordt om te komen tot een eenheid
van samenwerking van allen, wie de orgel
kunst artistiek, technisch of historisch ter
harte gaat. Terecht kon de voorzitter van
het uitvoerend comité, de organist Flor
Peeters bij de opening van het congres op
Zaterdagmiddag hierover zijn vreugde
uiten. De prelaat van de Abdij, dr. Em.
Stalmans, verwelkomde de congressisten
met een hartelijke toespraak. En hierna
werd het woord gegeven aan dr. Hans
Klotz, componist, organist, koordirigent en
schrijver over orgelkunst uit Flensburg.
Dr. Klotz sprak over de orgelkunst uit
de perioden van Gothiek, Renaissance en
Barok. Deze orgelkunst was in wezen litur
gisch. Ook de register-samenstelling van
het orgel (de dispositie) werd afhankelijk
gesteld van de liturgische eisen. Van het
begin der negentiende eeuw af ongeveer
wordt het orgel losgemaakt van de liturgie
en hierdoor kwam de orgelkunst in verval.
De nieuwe orgelbeweging streeft er naar
het orgel zijn liturgische bestemming te
hergeven en hiervan verwacht men de ver
nieuwing en de opbloei.
Invloed der reformatie
Op de avond van de eerste congresdag
sprak Piet Visser uit Amsterdam over de
grote orgels en de orgelmuziek in het Ne
derland van de 17de en de 18de eeuw. Het
Burgerlijke stand van Haarlem
HAARLEM, 7 Augustus 1951
ONDERTROUWD: 7 Aug., M. Heslinga en
A. J. Horstman; H. F. Moolenaar en J. J.
Hannenberg; W. J. Jaski en J. M. Jansen; B.
Berretty en H. J. N. Fockens.
GEHUWD: 7 Aug., R. J. Wijnsema en A.
Stoute; F. Petersen en E. Vink; J. C. Lucas
en T. M. van Keulen.
BEVALLEN van een zoon: 4 Aug., J. M. E.
Komen—Nijssen; 5 Aug., A. C. M. van Nie-
kerkBakkenhoven; G. M. BoomarsGoo-
sen; 6 Aug., S. B. OsterthunWempe; J. J.
de Waal MalefijtDekker; H. A. Jansen
Selhorst; B. KloetPeterse; A. Oranje
Brouwer; 7 Aug., D. Hooning—van Werven.
BEVALLEN van een dochter: 6 Aug., J. P.
van der Veen—Baron; P. J. van den Nouw-
land—Blom; A. Paulusse—Vlietstra; 7 Aug.,
A. C. WoudenbergBron; P. C. RikoGrij-
mans; B. Vooges—Waldmann.
OVERLEDEN: 4 Aug., P. G. Duivesteyn,
55 j., Byzantiumstraat; 5 Aug., D. Petersen—
Dijkstra, 68 j., van Kinsbergenstraat; A. G.
de Quastenit, 76 j., Harmenjansweg; 6 Aug.,
G. N. Gerritsen, 3 d., Wouwermanstraat; D.
Steenken, 79 j., Semarangstraat.
ontstaan van deze orgels en van de orgel
muziek werd sterk beïnvloed door de toe
standen hier te lande op godsdienstig ge
bied en ook door de macht van de stads
besturen. Het Concilie van Trente stond
afkerig tegenover het orgel, de reformatie
bepaald vijandig. Aan de stadsbesturen is
het te danken, dat de orgels in de kerken
bewaard en onderhouden werden. Na ver
loop van tijd mocht het orgel de gemeente
zang begeleiden. Het kreeg hiermede een
liturgische taak, zij het dan zeer beschei
den. Omtrent de orgelmuziek, die in de
17de eeuw door de Nederlandse leerlingen
van Sweelinck toch geschreven moet zijn,
weten wij vrijwel niets. Merkwaardig ge
noeg zijn er wel talrijke composities van
buitenlandse leerlingen van onze „organis
ten-maker" bekend.
In de periode der romantiek ziet de orga
nist zijn kans om zich buiten liturgisch
verband te laten gelden door het uitvoeren
van romantische, onkerkelijke muziek, die
allengs ontaardde in sentimentele program
mamuziek. (Nabootsingen van „onweders"
en van „veldslagen" bijvoorbeeld.) Ook
Piet Visser zag in de herleving van de litur
gische gedachte bij alle kerkgenootschap
pen de mogelijkheid tot het herstel van de
orgelkunst in haar oude glorie.
De vroege Zondagmorgen werd besteed
aan het luisteren naar een toespraak van
de Belgische orgelbouwer Fred Stevens.
Deze behandelde de hedendaagse orgel
bouw en greep hierbij in het kort terug op
voorgaande systemen. De moderne orgel
bouw heeft behouden wat vroegere gene
raties aan voortreffelijke vindingen toe
pasten. Zij kan als eigen technische en
artistieke aanwinst wijzen op de perfectie
van windvoorziening en windregeling. De
orgelbouwer in België moet nog te veel
vechten tegen wanbegrip, conservatisme,
onverschilligheid en misplaatste zuinigheid.
Enige congressisten stelden voor een advi
serende commissie voor de orgelbouw te
vormen.
Vernieuwing in Frankrijk
Een bijzonder belangwekkend en door de
gloed van overtuiging gekenmerkt betoog
hield Zondagmiddag de Parijse organist
Norbert Dufourcq, die de hedendaagse
Franse orgelkunst behandelde, welke zich
eveneens sinds dertig jaren aan het ver
nieuwen is. César Franck is de grote voor
loper. Na hem komen mannen als Gigout,
Widor, Guilmant, Vierne en Dupré. Na de
eerste wereldoorlog krijgt de vernieuwing
een sterke impuls door het werk van Tour-
nemire. De mystieke kunst van deze com
ponist maakt school. Duruflé komt met zijn
klassieke muziektaal, Jean Langlais schenkt
bezielende muziek, Messiaen zoekt een
eigen weg en Jehan Alain bereikt een
hoogtepunt in de algemeen optredende
evolutie. En ook in Frankrijk heeft de
orgelkunst zich weer gebaseerd op de
liturgie.
Maandagmorgen werden aan de congres
sisten indrukken gegeven van het orgel-
onderwijs in Amerika, door de heer Arden
Whitacre. De welvaart van de Verenigde
Staten vindt ook zijn weerspiegeling in het
comfort, waaronder daar les gegeven kan
worden. Terwijl op onze conservatoria te
Amsterdam en Den Haag slechts één orgel
voor studie ter beschikking is, kunnen bij
voorbeeld de leerlingen van het conserva
torium in Oberlin (Ohio, V.S.) gebruik
maken van 40 orgels! Op ditzelfde conser
vatorium staan 102 (honderd en twee!)
voortreffelijke Steinway-vleugels ter be
speling voor de leerlingen. Het is bijna niet
te geloven!
P. ZWAANSWIJK.
Drie bejaarde mensen, die in een huisje
aan de Oosterweg in de Purmer in de ge
meente Monnikendam wonen, zijn in de
afgelopen nacht omstreeks half een over
vallen en ernstig mishandeld door enige
mannen, die het huis waren binnenge
drongen.
De 79-jarige J. van der Laan en zijn
twee zusters van respectievelijk 76 en 74
jaar ontwaakten door gestommel in huis.
Toen zij gingen kijken wat er aan de hand
was kregen zij van de indringers enige
slagen met een hard voorwerp op het
hoofd, waardoor zij het bewustzijn verlo
ren. Toen de 74-jarige zuster enige tijd
later bij kennis kwam, bleken de overval
lers verdwenen te zijn. Het gehele huis
was doorzocht. Zij waarschuwde de buren,
die terstond de politie opbelden.
De toestand van de heer Van der Laan
bleek levensgevaarlijk te zijn. Zijn 76-
jarige zuster was zeer ernstig gewond; de
kwetsuren van de 74-jarige zuster waren
van minder ernstige aard. Alle drie zijn
naar een ziekenhuis in Purmerend overge
bracht.
Van de daders ontbreekt ieder spoor.
Slotkoers
Openings
gisteren
koersen
3-3% Ned. 1947
87%
87
A. K. U
173%
173
Lever Brothers
226
226%
Philips Gloeil.
167
167
Ree. Nwe Philips
160%
160%
Kon. Petroleum
291
290%
A'dam Rubber
99%
101
Holl. Amer. Lijn
166
166
Ned .Scheepv. Unie
185%
136
H. V. A
112%
114
77
78%
Amsterd. Bank
151%
151%
Rotterd. Bank
154
154
Twentse Bank
158%
156
Anaconda Copper
51%
52
Bethlehem Steel
60%
60%
Republic Steel
46%
47
Shell Union
76
75%
Tidewater
45%
46
U. S. Steel
48%
48%
Deviezenbezit steeg met
22 millioen
Uit de verkorte balans van de Nederland
se Bank van 6 Augustus blijkt een duide
lijke verbetering van de positie van het rijk.
Niet alleen zijn de voorschotten aan het rijk
tot een bedrag van bijna 9 millioen ver
dwenen, maar ook het saldo van de schat
kist, dat sinds 15 Mei 6f nihil was óf slechts
een bedrag van enkele millioenen aantoonde,
bedraagt thans niet minder dan 27Vi mil
lioen. Hiertegenover staat slechts een toe
neming %'an 10 millioen tot 305 millioep
aan schatkistpapier, rechtstreeks door de
bank in disconto genomen.
De posten die de netto-deviezenpositie be
palen vertonen onderling wel enige afwij
kingen, maar uiteindelijk resulteert een be
drag van 931'/ï millioen. Vorige week is
het netto-deviezenbezit met 22 millioen
toegenomen tot 9331/® millioen, zodat deze
week slechts 2 millioen is weggevloeid.
Voorts blijkt uit de bankstaat een vermin
dering van de bankbiljettencirculatie, deze
keer met ruim 35 millioen tot 2.771.884.325.
De saldo's van banken in Nederland zijn
gedaald met circa 16 millioen, zodat in de
afgelopen week op de banken een vrij krach
tig beroep is gedaan voor de financiering
van transacties, waarover verdere bijzonder
heden ontbreken. De bijzondere rekening van
de schatkist bleef ongewijzigd, maar andere
saldo's stegen met 21 millioen tot ruim
181 millioen. Waarschijnlijk betreft dit een
voorboeking van later te verrekenen Mar
shall-hulp.
Het Tweede Kamerlid de heer Suurhoff
(P. v. d. A.) heeft aan de minister van
Economische Zaken gevraagd wat de reden
is van de per 1 Augustus ingegane prijs
verhoging voor brandstoffen.
De heer Suurhoff vraagt voorts of zich
een prijsstijging voor uit het buitenland te
importeren brandstoffen nog beeft voor
gedaan, nadat in het voorjaar de detail-
handelsprijzen voor brandstoffen geduren
de het stookseizoen 1951/1952 waren be
kendgemaakt en of de prijsverhoging per
1 Augustus het gevolg is van een plotse
linge en niet voorziene noodzaak tot ver
hoogde import van brandstoffen en wat
daarvan de oorzaak is.
Het tussentijds invoeren van een prijs
verhoging, nadat in het voorjaar voor het
gehele stookseizoen 1951/1952 de detail-
handelsprijzen waren bekendgemaakt, moet
in sociaal opzicht zeer ongewenste gevol
gen hebben, aangezien de verbruikers, die
over voldoende contanten en opslagruimte
beschikken, nu hebben kunnen profiteren
van de nog niet verhoogde prijzen, terwijl
de kleine man, die tijdens de winter in
kleine hoeveelheden zijn brandstof opdoet,
de verhoogde prijzen plus de winteropslag
op de prijs betalen moet.
De heer Suurhoff vraagt dan ook of de
minister bereid is, maatregelen te nemen
om de onsociale gevolgen van de per 1
Augustus ingevoerde prijsverhoging voor
brandstoffen ongedaan te maken.
ADVERTENTIE
Al deze takken van dienst vergen goed materiaal en vakkundig personeel.
VRAAG ONS EENS INLICHTINGEN!
KARATSJI (Reuter). De premier van
Pakistan heeft een antwoord gezonden op
het laatste telegram van de Indiase pre
mier. Hij beschuldigt India er van te
trachten met militair geweld een „onrecht
vaardige en ongegronde eis ten aanzien van
Kasjmir" in vervulling te doen gaan.
„Deze houding", aldus de Pakistaanse
premier, „betekent een uitdaging aan het
adres van de UNO en een ernstige bedrei
ging van de internationale vrede. Ik heb
tot het uiterste getracht het pad van de
vrede te wijzen, de wereld moet thans
oordelen".
Liaquat deelde mee, dat zijn vijf punten
omvattend „vredesprogram" nog van
kracht is. „Waar het voor ons in wezen om
gaat, is het bewaren van de vrede en het
oplossen van onze geschillen op een recht
vaardige en vreedzame wijze", aldus de
Pakistaanse premier.
De Nederlandse componist Daniël Ruyne
man, die zich vooral in het buitenland be
kendheid heeft verworven, grotere althans
dan in zijn eigen land, is vandaag 65 jaar
geworden. De meeste zijner composities zijn
bij buitenlandse uitgevers verschenen.
Daniël Ruyneman heeft zich zeer be
ijverd voor de propaganda van de heden
daagse muziek. Hij nam in 1918 het initia
tief tot de oprichting van de Nederlandse
vereniging voor moderne scheppende toon
kunst, later sectie Holland van de I.S.C.M.
In 1930 stichtte hij de Nederlandse vereni
ging voor hedendaagse muziek, waarvan hij
voorzitter werd. Verder riep hij uitleen-
bibliotheken van Nederlandse muziek te
Parijs en New York in het leven en organi
seerde hij in talrijke internationale centra
concerten van werken van Nederlandse
componisten. Van het Maandblad voor
hedendaagse muziek was hij hoofdredac
teur.
Zijn voornaamste werken zijn: „De Roep"
voor gemengd koor zonder woorden, de
Symphonie brève, een Cor.certio voor
orkest, Quatro tempi per quatro violon-
celli, een Sonate voor kamerkoor en de
muziekdramatische werken „Het huwelijk"
(op Franse tekst) en „De gebroeders Kara-
mazoff" (op Duitse teksit).
De algemene uitkering uit het Gemeente
fonds, die op de Haarlemse begroting voor
dit jaar op 5.463.040,geraamd is, zal
verhoogd worden tot 5.900.083,
Dit gunstige verschil van ruim een half
millioen gulden is te danken aan het be-
hogere inkomsten als gevolg van de her
ziening der uitkeringen wegens onder
nemingsbelasting, in het algemeen in staat
zijn het evenwicht in haar begrotingen,
voorzover dit niet reeds aanwezig was, te
herstellen.
Gemeenten, die ondanks de hiervoren
sluit van de regering om het voorschot- bedoelde hogere inkomsten haar begro-
percentage voor de uitkeringen uit het
Gemeentefonds van 125 tot 135 te ver
hogen.
De regering vertrouwt, dat de gemeen
ten door deze verhoogde uitkeringen en de
Ze keerden zich om en zetten het op een lopenZe hadden helemaal geen zin in
de gevangenis gezet te worden. Wat 'n onvriendelijke koning was dat!
Ze vluchtten de zaal uit. Maar de koning riep tegen z'n soldaten, dat ze de indringers
moesten pakken. En dadelijk kwamen die rare mannetjes met helmen hen achterna
„Lopen, jongens, lopen!", riep Rick.
Ze renden, wat ze konden, en ontweken de grijpende handen van de soldaten. Ze
wisten de deur van de zaal te hereiken en holden de lange gang in, die naar de put
met de trap voerde.
„Als we die trap maar eenmaal op zijn en in de boot komen, zijn we gered!", hijgde
Rick.
„Ja, dat moeten we proberen!", zei Oepoetie. „Ik geloof, dat ze niet zo hard kunnen
lopen als wij!"
Gelukkig, daar was de put al. Zonder dat ze gegrepen waren, kwamen ze bij de trap.
En die beklommen ze, véél vlugger dan ze straks naar beneden gekomen waren
tingen niet sluitend kunnen maken, zijn er
met nadruk op gewezen, dat herziening of
toekenning van een bijzondere uitkering
alleen in bijzondere gevallen zal mogen
plaats hebben.
Van de zijde van het college van B. en
W. van Haarlem vernamen wij, dat de ver
hoging van de uitkering hoe welkom op
zichzelf ook beneden de verwachtingen
blijft.
Het tekort, dat bij het vaststellen van de
begroting reeds een millioen bedroeg en
dat door de steeds wisselende economische
omstandigheden nog steeds aan verande
ringen onderhevig is, zal dit jaar èn door
de verhoogde uitkering èn door de beper
kingen der investeringen wel gecompen
seerd worden. Maar voor het volgende jaar
zal Haarlem er weer slechter voor komen
te staan, omdat de normale bevolkings
aanwas stijgende uitgaven voor onderwijs,
openbare werken, sociale zaken en der
gelijke met zich brengt, afgezien nog van
de kosten van de industrialisatie.
Ambtenaren van de P.T.T. hebben in
samenwerking met de rijkspolitie te Zuid-
wolde twee clandestine radiozenders ont
dekt. Beide zenders zonden uit op 243
meter. Tegen de eigenaar, een electro-
monteur te Zuidwolde, is proces-verbaal
opgemaakt. De zenders zijn in beslag ge
nomen.
ADVERTENTIE
TEL. 11493 - LANGE VEERSTRAAT 11
DE „SLEUTELSPECIALIST"
BINNENLAND
Aan H. Scholtens is op zijn verzoek met
ingang van 1 October 1951 eervol ontslag
verleend als burgemeester der gemeente
Oude Pekela. v
Gedurende de laatste weken zijn in
panden van een veembedrijf te Amsterdam
grote hoeveelheden vis- en vleesmeel ge
stolen. De recherche heeft acht verdachten
gearresteerd. Een belangrijk deel van het
gestolen vis- en vleesmeel is teruggevonden
bij een boer.
Leeuwarden heeft wegens overneming
van het vliegveld door het rijk een voorschot
ontvangen van f220.000. De totale vergoe
ding zal ongeveer f 400.000 bedragen. Daar
aan de Kamer van Koophandel en de pro
vincie Friesland reeds f 128.000 is uitbetaald,
kan de gemeente nog beschikken over rond
f270.000, waarmee zij de bouw van 20 wo
ningwetwoningen wil financieren.
De opleiding van de dienstplichtigen
van de lichting 1950-11, die in het najaar van
1950 als recruten in werkelijke dienst zijn
gekomen, is thans zover gevorderd, dat zij
geoefend kunnen worden in groot verband.
Uit de onderdelen, waarbij zij werden inge
deeld, is samengesteld de 31ste regiments
gevechtsgroep. Deze zal van 13 tot en met 22
Augustus oefeningen houden. Na de oefening
zal de gevechtsgroep op 23 Augustus te
Meppel defileren.
De minister van Buitenlandse Zaken
heeft bepaald, dat de staatssecretaris van
Buitenlandse Zaken meer in het bijzonder
is belast met de behandeling van de zaken,
verband houdende met de betrekkingen tus
sen Nederland en de republiek Indonesië,
voor zover deze geheel of mede tot de ver
antwoordelijkheid van de minister van Bui
tenlandse Zaken behoren, en de daarmee
rechtstreeks of zijdelings samenhangende
zaken van internationaal-politieke aard.
HAARLEM EN OMGEVING
Ds. J. F. WUnhoudt, Gereformeerd (art.
31 K.O.) predikant te'Breukelen, is beroepen
te Haarlemmermeer-Oost.
Ds. J. J. Arnold, Gereformeerd (art.
31 K. O.) predikant te Vrouwenpolder is
voor de tweede keer beroepen te IJmuiden.
De heer P. H. Kooman te Heemstede is
geslaagd voor de akte tekenen M.O.-a.
Mr. F. P. Th. Rohling, wethouder van
Onderwijs en Personeelszaken der gemeente
Bloemendaal, zal in Augustus geen spreek
uur houden.
De Haarlemse recherche heeft tijdens de
afgelopen nacht de dertigjarige Haarlemse
rubberbewerker W. B. aangehouden als ver
dacht van diefstal van f 225 uit een magazijn
aan de Spaarnwouderstraa>t, waar hij werk
zaam is. B. zou zich 's avonds in het magazijn
hebben laten insluiten en vervolgens zijn
slag geslagen hebben. Hij was nauwelijks
thuis of de politie arresteerde hem. In zijn
sokken en zijn onderbroek werd het gestolen
bedrag aangetroffen.
De burgemeester van Haarlem, mr. P.
O. F. M. Cremers, zal Vrijdag 10 Augustus
geen spreekuur houden.
ADVERTENTIE
zoals ze BEHOREN te zijn
En tochslechts 25 ct. per stuk.
BARKER'S CAFETARIA'S
Gen. Cronjéstr. 121 - Rijksstraatweg 238
INLICHTINGEN GEVRAAGD.
In verband met een ernstig zedendelict
verzoekt de commissaris van politie te Vel-
sen inlichtingen 'omtrent een man, die
Maandagavond omstreeks 10 uur met een
fiets aan de hand langs de Bloemendaalse-
straatweg in Santpoort-Station stond. Zijn
rijwiel was in de richting Bloemendaal ge
wend. Eventuele aanwijzingen over deze
persoon worden ingewacht op het hoofd
bureau van politie, Tiberiusplein, IJmui-
den-Oost.
De minister van Wederopbouw en Volks
huisvesting heeft aan de gemeentebesturen
een circulaire gezonden, waarin hij zegt,
dat bij de bouw van woningwetwoningen,
bij openbare werken in een uitbreidings
plan of een wederopbouwplan op grond van
de Wet Financiering Wederopbouw Pu
bliekrechtelijke Lichamen, openbare aan
besteding regel behoort te zijn. In het ver
volg zal alleen dan met onderhandse aan
besteding voor dergelijke werken, waar
voor financiële tegemoetkoming uit 's rijks
kas wordt verwacht, genoegen v/orden ge
nomen, indien tevoren hiervoor toestem
ming is verkregen van de minister door
tussenkomst van de directie van de Weder
opbouw en de Volkshuisvesting in de des
betreffende provincie. Voor werken, die
zonder daartoe verkregen verlof niet open
baar zijn aanbesteed, zal de minister als
regel de financiële tegemoetkoming wei
geren.
Voorts vestigt de minister er de aandacht
op, dat niet eerder tot aanbesteding behoort
te worden overgegaan, alvorens vast staat
of althans redelijkerwijze kan worden ver
wacht, dat de uitvoering van het werk
binnen de termijn, gedurende welke de
aannemer aan zijn inschrijving is gebonden,
kan worden opgedragen.
FEUILLETON
door Peter Paul O'Mara
15)
Zij zei bij zichzelf dat zij dwaas was en
dat zij zich sentimenteel aanstelde. De zaak
was niet, dat er onderzoekingen werden
gedaan, maar dat Mark Lenott, die, naar
zij meende, een vriend van haar was, al
zijn overredingskracht en vriendelijkheid
gebruikt had om te proberen haar bij de
eerste de beste gelegenheid geld afhandig
te maken.
En tochMark was ook vriendelijk
geweest vóór het bekend was dat zij geld
bezat, en vrolijk en hulpvaardig. Zou het
eigenlijk niet de natuurlijkste zaak van de
wereld zijn, dat hij, toen hij hoorde in welk
parket die Zweed zat, om hulp was geko
men bij iemand, die zelf zoveel geleden had
door de ziekte waar het om ging en die
zoveel meer geld bezat dan iemand nodig
had?
Vóór Mark had zij nooit een vriend ge
had; zij wist niets van vriendschap af. Zou
hij even vriendelijk voor haar gebleven
zijn, als zij niet rijk was geworden? Zij
zou er nooit zeker van zijn.
Er werd zachtjes op de deur geklopt.
Eerst lette zij er niet op, maar het hield aan
en zij keek ontstemd op.
Binnen!
Ik kan niet, zei een zachte stem. Maak
alsjeblieft de deur even open!
Anne wist dat zij de deur niet afgesloten
had. maar zij stond op, liep de kamer door
en trok de deur open. Daar stond Beth
met een blad in haar handeneen blad
waarop een pot thee stond en iets, dat
waarschijnlijk geroosterd brood was en dat
warm gehouden werd onder een omgekeerd
soepbord.
Ik hoorde dat je op was, zei zij een
voudig. Moeder zei altijd dat er niets zo
goed is als een kop hete thee om je te doen
slapen.
Thee houd mij wakker, zei Anne een
beetje onbeleefd.
Nou, dan zal het je het wakker blijven
toch in ieder geval verlichten, zei Beth,
langs haar heen de kamer binnenlopend.
Anne sloot de deur en volgde haar de ka
mer in, aan de ene kant geïrriteerd en aan
de andere kant toch met een zekere dank
baarheid, dat het meisje gekomen was.
Beth schonk de thee in twee kopjes,
waaraan nogal enige scherfjes ontbraken,
maar die de enige waren, die zij bezat, en
tot haar eigen verbazing kwam Anne tot
de conclusie dat zij dorst had en de thee
met genoegen opdronk. Zij at ook het
grootste deel van het geroosterde brood
op, terwijl Beth, die met gekruiste benen
op haar bed zat, aan één enkel stuk knab
belde. Geen van beiden zei iets, terwijl zij
zaten te eten.
Na twee koppen thee gedronken te heb
ben, was Anne verzadigd. Zij zette haar
kop met een zekere aarzeling op het blad,
leunde in haar stoel achterover en keek
Beth recht aan.
Je hebt gehuild, zei Beth.
Ik voelde me inderdaad nogal ellen
dig, bekende zij.
Was dat om dr. Lenott?
Anne staarde haar ontsteld aan en be
greep toen, wat zij bedoelde. Zij lachte
even. Niet op de manier die jij bedoelt.
Heus waar, hij is alleen maar mijn dok
teren een' vriend van de familie.
Beth knikte, ofschoon zij blijkbaar niet
overtuigd was. Heeft hij je slecht nieuws
van thuis gebracht?, vroeg zij.
Een maand geleden zou Anne haar al
lang de kamer uitgewerkt hebben, maar
nu glimlachte zij alleen maar een beetje
zuur en gaf een ontwijkend antwoord.
Zo zou je het kunnen noemen, zei zij.
Nieuws over geld is altijd slecht.
Dat was iets, waarvan Beth wist mee
te praten. Haar hele gezichtje kreeg on
middellijk een meer geanimeerde en mee
voelende uitdrukking.
Dat zal waar zijn! Moeder zei altijd,
dat haar voorstelling van de Hemel een
plaats was, waar, als je een rekening open
maakt, er een cheque uitvalt.
Ondanks zichzelf moest Anne even
lachen, maar Beth werd onmiddellijk weer
ernstig.
Ik heb het mij wel eens afgevraagd,
hoe jij je bij mogelijkheid redt met al dat
geld dat je voor de school moet uitgeven
en al het andere, terwijl er niets inkomt.
Zij bleef een ogenblik zwijgen en zette
zo'n verlegen gezicht, dat Anne zich niet
kon voorstellen, wat er nu wel komen zou.
Tenslotte kwam het er in een stroom van
zachte, haastige woorden uit.
Hoor eens hier, Anne! Ik wil me niet
bemoeien met dingen die mij niet aangaan,
maar als je geld nodig hebt om je er door
te helpen tot je een baantje kunt krijgen,
dan heb ik nog die veertig dollar, die ik
voor mijn nieuwe voorjaarsmantel opge
spaard heb. Mijn oude is nog zo goed, dat
ik eigenlijk geen nieuwe nodig heb.
Anne staarde haar in stomme verbazing
aan, zich voor een ogenblik afvragend, of
het meisje trachtte haar voor de gek te
houden. Maar het was duidelijk, dat zij
daar geen ogenblik aan dacht. De mooie
bruinp ogen waren wijd geopend en had
den een volkomen onschuldige blik, terwijl
haar zachte jonge mond even geopend was
met een uitdrukking van ernst en verle
genheid tegelijk. Anne werd zich bewust
van een gevoel, of haar de keel dicht ge
knepen werd.
Beth Masfield, zei zij met een poging
tot bruuskhied, die niet erg geslaagd ge
noemd mocht worden. Je bent de meest
verbazingwekkende leugenaarster, die de
wereld ooit te zien heeft gegeven! Je ver
geet, dat ik je oude voorjaarsmantel gezien
heb!
Er is niet meer aan te doen dan een
paar steekjes en er moet wat aan de voe
ring gedaan worden, zei Beth op een toon
van zelfverdediging. En moeder is erg han
dig met dat soort dingen!
Daar twijfel ik geen ogenblik aan,
gaf Anne droogjes ten antwoord. Maar zij
is geen tovenares. En in ieder geval, ging
zij voort en grinnikte eens om Beth's be
zorgde gezicht, zó erg is het nu ook nog
niet. Werkelijk niet. Ik heb genoeg om de
cursus te beëindigen en om te leven tot ik
een baantje kan krijgen.
Beth keek haar enige ogenblikken twij
felend aan en scheen toen haar mededelin
gen te accepteren. Plotseling lichtte haar
gezichtje op, alsof zij zich iets herinnerde.
O, dat heb ik nog vergeten je te ver
tellen, zei zij opgewekt. Ik was er vol van,
toen ik thuis kwam en toen heeft de ver
schijning van die knappe vriend van je het
helemaal uit mijn gedachten verjaagd.
Josie.je weet wel, dat meisje van mijn
kantoor, van wie ik je vertelde, dat zij met
een politieagent verloofd is.... nu, die
gaat aan het eind van de maand trouwen
en haar baantje komt dus vrij.
Zij zweeg even, blijkbaar wachtend op
commentaar, maar daar Anne niet precies
wist, wat er van haar verwacht werd.
wachtte zij eerst op verdere voorlichting
Tenslotte fronste Beth ongeduldig de
wenkbrauwen.
Zie je dan niet, wat ik bedoel? Jouw
cursus eindigt toch aan het eind van de
maand, is het niet? Nou, ik kan die baan
van Josie voor jou loskrijgen. Dat week ik
vrijwel zeker! Plotseling voelde zij zich
weer verlegen. Dat wil zeggen, als je er wat
voor voelt.
Het eerste ogenblik wist Anne niet pre
cies wat zij zeggen moest. Méér dan voor
iets anders was zij er bevreesd voor ge
weest, om daadwerkelijk op een baantje
uit te gaan en dan te moeten wennen aan
een kantoor vol vreemden. Maar als zij
Beth daar had als een soort gids en bond
genoot, om haar door de eerste lastige
dagen heen te helpen, dan zou dat toch erg
prettig zijn.
Dat zou ik best willen, zei zij, wat
aarzelend.
Beth slaakte een zucht van verlichting,
alsof zij er op geprepareerd was geweest
om weer een afwijzend antwoord te krij
gen.
Het is een interessant baantje, zei zij,
en een heel eigenaardig ook. Josie is de
secretaresse voor de reizigers. Zij dicteren
haar hun rapporten, als zij van hun reis
thuis komen.... maar gewoonlijk hebben
zij meer tijd nodig voor het vertellen van
wat hun onderweg overkomen is en voor
het maken van grapjes dan voor hun rap
porten.
Plotseling zette zij een wat angstig ge
zicht en aarzelde zij even. Soms worden
zij wel eens brutaal, zei zij tenslotte. Josie
moest hun herhaaldelijk op de vingers
tikkenl
Anne ontdekte van zichzelf dat zij evefl
grinnikte. (Wordt vervolgd).
