De ontwikkeling van Nieuw Guinea
in de laatste twee jaren
Staking bij „Breedband" duurt voort
Gas en electriciteit duurder behalve
voor eerste levensbehoeften
HAARDEN en HAARDKACHELS
^Hoe is het ontstaan?
Ingezonden stukken
Een Eeuw Geleden
VRIJDAG 31 AUGUSTUS 1951
HAARLEMS DAGBLAD -
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Rapport aan de UNO
Aanzienlijke uitbreidingen en verbeteringen
op sociaal, economisch en verkeersgebied
[voortgezet
"economisch
gffp e r w ij s
Avondopleiding voor Economische
en Sociale Wetenschappen
Dr. S. Elzinga 'Westerhoutpark 28*Haarlem
tel 12879
voor
Haarlem
Sïen-Sxwice
„Ziekenzorg" vijftig jaar
Heemsteedse raad besloot:
Zandvoortse laan wordt verbeterd
Boulevard in Zandvoort
door regen ondermijnd
f§gig|
Dit woord:
J
Duitse uitvinding op
motorgebied
Brief uit Canada
3
Het Handvest der UNO verplicht de
hiervan deel uitmakende landen, die ver
antwoordelijk zijn voor gebieden, die nog
niet zelfbesturend zijn, over deze gebieden
jaarlijks verslag uit te brengen aan de
UNO. Zo bracht dezer dagen de minister
voor Uniezaken en Overzeese Rijksdelen,
ir. L. A. H. Peters, een rapport uit, waarin
na een korte samenvatting over de ontwik
keling gedurende de laatste twee jaren, het
regeringsprogramma voor Nieuw-Guinea
puntsgewijs uiteengezet wordt.
Status quo werd verlengd
Bij de Ronde Tafel-conferentie in 1949
werd van de souver ei niteitso verd r a cht uit
gesloten het gebied van de residentie
Nieuw Guinea, en de bepaling van de sta
tus van dit gebied werd uitgesteld tot
onderhandelingen, die hierover binnen een
jaar gehouden zouden worden. Bij die on
derhandelingen werd echter geen overeen
stemming bereikt, zodat in Nieuw Guinea's
status geen wijziging is gekomen. Intussen
echter was helt gebied losgemaakt van de
centrale regering te Djakarta en moest een
volledig gouvernementeel apparaat worden
opgebouwd in Nieuw Guinea zelf. Kantoor
ruimte en huisvesting voor vele ambtena
ren waren hiervoor noodzakelijk en de
stationnering van leger en marine, als
mede de overkomsten van enkele duizenden
Indo-Europeanen uit Indonesië brachten
grote moeilijkheden met zich mee in dit
land, waar letterlijk alles geïmporteerd
moest worden en vele vereiste materialen
niet op korte termijn verkrijgbaar waren.
Hier en daar werd reeds vooruitgang ge
boekt en er kon een begin worden gemaakt
met verschillende ontwikkelingsplannen in
het belang van de oorspronkelijke bevol
king, zo zegt het rapport.
Medische voorzieningen,
bestuurscentrum
Op sociaal gebied richt men zich op ont
wikkeling van de inheemse landbouw,
waarbij de Papoea wordt opgevoed tot een
landbouwer met eigen bedrijf, dat mede op
export gericht is. Ook vakopleidingen zijn
hier van belang. Voorbereidingen voor een
modern ziekenhuis in Hollandia verkeren
in het laatste stadium, met de bouw van
een lepra-kolonie is reeds aangevangen en
de bouw van een krankzinnigengesticht
staat eveneens op het bouwprogramma
voor 1951. Tenslotte is men ook vergevor
derd met de plannen voor de bouw van een
bestuurscentrum te Hollandia-stad.
Raad voor volksopvoeding
In 1950 werd in het leven geroepen de
„raad voor volksopvoeding", die zal wer
ken aan de vernieuwing van het dorps-
onderwijs, terwijl zij eveneens de plaats zal
bepalen, die de Papoea in de ontwikke
lingsplannen zal dienen in te nemen. De
Rooms-Katholieke missie heeft het voor
nemen in Hollandia een HBS met 5-jarige
cursus op te richten.
Ontwikkeling van landbouw,
veeteelt, visserij, bosbouw en verkeer
Op het gebied van de landbouw is een
bodemkundig bureau geprojecteerd, dat het
bodemkundig onderzoek van het land zal
ADVERTENTIE
DEMIE voor
gevestigd te Haarlem
Rector: Dr. S. Elzinga
Docenten
Drs. H. H. Ensingh (Bedrijfseconomie)
Mr. J. van Hoorn Jr. (Recht)
Dr. H. Klompmaker (Econ. Geschiedenis)
W. Lubberink (Sociologie)
Drs. C. Niepoth (Bedrijfseconomie)
Mr. Drs. S. L. Rademaker (Economie)
Drs. R. H. Rooda (Statistiek)
Dr. M. Rozelaar (Wijsbegeerte)
Mr. Dr. A. Stolk (Economie)
Lessen in afzonderlijke vakken tegen
speciaal tarief mogelijk.
AANVANG DER LESSEN11 Sept. 1951
in het gebouw H.B.S.-A., Zijlvest
te Haarlem. Spoedige aanmelding
gewenst.
PROSPECTUS EN INLICHTINGEN
ACADEMIE voor
VOORTGEZET ECONOMISCH
.ONDERWIJS'
Secretariaat:
Heemst. Dreef 64 - Heemstede - tel. 39100
of bij de Rector:
VRIJDAG 31 AUGUSTUS
Concertgebouw: Zomerconcert HOV, 8 uur.
Luxor: „Lach en Vergeet", alle leeft., 7 en
9-15 uur. City: „Schudden voor het ge
bruik", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Spaarne:
..Old Cheynne", 14 j., 1 sOAJjj^uur. Frans
Hals: „Omar de woestijnhavik", h4 j., 7 en
?-15 uur. Rembrandt: „Vier in een jeep", 14
J., 7 en 9.15 uur. Palace: „Asphalt jungle", 18
7 en 9,15 uur.
ZATERDAG 1 SEPTEMBER
Stadsschouwburg: „De kinderen van
Eduard" (Rotterdams Toneel), 8 uur. Luxor:
2, 7 en 9.15 uur. Palace en Rembrandt: 2, 4.15,
7 en 9.15 uur. City: 2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur.
Spaarne en Frans Hals: 2.30, 7 en 9.15 uur.
(Zie programma agenda van Vrijdag).
aanvatten. Er zal gestreefd worden naar
geleidelijke opheffing van de inheemse
landbouw, terwijl ten behoeve van de
klein-landbouwbedrijven door niet-inheem-
sen proefcultures zijn opgezet. Tevens zul
len de bestaande proeftuinen verbeterd en
uitgebreid worden. Uitbreiding van de vee
stapel zowel als van de eigen productie van
veevoedergewassen staat op het program
ma. Rationele visserij methoden worden on
der de Papoea's gepropageerd en het proef
station voor de zeevisserij te Sorong ver
richt voortgezette onderzoekingen. De op
richting van meerdere hout-exploitatiebe
drijven is in voorbereiding. Gehoopt wordt
hiermee te kunnen voorzien in de houtbe
hoefte voor de opbouwwerkzaamheden,
ADVERTENTIE
Vul[Wnhp'ider:: - Reparaties
Zócherstraat 7b- Telefoon 129
terwijl ook ui'tvoermogelijkheden aanwezig
zijn. Ook ligt het in de bedoeling het on
derzoek naar mineralen in de komende
jaren systematisch ter hand te nemen.
Wat het verkeer betreft zijn er eveneens
talrijke plannen. Zo wil men de haven
faciliteiten in verschillende plaatsen ver
beteren. Tevens zijn er onderhandelingen
gaande over de oprichting van een kust
vaart-bedrijf, teneinde de export-moge
lijkheden uit te breiden. Op luchtvaart
gebied bereidt men plannen voor tot ver
betering van de vliegvelden en een uitbrei
ding van de daarbij behorende installaties
en diensten.
En tenslotte heeft een luchtvaartdes-
kundi'ge in opdracht van het gouvernement
van Nieuw Guinea in 1950 een onderzoek
ingesteld naar mogelijkheden voor een
binnenlands luchtvaartbedrijf, dat voor
vele doeleinden gebruikt zal moeten wor
den. Het terzake uitgebrachte rapport is
nog in studie.
In New York arriveerde deze week het fraaie Italiaanse opleidingsschip Amerigo
Vespucci", dat hierboven in de haven van de wereldstad meert. Het schip maakt een
oefenreis van 10.000 mijl. De bemanning bestaat uit 300 man en 210 adelborsten van
het Marine-Instituut in Livorno.
Advies van Uniebonden - werk hervatten - afgewezen
Op een massale bijeenkomst in Bever
wijk hebben Donderdagmiddag de bouw
vakarbeiders, die reeds Woensdag hun
werk op het „Breedband"-terrem van de
Hoogovens te Velsen neerlegden, besloten
hun staking voort te zetten. Drie districts
bestuurders van de Uniebonden, die wèl
achter de grieven van de arbeiders staan
maar niet achter deze staking staan, had
den de arbeiders vergeefs geadviseerd, het
werk te hervatten. De oorzaak van het
conflict de ontslagaanzegging aan 85
arbeiders kon volgens hen door overleg
uit de weg geruimd worden. Een compro
mis dat door de districtsbestuurders van
de samenwerkende vakbonden was bereikt
met de directie van het aannemersbedrijf
(Boele en Van Eesteren dat de ontslagaan
zegging heeft gedaan), werd door de ver
gadering onbevredigend geacht. De E.V.C.
heeft zich dadelijk achter de staking ge
steld en ofschoon een groot deel van de
stakers het betreurt, dat het juist deze
groep is, die hen steunt, heeft het stakings
comité, dat gevormd wordt door N.V.V.'ers
en leden van de K.A.B. deze steun tegen
wil en dank aanvaard.
Een woordvoerder van dit comité ver
klaarde ter vergadering, dat het hier geen
politieke staking geldt maar een actie
om aan het personeelsbeleid van de aan
nemersfirma paal en perk te stellen. Aan
deze ontslagaanzegging gingen volgens hen
reeds verscheidene ontslagen vooraf, die
werden gevolgd door indiensttreding van
anderen.
Het compromis, dat de vertegenwoordi
gers der Uniebonden Donderdagmiddag
aan de stakende arbeiders hebben voorge
legd hield in, dat de directie nog deze
zelfde middag zou onderzoeken, tot hoever
het aantal arbeiders, dat ontslagaanzeg
ging kreeg, kan worden verminderd. De
Chef van het Bouwbureau van de Hoog
ovens, ir. Walraven, die bij de besprekin
gen tussen de Uniebonden en de directie
aanwezig was, voegde hieraan de verze
kering toe, alles in het werk te zullen stel
len om de arbeiders, die dit aannemersbe
drijf niet meer plaatsen kon, bij andere
werkgevers op het Breedband-terrein on
der te brengen.
De vakbondbestuurders van het N.V.V.,
de K.A.B. en het C.N.V., die de vergade
ring toespraken, zeiden de grieven van de
stakers, in het bijzonder tegen het perso
neelsbeleid van de aannemersfirma, volle
dig te delen. Volgens een van hen, ziet ook
de directie van de Hoogovens onder meer
dit beleid als oorzaak van de moeilijk
heden, om voortdurend arbeiders aan
te trekken zonder zich er voldoende re
kenschap van te geven of er inderdaad
voldoende werk voor allen is.
Nadat talrijke sprekers uit de vergade
ring hun ongenoegen over het bereikte
compromis hadden geuit, deed het actie
comité het volgende voorstel: Alle arbei
ders zouden Vrijdag het werk hervatten en
intussen dienden de Uniebonden opnieuw
contact op te nemen met de directie. De
E.V.C.-vertegenwoordigers zouden bij dit
De Alle-Dag-Kerk te Haarlem
Door het A. D. K. Comité is besloten op
Maandag en Donderdag de Waalse Kerk
niet meer open te stellen. Met ingang van 1
October geldt ditzelfde voor de Grote Kerk,
omdat deze 's avonds te koud is.
Voortgezet zullen worden de diensten op
Dinsdag- en Donderdagmiddag van 24 uur
in de Broederkerk. Parklaan 17 en de twee
talige diensten in de Waalse Kerk op Woens
dagavond van 77.45 uur.
overleg moeten worden betrokken. Latei-
zou men dan gezamenlijk het bereikte re
sultaat onder ogen zien en daarnaar ver
der zijn gedragslijn bepalen.
De samenspreking met de E.V.C. bleek
echter voor de Uniebonden onaanvaard
baar, zddat de laatsten op dit voorstel niet
wensten in te gaan.
De voorgenomen schriftelijke stemming
over het voorstel ging dus niet door, doch
de oproep van het actie-comité, om de sta
king voort te zetten werd met een storm
achtig applaus beantwoord.
Ter gelegenheid van het vijftigjarig be
staan van het Algemeen Ziekenfonds „Zie
kenzorg" te Haarlem wordt Zaterdag 15
September in restaurant Brinkmann een
receptie gehouden. Het bestuur heeft een ge
denkschrift uitgegeven, waarin de secretaris,
de heer H. J. Breddels, een overzicht geeft
van de afgelopen vijftig jaar. In een bijdrage
onder de titel „Bescheidenheid is een deugd"
brengt de raad van toezicht hulde aan de
heren P. Bruyn, H. J. Breddels, J. J. Schnei
ders en H. van Donkelaar, die meer dan vijf
entwintig jaar hun krachten in het bestuur
hebben gegeven. De secretaris huldigt de
heer J. de Haas, dig, achtenveertig jaar deel
uit maakt van het bestuur.
Enige weken geleden hebben wij reeds in
een artikel het wel en wee van het jubile
rende ziekenfonds weergegeven.
LEGER DES HEILS
De afdeling Schagchelstraat van h&t Leger
des Heils zal samenkomsten houden in de
Evangelisatie-tent staande op het Drilsma-
plein bij de Nagtzaambrug te Haarlem. Deze
samenkomsten worden gehouden van Woens
dag 5 September tot en met Zondag 9 Sep
tember en wel elke avond. Er zijn verschil
lende sprekers. Zangkoor en muziekkorps
zuilen mede werken.
De Heemsteedse raad heeft gisteren over
twee zaken uitvoerig van gedachten gewis
seld: over een te voeren rechtsgeding naar
aanleiding van een woningvordering en de
wijziging van de gas- en electriciteits-
tarieven.
De discussie over het eerste punt voltrok
zich evenwel, nadat de heer Reijnders
(Arb.) nog gauw van de gelegenheid ge
bruik bad gemaakt om de betrokken huis
eigenaar te laken, in besloten zitting. Ver
melden wij slechts, dat toen een uur later
het doek weer opging iedereen nog rustig
op zijn stoel zat en het voorstel werd aan
genomen.
De heer Verhoeven (K.V.P.) opende
de rij van sprekers over het door wethou
der Disselkoen Arb.voorbereide
voorstel tot een zodanige wijziging van de
gas- en electriciteitstarieven, dat de door
de kolenprijsverhoging noodzakelijke stij
ging enigermate wordt verzacht door het
ongewijzigd laten van de kwanta voor
noodzakelijke levensbehoeften, welk stelsel
thans ook voor gas zal worden ingevoerd.
De heer Verhoeven had daar waardering
voor, maar hij vroeg of het niet mogelijk
was op dezelfde wijze het verbruik voor
zakelijke doeleinden tegen een lager tarief
te doen compenseren door een hogere ver
goeding voor de grote particuliere verbrui
kers, een gedachte waarmee de heer Zee-
Ie nb e r g (V.V.D.) het niet eens was.
De heer Verhoeven v/ilde de criteria
voor de ondernemingsbelasting gebruiken
om uit te maken wie voor dat lage zaken-
tarief in aanmerking zouden komen.
De heer P1 i e s t e r (Prot. Chr.) leek in
eerste instantie een radicaal tegenstander
van het voorstel. Hij hield niet van derge
lijke volgens hem verkapte subsidies, waar
bij hij bovendien het stelsel ervan verdacht
gebaseerd te zijn op een levering onder de
kostprijs, hetgeen hij aan de hand van de
bedrijfsuitkomsten over 1950 had berekend.
Daarbij vond hij het maar naar, dat deze
indirecte belasting op de grotere verbrui
kers ook moest worden opgebracht door
mensen met studerende kinderen of thuis
werkers, die niet van de voordelen van het
gedifferentieerde tarief zouden profiteren.
Daarentegen juichte de heer R e ij n-
ders (Arb.) het voorstel toe, omdat het
tegemoet kwam aan „die gezinnen waarvan
de laatste tijd meer offers gevergd werden
dan mensen dragen kunnen". Tegenover de
categorieën van de heer Pliester stelde hij
de mensen die de was aan huis moeten
doen omdat ze geen wasserij kunnen beta
len, hetgeen hun gasrekening uiteraard ook
opjaagt. Voorts zag hij in de bedrijfsresul
taten van gas, licht en water in Heemstede
nog perspectief genoeg om een dergelijke
tariefsdifferentatie mogelijk te doen zijn.
Ook de heer Zegwaart (K.V.P.) toon
de zich dankbaar voor dit compromis, want
zelf had hij liever gezinstarieven gezien.
Hij bracht de heer Pliester trouwens onder
het oog, dat alle gezinnen van het kwan
tum tegen lagere prijs profiteren.
De heren Hopstaken (K.V.P.) en
Van Houten (V.V.D.) bepleitten ook
speciale tarieven voor middenstanders,
waarbij de laatste in het bijzonder nog een
lans brak voor mensen met gashaarden.
Niet onder kostprijs
Wethouder Disselkoen, die begon
met vast te stellen dat het College de on
derhavige regeling nog lang niet ideaal,
maar in ieder geval toch de beste oplossing
vond, liet geen vraag onbeantwoord en
geen critiek onweerlegd.
Hij knoopte daarbij even aan bij het ver
leden met de opmerking, dat toen tariefs
verlagingen mogelijk konden zijn door een
verschuiving van de gemeentelijke inkom
sten naar het gebied der directe belastin
gen. Nu die mogelijkheid de gemeente is
ontvallen heeft men de bedrijfswinsten
dubbel en dwars nodig voor allerlei sociale
en culturele voorzieningen. Het huidige
College heeft consequent gestreefd naar
lage tarieven, zodat ondanks de 25 meer
verbruikers en de 40 meer omzet dan
voor de oorlog de winsten uit de bedrijven
lager zijn dan toen. De prijsverhoging is nu
onvermijdelijk omdat het evenwicht in de
begroting bewaard moet blijven.
ADVERTENTIE
Ged. Oude Gracht 52 - Tel. 12762
tegenover de kerk.
Betaling in overleg
De wethouder kon echter de heer Plies
ter op grond van de laatste gegevens vol
komen gerust stellen: er wordt niet onder
de kostprijs gewerkt. Zelf is hij daar niet
principieel tegen de bedrijven zijn ten
slotte van en voor de gemeenschap maar
toen de raad in 1948 dit systeem van ge
differentieerde tarieven aanvaardde heeft
hij niet bedoeld dat beneden kostprijs gele
verd zal worden en dat zal dan ook slechts
na een uitdrukkelijk voorstel daartoe kun
nen geschieden.
Vastrecht lost alles op
Wat nu de vele vragen om speciale tarie
ven voor winkeliers, werkplaatsen, gasver-
warmers, thuiswerkers en dergelijke be
treft: het heeft geen enkele zin daarvoor
een ander tarief te bedenken, want het
huidige vastrecht-systeem werkt al gunsti
ger dan welk ander stelsel ook, zoals de
wethouder met enkele voorbeelden aan
toonde. Het is zelfs zo, dat hoe groter het
verbruik is, hoe minder winst de gemeente
maakt, hetgeen, zoals de heer Verhoeven
nog aanvulde, daarom zo opmerkelijk is
omdat juist die grote afnemers allerlei dure
extra maatregelen noodzakelijk maken we
gens overbelasting der centrales en zo.
Toch zag deze spreker nog wel iets in een
lager vastrecht voor de zakenlieden en een
hoger voor het luxe verbruik. Wethouder
Disselkoen wilde bij de volgende begroting
in samenwerking met de Commissie voor
de bedrijven die mogelijkheid nog wel eens
bekijken, evenals een wat fijnere verdeling
der gezinsgrootten, zoals de heer Van
W ij k (Prot. Chr.) had gevraagd.
De heer Pliester was dan wel voor
een groot deel van het gelijk van de wet
houder overtuigd, maar liet toch aanteke
nen, dat hij het onjuist vond, dat er een
marge van drie cent per kWh ligt tussen
de prijs voor het noodzakelijke kwantum
electriciteit en die voor het verbruik daar
boven.
V erbetering
De overige punten van de agenda be
troffen meer zaken van formele aard, be
halve dan het voorstel tot verbetering van
de Zandvoortselaan tussen Boutenskade en
Perklaan. De heer Van der Linden (K.V.P.)
hoopte, dat het College ook de voortuin
tjes tussen Kloos- en Perklaan zou aanko
pen desnoods door middel v^n onteige
ning om de verkeerstechnische verbe
tering van de Zandvoortselaan mogelijk te
maken. „Het gehele College staat achter
die suggestie", zo verzekerde wethouder
Van Lent (K.V.P.), die minder enthou
siast was voor de door de heer R e ij n-
d e r s aanbevolen vluchthavens voor par
kerende auto's en het liever op een ver
hoogd fietspad hield.
Bij de rondvraag bepleitte de heer Hop
staken maatregelen tegen een teveel aan
zaken in dezelfde branche op een kluitje,
waartegen de voorzitter niets meende te
kunnen uitrichten wanneer het bedrijfs
leven daartoe niet zelf het initiatief neemt.
De heer Zegwaart wilde weten hoe het
staat met de uitvoering van de reeds ge
nomen woningbouwbesluiten: slecht, luid
de het antwoord, zoals in alle gemeenten,
want er is geen geld te krijgen. De heer
Pliester wilde zich blijkbaar naar aan
leiding van het rapport van de Commissie
voor de gemeentelijke indeling vast op
alles voorbereiden, maar mr. Van Rappard
vond daar nog geen aanleiding toe.
De vergadering eindigde met een vro
lijke noot. De heer VanHouten ldaagde
over baldadigheid met windbuksen en ka
tapulten.
„Bij mij is al een spiegelruit stuk ge
schoten", bevestigde de heer R e ij n d e r s.
„Dat is vast een politieke tegenstander van
u geweest", zei burgemeester Van Rappard
onder algemeen gelach.
Het zware onweer en de regenwolk die
zich Donderdagmorgen even na elf uur
boven Zandvoort ontlastten, heeft op enke
le plaatsen aan de zeereep flinke schade
aangericht. Ten Noorden van zeebad Ter
mes spoelde door het neergutsende water
een groot gat in de duinrand, waardoor het
wegdek van de Boulevard werd onder
mijnd. Een goede honderd meter verderop
was het echter nog heel wat erger. Daar
sleurde het bruisende water een dubbele
strandafgang naar beneden. Zand en ste
nen spoelden door een enorme, steeds gro
ter wordende trechter het strand op. Op
vele plaatsen had de helmaanplant ernstig
van het neeerstromende water te lijden.
De dienst van Publieke Werken begon
direct na het noodweer met het herstel van
de schade.
De bui, die om vijf uur 's middags op
nieuw boven Zandvoort losbrak, deed weer
veel van het reeds herstelde verloren gaan,
zodat in elk geval de Vrijdag en de Zater
dag er wel mee geboeid zullen zijn om alles
weer in orde te brengen.
iïis'
De gebouwen te Kaesong, waarin de conferentie over een wapenstilstand gehouden werd, zullen waarschijnlijk voorlopig leeg
blijven nu de besprekingen zijn opgeschort.
PIEREMEGOCHEL
Het werkwoord pieren betekende vroe
ger: voor de gek houden. In deze zin
komt men het in 17e-eeuwse kluchten
honderden malen tegen. Voorts is er een
woord, dat ik alleen uit woordeboeken
ken, machacha, Brabants magochel, dat:
zwaar en log vrouwspersoon betekent.
Uit deze twee elementen verklaart men
nu het bovenstaande woord dat alge
meen gebruikt wordt voor een logge
roeiboot, een scherts-boot zou men kun
nen zeggen.
Uit mijn kinderjaren herinner ik mij
het spelletje dat begeleid werd met een
versje, beginnend: Ik kom uit verre
landen, Mago, Mago, Magoeheltje. Zou
dit dus betekenen: Ik kom uit verre
landen, log vrouwspersoon? Of moet
moet men denken aan het Franse woord
magot: aap zonder staart, lelijke kerel,
Chinees poppetje? Ik beken gaarne mijn
onwetendheid.
Volgens een D.P.A.-bericht heeft de tur
binespecialist S. Rübenack te Solingen een
„Schwingkolbenmotor" uitgevonden, die
werkt zonder zuigers, krukassen en drijf
stangen en ook zonder carburator! Deze
zeer eenvoudige machine, een tussenvorm
van turbinemotor en zuigermotor, zou 40
pet. minder brandstof verbruiken dan een
zuigermotor van hetzelfde vermogen. De
proefmotor is slechts 36 cm. hoog en 38 cm.
lang, maar hij kan 45 pk. ontwikkelen. De
motor kan op Dieselolie of benzine lopen.
De snelheid kan geregeld worden door de
compressie te veranderen. De motor wordt
voor personenauto's en lichte vrachtauto's
geschikt geacht.
Rübenack was tot 1945 bedrijfsleider bij
de Bayerische Motoren-Werke (B.M.W.).
Carillonconcert
Het programma van het concert, dat Rei
nout Heering Zaterdagavond om acht uur
geeft op het carillon van de Grote Kerk
luidt als volgt: 1. Allegro. A. Schepers; 2. a.
Heer in Uwen Naam, b. Gildebroeders, maakt
plezieren, c. Schoon jonkvrouw, ik moet U
klagen, oud Nederlandse liederen; 3. Menuet,
G. F. Handel; 4. a. There's a health until
His Majesty; b. The Banks of Alland Water;
c. The Last Rose of Summer, Baunonynover;
5. Menuetto uit: „Eine Kleine Nachtmusik",
W. A. Mozart; 6. Sonatine III, J. Pleyel; 7.
Tuim'lende klanken, Joh. W. Meyll; 8. a. Que
ne suis-je la Fougère; b. Lison Dormait,
Pergolese; c. 1' Amor au Moi de Mai, Chan
son de J. Lefèvre; 9. Preludium in G, Jef
Denijn; 10. Bist du bei Mir, J. S. Bach.
Mevrouw Julia Cuypers, die gedurende
vele jaren als tragedienne in de schouw
burgen in België en Nederland grote suc
cessen oogstte, hoopt op 4 September haar
tachtigste verjaardag te vieren. In 1948
nam zij afscheid uit haar toneelloopbaan.
Mevrouw Julia Cuypers in haar woning
te Amsterdam.
Een lezer in Canada (Clarksburg, On
tario) die daar ruim een jaar geleden als
emigrant arriveerde en nog steeds trouw
ons blad leest, verzoekt ons ten gerieve
van adspirant-emigranten enkele raadge
vingen te publiceren, geput uit zijn erva
ringen. Wij voldoen gaarne aan dit ver
zoek, aangezien deze adviezen de moeilijk
heden van hen, die in Canada aankomen
om een bestaan op te bouwen, wellicht
kunnen verminderen.
De briefschrijver adviseert in de eerste
plaats: Leer Engels. Dit bevordert de con
tactmogelijkheid ten zeerste en scheelt
aanmerkelijk in het loon. Op de vraag:
Wat neem ik mee naar het nieuwe vader
land? antwoordt onze raadgever: geen
fietsen of electrische apparaten. Wel bed-
degoed en kleding. Geen vloerbedekking,
tapijten of vloerkleden; ook geen kachels
of haarden.
De briefschrijver geeft ook nog enkele
bijzonderheden over de omstandigheden van
emigranten in Canada. Ook daar is huizen-
nood en men kan verwachten dat men zich
de eerste tijd met een kleine, oude woning
zal moeten behelpen, of dat de emigran
ten als „werkend gezin" worden onderge
bracht bij een boer. Zolang de emigrant
geen onroerend goed bezit is hij vrij van
belasting. Na een jaar krijgt men voor
ieder kind onder de 16 jaar kinderbijslag.
Men ontmoet grote hulpvaardigheid en
vriendelijkheid bij de bevolking, zodat
men zich in het algemeen spoedig kan
aanpassen en zich thuis voelt.
Uit de Opregte Haarlemsche Courant
van 30 Augustus 1851
NIEUW YORK Alhier ontvangen
berigten behelzen de belangrijke tijding,
dat de nieuwe waterweg tusschen den
Stillen- en den Atlantischen Oceaan over
Nicaragua gereed en reeds met goeden
uitslag gebruikt is. De stoomboot Pro
metheus heeft het eerst den togt door
het gegraven kanaal en voorts over het
Nicaragua-meer en de St. Juan-rivier
gedaan, en alzoo de reis van St. Fran
cisco naar Nieuw York in 29 dagen vol-
bragt. Wanneer nog eenige verbete
ringen zijn uitgevoerd, zal deze togt in
22 dagen gedaan kunnen worden.
