X
„Lindenheuvel" in Overveen
wordt pastoraal centrum
Heropening
ABDUSIROOI
Het doorlichten der Haarlemmers f Kort en Bondig
Vereniging van Huisvrouwen treft
voorbereidingen voor een bazar
iw*iUCHTP'JPM
osésVimans
Kennismaking in Den Haag
met Albert Vogel Jr.
ZWITSALETTEN 2
Agenda voor Haarlem
Invoer in September voor
97% door uitvoer gedekt
Viering vijfendertigjarig bestaan
van de afdeling Haarlem
Natuurbescherming blijft
de aandacht vragen
„The Story of Palomar
Rhythme en wereldorde
Burgerlijke stand
van Haarlem
WOENSDAG 10 OCTOBER 1951
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTS HAARLEMSCHE COURANT
3
Binnenkort zal het buiten „Lindemheu-
vel" aan de Ter Hoffstedeweg in Overveen
een centrum worden voor die grote groep
van mensen, die zich eens even uit sleur
en spanning van het dagelijkse leven wil
len terugtrekken, om in een stille omgeving
tot rust te komen en de behoefte aan een
gesprek over hun levensvragen te bevredi
gen. Hel centrum wofdt gesticht op initia
tief van de Witteveen-vereniging te Ermelo,
waarvan de Bloemendaalse predikant dr.
J. H. Stelma voorzitter is. De inrichting er
van geschiedt met morele steun van de
Nederlands Hervormde Kerk en medewer
king van veel particulieren en fondsen.
Het centrum is geboren uit de nood, die bij
de pastorale arbeid overal in ons land naar
voren treedt en kan dus in zekere zin als
een experiment worden beschouwd.
Het pastorale centrum zal een maximum
capaciteit hebben voor 35 gasten.
„Lindenheuvel" zal niet alleen open
staan voor leden van alle kerkelijke rich
tingen, maar ook voor buitenkerkelijken,
die speciaal geestelijke zorg behoeven. Het
is niet 'bestemd voor diegenen, die een
psycho-therapeutische behandeling behoe
ven.
Het bestuur van de stichting stelt zich
voor, dat de gasten niet langer dan zes
weken in deze rustige omgeving vertoeven.
„Lindenheuvel" is omringd door een zeer
mooie bebossing, een goede gelegenheid
voor wandelingen.
Er zal getracht worden een suppletiefonds
te vormen, teneinde reductie op de pension-
prijs te kunnen verlenen aan hen, voor wie
de kosten te bezwaarlijk zouden zijn.
Ds. R. van der Mast, tot voor kort predi
kant-directeur van het Diaconessenhuis in
Amsterdam, zal de leiding van „Linden
heuvel" op zich nemen. Zoals wij al meld
den, aanvaardde hij het beroep op de in
Bloemendaal gevestigde buitengewone'pre-
dikantsplaats met bijzondere opdracht. De
De gelijknamige zoon van de-vermaarde,
in 1933 gestorven declamator en leraar in
welsprekendheid, Albert Vogel, heeft zich
langzamerhand in Den Haag een gevestigde
reputatie als voordrachtgever verworven.
Hij laat zich echter builen zijn woonplaats
weinig horen. Mede daarom hebben wij
ons gisteren naar het Haags Gemeente
museum bégeven, waar hij ter gelegenheid
van de Kunstmaand 1951 de rinvellislische
roman „Joachim van Babylon" van Marnix
Gijsen navertelde voor een zeer aandachtig
auditorium. De kennismaking is ons nogal
tegengevallen en heeft ons geenszins de
openbaring van een bijzonder talent ge
bracht die zijn locale populariteit kon doen
verwachten.
Men moet hierbij natuurlijk wel beden
ken dat de keuze alles behalve ideaal ge
noemd mag worden. Het fijnzinnige proza
van Gijsen vraagt niet om voordracht, heeft
geen enkele versterking van node, is'in
tegendeel te beschouwen als voor fijnproe
vers gesneden koek. De dramatisering van
dit in ik-vorm herschreven apocriefe
Bijbelverhaal over de kuise Suzanna, wier
echtgenoot aan het woord is,, leent zich
nauwelijks tot uitbeelding. Daarbij kwam
dan nog in dit geval dat het geven van
plastiek aan de taal nu niet bepaald de
sterkste zijde van Albert Vogel is. Boven
dien kwamen de geestigheden in de zins
wendingen van de oorspronkelijke tekst
slecht of in het geheel niet tot hun recht.
Enkele fouten op het gebied van de uit
spraak mogen niet onvermeld blijven. Zo
legde hij bij het vermelden van Genesis
en Helena de klemtoon ten onrechte op de
eerste lettergreep.
Albert Vogel heeft ons niet van de zin
van zijn trouwens nogal monotone
voordracht kunnen overtuigen. Zijn spreek-
techniek is echter voortreffelijk. Het komt
ons voor dat hij een belangx-ijke rol als
zegger van verzen zou kunnen spelen.
D. K.
ADVERTENTIE
DE ANTI-PIJN TABLETTEN 3
WOENSDAG 10 OCTOBER
Concertgebouw: Jubileumconcert C. O. V.
„Jeanne d'Arc au Bücher", 8 uur. Culiura:
Nederlandse Vereniging van Spiritisten
„Harmonia", 8 uur. Brinknumn: Bijeenkomst
van Genootschap Nederland-Frankrijk, 8 u.
Palace: „Het pad der zonde", 18 j., 7 en 9.15
uur. Luxor: „Het leven van een danseres",
18 j., 7 en 9.15 uur. City: „Zwaard in de
woestijn", 18 j.. 7 en 9.15 uur. Spaarne: „Het
grenslegioen", 14 j., 7 en 9.15 uur. Frans Hals:
„Ik zoek vergelding", 18 j„ 7 en 9.15 uur.
Rembrandt: „Angelo". 18 j., 7 en 9.15 uur.
DONDERDAG 11 OCTOBER
Stadsschouwburg: „De ingebeelde zieke"
(Amsterdams Toneelgezelschap), 8.15 uur.
Frans Halsmuseum: Concert Stichting Haar
lems Trio, 8 uur. Cultura: Nederlandse Ver
eniging voor Sexuele Hervorming, spreker
dr. A. Behrendt, 8 uur. Rembrandt en
Palace: 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Frans Hals:
2.30, 7 en 9.15 uur. Luxor: 2, 4.15, 7 en 9.15
uur. Spaarne: 2.30, 7 en 9.15 uur. City: 2.15,
4.30, 7 en 9.15 uur. (Zie programma van
Woensdag).
intrede van ds. Van der Mast is bepaald op
aanstaande Zondag 14 October om half vier
in de Ned. Hervormde Kerk op het Kerk
plein te Bloemendaal, waar hij door dr.
Stelma bevestigd zal worden. Na afloop
van de dienst zal er in gebouw „Marana-
tha" aan de Donkerelaan gelegenheid zijn
met de nieuwe predikant kennis te maken.
ADVERTENTIE
m, W,", v'. '4
Vatbaöf voor vocht en tocht?
Niet nodig de hele winter te
hoesten! Neem bij de minste
klacht de snel werkende, ver
zachtende, slijmoplossende,
AKKËR'S
Volgens voorlopige gegevens van het
Centraal Bureau voor de Statistiek bedi-oeg
de waarde van de invoer in September 1951
715 millioen (Augustus 793 millioen),
terwijl voor een waarde van 693 millioen
(Augustus f 587 millioen) werd uitgevoerd.
De sedert het tweede halfjaar begonnen
daling van de invoer zette zich in Septem
ber verder voort, terwijl de uitvoer daaren
tegen belangrijk is toegenomen. In Septem
ber was de invoer lager en de uitvoer hoger
dan in welke maand in 1951 ook. Het dek
kingspercentage bereikte zodoende een
hoogte van 97. Het deficit dat in September
met slechts 22.5 millioen toenam, bedroeg
sinds het begin van het jaar 2272 millioen
(JanuariSeptember 1950 1984 millioen).
De stijging van de omzet in de afgelopen
12 maanden heeft, vergeleken met de over
eenkomstige 12-maandsperiode in 1950, de
verhouding van de in- en uitvoer verbe
terd. Het deficit daalde met. 165 millioen,
terwijl het dekkingspercentage steeg van
70 op 72
Verdere plannen voor tbc-bestrijding in Haarlem
ADVERTENTIE
van filiaal Gen. Cronjéstraat op Vrijdag a.s. 12 October
„Het vijfendertig-jarig bestaan van de
afdeling Haarlem van de Nederlandse
Vereniging van Huisvrouwen zal niet uit
bundig gevierd worden, doch het leek hei
bestuur gewenst de herdenking te begin
nen met het houden van éen bazar voor
de stichting Club- en Buurthuizen, waar
door wij alle leden de gelegenheid bieden
daadwerkelijk iets voor andere mensen en
kinderen te doen en de dankbaarheid, die
er ongetwijfeld bestaat bij velen voor het
werk der vereniging om te zetten in een
liefdedaad voor hen die minder goed be
deeld zijn". Dit deelde de presidente der
afdeling Haarlem, mevrouw M. C. D.
Wesstra-Mackay ons mee naar aanleiding
van de plannen volgende week Dinsdag en
Woensdag in de Vleeshal een bazar te hou
den. Toen er enige tijd geleden in een be
stuursvergadering plannen besproken wer
den om het zevende lustrum te vieren
kwam een der dames op de gedachte een
bazar te houden. Een commissie, waarin
zitting hebben de dames B. Vermaat-On-
derwater, L. Neurderburg-Burgersdijk en
J. H. Bos-De Mandt, werd samengesteld
en met behulp van velen zijn voorberei
dingen getroffen, waarvan de resultaten
over enkele dagen te zien zullen zijn. De
bazar is niet alleen bestemd voor de leden,
doch voor allen die belangstelling voor de
stichting Club- en Buurthuizen en voor de
vereniging hebben.
Maandagavond zal de bazar officieel ge
opend worden door de erepresidente der
afdeling, mevrouw C. Cremers-De Bruijn.
Van Dinsdagochtend tien uur af tot des
middags vijf uur en des avonds van zeven
tot halfelf en de volgende dag op dezelfde
uren zal een ieder in de gelegenheid wor
den gesteld een bezoek aan de Vleeshal te
brengen.
Mevrouw Wesstra deed ons ook nog
mededelingen over het werk der afdeling,
welke, wat het aantal jaren betreft, de ne
gende is van de Nederlandse Vereniging
van Huisvrouwen, doch wat het aantal le
den betreft de tweede plaats bezet, achter
Amsterdam. De dames De Veer-Blok Wy-
hrandi en ThielWehrbein hebben de vol
doening gehad, dat de door deze dames
gestichte afdeling tot grote bloei is geko
men.
Het streven is het verlenen van bijstand
aan dp Nederlandse huisvrouw in haar
huishouding en gezinstaak en het bevorde
ren van haar saamhorigheidsgevoel <?n ge
meenschapszin. Cuvsussgn en voorlichting
worden gegeven, lezingen op verschillend
gebied staan op het programma, excursies
naar fabrieken worden regelmatig gehou
den, aandacht wordt besteed aan bridge,
zingen en lectuur, jaarlijks wordt een voor-
jaarsbeurs gehouden en de afdeling be
schikt over een corps dames, dat tegen, ver
goeding hulp per uur verleent. Op hét
ogenblik bedraagt het. aantal leden onge
veer 2100. Mevrouw Wesstra sprak de wens
uit, dat men in Haarlem in de komende
tijden met dezelfde toewijding en trouw
ais in de voorbij gegane jaren met hart en
verstand de zaak der huisvrouwen zal blij
ven dienen en mee zal helpen in deze on
rustig jagende tijd de huisvrouwen haar
moeilijkheden te leren dragen met geduld
en waardigheid.
Op Maandag 22 October, van drie tot
halfvijf, houdt het bestuur in restaurant
Dreefzicht oen receptie, Woensdag 24 en
Donderdag 25 October wordt de leden een
bijeenkomst in de Stadsschouwburg aange
boden. waar het cabaretgezelschap van
Wim Sonneveld zal optreden en Donderdag
1 November wordt in Dreefzicht een
bridge-drive gehouden, waarvan de op
brengst bestemd is voor het. Jacobafonds,
dat steun geeft aan leden der vereniging,
die voor herstel van gezondheid verpleging
of verblijf buiten haar gezin nodig hebben
of bijstand voor het verrichten van de huis
houdelijke arbeid en financieel niet. in staat
zijn om de kosten hiervan te dragen.
Nederlandse cineast Gerard Rutten
gaat Duitse film regisseren
De Nederlandse cineast Gerard Rutten is
met Alf Teichs, de productieleider van de
Duitse maatschappij Comedia Film, die
onder meer „Berliner Ballade" vervaar
digde, overeengekomen om drie films te
regisseren. Een daarvan is een door Jan
Gerhard Toonder gemaakte bewerking van
Goethe's vrijheidsdrama „Egmont". Er be
slaan vergevorderde plannen om hiervan
ook een Nederlandse versie te vervaardi
gen met medewerking van een aantal
Nederlandse spelers en cineasten/gedeelte
lijk in de Cinetone-studios te Duivendrecht.
ORGELBESPELING
Er wordt een orgelbespeling gegeven in de
Gróte of St. Bavo Kerk te Haarlem, op Don
derdag 11 October 1951, des namiddags van
3 tot 4 uur, door George Robert.
Het programma vermeldt: 1. Herr Gott,
dich Loben wir. J. S. Bach; 2. Fuga g kl. t.,
J. S. Bach; 3. Meinen Jesum lass ich nicht,
(Choral met variaties), J. G. Walther; 4.
Grand Jeu, Guilain; 5. a. Adoratio et Vox
Angelica, b. Praeludium grave, Th. Dubois.
6. Marche Got-hique. Th. Salomé.
doeling dat hij zo mogelijk met 1 Januari
a.s. in functie zal treden, maar van de zijde
van het bestuur vernemen wij, dat het wel
wat later kan worden. Het aantal bekwame
longartsen is in ons land niet groot, terwijl
bovendien het honorarium niet zo hoog ge
steld kan worden dat het bijzonder aan
lokkelijk wordt naar Haarlem te komen.
De kosten van het massa*
onderzoek
Er zijn natuurlijk uitgaven aan dit masga-
onderzoek verbonden. De kleine Röntgen
foto's die aan de lopende band gemaakt
worden, kosten 1.per stuk. De bedoe
ling is dat de ingezetenen die de betaling
voor eigen rekening kunnen nemen dit ook
zullen doen. Daarnaast moeten ook de min-
en onvermogenden van dit onderzoek niet
uitgesloten worden.
Er is een commissie uit de burgerij be
noemd (onder voorzitterschap van de heer
W. C. Bakker, wethouder van Financiën)
om dit massa-onderzoek voor te bereiden.
Ongetwijfeld zal ook de financiële mede
werking der gemeente nodig zijn. Want als
het massa-onderzoek heeft plaats gehad,
komt het na-onderzoek van de personen
waarbij afwijkingen gevonden zijn. In zeer
veel gevallen zullen dan grote Röntgen
foto's gemaakt moeten worden. Dat be
tekent een uitgaaf van vele tienduizenden
guldens.
Wij hebben enige tijd geleden medege
deeld dat er plannen bestaan om de Haar
lemmers door te lichten. Van allen zullen
dan wij gaven van deze methode reeds
een beschrijving kleine foto's gemaakt
worden, die de deskundigen in staat stel
len te constateren of er reden is afwijkin
gen in de longen te vrezen. Wat dan een
uitgebreid onderzoek noodzakelijk maakt.
Voor tot dit massa-onderzoek kan wor
den overgegaan is het noodzakelijk dat bij
het Consultatiebureau te Haarlem een
tweede longarts wordt aangesteld, omdat
die in het bijzonder belast zal worden möt
dit onderzoek.
Een nieuw consultatiebureau
Aanvankelijk werd gemeend dat het beter
was het massa-onderzoek uit te stellen tot
men de beschikking kreeg over een nieuw
consultatiebureau. Het tegenwoordige (aan
de Gedempte Oude Gracht) is namelijk al
vele jaren te klein. Er zijn plannen om een
nieuw te bouwen, maar de onderhandelin
gen daarover verlopen niet vlot. Het is
thans zover dat het rijk heeft toegezegd bij
te zullen dragen aan de extra lasten die
door deze bouw op de Haarlemse vereni
ging tot bestrijding der tuberculose gelegd
worden,'maar dan moet deze vereniging de
bouw financieren.
Het is niet gemakkelijk voor het nieuwe
Consultatiebureau een geschikt terrein te
vinden, maar daarvoor heeft men nu grond
op het oog in de nabijheid van de Maria-
stichting. Er hangen evenwel nog moeilijk
heden omdat er een uitbreidingsplan ge
wijzigd moest worden. Graag zou het be
stuur een groot pand gekocht hebben dat
na een verbouwing gebruikt zou kunnen
worden voor Consultatiebureau, maar juist
toen men dat op het Wilsonsplein gevonden
had, werd bekend dat de gemeente Haar
lem al beslag daarop gelegd had.
De omgeving van de Mariastichting ligt
wel in het Zuidelijk deel der gemeente,
maar er moeten op het Consultatiebureau
ook mensen komen uit Heemstede en Haar
lemmermeer. zodat tooh wel van een cen
traal punt voor het gehele gebied gespro
ken kan worden.
De tweede longarts
Voor de tweede longarts is nu voorlopig
ruimte gevonden in het bestaande Consul
tatiebureau, doordat de vroegere admini
strateur het bovenhuis ontruimd heeft. Die
oplossing krijgt evenwel slechts een tijde
lijk karakter.
De foto's van de Haarlemmei's voor het.
massa-onderzoek zullen in gebouwen op
verschillende plinten der gemeente ge
maakt worden. Maar die foto's moeten dan
bestudeerd worden door de longarts, die
alle personen, die zich aan een nader on
derzoek moeten onderwerpen, op zijn
bureau laat komen. Daarvoor moet hij
enige lokalen in het Consultatiebureau ter
beschikking hebben. De ervaring elders op
gedaan heeft geleerd dat ongeveer 4 voor
dit nader onderzoek in aanmerking komt.
Op de 165.000 Haarlemmers zouden dat er
ruim 6000 zijn. Daarvan vallen dan weer
af de mensen die reeds bij het Consultatie
bureau in controle zijn.
De tweede longarts moét aangesteld wor
den door de Nooddhollandse vereniging tot
bestrijding der tuberculose. Het is de be-
Het Haarlemse comité Natuurbescher-
mingsweek. dat zich wekenlang hééft inge
spannen om de Natuurbescherrningsweek
Kennemerland 1951 tot een klinkend suc
ces te maken, kan met voldoening terug
zien op de resultaten van zijn werk. De
natuurbescherrningsweek heeft meer be
langstelling bij het publiek gekregen dan
de organisatoren durfden hopen. Vooral de
volwassenen zijn in groter getale naar de
tentoonstelling in Vlees- en Vishal komen
kijken dan men had verwacht. De lezingen
en excursies en ook de filmvertoningen
hebben tijdens de natuurbescherrnings
week veler aandacht getrokken.
Inmiddels is het comité tot de conclusie
.gekomen dat zijn werkzaamheden voortge
zet moeten worden, aldus deelde wethou
der D. J. A. Geluk hedenmorgen tijdens een
persconferentie mee. Met het reeds enigé
jaren bestaande comité van Plantsoenen-
bescherming zal contact- worden opgeno
men om gezamenlijk de belangen der na
tuurbescherming te dienen. Een volgende
stap zal Zijn: contact opnemen met omlig
gende gemeenten die, wil het natuurbe-
schermingswerk geheel slagen, bij het
organiseren van een actie niet gemist kun
nen worden. Het is uiteraard vooral van
belang dat die mensen worden bereikt, die
nog geen belangstelling voor natuurbe
scherming aan de dag hebben gelegd.
Eén van de belangrijke resultaten van de
natuurbescherming is dat tal van mensen
er op hebben aangedrongen dat een derge
lijke actie zou worden herhaald. Men bleek
het vooral op prijs te stellen dat er in
het vervolg meer excursies naar de Ken-
nemerduinen zouden worden georganiseerd, omvang van de spiegelkijker.
De koepel van Palomar Mountain heeft
een middellijn van ruim veertig meter. De
kijker is er dusdanig in opgesteld dat de
Pool gefotografeerd kan worden. In de kij
ker zelf is een cabine geconstrueerd, waar-
Met zijn handen heeft de heer Janné
Ekstedt in een viswater nabij Stockholm
deze 17% pond zware snoek gevangen,
nadat het dier zijn vislijn stukgetrokken
had.
De afdeling Haarlem van de Nederlandse
Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde,
de Haarlemse Weer- en Sterrenkundige
Kring, heeft het winterseizoen gisteravond
in restaurant Die Raeckse aan de Raaks
ingezet met de vertoning van de kleuren
film „The story of Palomar", een rolprent
die de vervaardiging van 's werelds groot
ste spiegelkijker, die in Palomar Mountain
in beeld brengt. De belangstelling ervoor
was zó groot, dat velen met een staanplaats
genoegen moesten nemen.
„The Story of Palomar" is een Ameri
kaanse film die speciaal naar Nederland is
gestuurd ter opluistering Van het gouden
jubileum van de vereniging, dat in Sep
tember van dit jaar in Utrecht op grootse
wijze is gevierd.
In de halve eeuw van haar bestaan heeft
de Nederlandse Vereniging voor Weer- en
Sterrenkunde getracht om in brede kring
belangstelling voor weer- en sterrenkunde
te wekken, welk doel zij nastreefde met het
uitgeven van een maandblad en een jaar
boekje, het geven van leiding bij waar
nemingen, het hóuden van lezingen en ex
cursies en het verlenen van prijzen voor
verdienstelijk amateurswerk. Bovendien
staat de leden een uitleenbibliotheek ten
dienste.
Voordat de voorzitter, dr. J. J. Raimond
Jr., overging tot het vertonen van de film,
gaf hij aan de hand van enige lichtbeelden
een korte inleiding die bedoeld was om de
aanwezigen een inzicht te geven van de
In Amsterdam reed een automobiliste
de Amstel in nabij de schutsluis. Zij wist
zich uil de auto te bevrijden en kon
door sluiswachters op het droge worden ge- j in de waarnemer een plaatsje heeft ge
bracht. Haar hpnd, die in de auto was ach- vonden
tergebleven. werd door de brandweer gered,
die er in slaagde tijdig de éuto boven water
te halen.
binnenland
Het Amsterdams gerechtshof heeft de
gebroeders S. en K. K. uit Langendijk ver
oordeeld tot een maand gevangenisstraf
voorwaardelijk en een boete van f 50. Zij
hadden een jong kalf afgemaakt door het
met een ijzeren staaf op de kop te slaan. De
Alkmaarse politierechter had hen veroor
deeld tot twee maanden.
De bestrijding van de dennenbladwesp,
die zoveel dennenbossen in ons land be
dreigde, is voor dit jaar geëindigd. De Ne
derlandse Heidemaatschappij heeft 1100 ha.
dennenbos door een vliegtuig laten bespuiten.
De Utrechtse politie waarschuwt tegen
een zekere Veenvliet en J Kok. straatfoto
grafen te Utrecht, die in het gehele land
opnamen maken, waarbij de kosten vooruit
moeten worden betaald. In zeer vele gevallen
blijft echter de levering van de foto achter
wege.
HAARLEM EN OMGEVING
De classis Utrecht der Chr. Geref. Ker
ken heeft peremptoir geëxamineerd en toe
gelaten tot de dienst des Woords en der
Sacramenten de hepr G. Bijleveld, cand.
te Haarlem en beroepen predikant te Noor
deloos.
Mej. B. A. Koster te Haarlem is be
noemd tot onderwijzeres aan de Mr. Lisman-
school te 's Gravenhage.
In de vergadering van de Grote Ker-
keraad der Evangelisch Lutherse Gemeente
te Haarlem is mevrouw PriesterBroek-
meijer tot regentes van het Lutherhuis be
noemd. Tot kerkmeester is benoemd de heer
C. M. H. van den Broek.
In de jaarvergadering van de Vrijzin
nige Lutherse Kring zijn de heren C. B. W.
van Huët en J. H. van Drongelen als be
stuurslid herkozen. De hee-- A. Thomas die
ruim 13 jaar als voorzitter heeft gefungeerd,
had wegens drukke werkzaamheden bedankt.
Als voorzitter is benoemd ds. C. H. Brandt
die had verklaard gedurende één jaar als
zodanig te willen fungeren.
De auteur Jo Sternheim draagt op Vrij
dagavond 12 October ter opening van het
winterwerk van het Instituut voor Arbei
dersontwikkeling in de Renaissancezaal van
het Frans Halsmuseum het verhaal „Tsjip"
van Willem Elsschot voor.
Burgemeester Cremers zal op Vrijdag
avond 12 October in de Vishal aan de Grote
Markt de poppententoonstelling „Dolly-
town" van de Bond zonder Naam openen.
Aan de R.K. Universiteit te Nijmegen is
gepromoveerd cum laude tot doctor in de
letteren en wijsbegeerte op een proefschrift,
getiteld „Georgius Cassander en zijn oecu
menisch streven" mejuffrouw M. E. Nolte te
Bloemendaal. lerares aan het R.K. Meisjes
lyceum te Haarlem.
Het Nationale Danstheater van Joegoslavië., dat na het met zoveel succes bekroonde optreden in het Festival of Britain verleden
maand een serie al even geestdriftig ontvangen voorstellingen in Nederland gaf, maakt thans een tournee door België om
vervolgens via Zwitserland en Italië de thuisreis te aanvaarden. Er worden echter onderhandelingen gevoerd om het gezel
schap voor een nieuwe reeks vertoningen van folkloristische dansen uit de Balkan in ons land te engageren, daar de belang
stelling de eerste keer overweldigend was en zeer velen moesten worden teleurgesteld. De vaak eeuwenoude, met kostbare
borduursels versierde costuums, waarvan ook deze nieuwe foto een aardige indruk geeft, verhogen de aantrekkelijkheid van
het levendige kijkspel niet weinig.
Bij andere kijkers verricht de waarnemer
zijn werk in een cabine naast de kijker.'
De spiegel, de ziel van het instrument,
weegt maar liefst twintigduizend kilo en is
aan de achterkant op zesendertig plaatsen
voorzien van ondersteuningsmechanismen.
Het gepolijste oppervlak is bedekt rjiet een
uiterst dun laagje aluminium, ziflks in
tegenstelling tot alle andere spiegels die
met een laagje zilver worden bestoven. Het
voordeel van het aluminium is, dat dit de
violette stralen van zon en sterren terug
kaatst. Zilver doet dat niet. De taak op
Palomar Mountain bepaalt zich tot het ver
richten van waarnemingen van spiraal
nevels.
Aan de eigenlijke bouw van de sterren
kijker. waarvoor de Rockefeller Founda
tion zes millioen dollar beschikbaar stelde,
ging onder meer de bouw van een model
van de kijker op schaal 1 op 100 vooraf.
Daarna werd nog eens model 1 op 10 ver
vaardigd. Inmiddels werd het vervaardigen
van allerlei onderdelen en het gieten van
de spiegel ter hand genomen. De spiegel
is in een speciaal voor dat doel gebouwde
werkplaats geconstrueerd. Het gehele pro
ces nam elfeneenhalf jaar in beslag. Na
iedere bewerking werd de spiegel aan een
grondige controle onderworpen.
Met de vertoning van deze bijzonder
interessante film heeft de Haarlemse Weer-
en Sterrenkundige Kring het seizoen veel
belovend ingezet
Bernard IJzerdraat sprak
over Aziatische muziek
Op uitnodiging van het Centrum Haar
lem van de Soefi-beweging heeft de musi
coloog Bernard IJzerdraat gisteravond in
gebouw Theosofia een lezing gehouden
over rhythme en wereldorde. De heer
IJzerdraat ging bij zijn beschouwingen uit
van de rhythmische verschijnselen bij de
Aziatische, in het bijzonder bij de Indo
nesische en Chinese muziek.
Het Oosten is een bakermat van mystiek.
Het verbinden van muziek met mystiek is
ons Westerlingen niet vreemd. Daarvan
getuigen tal van beschouwingen over de
geestelijke invloeden en de mystieke bete
kenis van muziek, in vervlogen eeuwen en
ook thans nog door de Westerse mens ge
geven. In het moderne Indonesië leeft een
stroming, die zich keert tegen de verheer
lijking van het mystieke wezen der muziek.
De materiële zijde van het leven op aarde
wordt als voornaamste factor gezien, zelfs
door degenen die als de belangrijkste cul
tuurdragers van het Indonesische volk be
schouwd moeten worden. De heer IJzer
draat haalde als voorbeeld een bekende
jonge Sumatraanse dichter aan, die de
Boroboedoer niet meer zag als een tempel
gewijl aan mystiek, maar als een mathe
matisch geconstrueerd politiek monument,
gebouwd op een strategische plaats. Op
materialistische grondslag, met allerlei
moeilijkheden én zelfs ellende, wil men een
nieuwe Indonesische cultuur opbouwen en
ook de muziek bevrijden uit de ban der
traditie en haar nieuwe ontwikkelings
kansen geven.
Het rhythme in deze muziek was de mu
ziek zelve. Iets anders bestond er niet. Men
vrpeg- niet om klankkleur of harmonieën.
Enkele tpnen op de instrumenten warén
voldoende om het rhythmische ideaal te
bereiken. Het rhythme is de primaire
kracht, waaraan alles zijn groei en ontwik
keling dankt. Volgens dit principe wordt
de muziek op enkele plaatsen in Indonesië
nog beoefend. Maar steeds meer gaat de
Westerse muziek met haar systeem van in-
dividuële kunstenaars overheersen. De vor
men van de Westerse toonkunst worden al
om overgenomen.
In vervlogen tijden was de toonkunst de
grondslag voor de staat. Voor de Chinezen
was zij het uitgangspunt voor het staats
leven. Een verkeerde gang van staatszaken
werd verweten aan een verkeerde beoefe
ning van de toonkunst. En nog lang heeft
men aan Indische hoven bij ceremoniën de
muziek met de ordenende kracht van het
rhythme gehandhaafd. Het rhythme van de
klinkende gamelan bracht ieder in contact
met het hogere en men voelde zich daarbij
veilig. De danszaal kreeg in het paleis te
Djokja een voorname plaats. Daar werd ge
traind in dans en muziek. Thans noemt
men de dans daar gymnastiek, maar in
waarheid blijft het een beleven van een
diepgeworteld contact met het rhythme.
Bernard IJzerdraat liet enkelè gramo-
foonplaten horen om zijn uiteenzettingen
en beschouwingen toe te lichten en be
antwoordde ten slótte een aantal vragen,
die hem naar aanleiding van zijn toespraak
gesteld werden.
De leidster van het Centrum Haarlem
van de Soefi-beweging. mejuffrouw C. C.
Voute, besloot de avond met enkele woor
den van clank tot de spreker.
HAARLEM, 9 October 1951
ONDERTROUWD: H. R. K. de Langen en
J. A. Doppenberg.
BEVALLEN van een zoon: 6 Oct., G. Drenth
Snichies; 8 Oct., W. Struik—van Broekhui
zen; A. ZwartserGeleerd; M. M. Bakker
Stokman.
Bevallen van een dochter: 6 Oct., A. L.
HerrewijnMagielse: 8 Oct., E. W. van Mont-
foort—Van der Putten; C. P. van Soest—
Sindprf; 9 Oct., T. KleinWijkstra.
OVERLEDEN: 6 Oct., F. J. Gedaan, 68 j..
Hazepaterslaan; M. C. KooloosSuijkeiiand.
74 j.. Spaarnwouderstraat; 7 Oct., W. van
Leeuwen—Hamann, 77 j., Bakenessergracht;
Jac. Veltman. 72 j„ v. O. de Bruijnstraa:8
Oct., A. van der Wal—Zijlema, 80 j., Wester-
houtpark; A. B, Dijkmans. 63 j„ Schoter-
veenstraat.
