Rijk-gemonteerde „Lohengrin"
door de Nederlandse Opera
tiadinq
HUISBRAND-OLIE STOOKOLIE
-Clowntje Riek
Haarlem speelt thuis tegen Velocitas
DIEBEN
Nieuwe uitgaven
Wordt Nederland te klein
voor zijn grote concerns
„Match a trois"
op Mereveld
Sport op Zondag
Voetbat
Engelse selectie voor
wedstrijd tegen Oostenrijk
Voetbalelftallen
Biljarten
Hof van Holland speelt
gelijk tegen Rood Wit
Uniformen voor personeel
burgerlijke verdediging
Effecten- en
Geldmarkt
Sport in 't kort
HANDELMAATSCHAPPIJ SHAMROCK N.V.
Zwemmen
Clubkampioenschappen
van Nederland
Voor de kinderen
Truman houdt Mossadeq
aan de lijn
ZATERDAG 17 NOVEMBER 1951
Voetbal
Haarlem speelt Zondag opnieuw thuis en
krijgt bezoek van Velocitas uit Groningen.
Weliswaar hebben de Haarlemmers een ach
terstand op DWS, maar aangenomen mag
worden, dat de Amsterdamse ploeg binnen
kort zal verliezen. Zondag heeft DWS het
bijvoorbeeld al niet gemakkelijk in de uit
wedstrijd tegen Heerenveen. De Friese club
heeft sedert 6 October geen nederlaag gele
den en is goed op dreef. Haarlem moet er
voor zorgen niet achter te raken en zal goed
doen van Velocitas te winnen. Daartoe is de
thuisclub in staat.
EDO speelt tegen Elinkwijk in Zuilen.
Beide ploegen hebben na tien wedstrijden
dertien punten behaald en delen de vierde en
vijfde plaats. Aangezien Elinkwijk op eigen
terrein in goede vorm is zal EDO het niet
gemakkelijk krijgen. Wij vermoeden, dat de
Haarlemmers zuilen winnen, waardoor de
binnenkort te spelen wedstrijd EDO—Haar
lem in belangrijkheid zal stijgen.
RCH komt Zondag volledig uit tegen Leeu
warden in de Friese hoofdstad. De ploeg
heeft het er zonder Biesbrouck goed afge
bracht en nu de international weer van de
partij is mogen wij rekenen op een zege.
Voor VSV staat eveneens een wedstrijd,
waaraan een verre reis is verbonden op het
programma. Het gaat op bezoek bij Be Quick
en de Velsenaren mogen tevreden zijn, als
zij een gelijk spel behalen.
In de tweede klasse krijgt HFC bezoek van
HVC, dat de leiding heeft. De Haarlemmers
staan niet voor een gemakkelijke taak, daar
de Amersfoorters over een goede ploeg be
schikken. Toch is een gelijk spel niet uit
gesloten. Stormvogels ontvangt West Frisia
en kan winnen. Voor Schoten is een jvedstrijd
tegen Zeeburgia in Amsterdam vastgesteld.
De supporters rekenen er op, dat minstens
een punt mee naar Haarlem wordt genomen.
Een belangrijke wedstrijd staat in de vier
de klasse op het programma. Dio speelt op
het terrein achter de Kleverparkweg tegen
EHS. Beide ploegen behaalden uit negen
wedstrijden dertien punten. Het winnende
elftal is voorlopig de leidende ploeg. De ach
terhoede van ÉHS lijkt sterker dan die van
DIO. EHS heeft acht doelpunten tegen en
DIO vijftien. Een spannende strijd is te ver
wachten.
Hockeywedstryden
BMHC zal de strijd moeten aanbinden
tegen HDM. In het vervolg beginnen de wed
strijden om halfdrie in plaats van drie uur
door de vroeg intredende duisternis. De elf
tallen hebben zes punten uit zes wedstrijden.
De Bloemendalers zullen minstens een gelijk
spel moeten behalen, willen zij tot de hoogst
geplaatsten van de ranglijst blijven behoren.
In de westelijke promotieklassen wordt de
wedstrijd BMHC III—Victoria hedenmiddag
in Rotterdam gespeeld. Zondagmiddag om
een uur speelt BMHC II in Bloemendaal
tegen Gooi; van de hockeyclub Amsterdam
speelt het tweede elftal in Heemstede tegen
Alliance en het derde elftal in Velsen om
twee uur tegen Strawberries. HBS gaat op
bezoek bij Hilversum, een spannende strijd,
omdat HBS door de overwinning van Schaer-
weyde op Hilversum sinds de vorige week
de bovenste plaats inneemt.
Dameshockey
In de westelijke eerste klasse dames zijn
geen wedstrijden vastgesteld doordat er op
de Roggewoning in Den Haag proefwedstrij-
den voor dames worden gehouden. Hieraan
nemen zes speelsters van BDHC en twee van
Rood Wit deel.
In de promotieklassen ontmoeten elkaar
in Bloemendaal de dames van BDHC II en
Rood Wit II en die van HBS en Strawberries.
Handbal
Van de eerste klassers treden alleen de
dames- en herenploeg van HOC in het krijt
tegen de elftallen van Amersfoort op het ter
rein aan de Schalkwijkerweg. Voor de heren
ziet het er niet zo rooskleurig uit. De op een
na laatste plaats kan alleen door winnen
v rbeterd worden, aan de mogelijkheid "raar-
van we twijfelen. Amersfoort heeft ondanks
zijn laatste plaats op de ranglijst in de laat
ste wedstrijden een beter spel laten zien,
zodat wij het de beste kans geven. Ook voor
de dames van HOC zijn de verwachtingen
niet hoog gespanen al doet de goede uit
schieter tegen ADA de hoop op betere resul
taten opleven. In de tweede klas speelt
Rapiditas (heren) de returnwedstrijd tegen
Vriendschap en IJmond ontvangt het zwakke
Tonegido. Zowel van Rapiditas als van
IJmond verwachten we overwinningen Gita
zal het op eigen veld niet gemakkelijk krij
gen tegen de tweede der ranglijst. Tonegido
Twintig Engelse voetballers zijn aange
wezen voor een speciale training ter voorbe
reiding van de wedstrijd Engeland—Oosten
rijk op 28 November in het Wembley stadion.
Deze spelers zijn; Barlow (West Bromwich
Albion), Barrass (Bolton Wanderers). Durgin
(Sheffield United), Cockburn (Manchester
United), Dickinson (Portsmouth), Eckersley
(Blackburn Rovers), Finney (Preston North
End). Froggatt (Portsmouth), Hawksworth
(Sheffield United), Lofthouse (Bolton Wan
derers). Medley (Tottenham Hotspur), Mer
rick (Birmingham). Milton (Arsenal), Mor-
tensen (Blackpool), Mozley (Derby County),
Pearson (Manchester United), Ramsey (Tot
tenham Hotspur), Smith (Arsenal), Vaughan
(Charlton) en Wright (Wolverhampton
Wanderers).
Haarlem—Velocitas. Haarlem komt uit
met: doel: Snijders: achter: Laan en Oden-
thal; midden: Jacobs, De Voogd en Barends;
voor: Jacob, Boeree, Roozen, Schilpzand en
Groeneveld.
LeeuwardenRCH. De opstelling van
RCH luidt: doel: Wille: achter: Van Rheenen
en Willemink; midden: Lasschuit, De Vos en
Van der Brink; voor: Koster. De Wette. Gal
lis. Biesbrouck en Oosterbaan.
ElinkwijkEDO. Met het volgend elftal
trekt EDO naar Elinkwijk: doel: Van den
Berg; achter: Vrenegoor en Bax; midden:
Karpes. Schijvenaar en Evers; voor: Verdam,
Koning, Molenkamp, Klein en Roodselaar.
De uitslagen van de voortgezette wedstrijd
Hof van Holland—Rood Wit luiden als volgt:
Fokker (65) 65 36 8 1,80
Bouwmeester (65) 52 36 11 1,44
Kobus (145) 88 24 19 3,66
Th ooi en (340) 14. 24 21 5,83
Verver (75) 66 43 9 1,53
Verbeek (90) 90 43 13 2,09
Weerlee (70) 55 41 7 1,34
Aufderheyde (70) 70 41 8 1,70
Woestenburg (160) 145 38 36 3,81
Van Koersel (155) 155 38 12 4,07
Spoelder jr. (40) '9 32 4 0,59
Toepoel (40) 40 32 7 1,25
De stand is 12—12 geworden. Dinsdag en
Woensdag komt Suisse" op bezoek.
Voor de kopgroep is de uitslag van de wed
strijd Concordia 2OSS in de eerste klas
afdeling heren van veel belang. Indien eerst
genoemde wint, stijgen zijn kansen en
tevens de spanning tussen de vier ploegen
uit de kopgroep AHV, OSS, BGV en Con
cordia 2, die elkaar maar zeer weinig ont
lopen.
Eerste revance-wedstryd in de KNKB
Voor de Haarlemse twaalftallen zijn zeer
lastige wedstrijden vastgesteld, zodat er wei
nig kans op succes zal wezen.
In de tweede klasse ontvangt Aurora de
oud-eerste klasse'r SVK, welke pogingen in
het werk stelt om dat eerste klasserschap te
herwinnen. Voor Oosterkwartier zou het uit
stekend te pas komen, indien Aurora voor
een verrassing in de vorm van een gelijk
spel kon zorgen. Watervliet gaat op bezoek
bij Roda, dat sterker zal wezen dan de
gasten.
Ook in de derde klasse zullen de Haar
lemmers heel goed moeten aanpakken om
een of twee winstpunten rijker te worden.
Animo Ready gaat op bezoek bij DDV, dat
nog steeds ongeslagen is. Sport Vereent trekt
naar Oostzaan om te trachten het sterke
OKV te verslaan, Haarlem dat bezoek krijgt
van BEP uit Purmerend, zal trachten revan
che te nemen voor de in September geleden
nederlaag van 52. Voorts gaat Ooster
kwartier 3 op bezoek bij Watervliet 2; in de
wedstrijd te Haarlem wonnen de Haarlem
mers met 42, nu kan de uitslag wel eens
juist andersom worden.
ADVERTENTIE
Stationsplein 12.
Jack v. Kollenburg
en Jenny van Dam
Zang, acc., piano
Hans Borrebach: Het grote jongens
fotoboek. Uitg. A. J. Veen, Am
sterdam.
In deze royale en rijk-geïllustreerde uit
gave doet Hans Borrebach, de vaardige
illustrator van jongens- en meisjesboeken,
zich kennen als een vurig pleitbezorger voor
de fotografie-als-hobby, van welke taak hij
zich met geestdrift en kennis van zaken
wijdt. Het zijn dan ook niet alleen de jonge
lui, die in dit foto-leerboek een prettige gids
zullen vinden, ook de oudere, meer gevorder
de amateur zal er veel van zijn gading in
aantreffen.
De auteur weet bovendien zelfs de droog
ste theorie op smeuïge wijze te populari
seren en om al deze redenen zal het boek
zijn weg dan ook wel vinden. Jammer alleen,
dat de taal zo erbarmelijk is; een spelling
als „obtiek" kan men nauwelijks reclame
voor een uitgever, noch voor zijn correctors
noemen. H. C.
WEEKABONNEMENTEN
dienen uiterlijk op Woensdag te worden
betaald, daar de bezorgers op Donder
dag moeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE.
ADVERTENTIE
In de Memorie van Antwoord op het
voorlopig verslag der Tweede Kamer over
het wetsontwerp op de burgerlijke verdedi
ging, zegt de regering te betreuren, dat
vraagstukken, welke nauw verband houden
met de burgerlijke verdediging, tot dusver
niet konden worden afgedaan.
De regering merkt op, dat indien ons
land andermaal in een oorlog zou worden
betrokken, in grote aaneengesloten bebou
wingen de bevolking, naar de ervaring
heeft geleerd, niet met kleine individuele
maatregelen zal kunnen volstaan. Wil zij
doeltreffend de bestrijding van de gevolgen
van luchtaanvallen ter hand nemen, dan is
daarnaast samenwerking in groter verband
geboden. Te dien einde is gedacht aan het
vormen van een blokbeschermingsploeg
uit de bevolking op circa elke 1000 inwo
ners in de A-gemeenten.
De regering heeft de voor- en nadelen
van uniformering nauwgezet overwogen.
Nog afgezien van de practische bezwaren,
welke het dragen van gewone burgerkle
ding bij oefeningen of daadwerkelijke actie
met zich zou brengen, vraagt het optreden
van grote aantallen personeel eenheid en
discipline, welke slechts met uniformering
kunnen worden bereikt. Bovendien geldt,
dat het personeel, wil het zich ten volle
opgenomen weten in de burgerlijke sector
van de nationale defensie, ook de behoefte
zal gevoelen dit naar buiten te tonen.. Op
grond daarvan werd in het wetsontwerp
een eenvoudig uniform met bijbehorende
distinctieven en een helm voor alle daar
voor in aanmerking komende personeels
leden voorgeschreven.
De term „burgerlijke verdediging" acht
ook de regering weinig bevredigend. Ge
zocht wordt naar een benaming, die beter
dan thans weergeeft, wat de burgerlijke
verdediging inhoudt en die ook meer tot de
bevolking spreekt.
Bij Koninklijk Besluit is de loongrens
voor de verplichte ziekenfondsverzekering
verhoogd van f 4725 tot f 4925, met ingang van
2 Juli 1951.
De oproep van de Bond voor Zieken
verpleging aan alle dokters in Nederland om
hun bijdrage te storten voor het erefonds
voor oud-verpleegsters heeft grote weer
klank gevonden bij de medici. Binnen één
dag nadat het schrijven was verzonden,
was er reeds drie duizend gulden binnen. Ook
van particuliere zijde worden thans giften
gedaan.
Mevrouw Roosevelt, die deel uitmaakt van de Amerikaanse delegatie in de Algemene
Vergadering van de U.N.O. te Parijs, is Vrijdag in de namiddag voor een kort bezoek
aan de Koningin op het vliegveld Schiphol aangekomen. Zij werd namens de Ameri
kaanse ambassade begroet door de echtgenote van de ambassadeur, mevrouw Selden
Chapin, (op de foto rechts van haar) en door de militaire attaché van het leger der
V.S., kolonel Bruce W. Bidwell (links van mevrouw' Roosevelt)Geheel rechts op de
foto: mevrouw Den Ouden, die eveneens ter begroeting aanwezig was.
Voor de jongere generatie van het Ne
derlandse operapubliek is „Lohengrin",
ondanks zijn meer dan honderdjarige leef
tijd, betrekkelijk nieuw. Men kent natuur
lijk wel de „Grals-Erzahlung", het „Bruids
koor", het Vóórspel, de Inleiding tot het
derde bedrijf en andere brokstukken, maar
het werk in zijn geheel is, voor zover ik
weet, sinds de montering door de „Co-
oper-atie" van Koopman, met de onver
getelijke Lies'oeth Meissner als Ortrud, niet
meer op het affiche geweest. Voor ons
ouderen, die met deze kunst opgevoed zijn,
werkt het weerzien, na zoveel jaren, als een
De tijd dat Nederland een van de ban
kiers der naties was, ligt ver achter ons.
Het Czarenrijk heeft vóór de revolutie
van 1918 een groot deel van zijn uitgaven
met Nederlands geld gefinancierd en er zijn
velen die ook vandaag nog onder in hun
effectentrommel een pak „oude Russen"
hebben liggen, die ze van hun vader of
grootvader hebben geërfd. Ook de Ameri
kaanse Spoorwegen zijn als bekend voor
een deel met Nederlands geld gefinancierd
en de thans nog bestaande, in het buiten
land werkende hypotheekbanken herinne
ren ons er aan dat vooral de Nederlandse
landbouw in het Noorden van ons land zich
met grote bedragen bij de agrarische ont
wikkeling van de Verenigde Staten heeft
geïnteresseerd.
Na de belangrijke internationale meeting
van afgelopen Zondag op Mereveld brengt
deze baan Zondag een match a trois tussen
de Franse draver Dumas O, de Duitse dra
ver Schlingel en de Nederlandse ster No-
tekraker S. Voor dit gebeuren bestaat een
enorme belangstelling, die zelfs internatio
naal is, daar enige autobussen uit West-
Duitsland de supporters van „Schlingel"
zullen komen brengen. Een voorspelling
is uitermate moeilijk, temeer daar de plaat
sing aan de start van beslissende invloed
kan zijn. Schlingel, die van zeer grote
klasse is en deze zomer in Hamburg zijn
record stelde op 1.21.9, kan over Notekra-
kraker de baas blijven. Dumas O zal slechts
met enig geluk voor de prijs in aanmerking
komen.
De omlijsting van de match is niet min
der interessant. De Minerva-prijs een
course voor de betere klasse brengt
Wagenaar met de paarden Niekie B H en
Lady Zora met de grootste kansen aan de
start. Kalida en Morning Star zijn de ove
rige kanspaarden. My Darling moet wegens
zijn lange afwezigheid afgewacht worden.
Gezien de verrichtingen van Lycurgus
van vorige wek mag dit paard als de favo
riet genoemd worden in de finale van het
Leerlingenkampioenschap. Lazuur en New
Spencer zullen echter niet veraf eindigen.
Voor de serie-draverij staan ruim 40
paarden aangegeven, die elkaar in 3 series
en een finale zullen bekampen. Een keuze
te maken uit 40 paarden is vrijwel onmo
gelijk. Our Volann, Petronella, entraine-
ment Geersen (Old Gold, Phérénice, Nellie
O) en Lieveling worden echter gesigna
leerd als de paarden, die in de finale kun
nen doordringen.
Zowel in de Jupiter-prijs als in de Mer-
curius-prijs is Geersen favoriet. Met Peter
hof zal hij nu eindelijk kunnen winnen
voor Prof. Heny en Oosting's Lieveling. In
het 2e nummer zal dit niet zo eenvoudig
zijn, maar daar Linotte S in vorm nog
steeds vooruitgaande is, mag men op deze
snelle merrie wel rekenen. In Matador en
King Scott en Or de Casindra zien wij haar
ernstigste concurrenten.
Een zeer gewaardeerde afwisseling in
dit rijk gevarieerde drafprogramma is de
ren om de Prijs van Zeist, waarin entraine-
ment Montané met Prince Albert en Cor
rida moeilijk te kloppen zal zijn. Marlotta,
die op Mereveld best loopt, kan de plaats
bereiken, terwijl Great Girl als de outsider
wordt gesignaleerd.
DE ZESDAAGSE TE IIANNOVER. De
zesdaagse te Hannover werd gewonnen door
het Duitse koppel Schorn- -Hörmann Voo-
ren, die een konpel vormde met de Duitser
Ziege werd zesde.
OOSTENRIJKSE VOETBALLERS NAAR
HELSINKI? De Oostenrijkse voetbalbond
heeft besloten om pogingen in het werk te
stellen een amateurploeg naar de Olympi
sche Spelen te zenden.
LEO HORN LEIDT BELGIë B—LUXEM
BURG. De heer Leo Horn Jr. uit Bent
veld is aangewezen voor de leiding van de
voetbalwedstrijd België BLuxemburg
welke Zondag 25 November te Brugge wordt
gespeeld.
ADVERTENTIE
Levering kan ook geschieden via uw brandstoffenhandelaar.
Strandiveg 14 IJmuiden Telefoon K 2550/4602. Na 6 uur 4912.
Achttien verenigingen zullen Zaterdag
avond in het Sportfondsenbad een strijd
leveren om het winterclubkampioenschap
zwemmen van Nederland. Bij de dames zal
het Rotterdamse RDZ met Irma Schuhma-
cher, Nel Gerritsen en Ria v. d. Horst alles
in het werk stellen om de titel, die verleden
jaar veroverd werd, te behouden. Maar de
Robben, dat de titel verloor, zal trachten
deze opnieuw te veroveren. De Hilver-
sumse dames komen uit met Geertje Wiele-
ma, Tonnie Hom, Dickie van Ekris en Thea
Thomson—Snoek. Ook zullen de Amster
damse verenigingen ADZ en HDZ een woord
je meespreken. Bij de heren zal de Robben
vermoedelijk het kampioenschap prolon
geren. Het Goudse GZC, Het IJ en Haarlem
zal het de Hilversummers niet gemakkelijk
maken. Als tussennummer vermeldt het pro
gramma sehoonspringen.
DE EUROPESE JUDOKAMPIOENSCHAP
PEN. Op 5 en 6 December worden te Parijs
wedstrijden gehouden om de Europese judo
kampioenschappen. Voor het tournooi om
het teamkampioenschap ziet de Nederlandse
ploeg er als volgt uit: Nauwelaerts d' Agé,
Snijders, Koning, Van der Velde en Van der
Horst. Reserve is Veereschild. Voor het in
dividuele kampioenschap komen de Neder
landers Nauwelaerts (2e dan), Van der
Horst (le dan) en Geesink (le kyu) uit.
In het Stedelijk Museum te Amsterdam
is Vrijdag de ere-tentoonstelling ter gele
genheid van de 75ste verjaardag van de
schilder Jaap Dooyewaard geopend. De
jubilaris is bevorderd tot officier in de orde
van Oranje Nassau.
Oepoetie was er het eerstMet een meter voorsprong bereikte hij de boom die
ze als eind van de baan hadden aangewezen.
„Goed zo!", lachte Rick. „Je hebt het eerlijk gewonnen!"
„Ja, maar het scheelde heel weinig!", zei Oepoetie eerlijk.
Zullen we 't nog een keer doen, dezelfde baan terug?"
„Goed", zei Oepoetie. „Eentwee.... drie!"
Weer stoven ze naast elkaar voort, nu in tegengestelde richting. Een hele tijd bleven
ze precies naast elkaarMaar tegen het eind kwam Oepoetie weer een eindje voor
en hij won het weer.
„Hè, hèhijgde Rick. „Je kunt harder rijden dan ik, zie je wel? Je hebt tweemaal
gewonnen!"
Ze reden nu kalm een beetje heen en weer, want ze moesten even op adem komen
na die snelle ritten.
Opeens keek Rick in 't rond.
..Zegnou denk ik er opeens aanWaar zit Bunkie eigenlijk? Ik heb hem niet
meer gezien, nadat hij vast wegreed!"
Waarempelje hebt gelijk!", zei Oepoetie. „Ik zie hem nergens
Ze riepen een paar maal heel hard. Maar er kwam geen antwoord.
Dit is alles verleden tijd en we worden
thans geconfronteerd met het tegenbeeld
dat Nederland voor de financiering van
zijn uitgaven het buitenland nodig heeft.
Hieraan wordt men opnieuw herinnerd als
men leest dat Nederland in het op 30 Juni
1951 geëindigde jaar rond 100 millioen
dollars 380 millioen) aan Marshallhulp
heeft ontvangen en er op genoemde datum
uit dien hoofde bij de Nederlandse Bank
ruim 2.6 milliard is gestort, waarvan
rond 1 milliard voor verschillende doel
einden is verbruikt. Maar wat in deze
dagen nog meer spreekt is het feit dat de
Nederlandse bevolking ondanks die Mar
shallhulp nog nauwelijks in staat is, de
eigen bedrijven te financieren. Gedurende
de laatste halve eeuw hebben we in ons
land naast vele grote en kleine bedrijven
enkele internationale concerns kunnen op
bouwen, welke voor de economische positie
van Nedei'land op de wereldmarkt van
grote betekenis zijn, maar die uiteraard
voor hun natuurlijke expansie over grote
kapitalen moeten kunnen beschikken. De
Koninklijke heeft een geplaatst kapitaal
van 900 millioen, de Leverbros-Unilever
van 380 millioen, Philips (na de recente
emissies) van 245 millioen en de AKU
van 100 millioen. Ook zijn door deze
concerns grote bedragen aan obligaties op
genomen. Da aanmerkelijke vermindering
van de geldswaarde heeft ook voor deze
concerns begrijpelijkerwijs de behoefte
aan meer geldmiddelen doen ontstaan en
de uitgifte van 70 millioen gewone en
30 millioen preferente aandelen Philips
in Juli van dit jaar was daarvan wel een
duidelijke aanwijzing. De Koninklijke en
de AKU kunnen zich vermoedelijk voor
lopig redden, maar de Leverbros-Unilever
komt, zoals gisteren gemeld, met een emis
sie van 43 millioen gewone aandelen aan
de markt, terwijl, naar men op de beurs
meent, nog tal van kleinere emissies te
wachten zijn. liet opmerkelijk verschijnsel
is nu, dat, zoals we dezer dagen schreven,
deze kapitaalsuitgiften van onze grote
concerns de aandelenmarkt uit haar even
wicht hebben gebracht en voor de betrok
ken aandelen scherpe koersdalingen heb
ben veroorzaakt.
Dit is niet normaal. Want als men de
bedrijfsresultaten van deze concerns be
ziet, ook voor zover die op het lopende
jaar betrekking hebben, dan blijkt dat
deze concerns hun bedrijf nog voortdurend
uitbreiden en dat die expansie ook de win
sten in belangrijke mate doet stijgen. Wan
neer dit vroeger het geval was en derge
lijke ondernemingen nieuw geld vroegen,
was dit niet zelden aanleiding tot een
flinke koersstijging voor de oude aandelen,
omdat bij de uitgifte van nieuw kapitaal
aan de oude aandeelhouders voorkeurs
recht beneden de beurskoers werd ver
leend. Ook thans geschiedt zulks nog, maar
het effect op de beurskoersen der aandelen
is thans een vrij gevoelige koersdaling
wegens het geringe opnemingsvermogen
van de markt.
Dit wil zeggen dat, om het nu maar eens
duidelijk te formuleren, dat Nederland
voor zijn grote concerns te klein geworden
is, anders gezegd, dat Nederland voor de
financiering van zijn grote concerns te
arm geworden is.
Er is ook thans bij het beleggend publiek
ongetwijfeld nog wel vertrouwen en be
reidheid om in dergelijke concerns gelden
te beleggen, maarde middelen ont
breken. De Nederlandse bedrijven hebben
dit wel voorzien en daarom de laatste jaren
zoveel mogelijk een politiek van zelf
financiering gevolgd, maar door de oneven
redige belastingdruk is deze voor de steeds
toenemende kapitaalbehoeften niet toerei
kend. Men wordt dus gedwongen op de ka
pitaalmarkt een beroep te doen met het
gevolg dat men de koersen van onze prima
aandelen beneden hun reële waarde ziet
dalen en zij, die nog in staat zijn enig ka
pitaal te vormen, huiverig worden om dit
bij het Nederlandse bedrijfsleven te in
vesteren.
Dat is een ernstig verschijnsel, dat er
toe kan leiden dat onze grote concerns ge
dwongen worden om buiten de grenzen
kapitaal op te nemen in een tijd dat onze
nationale zelfstandigheid het toch re^ds zo
hard te verduren heeft.
eigenaardige sensatie. Enerzijds voelen wij
er ons aan ontgroeid en zijn we een beetje
schuw geworden van dit Wagner-mysti-
cisme gemengd met wapengekletter en fel
gerhythmeerde helden-hymnen (wij hebben
immers aan den lijve ondervonden waar
dit alles op uitgelopen is!); en anderzijds
boeien ons weer als van ouds de zo karak
teristiek geharmoniseerde melodieën plus
de prachtige ensemblestukken, en blijft
onze bewondering ongerept betreffende de
opzet, de ontwikkeling en de psychologi
sche typering in dit muziekdrama, al moe
ten we dan door de vingers zien dat het
alles zo traag verloopt. Maar als iemand
ons over Wagners breedsprakigheid zou
beklagen, zou het best kunnen zijn, dat wij
deze uitvoerigheid zouden verdedigen, om
dat elk woord betekenis heeft in de ont
wikkeling van het werk. Eigenaardige sen
satie zo'n her-ontmoeting van een werk
waar men vroeger volmaakt oncritisch
tegenover stond, ja oprecht warm voor liep.
Hoe nu de jongere en de jongste gene
ratie, de meer nuchtere en meer op het
dynamische effect ingestelde, zal reageren
op de „Lohengrin", is mij een raadsel. Dat
zal de ervaring moeten leren. In ieder ge
val, er is één bijzondere trekpleister, die
wel eens geregeld volle zalen zou kunnen
waarborgen; en dat is de schitterende mon
tering, onder regie van Georg Hartmann in
décors van Herbert Fiedler, die, hoe sober
ook van aanleg, tot werkelijk grandiose ef
fecten meewerken. En een nog grotere aan
trekkingskracht kan uitgaan van de muzi
kale vertolking in 't algemeen, onder
directie van Karl Elmendorff, en dan
vooral wat er met het koor bereikt is. Men
kan het misschien vreemd vinden, dat ik
niet eerst de solisten noem, doch aanvang
met de zingende figuratie, zoals men het
koor kan noemen. Doch de koorfunctie is
in dit werk van een zo overwegend belang
en hetgeen met het ensemble van de Ne
derlandse Opera bereikt werd, was zo
subliem van' uitwerking, dat het nu eens
gerust de eerste plaats verdient.
De zwaarste rol in de Lohengrin is die
van Ortrud, feitelijk de enige figuur in het
werk die zelfstandig initiatieven neemt, die
de dramatische knooppunten legt en er
naar handelt. Wagner heeft in deze hei
dense vrouw een demonische heldin ge
tekend die het hele drama domineert, al
laat hij haar ten slotte in haar toeleg mis
lukken. Lidy van Veen heeft aan die rol
een zware kluif; wellicht zal zij in deze
krachtfiguur nog groeien. Maar waar ik mij
niet mee verenigen kan is, dat de regie van
haar niet het traditionele donkere type ge
maakt heeft, dat zielkundig verantwoord is.
Omdat zij koningsdochter en Friezin is?
Dat weegt niet op tegen de psychologie van
haar rol.
De sterkste en vocaal prachtigste uit
beelding was die van Telramund de
graaf vamDendermonde door de nieuwe
bariton van de Opera, Caspar Broecheler.
Een zeldzame kracht, deze zanger! Lohen
grin was Franz Lechleitner, die als gast op
trad. In het derde bedrijf (het duo van de
bruidskamer) kwam deze zanger pas goed
op dreef.
Wanneer hij in de hoge tonen het ge
knepen open zingen nalaat (en dat deed hij
daar hoofdzakelijk) dan is het een genot
naar hem te luisteren.
Elsa van Brabant werd vertolkt door
Greet Koeman. Ook zij was in het grote
duo met Lohengrin op haar best. Zij ge
bruikte haar stem daar met absolute be
heersing, ongeforceerd, zonder flakkering
en met rake, wisselende expressie. Koning
Hendrik de Vogelaar vond in Gerard Groot
maar een matige interpreet; de Heraut van
Gerard Holthaus daarentegen was voor
treffelijk.
Het orkest speelde best en klonk zo goed
als het in de Amsterdamse Schouwburg
mogelijk is. Het effect van de scène-muziek
kon niet beter.
Deze Lohengrin-première mag als zeld
zaam mooie montering bijzonder geroemd
worden. JOS. DE KLERK
In Washington is Vrijdag officieel be
kend gemaakt, dat president Truman de
Perzische premier, dr. Mossadeq, schrifte
lijk heeft beloofd het verzoek om een le
ning aan Perzië „zorgvuldig te zullen over
wegen".
Het was evenwel niet mogelijk Mossadeq
voor diens vertrek uit Amerika een defi
nitief antwoord te geven. (Mossadeq ver
trekt Zondag).
President Truman heeft Mossadeq ver
zekerd, dat hij zou doen „wat hij kan" om
Perzië financiële hulp te verlenen.
Trumans schrijven was een antwoord op
een dringende boodschap, die Mossadeq
Zondag had gezonden en waarin hij ver
zocht om onmiddellijke financiële hulp ten
einde de Perzische economie voor verlam
ming door gebrek aan fondsen, als gevolg
van het oliegeschil met Engeland, te he-
hoeden.
Volgens functionarissen in Washington
zou Perzië 120 millioen dollar willen heb
ben. i
