Sociale voorzieningen zijn
in Australië ontoereikend
TAXI 12500
ERRES
producten
>°r
DE ROOIJ
Drie eeuwen geleden zette Van Riebeek
voet aan wal op Kaap de Goede Hoop
ostewwems
Er is werk genoeg, maar bij ziekte
of tegenslag komen de problemen
Amsterdamse Beurs
Zeer belangwekkend
vioolrecital
Zandvoorts raadhuis
Heemstede
DINSDAG 4 DECEMBER 1951
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
EEN TUIN EN EEN FORT
Pleisterplaats voor Indiëvaarders
groeide uit tot blanke kolonie
KAISER FRAZER
Burgerlijke stand
van Haarlem
Verkoop en
reparatie-inrichting
„Roderik de tovenaar"
voor de zesde klassers
Ontvangst van reünisten
Koperen priesterfeesten
eft
Ontspanningsavond
ouden van dagen
Rode Kruis-collecte
Klaverjasclub
Zandvoortmeeuwen
Kapelaan door auto
aangereden
BINNENKORT zal in twee steden, die duizenden kilometers van elkander ver
wijderd liggen, dezelfde man worden herdacht. De eerste stad, de kleinste van
de twee, waar de tijd schijnbaar stil is blijven staan, herdenkt een van haar grote
zonen, Jan van Riebeeck. Wanneer er echter geen Grote Trek was geweest, geen
Dingaansdag, geen Vechtkop en geen Amajuba, dan zou Culemborg deze barbier-
chirurgijn bij de Oost Indische Compagnie wellicht evenzeer vergeten zijn als Am
sterdam Peter Minuit, die in feite niets minder heeft gedaan dan hij, toen deze in op
dracht van de West-Ind'ische Compagnie een post stichtte op het eiland Manhattan,
waarvan de bewoners een nederzetting hebben gesticht, die later Nieuw Amsterdam
zou worden. In de tweede stad, Kaapstad, maken zich honderdduizenden op om Jan
van Riebeeck te herdenken als de bouwer van hun natie.
ADVERTENTIE
llll T'~
K
il WÈ
1 Wê,
In het geboortestadje van deze dienaar
der Oost-Indische Compagnie, die drie
eeuwen geleden voor- het eerst de voet op
Afrikaanse bodem heeft gezet, zal de histo
ricus weinig meer kunnen vinden, dat aan
hem herinnert. Het huis, waar hij gewoond
heeft is bewaard gebleven, er is een kope
ren kroonluchter, versierd met het wapen,
dat door hem bij zijn vertrek naar de
Kaap aan de stad is geschonken. Veel
meer is er niet. Hij werd in Batavia be
graven, en zijn grafsteen is later naar
Kaapstad overgebracht.
Over de jeugd van Van Riebeeck is niets
bekend. Zijn vader was zeekapitein en
deelde het lot van vele zeevarenden in die
tijd: hij stierf ver van huis en werd in
Brazilië begraven. Van Riebeeck was toen
eenentwintig jaar en juist benoemd tot
tweede chirurgijn bij de Oost-Indische
Compagnie. Reeds tien jaar daarvoor was
zijn moeder, Elizabeth van Gaasbeek,
dochter van een der vroegere burge
meesters van Culemborg, in Schiedam ge
storven.
Les van Nieuw Amsterdam
Zijn grote stadgenoot, Anthonie van
Diemen, die in die tijd Gouverneur-Gene
raal van Oost-Indië was geworden, is on
getwijfeld zijn voorspraak geweest bij de
compagnie. En waarschijnlijk is hij het
ook geweest, die zich de jeugdige scheeps
arts herinnerde, toen in 1641 het besluit
viel om een post aan Kaap de Goede Hoop
te stichten. De „Heren Zeventien" beslo
ten dat de kaap een verversingsstation
zou worden en een herstellingsoord voor
aan scheurbuik lijdende zeelieden, maar
geen handelspost. Van Riebeeck zou goed
kope groente en goedkoop vlees aan de
compagnie moeten leveren en bovenal
verse vruchten, de enige toen bekende re
medie tegen de scorbutus, welke in die da
gen de bemanningen der Oost-Indië vaar-
ders decimeerde.
In geen geval mocht zich op de Kaap
een blanke kolonie gaan vormen, zo over
wogen de hoogmogenden van de com
pagnie.. Zij wilden niet later dezelfde on
plezierige ontdekking doen als de West-
Indische Compagnie met haar handelspost
op Manhatten, die was gesticht door de
reeds genoemde Peter Minuit. Toen zich
daar eenmaal een blanke bevolkingskern
had gevormd begon deze zich van de lei
ding in Holland af te zonderen en zeer
tot schade van de genoemde compagnie
stichtte zij een eigen nederzetting, die
„Nieuw Amsterdam" werd gedoopt. In het
jaar, dat van Riebeeck werd uitgezonden,
werd juist hun jarenlange strijd tegen de
compagnie met succes bekroond, zij wer
den vrije burgers van een vrije stad.
De tocht van drie koopvaarders, de
„Drommedaris", de „Reiger" en de „Goede
Hoop", waarmee Van Riebeeck met hon
derd mannen en enkele vrouwen, onder
wie zijn echtgenote Maria de la Queillerie,
tegen het einde van 1651 Amsterdam ver
liet, eindigde bijna zeventien weken later
in de Tafelbaai.
Zoals elke postcommandant had ook
Van Riebeeck de plicht om in dienst der
Oost-Indische Compagnie een dagboek
bij te houden, waarvan twee afschriften
moesten worden gemaakt, één copie ging
naar Batavia, het tweede naar Amsterdam.
Het oorspronkelijke journaal bleef in
ADVERTENTIE
Wij rijden met
HAARLEM, 3 December 1951
ONDERTROUWD: 3 Dec. L. A. Witteveen
en J. J. Bulters; F. Herberich en H. J. Spruijt.
BEVALLEN van een zoon: 29 Nov., E. A. M.
Boomsvan Lunenburg; 1 Dec., J. E. Mors
Hessels: 2 Dec., H. M. ter Beke—van Veen;
C. I. Tennekes—van Assema; C. Weltevrede
Onkenhout; G. T. Croese—Herni; L. A.
van VierssenPlasch; C. M. HarmsenLigt-
hart; 3 Dec., H. J. M. Snoeks—Beekelaar.
BEVALLEN van een dochter: 1 Dec., D.
Meijerde Landmeter; D. de VriesBier
steker; 2 Dec., M. Gerrits—Mentjox; A. P. J.
van der Ven—van Bers.
OVERLEDEN: 29 Nov., W. J. Bonke, 84 j.,
Burgwal: 30 Nov., J. Voogd, 83 j., Oranje
straat: 1 Dec., J. Bolland—Timmer, 87 j.,
Westerhoutpark; J. E. van Essen, 54 j.,
Slachthuisstraat; B. M. J. van der Raad, 4 j.,
Kamperlaan; C. Koenekoop, 70 j„ De Wit-
straat; J. W. A. van den HeuyelBosman,
63 j., Hazepaterslaan; A. Nelissen, 59 j.,
Schermerstraat; M. J. van Deursen—Knuff-
mann, 89 j., Molijnstraat; 2 Dec., H. Breuker,
75 j.. Luitesteeg; J. J. Taleboom, 44 j., Elzen-
pleir
Het standbeeld van Van Riebeeck,
slechts enkele meters verwijderd van
de plek, waar hij voet aan wal heeft
gezet, is met het gelaat landwaarts ge
keerd, overeenkomstig de taak welke
hij drie eeuwen geleden heeft gehad.
De man, die in 1899 dit standbeeld liet
plaatsen, gaf de „Kaapse Hollanders",
tegen wie hij het zelfde jaar een oorlog
zou ontketenen, hiermee een symbool
in de strijd tegen hemzelf en tegen de
Britse „avances" in Zuid-Afrika. Het
was namelijk Cecil Rhodes....
Kaapstad. Het Bataviase exemplaar is ver
loren gegaan, de overige twee bleven be
houden, alleen is het exemplaar, dat te
Kaapstad wordt bewaard, nogal geschon
den door onoordeelkundige behandeling.
Dank zij deze twee journalen, die won
derlijk genoeg tegen het einde van de
vorige eeuw zelfs in Engeland opgang heb
ben gemaakt, is het voor het nageslacht
mogelijk geworden om zich een nauwkeu
rig beeld te vormen van het leven der
kolonisten gedurende deze eerste tien ja
ren. Uit deze journalen blijkt dat twee
problemen het eerst de aandacht van Van
Riebeeck hebber* opgeëist. Er moest eer.
fort worden gebouwd dat thans nog een
der indrukwekkendste monumenten van
Kaapstad is en er moest een moes-
en kruidentuin worden aangelegd. Er wa
ren tuinlieden mee uit Holland gekomen
en de zaden, die in de vaten met aarde
waren meegebracht, ontkiemden spoedig.
De druiven rijpten voorspoedig onder de
altijd schijnende zon, sinaasappels en ci
troenen gaven reeds na enkele jaren over
vloedige oogsten. Reeds enkele jaren na
Van Riebeeck's komst werd de Kaap de
groente- en vruchtentuin van Zuid-Afrika,
wat zij nu nog is.
Werkkrachten-vraagstuk
Van Riebeeck zat al dadelijk met grote
moeilijkheden voor het aanwerven van
werkkrachten. Gedwongen arbeid mocht
de inheemse bevolking op uitdrukkelijk
bevel van de compagnie niet verrichten en
alle pogingen om de Hottentotten vrijwil
lig aan het werk te krijgen, mislukten. Dat
hij de inboorlingen niet mocht dwingen
verbitterde hem zozeer, dat hij reeds na
een jaar overplaatsing vroeg. Zijn verzoek
werd echter niet ingewilligd en het pro
bleem van de arbeidskrachten loste de
compagnie op door slaven naar de Kaap
te zenden, aanvankelijk uit Oost-Afrika en
later uit Malakka en Ceylon.
De blanke werkkrachten, die Van Rie
beeck vóór zijn vertrek in Amsterdam had
aangeworven, bleken weinig zin te hebben
om zich voor de compagnie tegen een ka
rig loon uit te sloven. Desertie, ontevre
denheid en ongehoorzaamheid hebben hem
het leven in die tien jaar niet gemakkelijk
gemaakt. De weinigen, die uit het goede
hout gesneden waren, maakten zich los
van de compagnie om dieper het binnen
land in eigen boerderijen te bouwen. Reeds
vijf jaar na de landing moest de com
pagnie inzien dat het onmogelijk was om
gebeurtenissen, als die zich te Nieuw Am
sterdam hadden voorgedaan, te voorko
men en liet zij met grote tegenzin
overigens de eerste vrije kolonisten aan
rukken.
Nog vóór Van Riebeeck na afloop van
zijn tienjarige ambtsperiode de Kaap ver
liet, was uit het oorspronkelijke verver
singsstation een kolonie gegroeid met en
kele honderden blanke gezinnen voor
de vrouwen had het Amsterdamse wees
huis gezorgd en waren de grondslagen
voor Kaapstad gelegd. Er was een kleine
scheepswerf ontstaan, er waren pakhuizen,
kantoren en een hospitaal gebouwd, een
dorpje verrees aan de voet van de Tafel
berg. Er was een achterland met her en
der verspreide boerderijen en de schei
ding tussen dienaren van de compagnie en
zelfbewuste vrije burgers had zich vol
trokken.
Toen deze zoon van Culemborg na het
einde van zijn tien-jarige ambtsperiode
Zuid-Afrika vaarwel zei, liet hij er de
bouwstenen achter voor de natie, welke
thans de dag van zijn landing tot een na
tionale feestdag heeft verklaard.
Reeds kort na zijn vertrek was Van
Riebeeck vergeten en dat is ruim 175 jaar
zo gebleven. De zorgen van de kolonisten
waren te groot, dat men moeilijk veel be
langstelling kon verwachten voor de dag
en de wijze, waarop ze begonnen waren.
Pas in de boerenoorlogen toen het natio
nalisme hoog oplaaide is men ook in
het buitenland weer gaan tasten naai
de verre oorsprong van de Kaapkolonie,
en Van Riebeecks dagboek was daarbij een
goede leiddraad. Bij het tweede eeuwfeest
werd een plechtige dankdienst in Kaap
stad gehouden. En de komende feesten
zullen voor de Hollandse pionier een vol
ledig eerherstel betekenen. Hij zelf heeft
in zijn dagboek het nageslacht verzocht de
stichtingsdag „den 6den April wesende,
tot Godes eere met danckzegginghen te
vieren ten eynde daerbij des Heeren wel-
daeden, aan ons bewesen, ter gedachte-
niss in memorie te houden".
C. C. KROUWELS
Koninginneweg 6 - Tel. 14024
Het veertigste St. Nicolaasfeest, georgani
seerd door de afdeling Haarlem van de
Nederlandse Onderwijzersvereniging, is gis
teravond in de gemeentelijke Concertzaal
voortgezet met een voorstelling voor de
leerlingen van de hoogste klassen der lagere
scholen, die nog drie keer herhaald zal
moeten worden (namelijk op 4, 6 en 7
December) om alle daarvoor in aanmerking
komenden een plaats te geven. Zoals steeds
werd er tussen de bedrijven in vrolijke
trant gezongen, met welke bezigheid de op
de achterste rijen gezeten ouders zo nu en
dan luidkeels instemden. Ook de gebruike
lijke uitreiking van lekkers kon dit jaar
doorgang vinden.
Het vertoonde stuk „Roderik de tove
naar" van Fred. Berens begint zo lang
zamerhand een beetje te verouderen. De
vormelijke betuiging van tedere gevoelens
bij de in het spel voorkomende liefde op
het eerste gezicht werkte bijvoorbeeld meer
op de lachspieren van de hedendaagse
jeugd dan op het gemoed. Maar toch heeft
deze Amsterdamse onderwijzer het des
tijds in de goede richting gezocht, met be
grip voor de behoefte aan ridderlijke
romantiek, aan exotische omgevingen en
geheimzinnige machten. Deze proeve van
zijn prijzenswaardige activiteit is over het
algemeen trouwens vrij goed geslaagd. Dat
bleek ook wel uit de aandacht waarmee
de gebeurtenissen gevolgd werden, uit de
levendige commentaren en uit de harte
lijke bijval.
Dit verheugende resultaat (dat toch de
vraag: „Is er nu niets moderners te vinden?"
niet wegneemt) was mede te danken aan
de aardige opvoering, die als vanouds
onder de kundige leiding van Henk Bak
ker werd voorbereid. Van het gezelschap
zich voor dit dankbare, maar veel
eisende werk beschikbaar stellende onder
wijzers en onderwijzeressen maakten
enkele geroutineerde krachten deel uit
zonder nu bepaald te domineren en dat is
wel het beste bewijs voor de eensgezinde
geestdrift en zuiver ingestelde fantasie van
alle medewerkenden. De dialogen werden
nu en dan door eenvoudige liedjes afge
wisseld, zoals de uitstekend voorgedragen
ballade van de betoverde ezel.
Voor leerlingen van de derde klassen
was des middags „Dokter Alwetend" ver
toond, een bewerking door J. de Groot
van het gelijknamige sprookje uit de ver
zameling van de gebroeders Grimm.
Burgemeester en Wethouders zullen op
Vrijdag 28 December 1951 des middags om
12 uur officieel ten Stadhuize ontvangen
de Reünisten van de Rijkskweekschool al
hier ter gelegenheid van de herdenking
van het 90-jarig bestaan dier school.
Enige kapelaans uit Haarlem en omge
ving hebben hun koperen priesterfeest ge
vierd.
In de Sint Liduinakerk aan de Rijksstraat
weg heeft kapelaan M. C. Klijn ter gele
genheid van zijn priesterfeest een mis op
gedragen. Pastoor L. J. Schalke hield een
feestpredicatie. Op een receptie zijn de ju
bilaris geschenken aangeboden, o.a. door
organisaties, waarvan de heer Klijn geeste
lijk adviseur is.
In Heemstede vierde kapelaan P. Riep
een jubileum. In de St. Bavokerk heeft hij
een mis opgedragen. De heer Th. Verhoe
ven bood namens de parochianen een ge
schenk in enveloppe aan. Maandagavond
is een feestavond gehouden in het R.K.
Verenigingsgebouw.
Kapelaan W. Kamerbeek vierde feest in
de parochie Bloemendaal. Namens de pa
rochianen overhandigde de heer W. Wilms
Floet een gouden armbandhorloge. Op
een bijeenkomst in hótel Vreeburg hebben
leden van de toneelvereniging Sint Gene-
sius een opvoering van „De poort der ge
nade" gegeven.
In Bennebroek was het feest voor kape
laan J. Loerakker. De broer van de jubi
laris, kapelaan A. P. Loerakker, hield een
feestpredicatie. In het R.K. Verenigings
gebouw heeft de voorzitter van het huldi
gingscomité, de heer E. W. Hersman dank
gebracht en een spaarbankboekje met een
flink bedrag overhandigd. Burgemeester
mr. K. baron van Hardenbroek en dokter
G. Mansholt boden gelukwensen aan. Des
avonds bracht het fanfarecorps „Kunst na
Arbeid" de jubilerende kapelaan een sere
nade.
De heer J. Solleveld, secretaris van het
bisdom, droeg in de kapel van de Zusters
aan de Zijlsingel een mis op. Aanwezig
waren mgr. J. P. Huibers, bisschop van
Haarlem, dr. M. de Jong, secretaris van het
bisdom, mgr. C. van Trigt, officiaal van
het bisdom en de heer J. A. A. Kuilman,
deken van Haarlem.
ADVERTENTIE
kiecÜMgSt, hemnmodezaJcer?
en zo vaak heeft hij gehoopt, dat
de Sint bij Kostermans iets voor
hem koopt.
CR HOUTSTR - KL HOUTSTR. - CEN. CRONJESTR.
(Van onze correspondent in Australië)
Australië is een goed land voor emi
granten. Hoewel wij critiek hebben op be
paalde feiten, zoals de huizennood, die het
de Nederlanders (zonder vergunning tot
meeneming van kapitaal, dus zonder mid
delen) onmogelijk maakt een huis te kopen
(er zijn er plenty voor rond f 22.000,
en de absoluut onvoldoende huisvesting in
de kampen, staat daartegenover het feit,
dat er werk genoeg is voor ieder, die van
aanpakken weet. Ieder die werkt ontvangt
een behoorlijk loon, dat hem in staat stelt
in zijn levensonderhoud te voorzien.
Het basisloon in de industrie (voor de
landbouw geld't het niet) is een ieder ge
garandeerd (ook op kantoren) en bedraagt
om en nabij 10 pond (f 84.Vrouwen
ontvangen 75 procent. Wie een groot ge
zin heeft, staat echter voor de noodzaak
van extra-inspanning, als de kinderen niet
zelf kunnen meeverdienen, omdat het ba
sisloon niet voldoende is om daarvan in
zo'n geval te leven.
Werkelijke moeilijkheden, dlie het ïe-
vensbestaan van de emigrant bedreigen,
duikèn op in geval van ziekte of tijdelijke
invaliditeit. De dokterskosten zijn hier
hoog en men krijgt daarvan slechts een ge
deelte vergoed. Ook bij tijdelijke werk
loosheid dreigen financiële moeilijkheden.
In sommige industrieën vallen in de laatste
weken ontslagen, maar wie van aanpakken
weet, behoeft zich geen directe zorgen te
maken, want wie niet een bepaald beroep
als het enige mogelijke voor zichzelf be
schouwt, heeft de directe mogelijkheid tot
plaatsing elders. Dit neemt niet weg, dat
de sociale voorzieningen tekort schieten.
Het eerste, waarmee een emigrant bij
aankomst in het nieuwe vaderland te ma
ken krijgt, is de werkloosheidsuitkering.
Niemand kan en mag verwachten, dat hij
onmiddellijk werk heeft, uitzonderingen
daargelaten. In die eerste periode is het
3-3% Ned. 1947
A. K. U
Lever Brothers
Philips Gloeil.
Ree. Nwe Philips
Kon. Petroleum
A'dam Rubber
Holl. Amer. Lijn
Ned.Scheepv. Unie
H. V A
Deli Mij
Amsterd Bank
Rotterd. Bank
Twentse Bank
Anaconda Copper
Bethlehem Steel
Republic Steel
Shell Union
Tidewater
U. S. Steel
Claims Lever Unie
Slotkoers
Openings
gisteren
koersen
85%
87%
162/;
162%
181%
184
170
170
166
165%
288
288
95
92%
185
185
144
141
105%
104%
79
79%
162
162
162%
162%
157
157%
55
54%
54%
54%
46%
46%
70%
70
44%
44
43%
43
ƒ99
103,50
zaak, dat men aanspraak doet gelden op
werkloosheidsuitkering, na de eerste week.
Men wende zich daartoe tot de dienst van
Sociale Zaken. In een immigrantenkamp of
ontvangstcentrum gebeurt dit automatisch.
Feitelijk moet men een jaar in Australië
hebben vertoefd om voor deze uitkering in
aanmerking te kunnen komen, maar de
Australische regering heeft bepaald, dat
het voldoende is als men officieel te kennen
heeft gegeven zich permanent in het land
te willen vestigen. Deze verklaring moet
men reeds in Nederland tekenen.
Verder moet men zich bij het Australisch
arbeidsbureau hebben laten inschrijven en
verklaren dat men bereid en in staat is elk
behoorlijk werk te aanvaarden. De werk
loosheid mag geen gevolg zijn van het feit,
dat men rechtstreeks aan een staking heeft
deelgenomen.
De werkloosheidsuitkering bedraagt voor
een gezin met twee kinderen ongeveer
25. Dit is niet voldoende om alleen al de
huishuur te betalen.
Ziekte en geboorte
Voor ziekte-uitkeringen gelden dezelfde
normen. Als regel bestaat er voor de in
dustriële beroepen een soort collectieve ar
beidsovereenkomst, waarbij loon wordt
uitgekeerd in geval van ziekte voor niet
langer dan vijf dagen per jaar. Sommige
werkgevers hebben deze periode vrijwillig
uitgebreid tot twee, soms zelfs tot drie of
vier weken (om arbeiders aan te trekken).
In andere gevallen heeft een werkgever
wel eens de bepaling gemaakt, dat als de
werknemer het gehele jaar niet ziek is ge
weest, het toegestane aantal ziekte-dagen
wordt opgeteld bij dat van het daarop vol
gende jaar, zodat de periode van ziekte
met doorbetaling van het volle loon be
langrijk wordt verlengd.
De ziekte-uitkering is hetzelfde ingeval
van een ongeluk, waardoor men tijdelijk
niet in staat is werk te verrichten en men
salaris, loon of andere inkomsten ontbeert.
Men behoeft dus niet uitsluitend werkne
mer te zijn om voor een uitkering in aan
merking te komen.
Kindertoeslag wordt uitgekeerd voor
ieder kind beneden 16 jaar, onafhankelijk
van het inkomen. Voor het eerste kind be
draagt de uitkering 2,10, voor elk vol
gend kind ƒ4.20 per week. De betaling
geschiedt maandelijks of per kwartaal.
De uitkering bij geboorten bedraagt
thans 15 pond (het pond is 8,40) voor het
eerste kind, 16 pond wanneer er reeds een
of twee kinderen zijn, en 17% pond als
er drie of meer kinderen zijn. Een bedrag
van 5 pond kan vier weken voor de ge
boorte op verzoek vooruit worden verkre
gen. In geval van een tweeling, bedraagt
de uitkering 5 pond meer, in geval van
een drieling 10 pond. De verzorging van de
aanstaande moeder in openbare ziekenhui
zen is gratis.
Uit het hierboven weergegeven over
zicht blijkt overigens wel, dat de uitkerin
gen bij lange na niet voldoende zijn om
bij ziekte, ongeval of werkloosheid, verze
kerd te zijn van redelijke inkomsten.
Daarom is het vooral voor emigranten be
langrijk te weten, dat zij zich onmiddellijk
na aankomst tegen dergelijke nadelen kun
nen verzekeren.
Zondagavond woonden wij ten huize van
het echtpaar Hesmerg-Bouter aan de
Lanckhorstlaan te Heemstede een recital
bij, gegeven door een te Brussel wonende
Tsjech, de violist Eugene Prokop, met aan
de vleugel een Engels-Franse pianiste, Re-
née Collinson, twee volbloed muzikanten
naturen, beschikkend over een feilloze
techniek en bovendien begaafd met het
temperament dat aan de muziek de kleur,
het sentiment, de gespierdheid en de harts
tocht geeft welke de waarachtige bezieling
doen blijken.
Dat Eugène Prokop te Londen de Carl
Flesch-prijs verwierf verwonderde ons, na
dat wij hem gehoord hadden, niet. Vooral
niet na de Tzigane van Ravel, waarvan hij
een vertolking gaf zo gaaf en klankrijk, zo
levendig gekarakteriseerd, als de componist
het zich maar gedroomd kan hebben. En
welk een edele sonoriteit, ondanks het ste
vige aanpakken, haalde hij uit zijn kost
bare Guarnerius! Hierna kon men zeggen:
ziezo, nu hebben we de „Tzigane" gehoord
in een ideale verklanking!
De „Vier Stukken" van Josef Suk, muziek
die dus de Tsjechische violist bijzonder
moet pakken, omdat ze iets van de melan
cholie en de hartstochtelijkheid van zijn
geboorteland meedeelt, konden ons, na die
fantastische Ravel, al even geestdriftig
stemmen. Deze muziek klonk als het diep
doorvoelde heimwee van iemand die zich
ondanks alles weet groot te houden en
boven alle gevoeligheden zijn mannelijke
trots en waardigheid stelt.
Als samenspel van het tweetal werd
„Poëme" van Chausson een prachtig ge
heel. Niet minder sterk was dit het geval
met de vertolking van Beethoven's Lente
sonate (opus 24). Hier meer dan in welk
ander nummer van het programma, kon
Renée Collinson zich de waardige partner
tonen van de violist. In dit frisse werk
toonden beide executanten niet enkel een
buitengewone lenigheid van spel, maar ook
van geest. Het was een heerlijke interpre
tatie, een model van samenspel.
Eugène Prokop liet ons ock kennis ma
ken met een onuitgegeven, niet lang gele
den ontdekt Vioolconcert van Carl Stamitz
(1746-1801), de zoon van de beroemde
stichter der Mannheimer school, waarvan
dit werk de onmiskenbare kenmerken
draagt. Men zou het goeddeels voor een
jonge Mozart kunnen verslijten; alleen de
menigvuldige, echt „Mannheimer zuchten"
zijn minder karakteristiek voor deze groot
meester, die wel een korte tijd, op doorreis
naar Parijs, de invloed van deze richting
onderging, maar net zoveel daarvan over
nam als paste bij zijn eigen, mannelijker
temperament, waarom hij dus hun zoetig
heden en „affecten" maar liefst ongemoeid
liet. Niettemin is dit concert van Stamitz
een charmante compositie die met overtui
ging gespeeld door een ras-muzikant als
Prokop, stellig vermocht te boeien. Tot dit
resultaat werkten ook bijzonder mee de
brillante cadenzen, die de vertolker er bij
componeerde.
Na deze verrassende kennismaking met
een violist van de superklasse en een pia
niste wier spel naast het zijne niet ver
bleekte, kunnen we niet nalaten de hoop
uit te spreken dit duo weldra nog eens in
Haarlem, maar dan in een concertzaal voor
een groot publiek, te horen.
Prokop: een naam om te onthouden, Col
linson: een naam om niet te vergeten!
JOS. DE KLERK.
Het muziek- en toneelgezelschap „Musi-
corda" heeft een groot aantal leden van de
afdeling Haarlem van de Algemene Bond
van Ouden van Dagen, gisteravond in ge
bouw Sint Bavo een paar genoegelijke uren
bezorgd. Een muzikale start bracht al spoe
dig de stemming er in. Een lied waarin al
het goede van de lente bezongen werd,
vormde nog maar een voorproefje van wat
„Musicorda" voor deze avond zo al in petto
had. Want behalve over zangers en zange
ressen beschikt het gezelschap ook over een
paar prima toneelkrachten, die het muzikale
gedeelte van het programma afwisselden met
een paar vrolijke één-acters. Het hartelijk
applaus dat na ieder nummer opklaterde
getuigde ervan dat het gebodene zeer werd
gewaardeerd. Hedenavond zal „Musicorda"
andermaal voor Haarlemse ouden van dagen
in Sint Bavo op de planken komen.
De Rode Kruiscollecte die afgelopen
Zaterdag in Haarlem is gehouden heeft
meer dan 10.000 opgebracht. De gehele
opbrengst is nog niet bekend.
Op 11 December 1911 werd
de eerste steen gelegd
-Het is nog niet zo heel lang geleden, dat
het huidige dorps-centrum van Zandvoort
niet veel méér was, dan een aantal weilan
den. De plek waar het Zandvoortse raadhuis
staat behoorde 40 jaar geleden door ook toe.
Toen de badplaats echter groeide, bleek het
oude raadhuis in de Kerkstraat, het tegen
woordige gebouw „Hollandia". dat ook als
politiebureau dienst deed, veel te klein om
die taak nog lang te vervullen. Er werden
dan ook plannen beraamd om dit raadhuis
te verbouwen en uit te breiden. De moeilijk
heden die daarbij opdoemden waren echter
zó groot, dat de vroede vaderen op 25 Juli
1910 besloten, de verbouwing van het raad
huis niet te gunnen. Het bedrag van de laag
ste inschrijver was hoger dan het door de
gemeente uitgetrokken bedrag. In de raads
zitting van 27 October 1910 werd een com
missie benoemd om plannen voor te bereiden
voor de bouw van een geheel nieuw raadhuis.
Deze commissie toog aan het werk en
kwam op 24 Februari 1911 met het voorstel,
om over te gaan tot de koop van grond van
Se erven Jacob Koning. Er deden zich al
direct enige strubbelingen voor. De Zand
voortse hötel- en Terreinmaatschappij had
namelijk voor de bouw gratis grond aange
boden. Het merendeel van de raad verzette
zich hier echter tegen, omdat deze grond te
ver buiten het dorps-centrum lag en men
bovendien geen verplichtingen wilde schep,
pen. Na een langdurig debat bleken acht
raadsleden voor en drie tegen de koop van
grond der erven Jacob Koning. Een aantal
inwoners wilde zijn weiland echter weiland
laten blijven, voelde zich in zijn bestaan
bedreigd en richtte een request aan Gede
puteerde Staten om het raadsbesluit nietig
te verklaren. Gedeputeerde Staten beschik
ten echter afwijzend. Aan de toenmalige
gemeente-opzichter werd opgedragen een
ontwerp voor het nieuwe raadhuis te maken.
Volgens het door de opzichter ingediende
bestek werd op 20 September 1911 besloten
tot aanbesteding over te gaan. De laagste
inschrijfster was de firma D. van Kampen
te Bloemendaal voor f41.586.
Op 22 September besloot men, inplaats van
kachels, centrale verwarming aan te bren
gen en op 2 Octber 1911 werd dit werk aan
de firma Kaub en Bierboom gegund. Op 10
November besloot de raad om bij de eerste
steenlegging f 100 beschikbaar te stellen voor
de werklieden, mits dit niet zou worden
besteed voor alcoholische dranken.
Op 11 December 1911 werd door burge-,
BINNENLAND
Het bestuur van de Nederlandse Ver
eniging van Fotojournalisten heeft gespro-
testeerd bij de K.R.O. tegen „de onheuse,
onwaardige en onjuiste uitlatingen van de
radioreporter Leo Pagano gedurende zijn
verslaggeving van de voetbalwedstrijd Ne
derland—België". Het acht de verslaggeving
van de heer Pagano onverantwoord tegen
over een publiek van. enkele millioenen
luisteraars, dat zich daardoor een volkomen
onjuiste mening zou kunnen vormen over
het werk van de fotojournalisten.
Op de Grote Markt in Den Haag zag
iemand dat een jongeman een enveloppe in
de richting van een motorrijder wierp. Ver-
moedênde dat het hier een geval van spion-
nage betrof, greep hij de jongeman in de
kraag en leverde hem aan de politie over. In
de enveloppe bevond zich een briefje met
morsetekens. Het geval was echter van on
schuldige aard. De jongeman en de motor
rijder bleken tot de padvinderij te behoren
en namen deel aan een speurtocht.
Aan de rijksuniversiteit te Groningen
is voor de eerste keer het doctoraalexamen
in de Friese taal en letterkunde afgelegd en
wel door de heer T. B. Hockema uit Grouw.
De rechtbank in Den Haag heeft de
26-jarige P.T.T.-ambtenaar W. J. T. veroor
deeld tot 8 maanden gevangenisstraf. T. had
f2343 verduisterd ten nadele van de Rijks-
automobielcentrale. Met dit geld maakte hij
een reis naar Canada.
In Amsterdam overleed de heer K. Job,
firmant van de gelijknamige effectenfirma.
De heer Job, die 83 jaar oud is geworden,
was het oudste lid van de „Vereeniging voor
den Effectenhandel".
De Amsterdamse Bank N.V. te Am
sterdam bericht, dat zij bereid is de aan
delen der N.V. Noorder Bank te Alkmaar
over te nemen tegen een koers van 155
procent mits door een voldoend aantal aan
deelhouders van dit aanbod gebruik wordt
gemaakt. Directie en commissarissen van de
Noorder Bank achten dit aanbod zeer aan
trekkelijk en bevelen aanneming hiervan
aan.
Vrijdagmorgen zal een deputatie, be
staande uit leden van de Band Oud-Strijders
„7 December" een krans leggen bij de Indo
nesische Urn in het monument op het
Damplantsoen in Amsterdam, ter herdenking
van de in Indonesië gevallen militairen van
de eerste divisie „7 December". Bij deze
plechtigheid zal de voorzitter van deze ver
eniging de generaal-majoor H. J. J. W.
Dürst Britt, oud-commandant van de ge
noemde divisie, het woord voeren.
Op de Trichtse djjk bij Geldermalsen
kantelde een melkauto bij het passeren van
een vrachtauto. De auto schoof langs de
dijkhelling naar beneden en de inhoud van
de drie tanks, 14.000 liter melk, ging ver
loren. De chauffeur werd licht gewond.
Aan het strand te Borssele (Zuid-Beve
land) is het stoffelijk overschot van een
onbekende man aangespoeld. De rijkspolitie
stelt een onderzoek in naar de identiteit.
De heer N. Bolkestein, burgemeester van
Middelburg, die benoemd was tot lid der
Tweede Kamer in de vacature-Tuin, heeft
zijn benoeming niet aangenomen wegens
drukke ambtsbezigheden.
Op Zaterdag 15 December is het 25 jaar
geleden, dat de eerste Nederlandse leerstoel
in het arbeidsrecht werd bezet door mr. M.
G. Levenbaeh. Een comité onder voorzitter
schap van prof. mr. W. F. de Gaay Fortman
zal die middeg in hötel de 1'Europe te Am
sterdam prof. Levenbaeh het eerste exem
plaar van een bundel verzamelde arbeids
rechtelijke opstellen van zijn hand aanbieden,
HAARLEM EN OMGEVING
Toen de 61-jarige voetganger J. J. F.
gisteravond op het Soendaplein de weg over
stak zonder op het verkeer te letten, werd
hij door een fietser aangereden. F. liep daar
bij een hoofdwond op. De fietser kreeg een
wond boven het rechteroog.
Aan 't Koninklijk Conservatorium te
's-Gravenhage slaagde voor het eindexamen
(hoofdvak - piano) mejuffrouw Miep Dijk
stra te Bloemendaal.
De heer H. J. Voors Jr. te Heemstede
is aan de rijksuniversiteit te Leiden ge
slaagd voor het candidaatsexamen in de
theologie.
ADVERTENTIE
Anegang 14 - Telefoon 11963
Grote sortering KALENDERS op elk gebied.
LEDEREN SCHRIJFMAPPEN
BOEKOMSLAGEN
POëZIE- en DAGBOEKEN
FOTO-ALBUMS
met licht en donker papier
meester J. Beeckman de eerste steen voor
Zandvoorts nieuwe raadhuis gelegd.
De bouw ging voorspoedig en reeds op 29
Augustus 1912 besloot de raad het oude
raadhuis aan de Kerkstraat met ingang van
3 September 1912 niet meer voor openbare
dienst te bestemmen en het nieuwe raadhuis
in gebruik te nemen. De ingebruikneming
geschiedde met groot ceremonieel, in tegen
woordigheid van de Commissaris der Konin
gin en vele andere autoriteiten.
Zes en negentig koppels hebben Zaterdag
avond in gebouw „Zomerlust" deelgenomen
aan het klaverjas-tournooi, dat de klaverjas
club „Zandvoortmeeuwen" had uitgeschreven
ter viering van het eerste lustrum der ver
eniging. Met een kort welkomstwoord van
voorzitter H. de Jong, werd de wedstrijd, die
over drie ronden ging, en waarvan het win
nende koppel tot kampioen 1951 van Zand
voort zou worden uitgeroepen, geopend.
Dank zij een voortreffelijke organisatie had
het tournooi een vlot verloop. De uitslag was:
1. en kampioen van Zandvoort: J. Paap-
Schijf, 5867 punten; 2. K. Kerkman—De Jong
5798 punten. 3. Fam. v. d. Hoornv. d. Hoorn
5738 punten. 4. Fam. CohenCohen 5593 pun
ten. 5. Fam. WigboldusWigboldus 5412 pun
ten. 6. A. Zwemmer—Zwemmer Sr., 5394
punten. De hoogste serie werd door de kam
pioenen gemaakt, n.l. 2428 punten.
Daarna volgde een gezellig bal, waaraan
het ensemble „The Moonlight Serenaders"
medewerking verleende.
Sluiting bureaux
Het college van B. en W. heeft besloten
de gemeentelijke bureaux op de Maandagen
24 en 31 December te sluiten.
De heer D. B. F. Plaat, kapelaan te Lei
den, vroeger te Heemstede, was Zondag
naar zijn oude parochie gekomen, om het
feest mee te maken van kapelaan P. Riep.
Toen hij des avonds met de autobus naar
huis wilde gaan stak hij de Herenweg over
zonder op het verkeer te letten. Kapelaan
Plaat werd aangereden door een auto en
liep een breuk in het rechterheupbeen en
een breuk in het linkeronderbeen op. Per
auto is hij naar de Mariastichting over
gebracht.
