Via Parijs naar Washington
De Kerstgave voor
de Stille Armen
IN DE WERELDPOLITIEK
Haarlemse wetsdienaren
vermaakten Alkmaarse
collega's
Muiterij in het
Indonesische leger
„Zijne Excellentie"
ERRES
producten
TAXI 12500
^Hoe is het ontstaan?^
Ingezonden stukken
Nog eens de
Friese beweging
Vrouwen
Een Eeuw geleden
DINSDAG 11 DECEMBER 1951
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
3
Zal een hogere uitkering
mogelijk zijn?
Kennemer Lyceum
deelt de vacantie-prijs
Burgerlijke stand
van Haarlem
Agenda voor Haarlem
Hevige gevechten op midden Java
Gebruik van
vuilnisemmers
Evenwichtige regie
van Cees Laseur
de goud-gek VIRGINIA
De heer H. J. Hofstra over
financiële problemen
Verkoop en
reparatie-inrichting
KAISER FRAZER
Nieuwe schildersgroep
te Haarlem gevormd
Dit woord:
CONTRAMINE
Adres aan Tweede Kamer
over de radiodistributie
De laatste tijd werd door het Comité voor
de Kerstgave aan de Stille Armen als regel
20 gulden uitgekeerd. Nu in de loop der
jaren de koopkracht van de gulden ver
minderd is, zou het Comité graag tot een
hogere uitkering overgaan.
Toen wij daarover met de secretaris mr.
P. E. Barbas spraken, kwam vast te staan,
dat een verhoging feitelijk noodzakelijk is.
Wil een Stille Arme in staat zijn op de
Kerstdagen even uit de sombere levensom
standigheden, die hem van dag tot dag
drukken, te komen, clan is daarvoor onge
twijfeld meer nodig. Zelfs om te kunnen
voldoen aan zeer bescheiden eisen. Vooral
indien de Kerstgave bestemd is voor een
gezin met kinderen.
Het is evenwel de vraag of een verhoging
over de gehele linie mogelijk zal zijn. Ver
leden jaar kregen ruim 900 Stille Armen
een uitkering. Nu wordt aangenomen dat
dit aantal wel de 1000 zal naderen. Zelfs
voor 20 gulden per uitkering is dus nog
20.000 nodig.
Wil het Comité dus in staat zijn niet al
leen de uitkering per geval te verhogen,
maar ook allen die daarvoor in aanmerking
komen met zo'n Kerstgave gelukkig te
maken, dan zal het totaal der inzameling
belangrijk meer moeten zijn dan verleden
jaar.
In elk geval is nu reeds besloten aan
grote gezinnen iets meer te geven.
Het Comité hoopt dat het in staat zal zijn
met milde hand te geven.
Giften worden gaarne in ontvangst geno
men aan onze bureaux Grote Houtstraat 93
en Soendaplein 37. Ook kunnen giften gestort
worden op onze Postgirorekening 273107, met
vermelding „Voor dc Stille Armen".
Dat de leden van de afdeling Alkmaar
en omstreken van de Christelijke Bond
voor Politie-ambtenaren gisteravond in zo
opperbeste stemming het dertigjarig be
staan van hun afdeling hebben kunnen vie
ren, danken zij voor een goed deel aan hun
Haarlemse collega's, die dan wel niet met
vliegende- vaandels en slaande trom, maar
wèl met alle attributen die bij een feest
revue horen, naar de kaasstad waren ge
komen om de jubileumviering luister bij
te zetten. De Haarlemse wetsdienai-en to
verden in vlot tempo de cabaret-revue
„Mens durf te lachen" op de planken en
leverden daarmee het bewijs dat zij meer
in hun mars hebben dan het verzekeren
van orde en rust alleen. De léden van het
gezelschap kwamen uit de bus met een
hele serie sketches, waarbij zelfs de meest
stijve lachspiereif in werking kwamen.
„De nieuwe secretaresse", „De fakir" en
„dr. Lebbe", zij allen zorgden er voor dat
op deze avond niet uit het oog werd ver
loren dat vrolijkheid op dit feest een eer
ste vereiste was.
Inspecteur G. J. Endlich maakte voor de
pauze in zijn hoedanigheid van „Ukelele-
mike" een muzikale reis om de wereld en
nam. daarmee het leeuwendeel van deze
kostelijke revue voor zijn rekening.
Na de pauze nam Ukelelemike zijn en
thousiast gehoor mee naar de Wildwest, om
hen daar te laten genieten van de songs die
cowboys en andere heldhaftige lieden
blijkbaar prefereren.
Mevrouw Tine Holtslag, mezzo-sopraan,
zorgde voor de gewaardeerde ernstige noot
in het programma.
Het feest werd onder meer meegevierd
door de Alkmaarse commissaris van politie
J. Dreeuws en de districtscommandant van
de Rijkspolitie, mr. J. P. van der Steur.
Het Kennemer Lyceum, waarvan klasse
IC onlangs een veertiendaagse vacantie
in Nederland won, heeft het Comité van
de kinderpostzegelactie laten weten, dat
de klas de reis wil halveren, opdat zij dus
een week met vacantie zal gaan, terwijl de
andere week bestemd zal zijn voor een
klas van een minder bedeelde school, waar
van de leerlingen niet in staat zijn er voor
enige dagen op uit te trekken. Het comité
van de kinderpostzegelactie zal deze school
aanwijzen.
HAARLEM, 10 December 1951
BEVALLEN van een zoon: 8 Dec., J. M.
Booms—Paffen; M. Hemelrijk—Varenhorst;
9 Dec., A. M. Koopman—Engwerda; M. van
der Pol—Cornet; G. J. G. van Lubeek—van
Dam; M. R. Duivenvoorden—Dekker; 10 Dec,.
J. Diekerhoff—Hermann; G. Kloos—van Dijk.
BEVALLEN van een dochter: 8 Dec., W.
Kruijer—Cyprian; A. E. van der Reyden—
Handgraaf; E. E. Sakkers—Mijné; M. A.
Frankemölle—van Warmerdam; 9 Dec., M.
van der Pol—Cornet; E. M. M. Eggink—Gra-
tama; G. W. J. Tesselaar—KooijW. C. Lut-
jenkossink—Oderkerk; A. J. A. VeldtMul;
10 Dec., M. J. van Lieshout—Goes; M. C.
Stokman—Koster.
OVERLEDEN: 7 Dec., A. J. C. M. Tervoo-
ren 80 j., Kleverparkweg; 8 Dec., E. C. Smit,
58 j., Corn. Schoonstraat; F. W. H. Klokman,
73 j., Borneostraat; M. J. Schijf, 66 j., M. van
Heemskerkstraat; M. Kruijver—Schermer,
78 j., Bisschop Ottostraat.
ADVERTENTIE
Kinderstoelen
Baby Boxen
OUDE GROENMARKT 16-14
HAARLEM TELEFOON 11266
Concertgebouw: Concert HOV, 8 uur.
Berkens!raat 10: Ds. C. P. de Ruiter spreekt
over „De duivel en de kerk", 8 uur. Frans
Hals: „Verboden zóne", 18 j., 8 uur. Rem
brand!: „Captain Horatio Hornblower", 14 j.,
7 en 9.15 uur. Palace: „Songs of the Islands",
18 j., 7 en 9.15 uur. Luxor: „Het vonnis is
geveld", 18 j., 7 en 9.15 uur. City: „We gaan
naar Parijs", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Spaar-
ne: „De Robin Hood van Texas", 14 j., 7 en
9.15 uur.
Nassauplein 8, Gebouw Theosofia: Soefi
beweging, P. C. J. van Hoboken spreekt over
„Tagore en de ontwikkeling van c o kunst in
India", 8 uur.
WOENSDAG 12 DECEMBER
Brinkmann, Grote Markt: Vereniging van
Spiritistische Philosophie, 8 uur. Gebouw
Cultura: Vereniging van Spiritisten „Har-
monia", openbare lezing, 8 uur. Rembrandt,
Luxor en Palace: 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Frans
Hals: 2.30, 7 en 9.15 uur. City: 2.15, 4.30, 7
en 9.15 uur. Spaarne: 2.30, 7 en 9.15 uur.
(Voor programma, zie agenda van Dinsdag).
Een deel van de Indonesische divisie
„Diponegoro", gestationneerd in Koedoe en
Malang, is in opstand gekomen en in ge
vecht geraakt met loyale militairen.
Het Koecloese gedeelte werd Zaterdag
in een voormalige sigarettenfabriek aan de
stadsgrens door Indonesische militairen
omsingeld, waarbij mitrailleur- en mor
tiervuur werd afgegeven. Zaterdagnacht
zijn de opstandelingen uitgebroken en naar
het Noorden teruggetrokken. Zij werden
echter Zóndag door het leger wederom
omsingeld. Een deel der opstandigen is in
tussen onder de bevolking verdwenen.
De opstandigen verloren 22 doden, 69
werden er gevangen genomen. Het loyale
leger verloor 12 doden, terwijl er 53 ge
wond werden. Een verzetsgroep uit Mage-
lang brak Zondag uit en trok naar Mocnti-
lan, waar Maandagochtend hevige gevech
ten werden geleverd.
Koedoes was Zaterdag uitgestorven, de
winkels waren gesloten. Zondag was ech
ter alles vrijwel normaal. Het verkeer tus
sen Semarang en Djogja bij Moentilan is
gestremd. De wegen worden scherp gecon
troleerd, aangezien een aantal opstandigen
zich in burgerkleding heeft gestoken.
Een abonné schrijft ons naar aanleiding
van het voorstel van B. en W. aan de ge
meenteraad over het maken van een ver
ordening op de heffing en invordering van
een vuilnisemmer-retributie, dat volgens
hem het personeel van de gemeente-reini
ging de emmers niet op de juiste wijze be
handelt. 'Er wordt vaak mee gesmeten, zo
dat weinig emmers onbeschadigd blijven.
De emmers worden volgens de abonné
zelden voor het goede adres teruggezet.
De directeur van de gemeente-reiniging,
de heer M. Renne, deelde ons mee, dat hem
weinig klachten over het beschadigen van
emmers bereikt hebben. Indien de abonné
zich met zijn dienst in verbinding stelt, dan
worden de klachten onderzocht. Regelmatig
wordt controle uitgeoefend. In de oorlogs
jaren en daarna kon het gebeuren, dat
emmers beschadigd werdén doordat de
vuilnisauto's en later de wagens, getrokken
door paarden, niet ingericht waren voor
het legen van vuilnisemmers. Daaraan is
een einde gekomen. De heer Renne moest
toegeven, dat het personeel wel eens door
gebrek aan tijd de emmer niet op de juiste
plaats terugzet. De klacht heeft de aan
dacht van de dienst. Voorts merkte de di
recteur op, dat bij hem vele brieven zijn
binnengekomen over het stijgen van de
prijs van de emmers. Hiertegen is weinig
te doen en aangezien de gemeente door de
financiële toestand niet meer in staat is de
emmers gratis beschikbaar te stellen, zoals
voor de oorlog, heeft het gemeentebestuur
een verordening ontworpen, waardoor de
bevolking de kosten voor de emmer moet
betalen. Bij gebleken onvermogen wordt
ontheffing verleend.
Aartsbisschop Stepinacdie tot 16 jaar
dwangarbeid was veroordeeld, is door
maarschalk Tito in vrijheid gesteld onder
voorwaarde dat hij Joegoslavië niet zal
verlaten. Hier ziet men Aartsbisschop
Stepinac na zijn ontslag uit de gevangenis
in het dorpskerkje te Krasich.
Voor abonnementhouders gaf de Haagse
Comedie gisteravond in de Haarlemse
Schouwburg een tot in alle onderdelen
goed verzorgde opvoering van het kenne
lijk wel gewaardeerde spel „Zijne Excel
lentie" door Dorothy en Campbell Christie,
waarin enkele aan de politieke practijk
ontleende motieven een voorname rol ver
vullen voornaam dan in de zin van:
op de voorgrond tredend. De plaats van
handeling is het denkbeeldige eiland Sal-
va, een Engelse kolonie. Een zich op de
partijladder omhoog gewerkt hebbende
gewezen dokwerker is hier door de socia
listische regering tot gouverneur benoemd.
Onmiddellijk na aankomst begint deze
Labourman met de uitvoering van door
hem noodzakelijk geachte hervormingen.
Hij gaat daarbij echter te werk met ver
onachtzaming van de diplomatieke conven
ties en stuit op een ontstellende corruptie.
Zijn met inkomstenbelasting bedreigde te
genstanders slagen met list en bedrog erin
de arbeidei-s van de marinewerf tot staking
te bewegen, waaruit zoveel relletjes voort
vloeien dat de gouverneur zich genood
zaakt ziet, lijnrecht tegen zijn door eigen
ervaring geharde principes, de militaire
troepen in actie te laten komen teneinde
orde en rust te herstellen. Tenslotte gaat
Zijne Excellentie dan zelf maar eens met
de opgehitste bevolking praten, een regen
van stenen argumenten trotserende, om
zodoende het pleit en het vertrouwen te
winnen, hetgeen hem met glans gelukt.
Het is een doorgaans behalve in een
groot gedeelte van het tweede bedrijf
wel boeiend, doch ondanks talrijke gees
tige vondsten- in de dialogen geenszins
brillant stuk. Men zou op vele punten cri-
tiek kunnen uitoefenen. Blijkbaar hebben
de auteurs erop gespeculeerd dat het ge
wetensconflict van de gouverneur ernstiger
indruk op het publiek zou maken en
dit daardoor zó omstandig voorbereid dat
men teveel tijd heeft om zich te bezinnen
op de onhoudbaarheid, althans de onwaar
schijnlijkheid van de gegevens. Dat gevaar
dreigt trouwens altijd als de actualiteit op
een dusdanige manier in het geding wordt
gebracht. Een dergelijke stof leent zich
veel beter voor behandeling in de sfeer
van het blijspel, dus bijvoorbeeld satiriek
of parodistisch. In dit geval werd dan ook
in de laatste acte tot ieders voldoening het
bijna kluchtige element te hulp geroepen
om de zaken weer in het reine te brengen.
Het behaalde succes is in de eerste plaats
te danken aan de voortreffelijke uitge
balanceerde regie van Cees Laseur, die er
voortdurend voor heeft gewaakt dat er
niets over de schreef van de comedie ging.
Alle factoren van de intrige kregen precies
de juiste maat. Onder zijn leiding maakte
Bob de Lange een volkomen acceptabele
figuur van de dokwerker-gouverneur, hoe
onaannemelijk het ook mag zijn dat iemand
voor een dergelijke functie niet beter voor
bereid zou worden. Hij heeft er zich wel
voor behoed zijn eerste optreden niet ver
der te chargeren dan de schrijvers reeds
deden, zodat men reeds aanstonds met zijn
menselijke inborst breed en joviaal
rekening kon houden. Al met al leverde
hij een met humor doortrokken realistische
typering van innemende allure. Het relaas
van zijn bekering' der stakers werd het
hoogtepunt van de gehele vertoning. Uit
stekend werd hij in zijn taak bijgestaan
door Theo Frenkel als de sympathieke,
sportieve en beheerste luitenant-gouver
neur, een uiterst fijnzinnig gespeelde rol.
Over het algemeen was de bezetting ge
lukkig gekozen. Frans van der Lingen gaf
door toon en houding de generaal precies
wat des opperbevelhebbers der strijdkrach
ten moet zijn, Henri Eerens maakte van de
minister-president de gepolijste onbe
trouwbaarheid zelve, Johan Valk kwam
vermakelijk voor het voetlicht als de com
mandant van politie, een opgeblazen niets
nut, even ijdel als omkoopbaar. Bob van
Leersum als de zure admiraal, Peter Hol
land als de geestdriftige tolk en Luc Lutz
als de koeterwalende butler voltooiden het
ensemble met gemak op de gewenste ma
nieren. Het was jammer dat Ida Wasser
man, Heieen Pimentel en Jan Retel er
eigenlijk maar zo'n beetje bijhingen door
dat hun rollen door de schrijvers zo non
chalant zijn opgevat, want men ziet deze
uitstekende krachten nu eenmaal liever in
omstandigheden, waaraan zij fleur en be
tekenis kunnen geven.
DAVID KONING.
Aan de gem. universiteit van Amster
dam is geslaagd voor het candidaatsexamen
theologie de heer J. W. Jongbloed te Over-
ADVERTENTIE
De heer H. J. Hofstra, financieel deskun
dige van de Tweede Kamer-fractie van
de Partij van de Arbeid, hield gisteravond
voor een aantal Haarlemse kaderleden van
die partij, een lezing over „De financiële
problemen van deze tijd", in het wijkge-
bouw aan de Molenaerstraat. De heer Hof
stra beperkte zich voornamelijk tot een
uiteenzetting over de financiën van het
rijk, die hij een afspiegeling noemde van
wat er in het maatschappelijk leven om
gaat. Antwoordend op de vraag of socialis
me een eigen versie heeft over een finan
ciële overheidspolitiek, merkte spreker op
dat de socialist van honderd jaar geleden
dat niet had, maar de socialist van vandaag
wel degelijk een eigen mening daarover
opbrengt. Als oplossing van de huidige fi
nanciële problemen van ons land noemde
hij het schrappen van die posten in ons
nationale huishoudboekje, die niet direct
voor onze welvaart nodig zijn. Die methode
kon echter niet gevolgd worden, nadat bij
de jongste kabinetscrisis was gebleken dat
het merendeel van de Nederlandse bevol
king voorstander bleek te zijn van een in
directe methode om de moeilijkheden het
hoofd te bieden.
De beoordeling van de financiële politiek
houdt volgens de heer Hofstra rechtstreeks
verband met de staat. De staat, die een
instrument maar meer ook niet is, ter
verkrijging van een betere samenleving. De
staat die de socialisten een taak gegéven
heeft op sociaal terrein en die niet meer,
zoals honderd jaar geleden, door de socia
listen gezien wordt als een politie-agent.
De staat, aldus de heer Hofstra, heeft een
taak op het gebied van opvoeding, onder
wijs, zorg voor ouden van dagen, veiligheid
en arbeidsproces en die staat kan deze taak
slechts vervullen als zij financieel krachtig
is en niet gehinderd wordt door een leger
schuldeisers. De staat heeft een taak ge
kregen op financieel terrein.
Bij de bespreking van de rijksbegroting,
ADVERTENTIE
C. C. KROUWELS
Koninginneweg 6 - Tel. 14024
aldus spreker, heeft men kunnen merken
dat er verkiezingen op til zijn. Vooral het
financiële beleid van de regering onder
vindt in deze dagen critiek. Men verwijt
de regering ondermeer dat zij niet heeft
kunnen voorkomen dat de gulden in
waarde gedaald is, de heer Hofstra
bracht daar tegen in dat de vermindering
der geldwaarden geen Nederlands, maar
een internationaal verschijnsel is, dat zijn
oorzaak vindt in de verwoestingen die de
tweede wereldoorlog met zich heeft mee
gebracht. Bovendien moet men de gulden
van 1951 vergelijken met die van 1945, met
die van vóór de geldsanering dus en niet
met die van 1946. De defensie-uitgaven
noemde de heer Hofstra een verpletterende
slag, maar hij voegde daaraan toe dat be
wapening op het ogenblik nu eenmaal ge
boden is. „Als men de begroting bekijkt,
blijft er maar een klein deel dat voor be
zuiniging in aanmerking komt over".
Sprekende over de belanstingdruk
merkte de heer Hofstra op dat de armen
zoveel mogelijk ontlast zijn en dat de men
sen met hoge inkomens niet overdreven
zijn belast, teneinde het economische even
wicht niet te ontwrichten. „De huidige po
litiek heeft kapitaalsvorming dan ook niet
onmogelijk gemaakt".
ADVERTENTIE
Wij rijden met
Er is te Haarlem een nieuwe schilders
groep opgericht, die zich ten doel stelt als
expositievereniging (zowel in als buiten
Haarlem) op te treden en de verbetering
van de sociale positie van de beeldende
kunstenaars te bevorderen.
Van deze groep, die zich nog geen naam
heeft gekozen, maken onder meer de vol
gende schilders deel uit: Piet van Egmond,
Frans Verpoorten, Willem Steyn, Leen
Spierenburg, Willem Rees, Gé Houbein,
Piet van Heerden, Hans Wiesman, Hans
Mulder, Roelof Klein, Alb. Loots, Jhles
Chapon, Otto B. de Kat, Ed. Verboog, Jac.
Clay en Frans Funke.
Het voorlopig bestuur is als volgt samen
gesteld: Gé Houbein (voorzitter), Jules
Chapon (secretaris), Hans Wiesman (pen
ningmeester), Otto B. de Kat en Piet van
Egmond (leden).
Nu de vergadering van de Europese Assemblée te Straatsburg haar einde nadert,
kan worden vastgesteld dat Engeland er opnieuw in geslaagd is beslissende
stappen in de richting van een Europese federatie te voorkomen, eenvoudig door
het ondubbelzinnig duidelijk te maken dat men bij de eventuele vorming van een
federatie niet op Engeland behoeft te rekenen. In dat opzicht lijkt het alsof er in
Engeland in het geheel geen regeringswisseling heeft plaats gehad. De houding
zowel als de argumentatie is dezelfde gebleven. Voor een continentale federatie
dus zonder Engeland schrikt men terug, misschien uit vrees voor het nieuwe
Duitsland, wellicht ook omdat Engeland in de Europese politiek van het ogenblik
een zo belangrijke rol speelt, dat de te verwachten verwijdering tussen het
Europese vasteland en Groot-Brittannië ingeval van een eenzijdig continentaal
initiatief misschien in het nadeel van de continentale landen zou zijn. Bij die over
weging zijn de gedachten natuurlijk gericht op de Amerikaanse invloed, die nog
steeds via Engeland zijn weg naar Europa vindt. Een invloed die Europa moet
accepteren, omdat hij verbonden is met hulp op velerlei gebied.
Toch is gedurende de laatste zitting van
de Straatsburgse Assemblée een groeiend
besef tot uiting gekomen van de noodzaak
om de traditionele Engelse onmisbaarheid
te negeren en Washington direct te interes
seren voor de eenheidspogingen van de
continentale landen. Dit besef was er trou
wens al vóór de zitting, want het bezoek
van de Amerikaanse congresleden aan
Straatsburg hield er onmiddellijk verband
mee. Deze Amerikanen hebben ongetwij
feld de overtuiging mee naar Washington
genomen dat de door de Verenigde Staten
zo vurig verlangde Europese eenheid tot
nu toe voornamelijk is tegengehouden door
het feit dat Engeland onder alle omstandig
heden werd gezien als de leidinggevende
mogendheid in de Europese politiek.
Deze vergissing is zeer wel te begrijpen,
omdat voor de Amerikaan elke weg naar
Europa over Engeland leidt en Engeland
als defensief arsenaal voor de Amerikaanse
militaire garantie aan Europa een traditio
nele voorkeur geniet. De Amerikanen heb
ben weinig vertrouwen in de Europese
continentale landen wanneer het aankomt
op militaire standvastigheid in een even
tuele oorlog zij herinneren zich de snelle
capitulatie van de Westelijke Europese
legers in de strijd tegen Hitier en de taaie
vasthoudendheid van Engeland in diezelfde
strijd. Niet zozeer de individuele instelling
der betrokken landen dan wel de geografi
sche omstandigheden hebben die ontwik
keling toen bepaald, doch Washington heeft
er meermalen blijk van gegeven te menen
dat een betrekkelijke West-Europese mili
taire samenwerking indertijd de catastrofe
van de ineenstorting had kunnen voor
komen.
Zou het in de omstandigheden van van
daag wellicht een sentimentskwestie kun
nen zijn, dat Engeland voor de Amerikanen
als een rots in de branding geldt en dat zij
hun politiek slechts voor een Engelse me
dezeggenschap laten openstaan, terwijl zij
de invloed van Frankrijk en de Benelux-
landen nagenoeg tot nul reduceren? Het
aandringen van Washington op een Euro
pese eenheid wil niet zeggen, dat de Ame
rikaanse regering van plan is na de tot
standkoming daarvan Engeland te des
avoueren en zich voor Europese aangele
genheden voortaan uitsluitend tot de fede
ratie te richten. Het betekent slechts dat
een federatief Europa door Washington als
een krachtiger, betrouwbaarder bolwerk
wordt gezien dan de afzonderlijke landen,
Engeland inbegrepen.
Nu de Amerikaanse congresleden op zich
genomen hebben dè Amerikaanse regering
in te lichten omtrent de redenen, die de
totstandkoming van een federatie verhin
derd hebben, is het begrijpelijk dat van
Engelse kant met verdubbelde inspanning
naar een versterking van de Engels-Ameri
kaanse banden wordt gestreefd. De rege-
ring-Churchill voelt er niets voor het pri
vilege te verliezen en de reis van Churchill
naar Washington eind van dit jaar heeft
dan ook ongetwijfeld het nevendoel. Tru
man te overtuigen van de noodzaak om
voor alles te streven naar een hecht Ame
rikaans-Engels bondgenootschap ook al
valt daardoor opnieuw de Europese federa
tie in duigen. Misschien om nog zekerder
te zijn van zijn zaak heeft Churchill be
sloten een bezoek aan Parijs te laten voor
afgaan aan zijn Amerikaans bezoek. Frank
rijk immers is een kwetsbaar geval in de
Europese samenwerking. Het is ondubbel
zinnig voor een Europese federatie, doch
heeft daarnaast zovele belangen die in het
oog moeten worden gehouden dat het
eigenlijk een dubbel buitenlandse politiek
zou moeten voeren: De politiek van Euro
pese continentale mogendheid èn die van
grote natie met overzeese gebiedsdelen en
partner in het spel der grote mogendheden.
Churchill zal met Eden naar Parijs gaan
in de loop van de volgende week. Waar
nemers omschrijven als een der doeleinden
van deze reis dat de Engelse regering wil
trachten een accoord met de Franse te be
reiken, opdat Engeland en Frankrijk niet
als concurrenten doch als partners voor de
„Washingtonse Bank van Lening" zullen
verschijnen. Met andere woorden: Chur
chill zal een beroep op Schuman doen om
met hem samen de problemen onder ogen
te zien waarmee zij in groot verband
niet in Europees verband worstelen, pro
blemen waarvoor zij beide Aferikaanse
hulp nodig hebben. Voor Frankrijk is dat in
de eerste plaats Indochina, een onderdeel
van de Franse macht dat staat of valt bij de
gratie van Wahington Voor Engeland zijn
het Egypte, en de benauwde economische
toestand van het Engelse moederland die
onvertraagde Amerikaanse hulp nodig ma
ken. Het eerste probleem, Egypte, vereist
een verandering van de rol die Amerika
tot nu toe in het Midden-Oosten heeft ge
speeld. Van arbiter en bemiddelaar moet
Washington tot direct belanghebbende wor
den gemaakt. Het tweede probleem is met
dollars op te lossen, doch dan met zóveel
dollars dat Washington er van zal schrik
ken.
Intussen zou het kunnen zijn dat de
Amerikaanse congresleden die in Straats
burg waren al enig succes hebben geboekt
bij hun pogingen om in de Verenigde Sta
ten de gemoederen te stimuleren tot het
stellen van voorwaarden aan Engeland bij
eventuele hulpverlening: Vooral de voor
waarde dat het toetreedt tot de Europese
eenheid. Als Churchill echter met Schu-
mans morele steun in het Witte Huis ver
schijnt, en betogen kan dat zelfs Frankrijk
moet toegeven dat deze voorwaarde in de
huidige omstandigheden niet kan worden
gesteld, omdat voor het Westen de huidige
positie van Engeland van primair belang
is, zou de uitwerking van de campagne dei-
Congresleden wellicht voorlopig zijn ge
ëlimineerd.
Welke beslissing Washington echter op
lange termijn zal nemen, zal in grote mate
afhangen van wat de Europese continen
tale landen op den duur presteren bij hun
moeizame pogingen om ondanks alle be
letselen te komen tot een eensgezinde durf
om de ontwikkeling, die zich onmiskenbaar
aandient, te accepteren en in één Europa
elkander te vinden, zonder omzien naar hen
die erbuiten wensen te blijven. J. L.
„De vrouwen zijn, van Eva af, steeds
in de contramine", zegt De Schoolmees
ter en hij bedoelt dat vrouwen uit gril
ligheid of geest van verzet-geneigd zijn
het tegendeel te zeggen of te doen van
wat verzocht of verwacht wordt. Het
woord is ontleend aan het Franse con-
tre-mine, dat letterlijk: tegen-mijn be
tekent. De verklaring brengt ons naar
de krijgskunde van vroeger eeuwen en
in het bijzonder tot de kunst van bele
geren. De belegeraars groeven gangen
in de richting van de stad en legden
mijnen om de verdedigingswerken in de
lucht te laten vliegen. De belegerden
op hun beurt legden contragangen en
contramijnen aan om, zoals een deskun
dige zegt, „de onderaai'dse werkzaam
heden van de aanvaller te bespieden en
zijn aanvalsgalerijen te vernielen". Zij
waren dus letterlijk „in de contramine":
zij poogden al datgene te doen wat de
aanvaller juist wilde dat zij niet deden.
Het staat dus vast dat het oorspronke
lijk de mannen zijn geweest die in de
contramine waren en dat De School
meester Eva vals beschuldigd heeft.
Verwerping van wets
ontwerp gevraagd
De Bond van Exploitanten van Radio
centrales heeft een adres gericht tot de le
den van de Tweede Kamer over het wets
ontwerp tot regeling van de radiodistribu
tie. De bond verzoekt het aanhangige wets
ontwerp te verwerpen en een onpartijdige
commissie in te stellen die moet onderzoe
ken op welke wijze alsnog de particuliere
radiodistributie zou kunnen worden her
steld en indien naar het oordeel van deze
commissie dit herstel niet mogelijk of niet
wenselijk mocht zijn, na te gaan of de
reeds toegekende en in uitzicht gestelde
vergoedingen redelijk zijn.
De heer T. Hellinga schrijft ons naar
aanleiding van een ingezonden stuk van
dr. Sluyterman in ons blad van 7 Decem
ber:
Er is een tijd geweest, dat het Fries „boe-
refries" werd genoemd. Iedereen, ook een
Fries, die zich wat meer voelde dan een
boer, in de denigrerende betekenis, die er
toen aan dat woord werd en ook nu nog
wordt gehecht, meende Hollands te moe
ten spreken. Pas betrekkelijk kort geleden
hebben vele bestudeerde mensen begrepen,
welk een grote schat verloren dreigde te
gaan.
Aan onze universiteiten doceert thans een
lector in het Fries en vorige week is de
eerste student op een in het Fries geschre
ven proefschrift gepromoveerd.
Het Friese conflict bestaat alleen op taal
gebied. De Friezen zijn gelukkig te ver
standig en tè reëel om hun heil te zoeken
in een los-van-Nederland-actie.
U wenst te weten, hoeveel inwoners van
Friesland uitsluitend of bijna uitsluitend
het Fries als omgangstaal gebruiken. Cij
fers kan ik helaas niet geven, maar ik
vraag u hoeveel mensen er in andere pro
vincies uitsluitend Hollands spreken?
Noemt u het Limburgs, het Zeeuws en het
Gronings Nederlands? U zult zeggen: Dat
zijn dialecten. Juist daar zit de kneep.
Maar het Fries is geen dialect, het is een
taal. In Friesland heeft men ook enige dia
lecten. In Leeuwarden en Harlingen wordt
nog het meeste stadsfries gesproken, in de
andere door'u genoemde steden minder en
in geen enkel dorp. U noemt Sint Anna-
Parochie in de gemeente 't Bildt. Toen
daar omstreeks 1600 het eind van de Mid
delzee werd ingepolderd, werkten er Hol
landse arbeiders, die er zich na de droog
making blijvend vestigden, zodat het Bildts
thans veel afwijkt van het Fries en als een
dialect is te beschouwen. Evenals de taal
in Hindelopen.
Aan de hogeschool te Franeker werd 250
jaar geleden natuurlijk geen Fries gespro
ken. Het was toen immers nog boerefries.
Wat uw opmerking over P. J. Troelstra
betreft: Hij was natuurlijk in de eerste
plaats politicus en moest bij zijn politieke
redevoeringen allen treffen. Ook was in
zijn tijd het Fries nog boerefries en hij
sprak ook graag voor intellectuelen. Maal
ais het gewenst was, sprak hij ook wel
Fri,es. Ik heb wel eens een Friese rede van
hem gehoord.
- Geen enkele vooraanstaande Fries op
taalgebied wenst het Fries als officiële
taal. Zij eisen dus niet alle notulen in het
Fries. Ook behoeft de keuze van officiële
ambtenaren niet beperkt te zijn. Zij wen
sen de beste man op de beste plaats. Maar
wat ze wel eisen is, dat deze begrip toont
voor hun wensen, dat elke Fries, die om
welke reden dan ook zijn moedertaal
wenst te spreken, daartoe in de gelegen
heid wordt gesteld, ook bij de eedsafleg
ging. God verstaat ook Fries. De eed zou
in dat geval in heiligheid winnen.
Een Fries is een even goede Nederlander
als de bewoners van welke provincie ook.
T. HELLINGA
(Van redactiewege ingekort).
ADVERTENTIE
Vrouwen hebben vaak moeilijke en pijnlijke
tijden. Zij kunnen deze aanmerkelijk verlich
ten, ja die pijnen doen verdwijnen door het
gebruik van Togal, de grote pijnverdrijver.
Togal is onschadelijk voor hart, nieren en
maag. Bij apoth. en drogist, ƒ0.83, ƒ2.08, ƒ7.94
Uit de Opregte Haarlemsche Courant
van 1 1 December I 85 1
HAARLEM In de vergadering van
den Raad dezer Stad is. naar aanleiding
eener mededeeling van de zijde dei-
Provinciale Overheid, door den voor
zitter voorgedragen een voorstel van
burgemeester en wetliouderen, strek
kende tot de oprigting eener Kamer
van Koophandel en Fabrieken, met eene
toelage uit de stedelijke geldmiddelen
van f 300's jaars.
Na eene breedvoerige woordenwisseling
is tot de oprigting eener dergelijke
Kamer besloten, aan welke op het Raad
huis eene vergaderplaats zal worden
ingeruimd. De toelage werd voor het
eerste jaar bepaald op f 100
