Haarlem's Dagblad | 1951 | 15 december 1951 | pagina 9

Haarlem met de woningbouw

m een impasse

Hoe de f5.000.000.-

besteed zullen worden

f570.000

goed zo

Velsen bouwt 666 nieuwe huizen

Versierd zingen

Alleen door het welslagen van de Burgerzin
lening zijn de moeilijkheden op te lossen

1

ERRES RADIO

TELEVISIE

TAMMER

George van Renesse
gaf een recital

7

Hoogoven-uitbreiding versnelt de nieuwbouw

De Haarlemse
W oningbouwlening

Bijzonderheden over de bouwplannen in
het Amsterdamse kwartier

Christian Science

Stijlprincipes toegepast
in Handels „Messias"

Causerie Mary Pos

ZATERDAG 15 DECEMBER 1951

HAARLEMS DAGBLAD

- OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT

-AFRONDMG HAARLEM ZVID-COST

Ht'JS.

jïi53S

\vi*rtij ar uityr/t

roiTHJD

trui trui

VHrUi,

jpdxrrini//

•urm

SNM'tjii'
irimïtJWirti,,

iutrrttrriti

JCffAAl /V *£T£*S

orituri uteri* u//rit

}VoenstlaS hebben wij enige artikelen opgenomen waarin werd
t n f*? 1 *®kortt aan woningen in Haarlem op 6000 a 7000 geschat wordt. Dat

mik rlïï t er m nder dan 12-000 a M.000 gezinnen gebukt gaan onder onge-
?en 'n vefI gevallen wel zeggen het leed) van de gedwongen samen-
non ruin -xbeveIen daarom het plan van het Haarlemse gemeentebestuur om
8ulden aan obligaties te plaatsen, om daardoor het geld te krijgen dat nodig
is lom nieuwe woningen te bouwen, met de meeste klem aan.

Wat de woningbouw betreft zit Haar
lem (trouwens alle andere gemeenten ook!)
in een impasse. Het rijk zorgde vroeger
voor het verstrekken van voorschotten bij
het bouwtetn van Woningwetwoningen door
de gemeenten. Enkele jaren geleden schoof
het rijk die taak af op de gemeentebestu
ren, maar droeg wel bij in het tekort op
de exploitatie-rekening der gebouwde hui
zen. Op dat ogenblik scheen het niet meer
dan een administratieve maatregel, omdat
de gemeenten zonder veel moeite' op de
kapitaalmarkt het geld konden opnemen.
Maar daarin is in de loop der jaren ver
andering gekomen. De kapitaalmarkt werd
minder „willig", want het rente-type dat
het rijk voor deze leningen toestond, werd
door de geldschieters te laag geacht. Bo
vendien nam de schaarste aan geld geregeld
toe. Eindelijk vond minister Lieftinck het
goed dat de gemeenten voor deze leningen
met een lange looptijd 4 rente aanboden,
maar dat was niet afdoende. Haarlem was
de eerste gemeente die met een lening van
f 4.000.000 tegen 4 aan de markt kwam,

maar die werd lang niet voltekend. Het
gemeentebestuur kreeg wel zijn geld, want
de banken hadden de lening overgenomen.
Maar door deze gang van zaken is het na
tuurlijk uitgesloten met een nieuwe lening
onder gelijke omstandigheden te komen.

Het rijk heeft dus de moeilijkheden om
aan kapitaal voor de woningbouw te ko
men, afgewend op de gemeentebesturen.

Van die f 4.000.000 werd een belangrijk
deel voor de woningbouw bestemd. (Het
overige geld was nodig voor andere doel
einden). Daardoor kon de voorbereide
bouw van 83 middenstandswoningen voor
„Huis ter Cleef" aan de Planetenlaan door
gang vinden.

Verder is het mogelijk uit deze lening nog
te bouw te financieren van de volgende
complexen: 40 huizen voor ouden van da
gen in de Mad'ioenstraat, 20 duplexwo-
ningen in de Roemer Visseherstraat en 46
woningen aan de Duncklerstraat-Bastiaan-
straat en Prins Bernhardlaan.

Bij elkaar dus 189 woningen.

Er zijn nog 204 huizen voor Haarlem in

Bij de Gemeenteontvanger van Haarlem
kwam een stadgenoot die vertelde dat
hü onlangs zelf, dank zij de hulp van het
Huisvestingbureau, aan een beter huis
geholpen was.

Nu wil ik zo zei hij mijn steentje
bijdragen opdat ook anderen geholpen
kunnen worden.

Hij tekende voor 4 obligaties elk van
100.—.

aanbouw, namelijk het restant van de 200
montagewoningen die Haarlem eind 1949
toegewezen kreeg en het complex dat voor
„Zorgvlied" in aanbouw is.

Bij elkaar is dus de financiering verze
kerd van 393 woningen. Dit klinkt wel
veelbelovend, maar dit cijfer valt vrijwel
in het niet al9 wij daarbij bedenken dat er
een woningtekort van 6000 a 7000 is.

Haarlem moet dus geregeld blijven
voortgaan nieuwe woningen te bouwen.

Om zeker te zijn dat dit mogelijk is moet
er nu er geen geld meer voor dit doel
op de vrije kapitaalmarkt te krijgen is en
het rijk vasthoudt aan de eis dat de ge
meente niet mag laten bouwen voor het
geld op tafel ligt nu een beroep gedaan
worden op de burgerzin van de Haarlem
mers.

Stagnatie in de aanbouw van woningen
moet tegen elke prijs voorkomen worden.

Alle Haarlemmers moeien onder dit wern
hun schouders zetten.

Voor f 5.000.000 zijn 500 huizen te bouwen.

Waar de gemeente cue wil laten verrij
zen vinden de lezers m een ander artikel
op deze pagina.

Wethouder W. F. Visser heeft hedenmor
gen met gerechtvaardigde trots kunnen
meedelen, dat de gemeente Velsen zeer bin
nenkort begint met de bouw van niet min
der dan 666 nieuwe huizen tussen de Vel-
serduinweg en de „Groenstrook" van het
voormalige Kennemerplein en de duinen.
Hiermee zullen zo goed als alle gaten in de
bebouwing van de rivierenbuurt gedicht
worden, op de ruimte, bestemd voor her-
bouwplichtige bouwers na. De Rijksgoed
keuring op dit omvangrijke plan waarmee
de wethouder bij het nade'rend einde van
zijn ambtsperiode een formidabele stoot
geeft aan Velsens herrijzenis, is Vrijdag
afgekomen, waaruit tevens volgt, dat de fi
nanciën voor deze 666 woningen gedekt
zijn. Er is namelijk meer voor nodig dan de
onlangs uit particuliere bron geleende
5.500.000, maar naar de heer Visser ons
verzekerde, is het nog benodigde geld reeds
gedekt.

De 666 nieuwe huizen zullen gedeeltelijk
aan de Groenstrook worden gebouwd (348

Er is thans voor
570.000 ingeschreven

De inschrijvingen op de Haarlemse Wo
ningbouwlening van 5.000.000,gaan
thans in wat sneller tempo binnenkomen.

Er is 'nu voor 570.000,getekend. De
voorbereidingen voor de propaganda zijn
thans voltooid, zodat verwacht wordt dat in
de komende weken het tempo nog verhoogd
zal worden.

Men weet, dat voor de bouw van één
woning 10.000,nodig is. Met de 570.000
zijn dus 57 van de 500 woningen verzekerd.

Ieder, die in Haarlem-Noord wandelt,
ziet met voldoening de bedrijvigheid op
verschillende bouwwerken. Er zijn, be
halve enkele particuliere complexen, nog
204 woningen voor de gemeente in aan
bouw (de huizen van „Zorgvlied" en het
restant der montage-woningen). Indien de
wandelaar er voor het eerst na de oorlog
komt, wordt hij bovendien getroffen door
de grote complexen nieuwe woningen, die
daar al verrezen zijn. Zo was het althans
met de journalisten, die op uitnodiging
van het gemeentebestuur een autotocht
door dit kwartier maakten. Een groot deel
van de duizend huizen, die na de oorlog
gebouwd werden, zijn in Haarlem-Noord
gezet. De overige verrezen in Zuid-Oost.
Haarlem kan ongetwijfeld trots zijn op de
complexen, die gebouwd werden. Alleen
het waren er lang niet genoeg om in het
grote woningtekort te kunnen voorzien.

Opvallend is ook het sterk veranderde
aanzien van de nieuwe bebouwing. In het
verleden hield Haarlem vrij hardnekkig
vast aan het type van ééngezinswoningen.
Beneden- en bovenwoningen waren toen
uitzondering. Daarin is de laatste tijd een
grote ommekeer gekomen. Het tekort aan
bouwterrein en de noodzakelijkheid om zo
economisch mogelijk te bouwen, daar
anders de huren nóg meer worden opge
dreven, waren oorzaak dat er nu vrijwel
uitsluitend huizen met twee of drie woon
lagen worden gebouwd. Zelfs zijn er al
plannen voor vier woonlagen. De moeilijk
heid was een goede aansluiting te krijgen
tussen de lage en hoge bouwblokken.
Daarin is men wel geslaagd. De nieuwe
wijken hebben in Haarlemse ogen een
Amsterdams karakter, maar ieder zal toe
geven dat het stadsbeeld er niet onder ge
leden heeft.

Haarlem-Noord is nu bijna tot aan de
grens van Santpoort volgebouwd. Er is
nog slechts grond beschikbaar voor enkele
honderden woningen.

In de naaste toekomst zal de grote uit
breiding van Haarlem dan ook in het
Zuid-Oosten gezocht worden. Daar is nog
plaats voor enkele duizenden huizen.

Aansluitend op de huizen, die aan de
Amsterdamsevaart staan, ziet men op een
opgehoogd terrein een
bord staan, met de
mededeling dat daar
de huizen komen, die
gebouwd zullen wor
den voor het geld van
de Burgerzin-lening.

Op bijgaande tekening
is aangegeven waar
een complex komt van
350 woningen. De
zwaarst-gearceerde
bouwblokken zijn be
staand, de blokken die
gebouwd zullen wor
den zijn licht gear
ceerd. Deze huizen
komen op een terrein
dat omsloten wordt
ten Noorden door de
Amsterdamsevaart,
ten Westen door de
bestaande bebouwing
aan de Van Nievelt-
straat, het Cremer-
plein en het Van
Zeggelenplein, ten
Zuiden door de voort
zetting van het Van
Zeggelenplein, en ten
Oosten door de Prins
Bernhardlaan.

De ontwerpen voor
deze huizen zijn van
twee architecten, de
heren, B. J. J. M.
Stevens en C. Brakel.
Deze plannen werden
al goedgekeurd door
de Schoonheidscom
missie. Wij geven van
deze ontwerpen een
tekening. Het worden
woningen met twee-
en drie-woonlagen.
Voor aansluitende be
bouwingen aan de
Amsterdamsevaart
zijn flatgebouwen
ontworpen met 4-
woonlagen. Er wordt
reeds aan de bestek
ken gewerkt. Als de
Burgerzin-lening het
geld binnenbrengt,
kan reeds half Fe

bruari de aanbesteding plaats hebben.

Dan moet nog aan de „Wederopbouw"
vergunning gevraagd worden om met de
bouw te mogen beginnen. Het feit, dat de
burgers van Haarlem het geld lenen, scha
kelt de „Wederopbouw" niet uit, want het
rijk is bij de bouw toch sterk geïnteres
seerd, omdat het een belangrijke bijdrage
geeft in het exploitatie-tekort op de wonin
gen. De „Wederopbouw" houdt vast aan
een maximum M3 prijs voor de te bouwen
woningen. De dienst voor „Bouw- en Wo
ningtoezicht" van Haarlem hoopt, dat die
prijs bij de aanbesteding niet overschreden
zal worden. Intussen zal alles gedaan wor
den om de onderhandelingen met de „We
deropbouw" te bespoedigen, opdat in het
voorjaar van 1952 met de bouw der huizen
begonnen kan worden.

Het is de bedoeling het gehele complex
in eens aan te besteden. Dit garandeert
namelijk een economische bouw. Het ver
moeden is, dat er wel twee jaar over ge
bouwd zal worden, maar in het eerste jaar
zuilen dan toch zeker ten minste 100
woningen voor bewoning beschikbaar
komen.

Met de bouw van 350 woningen zal onge
veer 3millioen gemoeid zijn. Levert de
Burgerzin-lening de volle 5 millioen op,
dan zullen nog enkele complexen woningen
gezet worden. Er wordt reeds gewerkt aan
de plannen voor een complex van 96
woningen ten Oosten van het Openbaar
Slachthuis. Dit zullen dan woningen met
4-woonlagen worden.

De ophoging van het terrein
kostte ruim vijf ton

Het nog onbebouwde terrein ten Westen
van de Prins Bernhardlaan (dat op bij
gaande tekening is aangegeven) is polder
land. Voor de ophoging van deze uitge
strektheid van 8 ha. was niet minder dan
220.000 m3 zand nodig. Dit is uit de Ken-
nemerduinen gehaald, waar het beschik
baar was, omdat daar een meer gegraven
werd. Het zand werd vervoerd met vracht
auto's. Daarvoor zijn 48.000 ritten nodig
geweest, elk van 20 km (heen en terug).

De grond aan de Amsterdamse Vaart, waar de woningen komen die gebouwd zullen
worden van het geld der Burgerzinlening. Met witte vlakken is aangegeven waar

de bouwblokken komen.

Dat wil dus zeggen, dat de zandauto's
960.000 km gereden hebben. Een afstand
van 24 keer de omtrek van de aarde.

Deze ophoging heeft aan de gemeente
529.000,— gekost.

De woningen met twee woonlagen.

De huizen met 3 woonlagen. Elke voordeur
geeft toegang tot een betonnen trappen
huis, waarin de deuren uitkomen van
woongedeelten voor 6 gezinnen. In die met
4 woonlagen komen trappenhuizen voor
8 woongedeelten.

De gemeente moet bovendien nog
f 686.000,— besteden voor het maken van
riolering en bestratingswerken.

Deze bijkomende kosten vallen buiten de
Burgerzin-lening. Hierin heeft de gemeente
op andere wijze voorzien, al was het ook
door het opnemen van kasgeld. Maar daar
mee is aan de financiële mogelijkheden
voor de gemeente een' eind gekomen. Voor
de bouw der woningen moet er geld uit de
lening komen.

Wat er verder in
Haarlem-Zuid-Oost komt

Wie de tekening bestudeert, ziet dat er
een vergroting ontworpen is van het be
staande Van Zeggelenplein. Daarop zal een
vaste muziektent komen. Ook is daar grond
gereserveerd voor een wijkgebouw en een
badhuis.

Ten Zuiden van het vergrote Van Zegge
lenplein is grond bestemd voor de bouw
van 2 lagere scholen en 1 kleuterschool.
Tenslotte zijn er terreinen gereserveerd
voor sportvelden, een kinderspeelveld, een
kleutertuin en een badhuis.

Het wordt daar dus op de duur een aan
trekkelijke wijk

In Haarlem zijn niet minder dan 587
bouwvakarbeiders werkloos. (Begin No
vember waren 363, maar in die maand
zijn er 224 bijgekomen).

Deze cijfers demonstreren de slapte die
er in het bouwbedrijf gekomen is.
Als hierin geen verandering komt neemt
het tekort aan woningen, dat al groot is,
op ontstellende wijze toe.

Maar als de Burgerzin-lening slaagt,
gaat weer een groot deel der werkloze
bouwvakarbeiders aan het werk, want
voor 5.000.000 gulden kunnen 500 hui
zen gebouwd worden.

De heer Adair Hickman uit New York
City die lid is van de Raad van Sprekers
der moederkerk te Boston heeft Vrijdag
avond in het gebouw der Vrijzinnig Her
vormden te Haarlem, op uitnodiging van
Christian Science Society Haarlem, een
lezing gehouden.

Hij verklaarde dat wetenschap en gods
dienst thans met elkaar verzoend zijn door
de ontdekking van de practische weten
schap van het Christendom. Het weten
schappelijke Christendom is practisch en
bewijsbaar en kan worden toegepast op alle
menselijke smarten, rampen en beperkin
gen. God is de oneindig goede en niet de
schepper van het kwaad.

Aangezien de Schepper alles gemaakt
heeft wat bestaat is de grond-werkelijkheid
niet stof, maar geest. Dit leidt tot een diep
zinnig feit (de grondslag van Christian
Science) dat ondanks de schijn alle wer
kelijkheid geest is, God in Zijn weerspie
gelingen. Deze waarheid werd reeds vele
jaren geleden uiteengezet door Mary Baker
Eddy, de grondlegster van Christian
Science. Aan het kwaad moet alle werke
lijkheid en macht ontzegd worden tegen
over Gods almachtige goedheid.

Alle menselijke disharmonie, zo besloot
de heer Hickman, leggen de mensen zich
zelf op en hij voegde hieraan toe, dat het
zich bewust worden van de waarheid van
het zijn het mensdom bevrijding brengt. Hij
gaf als voorbeeld het geval van een vrouw,
die door Christian Science van kanker was
genezen.

Een Röntgen-foto vóór de genezing liet
de ziektetoestand zien en een Röntgen-foto
daarna toonde aan, dat er geen spoor meer
van aanwezig was.

stuks), aan de Westelijke uitloper van de
Lange Nieuwstraat (48 huizen in vier
bouwlagen) en de rest wordt étagebouw
van 3 woonlagen rond het Moerbergplant-
soen.

Complex voor ouden van dagen

Er is in het project ruimte gelaten voor
het complex voor ouden van dagen tussen
de Schelde-, de Vecht-, de Waal- en de
Rijnstraat, waar 30 woningen komen (bui
ten het plan voor de 666 nieuwen huizen)
voor bepaarde echtparen plus een verzor
gingshuis, dat plaats biedt aan 60 personen,
inclusief het inwonend personeel.

De Zuidkant van de Lange Nieuwstraat
blijft dan nog open (vier blokken in drie
woonlagen van 186 woningen) en ook aan
de De Noostraat moeten nog 180 huizen in
drie bouwlagen gezet worden. Met deze
plannen is inmiddels door de architecten
al een begin gemaakt.

Tot slot wordt dan in 1953 het „Duin-
dorp" bewesten de Groenstrook (vroeger
noemde de gemeente dit wooncentrum het
„Vissersdorp") gerealiseerd.

In Velsen-Noord

Zeer binnenkort kan bovendien het
bouwprogramma voor Velsen-Noord_ vol
tooid worden door de bouw van 6 a 700
huizen in „De Gilden".

Deze grootse plannen in Velsen worden
uiteraard in niet geringe mate bepaald
door de Hoogoven-uitbreiding, die de ge
meente meer vrijheid geven, dan waar zij
krachtens haar bouwvolume (69 per jaar
400 voorschot) aanspraak op kan ma
ken.

Vrijdagavond gaf het koor der Handel-
vereniging, onder leiding van Jac. P. Loorij
in het Concertgebouw te Amsterdam een
uitvoering van „De Messias", die van be
lang was door een bescheiden poging van de
dirigent om de vocale versieringstechniek
uit Handels tijd er bij toe te passen.

De heer Loorij begrijpt, dat hij met Han
del nog niet klaar is, wanneer hij de Mo-
zart-bewerkingen van diens oratorium
negeert, de oude bezettingen (voor zover
mogelijk) in ere herstelt en de werken in
het Engels zingt. Hij weet dat er, om een
stijlzuivere uitvoering te krijgen, nog heel
wat te doen valt inzake de solistische inter
pretatie: het plaatsen van accent- en door
gangsnoten en zelfs van slotcadenzen, het
met versieringen voordragen van het ,da-
capo" van een aria alsook het opvullen van
het notenbeeld in arioso-achtjge passages.
Van dit alles bestaan authentieke voorbeel
den, die bij uitvoeringen onder Handel
zelve gebruikt zijn. Dit is nog een toeval.
Het had best gekund dat de practijk van het
versierd zingen vergeten zou zijn geraakt,
zonder sporen na te laten, omdat het orna
menteren ten slotte op een tamelijk vrije
interpretatie berustte, die in de regel im
provisatorisch geboren werd en, ongeschre
ven als zij was, aan de vergetelheid werd
prijs gegeven. Maar het gebeurde toch ook
wel eens dat de versieringen op papier wer
den vastgelegd. En dat is bij „De Messias"
het geval.

Loorij heeft nog niet de volledige conse
quenties aangedurfd inzake deze kwestie,
maar hij deed toch een belangrijke stap.
Het eerste recitatief van de tenor-solist,
waarvan een rijkelijk versierde interpre
tatie uit Handels tijd bekend is, liet hij nog
ongemoeid, doch aan het slot van de aria die
er op volgt, liet hij Leo Larsen een cadens
maken. Ook verder in het werk mocht deze
zanger aan het herstel van de stijlprincipes
in Handels werk meewerken.

Bijzonder belangrijk was echter wat de
alt-soliste Annie Hermes te doen kreeg in
de grote aria „He was dispised". De
„voorhoudingen" in het alternatief maak
ten dat dit gedeelte nu bijzonder natuurlijk
van uitdrukking was. En toen de zangeres
bij het „da-capo" met smaak enige versie
ringen aanbracht, kreeg deze herhaling een
buitengewoon boeiende kracht. Dit num
mer, rustig, beheerst en doorvoeld voorge
dragen, gaf de doorslag aangaande het
experiment. Het opent de weg naar een vol
ledige toepassing van Handels voordracht
principes. Zulks te constateren, was een
reis naar Amsterdam waard.

JOS. DE KLERK

ADVERTENTIE

Populair blijft

Radiobureau „TAMMER"

Speciaal adres voor

en

Talrijk zijn de tevredenheidsbetuigingen van
onze grote'cliëntelekring.

Ook met de prima
Televisie-ontvangst.

Vraagt ook U een demonstratie aan
in besloten kring

KLEVERLAAN 176 - 178 - TELEFOON 14753

Voor de Christelijk Historische Vrou
wengroep sprak gisteravond mevrouw
Mary Pos over „Ontmoetingen met vrou
wen en over „Vrouwen met moederharten".
Zij zette uiteen, dat het voornaamste voor-
elke vrouw is om, elk in eigen kring, haar
leven te geven voor anderen. Zo kan elke
vrouw haar taak als moeder vervullen.

Spreekster eindigde met een betoog te
houden over de noodzakelijkheid voor de
vrouw eveneens mee te leven met de poli
tiek, waarbij zij opwekte tot steun aan de
Christelijk Historische gedachte.

Nachtdienst apotheken

Th. A. Klinkhamer, Koninginneweg 69,
telefoon 11596.

Grijseels en Van Hees, Lange Veerstraat
19. telefoon 11000.

Frans Hals Apotheek, Frans Halsplein 1,
telefoon 11180.

ADVERTENTIE

Op Dinsdagavond 18 December geeft de
ondanks haar jeugd reeds vermaarde
organiste Jeanne Demessieux een recital
op het zogenaamde Paleis-orgel van
Cavaillé-Coll in de gemeentelijke Concert
zaal te Haarlemwaarbij zij onder meer
werken van César Franck, Widor, Dupré
en Messiaen zal vertolken. Zij besluit haar
optreden met een improvisatie op een
gegeven thema. Van haar improvisatie
talent heeft men deze zomer reeds kunnen
genieten tijdens het concert in de Grote
Kerk door de jury, waarvan zij deel uit
maakte, van het kort daarvoor gehouden
internationale orgelconcours. Jeanne De
messieux ontving haar opleiding te Mont-
pellier en behaalde eerste prijzen voor
harmonie, contrapunt en fuga, piano en
orgel, aan het Conservatorium te Parijs.

II

Spontaan, reeds op de eerste
berichten, werd voor f 570.000.-
ingetekend op onze Haarlemse
Burgerzin lening. Die inschrij
vingen kwamen van mensen uit
alle kringen van de Haarlemse
bevolking. De 57 woningen die
door hun burgerzin gebouwd
kunnen worden, worden ook toe
gewezen aan de meest urgente
gevallen uit ALLE groepen van
de bevolking, j j

UfM Jjfflj) was een grootmoeder die
(f a zei: „Voor elk van mijn

fji kleinkinderen neem ik een
obligatie. Maar óók de ren
f I te moet al die 15 jaar voor
"\J hen worden opgespaard".

Daf Is 5M| (Inlichtingen bij de Gem.
VQ\ K3H. Inschrijf bureaux).

De eerste intekenaar was de woningbouw
vereniging Volkshuisvesting.

De kanovereniging De Trekvogels stelde
f 200. beschikbaar.

Aan de minister van Onderwijs, Kuns
ten en Wetenschappen, prof. dr. F. J. Th.
Rutten. die reserve-kapitein was bij het regi
ment Limburgse Jagers, is op zijn verzoek
bij K. B. eervol ontslag verleend uit de milt
taire dienst.

iek

Ui-j

De pianist George van Renesse heeft de
leden van de vereniging „Geloof en We
tenschap" met het programma, dat hij
gisteren in de Stadsschouwburg ten beste
gaf, niet voor muzikale problemen ge
plaatst. Hij heeft hen behoed voor de
schokkende ervaringen van muzikale mo
derniteiten door zich te bepalen tot wer
ken van Mozart, Beethoven, Schubert,
Chopin en Franck. Zijn recital was als een
bezoek aan een museum, waar men zich
kan gaan verdiepen in de meesterwerken
uit een tijdperk, dat achter ons ligt. Dat
geeft ongetwijfeld grote voldoening, maar
toch dient men niet zijn plicht te vergeten
om kennis te nemen van wat onze tijd aan
kunst biedt, zelfs met het risico, dat die
kennisneming op een persoonlijke teleur
stelling zal uitdraaien. Aan het muzikale
museumbezoek onder leiding van George
van Renesse was geen risico verbonden.
De werken, waarvan de pianist zijn audi
torium liet genieten, behoren tot de uit-
nemendste scheppingen, die ooit tot stand
kwamen.

Daar was de ranke Sonate in C (K.V.
330) van Mozart, waarin behalve de pure
klank van absolute muziek de gevoelsuit
drukking als vroeg-romantisch verschijnsel
haar plaats gekregen heeft. Nog meer laat
dit subjectieve element zich gelden in de
Sonate in e opus 90 van Beethoven, die
George van Renesse daarna vertolkte. In
volle kracht breekt 't los in de Wanderer-
fantasie opus 15 van Schubert. Wie kan in
de vulcanische uitbarstingen van heftige
emoties de bedeesde Schubert herkennen,
zoals hij weergegeven wordt op allerlei af
beeldingen van tijdgenoten? Het motief
uit Schuberts lied „der Wanderer", dat
deze fantasie beheerst, was niet slechts een
muzikale bouwsteen voor het werk. Het
werd een symbool van de zoeker naar het
geluk, dat hij niet zou vinden, omdat het
nimmer bij hem was.

Na de pauze kwamen twee charmeren
de klankstukken van Chopin: de Etude in
As opus 25 nr. 1 en de Berceuse. Zij wer
den gevolgd door de bewogen Ballade in
As opus 47. En ten slotte plaatste George
van Renesse ons voor het monumentale
werk van César Franck: Prélude, Choral
et Fugue. Muziek van een door mystiek
gegrepen kunstenaar.

Van Renesse heeft dit programma met
waarlijk meesterlijke beheersing vertolkt.
Beheersing gaat dikwijls hand in hand
met berekening. Dan vormt dit tweetal een
bedenkelijke bedreiging voor de sponta
neïteit van uitdrukking. Ditmaal kregen zij
maar zelden kans hiertoe, wel het minst
bij de Wanderer-fantasie en het werk van
Franck. Vandaar, dat de vertolkingen van
deze composities hoogtepunten konden
worden.

Twee toegiften gaf George van Renesse:
een bewerking van het „Standcjien" van
Richard Strauss door Walter Gieseking en
„Jesu, joy of man's desiring" van J. S.
Bach (in de bewerking van Dame Myra
Hess) als dank voor de warme bijvalsbe
tuigingen.

P. ZWAANSWIJK
School- en Werktuinen

Woensdagmiddag 19 December te 14.30
uur zal de wethouder van Openbare Wer
ken van Haarlem, de heer A. J. M. Ange-
nent, het gereed gekomen gebouwtje in het
Noordersportpark overdragen aan de Ver
eniging voor School- en Werktuinen
Haarlem.