Verhoging electriciteitstarief
BROEKHOF
Het apostolaat der democratie
Scapino de kinderen smullen ervan
IN DE WERELDPOLITIEK
NYLONS
Een reeks van onzekerheden doet zich daarbij voor
ERRES
producten
Een boek... als Kerstgeschenk
CenttaCe ^Baekhandet
Jhr. dr. Van Nispen
herkozen als voorzitter
Ingezonden stukken
DEZE WEEK
50 soorten
„Ons eigen huis" wil
bouwen voor arbeiders
^Hoe is het ontstaan?^
Een Eeuw geleden
DINSDAG 18 DECEMBER 1951
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
3
Hoe zal het in Haarlem gaan?
In Heemstede
Kerstvertellingen
Kerstkaarten - Kalenders 1952
Bloembollencultuur
Agenda voor Haarlem
Is huurverhoging billijk?
Horloges uit etalage
te Heemstede gestolen
Teylers Stichting
Museum en bibliotheek
tijdelijk gesloten
Dit woord:
OORLAM
VJ
Kerstinzameling
voor de Stille Armen
Esperantisten herdachten
dr. Zamenhof
Abr.Meijer
ADVERTENTIE
Inige tijd geleden deelden wij mede, dat
iminister van Economische Zaken bij zijn
begroting voor 1952, een nota over de elec-
triciteitspolitiek aan de Kamers heeft ge
zonden.
Bij de prognose omtrent het verbruik
gaat de minister er van uit, dat tussen 1951
en 1956 het verbruik van electriciteit zou
verdubbelen, indien geen verbruiksbeper-
kende maatregelen worden genomen. De
capaciteit der centrales in ons land zou
dan verhoogd moeten worden van 1605
MW tot 3540 MW, of wel met 120 procent,
omdat men een reservecapaciteit wenst. De
voor deze uitbreiding der centrales nodige
investeringen zouden 1690 millioen be
dragen, waarvan tot dusverre slechts 400
millioen is gedekt.
De maatregelen, die de regering wil
nemen, zijn: verbruiksbeperkingen in de
piekuren, tarief verhoging en invoer van
electriciteit uit het buitenland.
Verwacht wordt dat de invloed daarvan
zodanig zal zijn, dat met een opvoering van
het productie-vermogen met 1380 M.W.
voldoende is. Daarvoor wordt dan voor de
eer-stkomende jaren de investering, inclu
sief vervangingswaarde, beperkt tot 1250
millioen gulden. Hiervan is reeds 400 mil
lioen gulden gedekt, zodat te dekken over
blijft 850 millioen, waarvan 450 mil
lioen via de kapitaalmarkt en 400 mil
lioen uit accumulatie bij de electriciteits-
bedrijven. Om dit laatste te bereiken, wil
de regering, dat de uit tariefsverhoging
voortvloeiende baten geheel bij de electrici-
teitsbedrijven blijven, dus niet gebruikt
worden voor de gewone uitgaven der ge
meenten. Uit de tariefsverhoging moet in
de komende 5 jaar 80.000.000 per jaar
komen, die voor de financiering van de
uitbreiding van het productie-apparaat
nodig is.
Betoogd wordt dat de tarieven (de in
gevoerde verhogingen die gebaseerd waren
op de gestegen kolenprijzen buiten be
schouwing latend) gebaseerd zijn op de
„historische aanschaffingsprijzen". Als men
tot vervanging van oud-vermogen der cen
trales wil overgaan, of het productie-appa
raat uitbreiden moet veel meer betaald
worden. De tarieven moeten daarom zo
danig worden dat uit de ontvangst de af
schrijvingskosten betaald kunnen worden
berekend op de tegenwoordige vervan
gingswaarde.
De vraag die de verbruikers in het bij
zonder interesseert is: hoe groot zal de
tariefsverhoging zijn? De regering heeft
gesproken van een gemiddeld percentage
van 25 procent, maar daarbij 240 KWU
voor het gezinsverbruik buiten de verho
ging doen vallen en dan de overige tarieven
iets sterker verhogen.
Ten aanzien van de grootverbruikers
zullen de maximumvoorschriften worden
ingetrokken en wordt het aan de bedrijven
zelf overgelaten de bestaande tarieven zo
danig te herzien, dat over het geheel geno
men deze tarieven in overeenstemming zijn
met het door de regering ontwikkelde be
ginsel.
Wij hebben geïnformeerd hoe het met de
tariefherziening in Haarlem zal gaan.
Ons werd daarop uit goed-ingelichte
bron verklaard:
Het is nog niet te zeggen met welk voor
stel B. en W. in de raad zullen komen. Er
doen zich in deze aangelegenheid zoveel
vragen voor, dat het noodzakelijk is af te
wachten hoe de onderhandelingen, die
thans door de gezamenlijke electriciteits-
bedrijven met de regering gevoerd worden,
zullen aflopen.
De minister gaf in overweging 240 KWU
electriciteit per jaar voor elk gezin buiten
de verhoging te doen vallen. Ongetwijfeld
zal de vraag onder ogen gezien moeten
worden of het niet billijk is om voor de
grote gezinnen een groter kwantum aan
te nemen.
Niet onmogelijk is zo vervolgde onze
zegsman dat het overleg, dat nu in Den
Haag wordt gevoerd, zal leiden tot een
meer uniform tarief voor electriciteit in
het gehele land. Tussen de tarieven is
thans veel verschil, zodat het tot onbillijk
heden zou leiden indien op de bestaande
tarieven eenzelfde percentage als verho
ging zou worden gelegd.
(Wij merken op dat er in Haarlem 40.500
gezinnen zijn die electricteit gebruiken.
Die namen in 1950 gezamenlijk 20.835.130
KWU af. Indien voor al die gezinnen 240
KWU vrijgesteld zou worden van een ta
riefsverhoging, betekent dit 9.720.000 KWU.
De Haarlemse industrie gebruikte in 1950
26.384.949 KWU.
Ook zei onze zegsman nog:
Er doen zich nog andere moeilijkheden
voor. In Haarlem (trouwens in vele ande
re gemeenten bestaan die ook) hebben wij
een huishoudtarief. De bedoeling daarvan
is het verbruik op te voeren. Nu in de ko
mende jaren het verbruik beperkt dient te
worden, past het huishoudtarief feitelijk
niet in het systeem.
Het Haarlemse electriciteitsbedrijf staat,
zoals ook gebleken is uit discussies in de
gemeenteraad, voor zeer belangrijke uit
breidingswerken. De kosten daarvan wer
den op 5 millioen gulden geschat.
In Heemstede weten B. en W. ook nog
niet met welke voorstellen zij in de raad
zullen moeren komen. Men staat op het
standpunt dat bijzondere overeenkomsten
C. C. KROUWELS
Koninginneweg 6 - Tel. 14024
Verkoop en
reparatie-inrichting
onaantastbaar zijn, zodat Haarlem geen
recht heeft tussentijds de contractprijs van
Heemstede te verhogen (uitgezonderd na
tuurlijk de bekende kolen-clausple). Maar
Haarlem heeft indertijd van Heemstede
een grotere tussentijdse verhoging ge
vraagd dan de Prijsbeschikking toen heeft
toegestaan. Mogelijk is dat Haarlem met
de toen gevraagde verhogingen alsnog
komt. In elk geval, de inwoners van Heem
stede zullen ook wel met een verhoging
van het electriciteitstarief rekening moe
ten houden, ook al is thans nog niet te zeg
gen hoeveel die zal zijn. Heemstede moet
ook rekenen met het voorschrift dat zijn
eigen distributienet moet afgeschreven
worden naar vervangingswaarde.
Met voldoening heeft Heemstede er ken
nis van genomen dat de regering nu ook
een zeker aantal KWU aan de gezinnen te
gen een lager tarief wil leveren. Heem
stede heeft dit systeem al enige tijd inge
voerd, maar daar is de hoeveelheid voor
grote gezinnen 330 en 360 KWU.
ADVERTENTIE
De jongstezes maanden oude, spruit van
de familie Stikkel, die samen met haar
ouders en broertjes de eerste K.L.M.-vlucht
naar Tokio meemaakte, wordt bij haar
aankomst op het vliegveld Haneda nabij
Tokio door K.L.M .-stewardess J. A. Lintei
van boord gedragen.
v/h H. N. Mul en
v/h J. M. Stap
Grote Houtstraat 63
Haarlem
Telefoon 10305
In de Maandagmiddag gehouden verga
dering van de Algemene Vereniging voor
Bloembollencultuur in het gebouw van de
Haarlemse Kegelbond, is jhr. dr. O. F. A.
H. van Nispen tot Pannerden bij enkele
candidaatstelling als voorzitter herkozen.
Namens het hoofdbestuur en de leden
wenste de vice-voorzitter, de heer Th.
Hoog, jhr. Van Nispen geluk. Hij bracht
in herinnering, dat er zich bij de eerste
verkiezing strubbelingen hebben voorge
daan. Nu de voorzitter zonder stemming
herkozen is wordt het bewijs geleverd, dat
het werk van de voorzitter op prijs wordt
gesteld. Er wacht hem nog een drukkere
periode dan tot nu toe, aangezien in 1953
de Flora gehouden wordt. De spreker
wenste, dat jhr. Van Nispen zijn taak op
dezelfde wijze zal voortzetten in het be
lang van het vak.
De voorzitter dankte de heer Hoog voor
diens woorden en de vergadering voor het
vertrouwen in hem gesteld. Het is zijn
streven geweest de belangen van de ver
eniging te dienen. Hij wil dat voortzetten
en hoopte op de steun van alle leden te
kunnen rekenen.
De heren C. B. Broeze te Beverwijk en
B. P. Heemskerk te Bennebroek traden
periodiek af en waren niet herkiesbaar. De
voorzitter dankte beiden voor het vele
werk voor de vereniging verricht. In de
vacature-C. B. Broeze werd bij enkele can
didaatstelling gekozen de heer A. Priester
Sr. te Beverwijk en in de vacature-B. P.
Heemskerk de heer Jac. B. H. M. Roozen
te Heemstede (deze verwierf 233 stemmen,
de heer Fr. Roozen Lz., Vogelenzang 89
stemmen en de heer C. F. van den Berg,
Wassenaar 24 stemmen).
De vergadering besloot het hoofdbestuur
te machtigen bij de volgende algemene
vergadering voorstellen in te dienen tot
wijziging van de statuten en het algemeen
huishoudelijk reglement, waardoor het
voortaan mogelijk wordt om over besluiten
van algemene aard hoofdelijke stemmin
gen te doen houden in de vergaderingen
der afdelingen, waarvan de uitslag ter al
gemene vergadering wordt bekend ge
maakt.
De begroting voor het verenigingsjaar
1952, sluitend met een bedrag van
156.050, werd vastgesteld.
Bij. de rondvraag maakten vele afge
vaardigden van' de gelegenheid gebruik
vragen over het vak te stellen.
DINSDAG 18 DECEMBER
Concertgebouw (grote zaal). Orgelrecital
Jeanne Demessieux, 8 uur; (tuinzaal): Jo
Juda, viool, George van Renesse, piano, 8.15
uur. Stadsschouwburg: „De eeuwige ro
mance" (Comedia), 8 uur. Remonstrantse
Kerk: Kerstspel „De Ster van Bethlehem",
8 uur. Begijnhofkapel: Openbare getuigenis
avond Kerk en Vrede, 8 uur. Rembrandt:
„De held van de straat", alle leeft., 7 en 9.15
uur. Palace: „Nachtclub de Gouden kooi", 18
j., 7 en 9.15 uur. Luxor: „Ja dat is Parijs",
18 j., 7 en 9.15 uur. City: „Code nummer 3",
18 j„ 7 en 9.15 uur. Spaarne: „Ik doodde Jesse
James", 18 j., 7 en 9.15 uur. Frans Hals:
„Liefde kent geen muren", alle leeft.. 8 uur.
WOENSDAG 19 DECEMBER
Remonstrantse Kerk: Kerstspel „De Ster
van Bethlehem", 8 uur. Stadsschouwburg:
„Mr. Roberts" (abonnementsvoorstelling),
8 uur. Gebouw Cultura: „Harmonia", open
bare avond, 8 uur. Rembrandt, Luxor en
Palace: 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Frans Hals:
2.30, 7 en 9.15 uur. City: 2.15, 4.30, 7 en 9.15
uur. Spaarne: 2,30, 7 en 9.15 uur (Zie agenda
Van Dinsdag).
De heer De W. (huiseigenaar) schrijft in
antwoord op het ingezonden stuk van de
huurder B. in het nummer van Vrijdag:
B. durfde beweren dat door de eigenaars
niets, maar dan ook niets wordt gedaan aan
het onderhoud der huizen.
Ik ben eigenaar van 22 arbeiderswonin
gen, gebouwd in 1905. B. kan bij mij inzage
krijgen van de onkosten die ik na 1940 be
taald heb. Hij kan bij de redactie mijn
naam en adres vragen.
Allereerst het dure buiten-schilderwerk,
dat beslist om de vier jaar geschieden
moet, anders verrot het hout. Weet B. dat
de timmerman 2.22 per uur in rekening
brengt voor de reperaties die verricht moe
ten worden voordat er geschilderd wordt?
Dit jaar heb ik nieuwe goten laten aan
leggen wegens lekkage. Weet B. de zink-
prijzen?
Dan de verhoogde Inkomsten-, Vermo
gens-, Grond- en Straatbelastingen. Was de
Grondbelasting in 1939 gesteld op 100,
dit werd in 1947 en later 179.06. Ik kreeg
dit jaar een navordering Vermogensbelas
ting 1947 en 1948. Bij informatie zegt de
inspecteur: „wij hebben uw huizenbezit
met 10.000 verhoogd," terwijl het rende
ment wegens de hoge onderhoudskosten
veel minder geworden is.
Dan zullen er nog vele huiseigenaren zijn
die een hypotheek hadden die opzegbaar
was. En inplaats van 3 \'2 moeten zij nu 5
rente betalen.
Dat er enkele huiseigenaren zijn die niets
laten repareren en gedwongen zijn hun be
zit te laten verwaarlozen, komt juist door
dat de huren veel te laag zijn.
Het is dus mijns inziens dringend ge
wenst dat er juist voor de oude huizen een
directe huurverhoging komt
In de afgelopen nacht is een klinker ge
worpen door een ruit van een etalage van
de juwelier M. Th. van Kampen aan de
Binnenweg te Heemstede. Uit de etalage
zijn enkele horloges gestolen.
De politie verzoekt hun die inlichtingen
kunnen verschaffen, zich te melden aan
het bureau van politie, Raadhuisstraat 27.
ADVERTENTIE
vraagt slager Broekhof Uw
speciale aandacht voor
van de fijnste vleeswaren,
in eigen keuken bereid, die
afgeleverd zullen worden in
een verpakking een vondst
waardoor het vlees zeker
3 dagen fris en vers blijft.
Men ieze de volgende adver
tenties.
KRUISSTRAAT 4
tussen Funckler en N. Gracht
telefoon 11187
Op Tweede Kerstmiddag geeft „Scapino" de onder leiding van Hans Snoek staande
balletgroep voor de jeugd onder de titel „Er was eens. een voorstelling van
gedanste sprookjes in het gebouiv St. Bavo, daartoe door de Haarlemse Kunstgemeen
schap uitgenodigd. De gelaarsde kat, Hans en Grietje, de Zeemeermin, Assepoester,
Doornroosje en Aladdin met de wonderlamp passeren in fleurige décors de revue.
Na de pauze wordt een reprise gegeven van „De pascha en de beer" naar een gegeven
van Scribe, tot dusver het succesrijkste nummer uit het répertoire van dit vijf jaren
bestaande ensemble. Op de foto, in het Amsterdamse Tuschinski-theater genomen,
kan men zien hoe de kinderen letterlijk „smullen" van het gebodene. Spanning en
vreugde wisselen elkaar voortdurend af. Dit succes is mede te danken aan het voor
treffelijke werk van enkele Nederlandse componisten.
Gisteravond is tijdens een bijeenkomst
van woningzoekende arbeiders in gebouw
Cultura de woningstichting „Ons eigen
Huis" opgericht. De leden van een com
missie van advies, die reeds enige tijd mo
gelijkheden onder ogen hebben gezien om
.de woningnood te verlichten, gaven hun
visie op de bestaande toestanden en deden
vervolgens hun plannen uit de doeken.
De heer L. Silvis noemde de woningnood
waarmee Haarlem op het ogenblik te kam
pen heeft, groter dan de werkloosheid der
dertiger jaren. Hij schetste de waarde van
een eigen huis en betoogde dat een wo
ning het tegenwicht moest vormen tegen
de krachten die de uithuizigheid bevorde
ren.
De heer J. van Boekhoven merkte op
dat de tegenwoordige generatie heeft ver
zuimd er voor te zorgen dat de jonge ge
neratie zich kan vestigen. Om de huidige
nood te lenigen is er meer nodig dan het
slagen van de burgerzinlening alleen. Er
zijn in Haarlem, aldus de heer Van Boek
hoven, zevenduizend huizen nodig, wil de
woningnood van de baan zijn.
De heer J. W. Th. Fibbe is met een plan
gekomen dat zeer waarschijnlijk kans van
slagen biedt. Hij stelt zich namelijk voor
premie-woningen te gaan bouwen en daar
toe een woningstichting in het leven te
roepen. De heer Fibbe is met dit plan niet
1 alleen blijven staan. Al spoedig toonden
zich enige mensen bereid om met hem sa
men te werken. Er deden zich aanvanke
lijk enige moeilijkheden voor. Degenen die
via deze stichting een huis wilden krijgen,
zouden namelijk over drieduizend gulden
moeten beschikken. Enkele industrieëlen
ADVERTENTIE
HEBT U AL GEZIEN
de mooiste klokkenzaak van Haarlem?
Wagenweg 88
„DE T li D M E T E R"
Wegens de algemene economische toe
stand, welke een zuinig gebruik van brand
stof noodzakelijk maakt, zal Teylers Mu
seum, met inbegrip van de leeszaal van de
bibliotheek, in dit winterseizoen van 22
December af tot nadere aankondiging voor
het publiek gesloten zijn.
Tot zover de mededeling van het college
van directeuren. Wij kunnen daaraan toe
voegen dat zowel het museum als de lees
zaal en de bibliotheek zo spoedig mogelijk
heropend zullen worden. Dat zal dus zijn
in het a.s. voorjaar als er niet meer, of niet
meer zo hard gestookt zal moeten worden.
hebben zich echter bereid verklaard om
hun werknemers voor wie de financiële
kant van de zaak een bezwaar was, de hel
pende hand te bieden. De twee obligaties
van duizend gulden die de leden, buiten
het storten van duizend gulden om, moeten
nemen, willen zij namelijk voor hun reke
ning nemen.
Een soortgelijke stichting voor de kleine
middenstand is een groot succes geworden
en het ziet er naar uit dat ook „Ons eigen
Huis" zal slagen.
Staande de vergadering meldden twintig
mensen zich aan om lid te worden. Boven
dien werd zonder omhaal van veel woor
den een voorlopig bestuur gekozen, dat
vanavond al zijn eerste vergadering zal
hebben. Het secretariaat is gevestigd ten
huize van mevrouw Kikkert, Hedastraat
32. Dit bestuur stelt zich voor om onmid
dellijk aan de gemeente grond te koop te
vragen, waarna architect J. van Velzen de
tekening van het eerste complex zal instu
ren.
De heer Van Velzen deelde mee, dat zijn
plan flatwoningen omvat van drie verdie
pingen. De gedachten gaan uit naar de
Vondelweg, maar daarover bestaat uiter
aard nog niet de minste zekerheid.
De regering van de Duitse Bondsrepubliek, die zich steeds meer mag verheugen in
de gunst van de Westelijke mogendheden, doet uiteraard haar best om te bewijzen
dat zij niet ten onrechte gerangschikt wordt onder de „vrije democratische" regiems
vrij in de betekenis van „op democratische wijze door vrije verkiezingen aan
het bewind gekomen en gehandhaafd bij de gratie van een vrij parlement". Wat
dat adjectief „democratisch" betreft, koestert de regering-Adenauer het voornemen
om zich niet te laten afbrengen van de weg, die zij voor zich heeft uitgestippeld,
ook al regeert zij een volk dat in zijn bewogen geschiedenis weinig gelegenheid
heeft gehad een democratische instelling te verwerven. Het is nu eenmaal zo dat
de Duitsers in democratische ontwikkeling een achterlijk volk gebleven zijn, verge
leken bij andere West-Europese naties. Nu het er op aankomt met die- andere in één
categorie te worden gerangschikt, staat de Bondsrepubliek voor de moeilijke taak
een sprong in de geschiedenis der democratische cultuur te maken, en in enkele
jaren de les van een eeuwenlange historie te leren.
Terwijl de Bondsrepubliek, samenstel
ling van verschillende Lander, uiterlijk
een voorbeeld van het toppunt der demo
cratie is in haar federale structuur, lijden
de bestuursorganen in lagere regionen, in
de Landerbesturen vooral, aan een onuit
roeibare autocratische geest, die de klei
nere gemeenschappen als steden en ge
westen tot semi-dictaturen maken. De
Bondsregering doet haar best de democra
tie via de harten der intelligentsia ook daar
tot gelding te brengen, doch tot nu toe
zijn haar zorgen teveel geconcentreerd
geweest op de positie van het grote fede
rale geheel in de wereld, dan dat zij ern
stige vooruitgang kon boeken in dat op
zicht. De gevolgen daarvan blijven niet uit.
In de Duitse pers kan men vooral de
laatste maanden herhaaldelijk uitingen
van verbazingwekkende autoritaire neigin
gen tegenkomen, die gepresenteerd worden
met de argeloosheid en naïveteit van een
eenvoudig denkend mens.
Dit zijn géén uitlatingen van vermomde
nazi's noch van crypto-communisten, doch
van beginnelingen in de democratie, die
van het wezen en de waarde ervan nog
weinig hebben begrepen. Een dagbladschrij
ver in Bonn verraste de binnen- en bui
tenlandse lezers van zijn. blad laatst op
een vinding, die de goede man zelf waar
schijnlijk het toppunt van eenvoud en
efficiency moet hebben geleken, doch die
de regering wel moet hebben duidelijk
gemaakt hoe moeizaam haar taak tot de
mocratisering der Duitse mentaliteit wel is.
De dagbladschrijver opperde de idee om
West-Duitsland in één slag tot „de meest
democratische staat ter wereld" te maken
door de linkse en rechtse oppositie-uiter
sten te verbieden en de door deze partijen
verworven parlementszetels te doen ver
vallen.
Het valt niet moeilijk te begrijpen dat
deze vinding opgeld deed en dat in het
parlement een lans gebroken werd voor
deze methode, zo dringend zelfs, dat de
bondsregering genoodzaakt was het Duitse
constitutionele gerechtshof te verzoeken
vast te stellen of de activiteit van de
neo-nazipartij en die uer communistische
partij in de Bondsrepubliek in strijd was
met de grondwet.
De formulering van deze opdracht was
natuurlijk anders dan de voorstanders van
opheffing der uiterste partijen gewenst
hadden. Zij hadden een onmiddellijk ver
bod van deze partijen geëist met een
daaropvolgende wijziging der grondwet
om deze opheffing te sanctionneren. Maar
juist in de volgorde van deze twee maat
regelen school de ondemocratische adder.
Een democratische regering, gebonden
aan een grondwet, kan nu eenmaal niet
eenvoudig aan een bepaalde volksgroep
politieke rechten ontzeggen, ook al zijn de
activiteiten van deze groep haar onwelge
vallig. Slechts wanneer die activiteiten in
strijd met de wet zijn, is zij bevoegd be
paalde maatregelen te treffen die de groep
corrigeren.
De democratie is er niet bij gebaat,
wanneer zij haar eigen onmacht bewijst
door op autoritaire wijze tegenstanders te
gaan elimineren. Het wezen van de demo
cratie ontleent zijn waarde aan het be
ginsel, dat zij gehoo.' schenkt aan de over-
tuiging van allen die zij omvat, en dat zij
de maatschappelijke ox-ganisatie construeert
in overeenstemming met de volksmening.
Hoe kan zij dat doen, wanneer zij de stem
van een deel dezer volksmening verstikt?
Het moge waar zijn dat de stem der
extremistische partijen van links en rechts
weinig positiefs verkondigt en vrijwel
niets, waarbij de democratie belang heeft.
Doch men moet niet vergeten dat de open
baarheid van het debat in parlement en
pers de wankelmoedigen kan overtuigen
van het-feit, dat zij verkeerd gekozen heb
ben of willen kiezen.
Hef hele probleem draait tenslotte om
de noodzaak, die de democratie door haar
instelling zelf op de schouders heeft ge
nomen, om het bewijs te leveren van haar
doeltreffendheid. Haar geestelijke waarde
staat of valt niet met de mate van critiek
die op haar wordt uitgeoefend, doch wel
met de mogelijkheid of zij deze critiek
dragen en toelaten kan.
Wie zou willen beweren dat de praktijk
der democratie, zoals wij die in West-
Europa kennen, zonder feilen is? Juist het
bestaan van oppositie tot in uitersten be
wijst, dat zij het niet is. Doch zij kan zich
zelf ontwikkelen bij de gratie van haar
tegenstanders, omdat zij daartoe de moge
lijkheid in haar eigen structuur geschapen
heeft.
Dat er ook nog Duitsers zijn die het
wezen der democratie begrepen hebben en
het als hun roeping gevoelen dat wezen
aan anderen te doen kennen, bewijst een
artikel in de Duitse „Die Tat" van Von
Uxhull, dat het gevaar aan de kaak stelt
waarvoor dmocratische beginsélen heden
ten dage gesteld zijn. Het gevaar dat de
vrees voor buitenlandse aggressie de bin
nenlandse vx-ijheden zal aantasten. Het ar
tikel dringt aan op een practische toepas
sing van een vergeten democratisch dogma:
„Laten wij onverzettelijk zijn tegenover
de vijand van buiten, doch ontvankelijk
voor de grieven in ons midden. Laten wij
ons niet laten verleiden tot fanatisme en
de democratie door ondemocratische mid
delen compromitteren. Wij hebben een
kans de meelopex-s van extremistische de
magogen in ons eigen land voor ons te
winnen, omdat velen niet het onvader
landse verraad doch slechts de correctie
van maatschappelijke fouten wensen. Het
is de taak der democratie, buitenstaanders
te winnen door hun de juistheid van haar
beginselen te leren. Niet, om de wankel
moedigen af te stoten en hen te drijven
in de aririen van onze vijand die ook de
hunne is". J. L,
In de Opregte Haarlemsche Courant
van 21 Aug. 1894 kunt u lezen: De oor
lam zat een vroolijk mopje te zingen.
Waarschijnlijk tx-ekt u de wenkbrauwen
op, omdat u het woord oorlam alleen
kent in de zin van: een rantsoen jenever
bij bepaalde gelegenheden aan het
scheepsvolk uitgereikt. Maar een oor
lam is oorspronkelijk een mens. Het
woox'd is uit het Maleis afkomstig: een
orang lama datang is een mens die lang
geleden is gekomen, een oudgast, het
tegenovex-gestelde van een baar. Vandaar
betekent oorlam: een bevaren matroos
en meer in 't algemeen: iemand die z'n
weetje weet. Koopvaardijmatrozen schij
nen hun collega's op de oorlogsvloot oor
lammen te noemen. In die zin gebruikt
de O.H.C. in 't bovenaangehaalde zinne
tje het woord.
De huidige betekenis zal wel moeten
zijn ontstaan doordat men oorlam ook
ging bezigen voor: een borrel, zoals een
oorlam, een bevaren matroos, er graag
een en meer dan een lust.
De tijd dringt
Reeds velen hebben zich van hun plicht
gekweten en hun steentje bijgedragen om
ook dit jaar de Kerstinzameling voor de
Stille Armen te doen slagen.
De tijd gaat evenwel dringen.
Wij hebben er al op gewezen dat, door
de omstandigheid dat de Kerstdagen op
Dinsdag en Woensdag vallen, het Comité
er naar wil streven om zoveel mogelijk de
Kerstgaven aan de Stille Armen reeds te
brengen op Vrijdag 21 December. Dan
kunnen de mensen op Zaterdag hun in
kopen doen.
Nu is het al 18 December. Er resten
dus nog slechts enkele dagen. Daarom
dringen wij met klem er op aan dat ieder
die het voornemen heeft nog een bijdrage
te storten, dat zo spoedig mogelijk te doen.
Natuurlijk zijn ook na 21 December nog
giften welkom, maar dan wordt het „kort
dag" voor het Comité om te zorgen dat de
Stille Armen tijdig hun enveloppe ont
vangen.
Daarom wox'dt op spoed aangedrongen.
Ook wijzen wij er op dat er in de komen
de dagen nog veel giften moeten inkomen,
wil het Comité over hetzelfde bedrag da
beschikking hebben als het vorige jaar. En
het zou zo gaarne iets meer te vex'delen
hebben, want niet alleen is het aantal
Stille Armen, vergeleken bij 1950, toege
nomen, maar de koopkracht van de gulden
is verminderd. Door dit laatste gedwongen
zou het Comité de Kerstgave, althans voor
de grote gezinnen, iets willen vergroten.
Velen beraden zich reeds in huiselijke
kring hoe zij de Kerstdagen zullen door
brengen en wat er dan op tafel zal komen.
Dat is goed, mits ook bedacht wordt hoe
medegewerkt kan worden om te bereiken
dat met de Kerstdagen ook een lichtstraal
valt in de sombere en donkere levensom
standigheden van de Stille Armen. In hun
kamer moet dan ook de kachel branden
en op hun tafel moet ook iets meer staan
dan brood alleen.
Giften worden gaarne in ontvangst geno
men aan onze bureaux Grote Houtstraat 93
en Soendaplein 37. Ook kunnen giften gestort
worden op onze Postgirorekening 273107, met
vermelding „Voor de Stille Armen".
De samenwerkende Esperantistenverenigin
gen van Haarlem kwamen Maandagavond
bijeen in het Wijkgebouw aan de Ged. Oude
Gracht ter herdenking van de geboortedag
van dr. L. L. Zamenhof, de samensteller van
het Esperanto.
Na het gezamenlijk zingen van het bonds
lied „La Espero", hield de voorzitter de heer
H. J. Blokker, een toespraak, waarin hij wees
op de grote waarde die Esperanto heeft, al
is de massa nog niet voor de idee gewonnen.
De Esperantisten hebben hun vrienden over
de gehele wereld en ondervonden door cor
respondentie, persoonlijk contact en door
hun Esperantopers, dat er wel natiën, rassen
en huidskleuren bestaan, maar dat ze allen
behoren tot één mensheid.
Die idee was voor dr. Zamenhof belang
rijker dan zijn schepping, de internationale
taal, die slechts hulpmiddel is. Zamenhof
leefde in een tijd van cultuuroptimisme. Onze
generatie betwijfelt na twee wereldoorlogen
of de mensheid ooit in vrede en vrijheid zal
kunnen leven. Maar toch zal ook nu energiek
en doelbewust nastreven van een doel altijd
resultaten opleveren en bovendien geldt ook
hier dat wie streeft naar de verwezenlijking
van een schoon ideaal, een doel geeft aan
zijn leven.
De bijeenkomst, waar slechts Esperanto
werd gesproken en gezongen, werd verder
gevuld met muziek, zang en declamatie.
GRATIE en
ELEGANCE door
U KUNT Ek OP VERTROUWEN
goede kousen vindt U
steeds bij
Grote Houtstraat 16 - Tei 10476
Uit de Opregte Haarlemsche Courant
van 1 8 Decembei 1 85 1
's-GRAVENHAGE Het Provinciaal
Gerechtshof in Zuid-Holland 'heeft uit
spraak gedaan in eene zaak tegen F. R.
Frebus, gewezen lakkei bij de hofhou
ding van Z. K H. Prins Frederik, be
schuldigd van moord op den hoffourier
Pabst, wien hfj, zoo hij beweerde, uit
wraak wegens het door dezen bewerkte
ontslag uit zijnen dienst, met een op
zettelijk daartoe gekocht mes, eenen
geweldigen steek in de borst had toe-
gebra.gt, waarvan de gewonde echter na
eendge weken door heelkundige hulrp is
genezen. Het Hof heeft den beschul
digde schuldig verklaard aan eene
poging tot moedwilligen doodslag, welke
een begin van uitvoering heeft gehad
doch die door toevallige en van den wil
des daders onafhankelijke omstandig
heden hare uitwerking heeft gemist.
Het Hof heeft hem mitsdien veroordeeld
tot de straffe des doods door middel
van ophanging aan eene galg uit te
voeren binnen de stad 's-Gravenhage.
