Felle vuurzee op een der
„Eilanden" in de hoofdstad
Truman en Churchillepiloog
Arrestaties wegens koperdiefstallen
IN DE WERELDPOLITIEK
Hoe is het ontstaan?"^
Guus Hermus bezorgt als Bobbeltje
C omedia een klaterend succes
Een Eeuw geleden
Lompenloods uitgebrand
Expedities in Khartoem
troffen gunstig weer
Indonesië raakte in
een moeilijke positie
Waarom Academisch
Instituut in Den Haag?
Zonsverduistering
Civiel proces van P. de Boer
tegen officier van justitie
Agenda voor Haarlem
Export-mogelijkheden
voor kleine bedrijven
Velsense recherche kamde „Hoogovencomplotten" uit
Onderwijs-overlading
Dit woord: VRIEND
Dr. G. Kurz sprak over het
probleem der ontheemden
DINSDAG 26 FEBRUARI 1953
3
Maandagavond omstreeks kwart over
acht is een felle brand uitgebroken in een
houten lompenloods aan het Wittenburger-
hoofd op de Eilanden in Amsterdam. De
loods, welke in vier afdelingen was ver
deeld, is totaal uitgebrand. De brandweer,
die reeds drie uur tevoren een aantal balen,
die in de loods waren gaan smeulen, had
geblust, rukte op het tweede alarm met
groot materiaal uit.
Met niet minder dan 21 stralen, het
waterkanon van de Jan van der Heyden
en een handnevelkanon, werd het vuur van
vier kanten bestreden. Tegen 10 uur in de
avond was het blussingswerk zo ver gevor
derd, dat er geen kans voor uitbreiding
meer bestond. De wind jaagde tal van von
ken op in de richting van de stad, zodat
op het dak van een schoolgebouw en een
daar aan grenzende kerk brandweerlieden
werden geposteerd om direct te kunnen
ingrijpen. De loods was eigendom van de
gemeente Amsterdam en werd gebruikt
door een lompenhandel en een handel in
poetsdoeken.
In het deel, dat als opslagplaats voor
balen lompen werd gebruikt heeft een 24-
jarige schilder de brand ontdekt. Hij for
ceerde de toegang en poogde met enige an
deren een paar brandende balen te blussen.
Maar door de onmiddellijk binnenstromen
de buitenlucht werd het vuur sterk aan
gewakkerd. Even later sloegen de vlammen
reeds door het dak en de mannen moesten
zich ijlings terugtrekken. Wel slaagde de
schilder er nog in een paar schrijfmachines
in veiligheid te brengen.
Feestgangers ontsnapten aan
een groot gevaar
De loods was omgeven door andere ge
bouwen. Slechts aan één kant, waar zij
begrensd werd door de Kattenburgervaart
kon de brandweer dadelijk het vuur be
strijden. In een verenigingsgebouw dat
slechts door een smalle gang van de bran
dende loods was gescheiden, waren vele
mensen bijeen. Dank zij het rustige op
treden van de beheerder ontstond er geen
paniek en verlieten allen het gebouw toen
de brand het felst woedde.
Door gebruik van het handnevelkanon
Zestig geleerden uit vele landen deden
Maandag in de Soedanese woestijn bij
Khartoem waarnemingen bij de totale zons
verduistering, die duizenden inboorlingen
in paniekstemming bracht.
De maan wierp op klaarlichte dag een
schaduwbaan over het aardoppervlak die
ongeveer 14.400 km lang en ruim 55 km
breed was en zich uitstrekte van het Zui
delijk deel van de Atlantische Oceaan tot
in Siberië.
Tot de zestig geleerden uit tien landen
behoorden 39 Amerikanen. Een deel van
hen waren militairen.
In Centraal-Azië verrichtten Russische
onderzoekers waarnemingen met hetzelfde
doel.
Kort na elf uur viel de duisternis te
Khartoem in. Meteen kwam uit het oer
woud het sombere gedreun van inheemse
trommen en het geschrei van angstige kin
deren.
Naarmate de maan verder voor de zon
schoof werd de halo duidelijker zichtbaar
evenals de melkblanke corona daaromheen.
Door het uitvallen van de zonnewarmte
trad spoedig een koelte in die ongewoon
was op dat gedeelte van de dag. De angstige
inboorlingen slaakten een zucht van ver
lichting toen de zon aan de andere kant
weer achter de maan te voorschijn kwam.
De tramgeluiden uit het oerwoud gingen
gepaard aan allerlei andere geluiden, voert-
gebracht op tal van inheemse instrumenten.
Al die geluiden tezamen vormden een grie
zelige cacophonie waarmee de inboorlingen
trachtten „de duivels" te verjagen die vol
gens hen van het verdwijnen van het zon
licht gebruik wilden maken om hun slag
te slaan.
Van de Nederlandse eclips-expeditie te
Khartoem is een telegram ontvangen,
waarin wordt bericht, dat de totale zons
verduistering Maandagochend aldaar is ge
observeerd bij heldere hemel. De waar
nemingen hebben een bevredigend verloop
gehad.
Voor de president van de civiele kamer
van de Leeuwarder rechtbank is gisteren
gepleit in de procedure, die sinds Novem
ber 1950 loopt tussen P. de Boer te Drach
ten, directeur van de Bond voor Mobili
satie-invaliden en mr. dr. F. Hollander,
officier van justitie bij de rechtbank te
Leeuwarden.
De officier van justitie heeft op 21 Oc
tober 1949, zes dagen na de arrestatie van
P. de Boer, mededelingen over deze zaak
aan de pers verstrekt, welke volgens eiser
onjuist en niet in het algemeen belang
waren, zoals mr. J. Vis uitvoerig betoog
de. Namens gedaagde sprak de rijksadvo
caat mr. G. J. Scholten uit Den Haag, die
betoogde dat mr. Hollander in de gegeven
omstandigheden zeker toe mocht mede
werken dat het publiek werd ingelicht,
ter voorkoming van onjuiste geruchten.
Op 10 April zal de president uitspraak
doep.
DINSDAG 26 FEBRUARI
Stadsschouwburg: Boekenweek, Wim Son-
neveld's cabaret. 8 uur. Concertgebouw:
Opera „De Troubadour", 8 uur; tuinzaal:
Het Amsterdamse trio, 8 uur. Rembrandt:
Nachtfeest ten bate van noodlijdende kunste
naars, 12 uur, Minerva (Heemstede). Kilima
Hawaiïans en anderen, 8.15 uur. Spaarne:
„De spookruiters", 14 jaar, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: „Lord Wanhoop", alle leeft.,
8.15 uur. Rembrandt: „Teresa", 14 jaar, 7 en
9.15 uur. Palace: „Kim", alle leeft., 7 en 9.15
uur Luxor: Enrico Caruso, alle leeft., 7 en
9.15' uur. City: „Er kwam een vreemdeling",
18 jaar, 7 en 9.15 uur.
WOENSDAG 27 FEBRUARI
Stadsschouwburg: AVRO-tournée, 8 uur.
Minerva: „Assepoester" (Aerdenhouts kin
dertoneel), 2.30 uur. Gebouw Arbeid Adelt,
Grote Houtstraat: Stichting Psycho-synthese,
8 uur. Concertgebouw: „Die Haerlemse Mu-
syckcamer", 8 uur. Rembrandt en Palace: 2,
4.15, 7 en 9.15 uur. Luxor: 2, 7 en 9.15 uur.
Spaarne: 2.30, 7 en 9.15 uur. City: 2.15, 4.30,
7 en 9.15 uur. Frans Hals: 2.30, 7 en 9.15 uur.
was het mogelijk vrij snel tot dicht bij de
vuurhaard door te dringen. Een brand
wacht, die door de dichte rookontwikke
ling onwel werd, moest per G.G.D. naar
zijn woning worden vervoerd. Honderden
Amsterdammers sloegen het blussingswerk
gade. Dit is reeds de zesde brand, die bin
nen de tijd van één jaar in een lompen
pakhuis heeft gewoed.
In Tiel is opgericht de Nederlandse Ex
port Combinatie, waarvan de secretaris van
de Kamer van Koophandel de leiding heeft.
Deze combinatie streeft er naar als bemid
delingsinstituut te fungeren en de export
voor de kleine bedrijven mogelijk en ge
makkelijk te maken. Hiertoe worden kleine
groepen samengesteld van kleine en mid
delgrote fabrikanten van verschillende pro
ducten, die één hunner als vertrouwens
man met de artikelen van de groep af
vaardigen naar een bepaald importerend
land. Zo is reeds een mosterdfabriek uit
Tiel tijdens een Finse reis opgetreden als
vertegenwoordiger van een brandspuiten-
fabriek te Geldermalsen, een staalwaren-
fabriek te Tiel, een confectiefabriek te Cu-
lemborg, een conservenfabriek te Leiden
en ook van zijn eigen fabriek te Culemborg.
In drie dagen tijds verkocht hij voor zijn
groep voor een kwart millioen gulden. Na
bestellingen volgden spoedig na zijn thuis
komst. Verwacht wordt dat deze eerste reis
voor een half millioen aan exportorders zal
opleveren. Een volgende reis met onderne
mers uit andere delen van het land naar
een ander land is reeds in voorbereiding.
Gebleken is dat vele kleine bedrijven wel
graag zouden willen exporteren, maar de
wegen niet weten en de risico's niet altijd
durven te dragen. Naar de mening van de
exportcombinatie is nog voor milliarden te
exporteren door middelgrote en kleine be
drijven.
Overeenkomst met V.S. kan
niet terzijde worden geschoven
(Van onze correspondent in Djakarta)
De omstandigheden, waaronder het
kabinet-SukimanSuwirjo zijn mandaat
ter beschikking heeft gesteld, doen ver
wachten dat een oplossing der crisis nog
vele moeilijkheden met zich zal brengen.
De algemene mening is wel, dat de over
eenkomst met de V.S. door het nieuwe
kabinet niet zonder meer terzijde kan wor
den geschoven, als men in het buitenland
niet de indruk wil vestigen, dat Indonesië
overeenkomsten als vodjes papier behan
delt.
Ook het nieuwe kabinet zal dus gebon
den zijn aan de overeenkomst over de wet
op de wederzijdse veiligheid. Om een
betere kans te hebben, dat het parlement
de overeenkomst aanvaardt, is het niet
uitgesloten dat opnieuw met de Ameri
kaanse vertegenwoordiger contact zal
worden opgenomen om te pogen wijzigin
gen in de voorwaarden der Amerikaanse
hulp te brengen. Dit maakt het echter
moeilijk de nieuwe regering wederom
onder leiding van '.lukiman te plaatsen,
omdat onder zijn verantwoordelijkheid de
overeenkomst met dc V.S. werd getekend.
De aanwijzing van een kabinetsleider kan
dan ook een der grootste hinderpalen bij
de kabinetsformatie blijken te zijn. Daar
naast is er de mogelijkheid dat het nieuwe
kabinet de overeenkomst zonder meer aan
het parlement voorlegt, uitgaande van de
opvatting, dat die overeenkomst niet meer
ongedaan kan worden gemaakt. Het par
lement zou dan min of meer in een
dwangpositie worden geplaatst.
Tal van charitatieve instellingen en
organisaties op het gebied van de jeugdzorg
en de culturele 'Vorming in de hoofdstad ont
vangen financiële steun van een Ameri
kaanse groot-industriëel, die Amsterdammer
van geboorte is. Over enige maanden hoopt
deze philantroop zijn gouden huwelijksfeest
te vieren in zijn geboortestad. Op 17 Mei
wordt hij met zijn echtgenote in ons land
verwacht. De jubilaris heeft het voornemen
elk Amsterdams eethtpaar, dat in Mei 1952,
eveneens zijn 50-jarige echtvereniging viert,
een verrassing te bereiden.
Gistermiddag omstreeks vier uur ontspoorde in Amsterdam in de Spuistraat ter
hoogte van de Paleisstraat een motorwagen van de tram naar Haarlem. Persoonlijke
ongelukken deden zich niet voor, maar het verkeer was geruime tijd gestagneerd.
De afgelopen dagen heeft de Velsense
recherche niet minder dan negen arrestaties
verricht van arbeiders en opkopers, die
hetzij ten nadele van de Hoogovens of de
Rijkswaterstaat „onedele" maar niettemin
kostbare metalen zouden hebben gestolen
of geheeld. Het Velsense politiebureau her
bergt negen verdachten en het onderzoek
is nog niet ten einde.
Een complotje van drie Hoogoven-ar
beiders werd opgerold, die zich van een
aardig partijtje koper, onder meer afkom
stig van de schroothoop, meester zouden
hebben gemaakt. De inwoner van Velsen-
Noord P. A. A. en de beide Alkmaarders
C. v. H. en S. N. B. zijn in verzekerde be
waring gesteld. Zij probeerden de buit
kwijt te raken bij opkopers en maakten
voor het transport gebruik van de diensten
van de chauffeur J. K. uit Heemskerk, die
Hoogovenarbeiders naar en van hun werk
vervoerde. Ook hij werd gearresteerd.
Blijkens het voorlopig verslag van de
commissie van rapporteurs uit de Eerste
Kamer over het wetsontwerp tot wijziging
van de begroting 1951 van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen, waarbij onder
meer gelden worden gevraagd voor het In
ternationaal Academisch Instituut, is bij
vele leden de vraag gerezen, waarom de
regering zich zo angstvallig heeft onthou
den van het oefenen van invloed op de
keuze van de plaats van vestiging.
Die leden verzochten te worden ingelicht
omtrent het bedrag van 2 millioen, dat
zou zijn vereist in verband met de keuze
van 's Gravenhage als plaats van vestiging.
Verder zouden zij gaarne een nauwkeurige
begroting ontvangen van de kosten, ver
bonden aan de verbouwing en de inrich
ting van het koninklijk paleis aan het
Noordeinde aldaar voor het gestelde doel.
Andere leden betreurden, dat bij de
keuze van de vestiging van de nieuwe in
stelling de voorkeur was gegeven aan
's Gravenhage boven Amsterdam. Laatst
genoemde stad biedt immers een typisch
universitair milieu, waarvan het I.A.I. uit
nemend profijt zou kunnen trekken.
Bovendien had, naar hun gevoelen, ves
tiging te Amsterdam aanmerkelijk minder
uitgaven medegebracht. Zij meenden name
lijk te weten, dat de vestigings- en inrich
tingskosten daar circa 1.00.000 in plaats
van 2 millioen zouden zijn.
Het had hen voorts getroffen, dat in de
commissie, vermeld in de nota naar aanlei
ding van het Tweede-Kamerverslag, de
Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam
niet was vertegenwoordigd. Zij achtten dit
symptomatisch.
Minister Rutten heeft heden een staats
commissie geïnstalleerd welke een onder
zoek zal instellen naar de vraag of en in
hoeverre bij de verschillende takken van
onderwijs, met uitzondering van het hoger
onderwijs, overlading voorkomt.
De minister zei onder meer dat de hui
dige wettelijke regeling reeds veel ruimte
laat ten aanzien van nadere bepalingen
omtrent aard en omvang der leerstof. Als
de leerstof en de wijze waarop zij moet
worden opgenomen aangepast zijn aan de
psychische gesteldheid, de leeftijd en de
naaste bestemming der leerlingen, dan
zullen deze zich met meer vreugde willen
en kunnen inspannen dan wanneer veel
voor hen levensvreemd en nutteloos is of
dat schijnt te zijn.
De Britse oppositie heeft de conservatieve premier, Winston Churchill, ertoe ge
noopt terug te komen op zijn vage en beknopte verslag over zijn afspraken met
Truman tijdens het bezoek van de leiders der Engelse regering aan Washington.
Churchill zal deze week in het Lagerhuis een verklaring moeten afleggen over een
kwestie, die de Britse openbare mening sterk bezighoudt en grond heeft gegeven
tot allerlei veronderstellingen. De ongerustheid van de Britse pers en dat geldt
niet alleen voor de oppositiebladen betreft voornamelijk de vraag of Churchill
in een geheime overeenkomst niet vérstrekkende afspraken heeft gemaakt ten
aanzien van de politiek tegenover China. Er is namelijk in officieuze Amerikaanse
uitlatingen van de laatste tijd een aanmerkelijk aggressiever toon ten opzichte
van Peking-China te onderkennen dan vóór Churchills bezoek.
Volgens de Amerikaanse bladen heeft de
Amerikaanse luchtmachtstaf een nieuw
„China-plan" voorgelegd aan het verenig
de commando der strijdkrachten. Dit plan
behelst voorstellen tot uitbreiding van de
Koreaanse oorlog in geval van misluk
king der onderhandelingen te Panmoend-
jom tot het Chinese vasteland, doch
wijkt in alle opzichten af van het plan,
dat MacArthur indertijd opstelde.
MacArthur wilde de Chinese luchtmacht
bases in Mandsjoerije bombarderen en de
grote bevolkingscentra (diplomatiek „in
dustriële en verkeersknooppunten" ge
noemd) met regelmatige luchtaanvallen
desorganiseren. Het nieuwe plan gaat uit
van de overweging dat de Chinese steden
in veel mindere mate bijdragen tot het
Chinese oorlogspotentiëel dan indertijd
bijvoorbeeld de steden van het Ruhrgebied
van belang waren voor de Duitse oorlogs
inspanning, of dan de Russische steden het
oorlogsapparaat van-de Sovjet-Unie steu
nen. Men wil China in zijn grootste
zwakte, de verkeerswegen, aantasten en
daartoe alle verkeersbruggen, spoorweg
knooppunten en waterwegen ontredderen
met bombardementen, opdat de Noord-
Westelijke provincies van Zuid-China
zullen worden afgesneden. Men stelt zich
voor dat op deze manier de Chinese lucht
macht een hopeloze taak zal krijgen om
dat zij sterk zal moeten worden gedecen
traliseerd, zodat, de Mandsjoerijse lucht
machtconcentratie dan vanzelf zal worden
gereduceerd, met alle gevolgen daarvan
voor de Chinese luchtmacht in Korea.
De publicatie van dit plan heeft in En
geland het wantrouwen gewekt, dat de
Engelse premier zicli heeft uitgesproken
voor de uitbreiding van de Koreaanse oor
log, of tenminste de verzekering heeft
gegeven dat Engeland in geval van nood
zal instemmen met deze uitbreiding. Een
andere kwestie kwam dit wantrouwen nog
versterken, namelijk de kwestie-Birma.
Na de nederlaag van Tsjang Kai Tsjek
op het Chinese vasteland en met name in
de provincie Yoennan, week een nationa
listische divisie naar Birma uit, waar zij
opnieuw werd georganiseerd. Zij werd
mettertijd door de Formosa-regering ver
sterkt en uitgerust, en bleef een grote
bedreiging voor het grensgebied van Pe
king-China vormen, waarin zij regelmatig
invallen doet. Thans is de Engelse pers tot
de overtuiging gekomen, dat ook de Ame
rikanen deze nationalistische guerilla-
troepenmacht steunen en men gaat ver
onderstellen dat Birma, waar Engeland de
handen vol heeft aan de communistisch-
georiënteerde opstandelingen, binnenkort
de poort zal worden waardoor Tsjang (met
Amerikaanse hulp) het Chinese continent
weer zal binnentrekken. Ook hier ver
denkt men Churchill van toezeggingen aan
Truman.
Een derde reden van wantrouwen is
Foster Dulles. Foster Dulles is republikeins
adviseur van de Amerikaanse president en
heeft de voorbereidingen getroffen voor
het inmiddels getekende vredesverdrag met
Japan, waarin een duidelijke tendens was
opgesloten om deze vroegere aggressor tot
14 Franse versterkingen
J x Hoofdkw. hoepen Tsjang-Kai -5jek
la Hoofdkw. troepen Mao-Tse-Tdenq
stabiliserende factor in het Verre Oosten
te maken en tevens een tegenwicht tegen
China te laten worden. Dulles heeft de
Engelse pennen in beweging gebracht door
zijn verklaring, dat „De Verenigde Staten
het Chinese regiem zullen moeten veran
deren, omdat men op den duur geen slag
boom kan laten bestaan tussen Japan en
China." De Engelse pers concludeert uit
deze verklaring dat Amerika inderdaad
een ernstig plan koestert om China „aan te
pakken" en zijn politiek van verdediging
om te schakelen op een politiek van de
aanval. Men knoopt er de veronderstelling
aan vast dat de Amerikanen Tsjang Kai
Tsjek weer in het zadel willen helpen en
dat men deze ommekeer wil doen plaats
grijpen met de hulp van het U.N.O.-leger
in Korea, maar bovendien met de officiële
deelneming van Engeland.
De Daily Herald (Labour) zeide dat, in
dien dit de nieuwe politiek der Verenigde
Staten in het Verre Oosten zou zijn, Enge
land zich ten spoedigste zo ver mogelijk
ervan zou moeten distanciëren. Het noemt
Dulles „een gevaarlijk heer" en zegt
dat op deze wijze een volkomen schei
ding tussen de Amerikaanse en Engelse
politiek in het Verre Oosten in de hand
wordt gewerkt.
Met spanning wordt gewacht op de rede
van Churchill, die zeer duidelijk en zeer
uitvoerig zal moeten zijn om de bestaande
ongerustheid weg te nemen. Aan de andere
kant is men niet alleen in Engeland onge
rust. Ook in Amerika staat men nog steeds
wantrouwig tegenover de eventuele ge
heime afspraken tussen Truman en Chur
chill, doch met het oog op andere gebieden
dan het Verre Oosten. Hier vreest men
namelijk dat Truman te vérgaande belof
ten aan Churchill heeft gedaan met betrek
king tot deelneming van de Verenigde Sta
ten in een eventueel conflict waarin Enge
land zou worden betrokken. Men denkt
dan aan een mogelijke oorlog in het
Midden-Oosten, waar echter de spanningen
intussen door nieuwe Engels-Egyptische
contacten heel wat verminderd zijn.
Het zou interessant zijn te weten, welke
afspraken de beide staatslieden inderdaad
in Washington gemaakt hebben. Vast staat,
dat Amerika in ruil voor zijn zware ver
plichtingen in Europa, vastgelegd in het
Atlantisch pact, hulp eist voor zijn strategie
in het Verre Oosten. Zolang echter deze
strategie het gevaar voor een derde wereld
oorlog meebrengt (de Engelsen zijn ervan
overtuigd dat Rusland China zal helpen in
geval van een regelrechte Amerikaans-
Chinese oorlog) voelen de Westelijke part
ners van Amerika niets voor dergelijke
hulp. Ook Frankrijk vindt de moeilijk
heden in Indochina al groot genoeg zonder
officiële inmenging der Chinezen. J. L.
De tweede groep koperklanten werd
door twee arbeiders uit Heiloo en Alkmaar
aangevoerd, L. v. d. B. en C. J. C., die sa
men een aardige voorraad metaal zouden
hebben vergaard en het eveneens via een
Alkmaarse opkoper van de hand trachtten
te doen. Ten derde is de Nijmegenaar A.
G. H. gevat, die bij een aannemer werkte.
Tijdens werkzaamheden aan de Spuisluis
in IJmuiden zou hij een bronzen lager-
schaal van 35 kilo hebben ontvreemd, maar
bij politiecontrole in Arnhem liep de man
tegen de lamp.
Alle verdachten hebben bekend; de drie
Alkmaarse opkopers ontkennen echter.
Evenals vijand is vriend oorspronke
lijk het tegenwoordig deelwoord van
een werkwoord. Vijand van het werk
woord fiën dat: haten, vriend van het
werkwoord vriën, dat; liefhebben be
tekende. Vijand is dus: de hatende,
vriend: de liefhebbende. Het werk
woord fiën kennen wij niet meer, het
werkwoord vriën is ons vrijen. Van de
betekenis: liefhebben is afgeleid die van:
dingen naar iemands hand en daarvan
weer die van: minnekozen. Men vrijt
natuurlijk met een vrijster; oudtijds was
dit de benaming van iedere ongehuwde
vrouw. Thans bestaat alleen nog de oude
vrijster. En dat is nu juist de enige vrij
ster die niet vrijt.
Maandagmiddag heeft de gezant van Argentinië in Nederland, de heer Antonio M.
Valenzuela, op het Argentijnse gezantschap te Den Haag aan degenen, die Prins
Bernhard op zijn reis door Zuid-Amerika in 1951 hebben begeleid, een aantal onder
scheidingen uitgereikt. De gezant overhandigt de benoeming tot Groot-Officier in de
orde „Al Merito" aan Zijne Excellentie Ch. J. H. Daubanton, buitengewoon gezant en
gevolmachtigd minister van Nederland in Buenos Aires. Verder van links naar rechts
dr. F. A. de Graaf} (particulier secretaris van de Prins), majoor C. C. Geertsema
(adjudant van de Prins), majoor G. Sonderman (adjudant in'buitengewone dienst)
en luitenant ter zee der eerste klasse A. F. Eibers (adjudant van de Prins). De laatste
heren ontvingen het commandeurschap in de orde „Al Merito".
Hoe onbegrijpelijk het ook mag zijn dat
de toneelgroep Comedia pas zo laat in het
seizoen met een alle kansen op succes
biedend stuk als „Bobosse" van André
Roussin komt aandraven, laten we daar nu
maar niet te lang over piekeren en liever
blij zijn dat er nog ruimschoots gelegenheid
bestaat er duizenden in den lande een
uiterst plezierige avond mee te bezorgen.
Regisseur Jan Teulings heeft dit spel vol
grillige fantasie onder de titel „Bobbeltje"
op de van hem bekende wijze in vlot Ne
derlands vertaald en ook verder alles in
het werk gesteld om zoveel mogelijk van
de speelse Franse geest naar het killere
Noorden te doen overwaaien. Bij de twee
voorstellingen, die er gisteren in de Haar
lemse Schouwburg des middags voor de
verenigde huisvrouwen en des avonds voor
abonnementhouders van werden gege
ven. bleek gelukkig dat hem dit wonderwel
is gelukt.
Het blijspel is even vernuftig als gra
cieus in elkaar gezet, al zal het eerste be
drijf velen eigenaardig aandoen, namelijk
degenen die niet direct beseffen dat hier
een stuk in een stuk wordt opgevoerd. De
lotgevallen van de titelheld die zo ge
noemd wordt omdat hij in zijn jeugd op
zijn hoofd is gevallen en daaraan een uiter
lijke herinnering bewaart in de vorm van
een als zesde zintuig fungerende knobbel
lopen tot op zekere hoogte parallel met
de particuliere ervaringen van de acteur,
die deze hoofdrol vertolkt. Er ontstaat hier
door een voortdurend amusante cocktail
van schijn en werkelijkheid, nog vermengd
Dit is André Roussin, de succesrijke
Franse schrijver van „La petite hutte" (in
Nederland niet vertoond), van Ninaen
„Bobosse". Zijn nieuwste stuk is getiteld
„Toen het kindje binnenkwam".
met bestanddelen van een op beide ge
bieden doorwerkende droom, die de toe
schouwer enige uren lang in een roes van
niet te versmaden genoegen brengt. Het
proceae mag dan alles behalve nieuw zijn,
men zal moeten toegeven dat het zelden
zo virtuoos is toegepast. En nog ouder is
het thema, waarop de diverse variaties
worden aangeheven, nu eens uitbundig
dwaas, dan weer navrant of lichtelijk
poëtisch: dat van de bedrogen echtgenoot.
Maar de wendingen komen doorgaans zo
onverwacht, dat men er zich desondanks
telkenmale bij verrassing door laat over
rompelen en meeslepen. Daarbij zijn de
situaties prikkelend en de dialogen geestig
genoeg om de aandacht voor dit frivole
bedenkseltje geen moment te doen ver
slappen.
Intussen staat of valt het geheel met de
bezetting van de dubbele hoofdrol. Welnu:
het staat (zelfs op z'n kop nu en dan) dank
zij Guus Hermus, wiens optreden zonder
veel reserve brillant mag worden genoemd.
Van zijn komisch talent had hij reeds eer
der, met name in ,,De held en de soldaat"
van Shaw, overtuigende bewijzen geleverd.
Maar in dit geval brengt hij bovendien een
Franse flair mee. die op slag het publiek
verovert. Eindelijk werd er bij Comedia
weer eens in alle dimensies toneel gespeeld,
zonder gêne voor het burleske, met snelle
wisselingen van stemming en expansieve
gebaren. Uitstekend was de twintig mi
nuten durende monoloog in de droomscène
van het tweede bedrijf met het koortsach
tige schertsproces. Waarschijnlijk zal de
overgang bij het ontwaken na enige voor
stellingen nog wel treffender worden. Ver
der was hij zo goed als onverbeterlijk: vi
taal, charmant en gevoelig bovendien.
Een aangename verrassing was ook de
zonderlinge bohémien-schilder, die Cor
Hermus met een paarse baret en gele hand
schoenen op de planken liet komen. In zijn
tweede gedaante, die van voor de waardig
heid van het vak opkomende toneelspeler,
was hij bij alle excentriciteit zelfs bijzonder
indrukwekkend. Aan zulke voortreffelijke
typeringen herkent men zijn grote klasse.
Het is jammer dat Enny Meunier door Bep
Dekker vervangen moest worden, al kweet
de laatstgenoemde zich zeker niet onver
dienstelijk van haar taak en paste haar
verschijning precies in dit milieu. Van de
anderen moeten Bob Verstraete (de radio-
reporter) en Steye van Brandenberg (de
huisvriend en collega) worden genoemd.
Jaques Dumont vervaardigde een kleurig
en sfeerrijk décor.
DAVID KONING
Koninklijke belangstelling
Mevrouw dr. Gertrud Kurz, de presi
dente van de Internationale Christelijke
Vredesbeweging, heeft in de Burgerzaal
van het Koninklijk Paleis te Amsterdam
gesproken over het vraagstuk der ont
heemden.
Koningin Juliana en Prinses Wilhelmina
woonden deze bijeenkomst bij.
Dr. Kurz zei onder meer dat er in West-
Duitsland tien millioen vluchtelingen zijn
iedere nacht komen er 100 tot 200 bij
in Oostenrijk 300.900. In België 55.000.
In Frankrijk bijna 3)0.000. Zij schetste de
onbeschrijfelijke tqAstander. waaronder de
millioenen ontheemden moeten trachten
te leven. Zij zijn losgeslagen van traditie
en beschaving, zonder enig uitzicht op de
toekomst. Het latente gevaar van dit
vredesprobleem is voelbaar in de vaak ge
hoorde kreet „Ons kan alleen nog een
oorlog redden".
De spanningen, die het probleem vormt,
mogen en kunnen niet voortduren, zo zei
dr. Kurz, die zeer verheugd was over de
brief die de Koningin onlangs over het
vluchtelingenvraagstuk aan president Tru
man heeft gericht.
Uit de Opregte Haariemsche Courant
van 26 Februarij 1852
PARIJS De besluiten van 22 Ja-
nuarij, welke gericht waren op in be
slagneming: van de eigendommen van
het Huis Orleans, hebben bij zeer velen
tegenstand ontmoet, zoodat men ver
wachtte dat de bewindslieden deze be
sluiten niet ten uitvoer zouden brengen.
Deze verwachting is evenwel niet be
waarheid, want van de zijde van het
bewind is geenerlei bedenking gemaakt
tegen den verkoop van het zoo genaam
de Paviljoen van Wurtemberg, dat aan
een der leden van het Huis Orleans
heeft toebehoord. Sommigen meenen,
dat het de regering veel gemakkelijker
zal vallen, beslag te leggen op den
koopprijs, dan In opspraak te geraken
door maatregelen te nemen tegen den
verkoop.
De hertogin-weduwe van Orleans heeft
in eenen brief aan den Voorzitter Lode-
wijk Napoleon de haar bij decreet van
22 January verleende dotatie van
300.000 francs afgewezen Deze brief
luidt: „Mijnheer, nadèmaal ik u het
regt niet toeken öm mijne familie te
berooven, ken ik u evenmin het regt toe
om namens Frankrijk mij eene dotatie
toe te wijzen. Ik weiger het weduwe-
geld."
