Bemanning van Zweedse Catalina behouden opgepikt Amerika overgehaald tot een viermogendheden - bespreking Amerikaanse stafchefs ongerust Weerbericht OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Stockholmers gooien stenen naar Russische ambassade Spionnage-proces in Stockholm Over regeling der Duitse kwestie Ongeluk met dodelijke afloop op Soendaplein Ex-geheim agente in Londen vermoord Het woord is aan Nationaal Oost-Duits leger Emir Naif bij Talal Nieuwe briefjes van een rijksdaalder Alexander op Koje Bacteriënoorlog in de Veiligheidsraad Christine Granville, moedige vrouw Terroristen overvallen plaats op Java Grotewohl wenst: Koeznetsof nog in Londen Nieuwe abonnés GRATIS Ridgway in Rome 6 6e JAARGANG No 287 DINS^G 17 JUNI 1952 296e JAARGANG No 140 Hoofdkantoor Grote Houtstraat 93, Haarlem. Telefoon 15295 (zes lijnen) Directie, Hoofd redactie, Redactie en Administratie. Bijkantoor in Haarlem-Noord, Soendaplein 37, Tel. 12230. Drukkerij Zuider Buitenspaarne 12, Tel. 15295. Directeur Hoofdredacteur: Robert Peereboom Haarlems Dagblad Uitgave van de Grafische Bedrijven Damiate. Verschijnt dagelijks behop Zon- en Feestdagen. Abonnement per week 47 cent, per kwartaal 6.10, franco per post 6.60. Postgiro 273107. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman STOCKHOLM (Reuter) Alle zeven inzittenden van de door Russische straal jagers beschoten Zweedse Catalina-vlieg- boot zijn door een Duits schip opgepikt. Twee hunner zijn licht gewond. De overigen zijn ongedeerd. Volgens een officiële bekendmaking heb ben de Russische jagers zeven aparte aan vallen uitgevoerd. Volgens de correspondent van Reuter te Helsinki zijn de zeven inzittenden van de Catalina te Hangoe (Zuid-West-Finland) aan wal en naar het Zweedse consulaat aldaar gebracht. Beide gewonden hebben kogelwonden in de arm en één heeft bovendien een wond in het dijbeen. De gehele dag zijn te Stockholm demon straties gehouden tegen het gebeurde met de Catalina. De Russische ambassade staat onder politiebewaking. Er moesten gisteren versterkingen worden aangevoerd teen een verbolgen menigte het gebouw met stenen begon te bekogelen. De commandant van de Catalina,'kapitein Sven Goest Toerngren, heeft het volgende meegedeeld: „Wij waren mijlen ver ver wijderd van de Russische territoriale wate ren, toen de twee Russische jagers onver wachts neerdoken en met machinegeweren op ons schoten. Wij poogden weg te komen, doch de Russen waren viermaal zo snel als wij en konden natuurlijk gemakkelijker manoeuvreren. Bij het tweede salvo werd de radio-installatie onklaar gemaakt. De jagers kwamen zes maal terug. De aanval duurde in het geheel ongeveer tien minu ten. De laatste salvo's troffen de motor aan bakboordzijde, die vlam vatte. Het toestel begon hoogte te verliezen en werd moeilijk bestuurbaar. Toen wij het wateroppervlak naderden, vuurde een der MIG's een salvo af in de staart van ons toestel, als om er zeker van te zijn dat het met ons afgelopen was. Wij stuurden naar een klein schip, dat het Duitse s.s. „Münsterland" bleek te zijn. De Russen schenen voor dit vaartuig geen belangstelling te hebben. Wij waren blijk baar hun enig doel. Wij hielden de adem in, toen wij het water raakten. Gelukkig brak het toestel niet. Wij zetten de reddingboten uit en zwommen naar een rubbervlot, dat wij hadden uitgegooid. Binnen vijf minuten werden wij aan boord van de „Münster land" genomen. Ook het gebouw van het communistische blad „Ny Dag" is door de politie in be scherming genomen. Voor dit gebouw had zich een menigte verzameld, die een drei gende houding aannam. Protest De Zweedse regering heeft de volgende protestnota aan de Russische regering ge zonden: STOCKHOLM. (Reuter) Een van de drie communisten, die op het ogenblik te Stock holm terecht staan op beschuldiging van spionnage, de journalist Johan Fritjof En- bom, heeft toegegeven, dat hü in de periode tussen 1941 en '51 voor de Sovjet-Unie heeft gespionneerd. Na aanvankelijk inlichtingen over het vervoer van Duitse militaire goederen door Zweden te hebben doorgegeven, heeft En- bom, volgens de tenlastelegging, van 1943 af gegevens verstrekt over de Zweedse ver dedigingswerken langs de Finse grens en andere militaire installaties. De openbare aanklager zette voorts uit een hoe Enbom andere communisten voor zijn actie wist te winnen, zoals zijn broer Martin en zijn collega Gjerswold. Toen laatstgenoemde wees op de gevaren, die aan het spionneren verbonden zijn, zou Enbom gezegd hebben: „Natuurlijk wor den wij als verraders beschouwd als wij worden gegrepen. De Sovjet-Unie zal ech ter zeker de komende oorlog winnen en dan zullen wij worden vrijgelaten en salarissen krijgen van 50.000 kronen per jaar." De openbare aanklager heeft voorts meegedeeld, dat de verdachten Enbom en Gjerswmld gedetailleerde plannen hadden opgesteld voor een aanslag op de Noord- Zweedse vesting Boden in geval van oorlog. Zij wilden het plan uitvoeren óf tegelijk met de mobilisatie der Zweedse strijd krachten, óf wanneer Sovjet-troepen over Fins gebied tot de omgeving van de vesting zouden zijn doorgedrongen. Enbom rekende er op voor de uitvoering van de aanslag een legertje bijeen te kunnen krijgen van twee honderd man, gerecruteerd uit tot de Zweedse bezetting van de vesting behoren de communisten en communistische spoor wegarbeiders. Een woordvoerder van het Zweedse mi nisterie van buitenlandse zaken heeft bij zonderheden meegedeeld over de protest nota, die premier Erlander aan de Russische ambassadeur Rodinof naar aanleiding van het proces heeft overhandigd. De Zweedse regering heeft in deze nota uiting gegeven aan haar „ernstige bedenkingen over het geen in de zaak-Enbom aan het licht is ge komen omtrent heli aandeel van functiona rissen der Russische ambassade in spionnage in dit land". „De Zweedse regering eist, dat de Sov jet-Russische regering een onderzoek in stelt naar de omstandigheden, waaronder het ongeval plaats had, dat degenen, die voor de aanval verantwoordelijk zijn, wor den gestraft en dat maatregelen worden genomen om herhaling van dergelijke in cidenten te voorkomen. Zij verwacht, dat de Russische regering zich officieel uit spreekt over de maatregelen, die zij denkt te nemen, en behoudt zich het recht voor schadevergoeding te eisen." GENèVE (Reuter) De Jordaanse mi nister van Wederopbouw, Anastas Bey Ha- nania, is per vliegtuig te Genève aangeko men en onmiddellijk per auto van daar vertrokken naar Lausanne, waar hij Ko ning Talal ging bezoeken. Naar verluidt heeft de minister een aantal nieuwe voor stellen van zijn regering bij zich. Talals jongere broer, Emir Naif, is gis teren te Lausanne aangekomen. Hij heeft reeds met de Koning gesproken. Naar ver luidt wil de Emir de Koning bewegen zich in een kliniek onder behandeling te stel len. Emir Naif is later naar Londen gevlogen. Hij verklaarde bij aankomst: „Ik had Zon dag een onderhoud van vijf kwartier met de Koning te Lausanne. Hij heeft niet ge zegd of hij naar Jordanië zal terugkeren". Na de beschieting van een Zweedse vliegboot door twee Russische straaljagers heeft Zwedens minister-president Tage Erlander onmiddellijk de Sovjet-Russische ambas sadeur in Zweden, admiraal Rodionof, ontboden om hem een in scherpe woorden gestelde protestnota te overnandigen. Een opgewonden menigte maakte dreigende ge baren voor de Sovjet-Russische Ambassade op het moment dat de ambassadeur het gebouw verliet om de protestnota op het departement van Buitenlandse Zaken in ontvangst te gaan nemen. Op het Soendaplein te Haarlem nabij de Pijnboomstraat is Maandagmiddag een onge luk gebeurd, waarbij een wandelaar door een motorrijder is aangereden, tengevolge waar van hij twee uur later is overleden. Om half drie stak de zesenzeventig-jarige heer J. W. de Vries het Soendaplein van oost naar west over. Toen hij op de westelijke rij baan van het plein liep, naderde uit de rich ting Santpoort de zevenentwintig-jarige mo torrijder L. S. uit Heemslede. De heer De Vries weifelde bij het oversteken en werd aangereden. Hij liep ernstige wonden aan het hoofd op en is in zorgwekkende toestand naar het ziekenhuis Joannes de Deo over gebracht. Daar is hij twee uur later over leden. De motorrijder is eveneens gevallen en kreeg een lichte hersenschudding. De mo tor was beschadigd. Binnenkort zal de Nederlandse Bank nieuwe muntbiljetten van één rijksdaalder uitgeven. Deze nieuwe muntbiljetten die, wat de versieringen betreft, niets verschil len van de muntbiljetten van 1 gulden, worden uitgevoerd in donkerblauw op grijze achtergrond. Het blauwgrijze papier vertoont bij door zicht over het gehele oppervlak een water merk van kubussen. De oude muntbiljetten van 1 rijksdaalder blijven voorlopig nog in omloop. KOJE (Reuter) De Britse minister van Landsverdediging, veldmaarschalk Alexander, die thans een bezoek brengt aan Korea, is gisteren, na een bezoek te hebben gebracht aan het eiland Koje, weer naar Poesan teruggekeerd. Hij wenste cle Britse troepen op Koje geluk met hun aan deel in het bedwingen van de opstand der Noordelijke gevangenen. Veldmaarschalk Alexander heeft later op een vóór zijn vertrek naar Tokio gehou den persconferentie medegedeeld met pre sident Rhee van gedachten te hebben ge wisseld over de Zuid-Koreaanse politieke crisis. In Zuid-Koreaanse ambtelijke kringen, die in nauwe verbinding met presidient Rhee staan, verluidt het dat de president minister Alexander heeft medegedeeld dat de UNO niet begrijpt welke doeleinden hij met zijn politieke optreden in Zuid-Korea nastreeft. De zich op Koje bevindende gevechts troepen waaronder Nederlandse manschap pen, zullen binnen een maand van het eiland worden teruggetrokken, aldus zou volgens welingelichte bron Lord Alexander na zijn bezoek aan het kamp besloten heb ben. In de omgeving van generaal Boatner gelooft men, dat de bewaking van de krijgsgevangenen voortaan kan worden verricht door een speciale Amerikaanse groep, bijgestaan door Zuid-Koreaanse soldaten. PARIJS (Reuter) Volgens berichten uit Parijs hebben de V.S. aanbevelingen van Frankrijk en Engeland voor een vier- mogendhedenconferentie met Rusland op ambassadeursniveau aanvaard. Het Wes telijke antwoord op de jongste Russische nota inzake Duitsland zal, aldus genoemde kringen, het voorstel bevatten, in de na bije toekomst een bijeenkomst van am bassadeurs der vier landen te houden ten einde de oprichting van een neutrale com missie te bespreken, die een onderzoek moet instellen naar de mogelijkheid tot het houden van vrije verkiezingen in ge heel Duitsland. Volgens Franse functionarissen hebben de V.S. hun verzet tegen het maken van een dergelijk voorstel tot basis van het Westelijke antwoord aan Rusland laten varen. Naar verluidt zal het opstellen van het antwoord te Washington worden voort gezet. De Britse minister-president Churchill heeft in het Lagerhuis een voorstel van het Labourlid Hughes, Stalin en de mi nisters-presidenten der andere grote mo gendheden bijeen te doen komen, afge wezen. Churchill zei: „Iedereen zou, zo meen ik, oprechte en welgemeende be sprekingen tussen de Westelijke grote mogendheden en de Sovjet-regering toe juichen. Dat heb ik altijd gezegd en ik zou de verantwoording ten zeerste op mij voelen drukken, indien er zich werkelijk een gelegenheid voordeed en wij maakten er geen gebruik van. Maar een fout zou zeer nadelig zijn", aldus Churchill, die dus blijkbaar wel voor besprekingen tus sen de ambassadeurs, maar niet voor een bijeenkomst der hoogste leiders is. Theodor Blank, de West-Duitse com missaris voor defensie-aangelegenheden, heeft op een studentenvergadering ver klaard het toe te zullen juichen als de „Grote Vier" bijeen zouden komen. De NEW YORK (Reuter). Als voorzitter van de Veiligheidsraad voor de maand Juni heeft de Russische afgevaardigde Malik een bijeenkomst van de raad voor morgen belegd om de beschuldigingen van bacteriënoorlog in Korea en de kwestie der toelating van nieuwe leden te bespreken. Men verwacht, dat het Russische voor stel om de beschuldiging op de agenda te plaatsen sterke tegenstand zal ontmoeten. Pogingen der Sovjet-Unie om deze kwes tie in de ontwapeningscommissie van de UNO ter sprake te brengen zijn over het algemeen op niets uitgelopen. De Verenigde Staten en andere Weste lijke landen hebben te kennen gegeven, dat zij voorstanders zijn van een onderzoek door een neutrale commissie. De Sovjet-Unie heeft verzocht op de bij eenkomst van Woensdag 'n resolutie te be handelen, waarin aan alle staten leden van de UNO die het Geneefse protocol van 17 Juni 1925 betreffende het verbod van het gebruik van bacteriologische wa pens nog niet hebben ondertekend of be krachtigd, gevraagd wordt dit alsnog te doeii. Sovjet-Unie zou dan haar kaarten op tafel moeten leggen en dan zou blijken, dat zij niet bereid is haar overheersende rol in Europa op te geven. Bij de Duitsers zou dit de twijfel wegnemen over de wen selijkheid van" een herbewapening. De conferentie zou tonen, dat de Sovjet- Unie niet bereid is vrije verkiezingen toe te staan en Duitsland het recht te geven over zijn buitenlandse aangelegenheden te beslissen. Thodor Blank sprak voor on geveer duizend studenten te Bonn. De ver gadering werd tenslotte zeer rumoerig toen voor- en tegenstanders van een be wapening elkaar in de rede vielen en het woord eisten. Een student zei liever tien jaar verdeeld heid van Duitsland te zien dan een week oorlog. WASHINGTON (Reuter). Generaal Omar Bradley, voorzitter van de Ameri kaanse commissie van stafchefs, heeft de waarschuwing geuit, dat de voorgenomen vermindering van de Amerikaanse vlieg- tuigproductie de kansen van Europa om een Russische aanval in het „riskante" jaar 1854 te stuiten in gevaar zullen brengen. Deze waarschuwing is vervat in een getui genis van de generaal voor de Senaats commissie, die de gevolgen van president Trumans besluit om de totstandkoming van een luchtmacht van 143 groepen van 1954 tot begin 1956 uit te stellen, heeft bestu deerd. Volgens een rapport van de commissie heeft generaal Bradley verklaard, dat de beraamde sterkte van de NAVO-luchtmacht in 1954, die het uiterste minimum voor een succesvolle verdediging van de NAVO-ge- bieden werd geacht, onder het beoogde program aanmerkelijk geringer zal zijn dan de eerder beraamde sterkte. In het rapport van de Senaatscommissie wordt verder vastgesteld, dat de president „om fiscale redenen" had besloten de voltooiing van een luchtmacht van 143 groepen in 1954 tot 1956 uit te stellen terwijl de chefs van staven als hun mening te kennen gegeven hebben, dat het jaar 1954 „het gevaarlijkste jaar is voor de veiligheid van de V. S. in de voorzienbare toekomst". Dit oordeel, al dus het Senaatsrapport, was gebaseerd op de beste geheime inlichtingen, die de chefs j van staven hadden kunnen verkrijgen over de opbouw van de strijdmacht van de I potentiële vijand. De minister van Defensie, Lovett, heeft de Senaatscommissie gewaarschuwd, aldus dit rapport, dat Amerika door de Sovjet- Unie overtroefd wordt en, relatief gespro ken, achter raakt in de „bewapeningswed loop". De minister van het leger, Pace, deelde mee, dat de Amerikanen in de Koreaanse oorlog hun voorraden militaire uitrusting sneller verbruiken dan dat zij vervangings materiaal vervaardigen. De oorlog in Korea heeft tot eind Maart ongeveer negen milliard dollar gekost en vraagt op het ogenblik ongeveer vierhonderd millioen per maand, aldus Pace. Volgens generaal Nathan Twining, waarnemend stafchef der luchtmacht, heeft de Sovjet-Unie de laat ste vijf of zes jaar de V.S. geslagen op het gebied der vliegtuigproductie, in het bij zonder met straal- en andere gevechts vliegtuigen. (Van onze correspondent in Londen) De om haar schoonheid beroemde 37- jarige Poolse gravin Skarbek, in Engeland genaturaliseerd onder haar schuilnaam uit de verzetsbeweging Christine Granville, is op verschrikkelijke wijze aan haar einde gekomen. Zij werd Zondagavond vermoord onder aan de trap van een hotel in het Londense district Kensington gevonden. Gedurende de oorlog werkte zij als ge heime agente voor Engeland en zij werd voor haar uitzonderlijke dapDerheid met de hoogste onderscheidingen beloond. Een 41-jarige portier van een bekende Lor.dense club is verdacht van de moord, die met een dolkmes werd gepleegd, ge arresteerd. Hii heeft reeds bekend. De gravin behoorde tot een van de vooraanstaande families in Polen en haar kennis van de Balkan-volken, benevens haar beheersing van vreemde talen maak ten. dat zij haar missie in de oorlog met succes volbrengen kon. Zij was een van de beste Engelse agenten op het vasteland. Bij hef uitbreken van de oorlog woonde zij in Oost-Afrika en zij bood onmiddellijk de Britse regering haar diensten aan. Toen Polen ineenstortte werd zij naar Hongarije gezonden. Te voet trok zij verscheidene malen over de Poolse grens en organiseer de zij een ontsnappingsroute, die voor honderden geallieerde soldaten de weg naar de vrijheid opende Tweemaal werd zij door de Gestapo ge arresteerd. maar beide keren wist zij zon der hulp van anderen te ontsnappen. Later werd zij per 'parachute boven Frankrijk afgeworpen en werkte zij samen met de Maquis. Zij nam deel aan verwoede ge vechten met de Duitsers en driemaal slaag de zij er in drie Britse officieren te bevrij den, na een functionaris op het hoofdkwar tier van de Gestapo te hebben overbluft. Door haar toedoen werden bruggen op geblazen, treinen tot ontsporing gebracht en overvallen gepleegd op Duitse hoofd kwartieren in geheel Europa. Van Frank rijk ging zij naar Noord-Italië, om daar het verzet te organiseren. DJAKARTA (Aneta). Een bende ter roristen heeft bij het uitgaan van een bio scoop een aanval gedaan op het textiel centrum Madjalala in het gebied van Bandoeng. Zij begon in het wilde weg in de hoofdstraat te schieten waardoor 12 in woners werden gedood. Na de komst van politieversterkingen uit Bandoeng vlucht ten de terroristen, die intussen 15 Chinese toko's in brand hadden gestoken. Dezer dagen is het tien jaar geleden, dat de Noordoostpolder de tweede polder in het Zuiderzee-droogleggings- project droog viel. Op de luchtfoto hierboven ziet men het uiterste Zuid- Westelijke gedeelte van de Noordoost- polder in zijn tegenwoordige toestand (de witte stippellijn geeft de kust van het vroegere eiland Urk aan). Daar naast, ter vergelijking een luchtfoto van Urk voor de inpoldering. (Foto's KLM). Italië ratificeert plan-Schuman ROME (Reuter). De Italiaans Natio nale Vergadering heeft het plan-Schuman goedgekeurd. De uitslag der stemming toonde 265 voor het plan en 98 stemmen tegen. De Senaat had reeds eerder zijn goed keuring gegeven. Alle landen, die aan de kolen- en staalgemeenschap deelnemen, hebben de overeenkomst thans geratifi ceerd. V a 11 o u r De regeringen hebben dit met Onze Lieve Heer gemeen, dat men ze tegelijkertijd om regen en om zonneschijn vraagt, om vrijheid en om bescherming. BERLIJN, (Reuter) De Oost-Duitse premier, Grotewohl, heeft op een con ventie van de nationaal-democratische partij te Leipzig verklaard, dat de „eerste en belangrijkste taak" van de Oost-Duitse regering er in zal bestaan een „nationaal leger" te vormen. Thans moeten politieke daden in de plaats komen van politieke verklaringen, zo zeide hij. De Oost-Duitse partijen van het „de mocratische blok" hadden hiermede inge stemd en de vorige week een desbetref fende resolutie aanvaard. Hierin wordt onder meer gezegd, zo citeerde hij, dat „de Westelijke aggressors" met het geweer in de hand tegemoet getreden moeten worden en dat een nationaal Oost-Duits leger bij zou moeten dragen tot de hand having van de vrede. „In Oost-Duitsland treden Amerikaanse en West-Duitse spionnen en saboteurs op", zeide hij. De zönegrens zou in geen geval „een 38ste parallel" worden. De jongste maat regelen langs de zónegrens hadden ellende voor een aantal personen met zich ge bracht, doch zouden op de lange duur ernstiger gevaren tegenhouden. Men zou voortgaan met deze maatregelen, „ondanks de ophef, die de Westelijke wereld en onze bisschoppen er van maken". LONDEN (Reuter). Volgens een woordvoerder van de Russische ambassade te Londen bevindt Pavel Koeznetsof, twee de secretaris van de ambassade, die er van beschuldigd wordt staatsgheimen van de telegrafist William Martin Marshall van het Britse ministerie van Buitenlandse Za ken te hebben ontvangen, zich nog te Lon den. Volgens de ambassade is Koeznetsof, die Zaterdag op een Russisch schip met de af getreden ambassadeur Zaroebin Londen verlaten heeft, niet Pavel, doch Victor Koeznetsof, een attaché van de ambassade. die per kwartaal wensen te betalen, ontvangen ons blad tot 1 Juli U kunt zich opgeven aan één onzer kantoren of aan de bezorger. DE ADMINISTRATIE. ROME (Reuter). De NAVO-opperbe- velhebber, generaal Ridgway, is gisteren op het vliegveld Ciampino bij Rome aange komen voor zijn eerste bezoek aan Italië. Hij werd met veel ceremonieel begroet en reed vervolgens naar Rome. Aan weers kanten van de weg stond een haag van politie. Duizenden politiemannen patrouil leerden in de stad voor het geval de com munisten hun campagne tégen de generaal in daden zouden omzetten. Om een eventuele actie van de commu nisten te voorkomen, werd generaal Ridg way door motorpolitie door stille straten geleid. Politie met tommyguns en geweren had op daken post gevat. Het hotel aan het Piazzi di Spagna, waar de generaal logeert, wordt streng bewaakt. Alle straten die er heen leiden, zijn geblokkeerd. Toen het gezelscnap met escorte bij het hotel aankwam, trok de politie snel een cordon rondom de auto van de generaal. Ridgway en zijn vrouw werden haastig het hotel binnengeleid. De politie heeft 350 communisten aan gehouden, wegens het demonstreren tegen Ridgway's bezoek en het verspreiden van pamfletten. Een 58-jarige boekdrukker uit Enkhui zen is door het Amsterdams gerechtshof we gens het doen van een valse aangifte over zijn inkomen in 1946 veroordeeld tot twee maanden voorwaardelijke gevangenisstraf en een geldboete van f1000. De politierechter in Alkmaar had de opzet destijds niet bewe zen geacht en de verdachte vrijgesproken. i rtfyrmrCCC ENKELE BUIEN Verwachting, medegedeeld door het K.N.M.I. in De Bilt. geldig van Dins dagavond tot Woensdagavond, opge maakt om 10 uur: Veranderlijke bewolking met enkele buien. Overwegend matige wind uit Zuidelijke richtingen. Minder koud 's nachts. Overdag dezelfde of iets lagere temperaturen dan vandaag. 18 Juni Zon op 4.19 uur, onder 21.03 uur. Maan op 1.26 uur. onder 17.34 uur. Hoog en laag water in IJmuiden Dinsdag 17 Juni Hoog water: 11 36 uur. Laag water: 6.55 en 19.37 uur. Woensdag 18 Juni Hoog water: 0.07 en 12.43 uur. Laag water: 8.00 en 20.37 uur. 50C 0COCXO2OCOCOCCOC

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1952 | | pagina 1