Gegijzelde Zaanse
journalist vrijgelaten
C$2
Een roeprit
West-Duitse socialisten in
juridisch duel met regering
Het Hek van de Dam
d<mk U wW
i
Plan-Schuman en de
parlementen
Gerechtshof te Karlsruhe zal beslissen over
grondwettigheid van verdragen
In de hoofdstad uit
De zijnen en van Riebeeck
WOENSDAG 25 JUNI 1952
„Het Nederlandse volk stond achter Je"
Agenda voor Haarlem
Braziliaanse misdadigers
rukken verder op
Sylvia van der Moer
weer in moeilijkheden
Duitse strijdkrachten
Vlak bij Bos
Schimmelkaas
De Officier van Justitie te Amsterdam,
mr. H. A. Wassen be rgli, heeft de rechter
commissaris meegedeeld, dat hij afziet van
een verdere vervolging tegen de onbekende
nieuwsbron, in welke zaak de Zaanse jour
nalist A. H. Hommerson als getuige is ge
hoord. Zoals bekend weigerde de heer
Hommersorf de zegsman te noemen, die
hem de gegevens had verstrekt waaruit hij
een achteraf foutief gebleken en later dan
ook ingetrokken bericht heeft gepubliceerd.
Dit bericht hield een beschuldiging in van
een Amsterdamse winkelier en deze had
daarop een aanklacht wegens smaak inge
diend tegen de onbekende.
Terstond na zijn ontslag uit het Huis van
Bewaring, waar hij vijftig dagen heeft
„gezeten" is de Zaanse journalist in het
gebouw van zijn krant, Het Vrije Volk, ont
vangen. Daar werd hij op een bijeenkomst
in de vergaderzaal door verscheidene
sprekers waarderend toegesproken.
„Zaak van de democratie"
De hoofdredacteur, de heer K. Voskuil,
opende de rij. „Wij en alle vakgenoten
hebben je houding gewaardeerd. Daarom
geen huldiging, je hebt eenvoudig je plicht
als journalist vervuld, een plicht die op
ons allen rust.".
Hij zei vei-der: „In den beginne hebben
wij het de rechter-commissaris niet kwa
lijk genomen, dat je gegijzeld werd; wij
vonden het slechts een domme maatregel,
die tot niets zou leiden. De rechter moet
doorgaan met zijn onderzoek tot hij de
bron heeft, dat erkennen wij", aldus de
heer Voskuil.
ADVERTENTIE
U kunt me
geen groter plezier doen dan met
een Strand. Daar haalt geen an
dere sigaret bij.
WOENSDAG 25 JUNI
Palace: „De blauwe sluier", 14 jaar, 7 en
9.15 uur. Luxor: „Moord aan de Seine". 18
jaar, 7 en 9.15 uur. Lido: „Grün is die Hei
de", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. City: „Kinder
ogen", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Spaarne: „De
donderruiters", „Gevaarlijke wapens", alle
leeft., 7 en 9.15 uur. Frans Hals: „De strijd
om de vrijheid", 7. 9.15 u. Minerva: „De Ma
niak", 18 jaar, 8.15 uur. Rembrandt: „Een
Amerikaan in Parijs", alle leeft.. 7 en 9.15 u.
DONDERDAG 28 JUNI
Grote Kerk: Orgelconcert, 3 uur. Luxor:
Journaalvoorstellingen. 10.30, 11.30 en 12.30
uur. „Moord aan de Seine", 2, 7 en 9.15
uur. Lido, Palace en Rembrandt: 2, 4.15.
7 en 9.15 uur. Spaarne: 2.30, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: 2.30, 7 en 9.15 uur. City: 2.16.
4.30, 7 en 9.15 uur. Minerva: 8.15 uur.
De heer Hommerson met zijn echtgenote,
zijn zuster (links) en zijn schrijfmachine
bij het verlaten van het Huis van Bewaring
aan de Weteringschans.
„De zwijgplicht, die de wet niet erkent,
Is voor ons een beroepseer, het is een zaak
van de democratie. Een bron, die aan een
journalist mededelingen doet, moet er op
kunnen vertrouwen, dat die bron geheim
blijft". De heer Voskuil zeide, dat volkomen
onnodig en zonder zin de gijzeling is ver
lengd. „Ik geloof, dat 'wij, journalisten, dat
de justitie wel kwalijk moeten nemen. Het
botsen van prestiges in de rechterlijke
macht en de ernstige fouten, die in de loop
van dit geding zijn gemaakt, hebben niet
bijgedragen tot het aanzien van de rechter
lijke macht", aldus de. heer Voskuil.
Ook de secretaris van de federatie van
Nederlandse journalisten, de heer J. J. F.
v. d. Bergh, sprak waarderende woorden
voor de wijze waarop de heer Hommerson
zijn plicht heeft gedaan. In gemeenschappe
lijk overleg moeten wij zoeken naar een
weg om uit dit probleem, het verschonings
recht van de journalist, te komen. Mogelijk
heeft collega Hommerson hiertoe de stoot
gegeven.
De secretaris van de Amsterdamse Pers,
de heer A. F. K. Paree, bracht hulde aan
mevrouw Hommerson. Namens de direc
tie van de Arbeiderspers is de heer Hcm-
merson een vacantiereis met zijn echtge
note aangeboden. De ex-gegijzelde sprak
woorden van dank voor de grote steun en
vriendschap, die hij van bekenden, onbe
kenden en van de gehele Nederlandse pers
heeft ondervonden. Als journalist ben ik
in conflict geraakt met plichten. Dit is uit
gegroeid tot een conflict tussen de journa
listiek en de justitie. Het Nederlandse volk
heeft aan de kant van de journalist ge
staan, aan de zijde van het morele recht.
Wij hebben klaarblijkelijk het vertrouwen
van ons volk".
Toen de heer Hommerson gisteravond
met zijn vrouw en enkele andere familie
leden uit Amsterdam in zijn woonplaats
Zaandam terugkeerde, was de Jan Hen
drik op den Veldestraat aldaar een vlaggen-
zee. In zijn woning prijkte een groot aan
tal bloemstukken. Vele telegrammen uit
het gehele land werden bezorgd en tal van
collega's kwamen de journalist en zijn
familie feliciteren.
Uit een door de Raad: van Europa ver
strekt communiqué blijkt, dat de ratifi
catie van het plan-Schuman in de zes be
trokken West-Europese landen het vol
gende verloop had.
België: Tweede Kamer 165 voor, 13
tegen, 13 blanco. Eerste Kamer 102 voor,
4 tegen, 58 blanco.
Frankrijk: Tweede Kamer 377 voor 235
tegen. Eerste Kamer 182 voor, 32 tegen.
West-Duitsiand: Tweede Kamer 232 voor,
143 tegen, 3 blanco. Eerste Kamer 45 voor.
Italië: Eerste Kamer 275 voor, 98 tegen.
Tweede Kamer 148 voor, 97 tegen.
Luxemburg: Volksvertegenwoordiging
47 voor, 4 tegen..
Nederland: Eerste Kamer 36 voor, 2
tegen. Tweede Kamer 62 voor, 6 tegen.
SAO PAULO, (AFP) Een negentigtal
gevangenen, dat onlangs bij een opstand uit
de gevangenis op het Braziliaanse eiland
Anchieta ontsnapte, is er in geslaagd, de
omsingeling door politietroepen uit Rio de
Janeiro te doorbreken. De gevangenen ruk
ken op naar het stadje Itavera op de weg
van Sao Paulo naar Rio de Janeiro, waar
van de inwoners in paniek wegvluchten.
De politietroepen hebben versterking ge
kregen van eenheden met kanonnen en
pantserwagens en nemen thans stellingen
in aan de weg, waarlangs de gevangenen
optrekken.
De gevangenen vormen twee groepen: de
ene onder leiding van Pedro Lima, veroor
deeld tot 93 jaar gevangenisstraf, en de
ander geleid door „China Chow", een van
de leiders van de opstand op Anchieta.
Loon en tijd. Een grote groep Australische
werkgeversorganisaties heeft een ver
zoek ingediend bij het federale hof van
arbitrage tot verlaging van de basisio
nen en vermeerdering van het aantal
werkuren van 40 tot 44 per week. Het
verzoek betreft 24 vakverenigingen, die
de meerderheid der Australische arbei
ders omvatten.
TOEN ik laatst mijn vriend
Roelof tegenkwam, begon
hij direct over zijn recla'me-
auto.
Eigenlijk is die auto helemaal
niet van hem, maar van een
garagehouder met politieke
belangstelling. Roelof is name
lijk sinds een maand in de
politiek en zo'n eerste maand
schijnt even overrompelend te
werken als het eerste spuitje
cocaïne. En toen Roelof op een
kiezerskringbabbeltje die ga
ragehouder tegenkwam, bood
deze hem direct het gratis ge
bruik aan van een van zijn
wagens voor de goede zaak.
Nu kan Roelof niet rijden, en
zo ben ik er weer bijgekomen.
Vanochtend vonden wij elkaar
om elf uur in de garage, waar
Roelof mij aanstonds de zege
kar van lijst 21 toonde: een
broze oude Opel, met een
enorme luidspreker op het
dak. Voor mij waren slechts
enkele vierkante decimeters
beschikbaar achter het wiel,
want u heeft geen idee hoe
veel er mee gaat in zo'n wa
gen. Zo'n luidspreker doet het
namelijk niet van zelf; er
komen wel zes accu's en aller
lei omvormers, gelijkrichters,
voorversterkers en eindtrap-
pen aan te pas eer je er heel
•hard „brand" door kan zeggen.
Zo'n luidspreker is een heer
lijk ding. Ik heb altijd die
agenten benijd, die in een jeep
mogen rondrijden en plotse
ling heel hard iets van je ach
terlicht zeggen. Juist toen wij
aankwamen in het dorp,
waarvoor wij een omroepver-
gunning gekregen hadden,
kwam er zo'n agent voorbij.
Wij besloten dat het tijd was
om onze apparatuur te pro
beren en slopen achter zijn
jeep aan. Vlak achter hem
greep Roelof de microfoon en
mompelde heel zachtjes „Hee
broertje". De agent viel on
middellijk uit zijn auto, krab-
belde overeind en vloog een
portiek in.
Onze eerste gang in het dorp
was naar onze contactman.
Het heeft iets romantisch, dat
woord. In dit dorp waren er
slechts weinig aanhangers van
lijst 21 en het was dus te be
grijpen dat zij hun gezindheid
liever verborgen hielden voor
de afkeurende meerderheid.
Toen wij dus het huis van
onze contactman naderden gaf
Roelof ons het consigne om zo
onopvallend mogelijk te zijn.
Val nu maar eens niet op met
een reclamewagen, zult u
zeggen, maar wij hebben het
klaargespeeld. Wij keken ont
zettend neutraal en ik zette
vijftig meter van het huis de
motor al af, om niet op te
vallen. Onze contactman had
zijn gordijnen neergelaten en
de luiken gesloten. Toen Roe
lof driemaal op de deur ge
klopt had en het wachtwoord
„staatsbestel" door de brie
venbus gefluisterd had, mocht
hij binnenkomen en kreeg hij
van de contactman een staf
kaart, waarop met rode inkt
de huizen van politieke twijfe
laars waren aangegeven.
We reden dan naar het huis
van zo'n twijfelaar toe en Roe
lof las zijn leuzen voor, nu
eens dreigend met politieke
verrotting en algemene ma
laise dan weer juichend over
de njooie toekomst die onze
partij voor iedereen uitgestip
peld heeft op haar hoofdkwar
tier, ja ook voor u. De twijfe
laars zagen wij dan gejaagd
door hun voorkamer ijsberen,
tot Roelof het verlossende „ja,
ook voor u" uitriep, terwijl
Toon achterin alle versterkers
overbelastte en ondertussen
even op de tweede gelijkrich-
ter tikte met een speciaal ha
mertje, want die deed het wel
eens even niet. Op dat moment
klaarde de twijfelaar dan ge
heel op, sprong door het raam
naar buiten en kwam ons de
hand drukken. Wij schreven
dan ongemerkt zijn naam op
om die door te geven aan onze
contactman bij het stem
bureau, want dacht u nu heus
dat die stemming geheim is?
Kijkt u dan maar eens wat er
met zo'n bekeerde gebeurt als
hij straks toch weer het ver
keerde vakje ingevuld mocht
hebben.
Op het dorpsplein stond een
groot aanplakbord. Daarheen
reden wij om twaalf uur, om
onze voorliefde voor plak
plaatjes nog eens als grote
mensen uit te leven. Nu is dat
aanplakken een zeer onbe
stendig werkje. Er was name
lijk op dat uur ook een wagen
van lijst 22 bezig in het dorp,
maar dat wisten wij toen nóg
niet. Niet zodra echter hadden
wij de laatste vierkante duim
van het bord gevuld en reden
wij naar een hoek van het
plein om er nog eens naar te
kijken, zoals mijn moeder een
pas terug doet, wanneer ze de
bloemen geschikt heeft, of uit
een andere hoek schoot een
tweede propagandawagen het
plein op. Die kerels hadden
daar al die tijd sigaretjes zitten
roken, tot wij klaar waren en
nu gingen zij haastig onze bil
jetten weer overplakken. Nou,
en toen wij weer. En toen zij
weer. In het begin trokken we
ons nog beurtelings in onze
hoeken terug, maar op het
laatst reden wij gewoon in
een cirkel, die het bord raakte,
waarbij een speciaal opgeleide
contactman op de treeplank
vliegensvlug overplakte. Op
een gegeven ogenblik begon
het bord weg te zakken en op
eens was het krakend in de
grond verdwenen.
Later in de middag kwamen
wij die andere wagen weer
tegen. Dat was op een een
zaam landweggetje, veel te
smal voor twee auto's. Nu is
juist „Wij wijken voor niets"
de leuze die ons al zovele tien
tallen kiezers heeft bezorgd,
terwijl onze tegenligger het
devies „Altijd vooruit" in
scharlaken letters op de mo
torkap voerde. Een hele tijd
hebben wij zo gestaan; wij
draaiden als maar de Lippe
Dettmoldmarsch (door de Ge-
leense politekapel) terwijl zij
„een goed bestaan voor alle
groeperingen" brulden. (.Net
alsof wij daar nog in zouden
vliegen, dat hebben wij im
mers zelf altijd aan onze goed
gelovige kiezers toegezegd).
Het werd avond. Het hele dorp
was uitgelopen en voerde boe
rendansen uit op de maat van
onze muziek. Toen zijn Roelof
en de leuzenlezer van de
andere partij s^men naar een
telefooncel gegaan. Een uur
later, toen de bevolking uit de
omliggende dorpen erbij was
gekomen en een toevallig pas
serend kermisgezelschap in
derhaast een weide in een
Lunapark herschapen had,
kwamen zij beiden terug, de
armen om eikaars schouders
geslagen. Toen hebben wij
onze luidsprekers met elkaar
verbonden, al onze verkie
zingsplaten door midden ge
knipt en uit ieder paar ver
schillende helften nieuwe pla
ten gemaakt en heel hard
door de microfoons geroepen:
„Wij zijn één partij gewor
den". De wagen van de ande
ren hebben wij in een sloot
gekanteld en met zijn allen in
onze wagen zijn wij zingend
naar het Binnenhof gereden.
S.
KARLSRUHE. (Reuter). Het te Karls
ruhe gevestigde West-Duitse gerechtshof,
dat moet waken tegen schendingen der
West-Duitse grondwet, heeft Dinsdag een
door de socialistische oppositie aanhangig
gemaakt geding behandeld, waarin de re-
gering-Adenauer er van wordt beschuldigd
zich niet te storen aan het recht der volks
vertegenwoordiging om met buitenlandse
mogendheden gesloten overeenkomsten
goed te keuren of te verwerpen.
Volgens de klagers heeft de West-Duitse
regering de grondwet geschonden door de
volksvertégenwool-diging niet te doên be
slissen over de in November 1949 gesloten
overeenkomst van Petersberg. West-
Duitsland heeft toen er in toegestemd deel
uit te maken van het internationale ge
zagsorgaan voor de steenkoolmijnen in het
Ruhrgebied en toe te treden tot de Raad
van Europa, in ruil voor een plechtige be
lofte der bezettende mogendheden om een
einde te maken aan de ontmanteling van
Duitse industriële bedrijven. De West-
Duitse regering heeft indertijd aangevoerd
dat het hier geen internationaal verdrag
betrof, doch een overeenkomst tussen bezet
Duitsland en de bezettende mogendheden,
gesloten in het kader van het bezettings
statuut.
De socialisten bestrijden dit argument.
Zij achten, ondanks het binnenkort ver
vangen van de overeenkomst van Peters-
berg door de conventie van Bonn, een uit
spraak van het West-Duitse hof voor
grondwetszaken als precedent van groot
belang. Zij voeren aan dat ook in de con
ventie van Bonn sporen van bewind der
bezettingsautoriteiten, zoals het gemaakte
voorbehoud over geallieerde rechten op
het Saargebied en Berlijn en het vraagstuk
der hereniging van Duitsland, zijn te vin
den. „Indien het hof voor grondwetszaken
bepaalt dat de overeenkomst van Peters-
berg niet door de volksvertegenwoordiging
behoeft, te worden bekrachtigd, zou de rege
ring er toe kunnen overgaan een gehele
reeks verdragen over dergelijke van .groot
belang zijnde vraagstukken te sluiten, zon
der het parlement er in te kennen", ver
klaren de socialisten, hieraan toevoegend:
„De regering te Bonn heeft blijkbaar
klemmende redenen om geen acht te slaan
op de grondwet, instede te handelen
volgens het beginsel „die politiek is wettig,
die onze doeleinden bevordert".
De vertegenwoordiger der regering ont
kende ten stelligste/baf bondskanselier dr.
Adenauer voornemens zou zijn de volks
vertegenwoordiging uit te sluiten bij het
aangaan van overeenkomsten betreffende
het opnemen van West-Duitsland in de
West-Europese verdedigingsgemeenschap
of strekkende tot nadere uitwerking van
de conventie van Bonn.
Het West-Duitse hof voor grondwetza
ken zal 29 Juli uitspraak doen.
Ratificatie vertraagd
Dr. Adenauer heeft thans gecapituleerd
voor de drang in zijn eigen coalitie om
achter de ratificering van de Europese ver
dragen geen spoed te zetten, doch het par
lement gelegenheid te geven voor een
grondig onderzoek, zo is van de zijde van
de liberale partij verklaard. De kanselier
heeft er tijdens de Dinsdag gehouden zit
ting van het kabinet van af gezien zijn
tijdschema, dat een ratificering nog voor
de parlementaire vacantie voorzag, aan te
houden. Reeds tweemaal had de raad der
oudsten van het parlement zich er tegen
verzet en de kanselier wil het risico ont
lopen dat zijn tijdplan Donderdag door de
Bondsdag zal worden verworpen, hetgeen
als een overwinning der oppositie zou
kunnen worden beschouwd. Het ligt thans
(United Press)- De zich journaliste
noemende 29-jarige Sylvia van der Moer
uit Den Haag is in Garmisch-Parter.kir-
chen wegens pasovertreding en documen
tenvervalsing tot 1 maand en 3 weken ge
vangenisstraf veroordeeld.
Omdat zij in Rome, Parijs en Zürich
hotelrekeningen niet zou hebben betaald,
was zij in het politieblad opgenomen en
werd zij door de politie gezocht.
In Garmisch werd zij gearresteerd toen
zij zich niet, kon legitimeren. Zij had uit
haar Nederlandse pas de bladzijden met
de visumstempels gescheurd. Het bleek,
dat zij slechts een doorreisvisum naar Ne
derland had gehad, dat twee dagen geldig
was. Zij hield zich echter reeds maanden
in Duitsland op, waar zij verbindingen met
verscheidene Amerikanen onderhield.
Men zal zich herinneren, dat het niet de
eerste keer is dat deze avontuurlijk aange
legde jongedame in het buitenland in moei
lijkheden is, geraakt..
BONN (D.P.A.). De oorlogssterkte van
het gezamenlijke Duitse contingent in de
Europese verdedigingsgemeenschap is in
het bulletin van de West-Duitse bonds
regering, dat Dinsdag verscheen, opgege
ven ais vijfhonderdduizend man.De vredes-
sterkte is 410.900 man, waarvan 310.000
man in het leger. Deze aantallen zijn bij
verdrag vastgelegd en door alle onder
tekenende staten aanvaard. Het verschil
tussen oorlogs- en vredessterkte is hierin
gelegen, dat in geval de verdediging in
werking moet treden, bij de actieve een
heden nog verzorgingstroepen komen die
in vredestijd niet nodig zijn.
in de bedoeling in Juli slechts de eerste le
zing in de Bondsdag te houden. De beslis
sende lezing zal dan eerst eind September
of begin October kunnen plaats hebben.
Het uitstel wordt in Bonn voornamelijk
toegeschreven aan de wens, die ook in de
regeringspartijen steeds meer tot uiting
komt, om voor de aanvaarding der ver
dragen een conferentie der westelijke ge
allieerden met de Sovjet-Unie tot stand te
brengen.
In de loop der jai'en dat wij nu al
trachten door middel van dezë rubriek
het bezinksel in het vuurvaste schotel
tje van uw levenshouding met enige
gastronomische snufjes te larderen, heb
ben wij u reeds twee keer meegenomen
naar het smalle Gravenstraat]e achter
de Nieuwe Kerk slechts enkele pas
sen hemelsbreed verwijderd van het zich
op het dak van het Koninklijk Paleis
bevindende standbeeld van de heer Bos,
wiens atlas in uw jeugdjaren uw bagage
als schoolganger achter op de fiets zo'n
indrukwekkend aanzien van geleerdheid
gaf. Waarom men deze aardrijkskundige
heeft weergegeven als een voetballer tij
dens het nemen van een ingooi, is een
kwestie waarop wij thans niet nader
kunnen ingaan, al weten wij er natuur
lijk alles van. Buitenlandse toeristen
worden er door in de prettige waan ge
bracht dat er in Nederland monumenten
voor sporthelden zouden bestaan.
En passant mogen wij wel opmerken
dat de gedachte op zichzelf nog zo gek
niet is. Een speerwerpertje hier, een
schoonspringstertje daar, een honk-
ballertje gunder zouden ongetwijfeld het
stadsbeeld aangrijpend opfleuren. Uit
een ander oogpunt bezien is er ook veel
voor te zeggen, want zulke ferme jon
gens als Rinus Terlouw en Abe Lenstra
zijn bijzonder monumentale figuren.
Maar het zal wel bij een denkbeeld blij
ven. Overigens moet het de aandachtige
toeschouwer wel eens zijn opgevallen
dat de heer Bos zelfs voor een voetballer
uiterst schamel is gekleed. Er hangt een
ondefinieerbaar vodje om zijn lendenen,
dat is alles. Van een shirt ontbreekt te
enenmale ieder spoor, zodat men slechts
moeilijk kan uitmaken voor welke club
hij uitkwam. Waarschijnlijk heeft de
kunstenaar, die hem vereeuwigde, hier
een symbolische bedoeling mee gehad en
wilde hij op die manier een aanklacht
wegens de lage bezoldiging van het on
derwijzend personeel publiekelijk in het
gelaat der autoriteiten slingeren.
Na deze afdwaling keren wij terug tot
ons eigenlijke onderwerp. Wij hopen dat
u ons hebt kunnen volgen.
Twee jaar geleden stelden wij u voor
een proefje te nemen in het perceel
Gravenstraat 28, waar men destijds voor
een zogenaamd prikkie schalen vol mos
selen leeg kon eten. Waarschijnlijk hebt
u niet. allemaal aan onze aanbeveling
gevolg gegeven, want de exploitant van
deze vistent moest na enige tijd het veld
van koopmanseer ruimen voor de gewel
dige Nicolaas Kroese, die er een soorte
ment Deens eethuisje van maakte. Deze
inrichting, zo klein dat de heer Kroese
er zelf niet in kon, is intussen van het
ontbrekende tapijt verdwenen en over
gebracht naar een zijsteegje van het
Rokin, waaf men zich de heerlijkste
spijzen, bedolven onder kostbare sauzen
met onuitsprekelijke namen, bij mond
jesmaat kan laten toedienen. Het huisje
in de Gravenstraat heeft alweer een
nieuwe bestemming gekregen. Thans is
er de Fromagerie „Crignon" gevestigd,
waar wij dezer dagen eens een bezoekje
hebben gebracht. De heer Nathan Ehr-
lich was er onze beminnelijke gastheer
en daaruit trokken wij de geruststellen
de conclusie, dat wij eindelijk eens met
een blijvertje te doen-hadden, want een
oude zegswijze leert het ons zo treffend:
„Ehrlich duimt het langst".
Zoals de naam reeds zegt is het een
kaashuis geworden volgens de uit
nodiging, die wij ontvingen, een filiaal
van de firma J. F. Dungelman, depuis
1865 aan de Coolsingel te Rotterdam be
kend, De étalage of uitstalkast is door
het opgeschoven raam naar buiten ge
stoken. Bij wijze van Tantaluskwelling
voor de berooide voorbijganger hangen
er de heerlijkste Hollandse, Franse en
Hongaarse worsten (met veel knoflook)
voor het grijpen. Dit laatste is echter
verboden. Verder vindt men er alle
soorten kazen dat wil zeggen: niet
alle, maar toch wel een stuk of dertig
van verschillende dieren en nationali
teiten.
Binnen is het helemaal een kaaspara-
lijs. Rekken vol kazen. Men kan er zelfs,
in een proper bovenkamertje, complete
taasmaaltijden nuttigen maar zonder
7/ijn, want enigerlei tapvergunning is er
ïclaas niet bij. De specialiteit van het
tuis is een meeslepende fondue, hetgeen
roveel wil zeggen als een schotel vol in
vitte wijn onder toevoeging van likeur
(bijvoorbeeld kirsch) en andere ingre
diënten gesmolten kaas.waar men slechst,
een eenvoudig boterhammetje doorheen
loeft te halen om een uren lang onver
getelijk gerecht te verkrijgen. Tegen be-
taüng van een bepaald bedrag kan men
hier maar raak eten, net zoveel kaas tot
men er geen gat meer inziet.
Het bezwaar van kaas vinden wij dat
de verrukkelijkste soorten zo adembe
nemend stinken. Men moet daar door
heen bijten. Zo'n bruin beschimmelde
korst omhult immers een zalfje van za
ligheid. Soms vindt men de schimmels
pas binnenin, onder een ivoorblanke
huid. Die bevelen wij aan voor de meer
op pikante genoegens gerichte smaak.
Als u daar nog geen kaas van hebt ge
geten, moet u per omgaande eens bijten
in zo'n romig brok waarvan u zult
muilen alsof het een perzik was.
U hebt alle kans ons daarbij op een door
deweeks avondje aan te treffen. Wij be
horen namelijk, als u er prijs op stelt
onze overtuiging te vernemen, tot het
kaas en roggebroodvolk.
BOEDA.
De Nederlandse Comedie geeft he
denavond in de Stadsschouwburg
een herhaling van „Iphigeneia in
Taurië" van Euripides, door M. Nij-
hoff vertaald en door Johan de Mees
ter geregisseerd. In de titelrol Ank
van der Moer.
„Don Pasquale" van Donizetti wordt
Donderdagavond in de Stadsschouw
burg ten tonele gevoerd door de
Utrechtse Opera onder regie van
Arend Hauer, met medewerking van
de H.O.V. onder leiding van Chris
Burgers. In de hoofdrollen: Anneke
de Graaf, Guus Hoekman, John. van
Kesteren en Frans van de Ven.
Als onderdeel van de kunsiïnaand
Amsterdam voert de toneelgroep
Puck op Vrijdagavond in de Stads
schouwburg „De wijze kater" van
Herman Heijermans op. In de hoofd
rollen: Cas Baas, de regisseur Wim
Vesseur, Paul van der Lek, Hans Tobi
en Egbert van Paridon.
Deze week heeft het toneelgezelschap
„Johan Kaart" in het Centraal Thea-
ter de tweehonderdste voorstelling
gegeven van de thriller „De appels
van Eva" van dr. Allan Berthal,
waarin Enny Mols-de Leeuwe 'zeven
rollen vertolkt. Het stuk blijft tot het
einde van deze maand op het pro
gramma. Dan komt „De tante van
Charley" weer eens terug, nu met
Hans Kaart in de titelrol en onder
regie van Sylvain Poons.
Het vierde concert van het Concert
gebouw-Zomerfestival wordt gediri
geerd door Josef Krips. Behalve wer
ken van Schubert en Schumann staat
het Vierde Pianoconcert van Beetho
ven op het programma. Solist is Clau
de Arrau. Ook wordt Salve Regina"
van Mengelberg ten gehore gebracht,
ymet zang door Jo Vincent.
Mr. W. C. Mees, Maria Quevellerius,
Huisvrouw van Jan van Riebeeck
Van Gorcum en Comp. N.V., Assen.
Dr. D. B. Bosman. Brieven van Jo
hanna Maria van Riebeeck en andere
Riebeeckiana Amsterdam.
De meeste geschiedschrijvers hebben te
genwoordig geen hoop meer op de exact-
weergevende historie, waarin eenvoudig de
waarheid verteld wordt over wat er gebeurd
is. Het is al te duidelijk dat niemand over
menselijke bedrijvigheden kan schrijven
zonder waarde-oordelen te gebruiken, hetzij
met zoveel woorden, door te vertellen wat
hij ervan vindt, hetzij in stilte, door van dé
beschikbare gegevens weg te laten wat hij
niet belangrijk acht. Even duidelijk is het,
dat een onpersoonlijk waarde-oordeel niet
bestaat, dat men niet meer kan vergen dan
een overeenstemming tussen een beperkt
aantal mensen gedurende een beperkte
periode.
Onder deze omstandheden zijn de ge
schiedschrijvers ruwweg in drie soorten te
verdelen. Er zijn zij die zich het verlies van
de zekerheid geen ogenblik uit het hoofd
kunnen zetten, en die al hun krachten in
spannen om een aantal vaste waarden te
vinden, die dan wel niet van blijvende alge
mene geldigheid zullen zijn. maar die ten
minste op het ogenblik door een groep
mensen van enige omvang met overtuiging
gebruikt kunnen worden. Het grootste "ge
vaar dat deze zoekers lopen is dat zij geen
tijd meer zullen overhouden om geschiede
nis te schrijven, of, wat eigenlijk erger is,
dat zij hun geschiedverhalen zullen samen
stellen uit enkele pagina's verhaal en tien
keer zoveel pagina's over de onmogelijkheid
om deze gebeurtenissen de hun toekomen
de zin te verlenen. De tweede soort zijn zij
die zich om de algemeenheid van hun waar
den niet bekommeren; zij schrijven geschie
denis, en vertrouwen dat hun lezers hun
beoordelingswijzen wel zullen aanvaarden,
en zo niet, dan maar niet. Het gevaar voor
deze soort is dat hun geschiedschrijving een
zekere vlakheid en vaagheid zal krijgen ten
gevolge van tweeslachtigheid in allerlei
waarderingen.
Voor de derde soort tenslotte doet het pro
bleem zich eenvoudigweg niet voor. Het lijkt
niet bij hen op te komen dat men in moei
lijkheden zou kunnen geraken bij de beoor
deling van het historische materiaal. Zij heb
ben materiaal, en zij geven het weer; wat
kan er dan gebeuren? Tot deze derde soort
behoort Mr. W. C. Mees, die een boek heeft
geschreven dat in naam over de echtgenote
van Jan van Riebeeck gaat. In werkelijkheid
gaat het voornamelijk over haar familie;
het onderscheidt zich van een portretten-
verzameling voornamelijk daardoor, dat de
karakters van de familieleden op geen enkele
wijze worden aangeduid. Eigenlijk lijkt het
meer op een monstercollectie doodsberichten.
In aanmerking genomen dat Maria van Rie
beeck in 1664 overleed, is het werkelijk ver
rassend tientallen pagina's gevuld te vinden
met mededelingen als deze: „Op 6 Februari
1724 werd een Pieter en op 16 Mei 1725 een
Abraham Quevellerius gedoopt in de Grote
Kerk te 's Gravenhage als zoon van Pieter
Quevellerius en Hendrika van der Hoeven".
Wat men uit dit boekje leren kan, al zullen
de preciezen het misschien nog niet onom-
stoteijk bewezen achten, is dat die van de
derde soort de ware historici niet zijn; zij
zijn de snuffelaars in de archieven, en niets
meer dan dat. Waarschijnlijk zullen alleen
zij, wier voorzaten met de Quevelleriussen in
familie-relatie hebben gestaan, iets van hun
gading in dit boek vinden. Maar in dat op
zicht zijn de nazaten van van Riebeeck beter
af met het boekje van dr. Bosman, dat een
zakelijke geslachtslijst bevat van de leden
van deze familie voorzover zij in de rechte
lijn staan, die in 1759 eindigt. Wij vinden
hier verder een aantal brieven van Johanna
Maria van Riebeeck, een kleindochter van-
Jan zelf. en wat van haar kookkundige noti
ties; verder wat aantekeningen van Jan van
Riebeeck en van zijn zoon Abraham. Erg
boeiend is het niet, voor de lezer zonder
gespecialiseerde belangstelling, maar het is
het historische materiaal zelf. en het ruikt
naar leven van vroeger; dat is heel wat an
ders dan een boek dat ruikt naar archieven,
alsof die om derwille van zichzelf bestaan.
S. M.
Ter herinnering aan de Internationale
Rode Kruis Conferentie ivelke in Toronto,
Ontario gehouden zal worden, zullen de
Canadese posterijen deze bijzondere post
zegel in twee kleuren uitgeven. Het gegra
veerde gedeelte van de zegel wordt eerst
gedrukt in lichtblauw; het Rode Kruis
wordt er in offset overheen gedrukt.
