P.v.d.A. wint 3, K.V.P. verliest 2 zetels
K.V.P. krijgt een zetel meer
bij Eerste Kamerverkiezingen
Weerbericht
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Verrassende verkiezingsuitslag
De zetel
verdeling
Schuman wenst verkiezing
van Europees parlement
Minister Lieftinck vraagt
ontheffing uit zijn ambt
De Uitslag
V.V.D. en K.N.P. krijgen er elk één zetel bij; de
A.R. gaan één, Communisten twee zetels achteruit
De zetelverdeling
in een Tweede Kamer
van 150 leden
Het woord is -.an
Ministers vragen hun
ontslag
C.P.N. van drie op twee zetels
Grote stap
Ook ter opstelling Europese Grondwet
Hij is benoemd tot vertegenwoordiger
der Wereldbank in Turkije
Voorzichtig optimisme
in Indonesië
Tegen veler verwachting in heeft de gisteren gehouden verkiezing voor de Tweede
Kamer een grote verrassing opgeleverd: de Katholieke Volkspartij werd als sterk
ste partij onttroond door de Partij van de Arbeid, die haar met een meerderheid
van 16.050 stemmen overtrof. De K.V.P. behaalde er 1.529.464 en de P. v. d. A.
1.545.414, zodat beide partijen een gelijk aantal zetels, 30, in de nieuwe Tweede Ka
mer zullen bezetten. Dat betekent voor de Partij van de Arbeid een winst van 3
zetels en voor de K.V.P. een verlies van 2 zetels. Ook de Partij voor Vrijheid en
Democratie en de Katholiek Nationale Partij zullen niet ontevreden zijn over de
resultaten van deze stembusstrijd want zij zagen hun zetel-aantal elk met één ver
hoogd. Daarentegen verloren de Anti-revolutionnairen één zetel. De communisten
zullen in de nieuwe Tweede Kamer met zes in plaats van acht afgevaardigden ver
tegenwoordigd zijn. Voor de Chr. Historische Unie en de Staatkundig Gerefor
meerde Partij leverde deze verkiezing, althans wat het aantal zetels betreft, winst
noch verlies op. Onderstaand staatje geeft een overzicht van de totale uitslag:
66e JAARGANG No 295
Hoofdkantoor Grote Houtstraat 93, Haarlem.
Telefoon 15295 (zes lijnen) Directie, Hoofd
redactie, Redactie en Administratie. Bijkantoor
in Haarlem Noord, Soendaplein 37, Tel. 12230.
Drukkerij Zuider Buitenspaarne 12, Tel. 15295.
Directeur Hoofdredacteur: Robert Peereboom
DONDERDAG 26 JUNI 1952
Haarlems Dagblad
29 6e JAARGANG No 148
Uitgave van de Grafische Bedrijven Damiate.
Verschijnt dagelijks beh. op Zon- en Feestdagen.
Abonnement per week 47 cent, per kwartaal
6.10, franco per post 6.60. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
DITMAAL heeft de verkiezing van een
nieuwe Tweede Kamer meer beweging in
de situatie gebracht dan anders onder het
kiesstelsel der Evenredige Vertegenwoor
diging het geval pleegt te zijn. Niet dat van
zoiets ingrijpends als een „landslide"
letterlijk: een grondverschuiving zo
als men dat in Amerika en Engeland noemt,
sprake is. Want zoiets betekent, dat de
krachtsverhouding zich radicaal wijzigt,
dat de meerderheid een minderheid wordt
en omgekeerd, zoals Nederland dat vroeger
onder het districtenstelsel zelf herhaalde
lijk beleefd heeft. Dat komt niet meer voor.
Als men constateert dat de beide grote
Kamerfracties in ons parlement, de Katho
lieke Volkspartij en de Partij van de Ar
beid, na de verkiezingen van 1946 samen
61 zetels hadden, na die van 1948 samen
59 en na die van gisteren er 60 bezitten, is
daarmee de term landslide al uitgeschakeld.
Beziet men daarna de drie middenpartijen,
die mr. Oud gaarne als „derde macht" zou
zien optreden de A.R., de C.H.U. en de
V.V.D. dan komt men voor haar tot een
totaal van 27 in 1946, van 30 in 1948 en
opnieuw van 30 na deze verkiezing. In
feite doet zich nu een merkwaardige ge
lijkheid voor: P. v. d. A. 30, K.V.P. 30, A.R.
plus C.H.U. plus V.V.D. eveneens 30.
Het belangrijkste en ongetwijfeld ver
rassende in de verkiezings-uitslag van gis
teren is dat de Katholieke Volkspartij niet
meer voorop staat. Zij heeft haar eerste
plaats aan de Partij van de Arbeid moeten
afstaan. Want ofschoon beide nu een ge
lijk aantal zetels hebben, nadat in de vox-ige
Tweede Kamer de K.V.P. vijf zetels meer
dan de P. v. d. A. had, heeft deze laatste
bovendien in haar aantal stemmen een
kleine voorsprong veroverd: 1.545.414 tegen
1.529.464, een verschil dus van bijna zes
tienduizend stemmen. Dit feit zal zijn in
vloed doen gelden op de kabinetsformatie.
Het zou tengevolge kunnen hebben dat de
nieuwe formateur en minister-president
geen K.V.P.'er ijiaar een P.v.d.A.'er wordt.
Het zal m.i. de twijfel, of de Partij van de
Arbeid nog wel deel zal nemen aan de
regering, doen verdwijnen. Want als men
dat zes jaar gedaan heeft en daarna nog een
winst van drie zetels maakt lijkt elk motief
te ontbreken om in de oppositie te gaan.
Haar winst heeft de Partij van de Arbeid
ongetwijfeld in belangrijke mate ten koste
van de communisten gemaakt. Die hebben
weer twee zetels verloren. In 1946 begon
nen zij, in de eerste Kamerverkiezing na
de oorlog, met tien. In 1948 zakten zij tot
acht, nu tot zes. De P. v. d. A. heeft even
wel ook een deel van haar winst geboekt
ten koste van de K.V.P., hetgeen uit resul
taten in de Zuidelijke provincies blijkt.
Anderzijds heeft de katholieke Volkspartij
ook een deel van haar stemmen vex-loren
aan de dissidente gx-oep-Welter: de Katho
lieke Nationale Partij is van één op twee
zetels gekomen. Toen de uitslagen gister
avond in de gebruikelijke willekeurige
volgorde binnenkwamen leek het er zelfs
een tijdje op dat de groep-Welter het tot
drie zou kunnen brengen; het trof daarbij
dat zij in Haarlem zelfs vijf procent van
het totaal aantal stemmen had behaald.
Tenslotte bleef zij niet zo ver van de derde
zetel af: met 144.435 stemmen bij een kies
deler van 53.350 was zii er na aan toe.
Het succes van de P. v. d. A. is zeker in
belangirijke mate beïnvloed door de per
soonlijkheid van haar lijstaanvoerder, de
démissionaire minister-president dr. W.
Drees. Als in ons land een politicus zulk
een bijnaam als Vader Willem krijgt pleegt
dat te getuigen van een waardering voor
zijn karaktereigenschappen, die zich ook
buiten zijn partij doet gelden. Misschien
moet men uit de bevestiging van deze
waardering, door zoveel kiezers tot uiting
gebracht, de conclusie trekken dat dr.
Drees toch wellicht weer als minister-presi
dent zal optreden, al heeft hij zich tot dus
ver alleen bereid getoond om eventueel
weer deel uit te maken -.an een regering,
daarbij ongetwijfeld denkend aan het hem
vanouds vertrouwde departement van So
ciale Zaken, waarin zijn bekwaamheden
het allerbest tot hun recht komen.
Er zijn drie partijen die bij deze verkie
zing zetelwinst hebben gemaakt. De derde
is de V.V.D., die in 1946 zes zetels kreeg,
in 1948 tot acht klom en het nu tot negen
heeft gebracht, waarbij zij negentigduizend
stemmen meer verwierf dan bij de vorige
verkiezing. Deze vooruitgang van zes op
negen zetels staat bijna lijnrecht tegenover
het resultaat van de communisten, die in
die zes jaar van tien tot zes daalden. De
Volkspartij voor Vrijheid en Democratie,
kort aangeduid: de liberale partij, is nu
precies even sterk in de Tweede Kamer
vertegenwoordigd als de Christelijk Histo
rische Unie, die zichzelf gelijk bleef zoals
haar dat ook in het verleden zo vaak is
overkomen. De anti-revolutionnairen daai"-
entegen, in 1946 en 1948 met dertien zetels
uit de bus gekomen, verspeelden er ditmaal
één. En tenslotte bleef de Staatkundig Ge
reformeerde Partij van ds. Zandt, volgens
de verwachting, de twee zetels bezetten
die haar traditioneel ten deel vallen.
Evenals in het vorige parlement zijn acht
partijen in de Tweede Kamer vertegen
woordigd. In de jaren 19461948 waren
het er zeven; sinsdien is alleen de dissi
dente Katholieke groep-Welter het aantal
komen ver-meerderen. Er waren bij deze
verkiezing wel weer vijf kleine partijen
aan bod, die ook een gooi naar een Kamer
zetel deden, maar zij bleven er allé ver
van verwijderd. Het Geref. Politiek Ver
bond kwam er met 35.510 stemmen nog het
dichtst aan toe. Als ditmaal de Kamer al
150 leden had geteld, zoals bij de Grond
wetsherziening is voorgesteld, zou het ge
slaagd zijn, maar nu kwam het nog een
derde van het nodige totaal tekort. De
Middenstands Partij, aan welke sommigen
nog de beste kans hadden gegeven, haalde
nog niet de helft van de kiesdeler en van
de drie overige g igadigden bleven er twee
onder de twintigduizend stemmen en één
iets onder de tienduizend. Men moet wel
zeer stevig te paard zitten om het in ons
land met een nieuwe partij tot vertegen
woordiging in de Kamer te brengen.
Bij de komende kabinetsformatie na
dat de Koningin haar adviseurs zal hebben
gehoord, een formateur zal hebben uitge
nodigd en deze aan het werk zal zijn ge
togen zal de vraag „brede of smalle
basis" opnieuw in het geding worden ge
bracht. Bij prof. Romrne als formateur zou
men de breedst mogelijke basis verwach
ten; bij een socialistische formateur lijkt
die minder waarschijnlijk. R. P.
Uitgebracht zijn 5.335.064 gel
dige stemmen (1948: 4.932.929;
Kiesdeler 53.350 (1948: 49.328)
1., Katholieke Volks Partij
2. Partij van de Arbeid
3. Anti Revolutionnairen
4. Christ. Historische Unie
5. Volksp. v. Vrijh. en Dem.
6. Comm. Partij Nederland
7. Staatk. Gereform. Partij
8. Kath. Nat. Partij (Weiter)
9. Partij v. Recht en Vrijheid
10. Socialistische Unie
11. Jong Conserv. Verbond.
12. Geref. Politiek Verbond
13. Middenstandspartij
Overige partijen
Kamerverkiezing
Kamerverkiezing
Prov. Statenverkiezing
1952
1948
1950
1.529.464
28.67
1.531.154
31.04
1.529.009
31.6
1.545.414
28.97
1.263.058
25.6
1.243.455
25.7
603.269
11.31
651.6.12
13.21
591.430
12.2
476.175
892
453.226
9.19
506.916
10.5
471.005
8.83
391.925
7.95
412.638
8-5
328571
616
382.001
7.74
329.089
6.8
129.134
2.42
116.937
2.37
110.151
2.3
144.435
2.71
62.376
1.26
31.984
0.7
18.973
0.35
17.989
0.34
8.072
0.2
9.982
0.19
35.510
0.66
28904
0.5
25.143
0.47
40.949
0.83
22.078
0.4
39.721
0.81
29.904
0.6
Indien de nieuwe Tweede Kamer het
desbetreffende voorstel tot wijziging van
de Grondwet goedkeurt en het ook door de
Eerste Kamer wordt aanvaard zal er een
Tweede Kamer van 150 in plaats van 100
leden komen. In dat geval wordt de zetel
verdeling: K.V.P. 45, P. v. d. A. 45, A.R. 17,
C.H.U. 14; V.V.D. 13, C.P.N. 9, St. Geref.
Partij 3 en K.N.P. 4.
Comtesse Diane:
De vreugde van bewonderen is de
beloning van hen, die vrij zijn van
af gunst.
Het kabinet van (lc Koningin deelt
mede: Woensdag hebben de ministers en
de staatssecretarissen aan de Koningin ver
zocht hun ontheffing te willen verlenen uit
het door hen beklede ambt. De Koningin
heeft dit verzoek in overweging genomen
en de ministers en de staatssecretarissen
uitgenodigd inmiddels al datgene te blijven
verrichten dat zij in 's lands belang nood
zakelijk achten.
De curator in het faillissement der Del-
dense textielfirma Schrader, Schneider,
Tijert Co. heeft aan het gehele, uit 120
personen bestaande personeel ontslag aan
gezegd. Een deel hiervan is er reeds in ge
slaagd een andere betrekking te vinden.
Tweede
Kamer
1952
Tweede
Kamer
1948
Winst
Verlies
Katholieke Volks Partij
30
32
2
Partij van de Arbeid
30
27
3
Anti Revolutionnairen
12
13
1
Christelijk Historische Unie
9
9
V. V. D
9
8
1
Commun. Partij Nederland
6
8
2
Staatk. Geref. Partij
2
2
Kath. Nat. Partij (Weiter)
2
1
1
Partij voor Recht en Vrijheid
Socialistische Unie
Jong Conservatief Verbond
Gereform. Politiek Verbond
Middenstandspartij
Bü de heden gehouden verkiezingen van
de leden van de Eerste Kamer der Staten-
Generaal heeft de K.V.P. een zetel gewon
nen en de C.P.N. een zetel verloren. In het
aantal zetels der andere partijen kwam
geen wijziging. De samenstelling is als
volgt:
K. V. P.
P. v. d. A.
A. R
C. H. U.
V. V. D.
C. P. N.
17 zetels
14 zetels
7 zetels
6 zetels
4 zetels
2 zetels
(16)
(14)
7)
6)
4)
3)
De leden zijn gekozen door de leden van
de Provinciale Staten die vanmorgen bijeen
gekomen zijn. Ons land is ingedeeld in vier
groepen.
In de provincies Noordholland en Fries
land moesten twaalf leden gekozen worden.
De K.V.P. heeft een zetel gewonnen en de
C.P.N. een verloren. K.V.P. behaalde 3 ze
tels (2), P.v.d.A. 4 (4) A.R. 2 (2), C.H.U. 1
(1), V.V.D. 1 (1) en C.P.N. 1 (2).
In de provincies Gelderland, Groningen,
Overijssel en Drente moesten dertien leden
worden gekozen. Er kwam geen wijziging.
K.V.P. behaalde 3 zetels (3), P.v.d.A. 4 (4),
A.R. 2 (2), C.H.U. 2 (2) en V.V.D. 2 (2).
In Zuidholland zijn 81 stemmen uitge
bracht. K.V.P. 2 zetels (2), P.v.d.A. 4 (4),
A.R. 2 (2), C.H.U. 2 (2), V.V.D. 1 (1), en
C.P.N. 1 (1).
In de vergadering van de Provinciale
Staten van Zeeland werd een stem ongel
dig verklaard, omdat een lid een blauw
potlood had gebruikt. De Kieswet schrijft
zwart voor.
In de provincies Noord-Brabant, Zeeland,
Utrecht en Limburg kreeg K.V.P. 9 zetels
(9), P.v.d.A. 2 (2), A.R. 1 (1) en C.H.U.
1 (1).
Namen der gekozenen
Katholieke Volkspartij: mr. F. G. C. J. M.
Teulings, dr. H. J. J. Velthoven, H. M. van
Lieshout, ir. H. J. M. Verhey, mr. A. M. C.
J. Steinkühler, A. C. de Bruyn, jhr. mr. G.
A. M. J. Ruys de Beerenbrouck. C. G. A.
Mertens, mr. L. F. H. Regout, dr. L. J. C.
Beaufort, E. M. J. A. Sassen, H. C. Nij-
kamp, mr. G. C. J. D. Kropman, mr. P. J.
Witteman, ir. E. H. A. Kraaijvanger, A. L.
H. Roebroek en J. A. M. Derksen.
Partij van de Arbeid: J. J. Kramer, G. J.
P. Cammelbeeck, mr. J. A. Jonkman, H.
Oosterhuis, C. Woudenberg, dr. F. Wibaut,
mr. P. Lieftinck, dr. ir. W. Schermerhorn,
mej. mr. M. Tjeenk Willink, mr. G. E. van
Walsum, mr. dr. J. in 't Veld, J. L. Hoog
land, P. J. Kapteyn, H. J. de Dreu.
Anti-Revolutionnaire Partij: I. A. Diepen
horst, mr. W. Rip, J. Tjalma, H. Algra, H.
J. Hellema, mr. A. Anema, J. Schipper.
Christelijk Historische Unie: J. Reyers,
mr. G. Kolff, mr. G. Vixseboxse, mr. R.
Follema, dr. J. de Zwaan en F. C. Gerret-
son.
Volkspartij voor Vrijheid en Democratie:
H. D. Louwes, mr. W. C. Wendelaar, mr. A.
N. Molenaar en R. H. de Vos van Steen-
wijk.
Comm. Partij Nederland: J. Branden
burg, C. Geugjes.
De winst voor de K.V.P. en het verlies
voor de C.P:N. zijn een gevolg van de uit
slag van de reeds in 1950 gehouden ver
kiezingen voor de Provinciale Staten.
(Van onze correspondent in Parijs)
Politieke kringen in Parijs verwach
ten, dat de Franse regering zeer bin
nenkort een officieel voorstel zal doen
tot het organiseren van Europese ver
kiezingen. Die verkiezingen zullen het
aanzien moeten geven aan een écht
Europees pai-lement, waarvan de leden
dus direct door de Europese volkeren
zullen worden aangewezen zulks in
tegenstelling dus tot de Assemblée
van Straatsburg, waarvan de leden uit
de nationale parlementen worden ge-
recruteerd en wier bevoegdheden ver
der maar uiterst beperkt zijn.
Dit nieuwe initiatief van minister Schu
man is gisteren in de Franse ministerraad
's-GRAVENHAGE De Regeringsvoorlichtingsdienst deelt mede dat de minister van
Financiën, prof. mr. P. Lieftinck. aan de Koningin heeft verzocht hem reeds met in
gang van 1 Juli ontheffing uit zijn ambt te willen verlenen. Verwacht mag worden
dat de Koningin dit verzoek zal inwilligen en dat de minister-president, dr. W. Drees,
ad interim zal worden belast met de portefeuille van Financiën. Inmiddels heeft de
Internationale Bank voor Herstel en Ontwikkeling te Washington de benoeming be
kend gemaakt van prof. Lieftinck tot speciaal vertegenwoordiger van de Wereldbank
in Turkije en wel met ingang van 1 Juli. Op die dag zal prof. Lieftinck naar Washing
ton vertrekken voor het voeren van besprekingen op het hoofdkantoor van de Wereld
bank, welke besprekingen enige weken zullen duren. Daarna zal hü naar Ankara
vertrekken.
Minister-president dr. Drees stond geduldig in een lange rij op zijn beurt te wachten
bij het stembureau aan de Beeklaan te Den Haag om zijn stem uit te brengen.
Prof. Lieftinck zal optreden als adviseur
van de Turkse regering inzake de uitvoe
ring van ontwikkelingsprojecten, die door
de Wereldbank worden gefinancierd, als
mede inzake financiële en economische
vraagstukken, die verband houden met de
economische ontwikkeling van Turkije.
In de loop van 1950 heeft een missie met
een gezamenlijke opdracht van de Turkse
regering en de Wereldbank een diepgaand
onderzoek ingesteld naar de Turkse eco
nomie en aanbevelingen gedaan met be
trekking tot ontwikkelingsplannen op lange
termijn. De Wereldbank heeft reeds le
ningen aan Turkije verstrekt voor een to
taal bedrag van 50,6 millioen dollar ten
behoeve van havenvoorzieningen, voor de
aanleg van water- en hydro-electi-ische
werken in de Sej-han-rivier en voor deel
neming in het kapitaal van de industriële
■ontwikkelingsbank, die in 1950 werd op
gericht ter bevordering van kleine en
•middelgrote industrieën.
Prof. Lieftinck was reeds van 1946 af een
van de ..governors" van de Wereldbank.
In politieke kringen te Djakarta waar
men het verloop van de verkiezingen in
Nederland met de grootste aandacht heeft
gevolgd was men Donderdag na het be
kend worden van de einduitslag, nog voor
zichtig met het trekken van conclusies uit
het verrassende verloop der stemming.
Men was niet pessimistisch met betrek
king tot de te verwachten houding jegens
Indonesië. Men hoopt namelijk, dat de
Partij van de Arbeid als een gevolg van
haar winst, in de coalitie haar opvattingen
iets nadrukkelijker zou kunnen doen gel
den, terwijl anderzijds, door het afvloeien
van extreme invloeden uit de Katholieke
Volkspartij naar de aanhang van de heer
Weiter, het politieke gedrag van de KVP
gunstig zou kunnen worden beïnvloed.
Hieraan werd toegevoegd, dat de ach
teruitgang van de Anti-Revolutionnairen
en de vooruitgang van wat men noemde
,,De partij van Stikker" redenen zijn tot
een voorzichtig optimisme, aldus de ge
raadpleegde Indonesische ki-ingen.
voor het eerst door hem toegelicht. Men
herinnert er aan, dat vorige week Zater
dag de minister van defensie, Pleven, in
de Franse kamer heeft gezegd, dat Frank
rijk de constitutie van een werkelijk re>
presentatief Europees parlement als een
zijner voornaamste doelstellingen be
schouwt.
De reden, waarom Frankx-ijk juist op dit
moment dit verreikende voorstel wil doen,
hangt nauw samen met de impasse, waarin,
in Duitsland zowel als in Frankrijk, de
kwestie van het Europese leger dreigt te
geraken. Zonder opzienbai-ende nieuwe
perspectieven zal, zo meent men in Parijse
regeringskringen, het Duitse, noch het
Franse parlement tot ratificatie van het
E.D.G.-verdrag willen geven.
Ook andere geschilpunten tussen beide
regeringen in het bijzonder de Saar-
kwestie zouden, zo wordt hier gemeend,
alleen op een hechtere Eux-opese basis kun
nen worden opgelost.
Men hoopt dus. dat met dit ingrijpende
voorstel zal kunnen worden bereikt, dat
de wat bedompt geworden atmosfeer in
verschillende Europese landen weer wat
zal kunnen worden opgeklaard. Ofschoon
men in regeringskringen nog geen détails
heeft gegeven over de stap, die thans zal
worden ondei-nomen, gelooft men, dat
minister Schuman van plan is om er bij
de-andere Europese regeringen op aan te
di-ingen, gevolg te geven aan de x-esolutie,
die onlangs in de Assemblée te Straatsburg
werd aangenomen. Hierin werd de nood
zaak uitgesproken een vergadering bijeen
te roepen, die ook zou moeten worden be
last met de opstelling van een Europese
grondwet en de voorbereiding van alge
mene verkiezingen, die in 1953 in geheel
Europa plaats zouden moeten vinden.
Het is niet onmogelijk en zelfs waar
schijnlijk dat op de komende minister-
conferentie over het Schunxanplan, die
deze maand of uiterlijk begin Juli
in Parijs zal worden gehouden, Frankrijks
minister van Buitenlandse Zaken zijn
ambtgenoten met dit Franse voornemen
officieel in kennis zal stellen.
Mooor*
WARMER
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt, geldig van Don
derdagavond tot Vrijdagavond, opge
maakt om 10 uur:
Aanvankelijk droog en vrij zonnig
weer. maar tegen morgenavond kans
op regen- of onweersbuien. Zwakke tot
matige wind hoofdzakelijk tussen Zuid
en West. Warmer.
27 Juni
Zon op 4.22 uur, onder 21.04 uur.
Maan op 9.32 uur, onder 23.29 uur.
Hoog en laag water in IJmuiden
Donderdag 26 Juni
Hoog water: 6.06 en 18.28 uur.
Laag water: 1.48 en 14.02 uur.
Vrijdag 27 Juni
Hoog water: 6.40 en 19.02 uur.
Laag water: 2.20 en 14.35 uur.
