Zwemsters: Nederlands
belangrijkste hoop
Voorvechter der moderne
Olympische Spelen
„Tot eer van ons land, tot roem van de sport"
Engelse en Finse Olympische
kampioen ontmoetten elkaar
Engelsen over onze kansen
r
Baron de Coubertin
Doel: Sport dienstbaar
aan vredesgedachte
Na achtentwintig jaar
Het bier is weer vrij
Van heinde en verre.
Sielsinki: veertien dagen tournooiveld voor
sportlieden van achtenzestig naties
De grote toren in het Olym
pisch Stadion van Helsinki,
vlak naast de overdekte tri
bune. Rechts van deze toren
is de perstribune, waarbij de
hokjes voor de radio-verslag
gevers.
~\Jog enkele dagen en millioenen mensen, tot in de verste uithoeken van de wereld,
zullen het horen: de vijftiende Olympische Spelen zijn geopend. En veertien dagen
lang zullen zij lezen over, en luisteren naar mensen, die vertellen over nederlagen en over-
winningen van sportlieden van achtenzestig landen en nationaliteiten. Zij zullen behal
ve over het andere grote wereldgebeuren spreken over de gebeurtenissen, die zich afspelen
op het grote tournooiveld in het Olympisch Stadions van Finlands hoof stad Helsinki.
Het tournooiveld, waar van de negentiende Juli tot de derde Augustus honderden
deelnemers eikaars krachten zullen meten in al eeuwenoude sporten.
Nog enkele dagen en de gedachten van Pierre Frédy, Baron de Coubertin de initia
tiefnemer tot. de moderne Spelen vastgelegd in de Olympische eed, zullen worden
uitgesproken door een Finse athleet: Wij zweren dat wij op eerlijke wijze bij
de Spelen zullen mededingen met inachtneming van de bestaande voorschriften en in
de geest van ware sportiviteit tot eer van ons land en tot roem van de sport.
De aandacht van alle sportieve mensen in de wereld zal dus
gericht zijn op Helsinki, de stad waar de vijftiende Olym
piade wordt gehouden. Helsinki, een door de oorlog ge
schonden stad. Een stad, die misschien wel meer dan welke
andere stad in de wereld ooli te kampen heeft met liét
probleem van na de tweede wereldoorlog: de woningnood.
In het grote (Engelse) internationale
sporttijdschrift „World Sports", vonden wij
een overzicht van de kansen, die de Engel
sen toeschrijven aan de deelnemers van
andere landen aan de Spelen in Helsinki.
Onder het kopje „Zwemsters vormen be
langrijkste Nederlandse hoop" lazen wij
over de kansen van de Nederlanders
door Engelse bril bezien het volgende.
„Gebrek aan serieuze tegenstanders bij
de training, kan het Nederlandse water-
poloteam een Olympische titel kosten. De
spelers zijn weliswaar in een topconditie,
en zijn ook samengebracht in een zeer
sterke opstelling sinds de Spelen in Londen
in 1948, doch zij hebben niet genoeg wed
strijden gespeeld tegen teams, die sterk
genoeg waren om ze te weerstaan".
„Zo veel jonge zwemsters hebben zich
voorts de laatste tijd ontwikkeld, dat Ne
derland meer hoop heeft voor de Spelen
van 1956 dan die voor Helsinki. Hannie
Termeulen (24 jaar), Irma Heyting
Schuhmacher (25 jaar) en Wies Linssen
Vaessen worden nu als veteranen be
schouwd. Schuhmacher, niet zo lang ge
leden getrouwd, zal bovendien na de Spelen
naar Oostenrijk emigreren".
Geertje favoriete
„Geertje Wielema, het 16-jarige
zwemstertje uit Hilversum, is de enige
favoriete op de 100 meter rugslag en
van haar wordt ook verwacht dat zij
de 400 meter vrije slag die zij reeds
in 15 minuten en 15 seconden zwom
zal winnen. Onder degenen, die ook
een kans hebben op de 100 meter rug
slag zijn Janny Rubingh (naam komt
niet voor in zwemploeg, red.) en Ria
van der Horst (beiden binnen 1 mi
nuut 15 seconden), Joke de Korte en
Greetje Gaillard. Minstens tien meis
jes kunnen voorts de 100 meter zwem
men binnen 70 seconden".
„Ondanks de teleurstellende resultaten
tegen Engeland en België zal het Neder
landse hockeyteam een goede kans hebben
op de derde plaats in het Olympisch
hockey-tournooi, terwijl ook de samenstel
ling van de wielrenploeg veel goeds doet
verwachten."
Fanny: 80 meter horden
„In de athletieknummers evenals dat
het geval is in de zwemnummers wordt
meer verwacht van de dames dan van de
heren. Fanny Blankers Koen, die de. 80
meter horden wel zal winnen, heeft beslo
ten niet te lopen in de estafette. (Inmiddels
heeft zij dat besluit ingetrokken, red.) Het
is onwaarschijnlijk dat een estafette-ploeg
zonder haar zal meedoen aan dit nummer,
dat de Nederlanders in 1948 wonnen. (Este-
fette-ploeg doet nu wèl mee, red.) Fanny
mag voorts blij zijn met tweede of derde
plaatsen op de 100 meter en 200 meter".
Toch hebben de Finnen het klaar gespeeld
om de vertegenwoordigers van achtenzestig
landen en de tienduizenden bezoekers uit
het buitenland onderdak te geven en alles
zo te regelen en te organiseren dat niemand
ook maar enige aanmerking zal kunnen
hebben op het verloop van de vijftiende
Olympische Spelen, ondanks de moeilijk
heden.
Huisvestingsprobleem
Het Olympische dorp, gebouwd om de
deelnemers in 1940 te ontvangen, moest na
de oorlogsdagen worden afgestaan aan
mensen, die helemaal geen dak meer boven
het hoofd hadden en dus moest naar nieuwe
onderkomens worden gezocht. Want on
danks de grote hulp van vele duizenden
bewoners van Helsinki en nabij gelegen
plaatsen kwam men er niet. Bijna twintig
duizend mensen uit de stad kwamen bij de
organisatoren de vrije bedden aanbieden.
Dat was echter niet genoeg en ook het in
middels opgebouwde nieuwe Olympische
Zowel het aantal deelnemende landen
als het totaal aantal deelnemers is sinds
de eerste moderne Olympische Spelen
nog steeds in stijgende lijn.
jaar
stad
land
deelnemers
1896
Athene
13
285
1900
Parijs
20
1066
1904
St. Louis
10
496
1908
Londen
22
2059
(36 dames)
1912
Stockholm
28
2541
(57 dames)
1920
Antwerpen
29
2606
(63 dames)
1924
Parijs
44
3092
<136 dames)
1928
Amsterdam
46
3015
(290 dames)
1932
Los Angeles
38
1408
(127 dames)
1936
Berlijn
49
4069
(328 dames)
1948
Londen
59
4106
(385 daxnes)
1952
Helsinki
68
(nog niet
bekend)
Dit zijn nu Harold Abrahams en Albin Stenroos: twee kampioenen van de Olympische
Spelen in Parijs in 1924. De Engelsman Abrahams (rechts) was winnaar van de hon
derd meter en de Fin Stenroos won de Marathonloop. Na achtentwintig jaar zagen zij
eikaar weer.in het Olympisch Stadion van Helsinki! Uren lang hebben ze er zitten
praten over vroeger. Maar niet alleen de tijden verandei-en, ook de mensen zelf. Aan
niets is meer te zien dat de beide mannen op de foto eens grote athleten waren en
Harold Abrahams konit op de foto tot de vreugdevolle ontdekking dat niet alleen zijn
haardos dunner werd in achtentwintig jaar.
Over de beide athleten op de foto zijn ove
rigens roemruchte verhalen bekend. Vele
kolommen schreven destijds de journalis
ten over deze twee mannen, die ieder een
gouden médaille in de wacht sleepten bij
de Spelen in Parijs, die bekend stonden als
de Olympiade der records.
Bij athletiek alleen al werden toen veer
tien nieuwe Olympische records geves
tigd, waarvan vele tevens nieuwe wereld
records waren. Voor een groot gedeelte was
dit te danken aan de baan, die als de snel
ste in Europa werd beschouwd.
Vooral de Engelsman Abrahams deed
daar zijn voordeel mee. Hij was het, die
het presteerde om tot drie maal toe de
honderd meter, waarvan destijds de Ame
rikaan Paddock het wereldrecord bezat met
10.4 sec., te lopen in 10.6 sec. hetgeen in
die dagen een nieuw Olympisch record
betekende.
Amerikanen favoriet
Iedereen was het er destijds over eens
dat de honderd meter gewonnen zou
worden door een Amerikaan. Bij de
voorwedstrijden en de selectiewed
strijden was gebleken dat de Ameri
kanen op deze afstand over een keur
van hardlopers beschikten, waarvan er
ongetwijfeld wel een zou zijn die in de
finale de eerste prijs zou behalen.
Een herinnering uit de Olympische Spelen van 1948 in Londen, toen dit viertal dames
uit de Nederlandse athletiekploeg een gouden medaille in de wacht sleepte op het
nummer vier maal honderd meter estafette. Het zijn van links naar rechts: mevrouw
Stadt-De Jong, mevrouw Witziers-Timmer, mevrouw Van der Kade-Koudijs en
mevrouw Blankers-Koen. Vier getrouwde vrouwen, die het snelste viertal
in de wereld werden.
't Kwam anders uit, want Abrahams had
het in zijn hoofd gehaald dat hij Olympisch
kampioen zou worden. En hij werd het. In
de kwart-finale liep hij 10.6 en ging over
naar de halve finale, waar hij de wereld
recordhouder Paddock zou ontmoeten. Op
nieuw won Abrahams in 10.6 sec. Toen
kwam de finale. Abrahams moest het daar
in opnemen tegen vijf Amerikanen.
En weer was hij niet te houden,
nadat hij de eerste vijftig meter een
duidelijke achterstand had gekregen. En
voor de derde maal liep hij 10.6 sec. Een
tijd. die eigenlijk nog ver onder het we
reldrecord lag, maar die toch voldoende
bleek voor een Olympische trofee.
Opmerkelijke fitheid
Dat was Harold Abrahams, de man
die op de Parijse Spelen zo veel naam
maakte. Hij deed echter niet onder
voor Albin Stenroos, die op fenomenale
wijze de marathon-loop won, ondanks
het feit dat Stenroos toen reeds veer
tig jaar was en eigenlijk voor actieve
athletiekbeoefening veel te oud.
Maar van zijn leeftijd trok de Fin zich al
bar weinig aan. Hij eindigde de 42.195 kilo
meter schijnbaar even welgemoed en fris
als hij er aan begonnen was. Met zeven
minuten voorsprong op de Italiaan Bertini
ging hij door de finish in 2 uur 41 min. en
0.6 sec.!
Wie gedacht had dat de stoere Fin daarna
wel behoefte zou hebben gehad in de kleed
kamer eens flink uit te rusten van de in
spanning, kwam bedrogen uit. Zodra was
Stenroos niet door de finish of hij liep
rustig naar de tribune, waar hij zich door
enkele landgenoten liet feliciteren om daar
na net alsof hij nog aan de grote race
moest beginnen een ererondje te lopen
in het stadion. Toen hij daarmee klaar was
verdween hij in de kleedkamer, maar was
al weer spoedig terug bij de finish om zijn
naaste concurrent Bertini aan te zien ko
men.
Is het een wonder dat die beide athleten
van de Spelen van 1924 veel herinneringen
hadden op te halen, toen zij elkaar dit jaar
ontmoetten?
Het belangrijke bij de Olympische
Spelen ligt niet in het winnen, maar
in het deelnemen.
Het wezenlijke in het leven is niet,
te overwinnen, maar goed te heb
ben gestreden.
Baron Pierre de Coubertin
dorp kon alle deelnemers niet bergen.
Toen kwamen de technische studenten
uit Finland met een plan, dat de oplossing
zou geven. Zij wilden met eigen krachten
een eigen dorp bouwen, dat ook plaats zou
kunnen bieden aan ruim veertienhonderd
dames-athleten.
Tech-townde oplossing
En het dorp Tech-town geheten
kwam er: een paar kilometer ten Westen
van de Finse hoofdstad. Dit dorp zal na de
Spelen de Studentenstad zijn, want daar
voor werd het oorspronkelijk gebouwd. Met
vereende krachten zwoegden de studenten
lange tijd om alles voor elkaar te krijgen.
Iedereen hielp daarbij. Van vele kanten
werd materiële steun ontvangen, omdat
men het initiatief van de studenten toe
juichte en omdat men het zo'n lofwaardig
idee vond om het dorp, waar na de derde
Augustus de laboratoria en collegezalen
zullen worden gevestigd, als verblijfplaats
in te richten voor deelnemers aan de
Spelen.
Tech-town heeft de organisatoren de op
lossing gegeven voor het grootste probleem,
waarvoor men aanvankelijk gesteld \yas.
Met het andere Olympische dorp erbij, dat
bestaat uit zeventien grote uit baksteen op
getrokken huizen, en vijfenveertighonderd
plaatsen biedt, heeft men het huisvestings-
spook afdoende geweerd!
30.000 buitenlanders
Moeilijkheden. de organisatoren kun
nen er over meepraten. Maar moeilijkheden
zijn er om overwonnen te worden. En dat
hebben de Finnen ook gedaan. Toen zij de
deelnemers onderdak konden geven zijn
zij naar plaatsen gaan zoeken voor de bui
tenlandse toeschouwers ongeveer dertig
duizend die naar Helsinki zouden komen.
Voor de meesten van hen vonden zij parti
culiere woningen, terwijl zij voor de jeug
dige toeschouwers plaats maakten in scho
len. Voor vijftienduizend mensen werd er
voorts nog een tentenkamp ingericht, dat
aan alle mogelijke eisen voldoet.
En dan het transport. Reeds maanden te
voren trof men regelingen om de stromen
van bezoekers naar Finland te krijgen. Een
speciale boot werd gecharterd voor het tra
ject New YorkHelsinki, terwijl voorts
met diverse boot- en luchtvaartmaatschap
pijen contracten en regelingen werden ge
maakt.
Ook voor de moeilijkheden in verband
met de vele talen, die er in Helsinki tijdens
de Spelen zullen worden gesproken, heeft
men een oplossing gevonden. Enkele hon
derden tolken werden in dienst genomen.
Deze mannen zullen herkenbaar zijn aar.
een vlaggetje, dat op hun kleding is gehecht
en dat tevens aangeeft welke talen zij spre
ken. Een maatregel uiteraard die het groot
ste deel van de buitenlandse bezoekers met
vreugde hebben begroet.
Hoofdstad opgeknapt
Moeilijkheden.... er waren er zovele,
die uit de weg moesten worden geruimd.
Want de Finnen willen bij de organisatie
van de Spelen niet onderdoen voor de En
gelsen, de Duitsers, de Nederlanders, de
Belgen, de Zweden, de Fransen, de Ameri
kanen en al die anderen, die de Spelen al
eens voorbereidden. Zij willen verder de
duizenden vreemdelingen een goede indruk
geven van hun land en hun hoofdstad.
In Helsinki is het een en al bedrijvigheid
geweest de laatste maanden. Overal is men
bezig de stad een Olympisch tintje te geven.
Arbeiders zijn bezig de straten waar dat
nodig is van een nieuw wegdek te voor
zien en voorts bouwt men nog aan een
enorme ei'epoort, waardoor de meeste be
zoekers de stad zullen binnenkomen. Over
de baaien bouwen verder Finse soldaten
pontonbruggen om het verkeer, zoveel als
het maar mogelijk is, in goede banen te
leiden en verkeersopstoppingen te voor-
Tot nu toe kon men in Finland alleen
een glas bier bestellen en krijgen, indien
er ook voedsel bij werd genuttigd. Deze
wet is thans door het Finse parlement ge
wijzigd, dit met het oog op de Olympische
Spelen. Bezoekers aan de Spelen zullen
dus een glas bier kunnen bestellen zonder
dat; er voedsel bij genuttigd behoeft te
worden.
komen. En om de stad een fleurig aanzien
te geven hebben de stadsbestuurders aan
de bevolking gevraagd vlaggen aan te
schaffen. Vlaggen, ook van vreemde na
ties, die tijdens de Spelen op alle punten
van de stad moeten wapperen.
Finnen klaren het wel
Nog een paar dagen en alles moet op
rolletjes lopen. Dan zal ook bewezen wor
den of het jaar van voorbereiding vol
doende is geweest en of de Finnen er in
derdaad in zijn geslaagd het recordaantal
deelnemers en bezoekers naar behoren te
verwerken. En zij zullen het daar twij
felt niemand aan bolwerken, ondanks
de handicap van de beschadigde hoofdstad
en ondanks de moeilijkheden, waarvoor
alleen de Finnen tot nu toe stonden. Nog
een paar dagen en het staatshoofd van Fin
land kan bij de openingsceremonie de tra
ditionele woorden spreken: „Ik verklaar de
Olympische Spelen van Helsinki ter viering
van de vijftiende Olympiade van de
moderne tijd voor geopend".
Dertigduizend buitenlandse bezoekers
zal Helsinki krijgen tijdens de Olympi
sche Spelen. Dertigduizend buitenlan
ders zullen dus een onderdak moeten
hebben: in hotels, particuliere huizen
en.... tenten. Een klein gedeelte van
i een tentenkamp ziet men op de foto.
VLJ
Naar het plaatskaartenbureau voor de
Olympische Spelen heeft meegedeeld,
wordt verwacht dat ongeveer 30.000 bui
tenlandse toeschouwers de Spelen iedere
dag zullen bijwonen. Gebaseerd op het
aantal in die landen verkochte kaarten,
komen 8.000 Zweden, 4.500 Amerikanen
en Canadezen, 4.000 Denen, 3.000 Fransen,
2.500 Engelsen en 2.500 Duitsers naar de
Finse hoofdstad om het Olympisch festijn
mee te maken. Verder zijn in vele andere
landen kleinere quota kaarten verkocht.
Schrijver, maar voer alles propagandist voor de lichamelijke opvoeding en de sport
in en buiten Frankrijk: dat was de Fransman Pierre Frédy Baron de Coubertin. De
man, aan wiens onvermoeide en doelbewuste arbeid het te danken is, dat de oude
Olympische Spelen in 1896 in ere werden hersteld. Eenendertig jaar was Pierre de
Coubertin, toen hij zijn gedachten aan de wereld bekend maakte, maar niettemin
stemden vele naties van harte in met die gedachten die er in de eerste plaats op
gericht waren de sport meer in internationale banen te leiden en dienstbaar te maken
aan de vredesgedachte.
Pierre de Coubertin was niet de eerste,
die een poging deed de Olympische Spelen
nieuw-leven in te blazen. Maar zijn voor
gangers, die het plan hadden geopperd
nationale of internationale wedstrijden te
organiseren, waren allen al bij de voor
bereidingen reeds gestrand.
In de Coubertin echter vond de idee een
vertegenwoordiger, die voor kosten noch
moeite terugdeinsde. Om zo snel en zo
zo zeker als maar enigszins mogelijk was
te werk te gaan knoopte hij contacten aan
in Engeland, dat toen reeds als „het land
van de sporten" bekend stond en waar
vooral de sport op de scholen bij de
jeugd dus bloeide. Daarover had hij
trouwens op vijfentwintigjarige leeftijd
na een bezoek aan Engeland reeds een
boek geschreven, getiteld „L'éducation en
Angleterre, colléges et .universités" (Op
voeding in Engeland aan scholen en uni
versiteiten).
Ontmoeting
In Engeland ontmoette De Coubertin een
man, die zijn sporen op sportief gebied
reeds verdiend had: Thomas Arnold. Deze
zag in de sport net als de Coubertin
ook niet alleen „een uitstekend middel om
de jeugd goed op te voeden", maar kende
ook veel waarde toe aan „de lichamelijke
en morele ontwikkeling" waaraan de sport
zo oneindig veel kan doen.
Deze beide laatste gedachten maakte De
Coubertin ook tot de. grondslag van zijn
werk, dat als laatste doel de herleving van
de Olympische Spelen had.
Hoeveel moeilijkheden en tegenslagen er
te overwinnen wax-en en hoeveel kosten ex-
gemaakt moesten worden alvorens het zo
ver was, daaraan zullen de duizenden be
zoekers, die sti-aks naar de prestaties van
de beste sportlieden in de wereld gaan
kijken, wel in de laatste plaats denken. En
dat doet ook weinig ter zake. Hoofdzaak is
dat het doel het samenbrengen van de
sportieve naties in de wereld tot roem van
de sport werd bereikt.
Congres in Parijs
In 1894 richtte de initiatiefnemer zich tot
vele sportbonden in de wereld en nodigde
deze uit vertegenwoordigers naar Parijs te
sturen om bespx-ekingen te voeren ter'ver-
wezenlijking van zijn doel. En de vertegen
woordigers kwamen: De Coubei-tin had
niet vergeefs gewerkt.
Men bereikte op het congres dat van
zestien tot driëntwintig Juni 1894 in de
Sorbonne'van Parijs gehouden werd, vol
ledig overeenstemming en de afgevaardig
den van onder andere Amerika, Engeland,
België, Zweden, Spanje, Rusland en Grie
kenland besloten zelfs tot oprichting van
het Internationaal Olympisch Comité,
waarvan De Coubertin niet veel later
na de Griek Bikelas voorzitter werd.
Het belangrijkste besluit was overigens
wel:
„In het belang van de toeneming en de
verzorging van de lichaamsoefeningen
en in het bijzonder voor het samenbren
gen van de volken in de wereld, zullen
telkens om d'é vier jaar overeenko
mend met de Helleense Olympiades
grote Spelen worden gehouden, waar
voor alle volken in de wereld uitgeno
digd zullen worden".
Eerste Spelen in Griekenland
De organisatie van de eerste moderne
Spelen in 1896 werd aan Griekenland aan
geboden. Dit ter ere van de Spelen van
het oude Hellas.
Tot 1925 toe bleef Baron De Coubei-tin
voox-zitter van het Internationaal Olym
pisch Comité, waarna de Belgische Graaf
van Baillet Latour deze functie overnam.
Op 11 September 1937 overleed De Cou
bertin in Genève. Overeenkomstig zijn
laatste wil, werd zijn hart overgebracht
naar Olympia, waar het rust in het ge
denkteken, dat de wedergeboorte van de
Olympische Spelen symboliseert.
Het viertal dames uit de Nederlandse Zwemploeg, dat bij de Olympische Spelen van
1948 in Londen de derde prijs behaalde in het nummer vier 'maal honderd meter
estafette. Het waren Irma Schuhmacher, Wies Vaessen, Margot Marsman en Hannig
Termeulen die het stoute staaltje leverden.
