Conferentie over plan-Schuman
had teleurstellend verloop
Regels bij de kabinetsformatie
Vier portefeuilles voor Maher
Pasja in Egyptische regering
Weerbericht
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Conventie
De democratische conventie
kwam niet aan stemming toe
Hevige onenigheden tussen Noord en Zuid
vertraagden candidaatstelling
Staalconflict in V.S.
door Truman bijgelegd
Achterdocht en hardnekkigheid
verhinderden keuze van zetel
Geheime besprekingen
waren vruchteloos
Het woord is aan
Koning Faroek „verwaardigt zich de eisen
van het leger in te willigen"
Duitsers beginnen actie
voor oorlogsmisdadigers
Hondenwacht
PANMOENDJOM
Prof. Beel sprak met
prof. Romme en mr. Donker
Ministerie koopt aantal
schilderijen in Bergen
67e JAARGANG No 13
Hoofdkantoor Grote Houtstraat 93, Haarlem.
Telefoon 15295 (zes lijnen) Directie, Hoofd
redactie, Redactie en Administratie. Bijkantoor
in Haarlem-Noord, Soendaplein 37, Tel. 12230.
Drukkerij Zuider Buitenspaarne 12, Tel. 15295.
Directeur Hoofdredacteur: Robert Peereboom
VRIJDAG 25 JULI 1952
Haarlems Dagblad
296e JAARGANG 173
Uitgave van de Grafische Bedrijven Damiate.
Verschijnt dagelijks beh. opZon-enFeestdagen.
Abonnement per week 47 cent, per kwartaal
6.10, franco per post 6.60. Postgiro 273107.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
NIET ZONDER VERWONDERING kan
men zich herinneren, dat in een niet zo ver
verleden het midden van de zomer „kom
kommertijd" placht te zijn. Iedereen ging
met vacantie. Men stelde zijn beslomme
ringen en disputen, zelfs zjjn dierbaarste
ruzies tot het najaar uit en legde zich er
naarstig op toe, daar nieuwe kracht voor
te vergaren. Er was geen of weinig nieuws
en de zeeslang dook op, later opgevolgd
door dat ondier der Britse binnenwateren,
het monster van Loch Ness. Het is hele
maal vergeten. Mocht het niet overleden
zijn, dan heeft toch geen mens er belang
stelling meer voor.
De wereld is vol tumult. Zelfs bij ons,
waar het eigenlijk altijd het rustigst is,
houdt men zich eind Juli nog bezig met een
kabinetsformatie en poogt er een soort
crisis van te maken. Al ligt zoiets zeker
niet in de lijn van zulke bezadigde, be
daarde formateurs als Drees gevolgd door
Beel, en al kan deze lichte rimpeling van
onze vredige staatsvijver nauwelijks de
naam van beroering verdienen in vergelij
king met de stormen die in het Nabije Oos
ten woeden. Gij vindt het ongetwijfeld
moeilijk u de emoties van Egyptenaren en
Perziërs van figuren als koning Faroek,
Naguib, Narriman, de Sjah, Ghavam es
Soeltaneh en Mossadeq voor te stellen. Niet
minder zwaar zou het hun vallen, zich de
nuchtere kalmte van Drees, Beel en Romme
in te denken. Opwinding, die men in ons
land iets gemakkelijker begrijpt, heerst in
de strijd om de tienden van seconden in het
Nabije Noorden, waar men evenmin vacan
tie houdt. De naam Helsinki weergalmt in
de wereld. Ook in Nederland, al vraagt in
de Kleine Krant van de Groene Amster
dammer de ene goudvis de andere: „Komt
u nog uit in Vinland?" hetgeen weer een
kenmerkend vaderlandse reactie mag
heten.
Ook in het Verre Westen, namelijk in
Chicago, heerst hevige opwinding. De
democratische partij, de regeringspartij der
Verenigde Staten, is bezig met een candi-
daat voor het presidentschap te kiezen en
dit kan niet volbracht worden zonder ver
vaarlijk tumult, 's Lands wijs 's lands eer:
als bij ons een politieke partij in eigen boe
zem aan onlusten lijdt poogt zij dit zolang
mogelijk te verbergen. Als haar tegen
standers het (niet zonder genoegen) haar
aanwrijven loochent zij het met edele ver
ontwaardiging. In Amerika daarentegen
wordt zoiets in het openbaar uitgevochten
en er is geen woord Frans bij. Men is on
getwijfeld van mening dat zo'n kabaal de
atmosfeer zuivert. Woedende delegaties
ïupen zalen uit; toornige redenaars krijsen
met hese stemmen beschuldigingen; wilde
verwijten suizen door met rook bezwanger
de vergadersferen. Vacantie. Komkommer
tijd. Zeeslang. Monster van Loch Ness. Het
mocht wat. Reserves aan energie worden
in helsinkisch tempo opgesoupeerd en men
zou denken dat het de mensen jaren van
hun korte leven zou kosten. Maar neen:
zij worden ouder dan hun vaderen en
grootvaderen, in Amerika evengoed als
hier.
En zij noemen zo'n kabaal een conventie.
Wij verstaan iets heel anders onder dit
woord, maar dat mag niet hinderen. Er is
meer dat anders is en waarom zou het niet
anders zijn? Stel u voor dat alle volken en
landen zich volgens één recept ik had
bijna gezegd: conventioneel gedroegen.
Wat zou dat vervelend zijn en wat kans
loos, om ooit nog te kunnen zeggen dat men
iets beter deed en toch braver was.
De democratische conventie schijnt op
weg te wezen om Adlai E. Stevenson, oud
52 jaar, oud-minister der Verenigde Staten
en gouverneur van de staat Illinois, als
candidaat voor het presidentschap te kie
zen. Maar zij heeft het nog niet gedaan.
Het had gisteren al kunnen gebeuren, zegt
onze Amerikaanse correspondent, maar zijn
concurrenten Kefauver en Harriman heb
ben het tezamen en ln vereniging belet.
Kefauver (seint dr. Korteweg ons) was er
al niet voor teruggedeinsd om tegen de ge
woonte in plaats te nemen op het balcon
van de conventiezaal en zich daar quasi
spontaan tweeëntwintig minuten lang te
laten toejuichen. Maar deze poging om de
Stevenson-springvloed te keren was nog
goedaai-dig in vergelijking met de chaos
van gisteren, die met opzet ontketend werd.
Intussen staan Stevenson's kansen nog al
tijd zeer goed.
Het merkwaardige is dat de man zelf nu
al een klein jaar lang verzekert, dat hij niet
wil. Hij heeft geen zin in het president
schap. Alleen zou hij dezer dagen tegen
iemand genaamd Schricker gezegd hebben,
dat hij niet zou kunnen blijven weigeren
als de candidatuur hem opgedrongen werd.
En ergens in hetzelfde gebouw, waar de
Conventie zich conventioneel gedraagt, zit
hij in een kamertje zijn gouverneurschap
van Illinois uit te oefenen. Want Chicago
ligt in Illinois; hij is thuis. En hij wil in elk
geval veel liever geen president worden.
Nu ja. Dat moet u eigenlijk evenmin au
sérieux nemen als het schijn-verzet, dat
de nieuwgekozen chairman (president)
van het Britse Lagerhuis altijd pleegt als
men hem naar The Chair wil geleiden. Die
Brit doet het evenwel uit eerbied jegens
een eeuwenoude traditie. Amerikanen
tonen zich weigerachtig omdat het slim is.
Want hun landgenoten moeten er niets van
hebben dat iemand naar gezag haakt. Zij
houden niet van iemand die graag gezag
wil uitoefenen. Zij vinden het best als hij
in de politiek een zakelijk-begeerlijke
loopbaan ziet en die wil volgen, maar hij
moet niet de baas willen spelen. Nu heeft
Adlai Stevenson, evenals Ike Eisenhower
die ook zolang deed alsof hij niets met een
candidatuur te maken wou hebben, blijk
baar reden om te denken, dat men zijn
beweegredenen wel eens onvriendelijk be
oordelen kon. En dus heeft hij telkens weer
gezegd: „Mij niet gezien", onlangs zelfs
afgewisseld door: „Ik schiet mij nog liever
dood". j
„Nou dan niet", zouden wij bedaard
zeggen als Drees of Beel of Romme zoiets
opmerkte. Maar de Amerikanen leggen
zich er helemaal niet bij neer, draaien
naarstig mee aan het rad voor hun eigen
ogen en zijn ervan overtuigd dat de on
willige tenslotte zal willen. Mocht gou
verneur Stevenson vandaag tot democra
tisch candidaat voor het presidentschap
worden benoemd, dan zal er zeker geen
bericht komen dat hij zich heeft doodge
schoten. Hij zal zich minstens tweeëntwin
tig minuten hebben laten toejuichen en
zich hebben laten verzekeren dat hij de
CHICAGO (Reuter). De onenigheid
tussen Noord en Zuid heeft Donderdag
avond opnieuw verwarring gesticht op de
democratische nationale conventie en stem
ming over een partijcandidaat (naar thans
algemeen verwacht wordt zal dit gouver
neur Stevenson van Illinois zijn) vertraagd.
Na de candidaatstellingcn, met de daar
aan gepaard gaande rumoerige demonstra
ties, werd de vergadering, zonder dat het
tot een eerste stemming was gekomen, ver
daagd.
De „oorlog tussen de staten", die men
dacht te hebben bedwongen door een aan
tal compromissen, begon opnieuw, doordat
voorzitter Rayburn bepaalde, dat Louisiana,
Zuid-Carolina en Virginia niet aan de stem
ming zouden mogen deelnemen, omdat zij
geweigerd hadden de „belofte van trouw"
af te leggen. Deze belofte houdt in, dat de
partijcandidaat, wie dat ook moge zijn,
moet worden gesteund.
De voorzitter nam dit besluit, terwijl in
de conventie, naar aanleiding van de can-
didaatstellingen, het gebruikelijke tumult
heerste en demonstraties ten gunste van
ieder der vele pretendenten werden ge
houden. Na een ogenblik van grote ver
warring stelde een afgevaardigde voor de
delegatie van Virginia, ondanks de bepa
ling van de voorzitter, tóch stemrecht te
geven. Over dit voorstel werd gestemd. In
het begin leek het er op, dat het voorstel
zou worden verworpen, doch de delegatie
van Illinois veranderde haar uitgebrachte
stem, hetgeen voor vele andere staten het
sein was hetzelfde te doen.
Uit protest verliet de delegatie van Zuid-
Dakota de vergadering. De voorstanders
van een krachtig program voor burger
rechten voor negers beschuldigden Illinois
en propagandisten voor Stevenson van on
derhandse tactiek om Virginia stemrecht te
geven.
Na de installatie van de delegatie van
Virginia werd de candidaatstelling hervat.
De liberale elementen, die hadden getracht
de delegatie van Virginia haar stemrecht
te ontnemen, leden opnieuw een nederlaag,
toen zij trachtten verdaging van de con
ventie te verkrijgen. Het debat over deze
kwestie was zeer verhit en het scheelde
maar weinig of hier en daar waren vecht
partijen ontstaan.
De „stemuitbrenger" van president Tru
man heeft Donderdagavond meegedeeld
voornemens te zijn de presidentiële stem
uit te brengen op gouverneur Stevenson
van Illinois.
WASHINGTON, (Reuter). Uit Wash
ington wordt gemeld, dat het Amerikaanse
staalconflict bijgelegd is. De staking heeft
53 dagen geduurd.
De staking is opgeheven na een bijeen
komst van president Truman met Benja
min Fairless, president-directeur van de
„United States Steel Corporation" en Phi
lip Murray, leider van het vakverbond der
Amerikaanse metaalarbeiders.
Op de bijeenkomst, die op het Witte Huis
is gehouden, nodigde de president zijn
beide gasten in krachtige bewoordingen
uit tezamen te overleggen en een einde te
maken aan de staking. Truman heeft zijn
vertrek naar Chicago, ter bijwoning van de
nationale conventie der democratische par
tij, een dag uitgesteld voor deze bemidde
ling in het staalconflict. De zes voornaam
ste Amerikaanse staalbedrijven zijn thans
met de vakbond der metaalarbeiders tot
overeenstemming gekomen.
De staalstaking heeft naar schatting de
Verenigde Staten een bedrag van vier mil
liard dollar gekost. Bijna twee millioen ar
beiders zijn tijdelijk buiten werk geweest.
De zeshonderdduizend stakers hebben naar
schatting 350.000.000 dollar aan lonen ge
derfd.
BETOGINGEN IN TEHERAN
(Reuter). In het centrum van Teheran
zijn gisteravond communistische betogin
gen gehouden. De communisten riepen:
„Weg met de Sjah". De politie gebruikte
traangasbommen om de demonstranten te
verspreiden.
Van onze correspondent te Parijs)
Pas vanmorgen om vijf uur eindigde te
Parijs de tweedaagse conferentie van mi
nisters van Buitenlandse Zaken der landen,
die deel uitmaken van de West-Europese
kolen- en staalgemeenschap, en namen ge
noemde ministers met een vermoeide hand
druk en een zuur lachje afscheid van el
kaar.
Tot een definitieve uitspraak zijn zij niet
gekomen en een nieuwe conferentie werd
noodzakelijk geacht. De „Hoge Autoriteit"
en het Hof van Justitie mogen van 10
Augustus af tot nader order in Luxemburg
zetelen. Het „kolen- en staalparlement"
wordt, in afwachting van een nadere be
slissing, van 10 September af in Straats
burg ondergebracht.
Het is echter zeer wel mogelijk, dat dit
halfslachtige besluit op de eerstvolgende
conferentie der zes ministers volledig zal
worden herzien, zodat het resultaat van de
afgelopen besprekingen uitermate teleur
stellend en allesbehalve bemoedigend ge
noemd kan worden. Bovendien is deze con
ferentie al evenmin een toonbeeld van
West-Europese eensgezindheid en een voor
beeld van diplomatieke soepelheid en plooi
baarheid geworden. Het is vooral ontmoe
digend te weten, dat de bewogen bespre
kingen van de afgelopen twee dagen slechts
secundaire en technische kwesties tot on
derwerp hadden.
De grootste moeilijkheid bij het bepalen
van de stad, die de eer zou genieten de
hoofdstad te worden van de West-Europese
kolen- en staalgemeenschap, kwam dit keer
van bondskanselier Adenauer, die met ver
zuurd gezicht wantrouwig had zitten luiste
ren, toen Robert Schuman Woensdagmid
dag in het koelste vertrek, dat de heren in
het ministerie van Buitenlandse Zaken had
den kunnen vinden, zijn verrassend voorstel
ter tafel bracht om voorlopig Straatsburg
en uiteindelijk Saarbrücken, de hoofdstad
van het omstreden Saargebied, als zetel van
de hoge autoriteit aan te wijzen.
Aan het verzet van de bondskanselier
is het te wijten, dat de zes ministers gister
avond zich opnieuw aan dezelfde tafel zet
ten en de gehele afgelopen nacht heftig
discussieerden zonder het evenwel eens te
kunnen worden.
Men meent, dat de achterdochtige Duit
ser, die in het voorstel van Schuman slechts
een valstrik kon zien, niet geloofd zou heb
ben aan de „Europeanisering" van het
Saargebied, die Schuman in het vooruit
zicht stelde. Het debat kwam daardoor op
een geheel ander plan te liggen en terecht
Ongeveer een maand lang heeft een
hond standvastig de wacht gehouden bij
een verlaten en onder water staande
mijnschacht bij Spring City in Missouri
i (V.S.). De standvastigheid van de hond
deed de veronderstelling rijzen, dat
mogelijk zijn baas in de schacht was
gevallen en verdronken. Een aantal vrij-
willigers begon daarop de schacht leeg
te pompen.
De trouwe hond en de reddingspogin-
E gen raakten alom bekend en duizenden
kivamen naar Spring City om van de
ontknoping getuige te zijn. Eindelijk
bereikten de vermoeide vrijwilligers de
schacht. Zij vonden daar een beentje.
merkte een der ministers op, dat men bij
eengekomen was om over de verwerkelij
king van het Schuman-plan, en niet over
het Frans-Duitse geschil betreffende het
Saargebied, te praten.
Nog een poging
Volgens een voorstel van De Gasperi zul
len Frankrijk en Duitsland de eerstkomen
de weken trachten een oplossing te vinden
voor het Saarprobleem. In afwachting van
deze beslissing stelde hij Luxemburg en
Straatsburg voor als voorlopige zetels. De
zes ministers hadden de gehele avond en
nacht nodig om het daarover eens te wor
den. Als de besprekingen tussen Frankrijk
en Duitsland geëindigd zullen zijn, komen
de ministers opnieuw bijeen. Tijdens de
zitting van gistermiddag bleek, dat zowel
Frankrijk als Italië voorstanders van Saar
brücken als hoofdstad van de kolen- en
staalgemeenschap zijn, dat alleen Duitsland
zich hardnekkig tegen deze keuze verzette,
en dat de Benelux-ministers wel bereid
schenen zich bij de keuze van Saarbrücken
neer te leggen, zodat het van het verloop
van de aanstaande besprekingen tussen
Duitsland en Frankrijk over de toekomsti
ge Saar-status zal afhangen, wanneer ge
noemde stad zetel van de Hoge Autoriteit,
het Hof van Justitie en de andere organen
zal worden.
Alvorens Schuman met zijn verrassend
voorstel kwam, was Den Haag bij de meeste
ministers favoriet. Tot het laatste ogenblik
bleef Adenauer minister Stikker trouw,
omdat een stad in een klein land de voor
keur verdiende boven een Duitse of Franse
stad.
(Reuter). In een communiqué van het
opperbevel van de UNO wordt gezegd dat
de geheime besprekingen, die drie weken
geduurd hebben „volkomen vruchteloos"
waren. De Noordelijken bleven bij hun
standpunt, dat de verbondenen alle ge
vangenen moeten terugzenden, of deze dat
willen of niet.
Donderdag is te Washington bekend
gemaakt dat de Verenigde Staten de Sov
jet-Unie hebben verzocht haar invloed aan
te wenden bij de Noordelijken in Korea,
opdat dezen zich zullen houden aan de
voorschriften van de overeenkomst van
Gonia de Palajos:
Er zijn misschien meer mensen,
die hun kansen gemist hebben dan
er zijn, aan wie de kansen hebben
ontbroken.
Genève voor de behandeling van krijgs
gevangenen.
Het Amerikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken heeft meegedeeld, dat de
Verenigde Staten ook het hoofdbestuur van
het internationale Rode Kruis hebben ver
zocht de Noord-Koreanen en Chinezen te
overreden in te stemmen met naleving dei-
bepalingen van de in 1949 te Genève ge
sloten Rode Kruisconventie.
(door dr. E. van Raalte)
Het is een goed ding dat ofschoon aan
de ene kant natuurlijk de nodige armslag
moet bestaan met betrekking tot de gang
van zaken bij een kabinetsformatie, er toch
wel in de loop der jaren dank zij de prak
tijk een aantal regels ten opzichte van het
moeilijke werk van formatiepogingen tot
stand zijn gekomen.- Deze regels zijn niet
zo zeer in het geschreven recht neergelegd
als wel geijkt door jarenlang gebruik en
praktijk. Hiertoe behoort onder meer de re
gel dat het staatshoofd de boven de partijen
staande en door hun ambt voor raadpleging
in een dergelijk geval aangewezen func
tionarissen om advies vraagt. Hieronder
pleegt men te verstaan de voorzitters van
de beide Kamers en de vice-president van
de Raad van State, soms ook wel eens,
gelijk thans reeds twee keer is geschied,
een minister van staat. Tot de tweede groep
van adviseurs, die als regel zeker bij de
voorbereiding van een kabinetsformatie in
gehoor wordt ontvangen, behoren de voor
zitters van de Tweede Kamerfracties. Ten
opzichte van deze beide categorieën van
adviseurs geldt, dat, nadat zij mondeling
hun mening aan het staatshoofd hebben
kenbaar gemaakt, elk van hen dan nog via
de directeur van het kabinet van de Konin
gin in een schriftelijk rapport het monde
ling uitgebrachte advies bevestigt. Wan-
De Amerikaanse roeiers die in de Olympische Spelen het nummer acht met stuurman
wonnen waarin de Russen tweede werden, waren gisteren de gasten van hun Russi
sche sportbroeders in kamp Otaniemi bij Helsinki. Hier zijn beide ploegen broeder
lijk aan de lunch verenigd.
aangewezen man is om de eenheid in de
partij te herstellen.
Als het zo loopt wordt in de herfst de
grote eindstrijd: EisenhowerStevenson.
De gouverneur heeft veel meer verstand
van politiek dan de generaal. Maar de ge
neraal is getrouwd en de gouverneur niet.
Hier hebt u eenvoudige overwegingen voor
kiezersmassaas. Wat zal overwegen? Na
tuurlijk zou Stevenson, eenmaal candidaat
zijnde, alsnog kunnen trouwen.
Het is allemaal wel veel minder saai dan
de politiek bij ons. „In ons saaije vader
land", zoals Huet indertijd schreef. R. P.
ALEXANDRIë (Reuter). Aly Maher
Pasja heeft gisteravond te Alexandrië de
samenstelling van zijn nieuwe kabinet be
kendgemaakt. Zelf is hij, behalve premier,
minister van Oorlog en Marine. Hij houdt
ook de portefeuilles van Binnenlandse en
Buitenlandse Zaken onder zich. De premier
heeft een beroep op de bevolking gedaan
„in dit uur van crisis" de nationale eenheid
te bewaren. Hij beloofde spoedig het par
lementaire leven in Egypte te zullen her
stellen. De premier verklaarde later echter
tegenover verslaggevers: „Er hebben zich
nieuwe factoren in de algemene toestand
voorgedaan: Er kan thans geen sprake zijn
van het opheffen van de staat van beleg".
Ali Maher Pasja deelde voorts mee dat zijn
regering in de allernaaste toekomst van
Alexandrië naar Caïro zal worden over
gebracht.
Het nieuwe Egyptische kabinet onder
premier Aly Maher Pasja is Donderdag
avond door Koning Faroek beëdigd.
In een Donderdagavond te Alexandrië
uitgegeven officieel communiqué wordt
verklaard: „Zijne Majesteit Koning Faroek
heeft zich verwaardigd de voornaamste
eisen van het Egyptische leger in te willi
gen. Er zal later nog worden beraadslaagd
over enkele punten van ondergeschikt be
lang."
Koning Faroek heeft generaal Naguib tot
opperbevelhebber der Egyptische strijd
krachten benoemd.
De generaal is Donderdagavond, onder
sterk escorte, van zijn hoofdkwartier te
Cairo naar het gebouw, waarin de Egypti
sche staats-radio-omroep is ondergebracht,
gereden voor het uitspreken van zijn aan
gekondigde radio-rede tot het gehele volk.
„Onze beweging slaagde, omdat zij in uw
naam is uitgevoerd", verklaarde de gene
raal onder meer.
Generaal Naguib, de leider van de mili
taire staatsgreep, heeft voorts te Caïro mee
gedeeld, dat „iedere Egyptenaar in uniform,
behorend tot het leger, de vloot, de lucht
macht of de politie, achter onze actie staat".
De generaal, in een gekreukeld uniform en
een baard van drie dagen, legde deze ver
klaring af in zijn hoofdkwartier in de
Abassia-kazerne in de buitenwijken van
Caïro. „Wij wachten nu de ontwikkelingen
op politiek gebied af", aldus generaal Na
guib, die weigerde zich uit te laten over
het Brits-Egyptische geschil, het voorge
stelde commando voor het Midden-Oosten
en de Palestijnse kwestie. „Laten we deze
aangelegenheden aan de politici overlaten",
zo zeide hij.
„Onze bedoelingen zijn beperkt. Wij
wensen hervormingen in de strijdkrachten,
het herstel van het parlementaire stelsel
en een algemene zuivering in het politieke
leven van het land. Maar wij, de strijd
krachten, zullen ons nooit mengen in de
politiek", zo verklaarde hij nadrukkelijk.
Generaal Naguib heeft vanochtend een
communiqué uitgegeven, waarin wordt
gezegd, dat generaal Abdel Monsif Mah-
moud Pasja, de onder-minister van het mi
nisterie van Binnenlandse Zaken, luit.-
generaal Ahmed Tallat Bey, pol'itiecom-
mandant van Caïro, luit.-generaal Iman
Ibrahim Bey, chef van de geheime politie,
en Tewifik el Said en Mohammed el Gazar,
hoge functionarissen bij de geheime politie
zijn gearresteerd om de veiligheid te ga
randeren van de machtsoverneming door
het leger.
Generaal Naguib heeft heden op een
persconferentie verklaard, dat de positie
van de Koning ongewijzigd is en dat er
geen pogingen gedaan zullen worden om
het staatsbestel te veranderen. Egypte is
een constitutionele monarchie", zo zeide hij.
De kabinetsformateur, prof. Beel, heeft
vanochtend een onderhoud gehad met de
fractievoorzitters mr. Donker (Partij van
de Arbeid) en prof.. Romme (K.V.P.). Hij
sprak met ieder afzonderlijk.
Beperking. Australië zal het aantal immi
granten, dat het volgende jaar het land
zal mogen binnenkomen, halveren. Dit
wordt gedaan om de sedert de oorlog
toegelaten immigranten gemakkelijker
te doen assimilefen, aldus heeft de
Australische minister voor immigratie,
Holt, meegedeeld. In 1953 zullen 80.000
immigranten worden toegelaten.
BONN (A.N.P.) Dr. Erich Mende, voor
aanstaand lid van de liberale fractie in de
Bondsdag, heeft verklaard, dat hij en een
twintigtal andere leden der regeringsfrac
ties hun stem niet aan de ratificatie van
het verdrag over de Europese defensiege
meenschap zullen geven zolang de gene
raals Von Mannstein, Kesselring en Hoth
nog in geallieerde gevangenissen vertoeven.
Dr. Mende meende voorts, dat de Duitse
Bondsdag zijn beslissing over het verdrag
zal moeten uitstellen tot na de eerste lezing
in het Franse parlement, die 9 October zal
beginnen. Adenauer wenst de ratificatie zo
snel mogelijk in September er door te krij
gen.
Dr. Mende, oud-officier van het Duitse
leger,- lichtte voor de buitenlandse pers zijn
voorstellen voor een genade-actie voor de
Duitse gevangenen toe, die nog in geal
lieerde gevangenissen vertoeven. Hij heeft
in een brief aan Adenauer verzocht met de
geallieerden te onderhandelen over de vrij
lating van 146 veroordeelden in de ge
vangenissen van Werl, Wittrich, Landsberg
en in Frankrijk. De lijst bevat slechts de
namen van gevangenen boven 65 jaar, van
hen, die minderjarig waren toen zij hun
misdaad begingen en van zieken.
Mende heeft de bondskanselier ook aan
bevolen de president een graïie-verzoek
aan Koningin Juliana te richten ten behoe
ve van 72 Duitse gevangenen in Nederland.
Hij verklaarde, dat zulk een stap door
„vrienden uit Nederland zelf" was gesug
gereerd en meende, dat deze succes zou
hebben „omdat Nederland ook op groot
moedige wijze gratie heeft verleend aan een
groot aantal van zijn eigen politieke ge
vangenen". Dr. Mende verklaarde nadruk
kelijk, dat hij zijn voorstel ten aanzien
van Nederland had gedaan zonder bijzon
derheden te kennen over de misdaden, die
door deze 72 Duitsers waren begaan.
Het ministerie van Onderwijs Kunsten
en Wetenschappen heeft van een aantal le
den van het kunstenaarscentrum Bergen
schilderijen en tekeningen gekocht, te we
ten van Jaap Mooy, Jan de Leeuw, Jaap
Sax, Jac. J. Koeman, mevrouw U. Postma-
Sinzheimer, Jaap de Carpentier, David
Kouwenaar en Henk van den Idsert. De
keuze werd bepaald door dr. R. N. Vroom,
hoofd van de afdeling kunst van het ge
noemde departement.
neer daarna tenslotte een formateur wordt
aangewezen pleegt deze de gelegenheid te
krijgen van die in rapporten neergelegde
adviezen kennis te nemen. Dit laatste geldt
ook in geval iemand als „informateur" op
treedt.
Prof. Beel, de nieuwe formateur, zal
sinds zijn aanwijzing natuurlijk ijverig in
de hier bedoelde stukken hebben zitten
studeren, evenals in de tijdens de formatie
pogingen van dr. Drees gewisselde docu
menten.
Niet alles wordt echter op schrift gesteld.
Ik denk hier in het bijzonder aan het geval
dat iemand bij het staatshoofd ontboden
wordt teneinde hem een opdracht tot een
kabinetsformatie te geven en hij terstond
verzoekt hiervan ontslagen te worden.
Deze figuur is geenszins zeldzaam. Zij
heeft zich ook nu weer voorgedaan en zelfs
tot twee keer toe.
Immers, Woensdagmiddag hebben ach
tereenvolgens eerst prof. Romme en
daarna dr. Drees aan het staatshoofd
kenbaar gemaakt dat zij verschoond wil
den blijven van de opdracht die elk hunner
was toegedacht. Toen nu dr. Drees ten pa-
leize verscheen nadat prof. Romme, uit de
aard der zaak in de meest hoffelijke ter
men, zijn „neen"had laten horen, kon hij
niet aan de hand van enige stukken nagaan
waarom precies zijn voorganger voor de
eer had bedankt, noch of deze daaraan
wellicht iets aan had toegevoegd. Voor
prof. Beel gold hetzelfde wat betreft de
inhoud van het onderhoud tussen het
staatshoofd en dr. Drees. Denkbaar is dat
op die manier een uitgenodigde formateur
in de tweede of derde graad zich wel even
voor een enigszins moeilijke positie ge
plaatst ziet, want het is natuurlijk iets an
ders of hij van het staatshoofd wellicht een
indruk kan vernemen over wat zijn voor
ganger heeft gezegd dan wel of hij gelegen
heid heeft rustig iets dergelijks in een rap
port te bestuderen.
Prof. Beel, in dit geval de derde man,
verkeert toch in een ietwat voordeliger
positie, doordat hij de gelegenheid heeft
om zowel aan prof. Romme als aan dr.
Drees te vragen wat zij hem over het door
hen ten paleize besprokene kunnen mede
delen. Toch is dat altijd nog iets anders
dan wanneer onmiddellijke afwijzing van
een opdracht aanstonds kom ik nog
even op iets in verband met deze figuur
terug precies omschreven is in een
schriftelijk rapport. Datgene dat zwart op
wit staat kan in een dergelijk geval moei
lijk nog tot enig misverstand aanleiding
geven, hetgeen wel denkbaar is bij mon
delinge weergave van een gesprek. Daarbij
komt dat het ook voor volgende stadia wel
zijn nut zou kunnen hebben wanneer men
aan de hand van een document, waarin is
neergelegd wat er precies is gebeurd, het
voorgevallene zou kunnen nagaan en pei
len. Een bezwaar van invoering van de
regel, dat een uitgenodigde formateur die
onmiddellijk bedankt, dan een rapport zou
moeten indienen, kan natuurlijk zijn dat
daardoor enig oponthoud zou ontstaan.
Maar niettemin kan men zich voorstellen
dat het voordeel van de aanwezigheid van
zulk een rapport opweegt tegen het na
deel van een kleine vertraging. Vandaar
dat de vraag gerechtvaardigd is of in dit
opzicht de bestaande regels misschien een
aanvulling zouden verdienen.
Tot besluit thans nog even iets over de
formulering van het bedanken door een
formateur. In een dergelijk geval pleegt
een mededeling dienomtrent gepubliceerd
te worden op gezag van de directeur van
het kabinet van de Koningin. Woensdag
heeft er zich 's middags even iets vreemds
voorgedaan. Nadat namelijk eerst prof.
Romme en daarna dr. Drees, hadden be
dankt, verscheen een communiqué dat in
hield dat laatstgenoemde (tevoren was het
zelfde omtrent prof. Romme gepubliceerd)
ten paleize was geweest. Pas ruim een uur
later kreeg men kennis van hetgeen daar
door deze beide heren was gezegd, te we
ten: dat zij kenbaar hadden gemaakt de
hun toegedachte opdracht niet te kunnen
aanvaarden. Vermoedelijk heeft de buiten
wacht een beetje lang op deze publicatie
moeten wachten doordat eerst naarstiglijk
in de archieven is nagezocht welke formu
lering in vorige soortgelijke gelegenheden
gebruikt was. Het precedent speelt ook
hierin een zeer grote rol en daarom is het
waarschijnlijk het veiligst geacht om in dit
opzicht zo nauwkeurig mogelijk bij het
verleden aan te sluiten. Gelukkig brachten
de archieven tenslotte de uitkomst.
MINDER KOUDE NACHT
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt, geldig van Vrijdag
avond tot Zaterdagavond, opgemaakt
om 10 uur:
Veranderlijke bewolking en overwe
gend droog weer. Matige Noord-Weste
lijke wind. Vannacht minder koud,
morgen overdag ongeveer dezelfde
temperatuur als vandaag.
26 Juli
Zon op 4.52 uur, onder 20.39 uur
Maan op 9.42 uur, onder 21 57 uur
Hoog en laag water in IJrauiden
Vrijdag 25 Juli
Hoog water: 5.40 en 18.02 uur.
Laag water: 1.29 en 13.46 uur.
Zaterdag 26 Juli
Hoog water: 6.11 en 18.32 uur.
Laag water: 2.00 en 14.13 uur.
