c
J
Volkswagens te huur
„Cortège" van Harvey Krefets
in het Openluchttheater
„TAXI-I 3000"-Plein 33
Agenda voor
Haarlem
J
De radio geeft Dinsdag
VELPON
Meubelmaker wilde over
een motor beschikken
Amsterdamse Beurs
PANDA EN DE SCHAT VAN HET EENZAME EILAND
Bij
Jansen
MAANDAG 18 AUGUSTUS 1952
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
2
WASSERIJ DUYN
Hek van de Ripperda-
kazerne door vrachtauto
beschadigd
Orgelbespelingen
in de Grote Kerk
Duo-passagier liep
hersenschudding op
Examens
Huldeblijk voor jubilaris
sen bij middelbaar onderwijs
Burgerlijke Stand
van Haarlem
Kerkelijk Nieuws
Esperanto-congres
in Oslo
- Lichaam van Duitse
zwemmer Otto Keminerich
gevonden
Nederlandse tabaksteelt
ernstig getroffen
Amerikaanse mijnwerkers
houden rouwstaking
Cricket
India wordt voor
innings ingestuurd
Nadat Zaterdag de tweede helft van het
programma was verregend, heeft het Bal
let der Lage Landen ons gisteren al zag
het er aanvankelijk naar uit dat het weer
een verloren avond zou worden laten
kennis maken met een interessant, maar-
onvolgroeid werk van de jonge Ameri
kaanse .choreograaf Harvey Krefets, ge
titeld „Cortège" en uitgevoerd op de derde
Sonate voor viool en piano van Debussy,
waarvan wij de inhoud enkele dagen ge
leden in een voorbeschouwing weergaven.
Hoewel het publiek tamelijk geestdriftig
reageerde, geloof k toch niet dat hier ge
sproken mag worden van een duurzame
aanwinst van het répertoire, tenzij er een
andere dan zuiver kunstzinnige aantrek
kingskracht van mocht blijken uit te gaan.
Want men behoeft waarlijk geen zedelijk
heidsapostel te zijn om te vinden dat het
erotische element, ook al is waarschijnlijk
geenszins de behoefte om te choqueren in
het spel, stellig meer gestyleerd had dienen
te worden.
Belangrijker weegt echter het bezwaar
dat Krefets is blijven steken in allerlei ex
perimenten. Hij heeft kennelijk een zeer
veelzijdige opleiding genoten en nu ge
tracht van het geleerde en geziene een
groot aantal vormprobeersels in practijk te
brengen, voor zover die te rijmen waren
met zijn inderdaad persoonlijke opvattin
gen. Dat hiervan gesproken kan worden,
betekent op zichzelf een onderscheiding,
daar zij mede steunen op een goed ge
schoold begrip voor de technische moge
lijkheden. Daarom mag men, geloof ik, nog
veel van hem verwachten. Doch thans valt
het op dat talrijke suggestieve bewegingen
onafgewerkt, dat wil zeggen: niet logisch
doorgevoerd zijn. En mede daardoor komt
er geen eenheid tot stand tussen het op
treden van de hoofdfiguur en het dansen
van de overige medewerkenden..
Krefets vertolkte zelf bij deze eerste uit
voering de rol van de gestorven man, die
enkele scènes uit zijn leven herbeleeft en
daardoor meer droefenis ondervindt dan
de om hem treurenden een prachtig
aan een gedicht van Hugo van Hofmanns-
thal ontleend gegeven. Een groot danser
toonde hij zich daarbij geenszins. Zijn
eigenaardig vloeiende lijnen vormden een
niet geheel sluitend contrast met de wat
grillig aandoende posities der anderen.
Overigens moet gezegd worden dat Mascha
Stom als het verleide meisje een mooi ge
bruikte kans kreeg de dramatisch-expres-
sieve kant van haar talent te tonen. Ook
het rouwbetoon van de twee maskers dra
gende vrouwen (Ine Rietstap en Andrine
de Clerq) had bijzonder boeiende momen
ten. Behalve dat voor de gestalte van de
Dood dienen de costuums van Mar ja Bern-
des geprezen te worden.
Al zijn de indrukken van het resultaat
dus gemengd, men moet het waarderen dat
de leiding van het gezelschap een derge-
lijke proef heeft durven wagen. Het getuigt
in elk geval van een gezonde onderne
mingslust. Daartegenover staat .dat het
toch zo langzamerhand artistiek niet meer
te Verantwoorden is goedkope nummertjes
als „Ursula en Prikkebeen" of „Dansen uit
Wales" op het programma te handhaven,
zelfs al wordt er grif om geklapt of ge
lachen. „De familie Stastok" naar het ge
lijknamige verhaal uit de Camera Obscura
van Hildebrand, een kleurig en genoegelijk
divertissement door Pieter van der Sloot op
allerhande muziek van Schubert, deed het
in dit groene theater uitstekend. Het is een
aardig kijkspel, met niet onvermakelijke
vondsten, goed in het pak gestoken. „De
Spaanse Brabander" van dezelfde choreo
graaf bleek niet half zo aardig als vroeger
nu Johan Mittertreiner diens rol als danser
heeft overgenomen.
Verder werden de toeschouwers getrac-
teerd op twee uittreksels van als klassiek
bekend staande werken, namelijk de be
faamde pas-de-deux uit „Don Quichote"
(muziek van Minkus) en de reeks feeste
de
tweede acte
Tsjaikofsky,
ADVERTENTIE
amsteri>.\msevaart20 tel.11053
Wastarieven vanaf 25 ct. per KG
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Platen. 7.50 Dagopening.
8.00 Nieuws. 8.15 Platen. 9.00 Morgenwijding.
9.15 Platen. 9.30 Voor de huisvrouw. 9.40
Platen. 10.30 Voor kleuters. 11.00 R.V.U.:
Geliefde ouderwetse kinderboeken. 11.30
Voor zieken. 12.00 Gevarieerde muziek. 12.30
Weerbericht. 12.33 Voor het platteland. 12.40
Hawaiï-muziek. 13.00 Nieuws. 13.20 Metro-
pole-orkest en solist. 14.00 De markiezin de
Brinvillier, causerie. 14.15 Platen. 14.30
Piano. 15.00 Platen. 15.30 Cabaret. 16.00 Phil-
harmonisch Orkest. 16.50 Platen. 17.15 Dans
muziek. 17.45 Whittaker Chambers, de be
keerde communist, causerie. 18.00 Nieuws.
18.15 Platen. 18.30 R.V.U.: Hoofdstukken uit
de vergelijkende literatuurgeschiedenis:
Iphigeneia (het kind-offer) bij Euripides,
Racine, Vondel en Goethe. 19.00 Orgel en
zang. 19.35 Fanfare-orkest. 20.00 Nieuws.
20.05 Orkest. 20.50 Achter de schermen,
hoorspel. 21.05 Lichte muziek. 21.35 Opera
aspecten, muziekpraatje. 22.15 Turks koor en
orkest. 22.45 Buitenlands overzicht. 23.00
Nieuws. 23.15 Voordracht. 23.2024.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Gymnastiek. 7.30 Platen.
7.45 Gebed. 8.00 Nieuws. 8.15 Platen. 9.00
Voor de huisvrouw. 9.35 Platen. 9.40 Licht
baken. 10.00 Voor kleuters. 10.15 Platen.
11.00 Voor de vrouw. 11.30 Maastrichts Ste
delijk Orkest. 12.00 Angelus. 12.03 Platen.
(12.30—12.33 Weerbericht). 12.55 Zonnewij
zer. 13.00 Nieuws. 13.20 Actualiteiten. 13.25
Amusementsmuziek. 14.00 Kamerorkest en
solist. 14.45 Platen. 15.30 Ben je zestig. 16.00
Voor zieken. 16.30 Ziekenlof. 17.00 Voor de
jeugd. 17.15 Felicitaties voor de jeugd. 17.45
Regeringsuitzending: Oriëntatie-reis naar
Nieuw Guinea's Noordkust. 18.00 Nieuws.
18.15 Actualiteiten. 18.20 Sportpraatje. 18.30
Nederlandse noten onder buitenlands beheer,
klankbeeld. 10.00 Hier Vrij Europa. 19.30 Pla
ten. 19.40 Dit is leven. 19.50 Afterdinner-
muziek. 20.00 Nieuws. 20.08 De gewone man.
20.15 Philharmonisch orkest en solist. (In de
pauze: pl.m. 20.55 Actualiteiten). 21.45 Pla
ten. 21.50 Kamerkoor. 22.10 Voordracht. 22.25
Platen. 22.45 Gebed. 23.00 Nieuws. 23.15—24.00
Platen.
TELEVISIE (V.P.R.O.)
20.15 uur Cabaret. Pl.m. 21.00 uur Pauze.
Pl.m. 21.20 uur Weerpraatje. Pl.m. 21.25 uur
Cabaret.
BRUSSEL, 324 M.
12.00 Orkest. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.15 Tuinbouwkroniek.
13.20 Concert. 14.00, 14.30, 14.45 en 15.00 Pla
ten. 15.30 Hammondorgel. 16.00 Platen. 16.30
Hammondorgel. 17.00 Nieuws. 17.10 Platen.
17.15 Voor kleuters. 17.30 Platen. 17.50 Boek
bespreking. 18.00 Voor de jeugd. 18.30 Voor
soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Platen. 19.50
Syndicale kroniek. 20.00 Hoorspel. 20.50 Sym-
Shonie-orkest. 21.15 Platen. 21.30 Orkest 22.00
fieuws. 22.15 Lichte muziek. 22.45 Platen.
22.55—23.00 Nieuws.
lijke karakterdansen uit
van „De Notenkraker" van
de laatste in de choreografie van Leo Iva-
nov (en niet van Petipa, zoals het pro
gramma ten onrechte vermeldt). Helaas
viel hieruit af te leiden dat Pieter van der
Sloot, hoewel verreweg onze beste danseur
en een voortreffelijk springer, meer en
meer begint toe te geven aan zijn neiging
tot „show". Hij maakt manualen die mis
schien in een revue op hun plaats zijn,
maar hier beslist uit de strenge toon val
len. De beheersing van het bovenlichaam
laat nogal veel te wensen, ook bij het be
hulpzaam zijn van de ballerina. Discipline
is een eerste voorwaarde voor dit soort
werk, dat mag nooit vergeten worden.
Wat Mascha Stom betreft: ofschoon zij
zeker geen ster van internationale allure
is, heeft zij een onmiskenbare gratie en
weet zij haar tekortkomingen uiterst han
dig te camoufleren. Meer een klassiek
adagio vraagt nu eenmaal een brillante
virtuositeit, zodat men als het ware stra
lend kan zeggen: „Kijk eens wat ik alle
maal zonder moeite volbreng!" nog af
gezien. van de vereiste lyrische kwalitei
ten. En natuurlijk wordt de gewenste in
druk verzwakt als men dan gaat smokke
len met lastige équilibres of surrogaatpas-
sen gebruikt. Deze critische terechtwijzing
van de beide eerste solisten is allerminst
als onvriendelijkheid bedoeld, noch inge
geven door gebrek aan waardering. Dat
laatste heb ik bijvoorbeeld voor de ner
gens op lijkende Trepak van Karei Poons.
Tenslotte wil ik nog iets opmerken over
Ine Riekstap, die in de dans van de Mirli
tons duidelijk opviel. Zij is een type dat
telkens aanleiding geeft tot de traditio
nele lofspraak over vooruitgang, echter
met een beperkende toevoeging. Het zal
verstandig zijn als zij hard studeert op de
afwerking van haar passen, speciaal op
het neerkomen in de gewenste positie.
Dan zou ik haar graag eens in een „ab
stract" ballet willen zien.
Albert Bocai zat aan de door vocht iet
wat rheumatisch geworden piano.
DAVID KONING
Russische zetfouten
In mijn Zaterdag verschenen bespreking
van de film „Het grote concert" heeft
men, misschien tot zijn bevreemding, iets
kunnen lezen over het koloniale Bolskoi-
theater. Er had moeten staan: het kolos
sale Bolskoi-theater. De voornamen van
Tsjaikofski zijn niet Pjotz Hjitst, al lijkt
dat wellicht Russisch, doch Pjotr Iljitsj.
Verder werd er gesproken over de onge
meen begaafde Galina Wanova, maar deze
danseres heet Ulanova. D. K.
Een chauffeur uit Heemskerk reed Zater
dagmiddag tegen halfzes op de Schoterweg
ter hoogte van de Ripperdakazerne in de
richting van de stad. Nabij de Kennemer-
straat moest hij afremmen voor een voor
hem rijdende wielrijder. Door de gladheid
van de weg slipte zijn vrachtauto en de be
stuurder raakte de macht over het stuur
kwijt. De auto reed eerst tegen een op het
trottoir staande lichtmast, die bij de grond
afknapte en vervolgens tegen het hek
van de Ripperdakazerne. Over een lengte
van elf meter werd het hek vernield. De
voor- en linkerzijde van d^ auto liepen
schade op.
De heer George Robert heeft een ongeval
aan zijn arm opgelopen. Daardoor is hij niet
in staat zijn wekelijkse orgelbespelingen in
de Grote Kerk te geven. Dinsdag zal de
heer Egbert Vos hem vervangen en Don
derdagmiddag de heer H. Lasschui.t
Zondagmiddag reden op de Zandvoortse-
laan in de richting van het strand vele
voertuigen met bezoekers voor de auto
races. Af en toe moest er gestopt worden
en ook omstreeks halftwee bij de Dr. Ger-
kestraat. Een motorrijder lette vermoede'
lijk niet voldoende op en reed tegen een
voor hem rijdende auto. Het gevolg was
dat zijn duo-passagier, de zesentwintig]a
rige A. T. uit Oud-Leusden viel. Hij had
een zware hersenschudding en is per zie
kenauto naar het St. Elisabethsgasthuis te
Haarlem overgebracht. Dr. Entzinger had
de eerste hulp verleend.
Hoofdakte
Geëxamineerd voor gedeelte A 7 candida-
ten. Afgewezen 1 candidaat.
Geslaagd is: mejuffrouw E. M. Mol te Dui-
vendrecht en de heren C. F. W. ter Voort
te Oud-Loosdrecht; F. R. J. van Muiden te
Anna Paulowna; D. A. N. van der Pol te
Heerhugowaard; J. C. Twuiver te Oudorp;
L. Kooistra te Den Helder.
Geëxamineerd voor gedeelte B 7 candida-
ten. Afgewezen 1 candidaat:
Geslaagd zijn de heren: J. C. Buisman te
Zaandam; J. E. Strengers te Haarlem; P. J.
Zomerdijk te Haarlem; C. J. van Eijsden te
Heemstede; S. J. Wijnker te Oude Niedorp;
J. A. Zegel te Den Helder.
ADVERTENTIE
B. en W. hebben de gemeenteraad een
ontwerp-regeling aangeboden inzake de
herdenking van ambtsjubilea bij hèt ge
meentelijk gymnasiaal- en middelbaar on
derwijs te Haarlem. Daarin wordt voor
gesteld bij het volbrengen van een dienst
tijd van 25, 40 of 50 jaar aan de rectoren,
de directeuren en de leraren een huldeblijk
aan te bieden. Dit huldeblijk kan bestaan
uit een gratificatie of een geschenk dan
wel uit een combinatie van beide, een en
ander met dien verstande, dat de aan het
huldeblijk verbonden uitgaven bedragen:
bij een 25- en een 40-jarig jubileum een
halve maand salaris en bij een 50-jarig
ambtsjubileum een maand salaris, zo nodig
tot een veelvoud van vijf gulden naar bo
ven afgerond. De regeling wordt geacht
in werking te zijn getreden op 1 Januari
1949. Voor het onderwijzend personeel der
scholen voor lager onderwijs bestaat reeds
een regeling.
ONDERSCHEIDING
Bij Koninklijk besluit is benoemd tot
Ridder in de Orde van de Nederlandse
Leeuw de heer J. van de Kieft, oud-lid
van de Eerste Kamer der Staten Generaal.
HAARLEM, 16 Augustus 1952
ONDERTROUWD: 16 Aug., A. Venema en
S. L. H. Feitsma; A. Riedijk en J. Bijl; Chr.
E. J. van Wooning en M. de Waal.
GEHUWD: 16 Aug., F. G. de Haan en P.
Ouwerkerk; M. J. van Wooning en C. E.
Kaasenbrood; H. Hock en E. Doek.
BEVALLEN van een zoon: 15 Aug., J. L.
J. KoningGedaan; A. M. A. van der Lin
den—van Lunenburg; 16 Aug., G. A. Porte-
giesvan Doorn.
BEVALLEN van een dochter: 15 Aug., J.
C. Simmerman—Balvert; 16 Aug., A. C. C.
Klein SchiphorstRoozen.
OVERLEDEN: 14 Aug., J. Althoff, 76 j„
Nieuwe Gracht; 15 Aug., Th. H. M. Aaltsz—
Karthon, 83 j., Schotersingel; J. C. van
Delftvan Geffen, 73 j., Soendastraat.
Ned. Herv. Kerk
Aangenomen naar Herkingen: A. Boertje,
cand. te Rotterdam.
Geref. Kerken
Aangenomen naar Ilollandscheveld: drs.
Joh. Verhave te Eist.
Geref. Kerken onderh. art. 31 K.O.
Bedankt voor Voorburg: J. H. v. d. Hoe
ven te Houwerzijl.
Ev. Lutherse Kerk
Drietal te Leeuwarden: K. J. F. Herr
mann te Bodegraven, C. F. Nolte te Utrecht
en J. Hallewas te Nieuwe Pekela.
ADVERTENTIE
Voor de eerste maal in de geschiedenis
van het Esperanto is de Noorse hoofdstad
Oslo de ontmoetingsplaats geweest van Es
perantisten uit de gehele wereld. Meer
dan 1500 afgevaardigden uit 35 lan'den zijn
hier samen gekomen. Het voorzitterschap
van het congres berustte bij de voorzitter
van de Internationale Esperanto Bond, de
Zweed Ernfrid Malmgren.
Het lichaam van Otto Kemmerich, de
Duitse veteraan zwemmer, die enkele
dagen geleden bij een lange afstand zwem
tocht van Esbjerg in Denemarken naar
Husum in Sleeswijk Holstein in de buurt
van het eiland Amrum is verdronken, is
door een Duitse visser opgehaald.
Een grappige foto, gemaakt op de tweede
dag van het Nationale Concours Hippique
in Den Haag. Prinses Margriet, die zich
zeker wat stram begon te voelen van het
steeds maar zitten, gaf opeens een even
wichtsoefening ten beste op de balustrade
rand van de gereserveerde tribune.
De verwachtingen van vele tabaktelers
in het land van Maas en Waal is, wat hun
oogstopbrengst betreft, met één slag de
bodem ingeslagen. De hagelbui* die zich
Vrijdag boven het westelijk gedeelte van
deze streek ontlastte heeft aan de te velde
staande tabak grote schade toegebracht
Vooral in de dorpen Leeuwen-Boven en
Leeuwen-Beneden vielen bijzonder grote
hagelstenen. Op sommige aanplantingen
kan de oogst achterwege blijven.
De negenentwintigjarige Haarlemse meu
belmaker J. J. B. wilde graag in het bezit
komen van een motor, waarvan de drieën
twintigjarige kruideniersbediende A. van
V. eigenaar was. Geld had hij niet en hij
kon dus niet voldoen aan het verzoek een
bedrag van ƒ220 op tafel te leggen. De
kruideniersbediende ging niet in op het
aanbod de motor in huurkoop te leveren
De meubelmaker kwam met een nieuw
voorstel, namelijk ruilen. Hij zou zorgen
voor een radiotoestel en dan kon hij de
motor meenemen. Hiermee ging de eige
naar van de motor accoord.
Het was echter voor de transactie nodig
een radiohandelaar in te schakelen. Deze
was spoedig gevonden en de handelaar was
bereid een toestel in huurkoop te leveren.
De prijs was 259.60 en als er gedurende
twee en zeventig weken 3.60 betaald zou
worden dan kon de meubelmaker zich ei
genaar noemen. De eerste termijn werd bij
de levering afgedragen waarna de meubel
maker de winkel met een radio verliet.
Met het toestel begaf hij zich naar de
kruideniersbediende en het ruilen van de
motor en het radiotoestel ging op de wijze,
zoals afgesproken was.
De politie kreeg bericht van deze trans
actie, stelde een onderzoek ih en hield de
meubelmaker aan, verdacht van verduis
tering van een radiotoestel. Tegen de krui
deniersbediende werd proces-verbaal op
gemaakt, terzake van vermoedelijke
schuldheling.
Slotkoers
Openings
Vrijdag
koersen
3-3*4 Nederl. 47
91 »/i« 1.
91%
A.K.U
14214
142*4
173 g.l.
173*4
Philips Gloeil
153 g.l.
153
Kon. Petroleum
323*4
322*4
A'dam Rubber
80
78*4
Holl. Amer. Lijn
145
145
N. Scheepv. Unie
119*4
120*4
H.V.A
96%
93*4 ex.d
Deli Mij
12%
73
Amsterd. Bank
152*4
152*4
Ned. Handel Mij.
141*4
141*4
Rotterd. Bank
153
153
rwentse Bank
154*4
154
Anaconda Copper
45»/M
45%
Bethlehem Steel
50%
51
Republic Steel
40% g.b.
41
Shell Union
75'/i8 g.b.
74*4
Üdewater
22*4
22*4
40ts/ig g.b.
40*4
WASHINGTON, (Reuter). John
Lewis, voorzitter van de Amerikaanse
Mijnwerkersbond, heeft de leden van de
bond opdracht gegeven van 23 Augustus
tot en met één September het werk neer
te leggen ter herdenking van de slacht
offers van .mijnrampen. Deze rouwtijd is
in het contract tussen de maatschappijen
en de vakbond toegestaan.
Lewis onderhandelt thans met de maat
schappijen over een nieuw contract. Het
huidige loopt 30 September af, daar het
door de vakbond niet is verlengd. Hoewel
de staking van tien dagen geen directe
druk op de maatschappijen uitoefent, dient
zij toch als waarschuwing voor de gevol
gen van een eventuele mislukking der be
sprekingen.
Ongeveer 475.000 mijnwerkers zullen bij
de staking van tien dagen betrokken zijn.
Het noodzakelijke onderhoudswerk zal
echter voortgang vinden.
In een mededeling van de vakbond
wordt verklaard, dat van 23 December
1951 tot Juli 1952 334 mijnwerkers om
het leven zijn gekomen en bijna 20.040
verminkt. „Gedurende dezelfde korte pe
riode zijn volgens gegevens van de fede
rale mijninspectie in totaal 52.256 inbreu
ken van de mijndirecties op de veilig
heidsvoorschriften voorgekomen. Van dit
aantal waren 29.007 herhalingen van vo
rige overtredingen".
UITSLAG OPSTELWEDSTRIJD VAN
JEUGDGEMEENSCHAP
Van de 114 deelnemers aan de opstelwed
strijd „Wat verwacht je van een Verenigd
Europa?" uitgeschreven door de Neder
landse Jeugd Gemeenschap zijn thans de
drie winnaars bekend gemaakt. Het zijn 1.
Wim van Drongelen, Delft, 19 jaar; 2. J. C.
van Iwaarden, Ierseke, 15 jaar en 3. Ma-
rinus Traas, Amsterdam, 17 jaar.
Vierde testmatch
De Indians werden in de vierde testmatch
EngelandIndia op de Oval in Londen voor
innings ingestuurd.
Nog voor de lunch er werd pas om
kwart over twaalf begonnen was India all
out voor 98 runs. In iets meer dan twee uur-
vielen dus 5 wickets voor 49 runs.
Bedser en Trueman deelden de wickets.
Bedser nam 5 wickets voor 41 runs en True
man eveneens 5 Wickets voor 48 runs.
ADVERTENTIE
zonder chauffeur
20.per dag
Telefoon 13000 of 17000
MAANDAG 18 AUGUSTUS
Lido: „Tien van het vreemdelingenlegioen",
14 jaar, 7 en 9.15 uur. City: „Francis", alle
leeft., 7 en 9.15 uur. Spaarne: „De wraak
van Hakim", „Oom Willy wint de Derby",
14 jaar, 7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Het grote
concert", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Minerva:
„Tea for two", alle leeft., 8.15 uur. Rem
brandt: „Fanfaren der Liebe", alle leeft., 7
en 9.15 uur. Palace: „Alles voor de show",
alle leeft., 7 en 9.15 uur. Luxor: „Fanfan la
Tulipe", alle leeft., 7 en 9.15 uur.
Gebouw Cultura: Spirit. Studieclub „Door
gang naar het Hogere", bijeenkomst, 8 uur.
DINSDAG 19 AUGUSTUS
Grote Kerk: Orgelconcert, 8 uur. Lido:
.Jenny de wees", alle leeft., 10.30 uur. „Tien
van het vreemdelingenlegioen", 14 jaar, 2,
4.15, 7 en 9.15 uur. City: „Sneeuwwitje", alle
leeft., 10.30 uur. „Francis", alle leeft., 2.15,
4.30, 7 en 9.15 uur. Spaarne: „De wraak van
Hakim". „Oom Willy wint de Derby", 14
jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Het
grote concert", alle leeft., 2.30 en 8 uur.
Minerva: „De vlam en de pijl", 14 jaar, 8.15
uur. Rembrandt: „De geheimzinnige wild-
stroper", alle leeft., 10.30 uur. „Fanfaren der
Liebe", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Palace: „Bambi", alle leeft., 10.30 uur. „Alles
voor de show", alle leeeft., 2, 4.15, 7 en 9.15
uur. Luxor: „Journaalvoorstellingen, 10.30,
11.30 en 12.30 uur. „Fanfan la Tulipe", alle
leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Fatale grap. Een bijziende man die met
vacantie te Nice vertoefde, vroeg Za
terdag aan jongens, die zich op de rot
sen, niet ver van het strand, bevonden,
of hij zonder risico kon duiken. De
jongens antwoordden voor de grap dat
dit kon, hoewel er slechts dertig centi
meter water stond. De man dook en
kwam om het leven.
Staatsvorm. De correspondent te Kaapstad
van de Manchester Guardian meldt aan
aan zijn blad dat „met tamelijke zeker
heid kan worden voorspeld, dat de
Zuid-Afrikaanse Unie vóór 1958 een
republikeinse staatsvorm zal aannemen,
indien de nationalisten de in 1953 te
houden verkiezingen zouden winnen".
Tevergeefs. De Franse expeditie, die op
zoek naar de overblijfselen van de ark
van Noach de berg Ararat in Turkije
•heeft beklommen, bereikte Zaterdag de
top, zonder evenwel de ark te hebben
gevonden. De laatste étappe werd be
gonnen uit een op 4500 meter hoogte
gelegen kamp.
Twijfel. John Foster Dulles, republikeins
adviseur op het gebied van de buiten
landse politiek, heeft in een brief
aan de democratische senator Paul
Douglas betwijfeld, of de twee-
partijeneenheid in de Amerikaanse
delegatie bij de UNO zou kunnen wor
den gehandhaafd, als de republikeinse
afgevaardigden door de democraten
werden aangevallen „wegens het maken
van vergissingen, waar zij zich slechts
hielden aan de instructies van een demo
cratische president".
Nylonitis. Er dreigt een nieuwe zitekte,
„Nylonitis", een branderig gevoel van de
huid, veroorzaakt door het dragen van
nylonkousen en volgens Britse voet
verzorgers een gevolg van het feit dat
nylon geen transpiratie opneemt. Britse
nylonfabrikanten menen echter, dat
„nylonitis" wordt veroorzaakt door de
zeeploze wasmiddelen, die veelal ge
bruikt worden om nylonkousen te was
sen. Om uit te maken wie gelijk heeft,
is een raad van voetverzorgers ingesteld
om honderden aangetaste damesbenen
te onderzoeken.
Hulp. De Australische minister van Buiten
landse Zaken, Richard Casey, heeft
Zondag tot verslaggevers gezegd, dat
personen, die beweren de „republiek der
Zuid-Molukken" te vertegenwoordigen,
Australië om hulp verzoeken in hun
strijd tegen de Indonesische regering
op Ceram. Australië zou zich echter niet
in het geschil mengen. „Wij beschouwen
dit als een zaak van de Indonesische
regering", zeide hij. De „Melbourne
Herald" schreef Zaterdag, dat verschei
dene duizenden inheemse guerilla's met
vergiftige pijlen en bogen strijden tegen
Indonesische troepen „in een afschei
dingsoorlog, die door de republiek der
Zuid-Molukken wordt gevoerd".
Overtreding. Zondagavond zijn in Johan
nesburg en Kaapstad in totaal 79 niet-
blanken wegens overtreding van de
apartheidswetten gearresteerd, enige
uren voordat de niet-blanken in het
hele land gedurende twaalf uur een
intensieve campagne tegen de „onrecht
vaardige wetten" der regering zouden
beginnen. In totaal zijn sedert het- be
gin van de campagne op 26 Juni j.l.
meer dan 2300 personen gearresteerd.
Droogte. In Joegoslavië heerst een grote
droogte, die thans reeds de zevende
week is ingegaan. Volgens officiële ra
mingen zal als gevolg van de droogte
44% van de maisoogst, 30% van de
aardappel- en zonnebloemzaadoogsten,
40 tot 50% van de suiker-, tarwe- en
tabaksoogsten, 20% van de druivenoogst
en 50% van de oogsten van vruchten
verloren gaan.
Leger. Volgens het gezaghebbende Tokiose
avondblad Shimboen wordt in het ge
heim gewerkt aan de samenstelling van
een Noord-Koreaans leger van vijf di
visies in Japan, waarvoor Kim II Soeng,
premier^ en opperbevelhebber van
Noord-Korea, zelf instructies zou heb
ben gegeven. Onder aanhaling van poli
tiekringen voegt het blad er aan toe, dat
tot de vorming van dit leger van ver
zetsstrijders omstreeks midden Juli te
Nagoya is besloten op een geheime ver
gadering van het „nationale Noord-
Koreaanse verdedigingscomité" in Ja
pan.
Tegen. In een radiovraaggesprek heeft de
Indische ambassadeur in Washington,
Randjan Se, Zondag verklaard, dat In
dia tegen een conferentie van Stille
Oceaan-mogendheden is, die communis
tisch China niet zou omvatten. Hoewel
India niet gekant is tegen regionale
samenwerking is het evenwel van
mening, dat een conferentie zonder
China op den duur zou leiden tot blok
vorming en dit zou in strijd zijn met
de Indische neutraliteitspolitiek, aldus
de ambassadeur.
ocl\ ió het zo
19. Mevrouw Teutbei, de bedroefde waar
din, rukte de kaart van de wand. „Al die
onzin om een vod papier!", riep zij be
wogen uit. „Ja, ja, zo, zoknikte Pan
da. ,JDus iemand dacht, dat het de kaart
van een verborgen schat was, hè? Merk
waardig.„Juist!", knikte de waardin.
„En sindsdien gooit mijnheer Teutbei alle
zeelieden het café uit, omdat hij bang is
dat ze naar die lelijke oude kaart zullen
kijken.Het is een schande! Waarom
gooit hij dan niet liever die kaart er uit.
Zij zweeg plotseling, alsof haar een heldere
gedachte te binnen was geschoten. „Ja",
zei ze langzaam, „waarom gooien we die
kaart er eigenlijk niet uit? Ik doe het met
een! Ik wil er niets meer mee te maken
hebben! Weg er mee daar gaat ze! Dat
zal een andere caféhouder van mijnheer
Teutbei maken! Een betere!" En terwijl zij
sprak wierp zij met een korte, driftige be
weging de oude kaart uit het venster, waar
het voorwerp onmiddellijk door de wind
gegrepen werd. „En wat zal het zijn, he
ren?", vroeg de waardin nu op opgeluchte
toon. „Waarmee kan ik de heren dienen?"
Toen zij zich omwendde zag zij echter tot
haar grote verbazing, dat haar beide klan
ten het op een 'lopen zetten en de zaak
uitsnelden. Jolliepop was nog zo beleefd
om te roepen: „Neen, dank u, dame! Wij
hebben nergens meer behoefte aan!" Zo
kwamen zij, tegelijk met de wapperende
kaart, op straat.
OT voor kort werd Galilei, de bekende
Italiaanse natuur- en sterrenkundige,
door velen beschouwd als de uitvinder van
de telescoop, de sierrenkijker, waarmede
hij sedert 1610 zulke frappante waarne
mingen deed. Nadien is echter gebleken,
dat deze vinding uit Nederland stamde en
dat de oorsprong in het bijzonder in de
plaats Middelburg moet worden gezocht.
Daar woonde de brillenslijper Hans Jansen
en zijn wellicht nog beroem-
dere zoon Zacharias aan wien
omstreeks het jaar 1590 de uit
vinding van de microscoop
wordt toegeschreven. Het is
derhalve niet onbegrijpelijk
dat, toen vaststond dat de eer
ste telescoop uit Nederland af
komstig was, in de richting
van de beide Jansens werd gekeken.
Hun stadgenoot, Hans Lippersheyheeft
echter betere papieren, want hem werd op
2 October 1608 door de Staten Generaal
in Den Haag patent verleend voor zijn
verrekijker. Van daar naar de binoculaire
telescoop is niet zo'n hele grote stap, zodat
naar alle waarschijnlijkheid deze Middel
burger het recht toekomt een van de be
langrijkste uitvindingen in de menselijke
geschiedenis te hebben gedaan.
Hoe deze uitvinding tot stand zou zijn
gekomen berust op overlevering, zodat I,iuu(i.(i uuu nK,n
daaraan geen geschiedkundige zekerheid werd. toe~geschrëven,"wijl 'hijger de "eerste
ker, het is hoogst laakbaar, dat deze jongen
zijn tijd aldus verlummelde, maar we moe
ten in het oog houden dat vereveningshef
fing noch werkloosheidspremie in die dagen
op de zak van de baas verhaald werden,
zodat niet beslist van een onrechtmatige
daad van de zijde van de leerjongen be
hoeft te worden gesproken.
Hoe het ook zij, gedurende de afwezig
heid van Lippershey had de leerjongen
v weer een bepaalde opstelling
van lenzen gemaakt en hij ont
dekte dat hij door die combi
natie de torenspits van de kerk
in een opmerkelijke vergroting
kon waarnemen. Toen Lippers
hey terugkeerde, vertelde de
jongen van dit verschijnsel en
toen was de ervaren brillen
slijper mans genoeg om voor de verdere
uitwerking van het principe te zorgen; de
verrekijker was geboren! En daarmede de
eerste telescoop.
In de wereld van die dagen, waarin men
letterlijk op deze uitvinding zat te wach
ten, verbreidde het nieuws zich met ra
zende snelheid. In Duitsland schijnen reeds
in 1608 verrekijkers te zijn verkocht en het
nieuws was voor Galileï voldoende om zelf
de hand. aan de ploeg te slaan en in 1609
een kijker te construeren, waarmede hij
een jaar later zijn eerste waarnemingen
deed. Dat de uitvinding nadien aan hem
mag worden ontleend. De toedracht daar
van is echter te begrijpelijk, om hier niet
even te worden opgehaald.
Volgens het verhaal dan, zou Lippershey
een leerling hebben gehad, die met de
door z{jn meester geslepen lenzen graag
zo'n beetje speelde, inplaats van zich met
de ernst van het vak bezig te houden. Ze-
opzienbarende ontdekkingen mee deed, is
niet zo onbegrijpelijk.
Wél onbegrijpelijk schijnt het ons echter
toe, dat een bij onder „rood" iets anders
verstaat dan wij.
Dat moge morgen blijken.
H. PéTILLON.
(Nadruk verboden
