Haarlemse tandarts Steffens
vond nieuwe vioolkam uit
Eerst naar de Flora
daarna naar Haarlem
Hendrik Andriessen komt in Haarlem
zijn orgelcomposities beluisteren
Waarde van middelmatig instrument
wordt er aanzienlijk hoger door
Voortvluchtige kok
aangehouden
Het geschil over de
Orionweg-verlenging
Begrafenis met
militaire eer
Uitbreiding Joh. Enschedé en Zonen
PINSDAG 16 SEPTEMBER 1952
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Burgerlijke Stand
van Haarlem
Haarlemmer kiest zijde van
Bloemendaal
Huiselijke twist
Sprekers op bijeenkomsten
van Teisterbant
Gespeeld door Albert de Klerk op instrument
waarop ze uit improvisatie ontstonden
De Haarlemse tandarts J. D. Steffens
houdt zich sinds jaren bezig met proble
men die de vioolbouw betreffen. Als zo
vele anderen zocht hij naar het geheim
van de intensiteit, de kwaliteit en de zui
verheid van de toon. Het mysterie van de
lak, dat naar men algemeen gelooft, het
kernprobleem is, heeft hij verworpen. De
heer Steffens is de oplossing gaan zoeken
in de vorm van de kam der viool.
De kam is, zoals men weet, het dunne
houten plankje dat op twee pootjes op het
bovenblad van het instrument steunt en
de snaren die er overheen gespannen
worden, op geschikte hoogte van- de toets
houdt. De bijzondere functie van de kam
is echter: de trillingen van de tot klinken
gebrachte snaren over te brengen op het
klankbord, dat ze dan weer doorgeeft aan
de stapel, het staafje tussen boven- en on
derblad geplaatst en ook wel eens de
„ziel" van het instrument genoemd. De
vorm, de afmetingen, de houtsoort en de
plaatsing van de kam hebben een grote
invloed op de sonoriteit en o<p de ge
schiktheid om het instrument te bespelen.
De algemeen gebruikte vorm van de viool-
kam is die welke aan Antonio Stradiva
rius, volgens anderen aan Joseph Guarne-
rius toegeschreven wordt. Deze vorm heeft
een sierlijke opening in het midden en is
aa- beide zijden diep ingekarteld. Oudere
vormen zijn nog „luchtiger" bewerkt,
voorzien als zij zijn van een viertal inge
sneden figuurtjes.
Rechtlijnige voortplanting
De heer Steffens is nu, zoals hij ons ver
telde, langs rationele weg tot de conclu
sie gekomen dat deze kam niet het be
reikbare rendement geeft. Volgens de
theorie van vooraanstaande vioolbouwers
en natuurkundigen worden de trillingen
der snaren golfvormig overgebracht door
de 'kam op de viool, waarbij de kam een
schommelende of slingerende beweging
maakt en daarbij kantelt om zijn rechter
voet als steunpunt, zodat alleen de linker
kamvoet dienst doet bii het overbrengen
der trillingen op het bovenblad.
Hiertegenover stelt de heer Steffens nu
een theorie die het resultaat is van zijn
twintig jaren onderzoeken en experimen
teren: „De kam beweegt helemaal niet,
doch moet als vaststaand worden be
schouwd. De voortplanting der trillingen
geschiedt niet in golven, maar rechtlijnig.
Beide kam voeten doen dienst en er heeft
een kruising der trillingen plaats, op de
zelfde manier als bij het menselijke oog
de optische prikkels kruisen".
Hieruit concludeert de heer Steffens:
„Iedere viool heeft haar eigen ziel en moet
dus een alleen voor haar passende kam
hebben, daar dit het belangrijkste deel
der viool is en niet het bovenblad, het
onderblad of de stapel, zoals tot nu toe is
beweerd".
Steunend op zijn theorie der rechtlijnige
voortplanting van het geluid op de kam,
is de heer Steffens er toe overgegaan een
vioolkam te ontwerpen met twee vaste
steunpunten op het bovenblad, bedoeld om
de trillingen langs twee wegen over te
brengen. Bovendien meende hij de rich
ting der trillingen rechtstreekser te maken
door in zijn kam geen uitgesneden figuur
tje aan te brengen. De heer Steffens heeft
op deze uitvinding patent aangevraagd en
verkregen.
De voordelen van de Steffenskam zijn
volgens de uitvinder deze:
1. De toonkleur en de sterkte van het
geluid van viool en cello zijn naar wille
keur te wijzigen en te beïnvloeden, wat
vroeger onmogelijk was.
2. Het geluidsvolume van iedere viool
en cello, ook de kostbaarste, wordt door
de Steffenskam 2 a 3 maal vergroot.
3. De draagkracht van viool en cello
neemt enorm toe.
4. Alle bekende en zo gevreesde „fa
dings" en „wolven" de schrik der mu
sici zijn absoluut verdwenen.
5. Alle snaren zijn, van de laagste tot
de hoogste toon, in alle posities zuiver en
„quint-rein" te bespelen, wat voorheen al
leen mogelijk was met de oude kostbare
meesterviolen.
6. De violen en celli zijn gemakkelijker
te bespelen, reageren op de subtielste be
doeling van de musicus. Het bespelen der
instrumenten wordt veel minder ver-
Verdacht van oplichting
van Haarlemse uitgeverij
Konden wij gisteren nog juist voor het
ter perse gaan van ons blad melding maken
van het terugvinden van de Ford Mercury,
die de voortvluchtige Apeldoornse kok
H. H. had gekocht van de 26 mille die hij
van een Haarlemse uitgeverij en drukkerij
had ontvangen als gevolg van zijn voor
wendsel dat hij een tentoonstelling in de
Ahoy-gebouwen zou organiseren, thans
kunnen we berichten dat H. H. vanmorgen
in Arnhem is aangehouden.
H. had daar Zondagavond in een pension
een kamer gehuurd. Alvorens hij zich naar
bed begaf liet hij weten dat hij erg veel
slaap had en daarom niet gewekt behoefde
te worden. Inderdaad liet men hem uitsla
pen, doch toen hij Dinsdagmorgen nog niets
van zich had laten horen, werd de hospes
ongerust en waarschuwde de politie.^ Deze
herkende de slaper, die buiten bewustzijn
bleek te zijn, als de gezochte chef-kok. H. is
voorlopig ter observatie in het gemeente
ziekenhuis opgenomen.
HAARLEM,, 15 September 1952
ONDERTROUWD: 15 Sept.. M. Pot en G.
C. Peters; A. Blaauw en W. A. Preustennk.
BEVALLEN van een zoon: 13 Sept., J. H.
LinggBosch; 14 Sept., W. Borstel—Paap; .T.
Abspoel—Hildering; 15 Sept., Th. A. Metten
Vreenegoor.
BEVALLEN van een dochter: 13 Sept., H.
G. Pijlman—Jalvingh; M. G. Valent—Flipsen
(2 d.); M. A. van Dijck—Medenblik; C. van
Biezen—Weseldijk; E. W. E. Mooij—Peters;
14 Sept., G. G. Reijnders—van Trigt; P. C.
ScheepersVerzeilberg; C. E. J. M. van Sam-
beek—Peeperkorn.
OVERLEDEN: 12 Sept., M. Vermeer, 78
1„ van Wassenaerstraat; 13 Sept., P. van
Aalst—van Schaik, 73 j., Westcrhoutpark.
moeiend dan voorheen, wat voor orkest
musici van groot belang is.
7. De violen en celli ontstemmen niet
meer zo gauw als tot nu toe het geval was
en reageren niet meer op temperatuur
schommelingen en weersveranderingen.
Geluid inderdaad versterkt
Door een voortreffelijk violist in de ge
legenheid gesteld het effect van de uit
vinding van de heer Steffens te toetsen
aan het spel op een viool met een normale
kam, moeten wij toegeven dat het geluid
door de nieuwe vinding belangrijk ver
sterkt wordt en dat „fadings" en „wolven"
er werkelijk door bezworen kunnen wor
den. Wie het ideaal van de viooltoon zoekt
in de intensiteit zonder meer, kan het
best eens proberen met een Steffenskam.
Maar een viool is een delicaat instrument,
dat om zijn nobele klankkarakter te be
houden gesteld dat het dit bezit
doorgaans niet geforceerd wil worden. Dit
is een teer punt in deze kwestie, waar
over het laatste woord door belangheb
benden nog niet gezegd is. Toch is het aan
te nemen dat, door toepassing der vinding
van de heer Steffens, van een middel
matige viool een instrument gemaakt kan
worden met een aanzienlijk verhoogde
waarde. JOS. DE KLERK
De heer Steffens demonstreert een viool
met zijn nieuwe kam. Een voorbeeld van
een oude kam houdt hij ter vergelijking
in de hand.
De gemeente Bloemendaal heeft onver
wacht steun gekregen en nog wel uit het
„vijandelijke" kamp! in haar geschil met
Haarlem over de verlenging van de Orion-
weg. Men herinnert zich dat de Haarlemse
raad destijds besloot, die weg via de Delft
en de spoorlijn door te trekken naar Bloe
mendaal, teneinde de recreatiegebieden
aldaar gemakkelijker bereikbaar te maken
voor de bewoners van Haarlem-Noord.
Bloemendaal was het daarmee niet eens en
tekende beroep tegen dit Haarlemse be
sluit aan bij het college van Gedeputeerde
Staten, dat echter nog geen beslissing ge
nomen heeft in het geschil.
En nu komt een inwoner van Haarlem,
de heer J. M. G. Hoes, de Bloemendaalse
argumentatie ondersteunen in een brief aan
Gedeputeerden! In zijn schrijven betoogt
de heer Hoes, dat er zijns inziens geen
enkele noodzaak is tot het maken van zulk
een verbinding tussen beide gemeenten,
maar dat er wel een hele massa tégen is.
Wie voor zijn plezier Bloemendaals dreven
opzoekt, zo betoogt hij, die zal de kleine
omweg van Haarlem-Noord via Kleverlaan
en Iepenlaan niet als een bezwaar voelen.
Wandelaars en wielrijders kunnen boven
dien via de'tunnel bij het stationnetje Bloe
mendaal nog sneller de bedoelde recreatie
gebieden bereiken, aldus de schrijver, die
tenslotte aanvoert, dat het doorgaan van de
Orionweg-plannen een kostelijk stukje
landelijk schoon met twee pittoreske oude
boerderijen (aan de Bloemendaalse kant
van de geprojecteerde weg) in gevaar zou
brengen. Hij verzoekt daarom Gedeputeer
den het „snode plan van Haarlem te willen
verhinderen".
99
Op een bijeenkomst van de Algemene Middenstandsorganisatie de Haarlemse Han
delsvereniging, heeft de heer H. C. Vermeulen tijdens een lezing over de betekenis
van de Flora 1953 meegedeeld, dat de Koningin het beschermvrouweschap van de
internationale bloemententoonstelling Flora 1953 heeft aanvaard, dat een ere-
presidium is samengesteld, waarin zitting hebben de minister-president, de ministers
van Buitenlandse Zaken, van Economische Zaken, van Landbouw en Visserij, de deken
van het corps diplomatique, de Commissarissen der Koningin in de provincies Noord
holland en Zuidholland en dr. E. M. Krelage, erevoorzitter der Algemene Vereniging
voor Bloembollencultuur. Laatstgenoemde zal ook optreden als voorzitter der inter
nationale jury.
De vergadering stond onder leiding van
de heer P. Barend. De heer Vermeulen deed
eerst mededelingen over het doel en het
karakter der binnenkort te houden tentoon
stelling. De bedoeling is uitsluitend propa
ganda voor bloemen te maken. De directie
zal verheugd zijn, als de exploitatiereke
ning sluit, doch het zal niet erg zijn, als
een bedrag betaald moet worden. Er wordt
op verscheidene wijzen propaganda ge
maakt in binnen- en buitenland. In groten
getale zijn affiches en folders verspreid;
daarin wordt niet alleen de aandacht ge
vestigd op de Flora, maar ook op Haarlem.
De heer Vermeulen gaf een uiteenzetting
van de plannen inzake de inrichting van
de industrie- en middenstandsexpositie en
van de winkelgalerij. In de galerij kan de
middenstand uit Haarlem en Heemstede
exposeren en in andere delen van een tij
delijk gebouw is plaats om de producten
van de Nederlandse industrie te exposeren,
in het bijzonder van die bestemd voor de
export. Er zal voor gezorgd worden, dat
buitenlanders een goede indruk zullen
krijgen van het Nederlandse zakenleven.
In 1935 bezochten 600.000 personen de
Flora; toen was de vervöersinterisiteit niet
zo groot als thans. De directie van de Flora
werkt samen met het gemeentebestuur van
Haarlem, omdat het te verwachten is, dat
velen die de bloemententoonstelling bezoe
ken, ook naar Haarlem zullen komen om te
genieten van de schoonheid der stad. In
folders staat: „Eerst naar de Flora, daarna
naar Haarlem." De stad zal dus kunnen
profiteren van de tentoonstelling. Er rust
daarom verantwoordelijkheid op het ge
meentebestuur, op de stichting Haarlems
Bloei en ook op de inwoners, speciaal die
belang hebben bij een druk bezoek. Er zal
veel verkeer over Haarlem geleid worden.
Sprekende over de betekenis van de
Flora voor de middenstand herinnerde de
spreker aan de viering van het zevenhon
derdjarig bestaan van Breda. Er waren
700.000 bezoekers en de financiële uitkom
sten waren gunstig. Indien Flora een succes
wordt, dan kan het niet anders of Haarlem
profiteert er van.
Het is echter vreemd, dat nog geen enkele
vereniging activiteit heeft getoond om iets
te organiseren. Er ligt voor de drie plaat
selijke middenstandsverenigingen, gecoör
dineerd in de Middenstandscentrale een
taak om in samenwerking met straatver
enigingen de zaken voor te bereiden. Het is
kort dag. Het gemeentebestuur en Haar
lems Bloei willen meewerken.
De spreker zeide, dat vaak de klacht
wordt geuit, dat bewoners uit Kennemer-
land in Amsterdam k;flpen. Nu krijgt het
Haarlemse bedrijfslef?! een kans propa
ganda voor de stad te maken en Amster
dammers gelegenheid fe bieden in Haar
lem te kopen.
Nadat de heer B. W. L a s s c h u i t, ere
voorzitter der Handelsvereniging en een
lid van het hoofdbestuur van de Konink
lijke Nederlandse Middenstandsbond een
opwekkend woord tot de middenstanders
hadden gericht, beantwoordde de heer
V ermeulen een aantal vragen. De
kwestie van de huisvesting van vreemde
lingen behoort niet tot de taak van de
directie van Flora. Hieraan werkt Haarlems
Bloei. Contact is reeds gezocht met Am
sterdam, Noordwijk aan Zee en Zandvoort.
Op het tentoonstellingsterrein komt een
verkeershuisje van de Vereniging voor
Vreemdelingenverkeer.
Het is nog niet bekend wat de entree
prijs wordt. De samenwerking tussen Flora
en Keukenhof noemde de heer Vermeulen
vriendschappelijk en goed. Keukenhof kon
om technische redenen niet sluiten. Er is
een folder gemaakt, waarin reclame ge
maakt wordt voor beide exposities.
Komt de Koningin bij de opening? luidde
een der vragen. Daarop kon de spreker
geen antwoord geven. Koninklijke belang
stelling is wel te verwachten, in 1935 be
zocht Koningin Wilhelmina enige malen de
expositie.
Ontkennend moest de heer Vermeulen
antwoorden op een vraag of er èen muziek
tent op de tentoonstelling geplaatst wordt.
Men wil de bezoeker rustig laten wandelen.
Hij mag niet gestoord worden door collec
tanten of verkopers. Een muziektent zal
niet harmoniëren met de schoonheid van
het terrein.
Tenslotte werd gevraagd hoe het stond
met de samenwerking tussen de Haarlemse
verlichtings- en versieringscommissie en de
middenstand. De heer Vermeulen zeide de
commissie niet te kennen, doch hij gaf in
overweging zo spoedig mogelijk contact op
te nemen en plannen uit te werken. Er zal
in de komende maanden veel te doen zijn.
In de binnenstad van Haarlem is Maan
dagavond om kwart voor elf een vecht
partij ontstaan. Een monteur kwam in be
schonken toestand thuis en maakte ruzie
met zijn vrouw. In de keuken sloeg hij
vele voorwerpen stuk en drie ruiten wer
den vernield. De vrouw liep wonden op en
de man heeft getracht zijn broer met
een gebroken fles wonden toe te brengen.
De politie werd gewaarschuwd die de
monteur naar het bureau van politie heeft
overgebracht. Hij is ter ontnuchtering in
gesloten.
Een droeve stoet trok Maandagmiddag
van de Ripperdakazerne via de Schoter-
weg, Rijksstraatweg, Vergierdeweg naar de
Noorder Begraafplaats. Met militaire eer
werd het stoffelijk overschot van de heer
K. Hoogreef, sergeant-vlieger der L.S.K.
die op 29 Augustus bij een auto-ongeluk
in Zweden om het leven was gekomen, ter
aarde besteld.
In de stoet liepen afdelingen van de
luchtvaarttroepen mee. Op de begraaf
plaats waren velen verenigd om de over
ledene de laatste eer te bewijzen. Aanwe
zig waren luitenant-kolonel J. W. Stout,
garnizoenscommandant van Haarlem,
majoor-vlieger H. J. Doorenbos, als ver
tegenwoordiger van de chef luchtmacht
staf en commandant van het commando
luchtvaartopleiding, kapitein vlieger
waarnemer Weehuijzen, commandant van
het onderdeel A.V.Ó.T. (aanvulling vlieg
tuigopleiding tweemotoren) en de heer J.
J. Smit, chef van de afdeling militaire
zaken ter gemeentesecretarie.
De heer Egbert Vos speelde op het or
gel de Marche funèbre van Chopin, toen de
kist, gedekt met de Nederlandse vlag,
daalde.
Ds. G. Denee, veldprediker van de vlieg
basis Twente, bracht een laatste groet
over namens de heer J. M. van Rijn,
vriend van de overledene, die met deze
een vacantiereis naar Zweden heeft ge
maakt en daar nog in een ziekenhuis ver
pleegd wordt en namens de heer G. Sie
raad, een andere vriend, eveneens verblij
vende in Zweden.
Vervolgens leidde ds. Denee een korte
rouwdienst. Na Psalm 103 gelezen te heb
ben zeide de predikant, dat toen hij hoor
de hoe de heer Hoogreef omgekomen was,
hij dacht dat de vlieger geheel anders is
overleden dan velen vermoed hebben.
Ouders, echtgenoten en verloofden van
vliegers hebben een onuitsprekelijke angst
als zij van een vliegtuigongeluk horen.
Onverwacht komt het anders uit. De heer
Hoogreef is met veel plezier met vacantie
naar Zweden gegaan en is na een auto
ongeluk om het leven gekomen. Inderdaad
kunnen wij zelf niet uitmaken hoe het in
het leven zal verlopen. Buiten ons is iets,
dat de dingen leidt. Bii de nabestaanden
komt dan het woord waarom in hun hart.
Vaak wordt per dag gevraagd „God,
waarom is het nodig?" God geeft echter
een antwoord en wel door Jezus Christus
en daarbij herinnerde ds. Denee aan de
kruisiging en opstanding.
Nadat de veldprediker in gebed was
voorgegaan sprak kapitein vlieger-waar
nemer Weehuijzen een afscheidswoord.
Hij noemde de overledene een goed mili
tair die over zes maanden een volleerd
vlieger zou zijn geweest. Men verwijt een
vlieger wel eens, dat hij zonder goddelijk
gebed leeft. Dat is niet waar; hii houdt
zich voortdurend bezig met God. Zo v«®s
het ook met de jonge overledene. Daarom
weet de spreker, dat God hem rustig zal
opnemen.
Onder orgelspel werd de baar graf
waarts gedragen. Leden van een bataljon
losten een salvo schoten boven de geopende
groeve, waarna een familielid dankte
voor de blijken van deelneming.
Ds. Denee besloot de plechtigheid met
het bidden van het Onze Vader.
Op Woensdag 17 September houdt de
dichter-tekenaar H. L. Pronen een lezing
over het vraagstuk „Mag de Bakenesser-
gracht gedempt worden?" in de Haarlemse
sociëteit Teisterbant, ter opening van de
reeks aan bijzondere onderwerpen gewijde
tweewekelijkse bijeenkomsten. Daar
aldus de^zojuist verschenen agenda de
mogelijkheid van demping een steeds te
rugkerend punt van beraad in de Haar
lemse vroedschap is, zijn de leden van het
gemeentebestuur voor deze avond uitge
nodigd.
Andere sprekers, die gedurende het eer
ste kwartaal zullen optreden, zijn: Cornelis
Veth over „Caricatuur in verschillende lan
den", Harry Mulisch (winnaar van de
Reina Prinsen Geerligsprijs) over eigen
werk, mevrouw S. Tersmitten-Spier en de
schilder Frans Funke met reiservaringen,
de heer E. J. Verschueren (directeur van
Multifilm) over „Film en.... film" en de
schrijver-arts Tjebbo Franken over „Kunst
als medicijn". Op het programma staan
verder de gebruikelijke oratorische avond
en een concert door het Trio Hesmerg, dat
werken van Beethoven en Schubert ten
gehore brengt.
Aan mevrouw Emmy van Lokhorst, se
cretaresse van de Vereniging van Letter
kundigen, en de musicus professor Hendrik
Andriessen zal in de loop van deze maand
het buitengewoon lidmaatschap der socië
teit worden aangeboden.
ADVERTENTIE
'n Nicnw Gillette
precisie scheer-
apparaat en 2
Blauwe Gillette
mesjes.
Een „goeie morgenbegint met Gillette f
De componist, thans professor, Hendrik
Andriessen wordt zestig jaar. Woensdag
zal er in zijn woonplaats Den Haag aan
hartelijk huldebetoon geen gebrek zijn.
Maar het mocht niet uitblijven dat deze
oud-Haarlemmer ook in zijn vaderstad kon
worden gevierd ter gelegenheid van dit
kroonjaar. Wie de Andriessens kent, ik
bedoel de musici onder hen, kan weten
hoezeer zij Haarlemmers gebleven zijn, ook
nadat zij terwille van hun artistieke car
rière hun geboorteplaats verlieten.
Met Hendrik Andriessen is dit nog een
bijzonder geval. Het ouderlijk huis aan de
Bakenessergracht is door hem en zijn gezin
bewoond gebleven, tot hij in 1934 naar
Utrecht verhuisde en het is op het plekje
oud-Haarlem, gelegen tussen de kerk aan
de Jansstraat en het oude grachtje, dat er
een zeer belangrijk deel van zijn levens
werk als componist tot stand is gekomen.
De St. Jozefkerk en het geboortehuis der
Andriessens palen aan elkaar en vormen
een gesloten eenheid die topografisch van
belang is in de geschiedenis van Hendrik
Andriessens kunstenaarsschap. In de St.
Jozefkerk was vader N. H. Andriessen or
ganist-directeur. Toen deze in 1913 was
overleden, is zijn zoon Hendrik hem als
organist opgevolgd. Kort te voren was het
orgel aldaar verbouwd door de firma
Adema uit Amsterdam; het was een voor
treffelijk pneumatisch instrument gewor
den, qua klank geïnspireerd op de Cavaillé
Colls en uitermate geschikt voor de muziek
van César Franck.
In feite was het nu een romantisch orgel,
maar met een gezonde klassieke basis,
waardoor het ook voor Bach's muziek kwa
liteiten bezat. Aan de speeltafel van dit
orgel is Hendrik Andriessen als kunstenaar
gegroeid en het milde timbre ervan heeft
zijn werk sterk beïnvloed. Ik geloof zelfs
dat hij, al improviserend op dit instrument,
componist geworden is. Van nabij heb ik
dit -proces kunnen volgen, want het lot
had het zo geschikt, dat wij niet alleen
naaste buren werden (Bakenessergracht 26
en 26a) maar dat we ook zeventien jaar
samen werkten, Andriessen als organist en
uw dienaar als koorleider op het oksaal
van de St. Jozefkerk.
Nergens klinken ze mooier
Zijn thans overal gespeelde orgelwerken
die een nieuw geluid lieten horen en voor
het eerst na Sweelinck, de Nederlandse or
gelmuziek weer op internationaal niveau
bracht, wat hun grote opgang, ook in het
buitenland, bewijst ik heb van een groot
gedeelte geweten dat ze daar geboren wer
den; ik zou haast zeggen dat ik ze gehoord
heb alvorens ze vaste vormen hadden aan
genomen en eer ze op het papier stonden.
Het waren zijn rijke improvisaties op het
lenige en vertrouwde instrument, die het
scheppend proces inleidden en die mij
steeds deden denken aan hetgeen Vincent
d'Indy zo liefderijk getuigde van zijn mees
ter César Franck als improvisator aan het
orgel van Cavaillé Coll van de Ste Clothil-
de te Parijs.
Zo ontstonden geleidelijk Andriessens
Chorals, zijn Toccata, zijn Passacaglia, zijn
Sonata da Chiesa, werken waarin zijn
groei zich manifesteerde en die ons ver
trouwd geworden zijn in het timbre van
het orgel waarop ze geconcipieerd werden,
alsmede in de sfeer van die omgeving. Ik
heb ze nergens prachtiger horen klinken
dan daar in de St. Jozefkerk, met haar
zeldzame acoustiek; maar ik geef toe dat
het vooral de herinnering is aan het ont
staan dezer composities, die deze voorkeur
bepaalt en die dierbare associaties wekt.
De gelegenheid om dit belangrijk oeuvre
voor orgel te horen in de St. Jozefkerk zal
nu, ter gelegenheid van Andriessens kroon
jaar, gegeven wordén op Vrijdagavond 19
September. Zijn oud-leerling en opvolger
als organist van dit fraaie Adema-orgel,
Albert de Klerk, die als kind reeds de sfeer
van Andriessens kunst in zich opnam, is
op het idéé gekomen zijn meester te eren
met een gratis toegankelijke uitvoering van
de orgelcomposities, welke in de kerk aan
de Jansstraat voor het eerst geklonken
hebben. Tevens belooft dit concert aanlei
ding te worden cm Hendrik Andriessen,
zij het dan twee dagen na zijn verjaardag,
in zijn geboortestad een intieme hulde te
bereiden. Want de jubilaris heeft beloofd
Vrijdagavond naar zijn orgelcomposities te
komen luisteren.
JOS. DE KLERK.
Met ingang van 1 September is ir. D. A.
Kraayenga aangesteld als leraar in vaste
dienst aan de Rijkstuinbouwschool te Lisse.
De organist Cor Kee zal Vrijdagavond
19 September het eerste concert geven op
het nieuwe orgel van de Maranathakerk te
Amsterdam-Noord.
f f Iff
Hierbij publiceren wij een tekening van het nieuwe gebouw voor de Grafische Inrich
ting Johannes Enschedé en Zonen aan de Bakenessergracht in Haarlem, waarvan wij
gisteren een beschrijving gaven. Op de tekening komt duidelijk uit, dat de samen
werkende architecten ir. C. Wegener Sleeswijk en IJsbrand Kok ernaar gestreefd
hebben de onderlinge verhoudingen en gevelverdeling van het gebouw in overeen
stemming te brengen met de omgeving. Vandaar dat ter weerszijden van de drie
tra feeën lagere fragmenten worden gebouiod die een goede overgang vormen tot de
overige bebouwing aan de gracht.
BINNENLAND
De nieuwe Kwikkelsbrug over het
Oostelijke deel van de Westerhaven in de
door Medemblik gaande vaarroute Enkhui
zenMedemblikDen Helder cn Alkmaar,
is dezer dagen geopend. De nieuwe eiectriseh
bewogen ophaalbrug heeft een doorvaart-
wijdte van 8 meter. De rijwegb-.eedte voor
het wegverkeer is 6 m., met ruime trottoirs
voor de voetgangers.
Op 10 October wordt in Utrecht een mo
nument onthuld ter nagedachtenis van Paul
Kruger. Het is geplaatst op het voorplein
van het voormalige „Oranjelust", waar de
de Zuid-Afrikaanse president van 10 Decem
ber 1901 tot 16 October 1902 heeft gewoond.
De onthulling zal worden verricht door de
Zuid-Afrikaanse ambassadeur, de heer P. I.
Hoogenhout.
In een boerderij in Beekbergen is gister
morgen brand ontstaan. Het gelukte de
brandweer van Beekbergen en Apeldoorn
niet het vuur te bedwingen. De gehele boer
derij en vrijwel de hele inventaris werden
in de as gelegd. Slechts de grote wagen
schuur bleef behouden. De bewoner was
tegen brandschade verzekerd.
Senator Tom Connally, voorzitter van
de Commissie voor Buitenlandse Betrekkin
gen van de Amerikaanse Senaat, wordt in
de loop van vanmiddag uit Bonn in ons land
verwacht. Hij maakt een reis door een aantal
Europese landen, waar hij de verscheidene
vertegenwoordigingen der Verenigde Staten
bezoekt.
Het 6tikstofbindingsbedrijf van de
Staatsmijnen heeft gedurende de maand
Augustus 80.000 ton kunstmeststoffen per
schip en per trein naar afnemers in binnen-
en buitenland verzonden Tot dusver werd
sinds de inbedtijfstelhng van het stikstof-
bindingsbedrijf in 1930 nog nooit ln éèn
maand een zo groot kwantum verzonden.
Op de oude kunst- cn antiekbeurs te
Delft werd Maandag het twintigduizendste
toegangsbewijs verkocht. De gelukkige was
mevrouw De Koster uit Oegstgeest, die be
dacht werd met een Chinees porseleinen
bordje.
HAARLEM EN OMGEVING
De burgemeester van Heemstede, mr.
A. G. A. ridder van Rappard, zal op Vrijdag
19 en Maandag 22 September geen spreekuur
houden.
Het bestuur van de R.K. Meisjesschool
te Overveen heeft de raad van Bloemendaal
verzocht om gelden beschikbaar te stellen
voor de aankoop van schoolbanken, leermid
delen en schoolbehoeften ten behoeve van
de eerste klasse van genoemde school, die
tengevolge van do toeneming van het aantal
leerlingen gesplitst moet worden. B. en W.
stellen de raad voor, de gevraagde som ad
f 1420.67 te verlenen.
Op 19 September zal het een kwart
eeuw geleden zijn dat de heer G. J. Wanders,
bedrijfsleider van Carels* Broodfabriek te
Haarlem, bij deze firma in dienst trad.
