Vmens^^EENf,j^NEUS
Gemeente Reiniging drie kwart eeuw
D. Lindeboom exposeert in Den Haag
Bond Heemschut wenst gemeentelijke
monumentenverordening in Haarlem
De Twee Zusters
Snuif en wrijf
■Clowntje Riek
KALENDERS 1953
Boekhandel VEKO
Muziekavond van
de K.N.T.V.
4
Geslaagde propaganda-
avond van VAR A-af deling
Composities voor clavecimbel
Ruim overzicht van zijn tekenwerk
Velsens millioenendans
Wijkcomité „Oud-Schoten"
Voetbal
Haarlems elftal tegen team
uit Kennemerland
Vraagstuk reeds in studie
Voor de kinderen
Volleyball
Die Raeckse won
van Velox: 3-1
Schaken
Het candidatentournooï
voor dames in Moskou
Sport in 't kort
FEUILLETON
DOOR JOS LODEWIJKS
DONDERDAG 6 NOVEMBER 1952
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Het was Woensdag feest voor de leden van het personeel van de Gemeentelijke
Reinigingsdienst te Haarlem. Het vijfenzeventigjarig bestaan werd gevierd met de
aanbieding van een mozaïek aan het gemeentebestuur, een défilé van het rollend
materiaal, een receptie en een feestavond. Voorts was in restaurant „Dreefzicht",
waar de feestelijkheden werden gehouden, een kleine tentoonstelling ingericht,
waarbij de bezoeker een indruk kreeg van de geschiedenis van het bedrijf.
De heer E. W. Goedhart, oud-inspecteur
van het bedrijf, haalde herinneringen op
uit zijn loopbaan.
Onder hen die gelukwensen aanboden
waren de heren Van Noppen, oud-directeur
van de Reiniging te Amsterdam, jhr. dr.
J. C. Mollerus, secretaris van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken, enkele leden
van de gemeenteraad en hoofden van tak
ken van dienst.
Feestelijke bijeenkomst
's Morgens merkte de burgerij iets van
het feest, doordat de vuilnisauto's met de
driekleur waren getooid.
Défilé
Des middags werd een stoet gevormd
van het rollend materiaal van de dienst.
Omstreeks 3 uur arriveerde die optocht, be
staande uit ongeveer vijftig auto's en fiet
sen bij „Dreefzicht", waar burgemeester
mr. P. O. F. M. Cremers, de wethouders
D. J. A. Geluk, A. J. M. Angenent en W.
F. Happé, de gemeentesecretaris mr. H. E.
Phaff, oud-burgemeester de heer C. Maar
schalk, het défilé gadesloegen. In de stoet
reden vuilniswagens, auto's die de beer
putten legen, de rioolzuig-auto, de zand-
strooier, de tractor-sneeuwploeg, de sproei
en spoelauto en veeg-auto's mee. Daarna
volgden vierentwintig veegfietsen met
carrier. Een vuilniskar van 75 jaar geleden
ging aan de stoet vooraf.
Aanbieding mozaïek
De heer M. Renne, directeur van het be
drijf, trad tevens als voorzitter van de
feestcommissie op. In een toespraak tot het
gemeentebestuur zeide hij, dat toen in het
begin van dit jaar het jubileum van het
bedrijf besproken werd, de gedachte ge
opperd werd het gemeentebestuur een ge
schenk aan te bieden. De keuze is gevallen
op een mozaïek, waarop de geschiedenis
van het bedrijf uitgebeeld wordt. De mo
zaïek is van opalineglas en is vervaardigd
door de glazenier Chr. Bennik.
Burgemeester mr. Cremers aanvaardde
het geschenk namens het gemeentebestuur.
Het zal een plaats krijgen in het gebouw
aan de Oudeweg. De spreker zag in de aan
bieding een blijk van verbondenheid tussen
het personeel en de burgerij, die gerepre
senteerd wordt door het gemeentebestuur.
Het houden van een défilé achtte de burge
meester een goede gedachte, omdat de bur
gerij een indruk krijgt van de reiniging. Zij
weet eigenlijk te weinig af van die nuttige
dienst en hoort er ook róinder van dan
vroeger, toen de vuilnisman met ratel en
bel door de straten trok. De reiniging be
wijst de burgerij uitstekende diensten. Zij
is er op uit de hygiëne te bevorderen en
efficiënt en modern te zijn. Daarom is de
burgerij trots op de dienst.
De heer W. Ybema, directeur van de
Gemeentereiniging te Amsterdam, bood als
vice-voorzitter van de Vereniging van di
recteuren van gemeentereinigingen een
vaas van Venetiaans glas met bloemen aan.
In zijn toespraak bracht de heer Ybema in
herinnering, dat er in Haarlem een veel
zijdig bedrijf is, waar ook veel gedaan
wordt voor het personeel. Dit is alleen mo
gelijk als er uitnemende krachten aan het
hoofd staan en als het gemeentebestuur
deze in de gelegenheid stelt het bedrijf
te ontwikkelen. De heer Ybema sprak
de wens uit, dat Haarlem een vooraan
staande plaats op reinigingsgebied zal blij
ven innemen.
De leden van het personeel en hun dames
kwamen des avonds in een feestelijke bij
eenkomst sajnen. Daarbij bleek, dat er
onder het personeel krachten waren, die
veel tot het succes van de avond bij
droegen. Gevormd waren het zangkoor
„Ons Genoegen" en de Boerenkapel „De
Hooibroeiers", die veel bijval oogstten. Het
overige deel van het programma werd ver
zorgd door Cees de Lange (humorist), Ton-
ny Bakkenes (accordeonist), Langini (ma
nipulator), de Wama's en The Dutch Rol
ling Stars. Met een bal werd het feest ge
sloten.
Gisteravond heeft de afdeling Heemstede
van de Vereniging van Arbeiders Radio
Amateurs een propaganda-feestavond ge
geven in het Minerva-theater in Heem
stede die zeer geslaagd kan worden ge
noemd.
Voorzitter W. van Doorn opende het
programma met een geestdriftig woord,
waarna het beproefde ensemble „Accor-
deola" onder leiding van Jan Gorissen met
zang van de populaire Max van Praag er
binnen enkele ogenblikken de goede stem
ming in had.
Ook het optreden van de cabaretière
Tini Visser oogstte veel succes, evenals de
voordrachtskunstenaar Jan Lemaire, die
een voortreffelijke uitbeelding gaf van een
aapjeskoetsier.
Het propagandistisch woord werd ge
sproken door de secretaris van de Vara,
de heer J. W. Rengelink, die erop wees
dat het met het oog op de komende radio-
wet noodzakelijk is dat de organisatie zo
sterk mogelijk is, opdat ook het democra-
tisch-socialistisch getuigenis in de aether
kan blijven klinken.
In de pauze deed Pelle Mug nog een
beroep op de aanwezigen om ervoor te zor
gen dat de A.J.C. zo spoedig mogelijk een
eigen dak boven het hoofd krijgt.
De Haarlemse afdeling van de K. N. T.
V. (Koninklijke Nederlandse Toonkun
stenaars Vereniging) gaf gisteravond in
de Toonkunst-Muziekschool aan de Nieu
we Gracht een concert dat in meer
dan één opzicht belangwekkend was. Het
programma was afgestemd op het ge
bruik van het clavecimbel, dat bespeeld
werd door Betsy Nederkoorn. Dat wil
echter niet zeggen dat het beperkt bleef
tot muziek uit de pruikentijd en zelfs nog
vroeger (Sweelinck, Schiitz, Jan van Eyk),
want er waren ook moderne composities
voor het oude, nu weer in ere herstelde
instrument voorzien, namelijk van Bob
van Marken en van Albert de Klerk, bei
den leden van de K.N.T.V. Van de eerste
„Tre pezzi per elavecembalo", muziek die
in hoofdzaak met het karakter van het
instrument strookt, een paar maal echter
met dikke en al te schrille samenklan
ken daarvan afwijkend; van de tweede
een reeks Variaties op het Valeriuslied
„Sijt nu verblijf', waarin deze klip om
zeild is door een consequente contrapun-
tiek. Ik kreeg de indruk dat het werk van
Bob van Marken, ofschoon met inzicht
voor het clavecimbel geschreven, beter tot
zijn recht zou komen op de piano, terwijl
liet stuk van Albert de Klerk, dat oor
spronkelijk voor piano gedacht is, in zijn
gemoderniseerde Sweelinck-stijl, beter
voor clavecymbel of voor orgel geschikt is.
De creatie van beide nieuwe composities
was in ieder geval een interessant expe
riment.
Bets Nederkoorn vertolkte tevens de
prachtige Chromatische Fantasie van
Sweelinck en de beide reeksen kleine pre
ludes van Bach, studiemateriaal van
voornaam artistiek gehalte, dat men nu
eens voortreffelijk kon horen klinken.
Met de variaties voor blokfluit en cla
vecimbel van Jan van Eyk over „Onder
de linde groene" bleef men in de buurt
van Sweelinck. Joke Koeijers die deze
leuke muziek zeer vlot en muzikaal op
een sopraanfluit speelde, deelde aan het
publiek mee dat Van Eyk beiaardier van
de Dom te Utrecht was op een armoedig
salaris, doch dat hij enige bijverdienste
verwierf met dergelijke soort muziek voor
het publiek te laten horen op de begane
grond aan de voet van de toren, namelijk
op het kerkhof. Afwisselend op sopraan-
en altfluit vertolkte Joke Koeijers verder
enige korte stukjes van Telemann en
Handel en bereikte vooral een mooi re
sultaat met een Sonate van Pepusch.
De sopraan Kitty Nederkoorn zong een
paar mooie geestelijke concerten van
Schiitz, raakte uitstekend op dreef met
aria's van Handel en Joh. Chr. Bach en
leverde tezamen met haar begeleidende
zuster een verrassende prestatie met de
ycrtolking van de aria van de nachtegaal
uit „Hyppolyte et Aricie" van Rameau.
Dit brillante stuk van de geniale Franse
eomponist maakte een buitengewoon ef
fect: om de geacheveerde zangtechniek,
om het raak beeldend en vlotte claveeim-
belspel en - niet het minst - om de fraaie
muziek zelve. Wij kennen Rameau veel te
weinig. Het wanbegrip van zijn tijdgeno
ten heeft zijn opgang tegen gehouden. En
nu blijkt het dat hij een der groten ge
weest is.
Om de niet te onderschatten hoedanig
heden van paedagogische aard mag het
van belang geacht worden dat dit concert
op 19 dezer herhaald zal worden voor de
leerlingen van de Toonkunst-Muziek
school. JOS. DE KLERK
In de stoet van de gemfeentereiniging reden ook de vele veegfietsen van het
bedrijf mee.
De Velsense „investeringscommissie", die
zich geruime tijd met het rangschikken
naar urgentie van de grootste openbare
werken der toekomst in Velsen heeft bezig
gehouden, is met haar omvangrijk werk
gereedgekomen. De objecten zijn verdeeld
in negen klassen en wellicht wordt hier
een evengroot getal jaren mee bedoeld.
In totaal zal dit investeringsplan van de
gemeente rond 135.500.000,vergen,
waarvan slechts vier millioen ten laste van
het Rijk gebracht kan worden. De eerste
urgentieklasse vraagt alleen al rond
29.000.000.waarvan drie millioen uit
getrokken zal moeten worden voor de bouw
van een nieuw raadhuis op het plein 1945
en verder is ƒ41/2 millioen gedacht voor
een nieuw ziekenhuis aan de Rijnstraat te
IJmuiden. De Slachthal, waarvoor een
slachthuiscommissie onlangs naar Engeland
is geweest, vraagt 900.000.en de nieuw-
geprojecteerde begraafplaats aan de Duin
en Kruidbergerweg zal 720.000.van de
overheidskassen vergen, plus een ton voor
een aula. Een nieuw gebouw voor het
waterleidingbedrijf wordt geschat op
330.000.en voor een nieuwe „gemeen-
tewerf" van de Reinigings- en ontsmet-
tingsdienst aan de Amsterdamseweg zal
450.000.moeten komen. De industrie-
loodsen in IJmuiden komen op 520.000.
Het wijkcomité „Oud-Schoten" houdt
Vrijdagavond 7 November w.eer van 20 tot
21 uur spreekuur in de kleuterschool aan
de Tesselschadestraat.
Op Vrijdag 21 November komt het co
mité in openbare vergadering bijeen.
ADVERTENTIE
Van „luchtjes" gesproken... een
winkel in de buurt, de geuren uit
uw keuken en al die andere luchtjes
kunnen uw avond lelijk vergallen.
Houdt uw woning fris en verzorgd
door Air-Wick met het wonder
baarlijke natuurproduct chlorophyï.
752
ADV BIKTEN'! Ib
Uw verkoudheid van neus.
keel of borst
met
Op Donderdag dertien November wordt op
het Haarlem-terrein des avonds om acht uur,
een lichtwedstrijd gespeeld tussen een ver
tegenwoordigend Haarlems elftal en een
Kennemer elftal.
De stamenstelling der ploegen is:
Haarlems Elftal: doel: v. d. Berg (EDO);
achter: Van Rheenen (RCH), Odenthal
(Haarlem); midden: Karpes (EDO), Vos
(RCH), v. d. Brink (RCH); voor: Koster
(RCH), Jacob (Haarlem), De Voogd (Haar
lem), Mul (EDO), Hein Winter (HFC).
Kennemer. Elftal: doel: Wilkes (Kenne-
mers); achter Schoon (VSV), Venus (Storm
vogels); midden: Westers (Stormvogels),
Spaans. (VSV), Stijger (VSV); voor: Snoeks
Jr., Luppens, Angenent, De Boer (allen
Stormvogels) en De Graaf (VSV).
De tekeningen van D. Lindeboom, die
uitdrukking geven aan gestalten en for
maties uit het onderbewustzijn van de
kunstenaar opgekomen, mogen geacht
worden aan het tentoonstelling-bezoekend
publiek van Haarlem bekend te zijn. Een
ruim overzicht van zijn tekenwerk, zoals
hij dit thans bij de Kunstzaal Plaats in
Den Haag vertoont, mochten wij in Haar
lem echter nog niet zien. Uit belangstel
ling voor Lindebooms fantasieën ben ik
z'n tweede expositie in deze stad (de eer
ste werd gehouden in de kunstzaal Lier-
nur) gaan bezoeken. Immers, de nieuws
gierigheid om na te gaan hoe Lindeboom
zich in zijn bijzondere genre zal ontwik
kelen, moet ieder, die deze bijzonderheid
opmerkte, prikkelen.
Om dan direct een winst te signaleren:
Lindeboom geeft in z'n laatste werken blijk
in een eenvoudiger compositorisch ver
band zijn ideeën te willen en kunnen op
dienen. Er is een grotere soberheid in kleur
en er is niet meer de onontwarbare veel
heid van motieven van voorheen. Deze
concentratie, die Lindeboom er toe bracht
zijn wel steeds bizarre verbeelding in een
enkelvoudiger, veelal vignetvormige om
trek te sluiten, betekent een wezenlijk
voordeel. Ook voor diegenen, die de sfeer
van verderf en bijna ziekelijke zelfontle
ding niet ligt, is er in de tekeningen in
deze geconcentreerde vorm 'n element van
schoonheid te onderkennen. Deze ziens
wijze raakt het probleem van vorm en
inhoud en tussen deze begrippen bestaat
en bestond bij Lindeboom geen discrepan
tie. Het verschil tussen de vroegere teke
ningen en de laatste is, dat de dosering
thans matiger en daardoor treffender is.
Het gezichtsveld van Lindeboom blijft
echter, ondanks het fantastische zijner
verbeelding, beperkt. Als hij een met witte
wolken oversehemerd berglandschap te
kent en dit „eindstorm" noemt, moet men
dit verstaan als de imaginaire storm, die
een gedroomd zieleland schap bedreigt. Dat
de angsten en benauwenissen, die Linde
boom individueel verschrikken, relatie
hebben met de universele angsten, die aan
onze eeuw worden toegeschreven, geloof
ik niet. De tekenaar slaagt er, mocht hij
dit al willen, wat ik sterk betwijfel, niet
in een echo van dit bestaande pessimisme
bij de beschouwer op te roepen. Als figuur
blijft hij hierdoor een curiosum. Zijn
droomwereld biedt geen heul voor ander
mans pijnen.
Heel zijn werfld verkeert in een staat
van verwelking en ontbinding. Daarenbo
ven lijkt de koesterende en zorgvuldige
manier, waarop hij zijn figuren ten tonele
voert, er op te duiden dat een zekere be
haagzucht om in dit macabere milieu te
verkeren hem niet vreemd is. Verbittering
en opstand zal men er tevergeefs in zoe
ken. Een grenzeloos pessimisme, dat deze
sinistere geesteswereld als onontkoombaar
aanvaardt, moet de houding van deze
Haarlemse tekenaar hebben bepaald.
De tentoonstelling blijft geopend tot 13
November. OTTO B. DE KAT.
Verontrustende berichten in de pers
bedoeld zy'n de oorspronkelijke plannen
voor de bouw van een nieuw magazün voor
de Grafische Inrichting Joh. Enschedé en
Zonen hebben het bestuur van de Bond
Heemschut een onderzoek doen instellen
naar de gemeentelijke verordeningen die
betrekking hebben op Haarlems stads-
schoon.
Daarbij heeft het twee lacunes opgespoord:
het ontbreken van een gemeentelijke
monumentenverordening ter aanvulling
op de onvolledige voorlopige rijkslijst en
het ontbreken van een regeling voor de be
bouwde kom, waartoe de Woningwet de
mogelijkheid biedt.
De Bond heeft er bij het College van B.
en W. op aangedrongen de totstandkoming
van de ontbrekende verordening en rege
ling te bevorderen.
Het bestuur schreef onder meer:
De tijdelijke wet Monumentenzorg be
schermt de percelen, geplaatst op de voor
lopige monumentenlijst.
Deze lijst nu is uiterst onvolledig, laat
enerzijds een aantal panden onvermeld
welke van kunsthistorische betekenis zijn,
doch daarnaast ook een zeer groot aantal
oude percelen, welke van eminent belang
zijn voor de vorm, de schaal en het karak-
Pilon maakte het touw los, waarmee de boot vastlag, pakte de riemen en begon te
roeien. En daar gingen ze het meer op.
De jongens vonden het heerlijk. Pilon trok aan de riemen; één.twee.één.
tweeEn de boot dobberde verder het land af, het meer op.
„Fijn, hè?", zei Bunkie tevreden.
De anderen genoten ook. Het is altijd leuk, varen. Daar houden jongens van. Ze keken
opgeruimd rond, terwijl Pilon de boot steeds maar verder trok. Bunkie leunde over
de rand en liet zijn arm in het water hangen,
gekker fris is dat", zei hij.
„Pas maar op, Bunkie, dat je niet over de rand duikelt!", waarschuwde Rick.
„Of dat een snoek niet in je hand bijt!"'zei Oepoetie.
„Haha", lachte Bunkie, „die lust me niet!"
Er vlogen allerlei vogels over het water; ze zagen enkele eenden, die met klapperende
vleugels laag over de golfjes vlogen.
,,Het is hier altijd zo stil; hier komt bijna niemand", zei Pilon. „Daarom zijn de dieren
niet zo schuw. Het is hier mooi, hè?"
Nou, dat vonden de jongens ook. Wat hun betreft, kon dat roeitochtje nog wel een
hele tijd voortduren.
Ze hadden het best naar hun zin daar in de boot.
ter van het stadsbeeld. Onderzoekingen
door deskundigen van de Rijksdienst voor
de Monumentenzorg in verschillende ste
den verricht hebben aangetoond dat de
lacunes in de voorlopige monumentenlijst
ontstellend groot zijn.
Het is gebleken, dat een gemeentelijke
monumentenverordening, waarover zeer
veel Nederlandse gemeenten beschikken,
een uitnemend wapen is, ter verdediging
van de fraaie oude gedeelten van de stads
kernen.
Bij een dergelijke verordening behoort
een door Burgemeester en Wethouders
vastgestelde lijst van percelen welke be
schermd zijn.
Bebouwde kom
Over het tweede punt schreef de Bond
Heemschut:
De sfeer van oude steden wordt niet
alleen bepaald door de fraaie in het stads
beeld passende bebouwing; doch evenzeer
door bebouwing welke sterk uit de toon
valt.
Wij denken hier aan warenhuizen, con-
fectie-magazijnen, garages en dergelijke,
welke zich meestal nestelen op plaatsen
waar dit noch uit oogpunt van stadsschoon,
noch uit een oogpunt van verkeer wense
lijk is.
Voorts wijst de Bond op de vestiging van
bedrijven, verkrotting van straten en
stegen.
Nu schept artikel 43 van de Woningwet
de mogelijkheid te komen tot een regeling
voor de bebouwde kom, die verschillende
aantrekkelijke eigenschappen bezit.
Niet alleen opent deze verordening de
mogelijkheid saneringen uit te voeren,
maar tevens om bepalingen op te stellen
ten aanzien van vorm, afmetingen en be
stemming der bebouwing. Zelfs is het mo
gelijk vrij stringente eisen aan het uiterlijk
van gebouwen te stellen, welke verder
gaan dan de „welstandsbepaling", die in
Haarlem in 1920 van kracht werd.
Moeilijke materie
Ten stadhuize deelde men ons mede, dat
de wensen van de Bond Heemschut niet
alleen begrepen worden, maar ook een gun
stig onthaal vinden.
Maar het betreft hier een zeer moeilijke
materie omdat het maken van een veror
dening geen enkele zin heeft wanneer men
de middelen niet heeft om de bepalingen
daarvan uit te voeren.
In dit geval zijn dat financiële middelen.
Wanneer immers particuliere bezitters van
oude gebouwen niet bij machte zijn deze
behoorlijk te onderhouden of in hun oor
spronkelijke toestand te bewaren (dus er
geen winkel of werkplaats van te maken)
dan kan de gemeente in zo'n geval alleen
ingrijpen wanneer zij zelf de kosten op zich
neemt.
Intussen kan ter geruststelling van allen
die het wel menen met de stad en haar
schoonheid gezegd worden dat het vraag
stuk reeds geruime tijd in studie is, zodat
in de toekomst zeker regelend zal kunnen
worden opgetreden.
Er zijn Woensdagavond in de volleybal
competitie enige aantrekkelijke wedstrijden
gespeeld. In de eerste klasse dames speelde
Die Raeckse tegen Velox. Het was een goede
strijd van beide teams. De tussenstanden wa
ren 13—15, 15—12, 15—11 en 15—6.
Repiditas kon tegen PWN een gemakke
lijke overwinning behalen (40).Tussenstan
den: 15—9, 15—3, 17—15 en 15—7. Het eerste
team van PSVH won van het tweede met
40.
In de eerste klasse heren won I-IVS in een
aardige wedstrijd van CIOS. De eerste twee
games waren voor HVS (1510) (15—13),
Toen kwam CIOS wat opzetten en won zo
waar de derde game met 915. Er zat toen
nog een gelijkspel in maar de toekomstige
sportleiders lieten de kampioenen weer in
hun spel terugkomen en het was verkeken.
Het werd 156.
Die Raeckse won van OSS en zoals de tus
senstanden laten zien in een zeer spannende
strijd: 16—14, 20—18 en 15—12. Zowel in af
deling 2 A als in 2 B moest een beslissing
vallen voor de voorlopige bezetting van de
bovenste plaats. Het pas gedegradeerde Ve
lox won in 2 A van de spelers van het Merine
Hospitaal met 31, waardoor ze nu beide
twee verliespunten hebben.
In 2 B hield HBC de kop door een gelijk
spel tegen PWN (2—2).
De uitslagen luidden:
Dames, 1ste klasse: Die RaeckseVelox
3—1; Rap.—PWN 4—0; PSVH—PSVH 2 4—0.
Dames, 3de klasse A: Die Raeckse 3HBC
2 2—2; PSVH 3—HBC 3 4—0; Velox 3—GIOS
22.
Heren, 1ste klasse: HVS—CIOS 3—1; Die
RaeckseOSS 30.
Heren, 2de klasse A: HVS 3—VCR 2 0—4
Rap.—PSCB 1—3; Velox—MSO 3—1.
Heren, 2de klasse B: CIOS 3HVS 4 22;
HBC—PWN 2—2; BGVBoru 3—1.
Heren, 3de klasse A: Brandweer 3—Stam
pers 13.
Heren, 3de klasse B: Die Raeckse 2—Rap. 4
13; Ramplaan 2HBC 3 31; Leonidas—
Sportief 31.
Het programma voor 12 November luidt:
Dames, 1ste klasse: VCRPWN; VCK
OSS; Rap.Velox.
Dames, 3de klasse A: LeonidasBGV 2;
Velox 3—HBC 2; PSVH 3—GIOS.
Heren, 1ste klasse: BrandweerVCK; HVS
2—CIOS.
Heren, 2de klasse A: Brandweer 2—OVRA;
CIOS 2—VCR 2; HVS 3—Rap.
Heren, 2d^ klasse B: BGVPWN; Velox 2
-HVS 4; PSVH 2—Rap.
Heren, 3de klasse A: HBC 2Rap. 3.
Heren, 3de klasse B: Spaarnestad 2—Sant
poort; Die Raeckse 2—GIOS; Rap. 4Ramp
laan 2.
In het candidatentournooi voor het wereld
kampioenschap schaken voor dames werden,
enkele afgebroken partijen uitgespeeld.
De resultaten waren: Olga Bubtsova (Rus
land)—Eileen Tranmer (G. B.) 1—0; Olga
Ignatyeva (Rusl.)— Salomea Reischer (Oos
tenrijk) 10; Mary Bayne (V. S.)Rowena
Bruce (G. B.) 01; Jozsa Langos (Hongarije)
Elizaveta Bykova (Rusl.) Salomea
Reischer (Oostenrijk)—Mary Bayne (V. S.)
U; May Karff (V. S.)—Nina Hruskova-
Belska (Tsjecho Slow.) 10; Olga Rubtsova
(Rusl.)Olga Ignatyeva (Rusl.) 10; Maria
Berea de Montero (Argentinië)—Eileen
Tranmer (G. B.) V;
Wegens ziekte van Valentina Belova kon
de partij uit de negende ronde tussen haar
en onze landgenote Fenny Heemskerk nog
niet worden gespeeld. Ook de partij Eileen
TranmerSalomea Reischer is nog niet uit
gespeeld.
SCHOTLAND SPEELT GELIJK TEGEN
NOORD-IERLAND. De voetbalwedstrijd
SchotlandNoord-Ierland, gespeeld in Hamp
den Park, is geëindigd in een gelijk spel:
één—één. De rust was ingegaan met blanke
stand.
ADVERTENTIE
voor Uw vrienden overzee moeten
NU verzonden worden.
Wij hebben een fraaie sortering, en
zorgen voor solide verpakking.
Zijlstraat 98
Teiefoon 11706
31)
Martha Jutte haatte de wereld van het
moment af, waarop haar geluk voor haar
voeten in stukken viel. Zij haatte alles en
iedereen, behalve haar zoon. Als hij dacht
dat er iets gebeuren moest welnu, waar
om zou het dan niet worden gedaan? Waar
om moest een man als die Helleboom suc
ces in het leven hebben en met een meisje
van stand trouwen, terwijl haar jongen in
de wereld moest rondscharrelen zonder
enige hoop op een goede toekomst? Laat
die Helleboom de gevangenis indraaien,
laat zijn huwelijk mislukken, wat kan mij
dat schelen? Als mijn jongen denkt dat het
hem lukken zal met geld van anderen een
nieuw bestaan te vinden, waarom zou ik
hem dan niet helpen? Laat de wereld be
drogen worden, zoals het leven mij bedro
gen heeft als mijn jongen maar gelukkig
wordt.
In deze waan van sombere afkeer en af
godische bezetenheid zag Martha Jutte de
dingen niet duidelijk en zuiver meer. Zij
zag alleen haar eigen kommervolle, armoe
dige bestaan en het moeilijke, vreugde
loze leven van haar zoon. Goed en kwaad
hadden voor haar de scherpe omlijningen
verloren zij' vloeiden in haar geschokte
geest ineen tot een wazig beeld van betrek
kelijke begrippen, waaruit steeds weer het
wezen van haar enig bezit, haar zoon, op
rees om alles te overschaduwen.
Victor Jutte had de misdaad leren ken
nen in de donkere buurten van Brussel en
Marseille. Hij had zijn afschuw voor de
duisternis van de boevenbuurten na een
korte tweestrijd afgelegd als een nutteloze,
fraaie kledij en zich gehuld in het gemak
kelijke, nuttige pak van de gewetenloos
heid. Zijn scherp verstand had hij op de
misdaad geslepen. En zijn ingenieus brein
had hij geoefend op het enige vraagstuk,
dat voor hem en zijn kornuiten van belang
bleef: ho'e is de straf te ontlopen?
Zo was het fantastische plan ontstaan.
De détails ervan waren stuk voor stuk in
zijn gedachten geslopen, als de hoofdstuk
ken van een roman. En tenslotte klopte
alles tot in de kleinste bijzonderheden.
Toen zijn tante, Johanna Jutte, voorgoed
het huis verliet waar zij met haar zuster
jarenlang de huishouding van de heer Tiele
had verzorgd, was dat geen toeval geweest,
dat wonderwel te pas kwam. Het was een
gevolg van de weloverwogen campagne,
die Victor gevoerd had om zijn plaats in
huis vrij te krijgen. De hooglopende ruzies
tussen de twee zusters, die aan het vertrek
van Johanna vooraf gingen, had hij wel
bewust uitgelokt door zijn brieven. En
toen zij verdwenen was, kon hij beginnen
met het eerste deel van zijn plan: de bui
tenwereld wennen aan het idee, dat een
van de twee zusters in volkomen afzonde
ring leefde in dat stille sombere huis, en
dat de andere haar liefderijk verzorgde. De
namenkwestie verwaarloosde hij. De zus
ters hadden geen intieme kennissen. Wie
zou ooit op het idee komen dat Johanna
eigenlijk Martha heette?
Toen kwam de dag, waarop die Helle
boom op verhuizen aandrong. Nu moest
snel gehandeld worden. Het plan was klaar
de handlangers wachtten op een sein om
hun aandeel te komen leveren. Zij waren
vertrouwde kornuiten. Hun hulp zou ruim
worden betaald, en ze zouden voor altijd
zwijgen als het graf.
Enkele dagen voor de grote datum bracht
een van hen de klok, waarin de zuurstof-
cylinder en het snij-apparaat verborgen
zaten, binnen. Niemand zou enige argwaan
koesteren om een klok! Victor had geen
enkel risico genomen. Hij had met een soort
van misdadig kunstenaarschap alle détails
verzorgd.
„Goed idee was dat, van die klok," zei
Tak waarderend. „Zou ik nooit op geko
men zijn. Zeg es, wie heeft je verteld dat
ze daar op de bank een nieuwe brandkast
hadden, die nog niet ingemetseld was?"
Victor Jutte zweeg en keek naar de
grond.
„Dat vissen we wel uit," zei Tak opge
ruimd. „We moeten trouwens nog heel wat
uitvissen. Je medeplichtigen én zo. Komt
wel. Vertel nou maar eens verder, hoe je
die brandkast in huis gekregen hebt. Met
de takel?"
De jongeman keek verbaasd op. „Hebt u
dat al ontdekt? Ja, met de takel. Ging
makkelijk. Als je zo'n ding optrekt van
boven af uit een schuine hoek, slingert ie
meteen met een reuzezwaai de kant op die
je hebben moet. Hij plofte met één slin
ger naar de overkant van het muurtje."
„Juist," zei Tak. Hij kneep zijn ogen
half dicht en ging verder: „Waar heb je dat
ding verborgen?"
„In de voorkamer. We hadden een oud
kabinet vertimmerd, zodat het er mooi
omheen paste. U hebt er nog een poos dicht
bij in de buurt gezeten."
De commissaris lachte kort. Tak voelde
de steek onder water, die hij van twee kan
ten kreeg, doch hij bleef er manmoedig
onder.
„Hadden jullie die kast in dat bestel-
autootje, toen ik achter je aanzat?"
„Was u dat? We waren op alles voorbe
reid," zei Victor in jeugdige overmoed. Zijn
ogen glinsterden plotseling, alsof het avon
tuur hem nóg boeide.
De commissaris moest aan zijn eigen zoon
denken. Die studeerde en had alle kansen
gekregen om een behoorlijk mens te wor
den. Deze jongen had er geen enkele ge
had. Enfin niet sentimenteel worden.
Tak stond op. „Ik neem aan dat je met
die snijbrander het ding op je gemak hebt
geforceerd, terwijl wij op valse sporen af
gingen," zei hij. „Ik moet zeggen dat het
knap in elkaar zat. Maar niet knap genoeg,
jongelief. Er ontbreekt altijd een hele
kleine kleinigheid aan ieder plan, neem dat
van mij aan. De misdaad kan nooit vol
maakt zijn. Weet je waarom niet?"
Victor Jutte keek grimmig naar de man
tegenover hem.
„Ik zal het je zeggen, jongeman," ver
volgde Tak. „Omdat het een misdaad
is. Ziezo. Ik heb niets meer te zeggen voor
lopig."
Hij knoopte zijn jas dicht en liep naar
de deur.
Commissaris Falkner hief de hand op.
„Een ogenblikje, Tak," zei hij. „Ik wilde
nog even iemand erbij halen." Hij belde
en enkele ogenblikken later trad een ma
gere vrouw van middelbare leeftijd bin
nen. Zij leek sprekeqd op Martha Jutte,
doch zij zag er ouder uit. Ze bleef aarze
lend midden in het vertrek staan en keek
om zich heen. Toen ontdekte ze Victor en
met een kreet van afgrijzen liep ze op hem
toe.
„Smerige schoft!" beet ze hem toe. „Heb
je je zin gekregen? Nu heb je je moeder
volledig in het ongeluk geholpen! Je kan
tevreden zijn!"
Victor werd bleek en keerde zich af.
Herkent u deze jongeman?" vroeg com
missaris Falkner overbodig.
Johanna Jutte staarde hem aan. „Of ik
hem herken? Ik ken hem nu pas goed! Hij
is hij is de moordenaar van mijn zuster.
Ik heb het altijd gevreesd, maar nu weet
ik het: hij heeft haar in de dood gejaagd!"
(Slot volgt).
