West-Europa opnieuw blootgesteld
aan activiteit van nazi-agenten
SCHOTH
f 11
Los arbeider verdacht van serie
inbraken in Haarlem en elders
RR
Ir. B. F. van Nievelt
met pensioen
Wereldnieuws
RHEUMIN
At/fit.'
ocU ió het
zo
Smokkelarij levert geld voor de her
groepering van SS-ers en NSDAP-ers
De radio geeft Zaterdag
OVERHEMDEN
ARAPLUI ES
PANDA EN DE MEESTERDOKTER
Wat KAN kan
kan KAN alleen
VRIJDAG 7 NOVEMBER 1952
2
M. DOUWMA EN ZOON
Kerkelijk Nieuws
Met V E L P O N zie je er geen barst van
Haarlemse rechtbank
Kort nieuws
I. KAN
Tussen Pool
en Evenaar
(Speciale berichtgeving)
De sinds maanden aan het licht getreden activiteit van neo-nazistische organisaties
In West-Duitsiand heeft ernstige bezorgdheid gewekt in die West-Europese landen,
waarin voor en tijdens de oorlog de nationaal-socialistische ideologieën, naar
Duits model, werden gepropageerd en bij een bepaald deel van het volk ingang
vonden. Onderzoekingen naar aard en omvang van groeperingen in Neder-Saksen
en Westfalen, welke voornamelijk bestaan uit oud-S.S.'ers en hoge functionarissen
van de toenmalige N.S.D.A.P., hebben aan het licht gebracht, dat er in het buiten
land, waaronder ook Nederland, vertakkingen bestaan, welke even gevaarlijk
moeten worden geacht als de communistische celvorming.
De inlichtingendiensten in de betreffen
de landen, die geregeld hun gegevens uit
wisselen, beschikken over uitgebreid mate
riaal, dat niet alleen aanwijzingen bevat
voor de politieke activiteit dezer groepen,
doch ook ten aanzien van de wijze, waarop
deze in „het duister" werkende organisa
ties aan de voor haar noodzakelijke fond
sen trachten te komen.
De omvangrijke smokkelaffaire in koffie,
damesmantels en zijden shawls, welke
enige tijd geleden tot klaarheid is gebracht
door de douane-recherche, zou, zo verne
men wij, niet alleen de hoofdverdachte, de
50-jarige G. H. uit Enschedé, groot gelde
lijk gewin hebben gebracht, maar ook groot
financieel voordeel hebben opgeleverd aan
een bepaalde groep Duitsers, die in een
herleving van nazistisch getinte strijdfor-
maties zijn heil ziet.
H. zelf heeft in 1939 een actieve rol ge
speeld in de toen zo geruchtmakende zaak
van de uniformen-smokkelarij. Men zal
zich herinneren, dat op grote schaal Neder
landse soldaten-uniformen op clandestiene
wijze over de Duitse grens werden ge
bracht. Voor een aantal lieden was deze
landsverradelijke smokkelarij een zeer
winstgevend bedrijf.
De organisatie, die hierbij de leiding
had, bestond zowel uit Duitsers als Neder
landers. Door een te vroegtijdige ontdek
king heeft deze affaire maar op beperkte
schaal effect gesorteerd. Van de aanvanke
lijke opzet, om duizenden Duitse soldaten
in Nederlandse uniformen aan de inval in
Nederland te doen deelnemen, is niet veel
terecht gekomen. Alhoewel in deze zaak
arrestaties zijn verricht, waarop vonnissen
zijn gevolgd, is door de in Mei 1940 vol
gende Duitse bezetting van een volledig
tot klaarheid brengen van deze smokkelarij
geen sprake geweest.
De arrestatie van H., die in April 1940
met 21 andere Nederlanders op last van de
Nederlandse regering werd geïnterneerd,
zou aanleiding zijn voor de Nederlandse
autoriteiten de affaire opnieuw in onder
zoek te nemen.
Want bij de instanties, welke thans in
deze omvangrijke en ingewikkelde zaak
een onderzoek instellen, leeft een sterk
vermoeden, dat van de opbrengst der lang
niet onvoordelige smokkelarijen ook Duitse
politieke organisaties haar deel hebben ge
had. Vandaar dat internationaal door justi
tie, politie en bezettings-autoriteiten in
ADVERTENTIE
20 tabletten 45 et
N.V. Koninklijke Ptiarmeceulliehe Fabrieken v/h
Brocades - Stheeman Pharmacia
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Gewijde muziek. 7.45 Ge
bed. 8.00 Nieuws. 8.15 Platen. 9.00 Voor de
huisvrouw. 9.40 Platen. 9.55 Mis van Requiem.
11.30 Platen. 11.45 Voor de zieken. 12.00
Angelus. 12.03 Promenade-orkest. 12.3012.33
Land- en tuinbouwmededelingen. 12.55 Zon
newijzer. 13.00 Nieuws. 13.20 Concert. 14.00
Boekbespreking. 14.10 Platen. 14.20 Engelse
les. 14.40 Harmonie-kapel. 15.00 Kroniek van
Letteren en Kunsten. 15.40 Dameskoor. 16.00
Pianoduo. 16.20 De vliegende Hollander, cau
serie. 16.30 De schoonheid van het Grego
riaans. 17.00 Voor de jeugd. 18.00 Instrumen
taal ensemble en solist. 18.15 Journalistiek
weekoverzicht. 18.25 Lichte muziek. 18.45
Buitenlandse correspondenties. 19.00 Nieuws.
19.10 Platen. 19.20 Parlementsoverzicht. 19.30
Platen. 20.25 De gewone man. 20.30 Licht
baken. 20.50 Platen. 21.00 Gevarieerd pro
gramma. 21.50 Actualiteiten. 22.00 Amuse
mentsmuziek. 22.30 Wij luiden de Zondag in.
23.00 Nieuws. 23.15 Nieuws in Esperanto.
23.22—24.00 Platen.
HILVERSUM H, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Ochtend
gymnastiek. 7.33 Platen. 8.00 Nieuws. 8.18
Platen. 8.30 Orgelspel. 8.55 Voor de huis
vrouw. 9.00 Platen. 10.00 Tijdelijk uitgescha
keld, causerie. 10.05 Morgenwijding. 10.20
Voor de arbeiders in de continubedrijven.
11.35 Viool en piano. 12.00 Platen. 12.30 Land
en tuinbouwmededelingen. 12.33 Accordeon-
muziek. 13.00 Nieuws en commentaar. 13.20
Dansmuziek. 1.530 Radioweekjournaal. 14.15
Hawaiïan-muziek. 14.35 Gronings programma.
15.00 Amateuruitzending. 15.30 Eerst denken,
dan doen, causerie. 15.45 Militaire kapel.
16.15 Sportpraatje. 16.30 Platen. 17.15 Voor de
jeugd. 18.00 Nieuws. 18.20 Filmprogramma.
18.40 Regeringsuitzending: Zoeklicht op de
Westerse Defensie. 19.00 Artistieke Staal
kaart. 19.30 Passepartout, causerie. 19.40 Het
Oude Testament in deze tijd, causerie. 19.55
Deze week, causerie. 20.00 Nieuws. 20.05 Ge
varieerd programma. 22.00 Socialistisch
commentaar. 22.15 Weense muziek. 22.40 On
der de pannen, hoorspel. 22.25 Reis Z. K. H.
Prins Bernhard naar Midden- en Zuid-
Amerika. 23.00 Nieuws. 23.15 Wereldkam
pioenschappen dammen. 23.2024.00 Platen.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Gevarieerde muziek. 12.30 Weerbe
richt. 12.34 Lichte muziek. 13.00 Nieuws. 13.15
Waamse muziek. 14.00 Piano. 14.20 Vlaamse
muziek. 14.35 Pianorecital. 15.00 Platen. 15.15
Ethnische muziek. 15.40 en 16.00 Platen. 16.45
Engelse les. 17.00 Nieuws. 17.10 en 17.30 Pla
ten. 18.02 Piano. 18.15 Platen. 18.30 Voor de
soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Platen. 20.00
Gevarieerde muziek. 21.30 Accordeonmuziek.
22.00 Nieuws. 22.15 Jazzmuziek. 22.45 Platen.
23.00 Nieuws. 23.0524.00 Platen.
West-Duitsland nauw wordt samengewerkt.
Voornamelijk heeft men hierbij het oog
op formaties, welke zich hebben gevormd
uit oud-frontsoldaten. Deze beschikken
over eigen week- of maandbladen, die op
grote schaal in Duitsland worden verkocht.
Deze bladen worden zogenaamd „uitge
geven met het doel om inlichtingen te ver
krijgen over militairen, die óf gesneuveld
zijn óf zich in Russische gevangenschap
bevinden." De inhoud is evenwel dikwijls
een verkapte verheerlijking van de voor
malige „Wehrmacht".
Ook in ons land
Sinds enkele maanden hebben enkele
van deze „soldatenblatter" hun weg naar
ons land gevonden. De opzet is om onder
voormalige N.S.B.-aanhangers de vriend
schapsbanden met de vroegere Duitse „ka
meraden" weer aan te knopen. Eenzelfde
systeem wordt toegepast in België. Deze
schriftelijke propaganda wordt ondersteund
door persoonlijke bezoeken. Gespeculeerd
wordt daarbij op de ontevredenheid onder
de aanhangers der nationaal-socialistische
ideologieën, waarvan de meesten het ac
tieve en passieve kiesrecht hebben ver
loren. Er wordt tijdens die gesprekken, die
veelal plaats vinden in zogenaamde „krin
gen" van 10 tot 15 personen, de mogelijk
heid in uitzicht gesteld, om in het toekom
stige Duitse leger een functie te bekleden.
De activiteit dezer „agenten", die propa
gandistisch uitstekend zijn geschoold, is
zeer groot. Gezien het feit, dat alles legaal
plaats vindt, kunnen de bevoegde autori
teiten hiertegen niets doen.
Krachtiger, zo werd ons van bevoegde
zijde verklaard, dan de Engelse en Ameri
kaanse bezettingsinstanties,treden de Fran
sen in hun zóne tegen deze Duitse propa
gandisten op. Vandaar dat in Frankrijk
zelf van deze activiteit niet veel wordt
gemerkt.
Er is in alle West-Europese landen ech
ter een gebrek aan voldoende opsporings
ambtenaren.
De grote stroom van vluchtelingen uit
Oost-Duitsland, waardoor infiltratie van
onbetrouwbare elementen in de bonafide
diensten mogelijk is geworden, zal het
noodzakelijk maken, dat het gehele West-
Europese contra-spionnage-apparaat op de
helling wordt genomen. Besprekingen hier
over tussen de betreffende landen zijn, zo
deelde men ons mede, reeds gaande.
ADVERTENTIE
met dubbele boord
en reserve-boord
Gen. Cronjéstraat 42—44 Tel. 15438
Het proces tegen Yvonne Chevallier. De aanklager (links) leest de beschuldiging
voorterwijl Yvonne Chevallier (rechts), advocaat Acquaviva en de president van
het Hof (op de voorgrond, rug naar de camera), luisteren.
Ned. Herv. kerk
Aangenomen naar Vlissingen (vac. J. C.
Sickesz) J. Kwast te Hendrik Ido Ambacht.
Geref. kerken
Bedankt voor Koudekerk aan de Rijn
T. J. Hagen te Lemelerveld.
Bedankt voor Andijk (vac. H. R. Groe-
nevelt) D. Zwart te Halfweg.
Geref. gemeenten
Bedankt voor Rijssen F. J. Dieleman te
Yerseke.
Examens
Aan de Theol. Hogeschool der Geref.
kerken onderh. art. 31 K.O. slaagde voor
het prop. examen de heer O. Doornbos te
Kamperveen.
ADVERTENTIE
ZO GOED LIJMT VELP0N
VRAAG DE IUISTE SOORT
In de zomermaanden kwamen er bij de
Haarlemse politie verscheidene keren be
richten binnen van inbraken, waarbij goe
deren uit winkels o.a. vulpenhouders,
vulpotloden en fotoetoestellen werden
gestolen. Half September werd de negen-
endertigjarige G. L. aangehouden en gis
teren stond de Haarlemse rechtbank voor
de vraag wat er met de man moet gebeu
ren.
De officier van Justitie had G. L. de in
braken aan de Wagenweg (groot aantal
vulpotloden) en het Stuyvesantplein (foto
toestellen) ten laste gelegd, maar in het
dossier lagen processen-verbaal van een
serie Haarlemse inbraken en van inbraken
in Beverwijk, Wormerveer en Amersfoort
gepleegd.
„U schijnt over een ongelooflijke koel
bloedigheid te beschikken" merkte de pre
sident op en hij bracht in herinnering op
welke wijze verdachte te werk is gegaan in
Wormerveer. Verscheidene deuren moes
ten worden opengebroken en panelen wor
den vernield, alvorens de inbreker wat kon
stelen.
Verdachte deelde voorts mee, dat hij het
gestolene verkocht en het geld in Amster
dam verbraste, vaak in gezelschap van
vrouwen. Nadat hij enkele maanden ge
leden in de Groningse gevangenis zijn der
tiende vonnis had ondergaan, heeft men
hem in de omgeving van Haarlem aan
werk geholpen. Hij woonde in een kosthuis,
doch na vier weken moest hij vertrekken,
omdat er iets uit zijn verleden bekend
werd. Hij begaf zich naar Amsterdam en
kwam in verkeerd gezelschap. De ene in
braak volgde op de andere
De officier van justitie moest toegeven,
dat de omstandigheden niet gunstig zijn
geweest. Hij is weer uit het lood geslagen
en pleegde inbraken, waarbij de buit soms
aanzienlijk was. De maatschappij dient
ORIG.
ADVERTENTIE
DE MOOISTE SORTERING IN
en WANDELSTOKKEN
vindt U bij
Gr. Houtstraat 47 - Haarlem
Telefoon 18036
Overtrekken Repareren
BASKISCHE BARETTEN 4.95
tegen personen als verdachte beschermd te
worden en daarom mag er niet geaai-zeld
worden een lange straf op te leggen. De eis
luidde een gevangenisstraf van drie jaar
met aftrek van voorarrest.
Mr. S. Groen herinnerde er aan, dat de
familie niets meer met verdachte te maken
wil hebben. Het is moeilijk met een ver
zoek te komen, maar pleiter hoopte dat
de rechtbank iets kan doen. Mogelijk geeft
een voorwaardelijke straf met toezicht hem
enige steun in de toekomst.
De rechtbank zal op 20 November uit
spraak doen.
Onjuiste aangifte aan de belasting
Aan de Haarlemse grossier A. K. was ten
laste gelegd, dat .hij in Augustus 1951 op
zettelijk onvolledig of onjuist zijn inkom
sten had opgegeven voor de inkomstenbe
lasting en dat hij een kwitantie had uitge
schreven, waarop hij vermeld had dat een
zekere Groen 1200 van hem had ontvan
gen.
De heer A. Dijkstra, controleur bij de
belastingen te Amsterdam, deelde als ge
tuige mee, dat hij op 7 April j.l. in Rotter
dam een onderzoek heeft moeten instellen
in de boeken van een fabrikant. Aan de
Haarlemmer K. was sigarettenpapier ge
leverd. Een controle in de boeken van de
Haarlemmer volgde en toen bleek, dat deze
niets verantwoord had. Later heeft hij be
kend voor 5480 aan sigarettenpapier ge
kocht te hebben. De transactie had hij
buiten de boeken gehouden.
De officier van justitie achtte de ten
laste gelegde feiten bewezen. Verdachte
had een hoger inkomen dan hij heeft op
gegeven. De gefingeerde kwitantie was
een camouflage, om de fiscus een rad voor
de ogen te draaien. De eis luidde een ge
vangenisstraf van vier maanden.
Mr. Smitshuyzen merkte in zijn pleidooi
op, dat de fraude in Rotterdam is begon
nen. Er werd bij de levering van het si
garettenpapier geen factuur gezonden en
daarom heeft verdachte een kwitantie ge
schreven. Hij vroeg voor dit punt clemen
tie. Wat het onjuist opgeven van de inkom
sten aan de belasting betreft was de plei
ter van mening, dat ontslag van rechtsver
volging moest volgen, omdat verdachte een
juiste opgave had gedaan, voordat hem
een aanslagbiljet, zij het ook met een ver
hoging van 1100, was uitgereikt.
De heer Dijkstra merkte op, dat er bij
de belastingdienst geen juiste opgave was
binnengekomen. Verdachte heeft hem wel
tijdens het onderzoek de juiste opgave ge
daan. Zodra een onderzoek begonnen is
kan de inspectie een boete opleggen ook al
volgt een juiste aangifte.
Uitspraak 20 November.
ADVERTENTIE
SSTR
I FALCON MANTELS EN JASSEN
In de binnenkort te houden vergadering
van de Provinciale Staten van Noordhol
land zal een voorstel van Gedeputeerde
Staten aan de orde komen aan ir. B. F. van
Nievelt met ingang van 1 Februari 1953
overeenkomstig diens verzoek op de meest
eervolle wijze ontslag te verlenen als direc
teur van het Provinciaal Waterleidingbe
drijf, onder dankbetuiging voor de door
hem gedurende meer dan drieëndertig
jaren aan de provincie bewezen zeer be
langrijke diensten.
Ir. Van Nievelt bereikt op 28 Januari
1953 de vijfenzestigjarige leeftijd en daar
om heeft hij verzocht hem ontslag te ver
lenen uit de provinciale dienst.
De heer Van Nievelt is in 1888 geboren
en heeft gestudeerd aan de Technische Ho
geschool te Delft, waar hij in 1912 slaagde
voor het ingenieursexamen. Tijdens zijn
studententijd was hij president van het
Delftse Studentencorps.
In 1912 kwam ir. Van Nievelt in dienst
bij het Rijksbureau voor Drinkwatervoor
ziening, waar hij tot 1919 werkzaam bleef.
Onder directie van de heer J. van Olden-
borgh trad ir. Van Nievelt op 1 September
1919 in dienst als ingenieur van het Provin
ciaal Waterleidingbedrijf van Noordhol
land. Een jaar later werd hij bevorderd tot
ingenieur eerste klasse, in 1924 tot hoofd
ingenieur en in 1941 tot technisch adjunct
directeur. Toen ir. W. Mensert met in
gang van 1 September 1942 wegens het be
reiken van de leeftijdsgrens als directeur
aftrad, volgde ir. Van Nievelt hem op als
directeur van het bedrijf.
In de loop der jaren heeft ir. Van Nievelt
zitting had in verscheidene besturen en
commissies op het gebied van de drink
watervoorziening.
Aan de vice-admiraal J. M. de Booy is
op zijn verzoek op de meest eervolle wijze
ontslag verleend als buitengewoon en gevol
machtigd ambassadeur te Bonn en als hoofd
van de Nederlandse militaire missie bij de
geallieerde bestuursraad in Duitsland, onder
dankzegging voor de gewichtige diensten
door hem in beide functies aan den lande
bewezen. De heer De Booy zal op 1 Decem
ber beide functies neerleggen.
11. „Ik weiger om op dergelijke beledi
gende vragen antwoord te geven", brieste
dr. Esculapus. „Mag ik u er aan herinne
ren", antwoordde Joris koel, „dat ik een
afgezant van de koning ben? Ik heb dus
de door u gelaakte vragen in naam van
Zijne Majesteit gesteld". ,/Het kan mij niet
schelen, in wiens naam u mij beledigt",
hijgde de verontwaardigde dokter, „ik ver
draag het niet". „En voorts", ging Joris
genadeloos verder, „dient u zich nog aan
een kleine formaliteit te onderwerpen. Uw
vingerafdrukken moeten worden genomen,
opdat, indien na uw bezoek aldaar iets in
het paleis vermist wordt, wij direct.
Maarde geplaagde geneesheer liet hem
niet verder uitspreken. „Er uit", bulderde
hij, zoeken jullie maar een andere dok
ter, ik zie van de opdracht af. Ik... ik...
er uit". „Juist", zei Joris voldaan, „u gaat
dus niet naar het paleis? Dan hebt u deze
oproep niet meer nodig". En hij maakte
zich met het document uit de voeten. Een
kwartiertje later kwam hij welgemoed de
herberg binnen, waar Panda geduldig op
hem zat te wachten. „Kijk", zei hij fier,
„hier is de oproep, waarin ik, dr. Escula
pus, naar het paleis word ontboden. Ge
moogt mij, als mijn assistent, daarheen
vergezellen". ,JDus het is toch waari', riep
Panda, die door dit bewijsstuk totaal werd
misleid, „je bent werkelijk de beroemde
dokter Esculapus".
De drukkerij en uitgeverij van de Erven
J. J. Tijl te Zwolle, die vandaag 175 jaar
bestaat, heeft Hans Alma op een oorspron
kelijke manier haar geschiedenis laten ver
tellen in een fleurig gedenkboek „Tij ls
Curiosa", dat met charmante tekeningen
van Teun van der Veen is verlucht. Het
wijkt naar opzet en naar inhoud geheel af
van de gebruikelijke gedenkboeken-vorm,
want het laat zijn lezers een luchtige rond
gang maken door een denkbeeldig museum,
waarin zij de merendeels reële curiositei
ten aantreffen die evenzovele herinnerin
gen vormen aan opmerkelijke gebeurtenis
sen of episoden uit de historie van deze
drukkerij aan de Melkmarkt te Zwolle.
Over haar ontwikkeling vertelt Hans Alma
een boeiend verhaal, waarin hij vooral de
romantiek uit vroeger tijden heeft doen
herleven. Trouwens, het bedrijf heeft zijn
ontstaan te danken aan een romance tus
sen Martinus Tijl, de zoon van een Gronin
ger „fabriqueur", die in het najaar van
1765 met de postkoets naar de IJselstad
reisde om Catharina van Epe terug te zien,
wier charmes hem, waarschijnlijk tijdens
haar bezoek aan de Groninger kermis, had
den bekoord. Martinus werd knecht in een
boekhandel trouwde met Catharina en be
gon in 1768 zelf een bescheiden boekwin
keltje op de Melkmarkt. De grootboeken in
het museum laten zien, dat daar behalve
pennen en schrijfpapier ook zwavelstokken
en gezondheidsbitter werden verkocht! In
1777 werd Martinus Tijl boekdrukker en
op „Zaturdag den vyfdën Juny 1790" gaf
hii het eerste nummer van het „Ovei-ys-
selsch Weekblad tot Nut van 't Algemeen"
uit. Het werd een jaar later de „Overyssel-
sche Courant", een naam die in de Franse
tijd vele malen op hoog bevel gewijzigd
moest worden.
Voortreffelijk heeft Hans Alma de sfeer
getekend waarin de Tijls in die tijd moes
ten werken. En onder zijn leiding verder
wandelend door het imaginaire museum
beleeft men de groei van de „voorname
boekhandelarij" tot modern bedrijf mee,
delend in het geluk en het verdriet van de
elkaar opvolgende Tijls. „Het waren",
schrijft Alma, „geen bewogen, dynamische
durfals, die zich telkens weer stortten in
nieuwe waagstukken, soms onverwachte
successen behalend, soms falend. Zij waren
ijverige, bedachtzame metselaars,dié slechts
als de omstandigheden gunstig waren ver
der bouwden aan hun familiezaak. Zij
bouwden op vaste grond en zo werd Tijl
een symbool van goed vakmanschap en
degelijke bewindvoering, een door en door
Hollandse zaak, welke van klein bedrijfje
met een houten pers in 175 jaar uitgroeide
tot Overijsels grootste en veelzijdigste
drukkerij met departementen voor boek
druk, offset, binderij, chemigrafie, courant,
formulieren- en boekenuitgeverij". Daar
van getuigt ook dit keurige, in 'eigen be
drijf vervaardigde gedenkboek.
ADVERTENTIE
NU REEDS VOOR DE SINT
Meisjeshorloges 13.45
Jongenshorloges 16.75
Chique modellen doublé
44.
37.50
14-daags
Damespolshorloges
Bim-bam pendules
vanaf
JUWELIER HORLOGER
Barteljorisstraat 2, Haarlem, Tel. 13004
Kaarsrecht. In het Bolsjoi-theater te
Moskou is Donderdagavond een feeste
lijkheid gehouden ter gelegenheid van
de 35ste herdenking van de October-
revolutie. Maarschalk Stelin was even
eens aanwezig. Toen hij 'kaarsrecht en
met krachtige tred, gekleed in maar
schalksuniform, naar zijn plaats schreed,
werd hij luide toegejuicht.\Hij nam
plaats op de tweede rij van hót presi
dium, dat gezeten was op het ^oneel
Het toneel was versierd met rode",vlag
gen en portretten in gouden lijst van
Lenin en Stalin. Stalin werd bij het
binnenkomen begeleid door Molotof,
Malenkof, Sjvernik, Kroesjtsjef, Beng,
Boelganin en Kaganowitsj.
Dank aan Stalin. De Israëlische minister
president David Ben Goerion heeft
Donderdag Stalin telegrafisch bedankt
voor de hulp van de Sovjet-Unie aan
Israel sedert de oprichting van de JoocL
se staat. In het telegram dat verzonden
werd ter gelegenheid van de verjaardag
van de Russische October-revolutie,
verklaarde Ben Goerion: „In deze
periode van ontwikkeling van ons his
torisch vaderland herinneren wij ons
het deel dat de Sovjet-Unie had in het
verslaan van de nazistische vijand.''
Ben Goerion besloot met te verklaren:
„Laat geluk en welvaart het deel' zijn
van de volkeren van de Sovjet-Unie-en
een durende vrede over de wereld
heersen."
Dank aan Tito. Milovan Djilas heeft op
het congres van de Joegoslavische com
munistische partij te Zagreb maarschalk
Stalin ervan beschuldigd, dat hij de
Octoberrevolutie, waarvan de herden
kingsplechtigheden Donderdagavond be
gonnen zijn, heeft verraden. De geest en
de denkbeelden van de Octoberrevolutie
werden in de Sovjet-Unie onderdrukt,
doch in Joego-Slavië, zo vervolgde hij,
traden zij in alle glorie aan het licht.
„De geest van Lenin, Marx en Engels
leeft voort en vervolgt de proletarische
revolutie in de persoon van kameraad
Tito, in onze eigen revolutie en in ons
werk". Ook in het hart en geest van
het Russische volk kan zij niet onder
drukt worden, aldus Djilas.
Protestactie. Het onder communistische
leiding staande Franse vakverbond
CGT heeft zijn leden opgeroepen om
„overal actie te voeren" als protest
tegen de afwijzing van een verzoek tot
invrijheidsstelling van zijn secretaris
generaal Le Léap. „Organiseert mani
festaties en stakingen. Laten wij La
Léap en de andere gevangenen
(vier communistische jeugdleiders) uit
de gevangenis redden," zo heet
het in de oproep. Zoals bekend worden
Le Léap en de jeugdleiders beschuldigd
van pogingen om de strijdkrachten te
demoraliseren.
Schokkend. Te Dibroegarh, in de Indische
provincie Assam, zijn Woensdagavond
aardschokken gevoeld, die 50 seconden
duurden. Er wordt geen melding ge
maakt van schade. In deze plaats zijn
meer dan duizend aardbevingen gere
gistreerd sinds de gx-ote aardbeving van
15 Augustus 1950, waarbij 574 mensen
het leven verloren.
Complotteur. Het hoofdkwartier van het
Cubaanse leger heeft Donderdag be
kendgemaakt, dat Lazaro Landeiraa
een vroegere kolonel van het leger, zich
sinds Maandag in hechtenis bevindt op
beschuldiging van een poging om de
regering omver te werpen. Volgens de
stafchef van het leger, generaal Taber-
nilla, heeft Landeiras getracht, leger
officieren over te halen aan een samen
zwering deel te nemen.
Weddenschap. De uitslagen van de Ame
rikaanse presidentsverkiezingen waren
moeilijk verteerbaar voor mevrouw Ca
rolyn Howard, inwoonster van Mont
gomery in Alabama. Zij had met een
verslaggever van het blad „Montgomery
Advertiser" gewed, dat gouverneur
Stevenson zou winnen. Als deze verloor
zou zij de voorpagina van dit blad, met
de verkiezingsuitslagen, opeten. Zij loste
het probleem listig op. Zij verbrandde
de pagina, deed de as in een kop koffie
en dronk het op.
Kenya. Een woordvoerder van het be
stuur van Kenya heeft medegedeeld,
dat het stamhoofd Njiriri is gearresteerd
nadat hij geweigerd had de Mau Mau-
beweging te veroordelen. Donderdag
ochtend heeft een patrouille van politie
en militairen het plaatsje Meroe, op de
helling van de berg Kynea, omsingeld
en bijna 2000 Afrikanen opgepakt voor
een verhoor. Te Fort Hall, een belang
rijk centrum van de Mau Mau, zijn
Donderdag 30 personen aangehouden.
Nog 60 personen werden gearresteerd
bij een inval in een kraal in de buurt
van Meroe.
DE aarde draait om haar as, dat weet
tegenwoordig ieder kind. Iemand die
met zijn voeten boven op de Noordpool
staat, draait dus in 24 uur éénmaal om,
d.w.z. hij komt na die tijd in precies de
zelfde stand als hij oorspronkelijk stond.
Datzelfde is het geval aan de evenaar;
ook daar keert een bepaald punt na 24 uur
in zijn oorspronkelijke stand
terug. Maar dat punt heeft dan
inmiddels 40.000 km. afgelegd.
De draaiingssnelheid die pre
cies op de Noordpool 0 km. is,
bedraagt aan de evenaar onge
veer 1600 km. per uur.
Wat er gebeurt, wanneer
iets met grote snelheid in v*"
het rond wordt geslingerd, weet ook
iedereen; het heeft de neiging de krom
me baan te verlaten en zijn weg in
kaarsrechte richting voort te zetten. Deze
zelfde aanvechting om weggeslingerd te
worden, heeft ook de mens op de evenaar,
maar de zwaartekracht houdt hem geluk
kig op de aarde vast. Eerst wanneer de
aarde 17 maal zo snel zou draaien als
thans dus waneer onze dag korter dan
1 y? uur zou zijn zou de middelpunt
vliedende kracht aan de eifenaar voldoende
zijn om de zwaartekracht op te heffen. Een
losgelaten voorwerp zou daar dan blijven
zweven.
Maar laten we ons niet in fantasten ver
diepen, de punten aan de evenaar draaien
nu eenmaal niet met een snelheid van ruim
27.000 km., maar met een snelheid die,
gelijk we gezien hebben, aanzienlijk klei
ner is. Toch brengt ook die kleinere snel
heid consequenties met zich mee, want een
hoogspringer heeft daardoor aan de eve
naar geringere krachten te overwinnen
dan op onze breedte en nóg minder dan
aan de Noordpool. Laten we het maar in
ronde cijfers zeggen: een Nederlandse
athleet met een gewicht van precies w
kilo, zou zich klimatologische omstan
digheden e.d. buiten beschouwing gelaten
bij het vèrspringen aan de evenaar ge-
dragen als athleet die 69.79 kilo weegt,
terwijl hij aan de Noordpool bij zijn record-
pogingen het idee zou heooen
minstens 70,15 kilo te wegen.
Dit verschil tussen evenaar en
de polen is voor 2/3 deel te wij
ten aan de middelpuntvlieden
de kracht tengevolge van de
aswenteling der aarde en voor
1/3 deel is de afplatting naar
de polen daarvan de oorzaak.
Theoretisch zouden springrecords die op
verschillende breedten worden behaald,
dus niet zonder meer met elkaar te ver
gelijken zijn, maar het is duidelijk dat in
de practijk niets te merken is van de gro
tere kracht die overwonnen moet worden
al naar gelang men zich verder van de
evenaar verwijdert. Dat blijkt wel uit het
feit dat geen enkel hoogspring record
ooit aan de evenaar werd gemaakt. Ook bij
het wegen op balans-weegschalen is van
dit verschil niets te merken, doch wanneer
met een zuivere veer-balans zou worden
gewogen, zou geconstateerd kunnen wor
den dat een voorwerp, dat op de Pool 100
kilo weegt, aan de evenaar een gewicht van
99,48 kilo zou aanwijzen. Helemaal te ver
onachtzamen is het dus niet.
En dan wilden we u nog vertellen van
zoetwater dat uit de oceaan kan worden
geschept.
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
H. PéTILLON
