De zware tocht
gré-GoIa
Het Hek van de
Dam
Agenda voor
Haarlem
„Gesprekken om de Bijbel" in een
pastorie aan de Jan Steenstraat
Catechisanten voor de microfoon
Dr. A. J. Rasker leidt
Zondagse IKOR-rubriek
Herfststukje
In de hoofdstad uit
7
Tegen
hoest,
keelpijn,
verkoudheid
Mijnhardtjes: sterke
Moord op scheepsbouwer
20 November voor
Zes kopjes kleiner
Versteende historie
Exodus uit Oost-Duitsland
ZATERDAG 8 NOVEMBER 1952
(HKOMST&
&ELASr/wr
'W?
/vfRMOGEHSi
fSeiAST/HOi
8EOOOTI HO
c/jnc.ij
ROT ING
BEGROT/tfÖ
En zo gonst het op gezette tijden in de
pastorie aan de Jan Steenstraat van „radio
activiteit", zij het in een andere zin van
het woord. Terwijl de technici zich bij me
vrouw Rasker in de huiskamer installeren
zijn de mensen, die straks aan de Gesprek
ken om de Bijbel zullen deelnemen, aan
het „droogzwemmen". De onderwerpen, die
alle ontleend worden aan de eerste zend-
ADVERTENTIE
Geslaagd dank zij
lesa - Hilversum
(Bekende Schriftelijke Cursus)
Wiskunde L.O. en M.O. KI en KV
ZATERDAG 8 NOVEMBER
Stadsschouwburg: „Engelen zonder vleu
gels" (ten bate van Weldadigheid naar Ver
mogen), 8 uur. Krelagehuis: Centrum voor
vrij geestesleven, coonferentie over „Het
geestelijk ontwaken van Europa", 3.30 en 8
uur. Sportfondsenbad: Zweemfeest door kin
deren, 7.30 uur. Pinkstergemeente: Nieuwe
Kruisstraat 14, Nederlands Pinkster jeugd-
verbond, jeugdcongres, 8 uur (voortzetting
Zondag 9.30, 4 en 7.30 uur). Rembrandt:
„With a song in my heart", alle leeft., 7 en
9.15 u. Palace: „De schat van Monte Cristo",
14 jaar, 7 en 9.15 uur. Luxor: „Tranen over
Johannesburg", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Lido:
„Levend ingemetseld", 18 jaar, 7 en 9.15 uur.
Nachtvoorstelling „Onder narcose", 14 jaar,
11.30 u. City: „Ontsnapping van Corregidor",
14 jaar, 7 en 9.15 uur. Spaarne: „De gemas
kerde kaper", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Minerva:
„De vrouw mijner dromen", 18 jaar, 7 en
9.15 uur.
ZONDAG 9 NOVEMBER
Stadsschouwburg: Aerdenhouts kinderto
neel „Sneeuwwitje en de zeven dwergen",
2 uur. „Engelen zonder vleugels" (Het Vrije
Toneel), 8 uur. Krelagehuis: Centrum voor
vrij geestesleven; conferentie „Het geestelijk
ontwaken van Europa", 11, 14.30 en 16 uur.
Brinkmann: Humanistisch Verbond, dr. J.
Cohen spreekt over „De waardigheid van de
mens", 10.30 uur. Rembrandt: Zondagmorgen
voorstelling „Een onvergetelijke melodie",
alle leeft., 11 uur; „With a song in my heart",
alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Palace: „De
schat van Monte Cristo", 14 jaar, 2, 4.15, 7 en
9.15 uur. Luxor: „Tranen over Johannes
burg". 14 jaar, 2, 4.15 7 en 9.15 uur. Lido:
Zondagmorgenvoorstelling „Jane Eyre", 14
jaar, 11 uur; „Levend ingemetseld", 18 jaar,
2, 4.15, 7 en 9.15 uur. City: „Onsnapping van
Corregidor", 14 jaar, 2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur.
Spaarne: „De gemaskerde kapers", 14 jaar, 2,
4.15, 7 en 9.15 uur. Minerva: „De vrouw
mijner dromen", 18 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 u.
MAANDAG 10 NOVEMBER
Concertgebouw, tuinzaal: Debussy-recital
Bertje Davelaar, 8 uur. Rembrandt: „With a
song in my heart", alle leeft., 2, 4.15, 7 en
9.15 uur. Palace: „De schat van Monte
Cristo", 14 jaar, 2. 4.15, 7 en 9.15 uur. Luxor:
„Tranen over Johannesburg", 14 jaar, 2, 7
en 9.15 uur. Lido: „Levend ingemetseld", 18
jaar, 2, 4.15. 7 en 9.15 uur. City: „Ontsnap
ping van Corregidor", 14 jaar, 2.15, 4.30, 7 en
9.15 uur. Spaarne: „De gemaskerde kapers",
14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Minerva: „De
vrouw mijner dromen", 18 jaar, 2.30 en 8.15 u.
ADVERTENTIE
il.it. 4 I 1 1 i i -i I
„Nee, dit gaat niet. U praat met zijn vieren door elkaar. Probeer dat straks te voor
komen, want het geeft alleen maar rabarber"Negen mensen, die op een boven
kamer rondom een tafel met twee microfoons een gesprek voeren, zien even op naar
mr. W. B. Meyboom, de directeur van het I.K.O.R. (Interkerkelijk Overleg in Radio
aangelegenheden), die bezwerend zijn hand heeft opgeheven. Hij kreeg zoeven een
telefonische tip door van de programmaleider, de heer G.W. C. Verheul, die bene
den met twee technici bij een contróletoestel nauwlettend het effect van het boven
gevoerde gesprek beluistert. Het was een van die verscheidene aanwijzingen, die er
toe dienen om de gedachtenwisseling van de negen mensen zo goed mogelijk op het
magnetofoonbandje te krijgen, dat op een Zondagavond om vijf over half acht,
terwijl duizenden in het land toehoren, zal worden ontrold. Er wordt grote zorg
besteed aan de I.K.O.R.-rubriek „Gesprekken om de Bijbel", de veertiendaagse
radio-catechisatie, welke wordt opgenomen in de studeerkamer van dr. A. J. Rasker,
Hervormd predikant te Haarlem, onder wiens leiding zij ook staat.
Dit nieuwe onderdeel van het I.K.O.R.-
programma, dat in September in de plaats
kwam van de Bijbelvertellingen na de Kin-
derdienst op Zondagen, is uniek in de Ne
derlandse omroep.
In Groot-Brittanië vond het een voor
beeld in een onderdeel van een „radio-
mission" van de B.B.C., speciaal gericht
op het evangelisatiewerk in Schotland,
die men ook de cathechisatievorm had ge
geven en dertig tot veertig jongelui om
vatte. Het woord „catechisatie" gaat ove
rigens voor deze uitzendingen niet hele
maal op, want de mensen, die zich om dr.
Rasker heen scharen, zijn allen van rij
pere leeftijd. Bovendien zou het aandeel
van de predikant in het gesprek wel
wat te bescheiden zijn voor een ware
.catechiseermeester": hij leidt het ge
sprek en stuurt het met aanvullingen,
toelichting en antwoorden op gerezen
vragen in de banen, die hij er in het belang
van de overzichtelijkheid voor heeft ont
worpen.
De catechisanten zijn een echtpaar uit
Aerdenhout, een echtpaar uit Haarlem, een
Amsterdammer en een dame en twee heren
uit Hilversum. Dit gezelschap is met zorg
gekozen, niet alleen omdat de stemmen
radio-geniek moeten zijn maar vooral ook
met het oog op de samenstelling ervan.
Deze is zeer heterogeen in overeenstem
ming met de oecumenische gedachte, die
het I.K.O.R. kenmerkt. De wind waait hier
uit de verschillende richtingen van het
Protestants kerkelijk leven: Gereformeerd
Orthodox Hervormd Vrijzinnig-Her
vormd Remonstrants. Bovendien neemt
een buitenkerkelijke aan de gesprekken
deel.
„Ondanks hun verschillende achtergrond
vormen zij samen een prettig team, waar
goed mee te werken valt, vooral door hun
onderling begrip", zegt dr. Rasker. „En dat
is van heel veel belang voor een rubriek
als deze, die nog grotendeels het karakter
van een experiment heeft". Het I.K.O.R.
heeft met deze uitzendingen twee dingen
op het oog: de oecumenische verwijding,
die dus duidelijk tot uiting komt in de sa
menstelling van het gezelschap, en een
aanpassing aan de zich wijzigende instel
ling van de radio-luisteraar. Deze kan men
namelijk met een monoloog niet zo mak
kelijk meer boeien als voorheen het geval
was.
Droogzwemmen
brief van Paulus aan de Corinthiërs, moe
ten eerst eens goed doorgesproken worden.
Daarbij wordt men reeds de lijnen gewaar,
waarlangs het gesprek zich weldra bij de
uitzending zal bewegen. De beschikbare 25
minuten zijn maar een zeer beperkte tijd,
waarin vaak een stof wordt behandeld, die
ruimschoots voldoende zou zijn voor een
driedaags congres. Het is dan ook geens
zins de bedoeling een onderwerp tot in
alle détails uit te putten. De gesprekken
laten aan de luisteraars nog zeer veel te
denken over, hetgeen nu ook juist de be
doeling ervan is.
Vooral waar het gaat om een snelle re
actie en een puntig formuleren van opmer
kingen en vragen, is een grondige voorbe
reiding thuis noodzakelijk. Daarom stuurt
dr. Rasker zijn mensen tevoren schetsen,
van de onderwerpen toe.
Concentratie
Over een onderwerp is dan ook al heel
wat gezegd en gepeinsd, vóórdat de pro
grammaleider vraagt: „geef allemaal uw
sterkte even op", waarop elk der catechi-
Neem tijdig
N.V. PMIUPS-ROXANI
Phirfli- Chem Ind Dtiphif'
sterk desinfecterend
loowi -OM - Wpwr
santen zich even laat horen. En dan kan
het beginnen: „attentie opname over vijf
tellenhet plastic-bandje begint zich
snorrend om zijn spil te winden terwijl de
kalme, vertrouwde stem van de Haarlemse
predikant het gesprek inleidt.
Meestal beantwoordt het gesprek met
een enkele retouche achteraf direct aan de
eisen, die de radio stelt, maar soms leidt
een moeilijk onderwerp tot verwikkelingen
en zijspoortjes, die de duidelijkheid niet ten
goede komen. En dan kan het wel eens ge
beuren, dat mevrouw Rasker, die de luis
teraars vertegenwoordigt, met een menge
ling van meeleven en beslistheid in haar
stem opmerkt: „U kunt het heus beter
weer eens helemaal over doen".... Het
geen in zo'n enkel geval gebeurt, want aan
haar oordeel wordt door allen grote waar
de gehecht.
De medewerkenden geven aan deze ru
briek met alle plezier zoveel van hun tijd
en hun concentratie omdat zij als Christe
nen beseffen, welk belang de luisteraars
er bij hebben om op deze nieuwe wijze met
het Evangelie te worden geconfronteerd.
ADVERTENTIE
pijn-, kou- en griepbestrijders
Doos 41 cent Koker 80 cent
De catechisanten van dr. A. J. Rasker (tweede van rechts) bereiden zich voor op de
opname in diens studeerkamer.
Plotseling bemerk ik tot mijn ontstelte
nis, dat ik mijn herfststukje nog niet ge
schreven heb. Dat ik mijn stemmingshoek
je van al-oude traditie eenvoudig vergeten
heb. Ik hoop dat u niet al te beroerd bent
geworden van het lange wachten. Geluk
kig kan ik het nog nèt waarnemen voor
het te laat is.
Welnu dan:
Heeft niet één onzer grootste dichters
(was het niet Willem Kloos?) geschreven:
„De bomen dorren in het laat seizoen"?
(Wij citeren uit het hoofd).
Aan deze poëtische, steeds weer diep
aangrijpende versregel dachten wij, toen
wij gisteren door het woud liepen. Want
de bomen dorden inderdaad in het laat
seizoen. Nog een enkel roestbruin blaadje
wiebelwobbelde op de stevige bries van
een overigens (met permissie) naakte tak.
Overal waar wij gingen waren blaren aan
onze voeten. Niet om door te' prikken,
maar om door te waden. Wat waadden, o
wat waadden wij door de blaren aan onze
voeten.
Het was doodstil in het woud.
„Het is herfst, Ingrid", zeiden wij, schier
fluisterend, tot de tengere blonde vrouw,
die ons altijd overal als een horid pleegt
te volgen.
„Het is herfst, Ingrid", herhaalden wij
wrevelig, want 't mens geeft nooit ant
woord. Zij loopt maar achter ons te slof
fen met die blaren aan haar voeten. Zij
volgt ons, woud in, woud door, woud uit;
Ingrid bemint ons.
„Het is herfst, Ingrid", zeiden wij nog
maals en nu aardig nijdig.
„Dat behoef je niet te zeggen", zeide zij
schuchter, „dat weet iedereen; het staat in
alle zak-agenda's".
De nervige geur van groene tandpasta
lag over de waereld. En maar paddenstoe
len. Overal paddenstoelen. De mooie paarse
Lepelaarshoed; he^ kiene violette Repel-
steelstoeltje (seda sudetica); de goud-gele
Hangoverhet was een weelde van
vormen en kleuren voor oor en oog die ons
(als het ware) toelachte van tussen de
wortelen van het herfstgeboomte.
In de verte ontwaarden wij een reerug
met vossebessen, doch bij het naderen
onzer schreden was die pijlsnel uit het
zicht verdwenen.
De hemel was grijs.
Het smalle pad was vochtig.
„Het is herfst, Machteld", flüsterden wij.
„Ik heet Ingrid", fluisterde zij weer-
omme.
„Ingrid of Machteld", gromden wij, ,,'t
is al om het even: 't is herfst
(Wordt vervolgd in 1953)
ELIAS.
De Haarlemse rechtbank zal op Donder
dag 20 November de moord op de Haar
lemse scheepbouwer J. E. M. D., wiens lijk
op 1 Juni van dit jaar uit het Spaarne
werd opgehaald, behandelen.
Verdacht van moord, subsidiair dood
slag, subsidiair zware mishandeling is de
24-jarige Haarlemmer H. S. Voorts zullen
nog terechtstaan de achttienjarige J. B„
die wordt verdacht van het wegmaken
van het lijk en de vrouw en de zoon van
de vermoorde, die er van worden beticht
de sporen van het misdrijf te hebben ver
borgen.
Officier is mr. G. W. F. van der Valk
Bouman. De zitting wordt gepresideerd
door mr. H. J. Ferwerda. De verdachte H.
S. bevindt zich in voorarrest, de anderen
zijn op vrije voeten.
Wie in de lichtvaardige veronderstel
ling leeft, dat koppensnellers alleen in
Nieuw-Guinea en dus ver van ons bed
voorkomen, die moet de bijgaande tele-
foto en het onderstaande bericht maar
eens grondig bestuderen.
In de afgelopen nacht hebben zes ban
dieten van uiteenlopende leeftijden ge
tracht zich met list en geweld toegang
te verschaffen tot een perceel aan de
Keizersgracht te Amsterdam, dat sinds
korte tijd door de uit Henegouwen af
komstige koopman Nicolaes Sohier,
graaf de Vermandois, wordt .bewoond.
De schurken moeten goed van de plaat
selijke toestanden op de hoogte zijn ge
weest en de aanslag zorgvuldig hebben
voorbereid, want zij kozen voor hun
poging tot inbraak een avond waarop
alle bewoners van dit kapitale pand, de
bedienden incluis, afwezig waren. Zij
hadden echter buiten de moed van de
struise keukenmaagd Elsje gerekend, die
bij het vernemen van de eerste tekenen
van onraad resoluut een uit de Spaanse
oorlogsjaren bewaard gebleven zwaard
van de wand rukte, waar het nutteloos
te pronk hing, om daarmee de indrin
gers te lijf te gaan. De rovers hebben
hun snode plan met het verlies van hun
hoofden moeten betalen. Nadat de dap
pere Elsje de stoeptreden van het ge
vloeide bloed gereinigd had, omdat een
Nederlandse vrouw nu eenmaal onder
geen enkele omstandigheid haar aange
boren gevoel voor zindelijkheid verliest,
trok zij zich terug in het portaal, waar
zij tot aan de terugkeer van de bewo
ners in de vroege ochtenduren, gewa
pend met hakmes en pollepel, de wacht
heeft gehouden.
Onmiddellijk na het vernemen van
dit ontstellende nieuws hebben wij ons
begeven naar de plaats des onheils, als
men deze term althans gebruiken mag
voor het toneel van een strijd, waarin
oppassendheid de zege behaalde.
De graaf, die zo fortuinlijk was enkele
jaren geleden in het huwelijk te treden
met de vermogende Suzanne Hellemans,
deed ons zelf open. „Journalisten heb
ben toch een fijne neus voor zulke din
gen!" riep hij geestdriftig bij wijze van
begroeting uit. „De onverlaten hadden
het blijkbaar op mijn zuur verdiende
duiten voorzien, maar onze brave Elsje
heeft hen de pas afgesnedenNou
ja, de pas.Ik heb haar direct na mijn
thuiskomst voor haar betoonde moed,
beleid en trouw beloond met een kus.
Ik had allang geloerd op een gelegen
heid om mijn gevoelens voor haar op
een dergelijke wijze tot uitdrukking te
brengen, maar schoner kans werd mij
nooit geboden, want nu behoefde ik
daarvoor zelfs geen excuus te verzinnen.
Zij is me d'r eentje!"
Hieruit zou men kunnen afleiden dat
ook de graaf zijn hoofd heeft verloren,
doch gelukkig wordt deze conclusie door
de feitelijke toestand, waarin hij zich
bevindt, overtuigend weerlegd.
Elsje ontving ons in een van die ne
derige zoldervertrekken, die in de mees
te grachtenhuizen, waar de voorname
koopmansstand gevestigd is, voor de
lagere personeelsleden zijn ingericht.
Zij lag in bed uit te rusten van de ver
moeienissen van de vorige avond en
maakte een poezelige indruk. Na eerst
wat verlegen aan haar nachtpon gefrun
nikt te hebben gaf zij ons, hoewel aan
vankelijk nog wat schroomvallig, zonder
veel omhaal antwoord op onze vragen
naar de juiste toedracht.
„Nou", zo begon zij, „ik was heel al
leen thuis, toen ik verdacht gestommel
hoorde aan de voordeur, net toen ik me
zat af te vragen waar m'n Koenraad nu
zou wezen. Koenraad is namelijk een
zeematroos en ook m'n vrijer. Die hoef
je niks meer te leren, maar daar heb
ben we het nu niet over. Afijn, ik naar
beneden en daar zag ik zes vreemde
kerels in de gang. Ze zagen er niet uit
alsof ze me kwamen helpen met peultjes
doppen. Voordat ik er achter was of ze
het op mijn eer of op de brandkast voor
zien hadden, nam ik het verroeste
zwaard van het gangkleedje en maakte
het hele stel zes kopjes kleiner. Daarna
ben ik de vuile boel gaan afwassen. Ik
hoop dat zoiets me niet elke dag over
komt, want je hebt er eigenlijk niets
dan extra werk van".
Met dit eenvoudige relaas volstond zij.
Minister Van de Kieft tussen drie
vuren: De lasten, draagkracht en de
roep om erbarmen
ADVERTENTIE
DAMES,
HAARVERVEN
De nieuwste en snelste methodes.
A. MOLENDIJK - DAMESKAPPER
Santpoorterplein 1 - Haarlem Tel. 1970G
Dertigduizend vluchtelingen uit Oost-
Duitsland zijn in de afgelopen maanden
per vliegtuig van Berlijn naar de Bonds
republiek vervoerd, zo is officieel in Bonn
medegedeeld. De stroom der vluchtelin
gen naar Berlijn, die Sedert Juni van dit
jaar in sterke mate is toegenomen, houdt
nog steeds aan. Daarentegen is het aan
tal vluchtelingen, dat het nog waagt, het
niemandsland langs de grens tussen beide
helften van Duitsland te overschrijden,
sterk teruggelopen.
In de Stadsschouwburg vertoont hèt\
A.T.G. hedenavond „Hilda Crane"
met Caro van Eyck onder regie van
A. Defresne, die dit stuk van Sam
son Rapliaelson ook vertaalde. Zon
dag en Maandag speelt het Rotter
dams Toneel Bonaventuramet
Charlotte Kohier. Woensdag geeft
hetzelfde gezelschap een reprise van
„Hendrik de Vierde" van Piran
dello, met Ko van Dijk in de titelrol
en Donderdag komt de Haagse Co-
medie met „Het is maar betrekkelijk"
van Noel Coward.
Dagelijkse programma's: „Geschich-
ten aus dem Wiener Wald" door de
Hoofdstad Operette in het Centraal
Theater, de klucht „Potasch en Perle-
moer" in de Kleine Komedie en „Van
snotneus tot neon" met Hetty Blok
en Cruys Voorbergh in het Leidse-
plein Theater.
De Nederlandse Opera voert Zon
dagmiddag in de Stadsschouwburg
„Rigoletto" van Verdi uit (met Ota-
kar Kraus), Dinsdagavond „Manon"
van Massenet en Vrijdag „La Bohè
me" van Puccini met Rosanna
Papagni in de titelrol.
In de verbouwde zaal Roma aan het
Rembrandtsplein treedt dagelijks het
cabaret „De Doofpot" onder leiding
van Max Tailleur op, met Sonja
Oosterman en Tony Schiff er stein.
Répertoire uit de tijd van Pisuisse,
Louis Davids en Dirk Witte.
Zaterdag en Zondag brengt het Ne
derlands Volkstoneel „Nog een spel
letje" van de Nederlandse schrijver
F. S. Willartz voor het voetlicht van
de Doelenzaal aan de Kloveniers
burgwal.
Moura Lympany is soliste op het
Zondagmiddagconcert van het Con
certgebouw Orkest onder leiding van
Eduard van Beinum. Zij vertolkt
Grieg's pianoconcert. Donderdag
avond heeft het Caecilia-concert
plaats onder dezelfde dirigent, waar
op Gré Brouwenstijn „Ah! Perfido"
van Beethoven zingt. De donateurs
repetitie wordt Dinsdagmiddag ge
houden.
De film „Limelight" van Chaplin
wordt vertoond in Alhambra, Tu-
schinski en Cinema Royal. In De
Uitkijk: „Parijs 1900". In Plaza is
Othellovan Orson Welles te zien,
in Kriterion „De dood van een han
delsreiziger" met Frederic March,
Drie zalen van het Stedelijk Museum
zijn ingericht met werken van de
verleden jaar overleden schilders
Harrie Kuyten en Cornelis Koning.
In het I.C.C. exposeren de schilders
Forissier en Lavergne, tezamen met
de graveur Gaudin. Kunsthandel
Martinet toont werken van de Parij-
se Griek Manolis Calliyannis, kunst
handel Vernissage aan de Prinsen
gracht stelt een collectie uit eigen
ybezit ten toon. j
Wij zijn er zeker van dat de grafelijke
familie het op de binnenkort plaats heb
bende bruiloft van Elsje en Koenraad
niet aan stoffelijke blijken van belang
stelling en dankbaarheid zal laten ont
breken.
Ongeveer in deze trant zouden de cou
ranten van het jaar zestienhonderd zo
veel over deze gebeurtenis geschreven
hebben, als die toen verschenen waren.
Want u begrijpt wel dat dit historische
staaltje van de edele kunst der zelfver
dediging zich heeft afgespeeld in de
eeuw, die terecht als de gouden in het
jaartallenboekje vermeld staat. Als u
het niet gelooft, dan moet u maar eens
een wandeling langs de Keizersgracht
gaan maken, dat is trouwens toch een
prettige bezigheid in de herfst. Zonder
moeite zult u dan het huis vinden, waar
-de hierboven geschetste gruwelen zich
hebben afgespeeld, want de toenmalige
bewoners hebben de hoofden van de
rovers, die van schrik versteend zijn, als
vermanende versiering tégen de gevel
aangebracht! Dat ze een lichtelijk Ro
meins voorkomen hebben, behoeft u niet
te verbazen als u maar even wilt beden
ken, dat de schurken zich destijds na
tuurlijk in een maskeradepak hebben
gestoken om minder de aandacht te
trekken.
Jan Mens, die deze gescmeaems in
zijn pas herdrukte boek „Amsterdam,
paradijs der herinnering" ook vertelt,
weet daar nog aan toe te voegen dat het
grafelijk gezin enkele jaren later ver
huisde, omdat mevrouw Sohier-Helle-
mans er bijna iedere nacht zo griezelig
droomde BOEDA.
