Het UNESCO-gebouw te Parijs
De Tweede Kamer heeft de
rijksbegroting afgehandeld
Uitslag)
Radion-wedstrijd 1952
Onze puzzle
<=Leffelaav
WEK DE GAL
IN UW LEVER OP
5
Eenvoudige mart
Kerstreces tot 3 Februari
HARTENDORP
Schrijven zonder schuld
JATERDAG 20 DECEMBER 1952
KLEUR IN DE ARCHITECTUUR
Ambonees kreeg 6 jaar
wegens moord
uit de Radion Gelukskrant
Adenauer verzoekt
Amerikaanse interventie
Wéér stappen in Perzië
door Engeland en V.S.
Kerstgeschenken
Kerstkaarten
Arrestaties bij Philips
in Mexico
Nieuwjaarsreceptie
commissaris der Koningin
Kerkelijk Nieuws
Engelse litteratuur
gen van de bekend
ste en tevens een van
de indrukwekkendste
monumenten van de
Europese stedebouw-
luinde is ongetwijfeld
de bijzonder mooie
opeenvolging van de
jardin des Tuilëries,
place de la Concorde,
Avenu des Champs
Elysées, Place de
lËtoile met daarach
ter de Avenue de la
Grande Armée enzo
voorts. Aan deze
waarlijk schitterende
tracée in het Parijse
stadsplan, die van het
'oude koninklijk pa
leis, het Louvre, dat
in het hart van de
stad ligt, in een
kaarsrechte lijn langs
het aan de stadsrand
liggende Bois de Bou
logne voert en vele
kilometers verder, zal
juist op het punt
waar deze laan via de
porte Maillot de stad
verlaat de toekom
stige permanente ze
tel van de UNESCO
woren gevestigd. De
keuze van dit terrein
legde aan de ontwer
pers van het gebouwencomplex zowel his
torisch als artistiek beschouwd een grote
verantwoordelijkheid op, afgezien van de
bijna onoplosbare puzzles die de organi
satie van een gebouw voor een dergelijk
groot lichaam als de UNESCO stelde.
Het enorme complex werd in enkele
weken tijds ontworpen door de architec
ten Bernard Zerfuss (Frankrijk) en Mar
cel Breuer (V.S.) in samenwerking met
de constructeur Pier Luigi Nervi (Italië).
Zij werden in hun moeilijke taak bijge
staan door een groep architecten, die be
stond uit een Braziliaan, een Fransman,
een Amerikaan en een Italiaan.
Het feit dat een zo belangrijk project
niet tot stand komt door toedoen van één
kunstenaar, zoals dat de laatste vierhon
derd jaar gebruikelijk is, maar wordt ge
maakt door een groep (van in dit geval
zeer bekwame mannen) is van bijzondere
betekenis. Want niet alleen is het om tech
nische redenen bijna onmogelijk voor één
man een dergelijke opgave te verwerke
lijken, bovendien leren de onsterfelijke
architecturen uit de oudheid en de Middel
eeuwen ons dat bouwkunstige werken van
zulk een omvang en betekenis dikwijls
iuist hun universeel karakter ontlenen aan
de anonimiteit en het feit, dat het niet
door één maar door velen werd ontworpen
en gerealiseerd.
Gewapend beton
Het complex bestaat in hoofdzaak uit
een groot en hoog gebouw van zestien ver
diepingen waar de kantoren van de
UNESCO zijn ondergebracht en een laag
uitgestrekt gedeelte dat vergaderzalen, ten
toonstellingsruimten, commissiekamers,
restaurant enzovoorts bevat. Met de uit
voering hoopt men in de zomer van 1953
te beginnen,de bouw zal ongeveer twee
jaar duren, zodat het dus in de' herfst van
1955 in gebruik genomen zal kunnen wor
den. De hoofdconstruct'ie is geheel gedacht
in gewapend beton, dat wonderlijke en
sterke materiaal, waarin steen en ijzer een
geheel vormen en dat aan de architect
zulke bijzondere mogelijkheden biedt. Zo
is bijvoorbeeld de grote luifel boven de
hoofdingang zó ontworpen dat deze door
de gekozen karakteristieke, gebogen vorm
een reusachtige ruimte overspant en toch
een zeer geringe dikte heeft en er niet
alleen geen kolommen nodig zijn, maar er
zelfs geen balk in voorkomt. Ook het hoge
secretariaat is zonder het gewapend beton
ondenkbaar. Door deze manier van bou
wen is het mogelijk de gevels vrijwel ge
heel van glas te" maken, waar voor aan de
Zuidzijde op ingenieuze wijze betonnen
zonweringen zijn geprojecteerd, die deze
glanzende gevels een levendige en kleurige
tinteling geven. Het is namelijk de bedoe
ling kunstschilders opdracht te geven de
kleuren voor de verschillende onderdelen
van het gebouw te bepalen en bovendien
op daarvoor geschikte wandgedeelten grote
muurschilderingen te vervaardigen. Het is
een zeer verheugend verschijnsel dat zo
dus opnieuw „kleur" weer erkend wordt
als een positief element in de bouwkunst.
Bovendien zullen beeldhouwers en andere
beeldende kunstenaars het hunne kunnen
doen en zeggen vóór het plan voor uitvoe
ring wordt klaargemaakt. Op deze manier
hopen de ontwerpers het complex te ma
ken tot de synthese van de beeldende kun
sten van deze tijd, tot een teken, een sym
bool van de cultuur van onze dagen en een
waardige voortzetting van de grote mo
menten, die de Westerse beschaving reeds
bezit.
Getuigenis
Nochtans is het gebouw naar vorm noch
naar de ligging pretentieus of onbeschei
den. Het ligt terzijde van de Avenue de la
Grande Armée en het is, ondanks zijn al-
Landgenoot neergeschoten
De 38-jarige Ambonees Lucas S., ver
blijvende in het woonoord Geestbrug, ge
meente Oosterhesselen, is door de arrondis
sementsrechtbank te Assen veroordeeld tot
zes jaar gevangenisstraf met aftrek van
voorarrest. Op 5 December werd tegen
hem een gevangenisstraf van acht jaar met
aftrek geëist. Lucas S. heeft volgens de
tenlastelegging op 26 Juni van dit jaar zijn
landgenoot, de achttienjarige J. Matulassi
met vijf schoten uit een cylinderrevolver
om het leven gebracht. Deze daad was be
doeld als tuchtiging, omdat M. een verhou
ding had aangeknoopt met de 14-jarige
dochter van verdachte. S. meende dat M.
daardoor had gezondigd tegen de „Adat".
Bij de behandeling van de zaak ging het
erom of de Nederlandse rechter bevoegd is
recht te spreken over Ambonezen die hier
te lande verblijven. De officier van justitie
was de mening toegedaan dat zulks wel het
geval was. De raadsman van verdachte,
mr. J. Verdoorn, -was van het tegendeel
overtuigd. Mr. Yecdoorn wees er iri zijn
pleidooi op, dat ideRepubliek Ambon in
1950 geproclameerd werd tot een souve-
reine staat. De raadsman was de mening
toegedaan dat verdachte onderdaan is van
een souvereine staat en dus onderworpen
is aan zijn recht.
Deze foto van de maquette van het UNESCO-gebouw is over
genomen uit het tijdschrift „Architecture d'Aujourd'hui".
lure, nog tien meter lager dan de Are de
Triomphe. Wat betreft onbescheidenheid:
het is heel instructief te bedenken, dat er
in1 Parijs twee bouwsels staan op bijzonder
markante punten van de stad die beide
oud noch op zichzelf erg mooi zijn en toch
voor iedereen het symbool van Parijs vor
men: de Eiffeitoren en de Sacré Coeur.
De kwestie „mooi of lelijk" blijkt dan
ook in vele gevallen niet de belangrijkste
te zijn. En men is verstandig deze kwestie
over te laten aan de kunstenaars die in
hun vroeger werk zoveel blijk gaven van
fijn gevoel en groot talent zoals de ont
werpers van het UNESCO-gebouw. Wij
en ons nageslacht zullen alle bewondering
hebben voor de zuiverheid van hun gevoe
lens, de klaarheid waarmee zij die tot uit
drukking brengen en de grote en algemene
kracht, waarmee hun ontwerp getuigt voor
de cultuur van deze generatie.
NICO H. ANDRIESSEN
Ik heb gelezen dat de Maharadja van
Baroda de rijkste man ter wereld is met
een inkomen uit zijn vermogen van onge
veer een millioen gulden per dag. En ik
kan mij voorstellen dat het deze heer on
beroerd laat of Philips al dan niet een
interim-dividend van zes procent uitkeert.
De Aga Khan, die gij ook gerust een ko-
ning-van-de-slappe-was moogt noemen,
heeft terzake medegedeeld dat Baroda
een badkuip vol edelstenen bezit die
dat moet u even bedenken geen halfje
interim-dividend opbrengen, maar die bij
dat kapitaal toch altijd nog een steuntje-
in-de-rug-voor-later betekenen. Drees
heeft geen kind aan zo'n man. Nu vind ik
persoonlijk het raarste van alles, dat de
Maharadja voor zijn gewone levensonder
houd f 3.60 per dag nodig heeft aan rijst
en vruchten. Hij rookt niet. Hij drinkt
alleen maar water. Hij gaat nooit naar de
bioscoop. Hij zit thuis te Maharadjaaien
of hij wandelt door zijn tuinen en daar
mee is, wat hem zelf persoonlijk betreft,
de kous af. Wel komen er allerlei onkos
ten bij, want twintig paleizen hou je niet
met één dagmeisje schoon. Maar voor hem
zelf is het iedere dag een kopje rijst en
een appeltje geblazen. Nu zijn er mensen
die zo iets prachtig vinden. „Zo'n man"
zeggen-ze, „die bulkt van de contanten en
hangt scheef voorover van de parelsnoe
ren en toch is hij zo eenvoudig. Wat is dat
mooi!"
Ik behoor niet tot die mensen. Ik vind
er niks an. Ik vind het helemaal niet flink
om als je een millioen per dag te verbras
sen hebt, zonder dat je daar een paar
gouden manchetknopen of een Philips
voor behoeft te kopen, nooit eens naar de
bioscoop te gaan. Ik ben zelf gek op een
voud, maar dit vind ik een exces; onder
ons gezegd: pure aanstellerij. Als ik Ba-
x-oda was ging ik iedere dag naar Hay-
worth en Flynn, en ik zou ieder dag al
maar broodjes gerookte zalm eten en ik
zou er niet de minste prijs op stellen, dat
ze zeiden „chut, chut, wat is die van
Baroda eenvoudig.
Als ik een badkuip vol juwelen had,
liet ik daar al de dames van mijn kennis
van profiteren: een oorbelletje voor Miep;
een snoertje voor Puck; een tiaraatje voor
Willy.die badkuip zou eerder leeg zijn
dan u denkt. Kujje ook nog eens in het
bad. Want altijd dat geknoei met een was
handje bij de kraan, omdat het bad vol
met diademen is, dat zou voor mij ook niets
v/ezen. ELIAS
Na een spannende klopjacht is een in de
bossen "van de familie De Ram te Bergen op
Zoom losgebroken stier door de politie
neergeschoten. Het kadaver is naar het
slachthuis te Bergen op Zoom overgebracht. Langs zijn neus weg vroeg hij of men in
(Van onze parlementaire redacteur)
Bij het begin van de vei-gadering deed
de voorzitter mededeling van de aan hem
overgelaten samenstelling van de commis
sie van voorbereiding voor het wetsontwerp
ter goedkeuring van het verdrag inzake de
Europese Verdedigingsgemeenschap.
De heer Haken (comm.) protesteerde,
aangezien er geen communist in deze com
missie komt. De heer Haken verzocht
voorts de stemming over een drietal
moties-Reuter (comm.), waarin onder
meer vei-zocht werd toestemming aan het
bedrijfsleven te geven om een Kerstgrati
ficatie uit te keren, tot een later tijdstip in
de middag uit te stellen omdat de commu
nistische fractie wegens de onthulling van
het monument ter herinnering aan de
Februaristaking, grotendeels niet aanwezig
kon zijn. Het was slechts uitstel van execu
tie, want de moties, die alleen de commu
nistische steun kregen werden'later met 57
tegen 4 stemmen verworpen.
De minister van Publiekrechtelijke Be
drijfsorganisatie en Bezitsvorming, de heer
De B r u y n, had het niet moeilijk met de
verdediging van het daarna zonder hoofde-
stemming aangenomen wetsontwerp tot
wijziging van de wet op de bedrijfsorgani
satie. Hij deelde onder andere mede, dat
nog deze maand zes ontwerp-instellingsbe-
sluiten voor productschappen gepubliceerd
zullen worden. Aangezien productschappen
slechts bij de wet kunnen worden ingèsteld,
moet de minister zich blijkbaar vergist
hebben.
De verdere middag ging heen met be
handeling van de afdeling Volksgezondheid
van de begroting van Sociale Zaken. Hier
bij roerden d s. F o k k e m a (A.R.), de
heren Zegering Hadders (V.V.D.)
Van Lienden (P. v. d. A.), Krols
(C.H.), dr. Mol (K.V.P.), Cornelis-
s e n (V.V.D.) en mevrouw L i p sO d i-
no t (comm.) verschillende onderwerpen
aan.
Naar aanleiding van het betoog van
mevrouw Lips, dat de zorg voor de volks
gezondheid louter staatszaak moest zijn,
wees minister Suurhoff er op dat
zonder zelfgenoegzaamheid gerust gezegd
kan worden, dat ons land de vergelijking
met landen waarop de communistische
spreekster doelde, best kon doorstaan.
ADVERTENTIE
Na grondige bestudering van het overstelpende aantal inzen
dingen, is de jury tot deze uitslag gekomen:
1e prijs (waarde ƒ10 000):
Mevr. H. C. Pijlman-Bovenschen, Amsterdam
2e prijs (waarde 1.000): OA,
C. R. H. ter Haar. Romeny, Lefden
3e prijs (waarde ƒ750):
J. Katerburg, Groningen
4e prijs (waarde ƒ600):
Mevr. J.
Groot—Haarlem, Den Haag
5e prijs (waarde 300):
A. M. Boissevainvan Lennep, Amsterdam (Z.)
6e prijs (waarde 250):
J. de Krey, Maastricht
Alle prijswinnaars hebben reeds bericht ontvangen.
Een lijst met de volledige uitslag en vermelding van alle gedeponeerde fouten ontvangt U op aanvraag tegen in
zending van 10 cent aan postzegels van RADION N.V., MUSEUMPARK 1, ROTTERDAM.
Hier is dan de beloofde moeilijke kruiswoordpuzzle. U kent de bedoeling: Van de
gegeven letters min een letter woorden samenstellen en met de gevonden woorden
het raadsel vullen (b.v. 1 hor. is Web, dus de K is weggelaten).
Horizontaal:
1. BEKW
4. ADDELLNT
10. AEIL
13. ADEMO
15. AABERS
16. EENOR
17. AEEKLN
19. AEST
20. EENOPS
21. AEL
22. AAF
24. STU
25. NRU
27. ENO
29. AELMNR
32. AEL
34. EIR
36. AAELV
38. EDOOS
40. AFS
41. AEEN
43. AMNO
44. EFGR
45. GOOR
46. EFGILO
47. AFLOPR
48. AADE
49. AEOP
52. AELZ
54. EEIT
55. ANS
56. EMNST
57. EIRST
59. ELN
60. AEG
61. ELNOPS
63. AEK
65. LLO
66. ALS
67. OTT
69. KLO
71. FILRST
73. AEER
75. ENORUV
78. AEIRS
79. DEEGNR
81. EELST
82. EMNS
83. ABDEILNR
84. AELS
Verticaal:
1. EKLW
2. ADEEL
3. ABEIKN
5. ABE
6. ASTU
*7. AELRTU
8. AARS
9. NSV
10. AAENRIJ
11. DEERL
12. IMNN
14. AEM
16. LOP
18. AEN
20. OST
23. AALMV
24. ENORS
26. ADEFILNN
28. ALO
30. AAMN
31.
ADEE
60.
EELNST
32.
ALS
62.
ABELPR
33.
AABEGLMT
64.
AAEORT
35.
DEERST
65.
EILRJ
37.
AMMOOV
66.
AER
39.
EFFGOR
68.
OTV
40.
EFLMOR
70.
EEK LM
42.
ABEG
71.
AKLM
45.
IOOR
72.
AES
50.
EKLPS
73.
EENR
51.
AOTV
74.
AERV
52.
AEST
76.
EOS
53.
IKLNT
77.
EINS
56.
GSV
79.
ADE
58.
EIK
80.
INN
Oplossingen kunnen, ingevuld op hét
hierbij afgedrukte diagram, worden inge
zonden aan onze bureaux te Haarlem, Gr.
Houtstraat 93 öf Soendaplein 39, óf te
IJmuiden, Kennemerlaan 186. Zij moeten
vóór Woensdag 15 uur n.m. in ons bezit
zijn. S.v.p. geen mededelingen insluiten, en
op de enveloppe vermelden: „Oplossing
puzzle."
De oplossing van de vorige puzzle luidt:
Horizontaal: 1. aan; 3. gat; 5. bal; 7. dak;
9. ode; 10. ego; 12. oor; 14. lik; 15. Epe; 16.
cal; 18 p.m; 19. ov.; 20. paarden; 21. dave
ren; 23. ere; 24. rel; 26. non; 28. rak; 30.
mos; 32. rad; 34. dar; 36. sta; 38. bak; 40.
olm; 41. drogist; 43. omkeren; 45. e.o.; 46:
OT; 47. eig; 48. kat; 49. Ier; 50. Est; 52.
the; 53. Inn; 54. erg; 55. ree; 56. nee; 57.
gen.; 58 aks.
Verticaal: 1. AKO; 2. normaal; 3. gele
den; 4. .tekenen; 5. boender; 6. leervak; 7.
decorum; 8. kol; 13. opa; 17. ave; 20. por;
22. nes; 25. era; 27. oma (of opa); 29. art.;
31. ora; 32. red; 33. droogte; 34. drinken;
35. rotatie; 36. smoking; 37. ankeren; 38.
baroega; 39. kin; 42. rei; 44. ets 47. eer;
51. tas.
De
zijn:
prijswinnaars van de vorige puzzle
L. van Prooijen, Middenweg
no. 93, Haarlem 7,50
J. G. F. Veenhuijsen, Feithlaan
no. 18, Driehuis 5,
E. C. Koppen-Brakel, Anslijn-
straat 1, Haarlem2,50
ADVERTENTIE
U snit 's morgens „kiplekker"
nit bed springen.
Elke dag moet uw lever een liter gal in uw
ingewanden doen stromen, anders verteert uw
voedsel niet, het bederft. U raakt verstopt,
"wordt humeurig en loom. Neem de plantaardige
CARTER'S LEVERPILL.ETJES om die liter
gal op te wekken en uw spijsvertering en stoel
gang op natuurlijke wijze te regelen. Een
plantaardig zacht middel, onovertroffen om de
gal te doen stromen. Eist Carter's Leverpilletjea.
BONN (Reuter). In Bonn is gezegd,
dat de West-Duitse bondskanselier dr.
Adenauer de bijzondere ambassadeur der
V. S. William Draper verzocht zou hebben
pogingen te doen om te bemiddelen in het
(binnenlandse) conflict in West-Duitsland
over de verdragen met het Westen.
Draper, de speciale ambassadeur van het
bureau voor de wederzijdse beveiliging
(MSA), zou heden uit Parijs naar Bonn
vliegen, aldus is van Amerikaanse zijde
medegedeeld.
Adenauer zou, volgens eerstgenoemde
kringen, Draper verzocht hebben om te
trachten overeenstemming te bereiken tus
sen dë regeringscoalitie en de sociaal
democratische oppositie over de verdragen.
Draper zou zich in verbihding stellen met
Ollenhauer, leider van de sociaal-democra
ten, aldus verklaarde men.
Gisteren heeft Ollenhauer een onderhoud
gehad met de waarnemende Amerikaanse
hoge commissaris, Reber.
die landen de bewapening soms beperkt,
hetgeen de spreekster voor Nederland aan
gewezen had geacht.
Dr. Mol kreeg te horen, dat het tijdstip
weinig geschikt is voor een afzonderlijk
ministerie van Volksgezondheid.
Staatssecretaris Muntendam merk
te hierna op dat aangezien de tuberculose
afneemt matiging in het bouwen van sana
toria is geboden. Er is een plan aan hem
voorgelegd, dat een vlottere gang van zaken
bij de ziekenhuisbouw zal kunnen bevor
deren.
Replieken bleven achterwege. Het was al
rijkelijk laat geworden, toen de voorzitter
met een voorstel van orde kwam de debat
ten te sluiten, een voorstel waarover geen
beraadslaging is toegelaten. De voorzitter
kreeg zijn zin, maar in een korte moti
vering van zijn stem sloeg de heer Gort
zak (Comm.) de spijker op de kop toen hij
opmerkte dat aldus opnieuw was gebleken,
hoe mis het jachten bij de behandeling van
de begrotingen eigenlijk is. Inderdaad be
staan hierover ernstige en gegronde klach
ten in alle kringen van de Kamer. Dit weet
voorzitter Kortenhorst ook heel goed en
daarom gebruikte hij zijn Oudejaars-
speechje om zich tegen mogelijke critiek
op zijn beleid in dezen te verweren. Het is,
zo zei hij, allerminst een hobby van de
voorzitter om gedaan te krijgen, dat de be
grotingen op tijd, dus vóór 1 Januari, in de
Tweede Kamer gereed komen. Ernstige
staatsrechtelijke beginselen nopen hem
hiertoe. Dr. Kortenhorst bracht voorts
hulde aan de Rekenkamer, wier voorzitter,
de heer Th. Sanders, wegens het bereiken
van de pensioengerechtigde leeftijd zijn
ambt heeft moeten neerleggen. Ook sprak
hij vriendelijke woorden aan het adres van
Kamerleden, die een andere functie hebben
gekregen, zoals de heer Serrarens, thans
lid van het gerechtshof van de Kolen- en
Staalgemeenschap en mr. Joekes, die
staatsraad is geworden.
Tot de parlementaire pers zei dr. Korten
horst: „Wanneer de Kamer zich vergelij
ken mag met de planeet Saturnus en zijn
ringen, dan zijn de leden van de parlemen-
mentaire pers in die beeldspraak de trouwe
wachters, die onafscheidelijk met ons zijn
verbonden en de reis door het politieke
luchtruim in onafgebroken beweeglijkheid
meemaken. Wij zijn er ons van bewust, dat
onze vaart de hunne bepaalt en dat wij wel
zeer veeleisend zijn geweest. Maar hoe dit
ook zij, zij hebben ons bij kunnen houden,
waarvoor mijn hulde en dank".
Met de gebruikelijke wensen en hand
drukken trad het Kerstreces in, dat ver
moedelijk tot 3 Februari 1953 zal duren.
LONDEN (Reuter). Engeland en Ame
rika hebben besloten een nieuwe stap bij
Perzië te doen om te trachten een regeling
van het liegeschil te bereiken, aldus is Vrij
dag in diplomatieke kringen te Londen ver
klaard.
Men meent te weten, dat de Amerikaanse
ambassadeur, Loy Henderson, die" birinên
enkele dagen uit de V.S. naar Teheran te
rugkeert, zich met de Perzische regering
in verbinding zal stellen.
ADVERTENTIE
KUNSTHANDEL
HAARLEM
WAGENWEG 102 rei 14011 - GR MARKT 14. TEL 1206»
MEXICO (A.F.P.) Het Mexicaanse
blad „Excelsior" heeft gemeld, dat drie
leiders van het Philipsbedrijf in Mexico
twee dagen geleden zijn gearresteerd op
beschuldiging van Fraude. Volgens het
blad zouden de directeur, L. van R., de
administrateur en de adjunct-administra
teur van het Mexicaanse filiaal van Phi
lips zijn gearresteerd op last van de rech
ter van instructie van de havenstad Tux-
pen in de staat Vera Cruz.
Tot dusver zijn de omvang en de aard
van het delict niet bekend, doch naar men
gelooft betreft het de invoer van electri-
sche uitrusting.
Van de zijde van het Nederlandse ge
zantschap in Mexico is vejklaard, dat men
tot dusver niet van de zaak afweet. Daar
geen van de drie betrokkenen tot nog toe
contact met de diplomatieke vertegen
woordigers van hun land hebben gehad,
gelooft men, dat er een vergissing in het
spel moet zijn of dat het een zaak betreft
van weinig belang.
De Commissaris der Koningin in de pro
vincie Noordholland en baronesse de Vos
van Steenwijkvan Royen zijn voorne
mens een Nieuwjaarsreceptie te houden op
Zaterdag 10 Januari des namiddags van 3
tot 5 uur ten Provinciehuize te Haarlem
(ingang Paviljoenslaan).
Ned. Herv. kerk
Beroepen tot pred. voor bijzondere werk
zaamheden (als geestelijk verz. in arbei
derskampen), J. Stoffels, cand. te Blittex-s-
wijk.
Aangenomen naar Deventer, S. Dotinga
te Wij he (O.).
Benoemd tot hulppred. te Zijderveld G.
Enkelaai-, em. pred. te Stavenisse; voor bij
stand in het pastoraat te Noordeloos P. J.
Steenbeek em. pred. aldaar.
Geref. kerken
Aangenomen voor Nunspeet, U. El-
gersma te Klazinaveen.
Bedankt voor Wijhe, W. Wiersinga te
Visvliet.
Ned. Hervormde kerk
Beroepen te Zandvoort (vacature ds. E.
Saraber) dr. H. van der Loos te Haarlem
(Schoten).
Geref. kerken (Art. 31 K.O.)
Tweetal te Nieuwer Amstel ds. W. H. de
Boer te Urk en ds. M. Vrieze te Heemstede.
ADVERTENTIE
De Stofzuiger Speciaalzaak
Gen. Cronjéstr. 43 Spaarne 3
Tel. 16990 Tel. 17696
Kruidbergerweg 51, Santpoort
Het speciale adres voor
STOFZUIGERS
Reparatiën en onderdelen
The Denton Welch Journals, Edited
by Jocelyn Brooke.
Hamish Hamilton, Londen.
Denton Welch, die in 1918 geboren was,
werd in Juni 1935, toen hij op een Engelse
landweg fietste, door een automobiliste
aangereden; zijn ruggegraat werd daarbij
onherstelbaar beschadigd, en hij bleef zijn
verdere leven, dat tot 30 December 1948
duurde, een invalide. Het stond al dadelijk
vast, dat hij nooit geheel genezen zou, maar
het is toch jaren lang nog zo geweest dat
hij wandelde, fietste en auto reed, al ver
moeide het hem dan gauw; pas in zijn
laatste jaren bracht hij soms een maand
achtereen in bed door.
De richting die zijn schrijverschap geno
men heeft is door deze invaliditeit bepaald
al zal Jocelyn Brooke wel gedeeltelijk
gelijk hebben, wanneer hij zegt, dat zij
hem ook in zekere zin tot excuus heeft ge
diend, tot rechtvaardiging tegenover een
maatschappij waarin hij tóch niet had kun
nen meedoen. De inleiding van Brooke is
trouwens een goed stuk; er staat een aantal
vei-helderende opmerkingen in over het
werk van Welch, en verder een verant
woording van zijn eigen werkwijze bij het
voor publicatie gereedmaken van dit jour
naal: gedrukt is tenslotte maar iets meer
dan de helft van wat er in Welch's schrif
ten stond, omdat allerlei ontwerpen voor
verhalen, minutieuze beschrijvingen zijn
weggelaten.
Het resterende journaal, dat geschreven
is tussen 1942 en Augustus 1948 (zijn
laatste maanden heeft Welch besteed aan
zijn derde roman, A Voice Through a
Cloud) geeft een beeld van een merkwaar
dig beperkte voorstellingswereld. Het
tnaakt enig verschil dat Welch zich kenne
lijk altijd bewust was dat zijn journaal ge
publiceerd zou worden; dit houdt in, al wil
hij blijkens een aantekening van 1948 zo
onbevangen en snel mogelijk schrijven, dat
hij geneigd is zich alleen bezig te ïfóüden
met dingen, waarover hij tot schrijven be
voegd is. Of zou hij werkelijk nooit pogin
gen gedaan hebben om zich rekenschap te
geven van een wijdere wereld dan hij hier
ter sprake brengt? Dat is moeilijk te
geloven.
Het komt er in ieder geval op neer dat
hij alleen schrijft over wat direct zijn ver
beelding prikkelt. Algemene overwegingen
en uitwijdingen zijn er haast niet; er staat
wat Welch gezien en ondervonden heeft, en
zijn sympathie en afkeer komen steeds zon
der aarzeling tot stand. De wereld die men
op deze manier aangeboden krijgt is zo
suggestief en vanzelfsprekend, dat men pas
bij de beschrijving van een objectief met
Welch gedeelde ervaring tot het besef
komt, dat dit alles eigenlijk wonderlijk af
gezonderd en delicaat is. Er is bijvoorbeeld
de beschrijving van Victory Day, 8 Mei
1945, Welch-zit in de tuin bij een bekende
en werkt aan het oude poppenhuis (het
Stamt uit 1783), dat hij van vrienden in be
waring heeft gekregen, en. dat hij. in. zijn
oorspronkelijke staat wil terugbrengen. Op
straat is overal lawaai, er fietsen mensen
voorbij in rood-wit-en-blauwe kleren, en
alles lijkt van zijn plaats. Tot laat in de
nacht hoort hij zingen en schreeuwen en
vuurwerk. „Geen-van tweeën konden wij
slapen de ander is zijn vriend Eria
Oliver, die hem in zijn laatste vier jaren
yerzorgdej, en er waren vreselijke gedach
ten en angsten in de lucht iets dat
brak het uiteenvallen van een atmosfeer
die ons zes jaar lang omringd had." Hierbij
moet men dan nog in aanmerking nemen
dat de oorlog in de afgelopen drie jaar
nauwelijks genoemd is; eigenlijk alleen
wanneer er even een reactie is op het over
vliegen van een bommenwerper of het
sneuvelen van een bekende.
Dit is nog maar een enkel ruw voorbeeld
van een vrij vei'bazende beperking; het
laat overigens tegelijkertijd iets bemerken
van de suggestiviteit, waarmee de onder
vindingen beschreven zijn. Dat wil niet
zeggen dat het nooit teveel wordt; als ruw
voorbeeld van vervelende interesse voor
het direct ervarene kan genoemd worden
de gewoonte om te vertellen, welke voe
dingsmiddelen er precies gebruikt zijn bij
picnics. Maar meestal is het fascinerend om
Welch's ervaringen te delen, haast nooit
afgeleid door gedachten die het beeld ver
vagen of scheeftrekken en er de verhou
dingen van verstoren. Als hij morphine
heeft gekregen tegen zijn pijn en in slaap
is gevallen en dan wakker wordt als Eric
Oliver binnenkomt, bekijkt hij zichzelf
in een spiegel: „Mijn lippen waren dik en
warm en rood, mijn oogleden dik en ro
mig. Daaronder zagen mijn ogen er ge
lukkig uit en heerlijk slaperig. Mijn hele
gezicht leek veranderd door de slaperig
heid". En op de volgende pagina staat
deze zin, geschreven in de regen op Gover
Hill: „All my hard bones go wild with
music notes, here in the rain".
Het moet wel gezegd worden dat deze
manier van waarnemen bevredigender is
wanneer het over dingen dan wanneer het
over mensen gaat. Niet dat de mensen
niet duidelijk worden; er zijn magnifieke
uitbeeldingen van de Sackville-Wests en
van Harold Nicolson. Het is alleen niet
prettig om mensen precies op dezelfde
manier als „material for an art" behan
deld te vinden als huizen en uitzichten
en geïsoleerde ervaringen tenminste niet
zolang het in een journaal is, waarin de
ervaring van de schrijver tenslotte van
meer belang is dan de perfectie van de
uitbeelding. Maar zoals gezegd, Welch's
onbevangenheid is maar half, doordat hij
zich al voorstelde dat het journaal ge
publiceerd zou worden en niet. bereid
was zijn artistieke voorwaarden te ver
waarlozen. Het is misschien ook wel dui
delijk geworden, dat dit boek inderdaad
een getuigenis is van een ongelofelijke
egocentriciteit, zelfs al is het ego zo'n
beetje aan het oog onttrokken door het
omhullende schrijverschap. Alleen moet
hier ook nog dit bij gezegd worden: in
zekere zin waren mensen, gezónde men
sen, voor Welch wezens van een andere
soort; hij is ook verzot, althans in de
eerste jaren waarin hij dit journaal
schreef, op mooie, bruine gespierde licha
men, die hij ziet als hij uit fietsen is.
Zo kan de invaliditeit inderdaad als
„excuus" dienen, niet alleen ten behoeve
van Welch zelf, maar ook ter geruststelling
van zijn lezer; aangenomen dat die lezer
niet allang genoegen neemt met de kwali
teit van deze haarscherpe uitbeeldingen.
S. M,
