Haarlem's Dagblad | 1953 | 26 januari 1953 | pagina 2

In hoeverre mag tandarts zich
bij zijn werk laten assisteren?

Pi

Agenda voor
Haarlem

Wereldnieuws

Boetes geëist tegen assistente, die
afdruk van kunstgebit maakte

Pijn... overal!

AKKERTJES

De radio geeft Dinsdag

Man forceerde kluis en
ontsloot 2 brandkasten

Oud-minister
Dyxhoorn overleden

RR

PANDA EN DE GEHEIME DOCUMENTEN

Mgr. dr. H. Schaepman
herdacht

oclx ió het zo

MAANDAG 26 JANUARI 1953

2

Principiële vraag voor kantonrechter

Bekroningen Stichting
Kunstenaarsverzet

Bestrijding van
mond- en klauwzeer

Onderzoek naar het
ongeluk te Ankeveen

Door electrische
stroom gedood

Vergeefse moeite

Kassier zag geboeid toe

Commissaris der Koningin
erevoorzitter Rode Kruis

Duplicaten Burgerlijke
Stand naar buitenland

Wagen van werktrein
ontspoord

Kerkelijk Nieuws

Javasche Bank 125 iaar

Heringa Wuthrich

van leven I Dit verschijnse dat vdn grote
theoretische betekenis is, toont
aan dat er in de wereld der
micro-organismen geen scher
pe grens te trekken is tussen levende en
dode stof. Wij weten niet, waar bij virus
sen en bacteriophagen het leven begint.
Evenmin als het mogelijk is een scherpe
scheiding te maken tussen het planten- en
het dierenrijk, evenmin is het mogelijk de
vraag te beantwoorden of virussen en bac
teriophagen leven of niet.

Voor de Haarlemse kantonrechter werd
Zaterdag een voor het horen van getuigen
geschorste zaak voortgezet tegen de Rot
terdamse tandarts C. V. en diens assis
tente mej. E. A. R., welke laatste volgens
de dagvaarding onbevoegd de tandheel
kunde had uitgeoefend. De eerstgenoemde,
die voor de Vereniging van Tandheel
kunde met Evipan-narcose ook in Haar
lem zitting hield aan de Nieuwe Gracht,
stond terecht omdat hij haar daartoe op
dracht had gegeven.

De geneeskundig inspecteur van de
Volksgezondheid in Noordholland had twee
agenten proces-verbaal tegen beiden laten
opmaken op 30 September van het vorig,
jaar. Bij de vorige behandeling van deze
zaak had een door V. behandelde patiënt,
de 29-jarige S. J. K., als getuige verklaard,
dat diens assistente een gips-afdruk van
zijn boven- en onderkaak had gemaakt
voor de vervaardiging van een kunstgebit,
terwijl V. zelf een andere patiënt gade
sloeg, die langzamerhand bijkwam uit de
narcose waaronder hij gebracht was. De
tandarts had verklaard, dat hij het ma
ken van de afdruk zonder bezwaar aan
zijn assistente kon overlaten aangezien dit
volgens hem een eenvoudig werk was en
omdat mej. R., na vijf jaar practijk vol
doende bekwaamheid voor dit werk had.

„Onbevoegd uitoefenen van

tandheelkunde"

Bovendien was het naar hü zei onder
zijn toezicht gebeurd.

De geneeskundig inspecteur van de
Volksgezondheid in Noordholland, de heer
A. P. N. de Groot, die als getuige deskun
dige gehoord werd, zeide, dat hier sprake
was van onbevoegd uitoefenen der tand
heelkunde en dat het gevaar voor infecties
bij het maken van gipsafdrukken door on
bevoegden van een mond, „waarin ge
werkt is", niet is uitgseloten. Op vragen
van de raadsman der beide gedagvaarden,
mr. H. de Waard, verklaarde deze getuige,
dat hij dit werk hoogstens zou toever
trouwen Ran studenten in Universiteitskli
nieken, rij het onder streng toezicht. De
tandarts W: F. Vos, die eveneens als des
kundige werd gehoord, zeide dat men het
maken van dergelijke afdrukken zeker
niet aan een assistente mag overlaten, aan
gezien dit een ingewikkeld technisch werk
is, waarvoor men vooral ook veel anato
misch inzicht moet hebben. De gehele pro
these (het maken van een kunstgebit)
hangt af van zulk een afdruk.

„Het gaat hier om de principiële vraag:
wat mag een tandarts zijn assistente laten
doen" zei de gedagvaarde V. zelf toen hij
gehoord werd als getuige in de zaak tegen
mej. R. „Een goed arts zal haar laten doen
wat zij kan".

„Ook kiezen laten trekken?", luidde de
vraag van de kantonrechter.

„Dat zou wellicht wat te ver gaan", ant
woordde V., „ofschoon het wel gebeurt
door ongediplomeerde studenten onder
toezicht". Hij noemde voorbeelden van een
dergelijke delegatie van bevoegdheden in
de medische wereld zoals het toedienen van
injecties door leerling-verpleegsters in

ADVERTENTIE

Pijn in rug, armen en benen;
dat draait vast op griep uit!
Tenzij U zo wijs bent om het
kwaad te bestrijden met

...die helpen direct! I

HILVERSUM I, 402 M.

7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.50 Dagopening.
8.00 Nieuws. 8.15 Platen. 9.00 Morgenwijding.
9.15 Sionsliederen. 9.25 Voor de huis\rouw.
9.35 Platen. 10.50 Voor de kleuters. 11.00 Voor
de zieken. 11.30 Pianorecital. 12.00 Amuse
mentsmuziek. 12.30 Land- en tuinbouwmede-
delingen. 12.33 Voor het platteland. 12.40
Gevarieerde muziek. 13.00 Nieuws. 13.15 Me
dedelingen of platen. 13.20 Dansmuziek. 13.50
Platen. 14.00 Zeg eens, Amerika. 14.30 Pla
ten. 14.40 Schoolradio. 15.00 Platen. 15.15
Voor de vrouw. 15.45 Militaire causerie. 18.00
Nieuws. 18.15 Piano. 18.30 Reportage. 18.35
Platen. 18.50 Paris vous parle. 18.25 Koor
zang. 19.20 Verzoekprogramma. 20.00 Nieuws.
20.05 Gevarieerd programma. 21.15 Amuse
mentsmuziek. 21.35 Ik weet, ik weet wat u
niet weet. 21.50 Tiroler muziek. (In de pauze:
De sportman van het jaar). 22.30 Mededelin
gen. 22.35 Platen. 22.45 Buitenlands over
zicht. 23.00 Nieuws. 23.15 New York Calling.
23.30—24.00 Platen.

HILVERSUM n, 298 M.

7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Ochtendgym
nastiek. 7.30 Platen. 7.45 Gebed. 8.00 Nieuws.
8.15 Symphonette-orkest en solisten. 8.50
Platen. 9.00 Voor de huisvrouw. 9.35 Platen.
9.40 Lichtbaken, causerie. 10.00 Voor de
kleuters. 10.15 Amusementsmuziek. 10.35
Concertgebouworkest. 11.00 Voor de vrouw.
11.30 Schoolradio. 12.00 Angelus. 12.03 Platen.
(12.30—12.33 Land- en Tuinbouwmededelin-
gen). 12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nieuws. 13.20
Actualiteiten. 13.25 Amusementsorkest. 14.00
Gevarieerd programma. 14.50 Kamerorkest
en solist. 15.30 Ben je zestig? 16.00 Voor de
zieken. 16.30 Ziekenlof. 17 00 Voor de jeugd.
17.15 Felicitaties voor de jeugd. 17.45 Rege
ringsuitzending: Het Bestuurs-stelsel van de
Nederlandse Antillen. 18.00 Lichte muziek.
18.15 Platen. 18.20 Sportpraatje. 18.30 Metro-
pole-orkest en solist. 18.52 Actualiteiten.
19.00 Nieuws. 19.10 Platen. 19.15 Uit het Boek
der boeken, causerie. 19.30 Platen. 20.00 De
gewone man. 20.05 Orfeo ed Euridice, opera.
(Pl.m. 21.15—21.30 De Radiodokter, causerie).
Pl.m. 22.45 Gebed. 23.00 Nieuws. 23.15 Piano
kwartet. 23.5024.00 Platen.

TELEVISIE (V.A.R.A.)

20.15—21.45 Cabaret Wim Sonnevcld.
BRUSSEL, 324 M.

11.45 Platen. 12,30 Weerbericht. 12.34 Koor
zang. 13.00 Nieuws. 13.15 Vlaamse liederen.
13.30 Pianorecital. 14.00 Schoolradio. 15.30
Platen. 17.00 Nieuws. 17.10 Platen. 17.15 Voor
de kleuters. 17.30 Platen. 17.50 Boekbespre
king. 18.00 Viool en piano. 18.30 Voor de
soldaten. .19.00 Nieuws. 19.40 Platen. 19.50
Causerie. 20.00 Omroeporkest en solisten.
21.00 Wat is dat?. 21,30 Platen. 22.00 Nieuws.
22.15 Gevarieerde muziek. 22.45 Platen. 22.55
23.00 Nieuws.

ziekenhuizen en het narcotiseren door
operatie-zusters. Nadat ook de twee ver
balisanten de hoofdagent en de agent N.
L. S. en R. P. als getuigen waren gehoord
was het woord aan de ambtenaar van het
O.M., die zeide, dat het toezicht op de
assistente bij haar werk ook maar betrek
kelijk was geweest omdat V. zijn aandacht
moest verdelen over haar en de patiënt,
die nog onder narcose was. Hij achtte be
wezen, dat in dit geval onbevoegd tand
heelkunde is uitgeoefend en eiste tegen de
assistente E. A. R. een boete van f 45 subs,
negen dagen en tegen de tandarts C. V.
f 75 subs. 25 dagen.

Mr. H. de Waard vestigde er in zijn
pleidooi de aandacht op, dat het wetsar
tikel, dat de alleen aan tandartsen toeko
mende bevoegdheden noemt, ook „het toe
passen van de prothese" (onder meer het
maken van kunstgebitten) impliceert.
Daaronder valt dus ook het maken van
gips-afdrukken. „Maar het vervaardigen
van kunstgebitten geschiedt immers ook
door mensen, die geen tandartsbevoegd
heden hebben, en wel in tandtechnische
laboratoria?", zo vroeg hij. „Dit is even
zeer in strijd met de wet". Hij wees er
voorts op, dat bijvoorbeeld voor het maken
van een been-prothese ook de technici de
gips-afdrukken maken en niet de genees
kundigen. Een assistente, die reeds vijf
jaar als zodanig werkt zal, naar hij verder
zeide, niet met vuile handen een afdruk
maken (de enige mogelijke oorzaak van
infectie). Mr. de Waard noemde dit een
geval voor de medische tuchtraad, omdat
juristen er zich zijns inziens geen oordeel
over kunnen vormen.

Niet „als bedrijf"

Hij bestreed de zinsnede in de dagvaar
ding volgens welke mej. R. hier onbe
voegd de tandheelkunde „als bedrijf" zou
hebben uitgeoefend. „Ik heb de indruk, dat
dit zo geformuleerd is naar aanleiding van
een arrest van de Hoge Raad in 1893,
waarin het onbevoegd uitoefenen van de
tandheelkunde strafbaar wordt genoemd,
indien blijkt dat dit „als bedrijf" geschied
de. Daar is hier natuurlijk geen sprake
van. Mej. R. is in dienst van de Epivan-
vereniging en van deze tandarts, zij heeft
nooit enige zelfstandigheid gehad". Mr. De
Waard beriep zich voorts op een vonnis
van de Rotterdamse rechtbank waarin
het betrokken wetsartikel niet van toe
passing wordt genoemd indien een der
gelijk uitoefenen van de geneeskunde ge
schiedt in opdracht en onder leiding van
een geneeskundige.

Hij concludeerde, dat in deze zaak geen
veroordeling mogelijk is en vroeg, voor
het geval deze toch zou volgens, afschrift
van het vonnis omdat het hier een belang
rijke principiële aangelegenheid geldt.

De kantonrechter zal op 7 Februari
schriftelijk vonnis wijzen.

Prijzen uitgereikt aan Charley
Toorop en Maurits Uyldert

In de aula van het Stedelijk Museum te
Amsterdam zijn Zaterdagmiddag de jaar
lijkse prijzen van de Stichting Kun
stenaarsverzet uitgereikt en wel aan me
vrouw Charley Toorop voor portret- en fi
guurschilderkunst en aan de heer Mau
rits Uyldert voor biografie. De secretaris
generaal van het departement van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen, mr. H. J.
Reinink en oud-minister G. Bolkestein
woonden deze uitreiking, de vierde sinds
1950, bij.

Nadat de heer J. J. Voskuil namens de
jury voor de beeldende kunst mevrouw
Toorop en dr. O. Noordenbos namens de
jury voor de litteratuur de heer Uyldert
hadden toegesproken, hield prof. dr. H. J.
Pos een rede waarin hij een philosofisch
betoog ontwikkelde over „goed", „schoon"
en „vrijheid". Hij oogstte een langdurig
applaus.

De minister van Landbouw, Visserij en
Voedselvoorziening heeft de maatregelen
ter bestrijding van mond- en klauwzeer,
welke aanvankelijk reeds een vervoer- en
marktverbod van niet-geënt rundvee in
hield, verscherpt. Het vervoer van een
rund, dat ouder is dan twee maanden, is
slechts toegestaan, indien de vervoerder
in het bezit is van een verklaring, waa;
niet alleen uit blijkt, dat het rund tegen
mond- en klauwzeer is geënt, maar het
moet ook afkomstig zijn uit een bedrijf
met een veebeslag, dat tenminste veertien
dagen vóór de datum van vervoer in zijn
geheel tegen mond- en klauwzeer is ge-
ent. Deze verklaring, welke een geldig
heidsduur heeft van tien dagen, dient te
zijn afgegeven namens een erkende pro
vinciale gezondheidsdienst voor dieren.

Mr. H. A. Wassenbergh, officier van
justitie te Amsterdam, heeft Zaterdag
morgen de situatie in ogenschouw geno
men bij de brug te Ankeveen, waar Vrij
dagavond twee mensen om het leven kwa
men, toen het anderhalf ton zware contra
gewicht op de cabine van hun auto stortte.
Twee stukken balk van de hefboom van
het contra-gewicht en de ketting, die af
geknapt was, zijn in beslag genomen.

In de electrische centrale van de doma-
niale mijn te Kerkrade is de 20-jarige J.
Kitzerfeld uit Bleijerheide om het leven
gekomen doordat hij in aanraking kwam
met een leiding waarop 3000 volt spanning
stond- R. was leerling van de middelbare
technische school te Heerlen. Hij was voor
zijn practijkjaar werkzaam bij de doma-
niale mijn.

Zondagmiddag is de secretaris van het
Fonds voor Sociale Instellingen der Staats
manen, de heer D., in zijn kantoor te Heer
len, door een onbekende man overvallen
en op zyn bureaustoel vastgebonden. De
onbekende ontnam hem zijn sleutels, waar
mee hy twee brandkasten opende zonder
evenwel geld te vinden. Ook het forceren
van een kluis in het kantoor van de Ge
meentelijke Volkscredietbank van Heerlen,
zich bevindende in hetzelfde voormalige
schoolgebouw, had hem niets opgeleverd.
Zonder buit heeft de man daarna het ha
zenpad gekozen.

Toen de heer D. gistermiddag toevallig
even zijn kantoor binnenliep, ontdekte hij,
dat achter de deur een man stond met een
breekijzer in de hand. Op het bureau la
gen verscheidene inbrekerswerktuigen. De
man met het breekijzer dwong de heer D.
in zijn bureaustoel te gaan zitten, bond
hem daarna vast aan de verwarming en
ontnam hem zijn sleutelbos. Daaraan bleek
onder andere de sleutel te zitten van een
brandkast in het kantoor van D., zodat de
inbreker zich de moeite kon besparen, om
die met zijn breekijzer te bewerken. Hij
vond echter in de bewuste brandkast geen
geld, wel lag er een envelop in, waarop
stond geschreven „reservesleutel brand
kast boekhouding". Met deze sleutel open
de de inbreker vervolgens de zich in een
aangrenzende kamer bevindende brand
kast van de kassier van bovengemeld
fonds, maar ook deze kast bevatte geen
geld. De man gaf daarna zijn pogingen
maar op, en verdween met achterlating
van zijn gereedschappen.

Het onderzoek van de politie wees uit,
dat de inbreker voordat hij door D. werd
gestoord in zijn bezigheden, ook aan het
werk was geweest in het kantoor van de
Gemeentelijke Volkscredietbank van Heer
len, dat zich in hetzelfde gebouw aan de
Stationsstraat bevindt. In 't kantoor van
deze bank had de man de deur van de kluis
geforceerd. De brandkast in die kluis had
hij echter niet open kunnen krijgen. De
inbreker was het gebouw binnen gekomen
door een raam aan de achterkant, dat hij
open had weten te krijgen door met een
stukje ijzer een spanjolet los te peuteren.
Over zijn identiteit tast men nog in het
duister.

De heer A. Q. H. Dijxhoorn, luitenant-
generaal van de Generale Staf, lid van het
Hoog Militair Gerechtshof en oud-minister
van Defensie, is Donderdag in zijn woning
te Rheden onverwacht overleden. Hij was
63 jaar. De crematie is Zaterdag in alle
stilte geschied.

De heer Dijxhoorn werd op 9 September
1889 te Rotterdam geboren en trad, na de
Koninklijke Militaire Academie te Breda
te hebben doorlopen, op 29 Juli 1911 in
dienst als tweede luitenant der infanterie.
In 1915 werd hij bevorderd tot le luite
nant. Van 1920 tot 1923 bezocht hij de
Hogere Krijgsschool te 's-Gravenhage,
waaraan hij van 1929 tot 1934 als leraar
verbonden was. Van 1927 tot 1929 volgde
hij te Parijs de cursussen van de Ecole
supérieure de Guerre. In 1927 was hij tot
kapitein bevorderd; in 1936 werd hij ma
joor en in 1938 luitenant-kolonel, chef van
het bureau van de Generale Staf aan het
ministerie van Defensie. In 1940 werd hij
kolonel van de Generale Staf, in 1941 ge-
neraal-majoor en in 1945 luitenant-gene
raal.

Op 10 Augustus 1939 werd de heer Dijx
hoorn benoemd tot minister van Defensie
in het tweede kabinet-De Geer. Na de
Duitse inval in Mei 1940 vertrok hij met
de overige leden der regering naar Lon
den. Daar bleef hij minister tot Juni 1941.
Van 1942 tot 1944 vertegenwoordigde hij
de Nederlandse regering te Washington bij
de gecombineerde geallieerde staf. Na de
bevrijding nam hij zitting in het Hoog Mi
litair Gerechtshof. Hij was redacteur van
de Militaire Spectator.

In een speciale bestuursvergadering: van
de kring Noordholland van het Nederland
se Rode Kruis heeft de voorzitter van deze
kring, mr. A. E. C. de Groot van Embden,
het erevoorzitterschap aangeboden aan de
Commissaris van de Koningin in de pro
vincie Noordholland, dr. J. E. baron de Vos
van Steenwijk. Op hetzelfde moment werd
aan de echtgenote van de Commissaris een
bloemstuk bezorgd in de kleuren van het
Rode Kruis.

Mr. A. E. C. de Groot van Embden gaf
in zijn toespraak een beknopt overzicht
van de organisatorische structuur van het
Rode Kruis, waarbij hij de nadruk legde op
de belangrijke onderdelen, die de provin
cie Noordholland herbergt: Het Rode
Kruis-ziekenhuis in Beverwijk en 'het her
stellingsoord in Hilversum. Uitgaande van
de titel „erevoorzitter" zag hij de eer, die
door de aanvaarding van de aangeboden
functie door de Commissaris der Koningin
werd bewezen, geheel ten goede komen
aan de organisatie, die er trots op is dat zij
op deze wijze een verbintenis krijgt met
de hoogste gezagsdrager in de provincie.
De voorzitter eindigde met het uitspreken
van de installatieformule, waarna het
woord gevoerd werd door jhr. mr. C. G.
van Beijma thoe Kingma, hoofdbestuurs
lid, die als zijn overtuiging uitsprak dat de
vervulling van het erevoorzitterschap door
dr. J. E. baron de Vos van Steenwijk het
werk van het Rode Kruis in Noordholland
ten zeerste zou bevorderen.

De Commissaris der Koningin, het ere
voorzitterschap aanvaardend, sprak zijn
erkentelijkheid uit voor de bloemenhulde
aan zijn echtgenote en memoreerde het
grote belang van het Rode Kruis in natio
naal en internationaal opzicht. Hij ver
heugde zich over het feit dat het Rode
Kruis zich ook inspant met betrekking tot
de organisatie van de bescherming burger
bevolking, die aan de autoriteiten zoveel
zorgen geeft. „Wie het kruis als embleem
voert", aldus besloot de Commissaris,
„neemt een zware taak op zich. Hij draagt
een kruis als symbool van zijn bereidheid
tot dienen en zich offers te getroosten om
anderen te helpen."

De nieuwe erevoorzitter gaf zijn belofte,
dat hij alles zou doen wat in zijn vermogen
ligt om het werk van het Rode Kruis te
bevorderen en dankte voor de eer en het
vertrouwen, waarvan de aanbieding van
het erelidmaatschap een bewijs was.

ADVERTENTIE

SSTR

WINDJACKETS - SWEATERS

Het ligt in de bedoeling de thans ter
griffie der rechtbanken aanwezige regis
ters van de Burgerlijke Stand veilig en
centraal buiten Nederland op te bergen en
bij te houden. Over deze duplicaten zullen
bewaarders worden aangesteld wier be
voegdheden nader zullen worden geregeld.
De kosten zullen aanvankelijk een bedrag
van f 60.000 niet overschrijden.

De minister van Justitie deelt dit mee
in zijn Memorie van Toelichting bij het
bij de Tweede Kamer ingediende wets
ontwerp „Opening van de mogelijkheid tot
het nemen van maatregelen met betrek
king tot registers van de Burgerlijke
Stand".

„In de jaren 19401945", zo deelt de
minister voorts mee, „is door oorlogsgeweld
een groot aantal registers van de Burger
lijke Stand beschadigd of vernietigd. In
sommige provincies zijn zowel ter ge
meentesecretarie als ter griffie der recht
bank berustende registers verdwenen. Er
bestaat geen genoegzame zekerheid, dat
althans duplicaten der registers onder alle
omstandigheden ter beschikking blijven.
De minister acht het mitsdien raadzaam,
dat reeds thans maatregelen worden ge
troffen ten aanzien van deze zeer belang
rijke administratie.

Vanmorgen omstreeks kwart voor zes is
op de spoorbaan ZwolleDeventer ter
hoogte van Windesheim een op enkel spoor
staande wagen van een werktrein ont
spoord, tengevolge waarvan het treinver
keer ter plaats was gestremd. Om kwart
over zeven kon het treinverkeer worden
hervat. De eerste treinen op dit traject
werden vervangen door autobussen.

Ned. Herv. kerk

Beroepbaarstelling. Ds. A. Blanson
Henkemans legerpred. v. d. Duynstraat 5
te Utrecht stelt zich beroepbaar.

Examens

Aan de Vrije Universiteit zijn geslaagd
voor het cand. examen theologie mej. R.
S. van Netten te Arnhem en de heer J. P.
Dondorp te Heemstede.

Aan de Theol. Hogeschool der Geref.
kerken art. 31 K.O. te Kampen is geslaagd
voor het doctoraal examen ds. C. van der
Waal te Leerdam.

11. Panda, die al lang blij was, dat hij
de rare valse neus niet meer hoefde te dra
gen, volgde Pat opgewekt in het Ministerie
van Geheime Zaken. „Wat gaan wij hier
doen?", vroeg hij. „Stil", antwoordde Pat,
„geen vragens stellen; wij zijn geheim!"
Dus liep Panda zwijgend achter de grote
detective aan, door de lange, lange gangen

van het Ministerie. Het gebouw bleek zeer
uitgestrekt te zijn; het was dan ook van
gevorderde woningen gebouwd. Eindelijk,
na een stevige wandeling, bereikten zij
een portier eerste klas, die ijverig in een
roman zat te lezen. Haastig las hij het
hoofdstuk, waaraan hij bezig was, uit en

wendde zich toen tot de bezoekers met een
directe vraag: „Wie bent u?" „Dat is ge
heim," antwoordde Pat O'Nozel, „ik kom
hier voor een geheime opdracht". ,,Zo,
hum", zei de portier, „en wat behelst die
opdracht?" „Dat weet ik niet", antiooord-
de Pat, „het is zo geheim, dat ze het me
niet hebben verteld".

In Tubbergen is Zaterdag herdacht dat
het vijftig jaar geleden is dat mgr. dr. H.
Schaepman overleed. De voorzitter van de
Katholieke Volkspartij, de heer W. J. An-
driessen, heeft in een herdenkingsbijeen
komst een toespraak gehouden, waarin hij
onder meer zei dat de K.V.P. de voortzet
ting is van de R.K. Staatspartij, mede
vrucht van Schaepman's werk en stuwen
de kracht. Hij streefde naar de bundeling
van de Katholieken van Nederland tot een
hechte eenheid, met het doel daardoor het
land te dienen en de rechten van deze Ne
derlanders te verankeren.

Ook hij heeft echter ervaren, dat een
leider altijd alleen staat, een waarheid,
welke ook nog voor onze dagen geldt.
Thans, een halve eeuw na zijn dood, zien
wij met grote duidelijkheid hoe velen in
zijn tijd hem niet begrepen, aldus de heer
Andriessen.

Prof. dr. L. G. J. Verberne schetste
Schéiepman's verdiensten als dichter, jour
nalist, polemist en redenaar. Vooral echter
herdacht hij Schaepman als een man die
dienaar werd van een gezond realisme en
die de Katholieken voorging in de strijd
om de volwaardigheid, teneinde zijn ge
loofsgenoten te bevrijden van hun „Room
se eenzelvigheid".

„Zijn wij ten volle geëmancipeerd?"
vroeg de heer Andriessen in zijn slotwoord.
„Wordt ons ten volle recht gedaan bij be
noemingen? Is het juist, dat wij bij al onze
departementen het tot één Katholieke
secretaris-generaal hebben kunnen bren
gen? Bezetten wij in het hogere ambtena
rencorps naar verhouding een voldoend
aantal plaatsen? Om wat te bereiken is een
hecht staatkundig verband onmisbaar.
Machtsvorming in staatkundig opzicht blijft
nodig om over de nodige invloed te kunnen
beschikken."

Tenslotte wekte de heer Andriessen op
aan een hecht staatkundig verband naar
vermogen mede te werken en de staatkun
dige eenheid te herwinnen.

Herdenkingsrede van Mr. Sjafruddin

Ter gelegenheid vain het 125-jarig be
staan van de Javasche Bank N.V. heeft de
president, mr. Sjafruddin Prawiranegara
vandaag in Djakarta een herdenkingsrede
uitgesproken, waarin hij onder meer zeide,
dat men de weerzin ten opzichte van de
talrijke uit het koloniaal bestel dateren
de instellingen (zoals deze bank), hoe be
grijpelijk ook, zal moeten overwinnen om
te komen tot het voor Indonesië's toekomst
onmisbare verantwoordelijkheidsgevoel.
Dat zal er naar hij zeide toe leiden, dat
men van het goede in die instellingen ge
bruik maakt. „Zoals een centrale bank
zich genoodzaakt zou zien tot een her
waardering van haar goudvoorraad over
te gaan, zo behoeven wij ook niet te
schromen een revaluatie ten opzichte van
het verleden toe te passen", aldus mr. Sja
fruddin. Hij vestigde ook de aandacht op
tekort aan ervaren bankemployés.

Op de 31ste December 1952 stond de Ja
vasche Bank in relatie met 218 importbe-
drijven. Dit aantal betrof 130 Indonesische,
41 Chinese, 31 Nederlandse en 16 andere
buitenlandse bedrijven.

Mr. Sjafruddin zeide dat binnenkort de
levensloop van de Javasche Bank zal wor
den afgesloten, doordat zij zal worden ver
vangen door de Bank Indonesia. „Het al of
niet goed functionneren van deze bank zal
afhankelijk zijn van het begrip en de
waardering, welke wii de oude bank toe
dragen", zo zei hij in het slot van zijn rede.

In het Zaterdagavond-programma van

de V.A.R.A. heeft de heer Jan van Zutphen
medegedeeld, dat de actie voor het hospitaal
kerkschip De Hoop tot nu toe f98.000 heeft
opgeleverd. In dit bedrag zijn niet de ver
schillende belangrijke giften in natura be
grepen.

MAANDAG 26 JANUARI
Concertgebouw: K.R.O.-tournée, 8 uur.
Wykgebouw Ged. Oude Gracht 104: Ned.
Ver. voor Natuurgeneeswijze, spreker Y.
Hettema, 8 uur. Frans Hals: „Servus Wien",
alle leeft., 7 en 9.15 uur. Spaarne: „Bleke
Bet", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Minerva:
„With a song in my heart", alle leeft., 8.15
uur. Rembrandt: „Studentenliefde", 18 jaar,
7 en 9.15 uur. Palace: „Operatie Cicero", 14
jaar, 7 en 9.15 uur. Luxor: „Don Camillo",
alle leeft., 7 en 9.15 uur. City: „Aan de Ri-
vièra", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Lido: „Othello",
18 jaar, 7 en 9.15 uur.

DINSDAG 27 JANUARI
Concertgebouw: Buitengewoon concert
H.O.V., 8 uur. Minerva: Film „Een mens was
te veel" (Vereniging „Het Zonnehuis"), 8.15
uur. Frans Hals: „Servus Wien", alle leeft.,
2.30, en 8 uur. Spaarne: „Bleke Bet", alle
leeft., 2.30, 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Stu
dentenliefde", 18 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Palace: „Operatie Cicero", 14 jaar, 2, 4.15, 7
en 9.15 u. Luxor: „Don Camillo", alle leeft.,
2, 7 en 9.15 uur. City: „Aan de Rivièra", 14
jar.-, 2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur. Lido: „Othello",
18 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.

Bommenwerpers. Volgens het met Ameri
kaanse licentie werkende Berlijnse blad
„Der Abend" hebben Duitse technici in
de proefcentra van Koeibisjef (Sovjet-
Unie) atoom-bommenwerpers gecon
strueerd, die een snelheid van meer dan
1000 kilometer per uur kunnen berei
ken. Volgens het blad hebben de toe
stellen straalmotoren. Het type wordt
„T U 150" genoemd.

Nog steeds. Professor Hagiwara van de
hogeschool van Hirosjima heeft ver
klaard, dat er nog steeds ruim zeven
jaar na het uitwerpen van een Ameri
kaanse atoombom op de stad in een ge
bied rondom het centrum van de ont
ploffing, binnen een straal van zeven
honderd meter, voorwerpen worden
aangetroffen, die sporen van radio-acti
viteit vertonen en daardoor gevaarlijk
zijn voor mensen.

Bezwaar. Gemeld wordt, dat senatoren
Robert Stevens, aangewezen als Ameri
kaans minister voor het leger, en Harold
Talbott, aangewezen als minister voor
de luchtmacht, hebben medegedeeld, dat
hun benoeming niet door de senaat zou
worden goedgekeurd, tenzij zij het me
rendeel van hun industriële aandelen
zouden verkopen. Beiden staan onder
Wilson, aangewezen minister voor De
fensie. Zij hebben geen zitting in het
kabinet.

Aanklacht. De premier van Pakistan, Na-
zimoeddin, heeft verklaard, dat de aan
klachten tegen de studenten, die bij de
jongste ongeregeldheden zijn gearres
teerd, zullen worden ingetrokken. Dit
geschiedde, nadat studenten een onder
houd met hem hadden gehad. Zij pro
testeerden tegen het uitblijven van zijn
antwoord cp hun eis, dat de aanklach
ten zouden worden ingetrokken. Een
staking die de studenten hadden uitge
roepen, is afgelast. Zaterdag staakten
30.000 studenten.

Moord. In het district Kinangop in Kenya
zijn een 37-jarige Britse boer, zijn
vrouw en zijn zoon op hun boerderij
vermoord aangetroffen, aldus is te Nai
robi bekendgemaakt. Ook werd het lijk
van een der Kikoejoe-bedienden gevon
den. De slachtoffers waren vermoord
met panga's, lange, scherpe messen, die
de leden van de Kiakoejoe-stam gebrui
ken bij het bewerken van de bodem,
Het lijk van de verminkte vrouw werd
gevonden op het erf van de boerderij.
Het zeseneenhalf jarig zoontje bleek in
zijn bed te zijn vermoord.

Epidemie. In Korea dreigt een pokken
epidemie uit te breken. Er zijn 34 ge
vallen van pokken gemeld en 12 per
sonen zijn reeds aan deze ziekte over
leden. De Zuid-Koreaanse regering heeft
een beroep gedaan op de Amerikanen
om grote hoeveelheden entstof te zen
den. De entstof van de Zuid-Koreaanse
autoriteiten is reeds verbruikt. Een
woordvoerder van het Amerikaanse
leger heeft meegedeeld, dat alle geal
lieerde soldaten tegen pokken zijn in
geënt.

Verkiezingen. In 2000 dorpen en vijf grote
steden van Vietnam zijn Zondag voor
het eerst vrije verkiezingen gehouden,
en wel voor de gemeenteraden, die later
de eerste nationale vergadering zullen
kiezen. De uitslag zal pas over verschei
dene dagen bekend zijn, maar een rege
ringswoordvoerder heeft verklaard, dat
het succes aan de verwachtingen beant
woordt. De verkiezingen hebben een
rustig verloop gehad.

Vetpotten. Doordat de Amerikanen wegens
de hoge boterprijs meer margarine zijn
gaan gebruiken en de boterproductie
deze winter tot dusverre bovendien on
verwacht hoog is geweest, is er in de
Verenigde Staten een enorm boterover-
schot ontstaan. De regering van het
land ziet zich gesteld voor het netelige
probleem, hoe dit overschot van de hand
moet worden gedaan. Ingevolge de wet
ten, die voorschrijven, dat de regering
de prijzen der landbouwproducten op
een bepaald niveau moet steunen, is de
regering verplicht alle productie-over
schotten op te kopen teneinde te ver
hinderen, dat de prijzen dalen beneden
het aan de producenten gegarandeerde
niveau. Sedert het begin van de vorige
maand koopt de regering gemiddeld
ongeveer een millioen pond overtollige
boter per dag.

Afschaffing. De New York Times verneemt
in regeringskringen te Washington, dat
minister van Buitenlandse Zaken Dulles
besloten heeft de functie van reizend
ambassadeur af te schaffen. Dulles
vindt de gewone ambassadeurs voldoen
de. De laatste reizende ambassadeur was
Philip Jessup.

ADVERTENTIE

HAARLEM
ELECTRISCHE INSTALLATIES
LUIDSPREKENDE

TELEFOON-INSTALLATIES

OP het eerste gezicht lijkt het niet moei
lijk het verschil vast te stellen tussen
levende organismen en dode stof, maar als
we een scherpe scheiding willen maken,
blijkt het toch niet zo eenvoudig te zijn
als we ons hadden voorgesteld.

de er in gezonde tabaksplanten te besmet
ten met één-millioenste gram van het
mozaïk virus en verkreeg na een maand
niet minder dan 2 gram viruskristallen.

Niemand zal deze kristallen levend wil
len noemen en desondanks blijken zij zich

c»v/b/.vwii. A.vy tvvi»

Lange tijd heeft men gemeend, dat de binnen de plant in sterke mate te verme-

ademhaling, dus de verbran
ding van zuurstof, een van de
kenmerken van het leven was,
doch er bestaan bacteriën, die
het best zonder zuurstof kun
nen stellen en andere, die er
beslist niet tegen kunnen. En
het allerergste van het geval
is dat een dergelijke definitie
van het leven ook de auto tot een levend
organisme zou verklaren. Er zouden dus
andere kenmerken van het leven naar vo
ren moeten worden gebracht om het ver
schil tussen de levende en de dode stof te
kunnen onderstrepen.

Het wezenskenmerk van het leven is
ongetwijfeld gelegen in groei en ontwik
keling. Maar ook dit blijkt geen eigen
schap, die uitsluitend aan het leven ge
bonden is. Want ook kristallen kunnen
groeien.

Dus zocht men ijverig naar een andere
definitie en meende die gevonden te heb
ben in het feit, dat alle levende wezens
zich op een of andere wijze voortplanten.
Maar ook hier kwam weer iemand roet in
het eten gooien en wel de Amerikaanse
chemicus Stanley te Princeton. Hij slaag-

nigvuldigen! Builen de plant
geschiedt deze vermenigvuldi
ging niet, noch kan er iets van
Kenmerken een stof^sseling worden vast-

1 gesteld.

Het is echter wèl mogelijk deze vraag
te beantwoorden: waarom zeggen we dat
iemand in een stad woont, en óp een dorp?

In een stad wonen, is een verklaarbare
uitdrukkingwijl deze stamt uit de tijd toen
men zich binnen de muren vestigde, maar
waarom „óp een dorp"? Dat is een heel
oude geschiedenis.

Daarover morgen.

(Nadruk verboden)

H. PéTILLON.