Beroep op werkgevers
en werknemers
Toestand te Zandvoort is thans
weer overzichtelijk
llllllllp
Eiland Voorne-Putten voor groot
gedeelte door springvloed verzwolgèn
Bevolking weigert
te evacueren
Alom staan artisten
hun recetten af
Stichting van de Arbeid
Schade beloopt kwart millioen
Haarlemmers steunen
Rampenfonds
Haarlemmers in het rampgebied
DINSDAG 3 FEBRUARI 1953
5
.'»rD"y
xa
Voor Rampenfonds
rampspoed
S pont aan
Gebied
van de
Nieuwe
WATeawea.
'r Imp ener
~\woorc/
.Rotterdam
_J 'Pozer$
f O '/////Ai
OOSTVOORHE//
INDEROUK
.Voo/"/)«'
CORIN-
CHcU
Hoeks» GRAVE ND EEl
waard\.
uriACtioi «un
DprdrccM
STELLEN!
'LHARWS
RCNCSSE-—
1 Schouwen,
WX)5«RKE^W
'//////7>K
fOOLTGENS-0
<7// PLAAT
■&7//7r^^ ^GEERTRUIDËNV
LAGE ZWALUWE BERG
*"OLLAN0*—
5Ij.II MOEI
-ntxmpor-
OOSTERHOUT
WISS ENK Eni
L-NIEUW VOSMEER
o N.Bevelony
/////XpRTGl
■.Walcheren^^vereI
Breda
J^TTENOUKE
iLDINCE'
Mlddelbur.
'halsterei
Roorendaal
NIEUWDORP Btrt/Ol
Bergen op
Zoom»*'
lOSTlTR
SC HSL C
'KRABBENDUKJ,
-Vlieeingen
HOEDEKENS-
KERKE 9
MELA NO
Gefeo/eerd gebint
Dijkdoorbraken
I Frest HOOFDPLAAT^—
S o osmin a
.Zeeuws V/<7<7/>tf#/™,jjENOUK|
•^TÊRNEUZEN
Ooif ZttvrsS Vlaanderi
„SLUISKIL
O HUI
Antwerpen
Van een verslaggever)
Honderd vijf tig mannen uit Haarlem, meest jonge kerels tussen de twintig en dertig
jaar, stapten gistermorgen welgemoed in de drie autobussen van de N.Z.H.V.M.. Wel
gemoed inderdaad. Zij lachten, praatten en legden een kaartje. Hoe dichter zij echter
bij de getroffen gebieden kwamen, des te ernstiger werden de gezichten. Men had zich
via de radio wel een beeld gevormd van de ramp, maar dat het zó erg zou zijn, dat
zó'n chaos heerste, dat had men zich nooit kunnen indenken. Links en rechts strekten
zich eindeloze watervlakten uit, bij een eenzame boerderij klotste het water de kamers
binnen, een natte haan in een half verdronken boom liet een schor gekraai horen,
gekuifde golven beukten op een met zandzakken verstevigde dijk.... In Den Haag
hadden de chauffeurs van de Haarlemse reiswagens, die begeleid werden door vijf
reinigingswagens met materiaal, een bestelauto met mondvoorraad en een politie
wagen met een mobilofoon, de opdracht gekregen zich naar het dorpje Abbenbroek
op het Zuidhollandse eiland Putten te begeven.
De radiowagen ging vooruit om de komst
van de drie enorme autobussen in het
kleine plaatsje aan te kondigen. De aan
komst van de wagens werd met spanning
tegemoet gezien. Immers, de dijken ston
den voor de zoveelste maal op doorbreken
en er was dringende behoefte aan ruime
vervoersmiddelen om de evacués, die in
allerlei vaartuigen werden aangebracht,
naar veiliger oorden te vervoeren. Er ging
echter een kwartier voorbij, een half uur,
een uur, doch de bussen kwamen niet op
dagen. Toen kwam het bericht door, dat de
mannen in Spijkenisse waren opgehouden
om aldaar behulpzaam te zijn met het
vullen van zandzakken teneinde de zwakke
plekken in de dijk van deze plaats te ver
stevigen. Nu was echter het materiaal, dat
de Haarlemmers hadden meegenomen, de
schoppen en zakken, weer spoorloos ver
dwenen. In allerijl spoedde de politieauto
zich langs de kilometers lange stoet van
personenwagens, die verstrikt waren in een
onontwarbare knoop.
Tenslotte waren de mannen en het mate
riaal echter weer verenigd en vol ijver
wierpen zij zich in de strijd tegen de steeds
ruwer wordende binnenzee.
Abbenbroek
In Abbenbroek intussen heerste in het
café, waaruit de beschikbare arbeidskrach
ten werden gedirigeerd, een chaotische
drukte. Vier, vijf autoriteiten gaven aan de
mannen evenzoveel tegenstrijdige aanwij
zingen. Een ambulancewagen werd op een
kruispunt vastgehouden door de Konink
lijke maréchaussée, terwijl de vrouw uit
Abbenbroek, die zeer dringend geopereerd
moest worden, op een biljart in het enige
café van het dorp lag vastgebonden. Hon
derden personenauto's, waaronder vele
„sightseeërs" wrongen zich langs de smalle
dijk om in het dorp te vernemen, dat alleen
Op Initiatief van de Vereniging van
Schouwburgdirecties wordt sinds Zondag
avond in alle Nederlandse schouwburgen
gecollecteerd ten bate van het Nationaal
Rampenfonds. In Haarlem hebben Zondag
avond artisten van de Hoofdstad-Operette
in de pauze van de voorstelling van
„G'schichten aus dem Wiener Wald" door
zich in costuum en met collectebussen in de
foyers te begeven de somma van 340.
ingezameld. Leden van het Vrije Toneel, die
Maandagavond voor abonnementshouders
het blijspel „Engelen zonder vleugels"
speelden, haalden 377.op. Deze collec
tes gaan de gehele week door.
Ook in de pauze van het concert, dat de
H.O.V. hedenavond onder leiding van Toon
Verhey geeft, zal worden gecollecteerd ten
bate van de geteisterde gebieden. „Die
Haerlemsche Musyckcamer" heeft besloten
de baten van het Woensdag in het Concert
gebouw te geven concert van werken van
Bach" en Vivaldi aan het Nationaal Ram
penfonds af te staan. Ook de opbrengst
van de uitvoering door leerlingen van
Truus Smit op 11 Februari in gebouw Domi
wordt voor dit doel bestemd.
Het bestuur van de Haarlemse Kunst
gemeenschap zal de gehele opbrengst van
de vertoning op Donderdag 5 Februari van
vier oude Chaplinfilms in het Rembrandt-
theater eveneens ter beschikking van het
Nationaal Rampenfonds stellen. Dat het
zelfde zal gebeuren met de baten van de
uitvoering van „De Roverssymphonie" op
Zaterdagavond in de gemeentelijke Con
certzaal meldden wij reeds.
De Compagnia d'Opera Italiana, die gis
teravond een Nederlandse tournée met
„Lucia di Lammermoor" van Donizetti be
gon, zal een speciale benefice-voorstelling
ten bate van de slachtoffers van de over
stromingen geven.
Het gezelschap van Wim Sonneveld staat
de volledige recettes van alle deze week in
het Nieuwe de la Mar-theater in Amster
dam te geven opvoeringen van „Het meisje
met de grote voeten" af. De leden van het
ensemble zullen daar nog een gedeelte van
hun salaris aan toevoegen. Het A.B.C.-
cabaret van Wim Kan en Corry Vonk
schenkt de gehele opbrengst van de Woens
dagavondvoorstelling van het programma
„Bibelonië" in het Leidseplein Theater.
Het hoofdbestuur van de Nederlandse
Bioscoopbond beraamt op het ogenblik een
grote inzamelingsactie. Voor het collecteren
zal gebruik worden gemaakt van de bussen
van het Bio Vacantie Oord.
Alom in den lande hebben voorstellingen
en concerten ten bate van het Nationaal
Rampenfonds plaats. In vele gevallen wordt
geen zaalhuur berekend en vrijstelling van
belasting verleend. Zo speelt op 11 Februari
het Concertgebouw-Orkest onder leiding
van Rafaël Kubelink geheel belangeloos.
Het Residentie-Orkest doet hetzelfde op
Zondagmiddag 8 Februari onder leiding
van Willem van Otterloo, met beide con
certmeesters Theo Olof en Herman
Krebbers als solisten. Op initiatief van
de Nederlandse Comedie wordt op 14 Fe
bruari in de Stadsschouwburg te Amster
dam een speciale voorstelling ten bate van
de slachtoffers gegeven ir, de vorm van een
spectacle-coupé, waaraan medewerking
wordt verleend door leden van het Am
sterdams Toneelgezelschap, van de Neder
landse Opera, benevens door de cabaretiers
Wim Kan, Wim Sonneveld en Toon Her
mans.
de grote voertuigen zich werkelijk nuttig
konden maken.
En terwijl een ieder in het dorp vrij doel
loos heen en weer liep, heerste er verder
de polder in een onbeschrijfelijke paniek.
De boeren, die met hun vee de bewoonde
wereld nog maar amper konden bereiken,
dreven hun koeien en kalveren over de
door water omzoomde weg. Af en toe stapte
een onwillig kalf naast de dijk en kwam
in de steeds hoger komende golven om.
Men lette er niet op: de rest van het vee
moest in veiligheid gebracht worden.
Bij Zuidland, nabij Abbenbroek verloren
hedennacht zes mensen het leven toen een
rubberboot in het prikkeldraad raakte.
Evacuatie
Om ongeveer 4 uur liet de burgemeester
van Abbenbroek via de mobilofoon het vol
gende bericht naar de Commissaris der Ko
ningin in de provincie Zuidholland zenden:
„Abbenbroek zonder electriciteit, weinig
drinkwater, geringe kooKmogelijkheden, ik
bereid de evacuatie van vrouwen en kin
deren uit het dorp voor
Ondertussen was een hulpcolonne uit
Scheveningen bezig de mensen, die op de
zolder van hun woningen samendrongen te
bevrijden. Nog ruim tweehonderd mensen
moesten gered worden en de Schevingers,
die slechts enkele boten tot hun beschik
king hadden, waarmee zij tochten van drie
vier uur maakten, stuitten op zulk een
tegenwerking van de bevolking, dat het
vrijwel onmogelijk was meer dan vijf a zes
personen tegelijk te vervoeren. De boeren,
die pas gedurende enkele jaren weer in een
eigen boerderij wonen, stelden het bezit
van huis en haard bijzonder hoog en wei
gerden beslist in een van de weinige boot
jes te stappen
Burgemeester J. L. Wentholt, die wij in
het dorpscafé'tje ontmoetten, vertelde ons,
dat in de „Zeedijk" van de Haringvliet drie
gaten waren geslagen met een totale
lengte van 200 meter. Door één gat, dat 110
meter breed was en 6 meter diep, stroomde
het water, dat opgezweept werd door een
springvloed van 3.90 meter, het pas geheel
ontzilte eiland Putten binnen, dat volgens
officiële berichten gisteravond voor tach
tig procent blank stond.
De toestand was zéér ernstig. Elk ogen
blik kwamen de berichten van nieuwe dijk
doorbraken binnen, de vloed kwam weer op,
nieuwe troepen vrijwilligers werden aan
gevoerd, de landmacht nam vierentwintig
boten mee, de eerste doden werden gebor
gen, de minister van Oorlog ir C. Staf in
specteerde het bedreigde gebied en duizen
den werkten uit alle macht om de nog in
bruikbare staat verkerende dijken en
wegen te behouden.
Om half zes beval burgemeester Went
holt, dat allen, die overbodig waren inAb-
benbroek, het dorp moesten verlaten. Even
later kwam een nieuwe colonne militaire
auto's bemand met honderden leden van
de Rijkspolitie en van de landmacht in
Abbenbroek aan om de onwillige bewoners
met geweld uit hun woningen te halen.
Het water steeg, en bij de kleine, vier
kante Hervormde kerk, die in het begin
van de middag met de voeten in het water
stond, kabbelde het water nu reeds tegen
de kerkramen.
Haarlemmers
En in Spijkenisse werkten de honderden
Kaarlemmers onafgebroken voort. Zij vul
den zandzakken en zetten deze klaar om
naar de bedreigde punten te laten ver
voeren. De vrachtwagens konden echter
niet langs de kleinere auto's komen, die
drie, vier rijen dik op de smalle dijk ston
den te wachten
Later in de avond zouden zij weer naar
Haarlem teruggebracht worden, doch plot
seling kwam het bericht dat zij in Helle-
voetsluis weer dringend hulp moesten
bieden. En spontaan gingen zij: de MTS'er
en de monteur, de werkloze suikerarbeider
en de winkelier. Zonder op slaap of honger
te letten, alleen maer met de vaste wil om
te helpen waar dit het dringendst nodig is.
Hoe groot de omvang van
het gebied is, waar het
water in de rampzalige
stormnacht toesloeg, blijkt
wel uit deze kaart. Van
Vlissingen tot Rotterdam
strekt het noodgebied zich
uit. Wanhopig zijn de
pogingen het tijdig te
hulp te snellen en de be
woners van de verdrin
kingsdood te redden.
Ondergelopen gebied
Bedreigd gebied
Plaatsen waar
slachtoffers rieten
Verbroken spoor
rer bindingen
Het bestuur van de Stichting van de Arbeid heeft zich beraden over de eerste hulp,
die het Nederlandse bedrijfsleven in al zijn geledingen zou kunnen verlenen aan de
slachtoffers van de nationale ramp die ons land heeft getroffen. Het bestuur van de
Stichting van de Arbeid besloot een dringend beroep te doen op alle Nederlandse
werkgevers en werknemers om als eerste bijdrage in de nood, die over zovele tien
duizenden is gekomen, de volgende maatregelen ten uitvoering te brengen:
Door alle werknemers zal nog deze week via hun werkgever een bijdrage worden
gestort in het Nationaal Rampenfonds ten bedrage van ten minste één uur loon
of salaris, welke bijdrage door de werkgevers met een gelijk bedrag wordt
verhoogd;
Op een bedrijfstaks- of ondernemingsgewijze te regelen manier zal op korte
termijn zo mogelijk door alle werknemers ten minste acht uur worden overge
werkt. Hetgeen daarmede verdiend wordt, zal, verhoogd met een gelijk bedrag
van de zijde van de werkgever, eveneens worden afgestaan aan het Nationaal
Rampenfonds. Indien overwerk niet mogelijk is, dient er naar te worden ge
streefd op andere wijze door een offer een geldelijke bijdrage van ongeveer gelijke
grootte aan dit fonds af te staan.
Het bestuur van de stichting is er zich van bewust, dat het op deze wijze bijeen te
brengen bedrag slechts in zeer beperkte mate aan de werkelijke nood tegemoet komt.
Het besloot daarom zich te zijner tijd nader te beraden over eventuele verdere
maatregelen.
1.
2.
Na de chaos, die Zondag te Zandvoort
heerste, is de toestand in de loop van
Maandag veel overzichtelijker geworden.
Met man en macht is de dienst Publieke
Werken begonnen de schade te herstellen.
Tot de eerste werkzaamheden behoorde het
maken van een provisorische afgang naar
het strand. De werkzaamheden aan de
sportvelden werden voorlopig stopgezet en
de daar werkende DUW-arbeiders inge
schakeld bij het maken van deze afgang,
die aan de Zuidzijde van de Rotonde wordt
aangelegd, voorlopig voorzien van rijpla
ten om vrachtauto's op het strand te kun
nen brengen.
Gevaarlijke punten in de zeereep werden
met zand aangevuld of op andere wijze
voor verder instorten behoed. Bij paviljoen
Kiefer worden ruim honderd vrachtauto's
zand tegen de duinreep gestort en vastgezet
met bossen takken om het gebouw voor
verzakking te vrijwaren.
In de loop van de dag arriveex-de een
aantal leerlingen van de Rijkskweekschool
te Haarlem om mee te helpen de op het
strand aangespoelde voorwei-pen te ver
zamelen en de verspreide tegels bijeen te
brengen. Deze tegels zijn niet alleen afkom
stig van de weggespoelde boulevardgedeel
ten, doch ook van zo goed als alle strand-
pachters, die ze na afloop van het seizoen
aan de voet van de zeereep neerzetten en
met een dunne laag zand overdekken, om
zodoende kosten van vervoer te besparen,
daar ze elk jaar opnieuw nodig zijn voor
het aanleggen van paden naar hun con
sumptietenten.
Zoals wij in onze vorige editie reeds
meldden, zal de Zandvoortse gemeenteraad
Donderdagavond in spoedzitting bijeen
komen teneinde de situatie nader onder
ogen te zien. De schade aan gemeentelijke
eigendommen wordt op ongeveer 100.000
geschat. Vermoedelijk zal dit bedrag aan de
lage kant blijken te zijn. Voeg daarbij de
schade van omstreeks 40.000 aan de
strandinrichting van J. Termes, van 30.000
aan het Richebad, de schade aan Paviljoen
Kiefer en de post van de Zandvoortse red
dingsbrigade aan het" Zuiderstrand, dan
mag worden aangenomen, dat Zandvoort in
de noodlottige nacht van Zaterdag op Zon
dag een kwart millioen gulden schade
heeft opgelopen, nog afgezien van de kos
ten die de bewoners in het dorp zullen heb
ben wegens herstel van daken, gebroken
ruiten enzovoorts.
Daar momenteel de „Dudok de Wit"
wegens de toestand der strandafgangen in
Zandvoort niet gebruikt kan worden, werd
deze reddingboot door de Marine-Hulp
dienst gecharterd om dienst te doen in de
overstroomde gebieden. Om 1 uur Maan
dagmiddag vertrok men uit het botenhuis
naar de Leidsevaart te Heemstede-Aerden-
hout, waar om half drie in tegenwoordig
heid van de burgemeester van Zandvoort
de te waterlating geschiedde. Een groot
aantal mensen was van dit ongewone
schouwspel getuige. Via Haarlem en de
Kaag werd koers gezet naar Waalhaven,
waar de bemanning nadere instructies zou
ontvangen. Aan boord bevinden zich de
schipper Floor Koper, de motordrijver Ab
Bos en twee leden der bemanning (name
lijk Rocus Koper en Ab Kraayenoord).
Bunker in brokken
Met hoeveel geweld wind en golven in
Zandvoort hebben huisgehouden, blijkt wel
duidelijk uit het feit, dat één der zijwanden
van de grote geschutsbunker aan het einde
van de Strandweg een betonlaag van
bijna twee meter dikte aan grote brok
ken werd gebeukt. Enorme stukken beton
liggen op het strand in de nabijheid ver
spreid.
Het is bijna ongelooflijk voor degene, die
Maandagmiddag op het strand vertoefde,
dat thans weer de normale breedte heeft
en waarvan het helgele zand ligt te blin
ken in de nog kille stralen van een schuch
ter voorjaarszonnetje, dat nog geen etmaal
geleden metershoge golven, opgezwiept
door een kolkende, ziedende zee, deze
grote ravage aan de duinrand hebben aan
gericht en dat men op de plaats waar nu
de trappen van de Rotonde op het strand
rusten, nog geen dag geleden zou zijn ver
dronken.
Intussen zet Zandvoort door plaatselijke
acties de hulpverlening aan de door waters
nood geteisterde gebieden met onvermin
derde kracht voort. Zondagavond waren
reeds zeven vrachtauto's met kleren en
dergelijke naar Den Haag vertrokken, waar
men hoorde, dat Zandvoort de eerste ge
meente in het land was, vanwaar men hulp
ontving.
De burgemeester van Zandvoort liet in
de loop van Maandag het volgende commu
niqué publiceren:
„De afdeling Zandvoort van het Neder
landse Rode Kruis heeft de organisatie op
zich genomen van een grootscheepse plaat
selijke actie ten behoeve van de slacht
offers van de ramp, welke een groot deel
van ons land heeft getroffen. Deze week
zal een lijstencollecte worden gehouden.
Aan de collectanten zal men tevens kun
nen opgeven, of er woonruimte kan wor
den afgestaan voor het geval in deze ge
meente evacués zouden moeten worden
opgenomen. Eventueel dient hierbij te
worden vermeld, of men woonruimte be
schikbaar heeft met of zonder kookgele
genheid en voor hoelang de woonruimte
ter beschikking wordt gesteld. Ik meen,
dat alle inwoners van Zandvoort zozeer
onder de indruk zijn van de rampspoed
van zeer vele landgenoten, dat ik het
overbodig acht u op te wekken, om iedere
steun te verlenen welke maar in uw ver
mogen ligt".
Ook in de loop van Maandag hadden
leden van de motorclub Zandvoort, die zich
spontaan aangemeld hadden om per motor
of auto de vele goederen op te halen bij
particulieren en deze naar de centrale post
aan het politiebureau te vervoeren, de han
den vol. Uit het kledingfonds der gemeente
werden 110 militaire werkbroeken en vele
andere kledingstukken beschikbaar gesteld.
sip
In de nacht van Zondag op Maandag is te Scheveningen het 2709 ton metende Franse
schip „Carthage" aan de grond gelopen. Onder stoom ligt het schip hoog op het strand.
- -
pil
Een luchtfoto van de overstromingen te Ooltgensplaat. De huizen staan lot aan de dakgoot onder water.
(Luchtopname ANP-fo>c',..
In de loop van de morgen ontvingen wij
van verscheidene zijden berichten over
spontane medewerking van werknemers in
bedrijven om gelden beschikbaar te stellen.
Aan de burgemeester van Haarlem werd
Maandag meegedeeld, dat leden van het
gemeentepersoneel bereid waren een dag
salaris voor het Nationale Rampenfonds af
te staan en later bleek dat de mededelin
gen kwamen van het secretarie-personeel
en van alle gemeentelijke bedrijven. Be
sloten is, dat de bijdrage in gedeelten af
gedragen kan worden. Voor ambtenaren
met een maandsalaris in twee termijnen en
voor ambtenaren met een weeksalaris in
acht termijnen.
De leden van het personeel van het Pro
vinciaal Electriciteitsbedrijf van Noordhol
land zullen een half procent van het jaar
salaris afstaan, hetgeen neerkomt op een
loon voor ongeveer anderhalve dag. Ver
wacht wordt, dat een bedrag van ruim
20.000 zal worden afgedragen.
Het personeel van Hin's kousenfabriek
zal een dag Overwerken en het loon afdra
gen aan het Rampenfonds. De directie zal
het bedrag verdubbelen, waardoor een be
drag van 10.000 afgestaan zal worden.
De besturen der afdeling Haarlem van
de Nederlandse R.K. Bond van Werkgevers
in Woninginrichting en Meubileringsbedrij-
ven „Sint Reinoldus" en de Nederlandse
Bond van Meubelmakerspatroons hebben
zich met een brief tot hun leden gewend,
waarin een oproep wordt gedaan steun te
verlenen aan de door de ramp getroffen
mensen. Getracht zal worden goederen op
één punt te verzamelen.
Een Haarlemse was Maandagmorgen in
het Noordelijk deel der gemeente bezig
propaganda te maken voor het inzame
len van kleren. Zij ontmoette een-jonge
man, die na het vernemen van het doel,
onmiddellijk zijn jas uittrok en die voor
het doel beschikbaar stelde.
