Tienduizenden in hart van Haarlem getuige van opening van twee maanden lichtfestijn Gottwald ernstig ziek na bezoek aan Moskou Weerbericht OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Incidenten Een gebeurtenis om nooit te vergeten Bedrag in Rampenfonds steeg tot f 81 millioen Het woord is aan... Ons Flora-n u m mer Naguib protesteert Vreemde onthulling over vlucht Poolse Mig President van Tsjechoslowakije lijdt aan longontsteking en pleuris Zonnig weer na zware nachtvorst Communistische leider in Malakka overleden Botsing Voor Nationale Rampenfonds Duizendste schip van dit jaar binnen 67e JAARGANG No 209 Hoofdkantoor Grote Houtstraat 93, Haarlem. Telefoon 15295 (zes lijnen) Directie, Hoofd redactie, Redactie en Administratie. Bijkantoor in Haarlem-Noord, Sowidapiein 37,Tel. 12230. Drukkerij Zuider Buitenspaame 12, Tel. 15295. Directeur Hoofdredacteurs Robert Peereboom ZATERDAG 14 MAART 1953 Haarlems Dagblad 297e JAARGANG No 3o Uitgave Grafische Bedrijvén Damiate N.V. Verschijnt dagelijks beh.opZon-enFeestdagen. Abonnement per week 47 cent, per kwartaal 6.10, franco per post 6.60. Postgiro 273107. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman DE OVERLADING VAN DE LAST van het Sovjet-Russische dictatoriale bewind op nieuwe schouders is gevolgd door inci denten omtrent het IJzeren Gordijn. De betekenis van die voorvallen is blijkbaar niet nauwkeurig vast te stellen. Het is de vraag nog of men er enige samenhang in moet zoeken. De snelle opeenvolging kan toevallig zijn, evenals de plotselinge achteruitgang in de gezondheidstoestand van twee presidenten vlak achter het Gor dijn: de Oost-Duitser Pieck, omtrent wiens ernstige toestand overigens sinds enige dagen stilzwijgen betracht wordt en de Tsjechoslo waakse president Klement Gott- wald. die na zijn terugkeer van Stalin's be grafenis zo gevaarlijk ziek is geworden, dat gisteren gedane mededelingen de indruk wekten dat hij wel binnen weinige uren zou sterven. Maar vanmorgen leefde hij nog. Misschien kon hij niet veel meer hebben na de emoties, die de laatste jaren van zijn Praags bewind hem denkelijk be zorgd hebben zovele naaste medewer kers zijn hem ontvallen en een Stalin is hij zeker niet en heeft de geduchte koude op het Rode Plein, tijdens de begrafenis, hem de genadeslag gegeven. Gottwald is president van Tsjechoslowakije sinds de communistische staatsgreep van Februari 1948, geleid door Slansky. Gij zult u her inneren dat Slansky verleden jaar is ge liquideerd na een proces, dat ook de levensdraad van Clementis, minister van Buitenlandse Zaken, en van verscheidene ander kopstukken deed afknappen. Maar nu die incidenten. Men schiet weer op Westelijke vliegtuigen. Een straaljager van de Amerikanen, een Thunderjet, is door Tsjechische Migs neergeschoten. Een Lincoln bommenwerper van de Engelsen is door Russische Migs neergeschoten. Een Viking van de B.E.A. (een Engels ver keersvliegtuig dus) is door Migs bescho ten maar niet getroffen. In alle drie ge vallen is van communistische zijde be weerd, dat die machines boven verboden gebied vlogen: in het geval van de Lincoln bommenwerper zelfs, dat het dit over een afstand van 120 km had gedaan en zelf het vuur op de Migs geopend. Dit is door de Britse Hoge Commissaris in West- Duitsland, sir Ivone Kirkpatrick, met bij zondere felheid weersproken in een pro testnota, die geen woord Frans bevat. Churchill zelf heeft hem telegrafisch tot krachtige taal aangespoord en hij heeft dan ook uitgepakt over een opzettelijke beest achtige aanvalsdaad, die tot moord op Engelse piloten leidde. Moord. Zes van de zeven leden der bemanning kwamen om. Enerzijds mag het wel zeer onwaar schijnlijk heten, dat van Engelse en Ame rikaanse zijde juist bij het begin van de nieuwe leiding in Moskou prikkelend opgetreden zou worden door vliegtuigen opzettelijk grenzen te laten overschrijden. Want de mogelijkheid dat Malenkov en de zijnen de aandacht in het binnenland van hun niet al te sterke positie zouden willen afleiden, door bedreiging van de zijde van het buitenland te suggereren, zal in Lon den en Washington zeker in overweging genomen zijn. Men zal dus geenszins ge neigd zijn, tot een dergelijk eventueel streven mede te werken, evenmin door achteloosheid als met opzet. Anderzijds valt het op dat zowel de Engelsen als de Amerikanen na deze in cidenten een zo scherpe en vastberaden toon doen horen. Kennelijk acht men dit een moment, waarop men zich vooral uiterst beslist en sterk moet tonen. Die houding is ook verklaarbaar: het Rus sische regime is door Stalin's dood, door het verdwijnen van de man die te allen tijde het laatste woord sprak en tegen wie niemand het waagde zich te verzetten, ver zwakt. Men wil de nieuwe leiding doen weten dat in het Westen zich geen ver zwakking voordoet. Intussen hebben die incidenten al wel bewezen, dat éen onrustige periode is in getreden. Daar hoeft men geen naderend oorlogsgevaar in te zien er zijn sinds 1945 al zoveel incidenten geweest die in vroeger tijden stuk voor stuk als „casus belli", geval van oorlog, aanleiding tot oorlog, beschouwd zouden zijn en die geen werkelijke dreiging inhielden. Het. verdient evenwel aandacht dat W. Averell Harri- man, vroeger Amerikaans ambassadeur in Moskou en een man die Malenkov en Mo- lotov uit langdurige ervaring en uit vele .gesprekken kent, in een koele beschou wing in The Newsweek tot de slotsom komt, dat de overgang van het Sovjet bewind in minder sterke handen en onder meer verdeelde controle meer gevaar zou kunnen opleveren dan onder Stalin be stond. Persoonlijk heeft Harriman in zijn onderhandelingen met Stalin de overtui ging verworven, dat hij vastbesloten was om een nieuwe wereldoorlog te vermijden. Wat betekenen nu die incidenten? Wel licht zijn het slechts pogingen om de si tuatie te peilen. Er is geen reden om er tezeer door te worden gealarmeerd. Maar grote aandacht verdient de gang van zaken wel. R- P- SINGAPORE. (AFP.). Volgens een communiqué van de federale regering van Malakka heeft een onlangs gevangen ge nomen verzetsstrijder medegedeeld, dat een der vooraanstaande communistische leiders op Malakka is overleden. Deze lei der, Lau Mah, alias Tsjen Oewei Seöing. die een Britse opvoeding had gehad, was een der hardnekkigste strijders tegen de Britse troepen. Hij zou overleden zijn aan tuberculose. Op de Rijksweg te Limmen heeft zich Vrijdagmiddag nabij het raadhuis een bot sing vooz-gedaan tussen een vrachtauto en een paard en wagen. Beiden kwamen van de richting Allernaar maar net op het mo ment, dat de bestuurder van de vrachtauto de wagen wilde passeren, naderde een te genligger. Door tot nu toe niet opgehel derde oorzaak botste de auto tegen de wagen, wat tot gevolg had dat de wagen de kant inschoot en de voerman, de 40- jarige G. K. uit Limmen, van de bok werd geslingerd. Een arts verleende eerste hulp en heeft de man, die waarschijnlijk beide benen brak, naar het ziekenhuis teAlk maar laten vervaren. Begeleid door jhr. dr. O. F. A. H. van Nispen tot Pannerden (links), voorzitter van de Flora 1953 en burgemeester mr. A. G. A. ridder van Rappard, burgemeester van Heemstede, maakte Koningin Juliana een rondgang over het tentoonstellingsterrein. Achter haar geheel links de Commissaris der Koningin in de provincie Noordholland dr. J. E. baron de Vos van Steenioijk en mevrouw Cremers, echtgenote van de burgemeester van Haarlem. In het Nationale Rampenfonds is tot gisteravond 81 millioen gulden binnen gekomen. De avond tevoren was bijna 80 millioen bijeen gebracht. De voorlopige opbrengst van de „Harte- plicht-actie" in de hoofdstad ten bate van het Rampenfonds bedraagt f 266.001,94, dat is reeds 16.ÜD0 gulden meer dan verwacht werd. Het bureau verkiezingen heeft deze nuis-aan-huis collecte georganiseerd, waar bij de gevers een kaari cnlvangen van het model, dat gebruikt wordt voor de oproep voor verkiezingen, ten bewijze, dat zij „aan de harteplicht hadden voldaan". Een in Kassei in West-Duitsland ge vormd comité voor hu lp verlening aan Ne derland heeft aan de Nederlandse consul in Frankfort achttien duizend mark over handigd. Dit bedrag werd ingezameld in een gebied, dat vlak bij de grens der Sovjetzóne ligt. S o n i a 1 De macht van de Mode is zo vol strekt, dat zij ons dwingt bela chelijk te zijn op straffe van het te schijnen. Zr. E. B. ƒ5,Nederl. Ver. v. Spiritisten, afd. Haarlem ƒ.307,50; M. 3,50; Personeel firma Keijser (nagekomen gift) 27,50; L. J. B. ƒ200,—; The C. S. M. Y. F. 75,—; Raila Rantala, Tampere, Finland 2.ƒ7,54. De bovengenoemde bedragen zijn reeds door ons aan het Nationaal Rampenfonds overgemaakt. HOOFDMAN IN KENYA GEDOOD NAIROBI. Reuter). De hoofdman Jozua van de Emboe Stam in Kenya is door een dertigtal leden van de Mau Mau gedood. De Mau Mau-leden waren met pistolen gewapend. De hoofdman werd begeleid door twee bedienden, één werd gewond en één wist te ontsnappen. De overval vond plaats te Kitsjoegoe, ongeveer honderd kilometer van Nairobi. In een der Haarlemse bioscopen wordt een film vertoond onder de titel „Stad zonder genade", maar dat was gisteravond zeker niet van toepassing op de Bloemenstad en haar bevolking. Want de opening van „Haarlem-Lichtstad" werd een gebeurtenis zonder weerga in de moderne geschiedenis van de gemeente, een evenement dat de Haarlemmers nog lang zal heugen. Reeds lang voor acht uur haden tienduizenden zich op de Grote Markt, het ware hart van de stad, verzameld. Niet minder dan vier honderd uitverkorenen waren aanwezig in de statige hal van het Stadhuis, waarin de luchters hun milde schijnsel goten sover de oude muren en de zoldering. Buiten, op het stadsplein, deden de altijd volijverige padvindersbands hun roffels en klaroen geschal horen: de N.P.V.-„districtsband-Haarlem" met de meisjesband van de N.P.G., de St. Jorisband A'an de Katholieke Verkenners, de C.J.M.V. uit Haarlem-Noord. Tegen acht uur verscheen het college van Burgemeester en Wethouders op het bordes in de hal van het Stadhuis. Mr. P. O. F. M. Cremers heette met enkele woor den de genodigden welkom en begaf zich \ervolgens naar het bordes van het Stad huis, vanwaar hij de menigte toesprak. „Straks, als de heer Kraakman de licht bom heeft ontstoken dat Haarlem-Licht stad nu toch werkeljjk begonnen is, zal er een zucht van bewondering uit allen op gaan, maar ongetwijfeld ook een zucht van verlichting bij al degenen bet zijn er tallozen die in het afgelopen jaar in steeds toenemende mate hebben gezwoegd om deze gebeurtenis mogelijk te maken". De burgemeester zei voorts, dat het niet mogelyk zou zjjn allen die bjj de voorbe reiding van het festijn betrokken waren geweest met name te noemen en te bedan ken, maar dat hij een uitzondering moest maken voor drie mannen, omdat zij het leeuwendeel der moeiten en lasten hadden gedragen. Dat waren de heren Jan Kraak man, die de ontwerpen voor de stadsver- siering had gemaakt, ir. J. H. Kouwenho- ven, directeur van het Gemeentelijk Ener giebedrijf en de heer D. J. A. Geluk, die, naar mr. Cremers memoreerde, kans had gezien het voorzitterschap van de stich ting „Haarlems Bloei" en het comité ..Haarlem-Lichtstad" met grote voortva rendheid te vervullen naast zjjn reeds zo zware portefeuille van Onderwijs, Sport en Kunstzaken. Mr. Cremers besloot zijn korte toespraak met de wens, dat Haarlem bij deze licht- weken wel zou varen. Toen was het bijna acht uur. Mr. Cre mers nodigde de heer Kraakman uit de lichtbom te ontsteken. Onder schier adem loze spanning begaf deze zich naar de rotonde, waar het pyrotechnisch projectiel nog sluimerde. De trommelaars van de padvinders roffelden. Juist toen het caril lon voor de acht uurslag inzette spoot de vuurstraal van de lichtbom omhoog en in de donkere avondhemel werd een over weldigende sterrenregen zichtbaar. Bij de acht uurslag flitsten allerwege de Het extra Flora-nummer van ons blad, uitgegeven ter gelegenheid van de opening der grote Flora-tentoonstelling te Heemstede en Haarlem-Lichtstad heeft, naar wij ondervonden hebben, een bijzonder enthousiast onthaal ge noten. Ofschoon wij van dit nummer 60.000 exemplaren hadden gedrukt en thuis bezorgd, hebben wij nog aanvra gen ontvangen om honderden exempla ren na te leveren, in zeer veel gevallen voor doorzending naar familieleden en vrienden in het buitenland. Dit heeft ons natuurlijk zeer ver heugd en wij hebben aan al die aan vragen kunnen voldoen. Thans moeten wij echter verklaren, dat wij geen exemplaren van het Flora-nummer meer ter beschikking hebben. Het is ons voornemen, na Pasen en als ook de vollegronds tentoonstelling in volle fleur is, opnieuiv een extra Flora-nummer te doen verschijnen. En wij zullen daaraan verbinden een grote fotowedstrijd voor amateurfoto grafen, met vele prijzen zowel voor de fraaiste bloemenfoto's, op de Flora ge nomen, als voor foto's van Haarlem- Lichtstad. Alle bijzonderheden over deze wed strijd zullen zeer binnenkort in ons blad worden bekend gemaakt. DE DIRECTIE. ■>OOOOOOOOOI OOCHX»OOOOCCOOC)OOOQOOCOOCOOOOOOOOOOOOOOO De Barteljorisstraat zoals zij er des avonds uitziet. schijnwerpers en lampen, van de kleuren- fontein bij het Frans Halsplein tot de en- tréezuilen bij de Fonteinlaan, van de Am sterdamstraat tot de Stadsschouwburg aan. Terwijl het Wilhelmus, door „Arti et Religione" plechtig gespeeld, weerklonk en door de schare werd meegezongen, klom de driekleur aan de grote vlagge- mast voor het Stadhuis langzaam naar de top. Haarlem-Lichtstad was geopend. van cle overige feestelijkheden gevetf Wij elders in dit blad verslag. CAïRO (Reuter). De Egyptische pre mier, generaal Naguib, heeft de gouver neur-generaal van de Soedan, Sir Robert Howe, een in krachtige bewoordingen ge steld telegram gezonden, waarin hij pro testeert tegen Sir Robert's weigering om een delegatie van Egyptische rechtskundi gen, onder leiding van oud-minister van Buitenlandse Zaken dr. Saleh ed-Din, tot Zuid-Soedan toe te laten. Een woordvoerder der Egyptische rege ring verklaarde dat generaal Naguib de gouverneur-generaal gewaarschuwd heeft voor de terugslag van zijn actie en geëist heeft, dat alle Egyptenaren, die zulks wen sen, tot Zuid-Soedan wOrdeÜ toegelaten. Dr. Saleh ed-Din staat aan het hoofd van vier Egyptische juristen, die Woensdag te Khartoem zijn aangekomen met het voor nemen, naar het Zuiden te gaan teneinde vier politici van de nationale unionistische partij te verdedigen, die aanvankelijk in hechtenis waren genomen op beschuldiging van „slecht gedrag, waarschijnlijk met het oogmerk cle vrede te verstoren", doch die later weer in vrijheid zijn gesteld. De Egyptische regering beschouwt het geval der vier politici als een voorbeeld van de „slechte behandeling", waarvan genei-aal Naguib Dinsdag Groot-Brittannië op een persconferentie betichtte. HAGERSTOWN (Reuter) William Preston Lane Jr., een oud-gouverneur van de^ Amerikaanse staat Maryland, heeft Vrijdag meegedeeld, dat hij met „verschei dene andere Amerikaanse burgers" een organisatie financieel heeft gesteund, die het mogelijk heeft gemaakt, dat vorige week de Poolse luitenant Jarewski met een straaljager van het Russische type Mig-15 naar het Deense eiland Bornholm is uit geweken. Volgens Lane was het plan op touw gezet door luitenant-kolonel Julius Amoss, voor malig hoofd van de Oost-Europese afdeling van het bureau voor strategische diensten der Verenigde Staten. Amoss, die thans te Gibson Island (Maryland) woont, is tijdens cle tweede wereldoorlog ook plaatsvervan gend stafchef van de Amerikaanse negende luchtmachtgroep geweest. Naar verluidt werd het plan gefinancierd doc-r Lane en andere Amerikaanse zaken lieden, omdat kolonel Amoss en zijn chef operaties van mening waren, dat het nut teloos was om zich met een dergelijk plan tot de Amerikaanse regering te wenden. De chef-operaties van kolonel Amoss wordt een „functionaris van de geheime dienst, geen Amerikaan" genoemd. Lane is lid van de raad van commissaris sen van cle Fairchild vliegtuigfabriek te Hagerstown (Maryland) en eigenaar van twee bladen in deze stad. Hij wilde niet meedelen, hoeveel de onderneming gekost heeft en wie zijn medewerkers waren. Kolonel Amoss heeft inmiddels meege deeld dat hij niets bekend zal maken, dat personen, die bij de uitvoering van het plan hebben geholpen in moeilijkheden kan brengen. De Deense regering gaf'Vrijdag te ken nen, dat zij Maandag de Poolse regering zal meedelen, dat het toestel weer te harer beschikking staat. .MüNCHEN. (Reuter). Raclio-Praag meldt, dat de Tsjechoslowaakse president, Clement Gottwald, ernstig ziek is. Hij heeft longontsteking. Het 56-jarige Tsjechoslowaakse staats hoofd is Donderdag, enkele dagen na terug keer uit Moskou, waar hij de begrafenis van maarschalk Stalin bijwoonde, ziek ge worden. Hel was bitter koud op het Rode Plein. Zijn toestand verergerde Vrijdag. De president lijdt ook aan borstvliesont steking (pleuris). In een tweede, spoedig na het eerste uit gegeven bulletin, werd gezegd dat de toe stand van de patiënt ernstiger is. Dit als gevolg van een plotselinge verlaging van de bloeddruk en een algemene zwakheid van de bloedsomloop". In een Vrijdagavond laat uitgegeven en door radio-Praag omgeroepen bulletin werd meegedeeld dat de toestand van pre sident Gottwald „onveranderd" is geble ven. Men heeft een longpunctie op de pa tiënt uitgevoerd, waaruit bleek, dat zich bloed in de long bevindt. Een vierde bulletin, waarin werd gezegd, dat de president in de nacht bloedtransfu sies waren gegeven, was behalve door de negen behandelende geneesheren ook nog getekend door twee chirurgen. De communiqués waren door het presi dium der centrale commissie van de Tsje choslowaakse communistische partij en door het presidium der regeling van de Tsjechoslowaakse volksregering onderte kend. Levensloop Gottwald is de derde president van de in 1918, na afloop van de eerste wereldoorlog, gestichte Tsjechoslowaakse republiek. Hij staat bekend als een uitstekend orga nisator op politiek gebied. Onder degenen, die met hem samen de Tsjechoslowaakse communistische partij hebben gesticht, bevindt zich Rudolf Slansky, de gewezen secretaris-generaal der partij, die in November met tien an deren, is opgehangen, na wegens „hoog verraad en sabotage" ter dood te zijn ver oordeeld. Gottwald is op zestienjarige leeftijd tot de jeugdafdeling der Tsjechoslowaakse socialistische partij toegetreden. In de eer ste wereldoorlog diende hii in het Oosten rijkse leger. Hij deserteerde, evenals vele andere Tsjechen, tegen het einde van de oorlog Na de stichting der Tsjechoslowaakse republiek begaf hij zich als sociaal-demo craat in de politiek. Toen in 1921 de Tsje choslowaakse communistische partij werd gesticht, ging hij daarheen over. In 1929 werd hij secretaris-generaa 1 en parlementslid. Hij was ongeveer tien jaar Tsjeehoslowaaks communistisch volksver tegenwoordiger. Na de in 1938 gesloten overeenkomst van München, waarbij Tsjechoslowakije het Sudeten-Duitse gebied aan Duitsland en door Polen en Hongaren bewoonde streken aan Polen en Hongarije moest af staan, begaf Gottwald zich naar Moskou, waar hij werkzaam was voor het Tsjecho slowaakse verzet en uitgeweken Tsjechen. Na de tweede wereldoorlog keerde Gott wald naar Tsjechoslowakije terug, waar hij in Mei 1945 vice-premier werd, hetgeen hij tot Juni 1946 bleef. In Mei 1946 werd Bij het sluiten van het vriendschapsver drag met de Sovjet-Unie. Van Links naar rechts: Gottwald, de Russische delegatie leden Soeslov, Joedin en Malenkov, en Slansky, die toen nog secretaris-generaal van de communistische partij was. hij totvoorzitter der Tsjechoslowaakse communistische partij gekozen. Radio-Praag meldde heden later op de ochtend, dat president Gottwald om kwart over acht het bewustzijn heeft verloren. Vannacht om 3 uur kwam in de midden- sluis het duizendste zeeschip van dit jaar 'e IJmuiden binnen. Het K.N.M.I. deelt mede: De vooruitzichten voor Zondag zijn nie; ongunstig. Drogere lucht uit Duitsland en Polen stroomt nu langzaam naar ons land, zodat morgen flinke opklaringen verwacht kunnen worden. De aangevoerde lucht is evenwel iets kouder en in de komende nacht moet dan ook op zware nachtvorst gerekend worden met temperaturen van 2 tot 4 graden onder nul, plaatselijk wel licht nog iets lager. Als gevolg van deze sterke afkoeling zal er zich hier en daar mist vormen, die in de ochtend echter op lost. waarna het weer overwegend zonnig zal zijn. Het ziet er naar uit, dat het hogedruk- gebied boven Europa, dat nu al zeer lange tijd het weer in onze omgeving bepaalt, zich nog zal handhaven. De kans op neer slag blijft gering. rccoonoooooo^crr KOUDE NACHT Verwachting medegedeeld door het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van Zater dagavond tot Zondagavond, opgemaakt om 10 uur: Koude nacht met zware nachtvorst In de ochtend hier en daar mist. daarna overwegend zonnig weer met in de middag normale temperaturen voor de tijd van het jaar. Zwakke tot matige wind draaiend naar Zuidelijke rich tingen. 15 Maart Zon op 6.55 uur. onder 18.44 uur. Maan op 6.36 uur. onder 19.15 uur. (Nieuwe maan) 16 Maart Zon op 6.53 uur. onder 18.46 uur. Maan op 6.51 uur. onder 20.46 uur. Hoog en laag water in IJmuiden Zaterdag 14 Maart Hoog water: 2.48 en 15.06 uur. Laag water- 10 41 en 23 10 uur. Zondag 15 Maart Hoog water: 3.33 en 15-48 uur. Laag water: 11-30 en 0.56 uur. Maandag 16 Maart Hoog water: 4.11 en 16.28 uur. Laag water: 12.17 en uur.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1953 | | pagina 1